Publikacja naukowe / mgr R. Ostrowski -- Internet - definicja i rozwój
2004-11-28.
1. Teoretyczne problemy badań nad Internetem i polityką
Jak wynika z analizy literatury, w Polsce występuje deficyt usystematyzowanego opisu relacji pomiędzy polityką a Internetem.
Szczególnie cenne w polskiej literaturze przedmiotu są artykuły T. Bodio Futurologia polityczna w obliczu nowych wyzwań oraz >Przywództwo polityczne w obliczu wyzwań transformacyjnych. Interesujące jest także podejście zaprezentowane w artykule T. Bodio i K. Książek Czy politycy są potrzebni? Refleksje o Politykach i internetowej kampanii prezydenckiej. Również związana z Instytutem Nauk Politycznych UW A. Rother w opracowaniu Demo-net wirtualna projekcja rzeczywistości omawia zagadnienie pogranicza polityki i Internetu, ale jak sama podkreśla we wstępie do swej książki, pozycja ta stanowi jedynie “preludium do dalszych badań i poszukiwań”. Na uwagę zasługują też ciekawe opracowania poświęcone Internetowi, polityce i społeczeństwu informacyjnemu napisane w formie dysertacji magisterskich w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Są to prace Dr. J. Zielińskiego i K. Książek, udostępnione przez autorów w formie elektronicznej w Internecie. Natomiast liczba anglojęzycznych publikacji poświęconych polityce w Internecie jest imponująca, co ukazuje bibliografia niniejszej dysertacji. Badania dotyczące teorii marketingu politycznego są w Polsce stosunkowo dobrze rozwinięte. Brakuje aktualnych opracowań opisujących formy aktywności politycznej w Internecie. Wynika to głównie z niedostatku czasopism specjalistycznych poświęconych temu obszarowi marketingu. Najbardziej aktualną wiedzę w dziedzinie marketingu politycznego reprezentują opracowania G. Ulickiej, monografia R. Wiszniowskiego Marketing wyborczy oraz praca B. Dobek-Ostrowskiej i R. Wiszniowskiego Teoria komunikowania publicznego i politycznego. W rozprawie przydatne okazały się zwłaszcza monografie J. Muszyńskiego Marketing polityczny oraz Z. J. Pietrasia Decydowanie polityczne. Opracowanie R. Wiszniowskiego stanowi syntezę wielu prac z zakresu marketingu politycznego, public relations, reklamy, psychologii polityki i politologii. Autor zebrał w nim bogaty materiał dotyczący marketingu politycznego i wyborczego, wzbogacając go analizą kampanii wyborczych w krajach europejskich i USA. Z monografii poświęconych marketingowi politycznemu na uwagę zasługuje również dzieło M. Mazura Marketing polityczny, wydane w 2002 roku. Autor przedstawia w nim techniki i metody stosowane w kampaniach wyborczych w Stanach Zjednoczonych i Polsce. Ze względu na ogromny zakres podjętej w tej książce tematyki, ma ona charakter przeglądowy i brak w niej odniesienia do wykorzystania Internetu w polityce.
(...)
Omawiając opracowania poświęcone marketingowi politycznemu, nie sposób pominąć pracy zbiorowej pod redakcją naukową A. Drzycimskiego Komunikatorzy, zwłaszcza rozdziału G. Abramczyka Marketing polityczny - uwagi praktyczne. G. Abramczyk główny nacisk kładzie na komunikację polityków z wyborcami i mediami oraz mediów z wyborcami. Pomocna okazała się też monografia pod redakcją S. Witkos i W. Ferenca Kampania wyborcza. Strategia - taktyka - komunikacja. Autorzy ukazują w niej zastosowanie analizy SWOT w polityce, kulisy opracowywania strategii kampanii politycznej oraz budowę jej przekazów reklamowych. Praca zasługuje na uwagę także ze względu na walory pragmatyczne. Jest ona swoistym instruktażem, jak realizować konkretne działania polityczne. Natomiast J. Zieliński w serii artykułów zamieszczonych w serwisie internetowym Winter.pl i innych serwisach internetowych zajmuje się teorią i praktyką public relations oraz wykorzystaniem Internetu w marketingu politycznym i budowaniu wizerunków medialnych polityków. Interesujący jest również artykuł pod tytułem Cechy Internetu istotne dla polityków, w którym autor pisze, że internauci (zwłaszcza amerykańscy) są przeważnie ludźmi aktywnymi polityczne. Wśród użytkowników Sieci jest proporcjonalnie więcej osób głosujących w wyborach, niż aktywnych wyborców w społeczeństwie jako całości. Dlatego też Internet wydaje się być dobrym miejscem do prowadzenia kampanii wyborczych oraz kontaktu publicznych organizacji z ich sympatykami i klientami. Sieć będzie odgrywała coraz większą rolę w polityce i jest ona doskonałym miejscem do rozpowszechniania informacji politycznych, ponieważ znajdują tam one zainteresowanych i uważnych odbiorców.
W 2002 roku ukazała się książka pod redakcją A. W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka Marketing polityczny w teorii i praktyce. Jej autorzy nie odnoszą się jednak do marketingu i marketingu politycznego w Sieci. Poszczególne części opracowania poświęcone są teorii marketingu politycznego, działaniom politycznym, praktyce marketingu politycznego w USA, analizie rynku politycznego, strategiom partii politycznych, promocji, reklamie i public relations w polityce oraz lobbingowi politycznemu.
Oprócz wymienionych prac z dziedziny marketingu politycznego wykorzystano również opracowania S. Trzeciaka, W. Cwaliny, J. Raciborskiego, B. Dziemidok, M. Beylina, M. Wójta-Kempy i J. Sztumskiego oraz wielu innych autorów.
(...)
Nigdzie, za wyjątkiem książek R. Tadeusiewicza Społeczność internetowa, R. Cwaliny pt. Marketing polityczny w Internecie oraz serii artykułów w Sieci, nie udało się znaleźć opisu zastosowania Internetu w polityce, marketingu politycznym i najogólniej nawet - w komunikowaniu politycznym.
Monografia R. Tadeusiewicza to wyczerpujące kulturowo-socjologiczno-psychologiczne studium Internetu. Autor omawia m. in. intelektualne i etyczne zasady Sieci, zmiany wnoszone przez Internet do cywilizacji, relacje społeczeństwo informacyjne - społeczeństwo Internetu, propagandę w Sieci, Internet w polityce, model społeczeństwa informacyjnego, strategie pozyskiwania uwagi internautów i wiele innych ważkich problemów związanych z Internetem.
Internetowi poświęcają wiele uwagi T. Goban-Klas, W. Budzyński, J.T. Russell i W. R. Lane oraz T. Zastępa. Ich dzieła stanowią jednak bardziej próbę zauważenia nowego medium jakim jest Internet i jego popularyzacji w komunikacji masowej, niż analizy możliwych uwarunkowań czy studiów porównawczych. T. Goban-Klas kieruje swoją uwagę bardziej na środek komunikacji sensu stricte, niż na kanał komunikacji w rozumieniu marketingowym. Jego prace stanowiły bardzo ważny materiał badawczy.
Wiele interesujących informacji można znaleźć w specjalistycznych lub paraspecjalistycznych pracach, które ukazały się w ciągu ostatnich dwóch lat. Są to opracowania B. Bishopa, R. Brady i E. Forresta, S. Collina, J. C. Levinsona i Ch. Rubina, J. Rosenoera i D. Armstronga, J. Russella, T. Vassosa i inni. Dotyczą one wyłącznie analizy “światowej pajęczyny” i jej technik jako nowego podmiotu działalności marketingowej w klasycznym (komercyjnym) wydaniu. Są też obarczone trzema poważnymi wadami. Po pierwsze napisane zostały w szczycie “gorączki internetowej” (lata 1998-2000). Po drugie ich autorzy bezkrytycznie próbują przenieść na grunt Polski wzorce działań rynku amerykańskiego, zapominając przy tym, że nie zawsze jest to możliwe. Po trzecie bezpośrednio przekładają wzorce działań z klasycznego marketingu do działalności internetowej i brak w nich uwypuklenia tego, co jest w Internecie odrębne i nowe.
Polskie pozycje o zastosowaniach Internetu w marketingu, takich autorów jak T. Szapiro i R. Ciemniak, P. Durka, Z. Ruszczyk, A. Sznajder i inni inspirowane pracami anglojęzycznymi, posiadają ten walor, że mocno przystają do polskich realiów. Jednak tak jak w książkach autorów zagranicznych, nikt nie zwrócił w nich nawet najmniejszej uwagi na możliwości wykorzystania Sieci w marketingu politycznym, czy choćby ogólniej w pracy samorządów, organizacji typu non profit itp. Omówione prace kierowane są wyłącznie do odbiorcy z rynku komercyjnego. O ile klasyczne monografie dotyczące marketingu mogą być znakomitą pożywką dla specjalistów od marketingu politycznego, o tyle te o “marketingu wirtualnym”, ze względu na złożoność przekazu internetowego, taką pomocą już być nie mogą.
Także książka J. Wielkiego Elektroniczny marketing poprzez Internet. Reengineering procesu marketingowego zajmuje się wyłącznie wykorzystaniem Internetu w biznesie ze szczególnym uwzględnieniem reengineeringu, systemów bezpieczeństwa danych i roli Internetu w procesie marketingowym.
Na uwagę zasługują opracowania Nowe media w komunikacji społecznej XX wieku pod redakcją M. Hopfinger oraz K. Pistol Psychologiczne aspekty komunikacji za pośrednictwem sieci komputerowych podejmujące pośrednio problematykę Internetu. Ich autorzy piszą o komunikacji społecznej, traktując Sieć jako nowy kanał komunikacyjny i skupiają się głównie na badaniach reakcji społecznych na Internet czyli kulturowych i społecznych skutkach funkcjonowania Sieci. Podobne podejście do zagadnienia Internetu prezentuje monografia S. Juszczyka Człowiek w świecie elektronicznych mediów - szanse i zagrożenia (o problemach tworzącego się społeczeństwa informacyjnego). W części pracy poświęconej Internetowi S. Juszczyk analizuje społeczne znaczenie Internetu, podkreślając jego rolę w demokratyzacji komunikowania i poszerzaniu dostępu obywateli do informacji. Zwraca też słusznie uwagę na negatywne treści udostępniane w Internecie, takie jak wypowiedzi neonazistowskie, pornografia, reklama prostytucja, instruktaże wyrobu domowych bomb, wskazówki dla dywersantów, kluby chuliganów sportowych i rankingi ich akcji, promocja satanizmu, rasizm, kanibalizm, obsceniczne fotografie itp.
Natomiast R. Kluszczyński w opracowaniu Społeczeństwo informacyjne. Cyberkultura. Sztuka multimediów omawia pojęcie i istotę społeczeństwa informacyjnego. Zwraca przy tym uwagę na kształtowanie się nowych postaw społecznych i politycznych pod wpływam Sieci. Książka P. Sitarskiego pod tytułem Rozmowa z cyfrowym cieniem. Model komunikacji rzeczywistości wirtualnej, wydana tak jak książka Kluszczyńskiego przez oficynę “Rabid”, dokonuje charakterystyki socjologiczno-psychologicznej rzeczywistości wirtualnej, analizując kolejno rzeczywistość wirtualną jako medium komunikacyjne, nadawcę w rzeczywistości wirtualnej, komunikację interpersonalną w Internecie oraz specyficzną sytuację odbiorcy funkcjonującego w rzeczywistości wirtualnej. Natomiast w pracy pod tytułem Blaustein. Koncepcja odbioru mediów wydawnictwo Prószyński i S-ka zawarło opracowanie Z. Rosińskiej prezentujące zarys badań nad mediami z punktu widzenia L. Blausteina, ucznia K. Twardowskiego oraz dwanaście esejów innych autorów, którzy opisują najciekawsze problemy analiz dotyczących recepcji mediów we współczesnym społeczeństwie, w tym recepcję Internetu. O problemach społeczeństwa informacyjnego z uwzględnieniem Internetu piszą też T. Goban-Klas i P. Sienkiewicz.
W 2002 roku nakładem wydawnictwa naukowego “Śląsk” ukazała się książka Społeczeństwo informacyjne. Wyzwania dla gospodarki, polityki i kultury. Jej autorzy to Lech W. Zacher, K. Doktorowicz i E. Gębicka. K. Doktorowicz w jednym z rozdziałów pracy omawia relację między demokracją i sferą publiczną a społeczeństwem informacyjnym ze szczególnym uwzględnieniem fenomenu technologicznego jakim jest Internet.
Psychologii Internetu poświęcona jest monografia amerykańskiej uczonej P. Wallace z Center for Knowlwedge and Information Management w Robert H. Smith Schol of Busines na Uniwersity of Maryland. Książka stanowi jedną z pionierskich analiz zjawisk psychologicznych zachodzących w Sieci i panujących tam stosunków międzyludzkich. Z polskich opracowań poświęconych psychologii Internetu na uwagę zasługuje dostępne w Sieci opracowanie K. Pistol z Uniwersytetu Jagiellońskiego pod tytułem Psychologiczne aspekty komunikacji za pośrednictwem sieci komputerowych. Szczególnie interesująca wydaje się być część opracowania dotycząca specyfiki porozumiewania się za pośrednictwem sieci komputerowych.
(...)Na uwagę zasługuje opracowanie zespołu Komitetu Badań Naukowych Ministerstwa Łączności, pod tytułem Cele i kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce. Raport ten zawiera ocenę stanu aktualnego i wizję rozwoju sytemu komunikowania społecznego w Polsce na nadchodzącą dekadę. 17 września 2002 roku Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski zaprezentował Raport UNDP o Rozwoju Społecznym (NHDR): Polska w drodze do globalnego społeczeństwa informacyjnego.
(...)
Analizując literaturę przedmiotu nie odnosimy się bezpośrednio do sporu teoretyków Internetu na temat społeczno-kulturowych skutków rozwoju Sieci, które jedni oceniają jako zbawienne dla ludzkości (“utopia”), drudzy jako zgubne (“dysutopia”), a trzeci jako czynniki różnorodne tak w swym wymiarze jakościowym, jak i ilościowym ( “pragmatyzm”). Dotychczasowa historia ludzkości dowodzi, iż rację mają zwolennicy teorii pragmatyzmu widzący w Sieci zarówno wielką szansę dla szybkiego rozwoju demokracji, jak i wielkie zagrożenie dla wolności politycznej, wynikające z jej funkcjonowania i dynamiki.
Badania nad komunikowaniem politycznym w Sieci rozwijają się dynamicznie. Dowodzi tego ilość omówionych publikacji oraz rozmiary bibliografii niniejszej dysertacji. Jednakże tempo zachodzących w Internecie przemian sprawia, że opis i analiza zjawisk, jeśli doczekają się już publikacji, dotyczą przeważnie spraw, które w tym czasie zmieniły się zarówno jakościowo, jak ilościowo i w konsekwencji mają swój nowy wymiar.
Należy jednak zauważyć, że brakuje naukowych rozważań dotyczących następujących problemów: a) relacji pomiędzy Siecią a polityką w kontekście przeobrażania przez nią oblicza tradycyjnej demokracji; b) dynamizowania życia politycznego przez wykorzystanie Internetu w komunikacji politycznej (czyli “przeniesienie” jego części do “rzeczywistości wirtualnej”); c) nowego języka przekazu i komunikacji w Sieci; d) szybkości interakcji zachodzących w Internecie pomiędzy uczestnikami procesu komunikowania; f) zakresu pojęcia “audytorium” Internetu i jego aktywności.
2. Pojęcie “Internetu
Aby móc kontynuować dalszą analizę, należy zdefiniować, czym jest Internet. Logicznym następstwem gwałtownego rozwoju technologii komputerowej i rozwiązań informatycznych stała się ogólnoświatowa komputerowa sieć komunikacyjna. Prawdziwym fenomenem było powstanie i tempo rozwoju Internetu. Wielka szybkość komunikowania i łatwy dostęp do niezliczonych informacji powodują, że pod pewnymi względami spełnia się idea Mc Luhana “Świata - globalnej wioski” (Global Village).
Potocznie Internet rozumiany jest jako największa sieć komputerowa. W globalnej sieci znajduje swe odbicie cały otaczający nas świat - ludzie, telewizja, prasa, biblioteki, giełdy, banki, sklepy, firmy, partie polityczne, ruchy społeczne etc. etc.
Według encyklopedycznej definicji, Internet jest to: “największa sieć komputerowa na świecie, składa się z wielu tysięcy mniejszych sieci; powstała w USA z uruchomionej 1969 sieci ARPANET (przeznaczonej dla celów militarnych) oraz z utworzonej 1984 sieci NSFNET (pierwotnie przeznaczonej dla ośrodków naukowych i szkolnictwa wyższego); (...) Internet jest coraz częściej wykorzystywany także do przesyłania przedstawionych w postaci cyfrowej obrazów, sekwencji filmowych i zapisów dźwięku; pliki mogą być przekazywane za pomocą tzw. usługi FTP (angielskie File Transfer Protocol); korzystanie z Internetu wymaga uzyskania tzw. konta internetowego, tj. własnego adresu w sieci; liczba użytkowników Internetu bardzo szybko rośnie”. Natomiast M.Czajkowski w Wielkiej Encyklopedii Internetu i Nowych Mediów pisze: “Globalna sieć sieci komputerowych używających takiego samego protokołu >>TCP/IP. Także społeczność osób korzystających z sieci lub zbiór zasobów w niej występujących. Internet skupia tysiące sieci lokalnych, setki sieci miejskich, miliony komputerów i użytkowników. Łączy ośrodki akademickie, instytucje edukacyjne i rządowe, laboratoria badawcze, etc. Posiada również bramy pozwalające na połączenia i wymianę informacji na innych protokołach.”
Internet definiuje się przeważnie poprzez wyliczenie jego cech i części składowych oraz odwołanie się do jego historii. Ze względu na unikalny i niepowtarzalny charakter wynalazek lub zjawisko społeczne jakim jest globalna Sieć opisuje się używając terminów Sieć i Internet pisanych wielkimi literami - jako nazwy własne.
Internet jest przede wszystkim źródłem informacji: komercyjnej, naukowej oraz dotyczącej codziennego życia. Dzięki zastosowaniu nowego sposobu dostępu do zgromadzonych w Internecie zasobów informacji - systemowi World Wide Web, możliwe jest przystępne dla każdego przeciętnego użytkownika korzystanie z Sieci.
Obecnie obserwuje się podział użytkowników Sieci na następujące grupy: a) prywatne osoby, b) szkoły, uczelnie i placówki naukowe, c) użytkownicy komercyjni (instytucje finansowe, firmy handlowe, produkcyjne), d) instytucje państwowe, e) partie polityczne i politycy, f) samorządy, g) sądownictwo, h) parlamenty i parlamentarzyści, i) organizacje pozarządowe tzw. non profit itd.
Nie ma weryfikowalnych danych na temat tego, ilu użytkowników posiada stały lub tymczasowy dostęp do Internetu. Na przełomie lat 1994/95, co 30 minut do Internetu przyłączana była nowa sieć lokalna. Szacuje się, że w Internecie było wtedy ponad 3,5 miliona komputerów, z których korzystało ponad 20 milionów ludzi. Niektóre źródła szacowały, że dostęp do Sieci w 1994 roku posiadało 5 milionów osób. Prognozy rozwoju Internetu z tego okresu przewidywały, że co roku liczba użytkowników będzie się podwajać, czyli w roku 2002 liczba komputerów pracujących w Internecie będzie wynosiła ponad 1,280 miliarda, a w 2003 roku zrówna się z liczbą mieszkańców Ziemi. Prognoza ta, podobnie jak wiele innych dotyczących Internetu, nie sprawdziła się. Zdaniem firmy Nua Internet Surveys w 2000 r. liczba osób na świecie z dostępem do Internetu wzrosła o ponad 60%, przekraczając 400 mln.. Obecnie firmy badawcze ostrożnie przewidują, iż dopiero w 2007 roku połowa mieszkańców Europy będzie mieć dostęp do Internetu.
Każdy produkowany dziś komputer może być przyłączony do Sieci. Istnieje również wiele alternatywnych form korzystania z jej zasobów. Internet, to coś bardzo elastycznego, co rozszerza się z każdą godziną i nie można przewidzieć, czym będzie za kilka lub kilkanaście lat. Internet to zjawisko społeczne, które sprawiło, że ludzie na całym świecie wspólnie pracują, uczą się i bawią. Internet może zmienić nasze życie, uczynić je ciekawszym, barwniejszym i bardziej pożytecznym.
Podsumowując powyższe rozważania można zauważyć, że Internet jest dziś nowoczesnym medium pozwalającym na tanią i szybką komunikację pomiędzy jego użytkownikami na poziomie globalnym. Sieć ta rozwija się dynamicznie zarówno pod względem liczby uczestników, jak i kolejnych możliwości jej wykorzystania we wszystkich dziedzinach.
3. Geneza i kierunki rozwoju Sieci
Kształt i zasady działania Internetu wynikają z militarnych zadań stawianych mu przez jego pierwotnych twórców. Nie przewidzieli oni, że stworzą strukturę działającą sprawnie w zupełnie innych niż planowali obszarach.
Geneza Internetu sięga czasów “zimnej wojny”. Po wystrzeleniu 4 października 1957 roku Sputnika, stało się jasne, że ZSRR dysponuje technologią pozwalającą na przenoszenie broni masowej zagłady przy pomocy pocisków balistycznych na dowolną odległość w krótkim czasie. Departament Obrony USA uznał to za bezpośrednie zagrożenie kraju, w związku z czym rozpoczęto poszukiwania metod skutecznej obrony przed zagrożeniami wynikającymi z ataku nuklearnego.
Na zlecenie armii USA naukowcy firmy Rand Corporation podjęli się próby opracowania modelu systemu komunikacyjnego - który byłby w stanie działać nawet po zniszczeniu dużej jego części. Był to czas istnienia bipolarnego układu politycznego na świecie, wyścigu zbrojeń, rozwoju nowych technologii, mocarstwa powiększały swój arsenał atomowy, a jednocześnie szukały jak najefektywniejszych systemów obrony przed atakiem przeciwnika.
Wystrzelenie pierwszego satelity miało ogromne znaczenie dla wielu dziedzin życia. Zdaniem J. Naisbitta, Sputnik zapoczątkował globalizację rewolucji informacyjnej - erę globalnej komunikacji satelitarnej. Autor nie zgadza się z twierdzeniem M. McLuhana jakoby telewizja sprawiła, iż świat stał się globalną wioską. Jego zdaniem było to zasługą satelity komunikacyjnego. Trudno się zgodzić z tak kategorycznymi sądami. Na globalizację rewolucji informacyjnej miało wpływ wiele czynników; jednak należy przyznać, iż odkrycia i wynalazki z tego okresu mają znaczenie przełomowe dla rozwoju cywilizacji.
Na początku lat 60. awaria jednego z komputerów w wojskowej sieci amerykańskiej uniemożliwiała komunikację. Zgodnie z taktyką działań wojennych, systemy sterowania były potencjalnym głównym celem ataku nuklearnego - dlatego każda ze stron starała się zapewnić najlepszą ochronę swojemu systemowi dowodzenia. Do tego celu w 1962 r. prezydent Dwight Eisenhower powołał The Advanced Research Projects Agency (ARPA).
W 1964 roku P. Baran w swojej pracy pt. “On Distributed Communications” zaproponował nowy model sieci, bez jednostek centralnych. Większość badaczy historii Internetu nie zadaje sobie jednak trudu dotarcia do tego dokumentu, przez co pomijane są podstawowe założenia sieci bez jednostek centralnych, które często przypisuje się innym Ojcom Internetu. Koncepcja Internetu w jego dzisiejszej postaci - jako globalnego narzędzia komunikacji - była obecna w pracach P. Barana już w 1957 r. Zasady funkcjonowania nowego systemu komunikacji były proste: wszystkie węzły sieci są sobie równe, a każdy z nich może wysyłać i odbierać wiadomości. Wiadomości będą przesyłane w pakietach, każdy ze swoim adresem. Takie pakiety będą odbierane i przesyłane dalej przez węzły sieci. Nowością był fakt nie definiowania z góry drogi, jaką pakiet docierał do celu. Jeśli jeden węzeł takiej sieci byłby zniszczony, pozostałe nadal by się mogły komunikować i zastępować w ten sposób zniszczony element systemu.
Na podstawie badań ARPA, RAND i IPTO w 1968 roku stworzono ARPANET, który w 1969 roku połączył cztery placówki naukowe - uniwersytety Los Angeles, Santa Barbara, Uniwersytet Stanowy Utah oraz Instytut Stanforda. W ciągu kolejnych dwóch lat sieć ta połączyła następnych 20 placówek. Rozbudowywano sieć włączając w nią placówki naukowe Anglii (University College w Londynie) i Norwegii (Royal Radar Establishment). W tym okresie powstał InterNetworking Working Group, którego celem jest opracowywanie standardów dla szybko rozwijającej się Sieci.
Praca na ówczesnych superkomputerach to tylko niewielka część tego, do czego służył ARPANET. W 1974 r. Ray Tomlison stworzył program do wymiany poczty elektronicznej (ang. e-mail), wykorzystywany w celu błyskawicznego przesyłania listów na znaczne odległości. Miarą popularności nowego elektronicznego środka przekazu był fakt, że w 1976 roku królowa brytyjska Elżbieta II przesłała pierwszą swoją wiadomość za pomocą poczty elektronicznej. Do końca lat siedemdziesiątych w ARPANET znalazło się ponad 200 placówek.
Na początku lat osiemdziesiątych Bob Cahn i Vinton Cerf opracowali “wspólny język”' wszystkich komputerów połączonych siecią TCP/IP.
Wraz z pierwszymi prywatnymi użytkownikami pojawiły się komercyjne zastosowania Sieci. Stworzenie w 1983 roku połączenia pomiędzy - utworzoną rok wcześniej - CSNET a ARPANET uznaje się za początek istnienia Internetu.
Pod koniec 1984 roku w Internecie znajdowało się około 1000 serwerów. Anonimowość, brak ograniczeń, ogromny zasięg, uniwersalność standardów, możliwość wymiany różnorodnych informacji pomiędzy wieloma użytkownikami jednocześnie, a przede wszystkim upowszechnienie się komputerów osobistych i umożliwienie dostępu do Internetu poprzez zwykłe łącza telefoniczne pod koniec lat osiemdziesiątych, to początek złotej ery Internetu.
Dynamiczny rozwój Sieci wzbudzał zarówno nadzieje, jak i obawy. W 1988 roku program o nazwie Internet Worm (internetowy robak) zablokował komunikację pomiędzy 6 tysiącami serwerów spośród 60 tysięcy, tworzących wówczas całą sieć. Od tych wydarzeń zaczęto baczniej zwracać uwagę na bezpieczeństwo i tajność materiałów w Sieci. Pojawił się termin “elektroniczne włamanie”, określający wykradanie informacji z komputerów i “hacker” odnoszący się do człowieka, który włamuje się do komputerów.
W XXI wieku pojęcie Internetu staje się dla wielu użytkowników tożsame z najmłodszą (upowszechnioną dopiero po 1993 r.) usługą - World Wide Web (w skrócie WWW). Pozwala ona łączyć tekst, grafikę, dźwięki, filmy i udostępniać wszystkim użytkownikom na serwerach w postaci tzw. Stron lub portali. WWW jest nazywana multimedialną częścią sieci komputerowej. Podstawy stworzył pracownik szwajcarskiego CERN - Tim Berners-Lee. Wraz z wprowadzeniem WWW rozpoczyna się okres największego rozwoju Internetu.
W grudniu 1989 roku rozpoczęły się intensywne starania środowisk naukowych o włączenie Polski do Europejskiej Naukowej Sieci Komputerowej EARN. 17 sierpnia 1990 roku pomiędzy Warszawą a Kopenhagą ruszyła pierwsza poczta komputerowa.
Internet szybko przestał być areną jedynie działalności armii i instytutów naukowych. Zaczął pełnić funkcje nieprzewidziane przez swoich twórców. Wykorzystują go dziś szkoły, uczeni, firmy komercyjne, rządy, partie, organizacje oraz indywidualni użytkownicy - przede wszystkim w celu poprawy stanu komunikacji rozwijającej się dziś na poziomie globalnym.
T. Bodio, Futurologia polityczna w obliczu nowych wyzwań, w: “Sprawy Polityczne.” Kultura. Historia. Regiony, Elbląg, październik, nr 4 (6) 2000.
T. Bodio, K. Książek, Czy politycy są potrzebni? Refleksje o Politykach i Internetowej kampanii prezydenckiej, [w:] “Sprawy Polityczne” Kultura. Historia. Regiony, Elbląg, październik, nr 4 (6) 2000.
A. Rothert, Demo-net wirtualna projekcja rzeczywistości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2001.
Pod kierunkiem Prof. dr hab. Grażyny Ulickiej w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego powstała w 1998 roku praca magisterska Jarosława Zielińskiego pod tytułem Internet w marketingu politycznym, a w 1999 roku pod kierunkiem Prof. dr. hab. Tadeusza Bodio Klaudia Książek napisała pracę magisterską pod tytułem Polityka w społeczeństwie informacyjnym.
G. Ulicka, Wpływ marketingu politycznego na zmiany w życiu publicznym państw demokratycznych, “Studia Politologiczne”, vol. 1, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 1996.
Zob. R. Wiszniowski, Marketing wyborczy..., cyt. wyd. Patrz również: R. Wiszniowski, Marketing w administracji publicznej, [w:] Administracja i polityka, red. H. Ferensai, E. Macek, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, 1999.
Zob. B. Dobek-Ostrowska, R. Wiszniewski, Teoria komunikowania publicznego i politycznego, Wrocław: Wydawnictwo “Astrum”, 2001; Patrz również: B. Dobek-Ostrowska, Podstawy komunikowania społecznego, Wrocław: Wydawnictwo “Astrum”, 1999, B. Dobek-Ostrowska, J. Fras, B. Ociepka, Teoria i praktyka propagandy, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997.
Por. J. Muszyński, Marketing polityczny, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Marketingu, 1999; Z. J. Pietraś, Decydowanie polityczne, Warszawa - Kraków: Wydawnictwo Naukowe “PWN”, 1998.
R. Wiszniowski, Marketing wyborczy, cyt. wyd.
M. Mazur, Marketin polityczny. Wyczerpujący przykład technik i metod stosowanych w kampanii wyborczej, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
Zob. Komunikatorzy. Wpływ, wrażenie, wizerunek, (red.) A. Drzycimski, Warszawa-Bydgoszcz: Wydawnictwo “Branta”, 2000. Patrz również: A. Drzycimski, Sztuka kształtowania wizerunku, Warszawa: Wydawnictwo “Business Press”, 1997. Autor rozdziału oraz redaktor naukowy dzieła uczestniczyli w kampanii prezydenckiej 2000 roku. Gerald Stanisław Abramczyk był doradcą medialnym Jarosława Kalinowskiego. Dzięki temu mogli oni z innej, czysto praktycznej strony ukazać problemy występujące podczas kampanii wyborczej.
Kampania wyborcza. Strategia - taktyka - komunikacja, praca zbiorowa (red.) S. Witkos i W. Ferenc, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2001.
Zob. J. Zieliński, Cechy Internetu istotne dla polityków, Źródło: serwis internetowy www.winter.pl/cechy.html; J. Zieliński, Grupy dyskusyjne a polityka, grupypolityczne.html; J. Zieliński, Internet w marketingu politycznym, marpol.html; J. .Zieliński, Marketing polityczny, marketing.html; J. Zieliński, Marshall McLuhan a Internet, mcluhan.html; J. Zieliński, Opinia publiczna, opinia.html; J. Zieliński, Poszukiwanie informacji, poszukiwanie.html; J. Zieliński, Prezydent 2000, prezydent2000.html; J. Zieliński Jarosław, Public Relations, pr.html; J. Zieliński, Reklama polityczna, reklamapol.html; J. Zieliński, W przestrzeni komunikacji politycznej, przestrzen.html; J. Zieliński, Wybory 1997 w Internecie, wybory1997.html; J. Zieliński, Wybory parlamentarne 1997, kampania1997.html; J. Zieliński, Wybory samorządowe 1998, samorzadowe.html; J. Zieliński, Zarys komunikacji politycznej, komunikacja.html.
Wnioski takie można wysnuć na podstawie wyników badań przeprowadzonych w 1997 roku przez Institute of Technology na grupie 11.700 użytkowników Internetu - obywateli USA. Ponad 80 procent z nich jest zarejestrowanych do głosowania, a w całym amerykańskim społeczeństwie - zarejestrowanych jest 60 procent. Z kolei 63 procent badanych bierze udział w wyborach, a w całym społeczeństwie uczestniczy w nich ponad 40 procent. Spośród badanych 31 procent wybiera urzędników państwowych, 23 procent bierze udział w dyskusjach politycznych, 22 procent podpisuje petycje. Ponad 40 procent ocenia, że są bardziej zaangażowani politycznie odkąd zaczęli korzystać z Internetu. J. Zieliński, Cechy Internetu istotne dla polityków, cyt. wyd.
Tamże.
A. W. Jabłoński, L. Sobkowiak, Marketing polityczny w teorii i praktyce, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002.
S. Trzeciak, Strategia kampanii wyborczej. Praktyczny podręcznik, Lublin: Wydawnictwo “Werset”, 2001.
W. Cwalina Marketing polityczny w Internecie, [w:] Internet 2000, prawo - ekonomia - kultura, (red.) R. Skubisz, Lublin: Oficyna Wydawnicza “Werba”, 2002, s. 309-352; W. Cwalina, Telewizyjna reklama polityczna. Emocje i poznanie w kształtowaniu preferencji wyborczych, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2000.
J. Raciborski, Polskie wybory. Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego w latach 1989-1995, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe “Scholar” 1997.
B. Demidok, Partie polityczne a wybory prezydenckie 1995 roku w Polsce, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie 1996.
M. Beylin, Dziennik kampanii wyborczej Klapa' 95, Warszawa: Wydawnictwo “Floks”, 1995.
R. Herbut, J. Sroka, M. Wójta-Kempa , Oblicza wyborcy. Społeczne determinanty zachowań politycznych Dolnoślązaków, Wrocław: Wydawnictwo “Profil”, 2001.
M. Kolczyński, J. Sztumski, Marketing polityczny, Katowice: Wydawnictwo “Śląsk”, 2001.
P. Kotler, Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola, Warszawa: Wydawnictwo “Felberg SJA”, 1999; P. Kotler, S. Jatusripitak, S. Maesincee, Marketing narodów. Strategiczne podejście do budowania bogactwa narodowego, Kraków: Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu 1999.
S. Black, Public relations, Kraków: Dom Wydawniczy ABC, 2001.
J. Muszyński, Marketing polityczny,cyt. wyd.; Por. J. Muszyński, Leksykon marketingu politycznego, Wrocław: Agencja Wydawniczo Reklamowa “Alta2”, 2001.
Por. T. Sztucki, Marketing, sposób myślenia, system działania, Warszawa: Agencja Wydawniczo Poligraficzna “Placet”, 1992; Zob. także: T. Sztucki, Promocja, Warszawa: Agencja Wydawniczo Poligraficzna “Placet”, 1996; T. Sztucki, Encyklopedia marketingu. Definicje, zasady, metody, Warszawa: Agencja Wydawniczo Poligraficzna “Placet”, 1998.
Leksykon politologii, (red.) A. Antoszewski, R. Herbut, cyt. wyd.
W. Budzyński, Public relations. Zarządzanie reputacją firmy, Warszawa: “Poltext”, 1998. W. Budzyński, Reklama - techniki skutecznej perswazji, Warszawa: Poltext, 2000.
R. Tadeusiewicz, Społeczność Internetu, Warszawa: Akademicka Oficyna “EXIT”, 2002.
W. Cwalina, Marketing polityczny w Internecie, [w:] Internet 2000, prawo - ekonomia - kultura, cyt. wyd.
R. Tadeusiewicz, Społeczność Internetu..., cyt.wyd.
T. Goban-Klas, Komputer narzędziem humanisty, Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1993; T. Goban-Klas, Komunikowanie i media, [w:] Dziennikarstwo i świat mediów, (red.) Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków: “Universitas”, 2000; T. Goban-Klas, Mass media w Polsce 1989 - 1992 - rekonstrukcja sfery publicznej, Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1992; T. Goban-Klas, Media i komunikowanie masowe: Teorie i analizy prasy, radia..., cyt.wyd.; T. Goban - Klas, Public relations - czyli promocja reputacji, Warszawa: Business Press, 1997; T. Goban-Klas, P. Sienkiewicz, Społeczeństwo informacyjne - szanse, zagrożenia, wyzwania, Kraków: Fundacja Postępu Telekomunikacji, 1999; T. Goban-Klas, Telekomunikacja i nowe media, [w:] L. W. Zacher, Problemy społeczeństwa informacyjnego, Warszawa: Wyższa Szkoła. Przedsiębiorczości i Zarządzania, 1997.
T.J. Russell, R. W. Lane, Reklama według Ottona Kleppnera, Warszawa: Wydawnictwo “Felberg SJA”, 2000.
T. Zastępa, Internet. Fenomen społeczeństwa informacyjnego, Częstochowa: Wydawnictwo “Święty Paweł”, 2001.
B. Bishop, Marketing globalny ery cyfrowej, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne S.A., 2001. R. Brady, E. Forrest, R. Mizerski, Marketing w Internecie, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2002; S. Collin, Internet w biznesie. Nowe perspektywy rozwoju, Warszawa: Wydawnictwo “Poltext”, 1998; J. C. Levinson, C. Rubin, Marketing partyzancki on-line, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne S.A., 1998; J. Rosenoer, D. Armstrong, J. Russell, Firma w Internecie - Jak z powodzeniem wykorzystać w biznesie możliwości Internetu, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000; T. Vassos, Strategie marketingowe w Internecie, Warszawa: Wydawnictwo Studio Emka, 1999.
T. Szapiro, R. Ciemniak, Internet - nowa strategia firmy, Warszawa: Wydawnictwo “Difin”, 1999; Z. Ruszczyk, Internet w biznesie, Gdańsk: Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, 1997; J. P. Durka, Komputer, Internet, cyfrowa rewolucja, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000; A. Sznajder, Marketing wirtualny, Kraków: Dom Wydawniczy “ABC”, 2000.
J. Wielki, Elektroniczny marketing poprzez Internet. Reengineering procesu marketingowego, Warszawa-Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
Reengineering to wprowadzanie radykalnych zmian w procesach biznesowych. Tamże, s. 20-21.
K. Pistol, Psychologiczne aspekty komunikacji za pośrednictwem sieci komputerowych, Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Psychologii, 1998; M. Hopfinger (red.), Nowe media w komunikacji społecznej XX wieku, Warszawa: Oficyna Wydawnicza “M”, 2002. Patrz również: M. Hopfinger, Kultura współczesna - audiowizualność, Warszawa: Wydawnictwo PWN, 1983.
S. Juszczyk, Człowiek w świecie elektronicznych mediów - szanse i zagrożenia (o problemach tworzącego się społeczeństwa informacyjnego), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000.
Tamże, s. 129-132.
R. Kluszczyński, Społeczeństwo informacyjne. Cyberkultura. Sztuka multimediów omawia pojęcie i istotę społeczeństwa informacyjnego, Kraków: Wydawnictwo “Rabid”, 2001.
P. Sitarski, Rozmowa z cyfrowym cieniem. Model komunikacji rzeczywistości wirtualnej, Kraków: Oficyna Rabid, 2002.
Z. Rosińska, Blaustein. Koncepcja odbioru mediów, Warszawa: Wydawnictwo Prószynski i S-ka, 2001.
Między innymi teksty: S. Turkle, Tożsamość w epoce Internetu, s. 133-141, T. Wilson, Użytkowanie Internetu jako zabawa, s. 217-226 [w:] Z. Rosińska, Blaustein..., cyt. wyd.
T. Goban-Klas, P. Sienkiewicz, Społeczeństwo informacyjne - szanse, zagrożenia, wyzwania, cyt. wyd.
Społeczeństwo informacyjne. Wyzwania dla gospodarki, polityki i kultury, (red.) K. Doktorowicz, Katowice: Wydawnictwo Naukowe “Śląsk”, 2002.
K. Doktorowicz, Demokracja i rola sfery publicznej w społeczeństwie informacyjnym, [w:] Społeczeństwo informacyjne. Wyzwania..., cyt. wyd., s. 13-29.
W. Wallace, Psychologia Internetu, Poznań: Dom Wydawniczy “Rebis”, 2001.
K. Pistol, Psychologiczne aspekty komunikacji za pośrednictwem sieci komputerowych, cyt. wyd.
Cele i kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce, Warszawa: Komitet Badań Naukowych, Ministerstwo Łączności, 28 listopada 2000 r.
Raport UNDP o Rozwoju Społecznym (NHDR): Polska w drodze do globalnego społeczeństwa informacyjnego, 18 IX 2002, UNDP, http://www.undp.org.pl/ Przygotowany przez prawie 30 autorów raport analizuje przemiany, jakie zachodzą w organizacji społeczeństwa, w gospodarce, kulturze, edukacji i na rynku pracy pod wpływem rozwoju nowych technologii, w szczególności Internetu. Autorzy raportu sądzą, że wszystkie te dziedziny zostaną gruntownie przemienione w efekcie ekspansji nowych technologii. To nie będzie dzisiejsze społeczeństwo z większą liczbą komputerów. Będzie to społeczeństwo funkcjonujące wedle zupełnie innych zasad - mówił prof. Cellary. Ostrzegał on też, że ludzie i kraje, które nie nadążą za rozwojem globalnego społeczeństwa informacyjnego, wypadną niebawem zupełnie na margines. Podaję za: Raport Polska w drodze do społeczeństwa informacyjnego, “Gazeta Wyborcza”, 18 IX 2002, wydanie internetowe, hhttp://www1.gazeta.pl/gospodarka/1,33181,1021801.html
Nauka o komunikowaniu. Podstawowe orientacje teoretyczne, (red.) B. Dobek-Ostrowska, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2001.
M. Kunczik, A. Zipfel, Wprowadzenie do nauki o dziennikarstwie i komunikowaniu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe “Scholar”, 2000.
J. B. Thomson, Media i nowoczesność. Społeczna teoria mediów, Wrocław: Wydawnictwo “Astrum”, 2001.
P. Sorlin, Mass media. Kluczowe pojęcia, Wrocław: Wydawnictwo ”Astrum”, 2001.
M. Mrozowski, Media masowe - władza, rozrywka i biznes, Warszawa: Oficyna Wydawnicza “ASPRA-JR”, 2001.
J. Bobryk, Spadkobiercy Teuta. Ludzie i media, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2001.
J. B. Thomson, Media i nowoczesność. Społeczna teoria mediów
R.Ostrowski 2000 ©
Autor: mgr Radosław Ostrowski