RAPORT

Z KONTROLI ELEKTRONARZĘDZI

PRZEPROWADZONYCH W 2009 ROKU

Warszawa, luty 2010

Spis treści

1. WSTĘP

1. Polski rynek elektronarzędzi

Rynek elektronarzędzi w Polsce w ostatnich latach dynamicznie się rozwija - według różnych źródeł wzrost sprzedaży wynosi około 7 proc. rocznie. Rynek ten dzieli się na dwa podstawowe segmenty - narzędzi i osprzętu dla profesjonalistów oraz narzędzi dla majsterkowiczów.

Można odnieść wrażenie, że narzędzia profesjonalne i amatorskie niewiele się różnią, chociaż ceny tych pierwszych są znacząco wyższe. Wyższa cena zwykle wynika z lepszych parametrów, takich jak: większa moc, lepsza wydajność i trwałość wyrobów. Przykładowo narzędzia wykorzystywane w firmach budowlanych poddawane są znacznie większym obciążeniom przez dłuższy czas, natomiast narzędzia dla majsterkowiczów używane są do drobnych prac wykonywanych okazjonalnie.

W ostatnich latach to właśnie ten ostatni segment rozwijał się najszybciej. Wynika to w głównej mierze z poprawiającej się sytuacji materialnej nabywców i zmiany ich stylu życia, a także z pojawienia się szerokiej oferty wyrobów w sprzedaży detalicznej (głównie
w marketach budowlanych). Z kolei rozwój segmentu narzędzi przeznaczonych dla profesjonalistów ma swoją genezę w poprawiającej się koniunkturze w budownictwie, przemyśle i usługach.

Znaczący wzrost popytu powoduje, że na rynku - obok uznanych producentów i marek - pojawiają się także nowi gracze. Chcąc znaleźć swoje miejsce na nim próbują konkurować z dotychczasowymi liderami przede wszystkim ceną, co niejednokrotnie może wiązać się z obniżeniem jakości oferowanych narzędzi.

Jest to szczególnie niebezpieczne, gdyż nieprawidłowo zaprojektowana lub wykonana maszyna może stać się źródłem poważnego zagrożenia dla zdrowia i życia użytkownika (np. okaleczenia kończyn, porażenia prądem) czy stać się przyczyną pożaru. Równie istotne dla bezpieczeństwa użytkowania elektronarzędzi jest dołączanie prawidłowo sporządzonej instrukcji i umieszczenie właściwych ostrzeżeń. Nawet najlepiej wykonane urządzenie, jeśli nie będzie prawidłowo eksploatowane, może być przyczyną poważnych wypadków.

2. Podstawy prawne kontroli i kompetencje Inspekcji Handlowej

Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli powołanym do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1a) ustawy z 15 grudnia 2000 roku o Inspekcji Handlowej, do jej zadań należy kontrola wyrobów wprowadzonych do obrotu w zakresie zgodności z zasadniczymi lub innymi wymaganiami określonymi w przepisach odrębnych, z wyłączeniem produktów podlegających nadzorowi innych właściwych organów.

Podstawę prawną prowadzenia kontroli elektronarzędzi stanowią następujące akty prawne:

• ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 roku o systemie oceny zgodności (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 roku, nr 204, poz. 2087, z późn. zm.) - dalej: ustawa,

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (Dz. U. Nr 259, poz. 2170), wdrażające postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/37/WE
  z dnia 22 czerwca 1998 roku w sprawie zbliżenia prawa Państw Członkowskich, dotyczącego maszyn (Dz. Urz. WE L 207 z 23.07.1998, str. 1-46; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 20, str. 349),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 sierpnia 2007 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego (Dz. U. nr 155, poz. 1089), wdrażające postanowienia dyrektywy 2006/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 roku w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do sprzętu elektrycznego przewidzianego do stosowania
  w określonych granicach napięcia (Dz. Urz. UE L 374 z 27.12.2006, str. 10-19),

• ustawa z dnia 12 grudnia 2003 roku o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. nr 229, poz. 2275, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 38 ust. 2 pkt 1) ustawy, wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej prowadzą kontrolę spełniania przez wyroby zasadniczych lub innych wymagań określonych w dyrektywach nowego podejścia. Celem ustawy jest eliminowanie zagrożeń stwarzanych przez wyroby dla życia lub zdrowia użytkowników i konsumentów oraz mienia, a także zagrożeń dla środowiska (art. 2 ustawy). Stosownie do art. 40g ustawy przedmiotem kontroli może być wyrób, prawidłowość jego oznakowania oraz dokumentacja techniczna. Osoba kontrolująca może w toku kontroli żądać od osoby zobowiązanej do przechowywania dokumentów związanych z oceną zgodności przedstawienia, w wyznaczonym terminie, w szczególności:

1. deklaracji zgodności;

2. nazwy i adresu producenta wyrobu;

3. wykazu uwzględnionych norm zharmonizowanych, specyfikacji zharmonizowanych lub rozwiązań przyjętych w celu stwierdzenia zgodności wyrobu z zasadniczymi wymaganiami;

4. ogólnego opisu wyrobu, schematu wyrobu oraz instrukcji obsługi wyrobu.

W przypadku uzasadnionych wątpliwości co do zgodności wyrobu z zasadniczymi wymaganiami, osoba kontrolująca może dodatkowo zażądać od osoby zobowiązanej do przechowywania dokumentów związanych z oceną zgodności przedstawienia, w wyznaczonym terminie:

1. sprawozdania z przeprowadzonych badań,

2. informacji o systemie zarządzania jakością.

W przypadku gdy kontrolowany wyrób stwarza zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska, osoba kontrolująca może zażądać od osoby zobowiązanej do przechowywania dokumentów związanych z oceną zgodności przedstawienia, w wyznaczonym terminie, pełnej dokumentacji technicznej wyrobu.

Zgodnie z art. 40h ustawy, w przypadku gdy osoba zobowiązana do przechowywania dokumentów związanych z oceną zgodności nie przedstawi tych dokumentów osobie kontrolującej lub z przedstawionych dokumentów nie wynika, że wyrób spełnia zasadnicze wymagania, organ wyspecjalizowany może poddać wyrób badaniom lub zlecić ich przeprowadzenie akredytowanemu laboratorium w celu ustalenia, czy wyrób spełnia zasadnicze wymagania. W celu stwierdzenia, czy wyrób spełnia zasadnicze wymagania, organ wyspecjalizowany może również poddać wyrób badaniom, z pominięciem weryfikowania dokumentów związanych z oceną zgodności.

3. Cel kontroli

Podstawowym celem kontroli było sprawdzenie wprowadzonych do obrotu elektronarzędzi i maszyn ogrodniczych pod kątem spełniania wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa. Urządzenia przeznaczone do użytkowania przy napięciu nominalnym od 50 V do 1 000 V prądu przemiennego lub od 75 V do 1 500 V prądu stałego, powinny być również zgodne z przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 sierpnia 2007 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego.

Oceny maszyn dokonywano w oparciu m.in. o następujące normy:

• PN-EN ISO 12100-1:2005 Maszyny. Bezpieczeństwo - Pojęcia podstawowe, ogólne zasady projektowania. Podstawowa terminologia, metodologia;

• PN-EN ISO 12100-2:2005 Maszyny - Bezpieczeństwo - Pojęcia podstawowe, ogólne zasady projektowania - część II: Zasady techniczne;

• PN-EN 60745-1:2009 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 1: Wymagania ogólne;

• PN-EN 60745-2-1:2006 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 2-1: Wymagania szczegółowe dotyczące wiertarek i wiertarek udarowych;

• PN-EN 60745-2-2:2007 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 2-2: Wymagania szczegółowe dotyczące wkrętarek i kluczy udarowych;

• PN-EN 60745-2-3:2007 Bezpieczeństwo użytkowania narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym - Część 2-3: Wymagania szczegółowe dotyczące szlifierek, polerek
  i szlifierek dyskowych;

• PN-EN 60745-2-4:2006 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 2-4: Wymagania szczegółowe dotyczące szlifierek i polerek innych niż dyskowe;

• PN-EN 60745-2-5:2007 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania -- Część 2-5: Wymagania szczegółowe dotyczące pilarek tarczowych;

• PN-EN 60745-2-6:2006 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 2-6: Wymagania szczegółowe dotyczące młotków.;

• PN-EN 60745-2-8:2007 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 2-8: Wymagania szczegółowe dotyczące nożyc do blach
  i wycinarek do blach;

• PN-EN 60745-2-9:2004 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 2-9: Wymagania szczegółowe dotyczące gwinciarek;

• PN-EN 60745-2-11:2007 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 2-11: Wymagania szczegółowe dotyczące pilarek brzeszczotowych (kątowych i prostych);

• PN-EN 60745-2-13:2009 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 2-13: Wymagania szczegółowe dotyczące pilarek łańcuchowych;

• PN-EN 60745-2-14:2006 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 2-14: Wymagania szczegółowe dotyczące strugarek;

• PN-EN 60745-2-17:2007 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 2-17: Wymagania szczegółowe dotyczące frezarek żłobiących
  i frezarek okrawających;

• PN-EN 50144-2-7:2002 Bezpieczeństwo użytkowania narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym - Część 2-7: Wymagania szczegółowe dotyczące pistoletów natryskowych;

• PN-EN 50144-2-9:2001 Bezpieczeństwo użytkowania narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym - Część 2-9: Wymagania szczegółowe dotyczące gwinciarek;

• PN-EN 50144-2-13:2006 Bezpieczeństwo użytkowania narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym - Część 2-13: Wymagania szczegółowe dotyczące pilarek łańcuchowych;

• PN-EN 50144-2-16:2007 Bezpieczeństwo użytkowania narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym - Część 2-16: Wymagania szczegółowe dotyczące zszywaczy;

• PN-EN ISO 14121-1:2008 Bezpieczeństwo maszyn - Ocena ryzyka - Część 1: Zasady.

• PN-EN 60204-1:2006 Bezpieczeństwo maszyn - Wyposażenie elektryczne maszyn - Część 1: Wymagania ogólne;

• PN-EN ISO 19432:2008 Maszyny i urządzenia budowlane - Ręczne przecinarki spalinowe - Wymagania bezpieczeństwa i badania;

• PN-EN ISO 10517:2009 Przycinarki do żywopłotów silnikowe ręczne - Wymagania dotyczące bezpieczeństwa;

• PN-EN 709:2002 Maszyny rolnicze i leśne. Ciągniki jednoosiowe
  z glebogryzarką i glebogryzarki silnikowe, prowadzone przez operatora pieszego. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa;

• PN-EN 774:2002 Maszyny ogrodnicze. Przycinarki do żywopłotów silnikowe ręczne. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa;

• PN-EN 786:2001 Maszyny ogrodnicze. Elektryczne przycinarki trawnikowe prowadzone przez operatora i ręczne oraz krawędziarki trawnikowe. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa;

• PN-EN 836:2001 Maszyny ogrodnicze. Kosiarki trawnikowe silnikowe. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa.

Ponadto podczas kontroli sprawdzano legalność działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie produkcji i handlu.

4. Zakres przedmiotowy kontroli

Kontrole wynikały z Planu kontroli Inspekcji Handlowej na rok 2009. Ponadto realizowane były kontrole interwencyjne, wynikające z informacji otrzymywanych przede wszystkim od konsumentów, dotyczących zagrożeń stwarzanych przez wyroby. Kontrolowane elektronarzędzia oceniano pod kątem:

• prawidłowości oznakowania znakiem CE,

• prawidłowości wystawienia i dołączenia do wyrobu deklaracji zgodności,

• prawidłowości dołączonych do wyrobu ostrzeżeń, instrukcji oraz informacji,

• prawidłowości zastosowanych rozwiązań konstrukcyjnych.

W przypadku stwierdzenia mniej istotnych niezgodności (np. niekompletna instrukcja obsługi), przedsiębiorcom wprowadzającym zakwestionowane wyroby do obrotu umożliwiano podjęcie dobrowolnych działań naprawczych.

Łącznie skontrolowano 885 wyrobów, w tym:

• 77 elektrycznych przycinarek trawnikowych,

• 3 frezarki,

• 35 glebogryzarek silnikowych,

• 87 kosiarek trawnikowych elektrycznych,

• 216 kosiarek trawnikowych spalinowych,

• 10 młotowiertarek,

• 3 opalarki,

• 17 pilarek,

• 50 przycinarek do żywopłotów silnikowych,

• 131 szlifierek,

• 109 wiertarek,

• 11 wkrętarko-wiertarek,

• 9 wkrętarek,

• 33 wyrzynarki,

• 94 inne elektronarzędzia i maszyny ogrodnicze.

Wykres 1

Źródło: Opracowanie UOKiK na podstawie informacji wojewódzkich inspektoratów IH

Czasami nie było możliwe stwierdzenie rzeczywistego kraju pochodzenia wyrobu.
W przypadku braku określenia na wyrobie miejsca produkcji, inspektorzy kierowali się pochodzeniem podmiotu odpowiedzialnego za wprowadzenie do obrotu na terenie Unii Europejskiej. Można zatem przypuszczać, że wiele produktów zakwalifikowanych jako pochodzące z Polski lub innych krajów Unii Europejskiej, w rzeczywistości zostało wyprodukowanych w krajach trzecich, przede wszystkim w Chinach i wprowadzonych do obrotu na terenie UE przez podmioty unijne, które oznaczyły je własnymi markami handlowymi.

Wykres 2 przedstawia rozkład procentowy wyrobów zakwestionowanych podczas kontroli, ze względu na ich pochodzenie. Jak widać, co trzecie skontrolowane narzędzie było importowane z krajów trzecich.

Wykres 2

Źródło: Opracowanie UOKiK na podstawie informacji wojewódzkich inspektoratów IH

Zakwestionowano 197 wyrobów (22,3 proc. skontrolowanych), w tym:

• 21 elektrycznych przycinarek trawnikowych (27,3 proc. skontrolowanych),

• 14 glebogryzarek silnikowych (40 proc. skontrolowanych),

• 26 kosiarek trawnikowych elektrycznych (29,9 proc. skontrolowanych),

• 44 kosiarek trawnikowych spalinowych (20,4 proc. skontrolowanych),

• 5 młotowiertarek (50 proc. skontrolowanych),

• 3 pilarki (17,6 proc. skontrolowanych),

• 12 przycinarek do żywopłotów silnikowych (24 proc. skontrolowanych),

• 28 szlifierek (21,4 proc. skontrolowanych),

• 21 wiertarek (19,3 proc. skontrolowanych),

• 1 wkętarko-wiertarkę (9,1 proc. skontrolowanych),

• 3 wkrętarki (33,3 proc. skontrolowanych),

• 6 wyrzynarek (18,2 proc. skontrolowanych),

• 13 innych elektronarzędzi i maszyn ogrodniczych (13,8 proc. skontrolowanych).

Na wykresie 3 przedstawiono porównanie liczby zakwestionowanych wyrobów do ogólnej liczby narzędzi skontrolowanych w danej grupie.

Wykres 3

Źródło: Opracowanie UOKiK na podstawie informacji wojewódzkich inspektoratów IH

Skontrolowane wyroby kwestionowano ze względu na:

• brak lub nieprawidłową deklarację zgodności - 89 wyrobów (10 proc. skontrolowanych),

• inne nieprawidłowości wynikające z norm zharmonizowanych - 13 wyrobów (1,5 proc. skontrolowanych),

• niezgodności z zasadniczymi wymaganiami:

• brak wymaganych oznaczeń - 68 wyrobów (7,7 proc. skontrolowanych),

• brak lub nieprawidłową instrukcję - 105 wyrobów (11,9 proc. skontrolowanych),

• nieprawidłowe rozwiązania konstrukcyjne - 2 wyroby (0,2 proc. skontrolowanych).

Wykres 4 przedstawia procentowy rozkład nieprawidłowości stwierdzonych w poszczególnych grupach wyrobów podczas kontroli. Inspektorzy Inspekcji Handlowej stwierdzali nieprawidłowości najczęściej w grupach: młotowiertarek (w połowie ze skontrolowanych wyrobów stwierdzono nieprawidłowości), glebogryzarek silnikowych (40 proc. skontrolowanych narzędzi nie spełniało wymagań) i wkrętarek (co trzeci wyrób był niezgodny z wymaganiami).

5. Zakres podmiotowy kontroli

W pierwszej kolejności kontrolą obejmowano importerów, producentów i pierwszych dystrybutorów, czyli podmioty wprowadzające wyroby do obrotu na terenie Polski. W drugiej do kontroli typowano przedsiębiorców prowadzących sprzedaż hurtową
i placówki oferujące największą gamę artykułów. Pozwalało to na przeprowadzenie działań wobec licznych rodzajów wyrobów, a w przypadku produktów, mogących stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa, na ograniczenie ich dalszego przekazywania konsumentom i użytkownikom. Kontrolami w 2009 roku objęto 264 podmioty na terenie całego kraju, w tym:

• 39 sklepów wielkopowierzchniowych,

• 185 innych placówek detalicznych,

• 34 hurtownie,

• 6 wprowadzających wyroby do obrotu.

2. SZCZEGÓŁOWE USTALENIA KONTROLI

1. Prawidłowość oznakowania znakiem CE

Sprawdzano, czy zgodnie z §48 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa na wyrobach umieszczono oznakowanie CE, potwierdzające zgodność danego wyrobu lub procesu jego wytwarzania z zasadniczymi wymaganiami.

Zgodnie z załącznikiem nr 1 do ww. rozporządzenia, znak CE składa się z liter "CE" o poniższych kształtach:

W przypadku pomniejszenia lub powiększenia oznakowania CE, powinny zostać zachowane proporcje podane na powyższym rysunku. Elementy znaku CE powinny mieć taką samą wysokość, która nie może być mniejsza niż 5 mm. W przypadku maszyn o niewielkich rozmiarach, dopuszcza się odstępstwo od tego warunku. W tym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono.

2. Deklaracja zgodności

Sprawdzano, czy zgodnie z §116 i §119 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa prawidłowo wystawiona została i dołączona do każdej maszyny deklaracja zgodności. Deklaracja powinna zawierać:

• nazwę i adres producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela,

• opis maszyny - nazwę firmową, typ, numer fabryczny - jeżeli maszyna jest oznaczona takim numerem,

• wyszczególnienie aktów prawnych, których wymagania spełnia maszyna,

• imię i nazwisko osoby upoważnionej do składania podpisu w imieniu producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela.

Jednocześnie, zgodnie z §10 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego, deklaracje zgodności dla sprzętu elektrycznego powinny zawierać:

• imię i nazwisko (nazwę) i adres producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela,

• opis identyfikujący wyrób,

• odniesienie do norm zharmonizowanych,

• dwie ostatnie cyfry roku, oznaczające rok, w którym umieszczono znak CE,

• imię i nazwisko osoby upoważnionej do składania podpisu w imieniu producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela.

W deklaracji zgodności wystawianej przez podmiot mający siedzibę poza Polską
(w innym państwie członkowskim), za prawidłowe należy uznać również odniesienie wyłącznie do właściwej dyrektywy. Deklaracja zgodności powinna być sporządzona
w języku polskim.

Ze względu na brak deklaracji zgodności zakwestionowano 22 wyroby (2,5 proc. skontrolowanych), w tym:

• 2 elektryczne przycinarki trawnikowe (2,6 proc. skontrolowanych),

• 1 glebogryzarkę silnikową (2,9 proc. skontrolowanych),

• 3 kosiarki trawnikowe elektryczne (3,4 proc. skontrolowanych),

• 8 kosiarek trawnikowych spalinowych (3,7 proc. skontrolowanych),

• 2 młotowiertarki (20 proc. skontrolowanych),

• 1 pilarkę (5,9 proc. skontrolowanych),

• 1 szlifierkę (0,8 proc. skontrolowanych),

• 1 wkrętarkę (0,9 proc. skontrolowanych),

• 3 inne elektronarzędzia i maszyny ogrodnicze (3,2 proc. skontrolowanych).

Ze względu na nieprawidłowo wystawione deklaracje zgodności zakwestionowano 67 wyrobów (7,6 proc. skontrolowanych), w tym:

• 17 kosiarek trawnikowych elektrycznych (19,5 proc. skontrolowanych),

• 9 kosiarek trawnikowych spalinowych (4,2 proc. skontrolowanych),

• 2 młotowiertarki (20 proc. skontrolowanych),

• 5 przycinarek do żywopłotów silnikowych (10 proc. skontrolowanych),

• 9 szlifierek (6,9 proc. skontrolowanych),

• 6 wiertarek (5,5 proc. skontrolowanych),

• 1 wkrętarko-wiertarkę (9,1 proc. skontrolowanych).

Największy odsetek nieprawidłowo wystawionych deklaracji zgodności stwierdzono w przypadku młotowiertarek oraz kosiarek trawnikowych elektrycznych. Nieprawidłowości polegały na:

• braku opisu maszyn - nazwy firmowej, typu, nr fabrycznego,

• braku odniesienia do właściwej dyrektywy,

• nie wskazaniu norm zharmonizowanych zastosowanych w procedurze oceny zgodności,

• powołaniu nieaktualnych norm,

• braku polskiej wersji językowej deklaracji.

Szczegółowe informacje na temat stwierdzonych nieprawidłowości zawarte są w załączniku nr 1 do niniejszego opracowania.

3. Sprawdzenie zgodności z zasadniczymi wymaganiami

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa, maszyny i elementy bezpieczeństwa, o których mowa w rozporządzeniu, mogą być wprowadzane do obrotu
i oddane do użytku, jeżeli przy prawidłowym zainstalowaniu i konserwowaniu oraz użytkowaniu zgodnym z przeznaczeniem, nie będą stwarzały zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia osób oraz zwierząt domowych lub mienia. Natomiast rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 sierpnia 2007 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego stanowi, że sprzęt elektryczny może być wprowadzony do obrotu tylko wówczas, gdy po skonstruowaniu go zgodnie z zasadami dobrej praktyki inżynierskiej w zakresie zasad bezpieczeństwa nie zagraża bezpieczeństwu ludzi, zwierząt domowych i mieniu, jeżeli jest właściwie zainstalowany, utrzymywany i użytkowany zgodnie z przeznaczeniem oraz odpowiednio oznakowany.

1. Prawidłowość oznakowania

W zakresie prawidłowości oznakowania maszyn sprawdzano, czy zgodnie z §48 ust. 1 i §49 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa, na wyrobach zostały umieszczone następujące informacje:

• nazwa i adres producenta,

• oznaczenie serii lub typu maszyny,

• numer fabryczny, jeżeli stosuje się numery fabryczne,

• rok budowy maszyny,

• informacje niezbędne do bezpiecznego użytkowania oraz dotyczące typu maszyny.

W tym obszarze kontroli zakwestionowano 68 wyrobów (7,7 proc. skontrolowanych), w tym:

• 7 elektrycznych przycinarek trawnikowych (9,1 proc. skontrolowanych),

• 3 glebogryzarki silnikowe (8,6 proc. skontrolowanych),

• 4 kosiarki trawnikowe elektryczne (4,6 proc. skontrolowanych),

• 18 kosiarek trawnikowych spalinowych (8,3 proc. skontrolowanych),

• 2 młotowiertarki (20 proc. skontrolowanych),

• 3 pilarki (17,6 proc. skontrolowanych),

• 9 przycinarek do żywopłotów silnikowych (18 proc. skontrolowanych),

• 9 szlifierek (6,9 proc. skontrolowanych),

• 5 wiertarek (4,6 proc. skontrolowanych),

• 2 wkrętarki (22,2 proc. skontrolowanych),

• 1 wyrzynarkę (3 proc. skontrolowanych),

• 5 innych elektronarzędzi i maszyn ogrodniczych (5,3 proc. skontrolowanych).

Również w tym obszarze wśród młotowiertarek stwierdzono znaczny odsetek wyrobów niezgodnych z wymaganiami.

Szczegółowe informacje na temat stwierdzonych nieprawidłowości zawarte są w załączniku nr 1 do niniejszego opracowania.

2. Prawidłowość załączonych informacji

W zakresie prawidłowości załączonych informacji (np. instrukcje dotyczące obsługi, montażu lub konserwacji) sprawdzano, czy zgodnie z §50 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa, do wyrobów zostały dołączone instrukcje obsługi warunkujące bezpieczne użytkowanie. Instrukcja powinna zawierać co najmniej:

1. informacje zamieszczone w oznaczeniu maszyny, o których mowa w §48 ust. 1, z wyłączeniem numeru fabrycznego,

2. informacje ułatwiające konserwację maszyny, takie jak: adres importera, serwisu,

3. przewidywane zastosowanie maszyny,

4. informacje o stanowisku lub stanowiskach roboczych, które może zajmować operator,

5. instrukcje dotyczące bezpiecznego przekazywania do eksploatacji, użytkowania, przemieszczania maszyny z podaniem jej masy i masy części maszyny, jeżeli mają one być transportowane osobno, montażu i jej demontażu, regulacji, konserwacji, obsługi i napraw,

6. w koniecznych przypadkach:

1. informacje o niedopuszczalnych sposobach użytkowania maszyny,

2. wskazówki szkoleniowe,

3. podstawowe charakterystyki narzędzi, które mogą być stosowane w maszynie.

Zgodnie z §50 ww. rozporządzenia, instrukcja powinna być dostępna w języku polskim.

W tym zakresie zakwestionowano 105 wyrobów (11,9 proc. skontrolowanych), w tym:

• 11 elektrycznych przycinarek trawnikowych (14,3 proc. skontrolowanych),

• 9 glebogryzarek silnikowych (25,7 proc. skontrolowanych),

• 10 kosiarek trawnikowych elektrycznych (11,5 proc. skontrolowanych),

• 25 kosiarek trawnikowych spalinowych (11,6 proc. skontrolowanych),

• 5 młotowiertarek (50 proc. skontrolowanych),

• 3 pilarki (17,6 proc. skontrolowanych),

• 5 przycinarek do żywopłotów silnikowych ( 10proc. skontrolowanych),

• 19 szlifierek (14,5 proc. skontrolowanych),

• 13 wiertarek (11,9 proc. skontrolowanych),

• 1 wkrętarkę (11,1 proc. skontrolowanych),

• 3 wyrzynarki (9,1 proc. skontrolowanych),

• 3 inne elektronarzędzia i maszyny ogrodnicze (3,2 proc. skontrolowanych).

Nieprawidłowości polegały na: braku na wyrobie lub w instrukcji obsługi, nazwy producenta, znaku firmowego lub znaku towarowego, roku budowy maszyny, braku wymaganych ostrzeżeń, braku rysunków i schematów przeznaczonych do uruchomienia, konserwacji, kontroli sprawdzenia prawidłowości działania. Na tle innych wyrobów można zauważyć znaczny odsetek nieprawidłowych instrukcji dołączanych do młotowiertarek i glebogryzarek spalinowych.

Szczegółowe informacje na temat stwierdzonych nieprawidłowości zawiera załącznik nr 1 do niniejszego opracowania.

3. Rozwiązania konstrukcyjne

Z uwagi na nieprawidłowe rozwiązania konstrukcyjne zakwestionowano jedynie 2 wyroby:

• łańcuchową spalinową pilarkę do drewna Harder 4500,

• łańcuchową spalinową pilarkę do drewna Harder 5200.

Badania laboratoryjne przeprowadzone na zlecenie Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej we Wrocławiu przez Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie wykazały, że ww. wyroby nie spełniają wymagań §19 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa. Zgodnie z nim maszyna powinna być wyposażona w element sterowniczy, przy użyciu którego można doprowadzić,
w bezpieczny sposób, do całkowitego jej zatrzymania w normalnym trybie. W ww. narzędziach stwierdzono możliwość blokowania przycisku przyśpiesznika podczas pracy pilarką przy pomocy przycisku blokującego, co powoduje, że przycisk przyśpiesznika nie wraca automatycznie do położenia jałowego po jego zwolnieniu przez operatora. Może to powodować ryzyko odniesienia poważnych obrażeń przez użytkownika w sytuacji, gdy np. straci on równowagę w czasie pracy i upadnie na pracującą maszynę.

Akta kontroli dotyczące ww. wyrobów zostały przekazane Prezesowi UOKiK, który w wyniku przeprowadzonego postępowania administracyjnego, wydał 11 grudnia 2009 roku decyzję, nakazującą podmiotowi odpowiedzialnemu za wprowadzenie tych wyrobów do obrotu wycofanie ich z rynku.

2. WSPÓŁPRACA Z ORGANAMI CELNYMI

Skutecznym sposobem eliminowania importowanych wyrobów, mogących zagrażać bezpieczeństwu i zdrowiu użytkowników, jest zatrzymywanie ich przez organy celne przed dopuszczeniem do obrotu.

W przypadku wątpliwości, co do spełniania przez wyrób zasadniczych lub innych wymagań, organy celne mogą zwrócić się do Inspekcji Handlowej o wydanie opinii.

Zasady postępowania organów celnych w przypadku stwierdzenia podczas kontroli celnej wyrobów, istnienia uzasadnionych okoliczności wskazujących, że nie spełniają one zasadniczych lub innych wymagań, a także zasady wydawania opinii przez organy wyspecjalizowane na wniosek organów celnych, określają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2008 r. w sprawie działań podejmowanych w związku z zatrzymaniem wyrobów, co do których istnieją uzasadnione okoliczności wskazujące, że nie spełniają one zasadniczych lub innych wymagań (Dz. U. Nr 38, poz. 215).

Wydanie przez Inspekcję Handlową opinii o niespełnieniu przez wyrób zasadniczych lub innych wymagań może być podstawą zatrzymania wyrobu przez organ celny już
w momencie jego wprowadzania na terytorium Unii Europejskiej. Liczba zgłaszanych przez organy celne wniosków wykazuje stałą tendencję wzrostową.

W 2009 roku Inspekcja Handlowa wydała dla organów celnych łącznie 519 opinii,
z czego 32 (6,2 proc.) dotyczyły elektronarzędzi i maszyn ogrodniczych w zakresie spełniania przez nie zasadniczych lub innych wymagań. Tylko dwie z wydanych opinii były pozytywne. Najczęściej stwierdzaną niezgodnością było nieprawidłowe oznakowanie urządzeń.

3. PODSUMOWANIE

1. Działania pojęte przez wojewódzkie inspektoraty Inspekcji Handlowej i ich wyniki

Już w toku czynności kontrolnych inspektorzy Inspekcji Handlowej wzywali do niezwłocznego usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Do podmiotów odpowiedzialnych za wprowadzenie do obrotu wyrobów, w których stwierdzono nieprawidłowości, skierowano stosowne informacje dotyczące wyników kontroli ze wskazaniem określonych uregulowań prawnych w tym zakresie oraz możliwości podjęcia odpowiednich działań, zmierzających do wyeliminowania niezgodności.

W 187 przypadkach umożliwiono przedsiębiorcom podjęcie działań dobrowolnych, mających na celu usunięcie mniej istotnych niezgodności (nieprawidłowe oznakowanie, niekompletne instrukcje).

Na podstawie art. 40k ust. 1 ustawy wydano 2 decyzje, zakazujące kontrolowanym podmiotom dalszego przekazywania przenośnych łańcuchowych pilarek do drewna HARDER model PN4500 oraz PN5200 użytkownikowi, konsumentowi lub dystrybutorowi.

Akta kontroli dotyczące 4 wyrobów niespełniających zasadniczych i innych wymagań zostały przekazane Prezesowi UOKiK, który w przypadku ww. pilarek do drewna wszczął postępowanie administracyjne, zakończone wydaniem 11 grudnia 2009 roku decyzji, nakazującej podmiotowi odpowiedzialnemu za wprowadzenie na rynek, wycofanie ich
z obrotu. W 2 przypadkach odmówiono wszczęcia postępowania.

Ponadto w 23 przypadkach wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej skierowali zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do organów ścigania, w związku
z wprowadzaniem do obrotu wyrobów niespełniających zasadniczych wymagań.

2. Analiza i ocena wyników kontroli

Analiza przyczyn niezgodności wskazuje, że uchybienia w oznakowaniu, instrukcjach obsługi oraz deklaracjach zgodności spowodowane są w głównej mierze brakiem odpowiedniej kontroli ze strony producentów. Brak bieżącej weryfikacji zgodności danych zamieszczonych w sporządzanych dokumentach i na tabliczkach znamionowych z wymaganiami określonymi w zmieniających się przepisach (w tym dyrektywach nowego podejścia), wydaje się główną przyczyną stwierdzanych uchybień. Zakres niezgodności wskazuje, że zarówno wytwórcy unijni, jak i przedsiębiorcy produkujący poza terytorium Unii, nie przykładają należnej staranności do kwestii oznakowania wprowadzanych na rynek maszyn oraz informacji dołączanych do wyrobów w instrukcjach użytkowania.

Podkreślić należy, że brak jasno sformułowanej informacji o sposobie korzystania z maszyn może prowadzić do ich niewłaściwego użycia i w konsekwencji poważnych obrażeń. Zatem prowadzenie regularnych kontroli w tym zakresie wydaje się być uzasadnione.

W związku ze stwierdzonymi przypadkami zastosowania w wyrobach nieprawidłowych rozwiązań konstrukcyjnych, powinna również ulec zwiększeniu liczba przeprowadzanych badań laboratoryjnych - w przypadku wyrobów o znacznym stopniu skomplikowania, jakimi są maszyny, jest to w wielu przypadkach jedyna skuteczna metoda ich oceny. Badania organoleptyczne nie zawsze pozwalają na wykrycie wad konstrukcyjnych.

Istotna jest również stała współpraca wojewódzkich inspektoratów Inspekcji Handlowej z urzędami celnymi, co umożliwi niedopuszczanie do obrotu na rynek UE importowanych wyrobów niespełniających zasadniczych wymagań.

Prowadzone kontrole ujawniły ponadto brak stosownych regulacji prawnych dotyczących utylizacji zużytego sprzętu o napędzie spalinowym. Kwestia ta nie jest także uregulowana na poziomie wspólnotowym. Funkcjonujące przepisy dotyczące selektywnej zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego nie mają w tym przypadku zastosowania.

4. PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI DLA KONSUMENTÓW

1. Zakup i bezpieczeństwo pracy z elektronarzędziami

Elektronarzędzia to urządzenia o niejednokrotnie bardzo skomplikowanej konstrukcji, tak więc ocena ich jakości i bezpieczeństwa może być dla przeciętnego konsumenta niezwykle trudna. Nie dysponując specjalistyczną wiedzą techniczną i przyrządami pomiarowymi, nie można jednoznacznie stwierdzić, czy zastosowane rozwiązania zapewniają użytkownikowi bezpieczeństwo. Przede wszystkim kierując się rozsądkiem należy uważnie obejrzeć urządzenie przed zakupem, gdyż niektóre wady można dostrzec „gołym okiem”.

W pierwszej kolejności zwróćmy uwagę na to, czy na urządzeniu znajduje się znak CE o poniższych kształtach:

Znak ten nanoszony jest przez producenta po przeprowadzeniu odpowiednich procedur oceny zgodności wyrobu z tzw. normami zharmonizowamymi. Pozwala on domniemywać zgodność danego wyrobu lub procesu jego wytwarzania z zasadniczymi wymaganiami określonymi w stosownych przepisach. Brak znaku na maszynach
i urządzeniach, na których powinien być, oznacza brak przeprowadzenia przez producenta właściwej procedury oceny zgodności.

Warto także sprawdzić, czy urządzenie posiada odpowiednie dodatkowe atesty - chociaż nie są one obowiązkowe, to informacja o ich uzyskaniu jest świadectwem dbałości producenta o bezpieczeństwo swoich wyrobów. Najbardziej znanym symbolem bezpieczeństwa jest niemiecki „GS“ (skrót od „Geprüfte Sicherheit“ - potwierdzone bezpieczeństwo). Również znaki takie, jak TÜV (Technischer Überwachungsverein) czy VDE (Verband der Elektrotechnik Elektronik Informationstechnik) mogą służyć pomocą w ocenie poziomu bezpieczeństwa urządzenia.

Kolejnym ważnym elementem wymagającym sprawdzenia jest materiał, z którego wykonano urządzenia. Sprawdźmy czy na obudowie nie ma pęknięć, wgnieceń czy innych uszkodzeń, czy obudowa nie jest luźna, czy starannie ją zamontowano. Istotne jest mocowanie przewodów, przełączników itp. - nie powinny być one luźne lub źle dopasowane. Przy urządzeniach posiadających rękojeść, ważne jest, aby była ona wykonana z gładkiego, lakierowanego drewna, metalu lub posiadała osłonę z tworzywa sztucznego,
i tym samym nie miała zadziorów czy ostrych, wystających elementów (np. pozostałości po formie odlewniczej), o które może skaleczyć się użytkownik.

W dalszej kolejności należy sprawdzić, czy do wyrobu dołączono deklarację zgodności w języku polskim, zawierającą:

• nazwę (imię i nazwisko) oraz adres producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela,

• opis identyfikujący wyrób,

• odniesienie do norm zharmonizowanych,

• dwie ostatnie cyfry roku oznaczające rok, w którym umieszczono znak CE,

• imię i nazwisko osoby upoważnionej do składania podpisu w imieniu producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela.

Na wyrobie powinny znajdować się m.in. następujące informacje:

• nazwa i adres producenta,

• oznaczenie serii lub typu maszyny,

• rok budowy maszyny,

• informacje niezbędne do bezpiecznego użytkowania oraz dotyczące typu maszyny.

Ponadto do wyrobu powinny być dołączone instrukcje obsługi w języku polskim warunkujące jego bezpieczne użytkowanie. Instrukcja powinna zawierać co najmniej:

1. ww. informacje zamieszczone w oznaczeniu maszyny,

2. informacje ułatwiające konserwację maszyny, takie jak: adres importera, serwisu,

3. przewidywane zastosowanie maszyny,

4. informacje o stanowisku lub stanowiskach roboczych, które może zajmować operator,

5. instrukcje dotyczące bezpiecznego przekazywania do eksploatacji, użytkowania, przemieszczania maszyny z podaniem jej masy i masy części maszyny, jeżeli mają one być transportowane osobno, montażu i jej demontażu, regulacji, konserwacji, obsługi
   i napraw,

6. w uzasadnionych przypadkach:

1. informacje o niedopuszczalnych sposobach użytkowania maszyny,

2. wskazówki szkoleniowe,

3. podstawowe charakterystyki narzędzi, które mogą być stosowane w maszynie.

W przypadku elektronarzędzi kierowanie się przy zakupie niską ceną jako jedynym kryterium wydaje się niewłaściwe.

Użytkując elektronarzędzia nie wolno zapominać o zasadach bezpieczeństwa. Typowe urazy powodowane przez takie narzędzia, to obcięcia i zgniecenia kończyn, uszkodzenia oczu przez wióry, czy też porażenie prądem. Ważne jest, by stosować się do poniższych reguł:

• Nie należy używać narzędzi z niesprawnymi przełącznikami lub osprzętem;

• Należy używać tylko oprzyrządowania i akcesoriów wymiennych zgodnych
  z zaleceniami producenta urządzenia;

• Istotny jest stosowny ubiór - luźna odzież, biżuteria czy rozpuszczone, długie włosy mogą zwiększać ryzyko wypadku;

• Należy stosować środki ochrony oczu lub twarzy, a w razie potrzeby również słuchu i dróg oddechowych;

• Obrabiane przedmioty powinny być umocowane;

• Nie wolno pozostawiać narzędzi w taki sposób, by istniała możliwość, spowodowania ich upadku w wyniku pociągnięcia za przewód zasilający. Nie należy wieszać przewodów na gwoździach lub elementach o ostrych krawędziach, mogących spowodować ich uszkodzenie. Izolacja przewodów może również ulec uszkodzeniu w wyniku kontaktu z olejami, powierzchniami gorącymi
  i chemikaliami. Istotne jest zwrócenie uwagi, by kable nie znalazły się na linii cięcia materiału;

• Nie wolno trzymać narzędzi za przewód zasilający;

• Należy pamiętać, że ostrza bezpośrednio po użytkowaniu mogą być gorące;

• Przed wymianą akcesoriów itp. należy odłączać narzędzia od zasilania. Przed powtórnym użyciem narzędzi należy zamocować i wyregulować osłony.

Oczywiście w przypadku elektronarzędzi szczególne istotne jest zapoznanie się z instrukcją obsługi i stosowanie się do jej zaleceń - pozwoli to uniknąć wielu zagrożeń,
w tym zranienia i porażenia prądem. Instrukcje należy zachować, aby można było również w przyszłości rozwiązać ewentualne wątpliwości dotyczące użytkowania sprzętu.

Kupując sprzęt do majsterkowania powinniśmy przede wszystkim zastanowić się, do czego najczęściej będziemy go wykorzystywać. Poniżej omówione zostały wyroby najczęściej wykorzystywane przy drobnych pracach domowych.

Wiertarki

Poza wierceniem w różnych materiałach, dzięki dodatkowemu wyposażeniu, wiertarka może być używana do mieszania farb i zapraw, polerowania, dokręcania śrub, itp.

Wiele wiertarek ma wbudowany mechanizm udarowy, który umożliwia wiercenie
w betonie czy cegle. W grupie urządzeń amatorskich najczęściej spotyka się zębatkowe mechanizmy udarowe, wywołujące niewielki ruch poosiowy wiertła z dużą częstotliwością. Drgania te kruszą wiercony materiał, a ruch obrotowy wiertła umożliwia zagłębianie się
i usuwanie pokruszonego materiału. Stosowane głównie w elektronarzędziach profesjonalnych mechanizmy elektropneumatyczne są bardziej efektywne. W tym przypadku poruszany sprężonym powietrzem bijak uderza w obsadę wiertła. Elektroniczna regulacja obrotów i przełącznik lewo-prawo to standardowe wyposażenie większości modeli wiertarek. Umożliwia ono dostosowanie obrotów do rodzaju nawiercanego materiału, używanych akcesoriów, a także wkręcanie i wykręcanie śrub i wkrętów.

Jeśli planujemy szczególnie często używać wiertarkę do wkręcania śrub przydatna będzie regulacja momentu obrotowego, umożliwiająca dokręcanie ze stałą, nastawioną siłą. Rozwiązanie takie zapobiega zerwaniu gwintu czy uszkodzeniu łączonych materiałów. Coraz popularniejszą grupę wiertarek stanowi sprzęt akumulatorowy - jego wydajność jest mniejsza niż w urządzeniach zasilanych z sieci, jednak ich wielką zaletą jest wygoda użytkowania.

Na potrzeby domowe do prowadzenia większości robót wystarcza moc silnika 500-600 W. Pamiętać należy, że najczęściej podawana przez producentów moc odpowiada mocy pobieranej z sieci, natomiast moc efektywna wynosi 50-60 proc. tej wartości. Prędkości obrotowe przy pracy bez obciążenia wynoszą najczęściej 2,5-2,8 tys. obr./min. Warto pamiętać, że wiertarki o analogicznych mocach, ale różnych obrotach, dysponują różnymi momentami obrotowymi. Przy zakupie wiertarki należy zwrócić uwagę na średnicę uchwytu wiertarskiego, od której zależy maksymalna średnica narzędzi roboczych.

Nawet najlepsza wiertarka nie spełni naszych oczekiwać bez odpowiednich elementów roboczych. Mowa tu o różnego rodzaju wiertłach do różnych materiałów, mieszadłach do farb, końcówkach szlifierskich, szczotkach drucianych oraz otwornicach. Elementy robocze mogą cechować się bardzo zróżnicowaną trwałością, podobnie jak same elektronarzędzia. Ich jakość ma też istotny wpływ na trwałość wiertarki - np. stosowanie tępych wierteł powoduje wzrost obciążeń silnika, może też dojść do uszkodzenia uchwytu podczas dłuższego użytkowania.

Podczas pracy z wiertarką należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa. Uruchomienie urządzenia powinno poprzedzić zapoznanie się z instrukcją obsługi. Należy pamiętać, aby wiertarki używać wyłącznie zgodnie z jej przeznaczeniem i nie udostępniać jej osobom niepowołanym (np. dzieciom).

Należy regularnie zwracać uwagę na stan techniczny, zarówno samego urządzenia, jak też przewodu sieciowego i wtyczki. Nie należy uruchamiać wiertarki w przypadku stwierdzenia jakichkolwiek usterek do czasu ich usunięcia. Praca z uszkodzoną wiertarką grozi porażeniem prądem lub zranieniem. Naprawy powinny być wykonywane przez osoby odpowiednio wykwalifikowane.

Urządzenia nie należy stosować, kiedy jest wilgotne lub w wilgotnym środowisku. Szczególną ostrożność należy zachować podczas wiercenia w materiałach, pod którymi mogą znajdować się przewody elektryczne, gazowe lub wodne. W celu ich zlokalizowania należy użyć odpowiednich przyrządów, dostępnych planów instalacji lub skorzystać z fachowej porady.

W przypadku maszyn napędzanych silnikiem spalinowym źródłem zagrożeń może stać się stosowane do ich zasilania paliwo. Benzyna jest wysoce łatwopalna, a jej opary mogą wybuchnąć. Uzupełniać paliwo w zbiorniku powinno się wyłącznie na zewnątrz, pamiętać należy o zakazie palenia. W przypadku rozlania benzyny należy bezwzględnie przed uruchomieniem silnika zetrzeć wszelkie plamy paliwa. Należy bardzo dokładnie dokręcać korek wlewu paliwa i regularnie sprawdzać, czy nie ma wycieku. Nie należy przechowywać maszyn z paliwem w zbiorniku w zamkniętych pomieszczeniach, gdyż zebrane opary mogą ulec samozapłonowi.

Spaliny zawierają trujący tlenek węgla, który jest gazem bezwonnym i bezbarwnym. Kontakt z nim może doprowadzić do utraty świadomości, a nawet do śmierci. Z tego względu nie wolno uruchamiać maszyn spalinowych w zamkniętych pomieszczeniach.
W razie konieczności uruchamiania silnika w zamkniętym pomieszczeniu musi być zapewniona dobra wentylacja.

Istotne jest stosowanie odpowiednich środków ochrony osobistej - przede wszystkim okularów ochronnych. Należy mieć na uwadze, że przy obróbce pewnych materiałów może powstawać szkodliwy dla zdrowia pył - w takim przypadku warto rozważyć użycie odpowiedniej maski przeciwpyłowej.

Utrata kontroli nad maszyną może prowadzić do obrażeń ciała, dlatego ważne jest solidne przymocowanie obrabianego przedmiotu. Przed podłączeniem wiertarki do sieci dobrze jest upewnić się, że urządzenie jest wyłączone. Podczas przerw w pracy i wymiany osprzętu należy odłączyć wiertarkę od sieci.

Wiertarka powinna być utrzymywana w czystości, sucha i wolna od oleju lub smarów. Należy unikać kontaktu urządzenia z jakimikolwiek płynami, powinno się je przechowywać w suchym pomieszczeniu.

Kosiarki

W handlu dostępne są następujące typy kosiarek:

• ręczne,

• elektryczne,

• spalinowe,

• samojezdne.

Przy wyborze kosiarki podstawowym kryterium jest powierzchnia koszonego terenu. Kosiarka ręczna wystarczy dla powierzchni kilkudziesięciu metrów kwadratowych. Powyżej 50 m² lepiej sprawdzi się kosiarka elektryczna. Kosiarki spalinowe zaleca się w przypadku powierzchni 500-2000 m². Powyżej 2000 m² najbardziej wskazana jest kosiarka samojezdna.

Czas koszenia zależy do szerokości cięcia kosiarki - najczęściej wynosi ona od około 30 do 60 cm. Duże znaczenie ma również ukształtowanie terenu. Kosiarka na poduszce powietrznej, unosząca się kilka centymetrów nad ziemią, jest bardziej zwrotna na terenach nierównych lub zboczach. Istotna jest też możliwość zbierania trawy, co umożliwia pojemnik umieszczony z tyłu kosiarki. Wybierając kosiarkę należy też uwzględnić jej rozmiary - pamiętajmy o tym, że musimy mieć możliwość jej zabezpieczenia przed wpływami atmosferycznymi, co zapobiegnie przedwczesnemu zniszczeniu niektórych elementów.

Uruchomienie urządzenia powinno poprzedzić zapoznanie się z instrukcją obsługi. Przede wszystkim przed rozpoczęciem pracy należy upewnić się, że zna się sposób szybkiego zatrzymania silnika. Należy pamiętać, że wirujące ostrze jest bardzo ostre i obraca się z dużą prędkością. Kontakt z nim może spowodować bardzo poważne obrażenia ciała. Z tego względu osoby niepowołane nie powinny być dopuszczane w pobliże pracującego urządzenia. Nie wolno używać kosiarki pod wpływem środków powodujących ograniczenie zdolności decydowania lub szybkości reakcji.

Przed rozpoczęciem obsługi kosiarki (np. czyszczenie, regulacja) należy zatrzymać silnik. W przypadku czyszczenia, sprawdzenia lub wymiany ostrza dobrze jest założyć grube rękawice ochronne. Podczas pracy ważne jest odpowiednie obuwie i długie spodnie, nie należy kosić trawy w klapkach lub sandałach. Zabronione jest uruchamianie kosiarki z uszkodzonymi lub zdjętymi osłonami i zabezpieczeniami.

Przed rozpoczęciem pracy należy:

• sprawdzić koszoną powierzchnię i usunąć przedmioty, które mogą stanowić zagrożenie, takie jak kamienie, gałęzie, kable, zabawki pozostawione przez dzieci itp. - uderzone przez ostrze przedmioty mogą wylecieć spod jego osłony z dużą prędkością i spowodować poważne obrażenia, także osób trzecich,

• sprawdzić osłonę ostrza po uderzeniu w nią jakiegoś obiektu, a w przypadku stwierdzenia uszkodzeń wymienić wszystkie uszkodzone elementy,

• sprawdzić stan ostrza i śrub mocujących nóż - odpadające od niego części mogą spowodować poważne obrażenia.

Wertykulatory i areatory

Wertykulatory służą do rozluźniania i napowietrzania gleby, za ich pomocą usuwa się też mchy i inne chwasty. Areatory to urządzenia napowietrzające trawnik poprzez nakłuwanie gleby kolcami, jednak w mniejszym stopniu niż wertykulatory. Niszczą wyrastające i kiełkujące chwasty oraz usuwają resztki obumarłej trawy.

Podczas użytkowania maszyn należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa, co pozwoli uniknąć zranienia i uszkodzenia urządzenia. Należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi
i stosować się do zawartych w niej wskazówek. Należy zadbać o to, by osoby niepowołane oraz osoby, które nie zapoznały się z instrukcją nie używały urządzenia.

Przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac kontrolnych i konserwacyjnych należy odłączyć urządzenie od sieci. Podczas pracy należy zapewnić sobie odpowiednie oświetlenie. Przed przystąpieniem do pracy należy każdorazowo sprawdzić urządzenie pod kątem ewentualnych uszkodzeń. W szczególności sprawdzić, czy ostrza nie są uszkodzone lub zużyte. Należy sprawdzić wzrokowo teren, na którym pracować ma wertykulator
i usunąć z trawy przedmioty, które mogą zostać chwycone i wyrzucone przez pracujące urządzenie. Należy uważać na przewody zasilające i utrzymywać je z dala od części ruchomych oraz kontrolować ich stan pod kątem zużycia lub uszkodzenia przed każdym użyciem. Niedopuszczalne jest wkładanie rąk i stóp nad lub pod obracające się elementy.

Należy zawsze upewnić się, że wszystkie elementy ochronne zostały zamontowane
i są sprawne. Podczas wertykulacji zalecane jest stosowanie mocnego, przeciwpoślizgowego obuwia oraz długich spodni, nie wolno pracować boso ani w lekkich sandałach, wskazane jest również stosowanie nauszników oraz okularów ochronnych. W czasie pracy należy przyjąć stabilną pozycję i utrzymywać równowagę, szczególną ostrożność zachować przy zawracaniu wertykulatora i ciągnięciu go w swoim kierunku.

Wykaszarki i kosy spalinowe

Są to urządzenia służące do przycinania niedużych trawników i ich obrzeży.

Wykaszarki występują zarówno w wersjach spalinowych, jak i elektrycznych. Elektryczne ciszej pracują, są bardziej przyjazne dla środowiska, nie ma konieczności uzupełniania paliwa, zwykle są mniejsze i lżejsze.

Kosy spalinowe służą do koszenia dużych nierównych, trudno dostępnych powierzchni, z trudnym dostępem dla kosiarek.

W przypadku wykaszarek elementem tnącym jest plastikowa żyłka, obracającą się z dużą prędkością, o przekroju okrągłym lub kwadratowym, przy czym warto zaznaczyć, że kwadratowa jest ostrzejsza. Wysuw żyłki może być automatyczny lub ręczny.

Kosy przystosowane mogą być do koszenia tarczą lub żyłką. Im gęstsze i mniejsze zęby ma tarcza, tym do większych i twardszych materiałów można ją zastosować.

Przed pierwszym uruchomieniem urządzenia należy dokładnie przeczytać instrukcję obsługi i upewnić się, że wszystkie wskazówki są zrozumiałe. Istotne jest opanowanie szybkiego wyłączania urządzenia i odpinania szelek. Nie wolno użytkować urządzenia bez osłon.

Aby uniknąć przypadkowego kontaktu z wirującymi elementami tnącymi urządzenia oraz z wyrzuconymi przez wirujące elementy obiektami, należy zachować odpowiedni dystans od ludzi i zwierząt podczas pracy wykaszarką lub kosą. Zawsze należy nosić ubranie ochronne i inne środki ochrony osobistej - ochronniki słuchu, okulary ochronne oraz inne elementy ubioru ochronnego, aby chronić uszy, oczy i resztę ciała przed hałasem oraz przedmiotami, które mogą zostać wyrzucone przez wirujące elementy urządzenia (żużel, szkło, kawałki drutu itp.).

Przed każdym użyciem urządzenia należy dokonać jego wzrokowej kontroli, zwracając szczególną uwagę na ostrze, układ tnący, osłony i śruby mocujące. Należy unikać pracy w nocy lub w warunkach złej widoczności, gdyż zwiększa to ryzyko odniesienia obrażeń. Przed rozpoczęciem czyszczenia, sprawdzania, regulacji lub naprawy należy zatrzymać silnik. Ważna jest okresowa kontrola dokręcenia śrub i nakrętek.

Glebogryzarki

Glebogryzarki to narzędzia zębate napędzane silnikiem bądź ciągnięte ręcznie, służą do gruntownego spulchniania ziemi, odchwaszczania i napowietrzania, niektóre modele mogą także rozprowadzać kompost i torf. Mają zastosowanie w ogrodnictwie, np. przed położeniem trawnika.

Przed rozpoczęciem korzystania z glebogryzarki należy zapoznać się z instrukcją obsługi. Podczas obsługiwania maszyny należy upewnić się, że w pobliżu nie znajdują się dzieci. Przed rozpoczęciem pracy należy usunąć z gleby kamienie, patyki itp., które mogą być wyrzucone z dużą siłą przez ruchome części glebogryzarki.

Przed uruchomieniem urządzenia należy przeprowadzić wzrokowo jego kontrolę i upewnić się, że wszystkie osłony i zabezpieczenia są sprawne., nie wolno ich wyłączać lub blokować. Pracować można tylko przy świetle dziennym lub dobrym oświetleniu sztucznym. Nie powinno się uruchamiać maszyny stojąc przed nożami obrotowymi. Podczas pracy należy nosić odpowiednie obuwie i długie spodnie. Podczas transportu maszyny, obsługi konserwacyjnej, czyszczenia, wymiany osprzętu, silnik musi być wyłączony.

Nie wolno użytkować glebogryzarki na stromych stokach. Szczególną ostrożność należy zachować podczas zmiany kierunku lub pociągania maszyny do siebie.

Nożyce do żywopłotu

Uchwyt powinien być wygodny, ergonomiczny, powinien umożliwiać pracę zarówno w pionie, jak i w poziomie. Ponadto w nożycach powinna być osłonka na rękę, ochraniająca przed odpryskami ściętych gałęzi. Powinna ona być przezroczysta, nie ograniczająca pola widzenia obszaru roboczego.

Nożyce elektryczne mogą być także zasilane z sieci lub akumulatorem. Nożyce spalinowe mają zazwyczaj większą moc od elektrycznych, są jednak bardziej hałaśliwe.

Przy zakupie nożyc warto zwrócić uwagę na:

• ciężar urządzenia - powinno być ono jak najlżejsze,

• wyposażenie w szybki hamulec noży - zwiększa on bezpieczeństwo pracy,

• obecność osłonki na czubku - zabezpiecza ostrza podczas prac przy murach i blisko podłoża.

Dla bezpieczeństwa własnego i innych przed rozpoczęciem korzystania z nożyc należy zapoznać się z instrukcją obsługi. Nie wolno używać urządzenia pod wpływem alkoholu lub podobnie działających środków. Należy używać odpowiednich środków ochronnych - okularów, ochrony słuchu, rękawic i grubych butów z cholewkami. Luźne ubranie lub włosy mogą być przyczyną obrażeń. Włosy oraz luźne części ubrania (takie jak szaliki, krawaty itp.) mogą zostać pochwycone przez gałęzie lub poruszające się części nożyc. Nie należy pracować stojąc na drabinie, drzewie lub w innym niestabilnym miejscu. Trzymać nożyce dwoma rękami i nie sięgać nimi zbyt daleko.

Dotknięcie pracującego ostrza może być przyczyną poważnych obrażeń. Ostrze może wyrzucać na zewnątrz drobne elementy, mogące powodować zranienia. Należy zadbać o to, by w zasięgu maszyny nie było osób postronnych, dzieci i zwierząt. Do obsługi nożyc mogą być dopuszczone jedynie osoby odpowiedniego wzrostu, dysponujące wystarczającą siłą fizyczną i doświadczeniem, zaznajomione z instrukcją obsługi.

Czyszczenie, kontrolę lub konserwację nożyc można przeprowadzić wyłącznie po zatrzymaniu silnika i ostrzy tnących. Przed użyciem urządzenia należy sprawdzić jego stan - sprawdzić osłony i zamocowanie elementów tnących (uszkodzone lub poluzowane części mogą się odłamać i być przyczyną obrażeń).

Szlifierki kątowe

Służą do cięcia i wstępnego szlifowania różnego rodzaju twardych materiałów. Dostępne modele szlifierek kątowych różnią się głównie mocą silnika, średnicą tarczy oraz dodatkowymi funkcjami ułatwiającymi pracę. Przy zakupie szlifierki kierujemy się przede wszystkim tym, jak często i do jakich prac zamierzamy jej używać. Do użytku amatorskiego wystarczające są urządzenia o średnicy tarczy 115 mm i mocy od 450 do 900 W.

Jakość pracy szlifierką zależy od doboru odpowiedniej tarczy, które można podzielić na dwie grupy:

• do cięcia - grubość tarczy od 1 do 3 mm,

• do szlifowania - grubość tarczy ok. 6 mm.

Tarcze dzielimy również ze względu na rodzaj obrabianego materiału:

• do kamienia,

• do metalu,

• do stali.

Zawsze należy przestrzegać zaleceń zawartych w instrukcji obsługi. Podczas pracy należy nosić okulary ochronne, rękawice, obuwie i ubranie robocze. Dopuszczalne jest stosowanie wyłącznie akcesoriów, których dopuszczalna liczba obrotów jest równa co najmniej najwyższej liczbie obrotów biegu luzem narzędzia. Przy szlifowaniu metali wyrzucane są iskry - należy pamiętać o zagrożeniu pożarem i usunąć ze strefy roboczej materiały palne. Narzędzie należy trzymać zawsze w taki sposób, aby iskry i kurz ze szlifowanej powierzchni nie leciały na operatora ani osoby postronne. Podczas szlifowania nie wolno trzymać obrabianego elementu ręką - należy go solidnie umocować.

Gniazda przyłączeniowe na zewnątrz pomieszczeń powinny być wyposażone w wyłącznik różnicowo-prądowy. Przed podłączeniem szlifierki do sieci należy upewnić się, że jest ona wyłączona. Kabel zasilający nie może znajdować się w obszarze roboczym narzędzia, powinien on być utrzymywany za nim. Po wyłączeniu urządzenia można je odłożyć dopiero po upewnieniu się, że tarcza tnąca się zatrzymała. Tarcze szlifierskie powinny być pewnie zamontowane i obracać się swobodnie. Nie wolno używać uszkodzonych narzędzi szlifierskich.

Wyrzynarki

Przeznaczone są do cięcia krzywoliniowego. Podczas użytkowania wyrzynarek należy przestrzegać następujących zasad:

• sprawdzać mocowanie brzeszczotów przed podłączeniem narzędzia do gniazda zasilającego,

• przed włączeniem docisnąć prowadnicę do obrabianego materiału,

• wykonując nacięcia lub otwory wyłączać wyrzynarkę i wyjmować brzeszczot z materiału dopiero po zatrzymaniu,

• chwytać i przytrzymywać narzędzia za uchwyty przeznaczone do tego celu,

• podczas wykonywania operacji wrzynania (wcinania) w materiał oraz wycinania otworów stosować specjalne rodzaje ostrzy oraz zachowywać stały kontakt prowadnicy z materiałem.

Przed użyciem urządzenia należy zapoznać się z instrukcją obsługi. Nie należy używać maszyny, gdy jest się zmęczonym, pod wpływem alkoholu lub podobnie działających środków. Wskazane jest stosowanie sprzętu ochrony indywidualnej - okularów ochronnych, maski przeciwpyłowej, nieślizgających się butów roboczych. Nie należy nosić luźnego ubrania lub biżuterii, które mogą zostać pochwycone przez poruszające się części. Przed podłączeniem narzędzia do sieci należy upewnić się, że jest wyłączone. Trzymanie palca na wyłączniku podczas przenoszenia elektronarzędzia lub podłączenie do prądu włączonego narzędzia może skutkować wypadkiem.

Przed rozpoczęciem pracy należy skontrolować, czy ruchome części urządzenia funkcjonują bez zarzutu i nie są zablokowane, pęknięte itp. Uszkodzone narzędzie należy przed użyciem oddać do naprawy. Naprawę urządzenia powinien przeprowadzać wyłącznie odpowiednio wykwalifikowany specjalista.

Kabel zasilający powinien stale znajdować się w bezpiecznej odległości od części ruchomych, należy go prowadzić z tyłu elektronarzędzia. W przypadku uszkodzenia lub przecięcia przewodu nie wolno go dotykać, należy odłączyć go od zasilania trzymając za wtyczkę.

Przed przystąpieniem do pracy należy usunąć wszelkie przeszkody znajdujące się po obu stronach obrabianego przedmiotu wzdłuż linii cięcia (gwoździe, śruby itp. przedmioty). Należy odłączyć urządzenie od sieci w czasie przerw w pracy, po jej zakończeniu oraz przed przystąpieniem do regulacji, wymiany akcesoriów itp.

Pilarki

Dobra pilarka powinna być wyposażona w osłony ochraniające górną i dolną krawędź piły oraz klin rozszczepiający. Osłona dolna powinna uchylać się automatycznie w czasie pracy. Przed każdym uruchomieniem urządzenia należy sprawdzić działanie osłony uchylnej. Jej czas zamykania się powinien być możliwie najkrótszy. Ważna jest też weryfikacja stanu tarczy tnącej (ustawienie, mocowanie, uszkodzenia itp.).

Użytkowane tarcze tnące powinny być ostre - zmniejszają one ryzyko zakleszczania, zatrzymania silnika i możliwość odbicia. Stosowane tarcze powinny być odpowiednie do wykonywanej pracy, przede wszystkim w zakresie rozmiaru i średnicy otworu mocującego. Dopuszczalna prędkość pracy tarczy powinna być większa od nominalnej prędkości obrotowej pilarki.

Aby użytkowanie pilarki było bezpieczne należy przestrzegać następujących zasad:

• maszynę należy trzymać oburącz, za przeznaczone do tego uchwyty,

• obrabiany przedmiot powinien być solidnie zamocowany, należy unikać przycinania małych elementów, niemożliwych do stabilnego przymocowania lub których rozmiar uniemożliwia pewne prowadzenie stopy piły, w żadnym przypadku nie wolno trzymać przycinanego przedmiotu w ręku lub kłaść na kolanach lub podpierać ciałem,

• cięcie można rozpocząć dopiero po osiągnięciu przez ostrze pełnych obrotów,

• należy uważać na możliwość zakleszczenia ostrza lub wystąpienia odbicia - nie ciąć mokrego drewna, uważać na sęki itp., utrzymywać ostrza w czystości; nie należy używać uszkodzonych tarcz (zgiętych, zwichrowanych bądź wyszczerbionych),

• w przypadku wystąpienia braku zasilania podczas pracy należy wyłączyć wyłącznik i poczekać aż piła się zatrzyma,

• podczas wycinania w ścianach, płytach gipsowo-kartonowych należy sprawdzać, czy nie przebiegają w nich przewody elektryczne pod napięciem lub rury instalacji wodnej lub hydraulicznej - w takim przypadku należy odłączyć je od źródła napięcia lub opróżnić z wody lub płynów hydraulicznych,

• należy wyłączać narzędzie natychmiast, gdy tarcza się zakleszczy lub zatrzyma silnik, nigdy nie wyjmować piły z przecinanego materiału z wirującą tarczą,

• nie powinno się dopuszczać do przegrzania tarczy - prowadzi to do ich zwichrowania,

• należy stosować tarcze o średnicach zapewniających głębokość cięcia większą od grubości przecinanego materiału o 3 do 6 mm,

• należy dokładnie prowadzić piłę po zamocowanym materiale oraz zapewniać swobodny ruch materiału odcinanego, aby wyeliminować zaciśnięcie tarczy.

Szlifierki

Szlifierki oscylacyjne mają zastosowanie w pracach szlifierskich na płaskich, równych i delikatnie zaokrąglonych powierzchniach, są przeznaczone przede wszystkim do obróbki powierzchni drewnianych.

Szlifierka mimośrodowa to uniwersalne urządzenie do większości prac szlifierskich. Elastyczny talerz szlifierski umożliwia obróbkę powierzchni wklęsłych i wypukłych. Przy zastosowaniu odpowiedniej tarczy szlifierka mimośrodowa może służyć jako polerka.

Szlifierki taśmowe przeznaczone są do szlifowania dużych powierzchni płaskich elementów z litego drewna itp.

Operator szlifierki powinien zawsze używać środków ochrony indywidualnej - okularów, ochronników dróg oddechowych i słuchu. Nie wolno chwytać i trzymać narzędzi za tarcze lub głowice szlifierskie ani kierować włączonego narzędzia w stronę osób postronnych. Należy używać wyłącznie przystosowanych do danego modelu maszyny akcesoriów, tarcz i głowic szlifierskich o odpowiedniej średnicy i dopuszczalnej prędkości. Przed użyciem szlifierki zawsze należy skontrolować mocowanie tarczy lub głowicy. Montaż tarcz i innych akcesoriów musi odbywać się zgodnie z instrukcją obsługi urządzenia.

Podczas użytkowania szlifierek i polerek z napędem elektrycznym należy przestrzegać następujących zasad:

• przed podłączeniem narzędzia do sieci należy sprawdzić, czy jest wyłączone - nagłe uruchomienie narzędzia może skutkować utratą kontroli nad nim
  i doprowadzić do obrażeń ciała,

• w polerkach taśmowych należy używać wyłącznie taśm o właściwej długości,

• w miarę możliwości unikać używania blokady włącznika umożliwiającej ciągłą pracę narzędzia,

• nie przeciążać maszyn zbyt dużym naciskiem - narzędzie może ulec przegrzaniu, może też nastąpić odrzut,

• unikać kontaktu maszyn z płynami i pracy w wilgotnym środowisku,

• obrabiany materiał należy solidnie zamocować,

• materiały łatwopalne powinny zostać usunięte z zasięgu iskier powstających podczas polerowania powierzchni metalowych.

Wiertarko-wkrętarki

Wiertarko-wkrętarki akumulatorowe najczęściej stosowane są tam, gdzie ważnym elementem prac jest swoboda ruchów. Urządzenia te świetnie sprawdzają się przy wkręcaniu lub wykręcaniu śrub. Można nimi także wiercić otwory w miękkich materiałach takich jak: drewno, materiały drewnopodobne, tworzywa sztuczne oraz niezbyt dużej średnicy otwory w metalu.

Podstawowym parametrem, od którego zależy moc, a co za tym idzie możliwości wiertarko-wkrętarki, jest napięcie. Biorąc pod uwagę ten parametr wiertarko-wkretarki można podzielić na 3 grupy:

• urządzenia o napięciu akumulatora do 10V - wykorzystywane głównie jako wkrętarki,

• urządzenia o napięciu akumulatora 10V-14V - oprócz wkręcania umożliwiają także wiercenie w różnych materiałach,

• wiertarko-wkrętarki o napięciu akumulatora od 18V - w większości wyposażone są
  w mechanizm udarowy służący do wiercenia otworów we wszelkiego rodzaju materiałach ściennych.

Innym istotnym parametrem tych urządzeń jest pojemność akumulatora, kluczowa dla długości działania urządzenia.

Podczas pracy z wiertarko-wkrętarką obowiązują analogiczne zasady bezpieczeństwa, jak w przypadku wiertarek, należy natomiast zwrócić uwagę na sposób postępowania
z akumulatorami.

Zużytych akumulatorów nie wolno wrzucać do ognia ani traktować jako odpadów komunalnych. Nie należy przechowywać akumulatorów wraz z przedmiotami metalowymi z uwagi na niebezpieczeństwo zwarcia. W przypadku kontaktu z kwasem akumulatorowym należy niezwłocznie przemyć miejsce kontaktu wodą z mydłem. W przypadku kontaktu
z oczami należy dokładnie przepłukiwać oczy przynajmniej przez 10 minut i zwrócić się
o pomoc medyczną.

Warunki przechowywania elektronarzędzi

Trwałość nawet najwyższej klasy renomowanych producentów elektronarzędzi zależy nie tylko od sposobu ich użytkowania czy konserwacji po użyciu, ale też od odpowiedniego przechowywania.

Urządzenia elektryczne, w tym elektronarzędzia, powinno się przechowywać w miejscu suchym i czystym. Ponieważ jednak wszelkiego rodzaju narzędzia, również te elektryczne, zazwyczaj przechowujemy w pomieszczeniach gospodarczych, takich jak piwnice i garaże, które rzadko zapewniają odpowiednią wilgotność i temperaturę, należy pamiętać o częstym smarowaniu ruchomych części urządzeń. Można również rozważyć przechowywanie narzędzi w szczelnych plastikowych pojemnikach. Dobrym sposobem zabezpieczenia elektronarzędzi jest przechowywanie ich w zamykanych szafkach, chroniących przed dużymi zmianami temperatury. Elektronarzędzia stacjonarne (np. szlifierki stołowe) powinny być zamontowane na specjalnym blacie.

1. Zakupy poza lokalem przedsiębiorcy

Wielu producentów lub importerów, a także dystrybutorów umożliwia konsumentom dokonanie zakupu elektronarzędzi poza lokalem przedsiębiorcy, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość. Najczęściej stosowaną formą tego rodzaju transakcji jest sprzedaż przez Internet.

Prawa i obowiązki sprzedawcy oraz konsumenta, dokonującego zakupu poza miejscem działalności przedsiębiorcy regulują przepisy ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22, poz. 271, z późn. zm.).

W przypadku dokonania zakupu poza lokalem przedsiębiorcy konsument może odstąpić od umowy bez podania przyczyn w terminie 10 dni od dnia wydania towaru, składając stosowne pisemne oświadczenie. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem.

Za odstąpienie od umowy konsument nie ponosi żadnych kosztów. W razie odstąpienia od umowy, umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. Wzajemne świadczenia ulegają zwrotowi w niezmienionym stanie. Zwrot powinien nastąpić nie później niż w terminie 14 dni. Przed zawarciem umowy sprzedawca powinien poinformować konsumenta na piśmie o prawie odstąpienia od umowy, wręczyć wzór oświadczenia. Obowiązany jest także wręczyć konsumentowi pisemne potwierdzenie zawarcia umowy. Umowa nie może nakładać na konsumenta obowiązku zapłaty ceny przed otrzymaniem towaru. Umowa powinna być zrealizowana najpóźniej w ciągu 30 dni od jej zawarcia.

Jeżeli przedsiębiorca nie może spełnić świadczenia z tego powodu, że przedmiot świadczenia nie jest dostępny, powinien niezwłocznie, najpóźniej jednak w terminie 30 dni od zawarcia umowy, zawiadomić o tym konsumenta i zwrócić całą otrzymaną od niego sumę pieniężną. Umowa powinna określać miejsce i sposób składania reklamacji, niepowodujące nadmiernych trudności lub kosztów po stronie konsumenta.

2. Reklamacje

Uprawnienia kupującego oraz odpowiedzialność sprzedawcy za sprzedany towar określają przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176, z późn. zm.).

Jeśli podczas użytkowania wyrobu zostanie stwierdzona niezgodność towaru z umową, (ujawni się jego „wada”) konsument ma prawo zgłoszenia reklamacji.

Reklamację można składać u sprzedawcy w okresie 2 lat od daty zakupu oraz przed upływem 2 miesięcy od stwierdzenia niezgodności. Potwierdzeniem zakupu może być faktura bądź paragon. W zgłoszeniu reklamacyjnym należy dokładnie określić stwierdzone „wady” oraz żądanie sposobu załatwienia reklamacji. Kupujący może żądać doprowadzenia wyrobu do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy, chyba że naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość towaru zgodnego z umową oraz rodzaj i stopień stwierdzonej niezgodności, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie naraziłby kupującego inny sposób zaspokojenia roszczeń.

Jeżeli kupujący z uwagi na:

• brak możliwości naprawy lub wymiany towaru,

• nadmierne koszty wymiany lub naprawy

nie może żądać naprawy ani wymiany albo jeżeli sprzedawca nie zdoła uczynić zadość takiemu żądaniu w odpowiednim czasie lub gdy naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedogodności, ma on prawo domagać się stosownego obniżenia ceny albo odstąpić od umowy.

Jeżeli sprzedawca, który otrzymał od kupującego żądanie nie ustosunkował się do tego żądania w terminie 14 dni, uważa się, że uznał je za uzasadnione.

Sprzedawca nie odpowiada za:

• niezgodności, o których kupujący wiedział w chwili zakupu,

• za uszkodzenia wyrobu wynikłe z niewłaściwego użytkowania,

• za wyrób, który został zużyty (wyeksploatowany).

Roszczenia kupującego przedawniają się z upływem roku od stwierdzenia przez kupującego niezgodności towaru z umową.

Konsument niezadowolony ze sposobu załatwienia zasadnej reklamacji może zwrócić się o pomoc do właściwego terenowo Rzecznika Konsumenta, wojewódzkiego inspektoratu Inspekcji Handlowej, pozarządowych organizacji konsumenckich (Federacji Konsumentów bądź Stowarzyszenia Konsumentów Polskich).

W sprawach spornych pomiędzy konsumentem a sprzedawcą, Inspekcja Handlowa może prowadzić postępowania mediacyjne. Ponadto przy wszystkich wojewódzkich inspektoratach Inspekcji Handlowej działają stałe polubowne sądy konsumenckie.

Zasady prowadzenia postępowania mediacyjnego oraz zasady funkcjonowania polubownych sądów konsumenckich określają przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o Inspekcji Handlowej (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 roku Nr 151, poz. 1219).

1. Postępowanie mediacyjne

Zgodnie z art. 36 ustawy o Inspekcji Handlowej, jeśli przemawia za tym charakter sprawy, wojewódzki inspektor IH podejmuje działania mediacyjne w celu polubownego zakończenia sporu cywilnoprawnego między konsumentem a przedsiębiorcą. Postępowanie mediacyjne jest bezpłatne i może być wszczęte na wniosek konsumenta lub z urzędu, jeśli wymaga tego ochrona konsumenta.

W toku postępowania mediacyjnego wojewódzki inspektor zapoznaje przedsiębiorcę z roszczeniem konsumenta, przedstawia stronom sporu przepisy prawa mające zastosowanie w sprawie oraz ewentualne propozycje polubownego zakończenia sporu. Wojewódzki inspektor może wyznaczyć stronom termin do polubownego zakończenia sprawy.

Wojewódzki inspektor odstępuje od postępowania mediacyjnego, jeżeli w wyznaczonym terminie sprawa nie została polubownie zakończona oraz w razie oświadczenia co najmniej przez jedną ze stron, że nie wyraża zgody na polubowne zakończenie sprawy.

Zatem jeśli sprzedawca nie uzna zasadnych roszczeń konsumenta zgłoszonych w reklamacji towaru, wówczas konsument może zwrócić się do wojewódzkiego inspektoratu IH z wnioskiem o wszczęcie postępowania mediacyjnego. Jeśli żądanie konsumenta było uzasadnione, wojewódzki inspektorat IH podejmuje mediację u sprzedawcy.

2. Polubowne sądy konsumenckie

Zgodnie z art. 37 ustawy o Inspekcji Handlowej polubowne sądy rozpatrują spory o prawa majątkowe wynikłe z umów sprzedaży produktów i świadczenia usług zawartych pomiędzy konsumentami i przedsiębiorcami. Postępowanie może być wszczęte na wniosek konsumenta lub przedsiębiorcy i jest bezpłatne.

Postępowanie przed tym sądem jest dokumentowane protokołem rozprawy. Jeśli nie dojdzie do ugody pomiędzy stronami, sąd polubowny może wydać wyrok, którego moc prawna jest taka sama jak wyroku wydanego przez sąd powszechny.

Należy jednak pamiętać, że na rozstrzygnięcie sprawy przed sądem polubownym muszą wyrazić zgodę obie strony sporu.

Dane m.in. z serwisów: www.narzedzia.com.pl, www.bosch-prasa.pl

Dyrektywy Wspólnoty Europejskiej, uchwalone zgodnie z zasadami zawartymi w uchwale Rady Unii Europejskiej z dnia 7 maja 1985 roku, w sprawie nowego podejścia do harmonizacji technicznej oraz normalizacji.

Zgodnie z art. 5 pkt 14) ustawy normami zharmonizowanymi są normy europejskie opracowane i zatwierdzone przez europejskie organizacje normalizacyjne na podstawie mandatu udzielonego przez Komisję Europejską, których numery i tytuły są publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej serii C.

Opracowano na podstawie www.ciop.pl

opracowano na podstawie materiałów serwisów: http://www.narzedzia.com.pl, http://www.ciop.pl/, http://www.castorama.pl oraz http://www.instrukcja.pl

2

---