Eric Schopler Techniki nauczania dla rodziców i profesjonali

Eric Schopler

Techniki nauczania dla rodziców i profesjonalistów

Cechy dzieci autystycznych (Leo Kanner, 1943):

brak nawiązania konfliktu i brak reakcji w stosunku do rodziców objawiające się od najwcześniejszego okresu życia,
fakt, że nie przyswajały umiejętności mowy w sposób właściwy dla normalnych dzieci, lecz często pozostawały nieme lub wykonywały dziwne i nietypowe zachowania językowe, które poważnie utrudniały komunikację,
obecność zachowań stereotypowych na różnych poziomach rozwoju, począwszy od prostych, powtarzających się ruchów ciała, po złożone rytuały powtarzanych sekwencji zachowań,
problem z transformacją informacji sensorycznej,
tyle nietypowych zachowań, ile jest dzieci autystycznych.

sztywność, brak elastyczności - uczenie się języka w mechaniczny, „szablonowy” sposób; słowo zachowuje dokładnie takie znaczenie, jakie dziecko poznało najpierw; dzieci nie uogólniają znaczenia słów przenosząc je z jednej sytuacji na inną; nie potrafią używać słów w nowych kombinacjach, lecz posługują się ciągle wyuczoną mechanicznie frazą,
brak chęci komunikowania się - brak zainteresowania lub inicjatywy w kwestii komunikowania się z innymi; wyrażanie własnych potrzeb tylko, gdy zmusza je do tego osoba dorosła,
zaburzenia komunikacji - dzieci autystyczne nie rozwijają systemu komunikacji za pomocą gestów, pozwalającego zrekompensować brak mowy; mimika rozwija się powoli („kamienny” wyraz twarzy),
trudności w operowaniu pojęciami abstrakcyjnymi - trudność w rozumieniu słów wyrażających pojęcia abstrakcyjne (czas, kolor, rozmiar, uczucia),
pamięć słuchowa - znakomita pamięć krótkotrwała (powtarzanie długich fraz bez zrozumienia); trudności w przywoływaniu z pamięci długotrwałej krótkich fraz,
pamięć wzrokowa - dobrze rozwinięta; czytanie i pisanie słów, których nie rozumieją w języku mówionym,
mowa - brak umiejętności nabycia mowy lub ograniczone słownictwo i brak zróżnicowania form syntaktycznych; bełkotanie, „żargon”, mowa echolaliczna, prawidłowa artykulacja w mowie echolalicznej.

imitować dźwięki zbliżone do słów: „bum”, „dół”, „hej” - podrzuć dziecko na kolanie cztery razy, a potem powiedz „hej”, przy następnym podrzuceniu dziecko też wydaje dźwięk,
imitować dźwięki: „zii - ip”, „zuu - u” i „oo - o” w czasie ćwiczeń z kredką - rysowanie na zmianę z dzieckiem znaczków na papierze (wydawanie specjalnych dźwięków dla każdego znaczka),
imitować odgłosy zwierzęce: „muuu”, „hau, hau”, „miau” - przesuwanie zwierząt - zabawek w stronę dziecka i wydawanie odpowiednich dźwięków; później robi to dziecko,
imitować dźwięki nie wykonując przy tym ruchów („ma - ma”, „ba - ba”, „ciast - ko”) - wydawanie dźwięków i odtwarzanie ich przez dziecko (za dźwięki nagroda).

prawidłowe reakcje na polecenie „chodź” i „siadaj”,
rozumieć słowa: „skakać”, „bujać”, „klaskać” (czynności, które dziecko lubi wykonywać),
rozumieć słowo i znak migowy dla „bujanie” i „tulenie”.

dopasować trzy przedmioty do obrazków (but, kubek, łyżka),
podawać nazwane przedmioty (piłka, auto, łyżka, but),
rozumieć frazy złożone z trzech słów: „piłka dla taty”, „łyżka dla mamy”, kubek dla Kasi”.

odpowiadać na pytania (czy to jest...?) za pomocą słów „tak” i „nie”,
posługiwać się zaimkami (mnie, ciebie, jemu, jej) - to jest dla niego…, dla ciebie…, to jest dla mnie…,
używać czasu przeszłego często występujących czasowników (historyjka „co się zdarzyło?”),
nauczyć się pozdrowień i podziękowań („halo”, „cześć”, „pa”, „dziękuję”).

rozróżniać dźwięki (wiek rozwojowy: 6- 12 m.),
nauczyć „przychodzenia” i „siedzenia” oraz związanych z tym umiejętności (WR 1 - 2 l.),
nauczyć imion domowników (WR 1,5 - 2,5 l.),
nauczyć „stop” i „chodź” w odpowiedzi na polecenia (WR 2 - 3 l.),
nauczyć kolejności wykonywania poleceń (WR 2,5 - 3,5 r.),
rozumieć przyimki „na” i „pod” (WR 3 - 4 l.),
rozumieć znaceznie przedmiotów znajdujących się w domu wg ich przeznaczenia i miejsca występowania (WR 3,5 - 4,5 l.),
doskonalić zrozumienie i używanie przymiotników odnoszących się do bodźców innych niż wzrokowe - rozpoznawać przeciwieństwa (WR 3,5 - 5 l.),
poprawić zrozumienie i użycie zaimków: w, na, w górze, obok, między, za, a także pytań rozpoczynających się od „gdzie” (WR 4,5 - 5,5 l.).

usprawnić odruchy związane z artykulacją (odruchy z okolicy ust, odruchy ssania, ruchy języka) (WR 6 --12m.),
zapoznać z pewnymi dźwiękami mowy (m, b, h) i zachęcić do ich wydawania (WR 6 - 18m.),
wyrażać życzenia przez wskazanie (WR 1 - 2l.),
doskonalić używanie nazw przedmiotów (WR 2 - 3l.),
poprawić ekspresję i rozumienie słów (WR 2,5 - 3,5l.),
udawać czynności (WR 3 - 4l.),
ćwiczyć spontaniczna konwersację i umiejętność odwoływania się do doświadczeń (WR 3,5 - 4,5l.),
rozwinąć mimikę, gestykulację (WR 4 - 5l.).

mowa bierna (rozumienie) występuje przed mową czynną,
nowe słowa przedstawiane osobno lub z krótkich frazach,
nowe słowa - rzeczy, na które dziecko ma ochotę, określające jego ulubione czynności,
nauka nowych słów - w ruchu, dziecko widzi i czuje przedmiot oraz słyszy równocześnie jego nazwę,
gesty i słowa stanowią dodatkową pomoc,
zaczynamy od słów, którymi dziecko będzie miało okazję się posługiwać.