LISTA LEKTUR Z HISTORII LITERATURY POLSKIEJ OKRESU OŚWIECENIA

A. Utwory literackie

I Obowiązkowe

1. Franciszek Bohomolec

• Małżeństwo z kalendarza, [w:] Komedie na teatrum, oprac. J. Kott, Warszawa 1969 (lub Kraków 2002, seria „Klasyka mniej znana”).

2. Adam Naruszewicz

• Liryki wybrane, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1964: Daniel Kalwiński na zniesienie zakonu jezuitów; Hymn do słońca; Filiżanka; Balon; Zabawa moja.

• Satyry, wstęp i oprac. B. Wolska, Kraków 2002 (lub oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1962, BN I 179): Chudy literat, Reduty.

3. Ignacy Krasicki

• Pisma poetyckie, oprac. Z. Goliński, t.1-2 Warszawa 1976: Myszeidos (lub Wrocław 1982, BN I 244), Monachomachia (lub Wrocław 1969, BN I 197), Wiersze różne: Osobność, Do pana Michała, Do księdza plebana; Wiersze z prozą: Podróż z Warszawy do Biłgoraju. Do księcia Stanisława Poniatowskiego, Do..., Do S....

• Satyry i listy, wstęp J. T. Pokrzywniak, oprac. Z. Goliński, Wrocław 1988, BN I 169 (Część I: Do króla, Świat zepsuty, Złość ukryta i jawna, Żona modna, Palinodia. Część II: Pochwała wieku. III Listy poetyckie: Podróż pańska. Do księcia Stanisława Poniatowskiego, Do księdza Adama Naruszewicza koadiutora smoleńskiego).

• Bajki, oprac. Z. Goliński, Wrocław 1975, BN I 220: Do dzieci, Wstęp do bajek, Abuzei i Tair, Potok i rzeka [Potok z wierzchołka góry...], Szczur i kot, Bryła lodu i kryształ, Stary pies i stary sługa, Derwisz i uczeń, Lew i zwierzęta [Lew, ażeby dał dowód...], Rybka mała i szczupak, Nocni stróże, Skarb, Łakomy i zazdrosny, Dwa psy, Przyjaciel, Księgi, Lis i wilk, Pan i pies, Groch przy drodze, Jagnię i wilcy, Fiołek i trawa, Chart i kotka, Prawda, satyryk i panegirysta, Wilk i owce [Choć przykro, trzeba cierpieć...], Snycerz i statua.

Bajki nowe: Alegoria, Puchacze, Czapla, ryby i rak, Chłop i cielę, Trzoda, Wyrok, Kot i kogut, Pszczoły.

• Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, oprac. M. Klimowicz, Wrocław 1973, BN I 41.

4. Stanisław Trembecki

• Wiersze wybrane, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1956: Bajki, Oda nie do druku, Epitalamium Hipolitowi i Belinie.

• Sofiówka, wyd. J. Snopek, Warszawa 2000.

5. Tomasz Kajetan Węgierski

• Wiersze wybrane, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1974: Przypadek w piwnicy, Złe czasy, nie ja, O pożytku niemienia, Do Ogińskiego, hetmana wielkiego litewskiego.

• Organy, wyd. A. Norkowska, Warszawa 2007.

6. Franciszek Karpiński

• Wiersze wybrane, wyd. 2 zmienione, wstęp i oprac. T. Chachulski, Wrocław 1997, BN I 87: Do Justyny. Tęskność na wiosnę, Laura i Filon, Mazurek, Powrót z Warszawy na wieś, Na odmienione Nadprucie, Pieśń o narodzeniu Pańskim, Pieśń poranna, Pieśń wieczorna, Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta, ostatniego polskiego króla z domu Jagiełłów.

7. Franciszek Zabłocki

• Fircyk w zalotach, oprac. J. Pawłowiczowa. Wrocław 1986, BN I 176 (lub Teatr Franciszka Zabłockiego, oprac. J. Pawłowiczowa, t. III: W kontuszu i we fraku, Wrocław 1995).

8. Franciszek Dionizy Kniaźnin

• Wiersze wybrane, wybrał, oprac. i wstępem poprzedził A. K. Guzek, Warszawa 1981: Powązki, Dwie Gałązki, Matka Obywatelka, Do Franciszka Karpińskiego, Babia Góra. Do Pawła Czenpińskiego, Bartosz do Kachny, Krosienka, Do Wąsów, Do lutni [Ducha boskiego udziale], Do Boga [Jakaż to nuża wisi nade mną].

9. Franciszek Ksawery Dmochowski

• Sztuka rymotwórcza, wstęp, oprac. S. Pietraszko, Wrocław 1956, BN I 158 lub Oświeceni o literaturze. Wypowiedzi pisarzy polskich 1740-1800, oprac. T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński, Warszawa 1993.

10. Julian Ursyn Niemcewicz

• Powrót posła. Komedia w trzech aktach oraz wybór bajek politycznych, oprac. Z. Skwarczyński, wyd. 10, Wrocław 1983, BN I 4.

11. Wojciech Bogusławski

• Cud albo Krakowiaki i Górale, oprac. M. Klimowicz, wyd. 2, Wrocław 2005, BN I 162.

12. "Abyśmy o Ojczyźnie naszej radzili". Antologia publicystyki doby stanisławowskiej, oprac. Z. Goliński, Warszawa 1984 (po jednym artykule

H. Kołłątaja, S. Staszica i F. S. Jezierskiego).

13. Alojzy Feliński

• Barbara Radziwiłłówna, w: Polska tragedia neoklasycystyczna, oprac. i wstęp D. Ratajczak, Wrocław 1989, BN I 260.

14. Maria Wirtemberska

• Malwina czyli Domyślność serca, oprac. i wstępem poprzedził W. Billip, Warszawa 1978.

II Uzupełniające

1. Franciszek Karpiński

• Historia mego wieku i ludzi z którymi żyłem, oprac. R, Sobol, Warszawa 1987.

2. Jędrzej Kitowicz

• Pamiętniki czyli Historia polska, oprac. i wstępem poprzedziła P. Matuszewska, komentarz Z. Lewinówna, Warszawa 1971.

3. Hugo Kołłataj

• Wybór pism politycznych, oprac. B. Leśnodorski, Wrocław 1952, BN I 140.

4. Komedia obyczajowa warszawska, oprac. i wstępem poprzedziła Z. Wołoszyńska, t. 1-2. Warszawa 1960.

5. Ignacy Krasicki

• Wybór liryków, oprac. S. Gracciotti, Wrocław 1985, BN I 252: Noc, [Święta miłości kochanej ojczyzny], [Gdybym ja był Szwajcarem], Osobność, Nagrobek chłopa, Do Pana Michała, Pszczoły. Do Aleksandra Wasilewskiego, Dworak, Do Pana Jana, Gdyrania Starego Bartłomieja, Myśli starca, Do Marcina, Do Boga, [Zniósł moment, co wiek skaził], Pieśń na 3 dzień maja, Szczęśliwość, Do Jana, Do Dulfusa, List imieniem brata do siostry.

• Historia, oprac. i wstępem poprzedził M. Klimowicz, Warszawa 1956.

• Rozmowy zmarłych, wstęp i komentarze Z. Libera, Warszawa 1987: R. V. Między Horacjuszem a Boileau satyrykiem francuskim; R. XI. Między Arystofanem i Molierem; R. XIII. Między Dariuszem królem Persów a Piastem; R. XVI. Między Katonem a Lukullem; R. XXI. Między Szwartzem, wynalazcą prochu, a Faustem, wynalazcą drukarni; R. XXIV. Między Homerem a Wirgiliuszem, R. XXVII. Między Epiktetem i Seneką, R. XXX. Między Platonem a Konfucjuszem

6. Jan Potocki

• Rękopis znaleziony w Saragossie, wyd. 3 poprawione, tekst przygotował i przypisami opatrzył L. Kukulski, Warszawa 1956 i wyd. nast.

7. Jan Paweł Woronicz

• Pisma wybrane, oprac. M. Nesteruk i Z. Rejman, Wrocław 2002, BN I 299.

B. Antologie:

1. Literatura barska. (Antologia), wyd. 2 zupełnie zmienione, oprac. J. Maciejewski. Wrocław 1976, BN I 108.

2. „Monitor” 1765-1785. Wybór, oprac. i wstępem poprzedziła E. Aleksandrowska. Wrocław 1976, BN I 226 (artykuły: Przedmowa i introdukcja; O „Monitorze” i czytających go; Pochwała teatru, Niektóre ustawy albo reguły do doskonałej komedii służące I-II; Skarga na bałamuctwo kawalerów i zapytanie: Czyli stan komediantki uczciwej pannie przystoi?; O języku i stylu).

3. Oświeceni o literaturze. Wypowiedzi pisarzy polskich 1740-1800, oprac. T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński, Warszawa 1993.

4. Oświeceni o literaturze. Wypowiedzi pisarzy polskich 1801-1830, oprac. T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński, Warszawa 1995.

5. Poezja polska XVIII wieku, oprac. Z. Libera, Warszawa 1976 i wyd. nast.

6. Poezja polska 1800-1830, oprac. Z. Libera, wyd. 2 uzupełnione, Warszawa 1983.

7. Świat poprawiać - zuchwałe rzemiosło. Antologia poezji polskiego oświecenia, oprac. T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński, Warszawa 1981 i wyd. nast.

8. Wokół Doświadczyńskiego. Antologia romansu i powieści, oprac. J. Jackl, Warszawa 1969.

9. Polska poezja rokokowa. Antologia, oprac. R. Dąbrowski, Kraków 2003.

10. „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” (1770-1771). Wybór, oprac. i wstęp J. Platt, Wrocław 1968, BN I 195.

C. Słowniki

1. Słownik literatury polskiego oświecenia, pod. red. T. Kostkiewiczowej, wyd. 2 poszerzone i poprawione, Wrocław 1991 i wyd. nast. (Gotycyzm, Klasycyzm, Oda, Orientalizm, Osjanizm, Rokoko, Romans, Russoizm, Sentymentalizm, Sternizm).

2. T. Kostkiewiczowa, Oświecenie. Słownik literatury polskiej, Gdańsk 2007.

3. B. Mazurkowa, Literatura polskiego oświecenia, Warszawa 2002.

D. Podręczniki, monografie i opracowania syntetyczne

I Obowiązkowe

4. Z. Goliński, Ignacy Krasicki, Warszawa 2002.

5. M. Klimowicz, Oświecenie, Warszawa 1998 i wyd. nast.

6. T. Kostkiewiczowa

• Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego oświecenia, Warszawa 1978 i wyd. nast.

• Oświecenie - próg naszej współczesności, Warszawa 1994.

7. Pisarze polskiego oświecenia, t. 1-3, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, Warszawa 1992-1996 (sylwetki i teksty następujących autorów: t. 1: J. Baka, F. Bohomolec, J. Kitowicz, J. Szymanowski; t. 2: J. U. Niemcewicz, J. Jasiński; t. 3: J. P. Woronicz, K. Koźmian, C. Godebski).

8. R. Przybylski, Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Warszawa 1983 i wyd. nast.

9. P. Żbikowski, Klasycyzm postanisławowski. Zarys problematyki, Warszawa 1999.

II Zalecane

1. A. Aleksandrowicz, Twórczość satyryczna Adama Naruszewicza, Wrocław 1964.

2. W. Borowy, O poezji polskiej w wieku XVIII, wyd. 2, Warszawa 1978.

3. T. Chachulski, Opóźnione pokolenie. Studia o recepcji „głębokiej” Jana Kochanowskiego w poezji polskiej XVIII wieku, Warszawa 2006.

4. P. Chaunu, Cywilizacja wieku Oświecenia, Warszawa 1989.

5. M. Cieński, Pejzaże oświeconych. Sposoby przedstawiania krajobrazu w literaturze polskiej w latach 1770 - 1830, Wrocław 2000.

6. Czytanie Naruszewicza. Interpretacje, pod red. T. Chachulskiego, Wrocław 2000.

7. R. Dąbrowski, Poemat heroikomiczny w literaturze polskiego oświecenia, Kraków 2004.

8. Dramaty Franciszka Zabłockiego. Interpretacje, pod red. M. Cieńskiego i T. Kostkiewiczowej, Wrocław 2000.

9. P. Hazard, Myśl europejska w XVIII wieku, Warszawa 1972.

10. I. Kadulska, Komedia w polskim teatrze jezuickim XVIII wieku, Wrocław 1993.

11. T. Kostkiewiczowa, Horyzonty wyobraźni. O języku poetyckim czasów Oświecenia, Warszawa 1984.

12. T. Kostkiewiczowa, Studia o Krasickim, Warszawa 1997.

13. T. Kostkiewiczowa, Polski Wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002.

14. D. Kowalewska, Magia i astrologia w literaturze polskiego oświecenia, Toruń 2009

15. D. Künstler-Langner, Anioł w poezji baroku. Dzieje postaci w kulturze dawnej Europy, Toruń 2007.

16. Z. Libera, Rozważania o wieku tolerancji, rozumu i gustu. Szkice o XVIII stuleciu, warszawa 1994.

17. B. Mazurkowa, Na ziemskich i niebieskich szlakach. Studia o poezji Franciszka Zabłockiego i Franciszka Dionizego Kniaźnina, Katowice 2008.

18. Motywy religijne w twórczości pisarzy polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Lublin 1995.

19. A. Norkowska, Wizerunek władcy. Stanisław August Poniatowski w poezji okolicznościowej 1764-1795, Kraków 2007.

20. J. T. Pokrzywniak, Komedie Ignacego Krasickiego, Poznań 1995.

21. W. Pusz, Między Krasickim a Słowackim. Studia, eseje, opinie, Kraków 1992.

22. D. Ratajczakowa, Komedia oświeconych 1752-1795, Warszawa 1993.

23. Z. Rejman, Świadomość literacka polskiego oświecenia, Warszawa 2005.

24. J. Ryba, Maskarady oświeconych. Próba opisu zjawiska, Katowice 1998.

25. Z. Sinko, Proza fabularna w czasopismach polskich 1801-1830, Wrocław 1988.

26. J. Snopek, Objawienie i Oświecenie. Z dziejów libertynizmu w Polsce, Wrocław 1986.

27. B. Wolska, Poezja polityczna czasów pierwszego rozbioru i sejmu delegacyjnego 1772-1775, Wrocław 1982.

28. B. Wolska, W świecie żywiołów, Boga i człowieka. Studia o poezji Adama Naruszewicza, Łódź 1995.

29. W. Woźnowski, Bajka w literaturze polskiego Oświecenia, Kraków 1974.

30. J. Zawadzka, Kronika serc czułych. Stereotypy polskiej powieści sentymentalnej I połowy XIX wieku, Warszawa 1997.

31. P. Żbikowski, ...bolem śmiertelnym ściśnione mam serce... Rozpacz oświeconych u źródeł przełomu w poezji polskiej w latach 1793-1805, Wrocław 1998.

3

---