Witam serdecznie na dzisiejszej lekcji, jej temat to czasowniki dokonane i niedokonane

Kategoria aspektu

Kategoria ta wyraża przeciwstawność czasownika do czasownika, to znaczy wyraża on czynność zakończoną czy też czynność nie zakończoną do końca.

Podział czasowników silnych i słabych 

Dzieli się na czasowniki silne, do których zaliczamy czasowniki dokonane (совершенный глагол), czyli zakończone, lub słabe to jest czasowniki niedokonane (несовершенный глагол): których czynność nie została zakończona.

Czasowniki typu dokonanego i niedokonanego

Czasowniki dokonane zazwyczaj oznaczają czynność jednorazową, niedokonane natomiast czynność powtarzającą się kilkakrotnie.

Pomocniczymi w ustaleniu czasownika dokonanego lub niedokonanego mogą być pytania, dla czasownika dokonanego zapytamy co robić? A dla czasownika niedokonanego zapytamy, co zrobić? np.

бросить(rzucić) - бросать (rzucać to czasownik dokonany, gdyż czynność jest jednorazowa coś zostało rzucone a tym samym zakończone i możemy zadać pytanie co robić?,

бросать(rzucać) czynność ta powtarza się kilkakrotnie , rzucać można wiele razy a tym samym czynność nie została zakonczona i można postawić pytanie co zrobić?.

Ponadto kategoria aspektu ściśle związana jest z kategorią czasu:

Czasowniki dokonane mogą być użyte tylko z czasem przeszłym i czasem przyszłym prostym.

Czasowniki niedokonane użyte mogą być we wszystkich farmach czasu to jest w czasie teraźniejszym, przyszłym złożonym lub przeszłym.
Pamiętać należy, że czasowniki te mają te same znaczenie, ale różnią się między sobą gramatycznie.

юсь /ешься /ется/ емся/ етесь/ ются

Tworzenie czasowników dokonanych i niedokonanych

Tworzy się je w wieloraki sposób:

Czasowniki dokonane tworzy się od czasowników niedokonanych przy pomocy przystawek, sufiksów:

Печь (piec coś wielokrotnie) -czasownik niedokonany od niego tworzymy czasownik dokonany-испечь (piec tylko raz)

Прыгать - (skakać wiele razy) czasownik niedokonany od niego tworzymy czasownik dokonany прыгнуть (skoczyć)

Пускать(puszczać coś wiele razy) i czasownik dokonany пустить (puścić coś raz).

Czasowniki dokonane(глаголы совершенного вида)	Czasowniki niedokonane(глаголы несовершенного вида)
Проиграть przegrać	Проигывать przegrywać
Подписать podpisać	Подписывать podpisywać
Спросить spytać	Спрашывать pytać
Встретить spotkać	Встречать spotykać
Оформить załatwić formalności	Оформлять załatwiać formalności
Решить zdecydować	Решать decydować
Умереть umrzeć	Умирать umierać
Начать zacząć	Начинать zaczynać
Дать dać	Давать dawać
Узнать poznać	Узнавать poznawać
Написать napisać	Писать pisać
Купить kupić	Куповать kupować

Jest także grupa czasowników, która nie ma jednolitej budowy a pomimo to tworzą parę aspektową, czyli czasownik dokonany i niedokonany:

Czasowniki dokonane(глаголы совершенного вида)	Czasowniki niedokonane(глаголы несовершенного вида)
взять(wziąć)	брать(brać)
сказать(powiedzieć)	говорить(mówić)
положить(położyć)	класть(kłaść)
найти(znaleźć)	искать(szukać)
сесть(siąść)	садиться(siadać)

---