Przemoc symboliczna
Zanim wyjaśnię, omówię zjawisko przemocy symbolicznej, zdefiniuję samą przemoc. Jest bardzo wiele definicji przemocy.
Światowa Organizacja Zdrowia definiuje przemoc jako celowe użycie siły fizycznej zagrażające lub rzeczywiste, przeciwko sobie, komuś innemu lub przeciwko grupie lub społeczności, co powoduje lub jest prawdopodobne, ze spowoduje zranienie, fizyczne uszkodzenie, śmierć, ból psychiczny, zaburzenia w rozwoju lub derywacje.
Według innej definicji (Sasal) przemoc w rodzinie to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie skierowane przeciw członkom rodziny, które narusza prawa i dobra osobiste, powodując cierpienie i szkody.
Przemoc to wszystkie nieprzypadkowe akty godzące w osobista wolność lub przyczyniające się do fizycznej lub psychicznej szkody osoby, wykraczające poza społeczne zasady wzajemnych relacji.
Przemoc jest dzielona na trzy dość szerokie kategorie, w zależności od tego, kto jest jej adresatem a kto sprawcą. Pierwsza kategorią jest przemoc skierowana do samego siebie tzw. autoagresja. Do niej zaliczamy zachowania samobójcze i samouszkodzenia. Następną kategorią jest przemoc interpersonalna, która dzielimy na dwie podkategorie.
Przemoc wobec członka rodziny, osób starszych lub partnera, najczęściej ma miejsce w domu rodzinnym
Przemoc wobec osoby niespokrewnionej, często nieznajomej, poza domem, nalezą tu akty przemocy, gwałty, przeważnie akty te mają miejsce w szkołach, miejscach pracy, placówkach opiekuńczych, więzieniach itd.
Trzecią kategorią przemocy wchodzącej w skład typologii to przemoc grupowa. Polega ona na instrumentalnym użyciu przemocy przez ludzi, którzy identyfikują się jako członkowie pewnej grupy przeciwko innej grupie w celu osiągnięcia celów ekonomicznych, politycznych lub społecznych. Należą tu ludobójstwo, terroryzm, przestępczość zorganizowana.
Typologia, którą przedstawiłam zawiera również typy przemocy, miedzy innymi do nich zalicza się przemoc symboliczna. Bynajmniej, żeby wszystko tworzyło pewną całość zdefiniuje najpierw przemoc fizyczną. Przemoc fizyczna jest intencjonalnym zachowaniem niosącym ryzyko uszkodzeń ciała niezależnie czy tez do tego dochodzi. Jest to zadawanie bólu fizycznego, bez względu na to czy na ciele pozostaną ślady czy tez nie. U maltretowanych dzieci pozostają widoczne uszkodzenia skóry spowodowane kopnięciami, uderzeniami pięścią, pasem, drągiem itp. Zarówno dzieci jak i dorośli mogą być ofiarami tego typu przemocy, często mamy do czynienia z syndromem maltretowanej żony czy tez męża. Wśród wykonawców tej przemocy występuje dużą pomysłowość do zadawania bólu. Szczypanie, przypalanie papierosem, wyrywanie włosów, wiązanie sznurkami, duszenie, nawet gryzienie. Fizycznymi skutkami tej przemocy może być kalectwo lub różne choroby somatyczne czy tez śmierć.
Drugim typem przemocy jest przemoc seksualna. Cechuje się użyciem siły do wymuszenia współżycia seksualnego. Jest najgorszą i najbardziej zapamiętywaną forma przemocy. Zmuszane są do niej dzieci jak i zarówno jego rodzice. W wykorzystywaniu dzieci przez dorosłych wyróżniamy 3 rodzaje zachowań w zakresie form seksualnego wykorzystania. Pierwsza grupę stanowią akty pozbawione fizycznego kontaktu, czyli ekshibicjonizm, podglądactwo, fetyszyzm, obsceniczne telefony,. Do drugiej grupy zaliczamy czyny skupione na fizycznym kontakcie osoby dorosłej z osobą wykorzystywaną, do którego zalicza się petting, praktyki masturbacyjne. Ostatnia klasą tego typu zachowań stanowią akty noszące znamiona gwałtu, czyli zmuszanie do stosunków seksualnych. Także w tym rodzaju przemocy wyróżniamy następstwa bezpośrednie jak i odległe w czasie następstwa somatyczne, behawioralne, emocjonalne, poznawcze i seksualne.
Przemoc symboliczna inaczej przemoc psychiczna jest najczęściej stosowaną przemocą w domu rodzinnym, ale niestety bardzo trudno zauważalną. Jest to rozmyślne niszczenie lub znaczące obniżanie możliwości prawidłowego rozwoju. Przemoc symboliczna zawiera przymus i groźby, zastraszanie, emocjonalne wykorzystywanie, za które uważa się tutaj oskarżanie, upokarzanie, poniżanie, obwinianie, manipulowanie poczuciem winy, wyzwiska, wmawianie choroby psychicznej, odmawianie stosunków seksualnych, izolowanie poprzez kontrolowanie kontaktów z innymi, zabranianie korzystanie z telefonu, samochodu itp. Zakaz korzystania z samochodu, opuszczania domu, oskarżanie o spowodowanie przemocy, zaprzeczanie, manipulowanie przemocą. Wykorzystywanie dzieci do sprawowania kontroli np. wzbudzanie wśród dzieci poczucia winy za domniemane nie wywiązywanie się z roli rodzicielskiej. Porywanie ich, przetrzymywanie ich, groźby pozbawienia wolności, władzy rodzicielskiej, wrogie nastawianie dzieci wobec matki czy tez ojca, wykorzystanie pozycji silniejszego często wykorzystywana przez mężczyzn np. traktowanie drugiej osoby jako „służby”, podejmowanie ważnych decyzji bez udziału drugiej osoby, sztywne definiowanie ról, zachowanie jak „pan domu”, finansowe wykorzystywanie, zabieranie pieniędzy, kontrola ich wydawania, wydzielanie zbyt małych kwot na życie, utrzymanie. Przemoc psychiczna może również polegać na niszczeniu bardzo cennych dla drugiej osoby przedmiotów lub tez okazywaniu agresji w stosunku, co do zwierząt czy tez drugiego rodzica. Nawet zaniedbanie męża, żony czy dzieci w rodzinie może okazać się pewna formą przemocy. Takich działań w rodzinie najczęściej podejmują się osoby, które wyczuwają brak więzi z pozostałymi członkami, które w dzieciństwie były poddawane przemocy lub tez byli jej świadkiem, doświadczają osobistych problemów takich jak rozwód czy separacja, wpadnięcie w jakichś nałóg alkoholizm czy narkomania, problemy finansowe w rodzinie, brak pracy, brak równych praw dla kobiet i mężczyzn. Również dzieci gdzie rodzice stosują przemoc wobec siebie są bardziej narażone na używanie tej przemocy w wieku dorosłym. Przemoc symboliczna może dotyczyć dzieci, rodziców jak i starszego pokolenie w zależności od wielkości rodziny. Zacznę od omówienia przemocy stosowanej w rodzinie wobec dzieci. Jest to bardzo często spotykane zjawisko, Często wina leży po stronie rodziców, którzy stosują przemoc symboliczna w stosunku najzdolniejszego ze swoich dzieci. Odczuwają dyskomfort psychiczny, gdyż ich dziecko jest mądrzejsze od nich, ujawnia ich braki stąd tez mechanizm obronny rodziców się uaktywnia i krzywdzą dzieci wyzywając ich od debili , nieuków, nie doceniają ich sukcesów, potwierdzają ich w przekonaniu, że do niczego się nie nadają często wywyższając siebie lub inne dzieci doprowadzając dziecko do stanu niedoceniania, w którym czuje się on głupi, przestaje się starać zakładając, iż wszystko co zrobi i tak będzie źle. Często tez dziecko jest odrzucane przez rodziców gdyż twierdza, ze jest ona za głupie, by być ich dzieckiem. Bardzo częstym przypadkiem gwałtu symbolicznego na dziecku jest brak miłości ze strony rodziców. Jest to najgorsza kara, jaka może spotkać dziecko w wieku rozwoju. Często brak miłości ze strony opiekunów może być spowodowany wyglądem dzieci, gdyż jest on brzydkie, kalekie, gdzie rodzicom wstyd się przyznać do takiego dziecka i to powoduje brak zainteresowania, brak uczucia, wsparcia z ich strony. Zdarza się również, iż dzieci SA obwiniane za niepowodzenia w rodzinie, za brak finansów, pracy, kłótnie miedzy rodzicami. Wyzywane są od debili, głupków, bękartów, niszczone są ich najcenniejsze rzeczy w ramach kary, maja szlabany na TV, wyjście na dwór, spotykanie się ze znajomymi. Obwiniane są o wszystko o brak cukru w domu, pęknięty talerzyk czy zmęczenie ojca. Taka przemoc symboliczna powoduje u dzieci zaburzenia w postaci zaburzeń
Zachowania- dzieci staja się agresywne, pełne okrucieństwa wobec zwierząt, maja napady złości, są nadpobudliwe, często zbaczają na drogę przestępcza, gdyż tam czują się doceniane.
Zaburzenia emocjonalne- występuje lęk u takich dzieci, smutek, często poddają się , wycofują z trudnych sytuacji , twierdząc, że nie potrafią, maja bardzo niska samoocenę o sobie.
Zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym- często odrzucane są przez rówieśników za ich niezdarność i zamknięcie w sobie, są niezdolne do empatii, mają małe umiejętności społeczne
Mają problemy w funkcjonowaniu poznawczym tzn. bardzo słabe wyniki w rozwoju intelektualnym, problemy w rozumienie bliskości miłości w związku,
Zaburzenia w funkcjonowaniu fizycznym- bezsenność, zaburzenia jedzenia, symptomy chorób psychosomatycznych, słaby rozwój motoryczny i fizyczny.