DOSTAJESZ TO CZEGO OCZEKUJESZ
Pojęcie samospełniającej się proroctwa- jeśli oczekujemy, że coś się zdarzy, to nasze oczekiwania będą przyczyniały się do tego, aby tak się właśnie stało
Psycholodzy mają często oczekiwania lub tendencyjne nastawienie które mogą spowodować wysyłanie do badanych niejawnych i niezamierzonych sygnałów. Sygnały te powodują, że badana osoba reaguje w określony sposób, zgodny z oczekiwaniami obserwatorów. Badacz może potraktować takie wyniki jako potwierdzenie swojej hipotezy, gdy w rzeczywistości rezultat eksperymentu wynikać może wyłącznie z tendencyjnych oczekiwań. To zagrożenie trafności wyników eksperymentu psychologicznego nazywa się efektem oczekiwań eksperymentatora. Badaniami nad efektem oczekiwań eksperymentatora zajął się Robert Rosenthal . Z czasem zainteresował się efektem oczekiwań poza laboratorium.
EFEKT PIGMALIONA- Robert Rosenthal, Leonore Jacobson
Efektem Pigmaliona Rosenthal nazwał efekt oczekiwań występujący w naturalnym środowisku międzyludzkim. Nazwa tego zjawiska wywodzi się z greckiej mitologii- rzeźbiarz Pigmalion zakochał się w wyrzeźbionym przez siebie posągu kobiety.
Rosenthal przypuszczał, że informacje na temat uczniów posiadane przez nauczyciela ( np. dane o poziomie ilorazu inteligencji) wpływają na oczekiwania wobec dzieci. Nauczyciel np. subtelnie zachęca ucznia postrzeganego jako osobę mogącą odnieść sukces do osiągania dobrych wyników. Aby sprawdzić tą teorię Rosenthal i Jacobson przeprowadzili eksperyment w szkole podstawowej.
Uczniów klas 1-6 na początku roku poddano testowi inteligencji. Nauczycielom powiedziano, że ma on prognozować szkolne sukcesy i szybki rozwój ( w rzeczywistości nie miał on znaczenia prognostycznego). Przekazują wyniki poinformowano nauczycieli, że uczniowie, którzy osiągnęli wysokie wyniki wykażą w tym roku zwiększone możliwości uczenia się.
W rzeczywistości wybór osób ,, zdolnych” był całkowicie losowy.
Pod koniec roku szkolnego dzieci znów poddano temu samemu testowi, by sprawdzić różnice w zmianie ilorazu inteligencji. W całej szkole uczniowie, wobec których nauczyciele miel wyższe oczekiwania związane z rozwojem intelektualnym osiągnęły większy wzrost ilorazu inteligencji niż pozostałe dzieci.
1.Okazało się, że efekt oczekiwania występuje nie tylko w laboratorium. Oczekiwania nauczycieli wobec uczniów stało się samospełniającym się proroctwem.
2. Efekt ten był silniejszy w młodszych klasach.( młodsze dzieci są bardziej podatne na wpływy, mogą w większym stopniu ulegać wpływowi niezamierzonych zachowań nauczyciela, młodsi uczniowie nie mają jeszcze w pełni ustalonej reputacji)
Badania nad efektem Pigmaliona podważaj słuszność przeprowadzania testów inteligencji w szkołach. Błędne, niesprawiedliwe wyniki mogą wpływać na sposób traktowanie uczniów przez nauczycieli