New York Times

"New York Times" pod ostrzałem

^{Marcin Gadziński, Waszyngton}28-06-2006, ostatnia aktualizacja 28-06-2006 08:56 ^{Prawica zarzuca gazecie "zdradę", porównuje do al Dżaziry i żąda postawienia szefów dziennika przed sądem. Poszło o ujawnienie działań służb przeciw terrorystom}

^{"New York Times" opisał na pierwszej stronie istnienie tajnego programu, dzięki któremu amerykańskie służby specjalne monitorują międzynarodowe transakcje finansowe realizowane w tzw. systemie Swift. Chodzi o wykrywanie operacji finansowych prowadzonych przez grupy terrorystyczne.

Gazeta zasugerowała, że program ten jest "bankowym odpowiednikiem" innego tajnego programu - podsłuchiwania rozmów telefonicznych bez nakazów sądowych. Tamten został ujawniony w grudniu, także przez "New York Times". Wywołało to gorącą debatę o niezgodnych z prawem działaniach administracji, serię przesłuchań w Kongresie i projekty głębokich zmian w prawie.

Jeśli dziennik myślał, że jego artykuł z ostatniego piątku spowoduje podobną burzę, to się głęboko mylił.}^{Wściekły prezydent}^{Gdy minęły dwa dni i wszyscy uznali, że program monitorowania międzynarodowych transakcji finansowych nie jest ani niczym zaskakującym, ani kontrowersyjnym (jak choćby program podsłuchowy), przypuszczono atak na gazetę, która go ujawniła.

- Ujawnienie programu, który jest kluczowy w wojnie z terroryzmem, jest haniebne! - mówił w poniedziałek wręcz rozwścieczony prezydent George Bush.

Administracja Busha stwierdziła, że publikacja pomaga terrorystom, utrudnia śledzenie ich poczynań i może zwiększyć ryzyko ataków terrorystycznych na Amerykę. W Stanach ery po 11 września takie zarzuty należą do najcięższych.

- Oczywiście nikt nie zamierza ograniczać prasie praw wynikających z pierwszej poprawki do konstytucji - mówił rzecznik Białego Domu Tony Snow. - Ale gazety powinny się długo i dobrze zastanowić, czy prawo do informacji nie powinno czasem ustąpić prawu do ratowania życia.

Były współpracownik Busha, dziś konserwatywny komentator David Frum porównał artykuł do sytuacji, w której podczas wojny gazeta wydrukowałaby informacje o planowanych ruchach własnych wojsk.

- Gdyby informacje zawarte w tym artykule ktoś na dyskietce przekazał Osamie ben Ladenowi, można by go skazać za szpiegostwo na śmierć. Ale jeśli drukuje je gazeta, by mogli je równocześnie przeczytać członkowie al Kaidy na całym świecie, to nazywamy to "publiczną służbą" - kpią przeciwnicy dziennika.

Inni krytycy „NYT” krzyczą, że „Al Dżazira jest bardziej przyjazna Ameryce niż » New York Times «”.

Szanowany konserwatywny magazyn "National Review" wezwał Biały Dom do odebrania dziennikowi akredytacji.

Ale najcięższe działa wytoczył szef komisji bezpieczeństwa krajowego w Izbie Reprezentantów republikanin Peter King, który stwierdził, że działanie gazety "pachnie zdradą" i wezwał prokuraturę do rozpoczęcia dochodzenia w sprawie złamania ustawy o szpiegostwie (Biały Dom nie poparł tego wniosku).

- O rany, takiej kanonady na "New York Timesa" nie widziałem jeszcze nigdy - przyznaje Howard Kurtz, krytyk medialny z "Washington Post".

Rzeczywiście, gazeta, która z racji swych liberalno-lewicowych poglądów oraz pierwszorzędnego dziennikarstwa zawsze była dyżurnym celem ataków amerykańskiej prawicy, już dawno nie znalazła się pod takim ostrzałem.

Historycy sięgają wręcz do czasów "Pentagon Papers", dokumentów ujawniających kulisy wojny w Wietnamie, których publikację administracja Nixona próbowała zablokować nawet w sądzie najwyższym, a prezydent żądał wtrącenia szefów dziennika do więzienia.}^{A gdzie obrońcy?}^{Jednocześnie mało kto bierze dziennik w obronę. Czołowi demokratyczni kongresmani twierdzą, że byli informowani o programie. Ich zdaniem program jest skuteczny (wykryto dzięki niemu 430 osób podejrzanych o wspieranie terrorystów) i legalny. Demokraci uznali, że nie będą umierać za mało popularny w "szerokiej Ameryce" dziennik nowojorskiej inteligencji.

Najwyraźniej z tego, że obecna sytuacja jest inna od wielu poprzednich konfliktów z władzą, zdaje sobie sprawę szef dziennika Bill Keller. Redaktor naczelny "New York Timesa", który podjął ostateczną decyzję o publikacji artykułu, napisał o sprawie list do czytelników. Następnego dnia, gdy okazało się, że list tylko podgrzał atmosferę, wystosował kolejne oświadczenie. Wygłosił też w tej sprawie przemówienie do całego zespołu redakcyjnego.

"Twórcy naszej konstytucji z niezależnej prasy uczynili środek kontrolujący władze i odrzucili pogląd, że wiara w każde słowo prezydenta albo zdanie się na władze w sprawach tego, co publikować, a co nie, jest mądre i patriotyczne" - napisał Keller. Stwierdził, że terroryści i tak wiedzieli, iż międzynarodowy system bankowy jest monitorowany przez amerykańskie służby.}

^{"Urzędnicy, którzy mnie przekonywali do wycofania publikacji, wydawali się bardziej martwić o to, że gdy opinia publiczna dowie się o tym programie, to zagraniczni bankierzy pod jej presją wycofają się z pomagania nam" - argumentuje Keller.

Dziennika broni prof. Tom Patterson z Harvard University: - Prasa w takich sytuacjach pyta sama siebie: kto będzie czuwał nad tą administracją, jeśli nie my? Bo przecież nie czuwa nad nią republikański Kongres.

Patterson przypomina, że za ujawnienie ściśle tajnego programu podsłuchów "NYT" dostał nagrodę Pulitzera.

Cała kampania ma też drugie dno. Od kilku tygodni, po zabiciu w Iraku terrorysty Zarkawiego, Republikanie w Waszyngtonie próbują przejść do politycznej ofensywy, szykując się do listopadowych wyborów kongresowych. "New York Times" stał się wdzięcznym celem kolejnego etapu tej ofensywy pozwalającej zwierać szeregi mocno podzielonych ostatnio Republikanów.}

^ŹRÓDŁO:

^{Naczelny "New York Timesa" Bill Keller chyba nie spodziewał się aż takich ataków na gazetę
Fot. RUTH FREMSON AP}

^{Okładka piątkowego dziennika New York Times. Kontrowersyjny artykuł w prawej szpalcie}

^{Marcin Gadziński, Waszyngton}

^{Tekst pochodzi z portalu Gazeta.pl -}www.gazeta.pl^©^{Agora SA}