Kosmetologia - rozstępy

Definicja

To przebiegające równolegle, wrzecionowate pasma ącienczałej, pomarszczonej skóry, początkowo wyniosłe, obrzękowe, następne ulegające zanikowi

Grupy ryzyka rozwoju

1. w okresie dojrzewania płciowego - 70% dziewcząt i 40% chłopców - związane z osobniczą predyspozycją (mniejsza wartościowości włókien sprężystych, szybki wzrost, który wiąże się z rozciąganiem skóry)

2. u kobiet w ciąży - 90% przypadków

3. u osób otyłych

4. u kobiet w okresie menopauzy

5. u trenujących kulturystykę

6. w trakcie odchudzania jako wynik diety niskokalorycznej

7. w przebiegu chorób infekcyjnych (gruźlicy, duru plamistego, czerwonki bakteryjnej, zapalenia opłucnej) i przewlekłych schorzeń wątroby

8. u młodzieży - w nadczynności przedniego płata przysadki mózgowej

Czynniki ryzyka rozwoju

1. nagły przyrost masy tkanki tłuszczowej i mięśniowej oraz związane z tym rozciągnięcie skóry, zachodzące w określonym rejonie ciałą - zmiany układają się wtedy prostopadle do kierunku rozciągania

2. czynniki hormonalnych -okres dojrzewania, ciąża, menopauza

3. występowanie schorzeń endokrynologicznych, przebiegających z nadmiernym wydzielaniem kortykosterydów (nadczynność nadnerczy, zespół i choroba Cushinga)

4. długotrwała terapia sterydami - ogólna i miejscowa (częściej obserwuje u dzieci oraz na obszarach predysponowanych do występowania rozstępów)

Kortykosterydy są odpowiedzialne za upośledzenie funkcji fibroblastów, które wytwarzają włókna kolagenowe i elastynowe o mniejszej wytrzymałości i w zmniejszonej liczbie.

Etapy rozwoju

Rozstępy skóry rozwijają się dwuetapowo:

1. faza zapalna - zmiany mają wygląd czerwonych lub sinoczerwonych, hipertroficznych, równolele ułożonych smug o różnej długości i szerokości

2. faza zanikowa (faza bliznowacenia) - wrzecionowate pasma zmieniają zabarwienie na perłowobiałe i stają się atroficzne, lekko zapadnięte, delikatnie pomarszczone; zdarza się, że uwypuklają się przez nie tkanka tłuszczowa

• w fazie zapalnej rozstępów mogą pojawić się pęknięcia lub owrzodzenia.

• rzadko może dochodzić do samoistnego ustępowania rozstępów (striae pubertatis)

• stare zmiany sa mniej widoczne - przybierają zabarwienie otaczającej skóry

Miejsca predylekcyjne

Miejscami szczególnie predysponowanymi do pojawiania się rozstępów są:

- pośladki

- górna część ud

- okolice brzucha i bioder

- okolice stawów (kolanowych, barkowych)

Rozstępy lokalizują się podczas ciązy w obrębie skóry

- piersi

- brzucha (zwłaszcza po bokach)

U osób uprawiających podnoszenie ciężarów rozstępy lokalizują się w obrębie obręczy barkowej

Rozstępy spowodowane zewnętrznym stosowaniem sterydów

• występują w zgięciach stawowych i w okolicach gdzie sterydy są aplikowane w opatrunkach okluzyjnych, zwiększających ich absorbcję

• mają tendencję do ustępowania, kiedy stosowanie sterydów zostanie przerwane

Rozstępy w zespole Cushinga i wywołane przez miejscowe lub ogólne kortykosteroidy mogą być większe i bardziej rozległe, zajmując inne regiony ciała (doły pachowe, czasem skórę twarzy)

W okresie dojrzewania rozstępy lokalizują się:

• na bocznych powierzchniach ud i okolic lędźwiowo-krzyżowej u chłopców

• na udach, pośladkach i piersiach u dziewczat

• czasem w innych rejonach - na bocznych powierzchniach ramion

Postacie morfologiczne

Striae transverse

• w dolnej części pleców, na obszarze, który nie obfituje w tkankę tłuszczową i nie jest nadmiernie rozciągany

• przebieg zmian jest poziomy

• w cześci przypadków w obrębie wykwitów dochodzi do nadmiernej syntezy elastyny i z tego względu rozstępy te określa się terminem „ogniskowej elastozy linijnej” (linear focal elastosis)

striae migrans

• pojedyncze

• wykazują tendencję do wydłużania się

• występują częściej u pacjentów stosujących miejscowo kortykosterydy

Histopatologia

Faza wczesna

Naskórek:

- ścienczenie i zanik naskórka

- postępujące spłaszczenie granicy skórno-naskórkowej

Skóra właściwa:

1. obrzęk, nacieki limfocytarne wokół naczyń

2. zmniejszenie grubości i degradacja skóry właściwej:

• zmiana skłądu proteoglikanów

• pofragmentowanie, zniekształcenie i zmniejszenie liczby włókien tkanki łącznej, szczególnie sprężystych, w mniejszym stopniu kolagenowych

• włókna sprężyste są ściśle ułożone, cienkie i proste, biegnące w takim kierunku, jak wiązki włókien kolagenowych

• włókna kolagenowe wykazują scieńczenie, homogenizację, są poprzerywane, ulegają zanikowi

Faza późna

- zwiększenia syntezy włókien elastycznych

- obraz histologiczny przypomina bliznę

Metody leczenia

Nie ma w pełni skutecznych metod leczenia

Rezultaty leczenia rozstępów są zalezne od czasu ich trwania:

• najlepsze efekty uzyskuje się w terapii świeżych zmien, w fazie zapalnej, przed wytworzeniem zmieny - do upływu około 6 miesięcy

• w późniejszym okresie skuteczność metod leczenia siet ograniczona można ją porównać do rezultatów leczenia blizm

Metody leczenia:

• zewnętrznie aplikowania tretinoina

• peelingi chemiczne

• mikrodermabrazja i dermabrazja

• mezoterapia

• laseroterapia

Profilaktyka

Zaleca się:

• kontorolę wagi ciała

• odpowiednia dietę (proteiny zawarte w mięsie i rybach)

• uprawianie ćwiczeń fizycznych

• masaże skóry połączone z jej delikatnym rozciąganiem (zwłaszcza u kobiet w ciąży i dziewcząt w okresie dojrzewania)

• stosowanie preparatów zewnętrznych, które poprawiają elastyczność, nawilżenie i kondycję skóry

Kosmoceutyki zawierające aktywne związki stosowane w profilaktyce rozstępów

1. ekstrakty z Centella asiatica - fitoestrogeny (asiaticosydy, kwas madecasowy i kwas azjatycki)

2. wyciąg z soi - fitiestrogeny (właściwości anty utleniające), izoflawiny (neutralizują działanie rodnika nadtlenkowego utleniającego białka i fosfolipidy błon komórkowych), działają przeciwzapalnie, pobudzają proliferację fibroblastów, aktywują syntezę kolagenu i elastyny oraz produkcję glikozoaminoglikanów

3. związki krzemu - silanole (strukturalny budulec tkanki łącznej wchodzi w skład elastyny, kolagenu, proteoglikanów i glikoprotein strukturalnych) - indukują proliferację fibroblastów oraz sprzyjają regeneracji włókien elastycznych i kolagenowych, hamują nieenzymatyczną glikolację białek tkanki łącznej, a także zwalczają wolnorodnikową peroksydację lipidów

4. pirogronian sodowy - alfa-ketokwas, przy udziale dehydrogenazy mleczanowej ulega przemianie do mleczanu - oba związki stymulują aktywność fibroblastów i syntezę kolagenu

5. glikoproteiny - regeneracja i naturalna odnowa skóry

6. kwas mlekowy - zmniejsza rogowacenie naskórka, stymuluje fibroblasty do zwiększonej produkcji włókien kolagenowych i elastycznych oraz glikozoaminogikanów

7. witamina A - właściwości antyoksydacyjne, przeciwdziała wpływom wolnych rodników, reguluje procesy wzrostu i funkcjonowania komórek naskórka, powoduje modulację biosyntezy kolagenu

8. witamina E - działa przeciwutleniająco, przeciwzapalnie i korzystnie oddziałuje na mikrokrążenie

9. witamina C - właściwości przeciwutleniające, jest kofaktorem w procesie hydroksylacji prokolagenu, może stymulować biosyntezę kolagenu poprzez regulację genu transkrypcji

---