Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza z 10 grudnia 1982 r.
Państwa Strony niniejszej Konwencji,
Kierując się dążeniem do uregulowania w duchu wzajemnego zrozumienia i współpracy wszelkich zagadnień dotyczących prawa morza oraz świadome historycznego znaczenia niniejszej Konwencji jako ważnego wkładu w utrzymanie pokoju, sprawiedliwości i postępu dla wszystkich narodów świata;
Biorąc pod uwagę, że rozwój jaki nastąpił po konferencjach prawa morza Organizacji Narodów Zjednoczonych, które odbyły się w Genewie w 1958 r. í 1960 r. podkreślił konieczność przyjęcia nowej konwencji o prawie morza, która mogłaby być powszechnie przyjęta;
Świadome tego, że problemy obszarów morskich są ściśle ze sobą powiązane i wymagają rozpatrywania jako całość;
Uznając pragnienie ustanowienia przy pomocy niniejszej Konwencji, z należytym uwzględnieniem suwerenności wszystkich państw, porządku prawnego dla mórz i oceanów, który ułatwiałby komunikację międzynarodową i sprzyjałby pokojowemu korzystaniu z mórz i oceanów, sprawiedliwemu i efektywnemu wykorzystaniu ich zasobów, zachowaniu ich zasobów żywych oraz badaniu, ochronie i zachowaniu środowiska morskiego;
Mając świadomość, tego że osiągnięcie tych celów będzie wkładem w ustanowienie sprawiedliwego i równoprawnego międzynarodowego ładu ekonomicznego, uwzględniającego interesy i potrzeby całej ludzkości, w szczególności specjalne interesy i potrzeby krajów rozwijających się zarówno nadbrzeżnych jak i śródlądowych;
Pragnąc przez niniejszą Konwencję rozwijać zasady zawarte w rezolucji 2749 /XXV/ z dnia 17 grudnia 1970 r., w której Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uroczyście oświadczyło między innymi, że obszar dna mórz i oceanów oraz jego podziemie poza granicami jurysdykcji państwowej, jak również jego zasoby stanowią wspólne dziedzictwo ludzkości, których badanie i eksploatacja będzie prowadzona dla dobra całej ludzkości, niezależnie od położenia państw;
Przekonane, że kodyfikacja i postępowy rozwój prawa morskiego osiągnięty w niniejszej Konwencji będzie sprzyjał umocnieniu pokoju, bezpieczeństwa, współpracy i przyjaznych stosunków między wszystkimi państwami zgodnie z zasadami sprawiedliwości i równouprawnienia, jak również będzie sprzyjał postępowi gospodarczemu i społecznemu wszystkich narodów świata zgodnie z celami i zasadami Organizacji Narodów Zjednoczonych zawartych w jej Karcie;
Potwierdzając, że zagadnienia nie uregulowane przez niniejszą Konwencję będą nadal regulowane przez normy i zasady powszechnego prawa międzynarodowego;
Uzgodniły, co następuje:
Wstęp
Artykuł 1
Znaczenie terminów i zakres
1. W rozumieniu niniejszej Konwencji:
1) "Obszar" oznacza dno mórz i oceanów oraz jego podziemie poza granicami jurysdykcji państwowej;
2) "Organizacja" oznacza Międzynarodową Organizację Dna Morskiego;
3/ "działalność w Obszarze" oznacza wszelkie przedsięwzięcia w zakresie badania i eksploatacji zasobów Obszaru;
4/ "zanieczyszczenie środowiska morskiego" oznacza wprowadzanie przez człowieka bezpośrednio lub pośrednio substancji lub energii do środowiska morskiego łącznie z estuariami, które powodują lub mogą powodować takie szkodliwe następstwa, jak wyrządzanie szkód żywym zasobom i życiu w morzu, niebezpieczeństwa dla zdrowia człowieka, stwarzanie przeszkód dla działalności na morzu łącznie z rybołówstwem i innymi legalnymi sposobami korzystania z morza, obniżanie jakości użytkowej wody morskiej i pogorszenie warunków wypoczynku;
5. a) "zatapianie" oznacza:
i/ umyślne usunięcie odpadów lub innych substancji ze statków morskich lub powietrznych, platform lub innych konstrukcji zbudowanych na morzu;
ii/ umyślne zniszczenie statków, statków powietrznych, platform lub innych konstrukcji zbudowanych na morzu;
b) "zatopienie" nie obejmuje:
i/ usunięcía odpadów lub innych materiałów właściwych lub pochodzących z normalnej eksploatacji statków morskich i powietrznych, platform Iub innych konstrukcji zbudowanych na morzu i ich wyposażenia, oprócz odpadów lub innych materiałów przewożonych przez statki lub dla statków morskich lub powietrznych, platform lub innych konstrukcji zbudowanych na morzu, używanych do usuwania takich materiałów lub pochodzących z przeróbki takich odpadów lub innych materiałów na takich statkach morskich lub powietrznych, platformach lub konstrukcjach;
ii/ składania materiałów w innych celach niż ich proste usunięcie pod warunkiem, że składanie to nie jest to sprzeczne z celami niniejszej Konwencji.
2. 1) "Państwa - Strony" oznacza Państwa, które wyraziły zgodę na związanie się niniejszą Konwencją i w stosunku do których Konwencja ta weszła w życie.
2) niniejsza Konwencja ma zastosowanie mutatis mutandis do jednostek wymienionych w artykule 305, ustęp 1 b), c), d), e) oraz f), które staną się Stronami niniejszej Konwencji zgodnie z odnoszącymi się do nich warunkami i w tym zakresie termin "Państwa - Strony" odnosi się do tych jednostek.
Rozdział 1
Postanowienia Ogólne
Artykuł 2
Status prawny morza terytorialnego, przestrzeni powietrznej ponad morzem terytorialnym oraz jego dna i podziemia
1. Suwerenność Państwa nadbrzeżnego rozciąga się, poza jego terytorium lądowym i wodami wewnętrznymi, a w wypadku Państwa archipelagowego poza jego wodami archipelagowymi, na przyległy pas morza zwany morzem terytorialnym.
2. Suwerenność ta rozciąga się na przestrzeń powietrzną ponad morzem terytorialnym, jak również na jego dno i podziemie.
3. Suwerenność nad morzem terytorialnym wykonywana jest zgodnie z niniejszą Konwencją oraz innymi zasadami prawa międzynarodowego.
Rozdział 2
Granice morza terytorialnego
Artykuł 3
Szerokość morza terytorialnego
Każde Państwo ma prawo do ustanowienia szerokości swego morza terytorialnego aż do granicy nie przekraczającej 12 mil morskich, liczonej od linií podstawowych określonych zgodnie z niniejszą Konwencją.
Artykuł 4
Zewnętrzna granica morza terytorialnego
Zewnętrzną granicę morza terytorialnego stanowi linia, której każdy punkt jest oddalony od najbliższego punktu linii podstawowej o szerokość morza terytorialnego.
Artykuł 5
Normalna linia podstawowa
Jeżeli inaczej nie postanowiono w niniejszej Konwencji, normalną linią podstawową dla mierzenia szerokości morza terytorialnego jest linia najniższego stanu wody wzdłuż wybrzeża, oznaczona na mapach o dużej skali uznanych oficjalnie przez Państwo nadbrzeżne.
Artykuł 6
Rafy
W wypadku wysp położonych na atolach lub wysp obramowanych rafami, linię podstawową dla mierzenia szerokości morza terytorialnego stanowi linia najniższego stanu wody przy rafie od strony morza, oznaczona odpowiednim symbolem na mapach uznanych oficjalnie przez państwo nadbrzeżne.
Artykuł 7
Proste linie podstawowe
l. W miejscach, gdzie linia wybrzeża jest głęboko wgięta i wrzyna się w ląd, albo jeżeli wzdłuż wybrzeża w jego bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się szereg wysp, przy wytyczaniu linii podstawowej, od której mierzy się szerokość morza terytorialnego, stosować można metodę prostych linii podstawowych łączących odpowiednie punkty.
2. Jeżeli wskutek istnienia delty lub innych warunków naturalnych linia wybrzeża jest wysoce niestałą, odpowiednie punkty mogą być wybrane wzdłuż najdalej w morze sięgającej linii najniższego stanu wody i niezależnie od późniejszego cofnięcia się linii najniższego stanu wody, te proste linie podstawowe będą nadal obowiązywały, chyba że zostaną zmienione przez państwo nadbrzeżne zgodnie z niniejszą Konwencją.
3. Wytyczanie prostych linii podstawowych nie może odbiegać w znaczny sposób od ogólnego kierunku wybrzeża, a obszary morskie leżące wewnątrz linii muszą być dostatecznie ściśle związane z obszarem lądowym, aby mogły podlegać statusowi wód wewnętrznych.
4. Prostych linii podstawowych nie można wytyczać do i od wzniesień osychających przy odpływie, chyba że zostały na nich zbudowane latarnie morskie lub podobne urządzenia wystające stale ponad poziom morza i z wyjątkiem takich wypadków, kiedy wytyczanie linii podstawowych do i od takich wzniesień uzyskało powszechne uznanie międzynarodowe.
5. Jeżeli metoda prostych linii podstawowych ma zastosowanie według ustępu 1, można brać pod uwagę przy określaniu poszczególnych linii podstawowych właściwe dla danego regionu interesy gospodarcze, których ístnienie i znaczenie zostały wyraźnie wykazane długotrwałą praktyką.
6. System prostych linii podstawowych nie może być przez Państwo zastosowany w sposób, który powodowałby odcięcie morza terytorialnego innego państwa od morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomiczne j.
Artykuł 8
Wody wewnętrzne
l. Z wyjątkiem postanowień Części IV, wody pomiędzy linią podstawową morza terytorialnego a lądem stanowią część wód wewnętrznych Państwa.
2. Jeżeli ustanowienie prostej linii podstawowej zgodnie z metodą przewidzianą w artykule 7, powoduje włączenie do wód wewnętrznych obszarów, które poprzednio nie były za takie uważane, na wodach tych istnieje prawo nieszkodliwego przepływu przewidziane w niniejszej Konwencji.
Artykuł 9
Ujścia rzek
Jeżeli rzeka wpada bezpośrednio do morza, linię podstawową stanowi linia prosta poprzez ujście rzeki pomiędzy punktami linii największego odpływu u jej brzegów.
Artykuł 10
Zatoki
1. Niniejszy artykuł odnosi się wyłącznie do zatok, których brzegi należą do jednego Państwa.
2. W rozumieniu niniejszej Konwencji, zatoką jest wyraźnie zaznaczone wgłębienie, którego wcięcie w ląd pozostaje w takim stosunku do szerokości ujścia zatoki, że obejmuje wody otoczone lądem i stanowi coś więcej, aniżeli zwykłe wygięcie wybrzeża. Wgłębienia nie uważa się jednak za zatokę, o ile jego powierzchnia nie jest równa lub większa od powierzchni półkola o średnicy równej linii przeprowadzonej przez wejście do tego wgłębienia.
3. Dla celów pomiarowych powierzchnią wgłębienia jest obszar leżący pomiędzy linią najniższego stanu wody wokół wybrzeża wgłębienia i linią pomiędzy punktami naturalnego wejście do tego wgłębienia przy najniższym stanie wody. Jeżeli wskutek istnienia wysp wgłębienie ma więcej niż jedno ujście, półkole wykreśla się według linii o długości równej sumie długości linii przeprowadzonych przez poszczególne wejścia. Wyspy położone wewnątrz wgłębienia traktuje się tak, jakby stanowiły część wodnego obszaru tego wgłębienia.
4. Jeżeli odległość pomiędzy punktami wyznaczającymi naturalne wejścia do zatoki przy najniższym stanie wody nie przekracza 24 mil morskich, linię zamykającą można wytyczyć pomiędzy tymi dwoma punktami najniższego stanu wody, a wody przez nią objęte uważa się za wody wewnętrzne.
5. Jeżeli odległość pomiędzy punktami naturalnego wejścia do zatoki przy najniższym stanie wody przekracza 24 mile morskie, należy przeprowadzić przez zatokę prostą linię podstawową o długości 24 mil morskich, w taki sposób, aby objąć nią jak największy obszar wody, jaki można objąć linią o tej długości.
6. Postanowienia poprzedzające nie mają zastosowania do tak zwanych zatok "historycznych" oraz w każdym wypadku, kiedy ma zastosowanie system prostych linii podstawowych przewidziany w artykule 7.
Artykuł 11
Porty
Przy wytyczaniu morza terytorialnego za część wybrzeża uważa się najdalej wysunięte stałe urządzenia portowe stanowiące integralną część systemu portowego. Za stałe urządzenia portowe nie uważa się przybrzeżnych instalacji i sztucznych wysp.
Artykuł 12
Redy
Redy, na których normalnie odbywa się załadunek, wyładunek i kotwiczenie statków, a które w innym wypadku znajdowałyby się całkowicie lub częściowo poza zewnętrzną granicą morza terytorialnego, włączone są do morza terytorialnego.
Artykuł 13
Wzniesienia osychające przy odpływie
1. Wzniesieniem osychającym przy odpływie jest w naturalny sposób utworzony obszar Iądu otoczony wodą i wynurzający się z wody przy odpływie a pokryty wodą podczas przypływu. Jeżeli wzniesienie osychające przy odpływie jest całkowicie lub częściowo położone w takiej odległości od lądu stałego lub wyspy, która nie przekracza szerokości morza teryterialnego, wówczas linia najniższego stanu wody przy takim wzniesieniu może być użyta jako linia podstawowa dla wyznaczania szerokości morza terytorialnego.
2. Jeżeli wzniesienie osychające przy odpływie położone jest całkowicie w odległości większej niż szerokość morza terytorialnego od lądu stałego lub wyspy, to nie ma własnego morza terytorialnego.
Artykuł 14
Kombinacja metod wyznaczania linii podstawowych
Państwo nadbrzeżne może wyznaczać linie podstawowe przy użyciu którejkolwiek z metod przewidzianych w poprzednich artykułach w zależności od różnych warunków.
Artykuł 15
Delimitacja morza terytorialnego pomiędzy Państwami, których wybrzeża leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą
Jeżeli wybrzeża dwóch Państw leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą, to żadne z tych dwóch państw nie jest uprawnione, w braku odmiennego porozumienia pomiędzy nimi, do rozciągania swego morza terytorialnego poza linię środkową, której każdy punkt jest jednakowo oddalony od najbliższych punktów linii podstawowych, od których liczona jest szerokość mórz terytorialnych każdego z tych dwóch państw.
Powyższe postanowienie nie ma jednak zastosowania, jeżeli ze względu na tytuł historyczny lub inne szczególne okoliczności konieczne jest wytyczenie mórz terytorialnych obu tych państw w sposób odmienny od niniejszego postanowienia.
Artykuł 16
Mapy i wykazy współrzędnych geograficznych
1. Linie podstawowe dla mierzenia szerokości morza terytorialnego określone zgodnie z artykułami 7, 9 i 10 lub granice z nich wyprowadzone oraz linie delimitacji, wykreślone zgodnie z artykułami 12 i 15, powinny być zaznaczone na mapach o skali lub skalach nadających się do ich zaznaczenia. Mapy mogą być zastąpione wykazem współrzędnych geograficznych punktów z wymieniem danych geodezyjnych.
2. Państwo nadbrzeżne powinno podać w należyty sposób do publicznej wiadomości takie mapy lub wykazy współrzędnych geograficznych i złożyć Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych kopie takiej mapy lub wykazu.
ROZDZIAŁ 3
NIESZKODLIWY PRZEPŁYW PRZEZ MORZE TERYTORIALNE
Oddział A
ZASADY MAJĄCE ZASTOSOWANIE DO WSZYSTKICH STATKÓW
Artykuł 17
Prawo nieszkodliwego przepływu
Zgodnie z niniejszą Konwencją, statki wszystkich Państw, zarówno nadbrzeżnych jak i śródlądowych, korzystają z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne.
Artykuł 18
Znaczenie przepływu
1. Przepływ oznacza żeglugę przez morze terytorialne w celu:
a) przejścia przez to morze bez wchodzenia na wody wewnętrzne lub przybijania do urządzeń redowych lub portowych poza wodami wewnętrznymi ; lub
b) wejścia na wody wewnętrzne lub wyjścia z nich albo przybicia do takich urządzeń redowych lub portowych.
2. Przepływ powinien być nieprzerwany i szybki. Przepływ obejmuje jednak zatrzymanie się i zakotwiczenie, lecz tylko o tyle, o ile jest to związane ze zwyczajną żeglugą lub jest konieczne z powodu siły wyższej lub niebezpieczeństwa albo w celu udzielenia pomocy ludziom, statkom morskim lub powietrznym znajdującym się w niebezpieczeństwie lub krytycznym położeniu.
Artykuł 19
Znaczenie nieszkodliwego przepływu
1. Przepływ jest nieszkodliwy dopóty, dopóki nie zagraża pokojowi, porządkowi publicznemu lub niebezpieczeństwu państwa nadbrzeżnego. Przepływ powinien się odbywać zgodnie z niniejszą Konwencją oraz innymi zasadami prawa międzynarodowego.
2. Przepływ obcego statku uważa się za zagrażający pokojowi, porządkowi publicznemu lub bezpieczeństwu Państwa nadbrzeżnego, jeżeli statek podejmuje na morzu terytorialnym jakiekolwiek z niżej wymienionych działań, polegających na:
a) groźbie lub użyciu siły przeciwko suwerenności, terytorialnej integralności lub politycznej niezawisłości Państwa nadbrzeżnego lub pogwałceniu w jakikolwiek inny sposób zasad prawa międzynarodowego zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych;
b) ćwiczeniach lub użyciu broni jakiegokolwiek rodzaju;
c) czynie mającym na celu zbieranie informacji na szkodę obronności lub bezpieczeństwa Państwa nadbrzeżnego;
d) propagandzie mającej na celu osłabienie obronności lub bezpieczeństwa Państwa nadbrzeżnego;
e) startowaniu, lądowaniu lub braniu na pokład jakiegokolwiek statku powietrznego;
f) startowaniu, lądowaniu lub braniu na pokład jakiegokolwiek urządzenia wojskowego;
g) ładowaniu lub wyładowywaniu jakichkolwiek towarów, walut lub ludzi z naruszeniem celnych, skarbowych, imigracyjnych lub sanitarnych przepisów Państwa nadbrzeżnego;
h) umyślnym i poważnym zanieczyszczaniu sprzecznie z niniejszą Konwencją;
i) uprawianiu rybołówstwa;
j) przeprowadzaniu badań lub działalności hydrograficznej;
k) czynnościach mających na celu zakłócenie systemu łączności albo innych urządzeń lub instalacji Państwa nadbrzeżnego;
l/ wszelkich innych czynnościach nie związanych bezpośrednio z przepływem.
Artykuł 20
Okręty i inne pojazdy podwodne
Okręty i inne pojazdy podwodne zobowiązane są płynąć przez morze terytorialne na powierzchni z podniesioną banderą.
Artykuł 21
Ustawy i przepisy Państwa nadbrzeżnego dotyczące nieszkodliwego przepływu
1. Państwo nadbrzeżne może wydawać ustawy i przepisy, zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji oraz innymi zasadami prawa międzynarodowego, dotyczące nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne w zakresie wszystkich lub niektórych z niżej wymienionych spraw:
a) bezpieczeństwa żeglugi i regulowania ruchu na morzu;
b) ochrony oznakowania i urządzeń nawigacyjnych oraz innych urządzeń lub instalacji;
c) ochrony kabli i rurociągów;
d) zachowania żywych zasobów morza;
e) zapobiegania naruszaniu ustaw i przepisów państwa nadbrzeżnego, dotyczących rybołówstwa;
f) ochrony środowiska państwa nadbrzeżnego oraz zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska
g) morskich badań naukowych i działalności hydrograficznej;
h) zapobiegania naruszaniu celnych, skarbowych, imigracyjnych lub sanitarnych ustaw i rozporządzeń państwa nadbrzeżnego.
2. Ustawy i przepisy nie mogą mieć zastosowania do projektowania, budowy, obsadzania załogą lub wyposażenia obcych statków, chyba że wprowadzają w życie powszechnie uznane międzynarodowe zasady lub standardy.
3. Państwo nadbrzeżne podaje w należyty sposób do publicznej wiadomości wszystkie takie ustawy i przepisy.
4. Obce statki korzystające z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne powinny stosować się do wszelkich ustaw i przepisów tego rodzaju i do wszelkich powszechnie uznanych przepisów międzynarodowych dotyczących zapobiegania zderzeniom na morzu.
Artykuł 22
Szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu na morzu terytorialnym
1. Jeżeli jest to konieczne ze względu na bezpieczeństwo żeglugi, Państwo nadbrzeżne może żądać od obcych statków korzystających z prawa nieszkodliwego przepływu przez jego morze terytorialne, aby korzystały z takich szlaków morskich i systemów rozgraniczenia ruchu, jakie mogą być wyznaczone lub przepisane w celu regulowania przepływu statków.
2. Można w szczególności wymagać, aby zbiornikowce, statki o napędzie jądrowym oraz statki przewożące substancje jądrowe albo inne substancje lub materiały o właściwościach niebezpiecznych lub szkodliwych, ograniczyły swój przepływ do wymienionych szlaków morskich.
3. Przy wyznaczaniu szlaków morskich i ustalaniu systemów rozgraniczenia ruchu na podstawie niniejszego artykułu, Państwo nadbrzeżne powinno uwzględniać:
a) zalecenia właściwych organizacji międzynarodowych;
b) wszelkie szlaki zwyczajowo używane do żeglugi międzynarodowej;
c) specjalne charakterystyki poszczególnych statków i szlaków; oraz
d) zagęszczenie ruchu.
4. Państwo nadbrzeżne powinno wyraźnie zaznaczyć wymienione szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu na mapach podanych w należyty sposób do publicznej wiadomości.
Artykuł 23
Obce statki o napędzie jądrowym i statki przewożące substancje jądrowe albo inne substancje o właściwościach niebezpiecznych lub szkodliwych
Korzystając z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne, obce statki o napędzie jądrowym i statki przewożące substancje jądrowe albo inne substancje o właściwościach niebezpiecznych lub szkodliwych, powinny posiadać dokumenty i stosować się do specjalnych środków ostrożności przewidzianych dla takich statków przez porozumienia międzynarodowe.
Artykuł 24
Obowiązki państwa nadbrzeżnego
1. Państwo nadbrzeżne nie powinno przeszkadzać nieszkodliwemu przepływowi obcych statków przez morze terytorialne, chyba że postępuje zgodnie z niniejszą Konwencją. W szczególności, stosując niniejszą Konwencję lub ustawy i przepisy wydane zgodnie z niniejszą Konwencją, państwo nadbrzeżne nie powinno:
a) nakładać na obce statki takich wymagań, które w praktyce oznaczałyby pozbawienie lub ograniczenie prawa nieszkodliwego przepływu, lub
b) stosować dyskryminacji formalnej lub faktycznej wobec statków jakiegokolwiek państwa lub statków przewożących ładunki do jakiegokolwiek państwa, z tego państwa lub na jego rzecz.
2. Państwo nadbrzeżne powinno podawać w odpowiedni sposób do publicznej wiadomości informacje o wszelkich znanych sobie niebezpieczeństwach zagrażających żegludze na swym morzu terytorialnym.
Artykuł 25
Prawo państwa nadbrzeżnego do obrony
1. Państwo nadbrzeżne może podejmować na swym morzu terytorialnym kroki konieczne do zapobiegania przepływowi, który nie jest nieszkodliwy.
2. W stosunku do statków udających się na wody wewnętrzne lub przybijających do urządzeń portowych poza wodami wewnętrznymi, Państwo nadbrzeżne ma również prawo podejmowania koniecznych kroków dla zapobiegania naruszania warunków, od których zależy dopuszczenie takich statków na wody wewnętrzne lub takie przybicie.
3. Państwo nadbrzeżne może, nie stosując dyskryminacji formalnej lub faktycznej wobec obcych statków, zawieszać czasowo na określonych obszarach swego morza terytorialnego nieszkodliwy przepływ obcych statków, jeżeli zawieszenie przepływu ma istotne znaczenie dla ochrony jego bezpieczeństwa łącznie z ćwiczeniami wojskowymi. Zawieszenie staje się skuteczne dopiero po podaniu go w należyty sposób do publicznej wiadomości.
Artykuł 26
Opłaty jakie mogą być nakładane na obce statki
1. Żadne opłaty nie mogą być nakładane na obce statki jedynie z tytułu przepływu przez morze terytorialne.
2. Na obce statki przepływające przez morze terytorialne mogą być nakładane opłaty tylko za świadczenie statkowi określonych usług, Opłaty te powinny być nakładane bez dyskryminacji.
ODDZIAŁ B
ZASADY MAJĄCE ZASTOSOWANIE DO STATKÓW HANDLOWYCH I STATKÓW RZĄDOWYCH UŻYWANYCH DO CELÓW HANDLOWYCH
Artykuł 27
Jurysdykcja karna na pokładzie obcego statku
1. Na obcym statku przepływającym przez morze terytorialne nie powinna być wykonywana jurysdykcja karna Państwa nadbrzeżnego w celu aresztowania jakiejkolwiek osoby lub przeprowadzenia dochodzenia w związku z jakimkolwiek przestępstwem popełnionym na statku w czasie jego przepływu, z wyjątkiem następujących wypadków:
a) jeżeli skutki przestępstwa rozciągają się na Państwo nadbrzeżne;
b) jeżeli przestępstwo jest tego rodzaju, że zakłóca pokój kraju lub porządek publiczny na morzu terytorialnym;
c) jeżeli kapitan statku, przedstawiciel dyplomatyczny lub urzędnik konsularny Państwa bandery statku, zwraca się o pomoc do miejscowych organów; lub
d) jeżeli podjęcie takich środków jest konieczne dla zwalczania nielegalnego handlu narkotykami lub substancjami psychotropowymi.
2. Powyższe postanowienia nie naruszają prawa Państwa nadbrzeżnego do podejmowania wszelkich przewidzianych przez jego prawo kroków, w celu aresztowania lub przeprowadzenia dochodzenia na obcym statku, przepływającym przez morze terytorialne po opuszczeniu wód wewnętrznych.
3. W wypadkach przewidzianych w ustępach 1 i 2, Państwo nadbrzeżne powinno, jeżeli kapitan tego żąda, powiadomić przedstawiciela dyplomatycznego lub urzędnika konsularnego Państwa bandery przed podjęciem jakichkolwiek kroków i ułatwić kontakt pomiędzy tym przedstawicielem lub urzędnikiem a załogą statku. W nagłych wypadkach powiadomienie może być dokonane w czasie podejmowania wspomnianych kroków.
4. Przy podejmowaniu decyzji czy i w jaki sposób należy dokonać aresztowania, miejscowe organy powinny uwzględniać w należyty sposób interesy żeglugi.
5. Z wyjątkiem postanowień Części XII lub pogwałcenia ustaw i rozporządzeń wydanych zgodnie z Częścią V, Państwo nadbrzeżne nie może podejmować na obcym statku przepływającym przez morze terytorialne, żadnych kroków w celu aresztowania osoby lub przeprowadzenia dochodzenia w związku z jakimkolwiek przestępstwem popełnionym przed wejściem statku na morze terytorialne, jeżeli statek płynąc z obcego portu, przepływa jedynie przez morze terytorialne bez wchodzenia na wody wewnętrzne.
Artykuł 28
Jurysdykcja cywilna w stosunku do obcych statków
1. Państwo nadbrzeżne nie powinno zatrzymywać obcego statku przepływającego przez morze terytorialne ani zmieniać jego kursu, w celu wykonania jurysdykcji cywilnej wobec osoby znajdującej się na pokładzie statku.
2. Państwo nadbrzeżne nie może prowadzić egzekucji ze statku ani dokonać jego zajęcia w związku z jakimkolwiek postępowaniem cywilnym, chyba że idzie wyłącznie o zobowiązania zaciągnięte przez statek, lub za które statek stał się odpowiedzialny podczas lub wzwiązku z jego podróżą przez wody państwa nadbrzeżnego.
3. Ustęp 2 nie narusza prawa państwa nadbrzeżnego do dokonywania, zgodnie ze swymi ustawami i w związku z jakimkolwiek postępowaniem cywilnym, egzekucji lub zajęcia obcego statku stojącego na morzu terytorialnym lub przepływającego przez morze terytorialne po opuszczeniu wód wewnętrznych.
ODDZIAŁ C
ZASADY MAJĄCE ZASTOSOWANIE DO OKRĘTÓW WOJENNYCH ORAZ INNYCH STATKÓW RZĄDOWYCH UŻYWANYCH DO CELÓW NIEHANDLOWYCH
Artykuł 29
Definicja okrętu wojennego
W rozumieniu niniejszej Konwencji "okręt wojenny" oznacza okręt należący do sił zbrojnych Państwa, noszący zewnętrzne znaki odróżniające takie okręty według ich przynależności państwowej, pozostający pod dowództwem funkcjonariusza upoważnionego w należyty sposób przez rząd państwa, którego nazwisko figuruje na odpowiedniej liście służby wojskowej lub jej odpowiedniku i obsadzony przez załogę, podlegającą dyscyplinie regularnych sił zbrojnych.
Artykuł 30
Nieprzestrzeganie przez okręty wojenne ustaw i przepisów Państwa nadbrzeżnego
Jeżeli okręt wojenny nie przestrzega ustaw i przepisów Państwa nadbrzeżnego, dotyczących przepływu przez morze terytorialne i lekceważy skierowane do niego wezwanie o ich przestrzeganie, Państwo nadbrzeżne może żądać, aby niezwłocznie opuścił morze terytorialne.
Artykuł 31
Odpowiedzialność Państwa bandery za szkody wyrządzone przez okręt lub inny statek rządowy używany do celów niehandlowych
Państwo bandery ponosi odpowiedzialność międzynarodową za wszelką stratę lub szkodę wyrządzoną Państwu nadbrzeżnemu wskutek nieprzestrzegania przez okręt wojenny lub inny statek rządowy używany do celów niehandlowych, ustaw i przepisów Państwa nadbrzeżnego dotyczących przepływu przez morze terytorialne, postanowień niniejszej Konwencji lub innych zasad prawa międzynarodowego.
Artykuł 32
Immunitety okrętów wojennych oraz innych statków rządowych używanych do celów niehandlowych
Poza wyjątkami przewidzianymi w Oddziale A oraz w artykułach 30 i 31, niniejsza Konwencja nie narusza immunitetów okrętów wojennych oraz innych statków rządowych używanych do celów niehandlowych.
ROZDZIAŁ 4
STREFA PRZYLEGŁA
Artykuł 33
Strefa przyległa
1. W strefie przyległej do swego morza terytorialnego, zwanej strefą przyległą, Państwo nadbrzeżne może sprawować kontrolę konieczną dla:
a) zapobiegania naruszaniu jego ustaw lub przepisów celnych, skarbowych, imigracyjnych lub sanitarnych w obrębie swego terytorium lub morza terytorialnego;
b) karania naruszeń powyższych ustaw i przepisów popełnionych w obrębie swego terytorium lub morza terytorialnego.
2. Strefa przyległa nie może rozciągać się poza 24 mile morskie od linii podstawowych, od których mierzona jest szerokość morza terytorialnego.
ROZDZIAŁ 1
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 34
Status prawny wód tworzących cieśniny używane do żeglugi międzynarodowej
1. Reżim przejścia przez cieśniny używane do żeglugi międzynarodowej ustanowiony w niniejszej Części, nie narusza w pozostałym zakresie statusu wód tworzących takie cieśniny ani wykonywania przez Państwa położone nad cieśninami swej suwerenności lub jurysdykcji nad takimi wodami, ich przestrzenią powietrzną, dnem i jego podziemiem.
2. Suwerenność lub jurysdykcja Państw położonych nad cieśninami jest wykonywana zgodnie z niniejszą Częścią oraz innymi zasadami prawa międzynarodowego.
Artykuł 35
Zakres niniejszej Części
Postanowienia niniejszej Części nie naruszają:
a) jakichkolwiek obszarów wód wewnętrznych w obrębie cieśniny, z wyjątkiem wypadku, kiedy ustanowienie prostej linii podstawowej zgodnie z metodą przewidzianą w artykule 7, spowodowało włączenie do wód wewnętrznych obszarów, które poprzednio nie były za takie wody uważane;
b) statusu prawnego wód poza morzami terytorialnymi Państw położonych nad cieśninami jako wyłącznych stref ekonomicznych lub morza otwartego; lub
c) reżimu prawnego cieśnin, przez które przejście uregulowane zostało w całości lub w części przez obowiązujące od długiego czasu umowy międzynarodowe odnoszące się specjalnie do takich cieśnin.
Artykuł 36
Trasy morza otwartego lub trasy przez wyłączne strefy ekonomiczne w cieśninach używanych do żeglugi międzynarodowej
Niniejsza Część nie ma zastosowania do cieśniny używanej do żeglugi międzynarodowej, w której istnieje trasa morza otwartego lub trasa przez wyłączną strefę ekonomiczną podobnie dogodna pod względem charakterystyki nawigacyjnej i hydrograficznej; do takich tras mają zastosowanie inne odnośne Części niniejszej Konwencji dotyczące wolności żeglugi i przelotu.
ROZDZIAŁ 2
PRZEJŚCIE TRANZYTOWE
Artykuł 37
Zakres niniejszego rozdziału
Niniejszy rozdział ma zastosowanie do cieśnin używanych do żeglugi międzynarodowej pomiędzy jednym obszarem morza otwartego lub wyłącznej strefy ekonomicznej, a drugim obszarem morza otwartego lub wyłącznej strefy ekonomicznej.
Artykuł 38
Prawo przejścia tranzytowego
1. W cieśninach wymienionych w artykule 37, wszystkie statki morskie i powietrzne korzystają z prawa przejścia tranzytowego, któremu nie można stawiać przeszkód, z wyjątkiem wypadku, kiedy cieśninę tworzy wyspa należąca do państwa położonego nad cieśniną i jego ląd stały; przejście tranzytowe nie ma zastosowania, jeżeli przy wyspie od strony morza, istnieje trasa morza otwartego lub trasa przez wyłączną strefę ekonomiczną podobnie dogodna pod względem charakterystyki nawigacyjnej i hydrograficznej.
2. Przejście tranzytowe polega na korzystaniu zgodnie z niniejszą Częścią z wolności żeglugi i przelotu wyłącznie w celu nieprzerwanego i szybkiego tranzytu przez cieśninę pomiędzy jednym obszarem morza otwartego lub wyłącznej strefy ekonomicznej, a drugim obszarem morza otwartego lub wyłącznej strefy ekonomicznej. Jednakże wymóg nieprzerwanego i szybkiego tranzytu nie stoi na przeszkodzie przejściu
przez cieśninę w celu wejścia, opuszczenia lub powrotu z państwa położonego nad cieśniną zgodnie z warunkami wstępu do tego państwa.
3. Do wszelkich poczynań nie polegających na korzystaniu z prawa przejścia tranzytowego przez cieśninę mają zastosowanie inne odpowiednie postanowienia niniejszej Konwencji.
Artykuł 39
Obowiązki statków morskich i powietrznych podczas przejścia tranzytowego
1. Korzystając z prawa przejścia tranzytowego statki morskie i powietrzne powinny:
a) przechodzić bez zwłoki przez cieśninę lub ponad nią;
b) powstrzymywać się od groźby lub użycia siły przeciwko suwerenności, terytorialnej integralności lub politycznej niezawisłości Państw położonych nad cieśninami i od naruszenia w inny sposób zasad prawa międzynarodowego zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych;
c) powstrzymywać się od wszelkich innych poczynań nie związanych ze zwyczajnym sposobem nieprzerwanego i szybkiego tranzytu, chyba że konieczność takich poczynań została spowodowana przez siłę wyższą lub krytyczne położenie;
d) przestrzegać innych właściwych postanowień niniejszej Części.
2. Statki morskie w tranzycie powinny:
a) stosować się do powszechnie przyjętych przepisów międzynarodowych, sposobów postępowania i praktyki w sprawie bezpieczeństwa na morzu, łącznie z międzynarodowymi przepisami o zapobieganiu zderzeniom na morzu;
b) stosować się do powszechnie przyjętych przepisów międzynarodowych, sposobów postępowania i praktyki w sprawie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania ze statków.
3. Statki powietrzne w tranzycie powinny:
a) przestrzegać reguł ruchu powietrznego ustanowionych przez Międzynarodową Organizację Lotnictwa Cywilnego w takim zakresie, w jakim mają zastosowanie do cywilnych statków powietrznych; państwowe statki powietrzne powinny normalnie stosować się do tych środków bezpieczeństwa oraz powinny zawsze działać z należytym uwzględnianiem bezpieczeństwa żeglugi;
b) przez cały czas prowadzić nasłuch na częstotliwości radiowej przyznanej przez właściwy organ kontroli ruchu powietrznego, wyznaczony na podstawie porozumień międzynarodowych lub na odpowiedniej międzynarodowej częstotliwości radiowej, przeznaczonej dla informacji o niebezpieczeństwie.
Artykuł 40
Czynności badawcze i nadzorcze
Podczas tranzytowego przejścia, obce statki łącznie ze statkami do badań morza i nadzoru hydrograficznego nie mogą przeprowadzać żadnych czynności badawczych lub nadzoru bez uprzedniej zgody Państw położonych nad cieśninami.
Artykuł 41
Szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu w cieśninach używanych do żeglugi międzynarodowej.
1. Zgodnie z niniejszą Częścią, Państwa położone nad cieśninami mogą wyznaczać szlaki morskie i ustalać systemy rozgraniczenia ruchu dla żeglugi w cieśninie, jeżeli jest to konieczne w celu zapewnienia bezpiecznego przepływu statków.
2. Jeżeli okoliczności tego wymagają, Państwa te mogą, po podaniu tego w należyty sposób do publicznej wiadomości, zastępować wyznaczone lub ustalone przez siebie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu, innymi szlakami morskimi lub systemami rozgraniczenia ruchu.
3. Szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu powinny być zgodne z ogólnie uznanymi przepisami międzynarodowymi.
4. Przed wyznaczeniem lub zmianą szlaków morskich lub ustaleniem lub zmianą systemów rozgraniczenia ruchu, Państwa położone nad cieśninami powinny przedstawić propozycje właściwej organizacji międzynarodowej w celu ich przyjęcia. Organizacja może przyjąć tylko takie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu, jakie zostaną uzgodnione z Państwami położonymi nad cieśninami, następnie Państwa te mogą je wyznaczyć, ustalić lub zmienić.
5. Jeżeli zaproponowano szlaki morskie lub systemy rozgraniczenia ruchu przez wody dwóch lub kilku państw położonych nad cieśniną, zainteresowane Państwa powinny współpracować ze sobą przy formułowaniu propozycji w porozumieniu z właściwą organizacją międzynarodową.
6. Państwa położone nad cieśninami powinny wyraźnie zaznaczyć wszystkie wyznaczone lub ustalone przez siebie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu na mapach, które należy podać w należyty sposób do publicznej wiadomości.
7. Statki w tranzycie powinny respektować odpowiednie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu ustawione zgodnie z niniejszym artykułem.
Artykuł 42
Ustawy i przepisy państw położonych nad cieśninami dotyczące przejścia tranzytowego
1. Z zastrzeżeniem postanowień niniejszego rozdziału, Państwa położone nad cieśninami mogą wydawać ustawy i przepisy dotyczące przejścia tranzytowego przez cieśniny w zakresie wszystkich lub niektórych niżej wymienionych spraw:
a) bezpieczeństwa żeglugi i regulowania ruchu morskiego zgodnie z art 41;
b) zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania, przez wprowadzanie w życie odpowiednich przepisów międzynarodowych dotyczące zrzutów w cieśninie oleju, odpadów olejowych lub innych szkodliwych substancji;
c) w stosunku do statków rybackich, zapobiegania rybołówstwu łącznie z rozmieszczeniem narzędzi połowowych;
d) przyjmowania na pokład lub wydawania ze statku jakichkolwiek towarów, walut lub ludzi z naruszeniem przepisów celnych, skarbowych, imigracyjnych lub sanitarnych ustaw i przepisów państw położonych nad cieśninami.
2. Ustawy i przepisy nie mogą stosować dyskryminacji formalnej lub faktycznej wobec obcych statków, a stosowanie ich nie może prowadzić w praktyce do pozbawienia, zakłócenia lub hamowania prawa przejścia tranzytowego w rozumieniu niniejszego rozdziału.
3. Państwa położone nad ciśninami powinny podawać w należyty sposób do publicznej wiadomości wszelkie takie ustawy i przepisy.
4. Obce statki korzystające z prawa przejścia tranzytowego powinny stosować się do takich ustaw i przepisów.
5. Państwo bandery statku morskiego lub Państwo rejestracji statku powietrznego uprawnionego do immunitetu suwerennego, który postępuje w sposób sprzeczny z wymienionymi ustawami i przepisami lub innymi postanowieniami niniejszej Części, ponosi odpowiedzialność międzynarodową za wszelkie straty lub szkody wyrządzone Państwom położonym nad cieśninami.
Artykuł 43
Urządzenia dla bezpieczeństwa żeglugi i inne udogodnienia oraz zapobieganie, zmniejszanie i kontrola zanieczyszczania
Państwa korzystające z cieśniny i państwa położone nad cieśniną powinny współpracować na podstawie porozumienia:
a) w zakresie ustanawiania i utrzymywania w ciśninie urządzeń koniecznych dla bezpieczeństwa żeglugi oraz innych udogodnień służących żegludze międzynarodowej, oraz
b) w zakresie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania przez statki.
Artykuł 44
Obowiązki Państw położonych nad cieśninami
Państwa położone nad cieśninami nie powinny stawiać przeszkód przejściu tranzytowemu i powinny podawać w należyty sposób do publicznej wiadomości informacje o każdym, znanym sobie niebezpieczeństwie dla żeglugi w cieśninie lub przelotu nad cieśniną. Przejście tranzytowe nie powinno być zawieszane.
ROZDZIAŁ 3
NIESZKODLlWY PRZEPŁYW
Artykuł 45
Nieszkodliwy przepływ
1. Reżim nieszkodliwego przepływu, zgodnie z Częścią II, rozdział 3 ma zastosowanie w cieśninach używanych do żeglugi międzynarodowej:
a) wyłączonych na podstawie artykułu 38 ustęp 1 spod reżimu przejścia tranzytowego; lub
c) pomiędzy obszarem morza otwartego lub wyłącznej strefy ekonomicznej, a morzem terytorialnym państwa obcego.
2. Nieszkodliwy przepływ przez takie cieśniny nie może być zawieszany.
CZĘŚĆ IV
PAŃSTWA ARCHIPELAGOWE
Artykuł 46
Znaczenie terminów
W rozumieniu niniejszej Konwencji:
a) "Państwo archipelagowe" oznacza Państwo składające się w całości z jednego lub wielu archipelagów i może obejmować inne wyspy;
b) "archipelag" oznacza grupę wysp, razem z częściami wysp, łączące je wody i inne naturalne punkty, które są tak ściśle ze sobą związane, że takie wyspy, wody i inne naturalne punkty tworzą nierozłączną geograficzną, gospodarczą i polityczną całość lub które za taką były historycznie uważane.
Artykuł 47
Archipelagowe linie podstawowe
1. Państwo archipelagowe może wytyczać proste archipelagowe linie podstawowe, łączące najbardziej wysunięte w morze punkty zewnętrznych wysp i osychających raf archipelagu z zastrzeżeniem, że w obrębie takich linii podstawowych znajdują się główne wyspy oraz obszar, w którym proporcja obszaru wodnego do obszaru lądowego, łącznie z atolami, wynosi od 1:1 do 9:1.
2. Długość takich linii podstawowych nie powinna przekraczać 100 mil morskich, z tym wyjątkiem, że 3% łącznej liczby linii podstawowych obejmujących dany archipelag może przekraczać tę długość, najwyżej jednak do 125 mil morskich.
3. Zarys linii podstawowych nie powinien znacznie odbiegać od ogólnej konfiguracji archipelagu.
4. Linie podstawowe nie powinny być wytyczane do i od wzniesień wynurzających się podczas największego odpływu, chyba że zostały na nich zbudowane latarnie morskie lub podobne instalacje, które staIe znajdują się ponad poziomem morza lub kiedy wzniesienie wynurzające się podczas największego odpływu, położone jest całkowicie lub częściowo w odległości nie przekraczającej szerokości morza terytorialnego od najbliższej wyspy.
5. System linii podstawowych nie może być stosowany przez Państwo archipelagowe w sposób powodujący odcięcie morza terytorialnego innego Państwa od morza otwartego lub wyłącznej strefy ekonomicznej.
6. Jeżeli część wód archipelagowych Państwa archipelagowego leży pomiędzy dwiema częściami bezpośrednio przyległego sąsiedniego Państwa, to istniejące prawa i wszelkie inne interesy prawne, z których Państwo to tradycyjnie korzystało na tych wodach oraz wszelkie prawa przewidziane w porozumieniu między tymi Państwami powinny być zachowane i przestrzegane.
7. Dla obliczania proporcji wody do lądu stosownie do ustępu 1, obszary Iądowe mogą obejmować wody leżące pomiędzy zewnętrznym łańcuchem raf wysp i atoli łącznie z tą częścią stromego zbocza oceanicznego plateau, która jest zamknięta lub prawie zamknięta przez łańcuch wapiennych wysp i osychających raf leżących na obwodzie plateau.
8. Linie podstawowe wykreślone zgodnie z niniejszym artykułem powinny być zaznaczone na mapach, w takiej skali, która nadaje się do dokładnego zaznaczania ich położenia. Zamiast map można dać wykaz współrzędnych geograficznych punktów z wymienieniem podstawowych danych geodezyjnych.
9. Państwo archipelagowe poda w należyty sposób do publicznej wiadomości mapy lub wykazy geograficznych współrzędnych i przekaże kopię każdej takiej mapy lub wykazu Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 48
Mierzenie szerokości morza terytorialnego, strefy przyległej, wyłącznej strefy ekonomicznej i szelfu kontynentalnego
Szerokość morza terytorialnego, strefy przyległej, wyłącznej strefy ekonomicznej i szelfu kontynentalnego powinna być mierzona od archipelagowych linii podstawowych wykreślonych zgodnie z artykułem 47.
Artykuł 49
Status prawny wód archipelagowych, przestrzeni powietrznej ponad wodami archipelagowymi, dna i jego podziemia
1. Suwerenność Państwa archipelagowego rozciąga się na wody położone w obrębie linii podstawowych wykreślonych zgodnie z artykułem 47, zwane wodami archipelagowymi, niezależnie od ich głębokości lub odległości od wybrzeża.
2. Suwerenność ta obejmuje przestrzeń powietrzną ponad wodami archipelagowymi, dno i jego podziemie oraz znajdujące się tam zasoby.
3. Suwerenność wykonywana jest zgodnie z niniejszą Częśćcią.
4. Prawo przejścia archipelagowym szlakiem morskim przewidziane w niniejszej Części, nie narusza w pozostałym zakresie statusu wód archipelagowych łącznie z trasami morskimi lub wykonywania przez państwa archipelagowe suwerenności nad takimi wodami, przestrzenią powietrzną, dnem i jego podziemiem oraz zasobami.
Artykuł 50
Delimitacja wód wewnętrznych
W obrębie swych wód archipelagowych Państwo archipelagowe może wykreślać linie zamykające w celu delimitacji wód wewnętrznych zgodnie z artykułami 9, 10 oraz 11.
Artykuł 51
Istniejące porozumienia, tradycyjne prawa do rybołówstwa i istniejące kable podmorskie
1. Bez uszczerbku dla art. 49, Państwo archipelagowe powinno respektować istniejące porozumienia z innymi Państwami i uznawać tradycyjne prawo do rybołówstwa oraz do innych legalnych poczynań bezpośrednio przyległych, sąsiednich Państw na określonych obszarach w obrębie wód archipelagowych. Warunki korzystania z takich praw i wykonywania działalności łącznie z rodzajem, zakresem i obszarami, do których mają zastosowanie, powinny być na żądanie któregokolwiek z zainteresowanych Państw uregulowane pomiędzy nimi na podstawie dwustronnych porozumień. Prawa te nie mogą być przenoszone ani dzielone z państwami trzecimi lub ich obywatelami.
2. Państwo archipelagowe powinno respektować istniejące kable podmorskie położone przez inne Państwa i przechodzące przez ich wody bez wchodzenia na ląd. Państwa archipelagowe powinny pozwaIać na konserwację i wymianę takich kabli po otrzymaniu odpowiedniej informacji o rozmieszczeniu tych kabli o zamiarze ich naprawy lub wymiany.
Artykuł 52
Prawo nieszkodliwego przepływu
1. Z zastrzeżeniem artykułu 53 i bez uszczerbku dla artykułu 50 statki wszystkich Państw korzystają z prawa nieszkodliwego przepływu przez wody archipelagowe zgodnie z Częścią Il, rozdział 3.
2. Nie stosując dyskryminacji ani formalnej ani faktycznej w stosunku do obcych statków, Państwo archipelagowe może zawieszać czasowo na określonych obszarach swych wód archipelagowych nieszkodliwy przepływ obcych statków, jeżeli takie zawieszenie ma istotne znaczenie dla ochrony jego bezpieczeństwa. Zawieszenie przepływu staje się skuteczne dopiero po jego podaniu w należyty sposób do publicznej wiadomości.
Artykuł 53
Prawo przejścia archipelagowym szlakiem morskim
1. Państwo archipelagowe może wyznaczać trasy morskie i korytarze
powietrzne nadające się do bezpiecznego, nieprzerwanego i szybkiego przejścia obcych statków morskich i powietrznych przez jego wody archipelagowe i przyległe morze terytorialne lub ponad tymi wodami i morzem terytorialnym.
2. Wszystkie statki morskie i powietrzne korzystają z prawa przejścia archipelagowego szlakami morskimi w obrębie takich tras morskich i korytarzy powietrznych.
3. Przejście archipelagowym szlakiem morskim polega na korzystaniu zgodnie z niniejszą Konwencją, z prawa do żeglugi i przelotu w zwyczajny sposób, wyłącznie w celu nieprzerwanego szybkiego i niezakłóconego tranzytu pomiędzy jedną częścią morza otwartego lub wyłącznej strefy ekonomicznej a drugą częścią morza otwartego lub wyłącznej strefy ekonomicznej.
4. Trasy morskie i korytarze powietrzne przecinające archipelag i przyległe morze terytorialne, powinny obejmować wszelkie zwyczajne drogi przejścia używane dla żeglugi międzynarodowej i przelotu przez archipelag, a w ich obrębie wszelkie zwyczajne trasy żeglugowe dla statków pod warunkiem niedublowania równie dogodnych szlaków pomiędzy tymi samymi punktami wejścia i wyjścia.
5. Morskie trasy i korytarze powietrzne oznacza się szeregiem nieprzerwanych osi linii od punktów początkowych dróg przejścia do ich punktów końcowych. Statki morskie i powietrzne korzystające z przejścia archipelagowym szlakiem morskim, nie powinny podczas przejścia zbaczać więcej niż na 25 mil morskich w każdą stronę od wyznaczonych linii i nie zbliżać się do wybrzeża bardzíej niż na odległość 10% odległości pomiędzy najbliższymi punktami na wyspach graniczących z trasą morską.
6. Państwo archipelagowe, które wyznacza trasy morskie zgodnie z niniejszym artykułem, może równíeż ustanawiać systemy rozgraniczenia ruchu w celu bezpiecznego przepływu statków przez wąskíe tory wodne na takich trasach morskich.
7. Jeżeli wymagają tego okoliczności, Państwo archipelagowe może, po podaniu tego w należyty sposób do publicznej wiadomości, zastępować innymi trasy morskie lub systemy rozgraniczenia ruchu poprzednio przez siebie ustanowione.
8. Morskie trasy lub systemy rozgraniczenia ruchu powinny odpowiadać powszechnie przyjętym regułom międzynarodowym.
9. Przed wyznaczeniem tras morskich lub ustanowieniem i zmianą systemów rozgraniczenia ruchu, Państwo archipelagowe powinno przedstawić swe propozycje wlaściwej organizacji międzynarodowej w celu ich przyjęcia. Organizacja może przyjąć jedynie takie trasy morskie i systemy rozgraniczenia ruchu, na jakie zgodzi się Państwo archipelagowe, po czym państwo archipelagowe może wyznaczyć je, ustanowić lub zmienić.
10. Państwo archipelagowe powinno wyraźnie zaznaczyć osie linii tras morskich i systemy rozgraniczenia ruchu, które wyznaczyło lub ustanowiło, na mapach morskich, jakie powinny być podane w należyty sposób do publicznej wiadomości.
11. Podczas przejścia archipelagowym szlakiem morskim, statki powinny przestrzegać odpowiednich tras morskich i systemów rozgraniczenia ruchu, ustanowionych zgodnie z niniejszym artykułem.
12. Jeżeli Państwo archipelagowe nie wyznaczy tras morskich lub korytarzy powietrznych, prawo przejścia archipelagowym szlakiem morskim może być wykonywane trasami normalnie używanymi do żeglugi międzynarodowej.
Artykuł 54
Obowiązki statków morskich i powietrznych podczas ich przejścia, badania i czynności hydrograficzne, obowiązki Państwa archipelagowego oraz ustawy i przepisy państwa archipelagowego dotyczące przejścia archipelagowym szlakiem morskim.
Artukuły 39, 40, 42 i 44 mają zastosowanie mutatis mutandis do przejścia archipelagowym szlakiem morskim.
CZĘŚĆ V
WYŁĄCZNA STREFA EKONOMlCZNA
Artykuł 55
Specjalny status prawny wyłącznej strefy ekonomicznej
Wyłączna strefa ekonomiczna jest to obszar położony na zewnątrz morza terytorialnego i przylegający do tego morza, który podlega specjalnemu statusowi prawnemu ustalonemu w niniejszej Części, zgodnie z którym prawa i jurysdykcja Państwa nadbrzeżnego oraz prawa i wolności innych Państw regulowane są przez odpowiednie postanowienia niniejszej Konwencji.
Artykuł 56
Prawa, jurysdykcja i obowiązki Państwa nadbrzeżnego w wyłącznej strefie ekonomicznej
1. W wyłącznej strefie ekonomicznej Państwu nadbrzeżnemu przysługują:
a) suwerenne prawa w celu eksploatacji i eksploracji, ochrony i gospodarowania zasobami naturalnymi, zarówno żywymi jak i nieożywionymi dna morza i jego podziemia oraz pokrywających je wód, jak również odnośnie innych przedsięwzięć w zakresie gospodarczej eksploracji i eksploatacji strefy, takich jak wykorzystanie w celach energetycznych wody, prądów i wiatrów;
b) jurysdykcja przewidziana w odpowiednich postanowieniach niniejszej Konwencji odnośnie:
i/ ustanawiania i użytkowania sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji;
ii/ badań naukowych morza;
iii/ ochrony i zachowania środowiska morskiego;
c) inne prawa i obowiązki przewidziane w niniejszej Konwencji.
2. Korzystając ze swych praw i wykonując swe obowiązki w wyłącznej strefie ekonomicznej na podstawie niniejszej Konwencji, Państwo nadbrzeżne powinno uwzględniać w sposób należyty prawa i obowiązki innych Państw i powinno postępować w sposób zgodny z postanowieniami niniejszej Konwencji.
3. Prawa ustanowione w niniejszym artykule odnośnie dna morza i jego podziemia powinny być wykonywane zgodnie z Częścią VI.
Artykuł 57
Szerokość wyłącznej strefy ekonomicznej
Wyłączna strefa ekonomiczna nie może sięgać dalej niż 200 mil morskich od linii podstawowych, od których mierzona jest szerokość morza terytorialnego.
Artykuł 58
Prawa i obowiązki innych Państw w wyłącznej strefie ekonomicznej
1. Z zastrzeżeniem odpowiednich postanowień niniejszej Konwencji wszystkie Państwa, zarówno nadbrzeżne jak i śródlądowe, korzystają w wyłącznej strefie ekonomicznej z wymienionych w artykule 87 wolności żeglugi i przelotu, układania podmorskich kabli i rurociągów oraz innych zgodnych z prawem międzynarodowym sposobów korzystania z morza wiążących się z tymi wolnościami w zakresie używania statków morskich i powietrznych oraz podmorskich kabli i rurociągów, zgodnych z innymi postanowieniami niniejszej Konwencji.
2. Artykuły od 88 do 115 oraz inne odnośne zasady prawa międzynarodowego mają zastosowanie do wyłącznej strefy ekonomicznej o tyle, o ile nie są sprzeczne z niniejszą Częścią.
3. Korzystając ze swych praw i wykonując swe obowiązki w wyłącznej strefie ekonomicznej na podstawie niniejszej Konwencji, Państwa powinny w należyty sposób uwzględniać prawa i obowiązki Państwa nadbrzeżnego oraz przestrzegać ustaw i przepisów wydanych przez Państwo nadbrzeżne, zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji i innymi zasadami prawa międzynarodowego o tyłe, o ile nie są sprzeczne z niniejszą Częścią.
Artykuł 59
Podstawy rozstrzygania konfliktów dotyczących przyznania praw i jurysdykcji w wyłącznej strefie ekonomicznej
Jeżeli dojdzie do konfliktu interesów Państwa nadbrzeżnego z interesami jakiegokolwiek innego Państwa lub Państw w wypadku, w którym niniejsza Konwencja nie przyznaje praw lub jurysdykcji Państwu
nadbrzeżnemu, konflikt taki powinien być rozstrzygnięty na podstawie słuszności, przy uwzględnieniu wszelkich okoliczności sprawy oraz rozważeniu odpowiedniego znaczenia zarówno interesów stron, jak i interesów społeczności międzynarodowej jako całości.
Artykuł 60
Sztuczne wyspy, instalacje i konstrukcje w wyłącznej strefie ekonomicznej
1. W wyłącznej strefie ekonomicznej Państwu nadbrzeżnemu przysługuje wyłączne prawo budowania, wydawania pozwoleń i przepisów dotyczących budowy i użytkowania:
a) sztucznych wysp;
b) instalacji i konstrukcji dla celów przewidzianych w artykule 56 i innych celów gospodarczych;
c) instalacji i konstrukcji. które mogą kolidować z wykonywaniem przez państwo nadbrzeżne swoich uprawnień w strefie.
2, Państwu nadbrzeżnemu przysługuje wyłączna jurysdykcja nad takimi sztucznymi wyspami, instalacjami i konstrukcjami, łącznie z jurysdykcją w zakresie ustaw i rozporządzeń w sprawach celnych, skarbowych, sanitarnych, bezpieczeństwa i imigracji.
3. Trzeba w należyty sposób podać do wiadomości informację o zbudowaniu takich sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji oraz utrzymywać stałe środki ostrzegające o ich obecności. Wszelkie instalacje i konstrukcje, które zostały porzucone lub zużyte powinny być usunięte dla zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi, z uwzględnieniem wszelkich powszechnie przyjętych standardów międzynarodowych ustanowionych w tej dziedzinie przez właściwą organizacjç międzynarodową. Tego rodzaju usunięcie powinno również nastąpić z należytym uwzględnieniem rybołówstwa, ochrony środowiska morskiego oraz praw i obowiązków innych państw. Powinna być podana do publicznej wiadomości odpowiednia informacja o głębokości, pozycji i rozmiarach każdej instalacji lub konstrukcji, która nie została całkowicie usunięta.
4. Jeżeli jest to konieczne, Państwo nadbrzeżne może ustanawiać uzasadnione strefy bezpieczeństwa wokół takich sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji, w obrębie których może przedsiębrać odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa zarówno żeglugi, jak i sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji.
5. Państwo nadbrzeżne określa szerokość stref bezpieczeństwa uwzględniając odpowiednie międzynarodowe standardy. Strefy te powinny być wytyczone w sposób rozsądnie dostosowany do rodzaju i przeznaczenia sztucznych wysp, instalacji lub konstrukcji i nie powinny sięgać dalej niż 500 metrów dookoła nich, licząc od każdego punktu ich zewnętrznych krańców, z wyjątkami dopuszczalnymi przez powszechnie przyjęte standardy międzynarodowe lub zalecenia właściwych organizacji międzynarodowych. Trzeba w należyty sposób podać do wiadomości informację o zasięgu stref bezpieczeństwa.
6. Statki muszą respektować wymienione strefy bezpieczeństwa i powinny przestrzegać powszechnie przyjętych standardów międzynarodowych dotyczących żeglugi w sąsiedztwie sztucznych wysp, instalacji, konstrukcji i stref bezpieczeństwa.
7. Sztuczne wyspy, instalacje i konstrukcje oraz strefy bezpieczeństwa wokół nich nie mogą być ustanawiane, jeżeli mogłyby przeszkadzać w korzystaniu z uznanych szlaków morskich o istotnym znaczeniu dla żeglugi międzynarodowej.
8. Sztuczne wyspy, instalacje i konstrukcje nie mają statusu wysp. Nie mają własnego morza terytorialnego, wyłącznej strefy ekonomicznej lub szelfu kontynentalnego.
Artykuł 61
Zachowanie żywych zasobów
1. Państwo nadbrzeżne powinno określać wysokość dopuszczalnego połowu żywych zasobów w swej wyłącznej strefie ekonomicznej.
2. Uwzględniając najlepsze dostępne mu dane naukowe, Państwo nadbrzeżne powinno w drodze podejmowania właściwych środków zachowania i gospodarowania, zapewnić ochronę zasobów żywych wyłącznej strefy ekonomicznej przed niebezpieczeństwem przełowienia. W miarę potrzeby, Państwo nadbrzeżne i właściwe organizacje międzynarodowe zarówno subregionalne, regionalne jak i światowe powinny współpracować ze sobą w tym celu.
3. Celem takich środków powinno być również utrzymanie lub odtworzenie poławianych gatunków na poziomie zapewniającym stałą maksymalną wydajność, w świetle odpowiednich czynników środowiskowych i gospodarczych, łącznie z gospodarczymi potrzebami nadbrzeżnych społeczności rybackich i szczególnymi wymaganiami państw rozwijających się oraz z uwzględnieniem metod połowów, wzajemnej zależności stad i wszelkich powszechnie zalecanych minimalnych standardów subregionalnych, regionalnych lub światowych.
4. Podejmując takie środki, Państwo nadbrzeżne uwzględnia ich wpływ na gatunki współżyjące lub zależne od gatunków poławianych, w celu utrzymania lub odtworzenia populacji takich współżyjących lub zależnych gatunków ponad poziom, przy którym ich reprodukcja mogłaby być poważnie zagrożona.
5. Dostępne naukowe informacje, dane statystyczne o połowach i nakładach połowowych oraz inne dane dotyczące ochrony stad ryb, powinny być składane i wymieniane systematycznie za pośrednictwem właściwych organizacji subregionalnych, regionalnych i światowych z udziałem wszystkich zainteresowanych Państw, łącznie z państwami, których obywatele zostali dopuszczeni do połowów w wyłącznej strefie ekonomicznej,
Artykuł 62
Wykorzystanie żywych zasobów
1. Bez uszczerbku dla artykułu 61, Państwo nadbrzeżne powinno popierać dążenie do optymalnego wykorzystania żywych zasobów wyłącznej strefy ekonomicznej.
2. Państwo nadbrzeżne powinno określać swoją, zdolność pozyskiwania żywych zasobów w wyłącznej strefíe ekonomicznej. Jeżeli państwo nadbrzeżne nic może pozyskać całego dopuszczalnego odłowu, powinno dopuścić inne Państwa do nadwyżki dopuszczalnego odłowu na podstawie porozumień lub innych układów i zgodnie z warunkami oraz ustawami i przepisami wymienionymi w ustępie 4, ze szczególnym uwzględnieniem postanowień artykułów 69 i 70, zwłaszcza w stosunku do wymienionych tam Państw rozwijających się.
3. Udzielając innym Państwom dostępu do swej wyłącznej strefy ekonomicznej na podstawie niniejszego artykułu, Państwo nadbrzeżne powinno uwzględniać wszelkie właściwe czynniki, między innymi znaczenie żywych zasobów danego obszaru dla gospodarki zainteresowanego Państwa nadbrzeżnego i jego inne narodowe interesy, postanowienia artykułów 69 i 70, wymagania krajów rozwijających się subregionu lub regionu w zakresie pozyskiwania części nadwyżki i potrzebę zmniejszenia trudności gospodarczych w Państwach, których obywatele tradycyjnie poławiali w tej strefie, lub które dokonały istotnego wkładu w badania i identyfikację stad.
4. Obywatele innych Państw łowiący w wyłącznej strefie ekonomicznej, powinni przestrzegać środków ochrony oraz innych warunków ustalonych w ustawach i przepisach Państwa nadbrzeżnego. Te ustawy i prtzepisy powinny być zgodne z niniejszą Konwencją i mogą dotyczyć między innymi następujących spraw:
a) wydawania licencji dla rybaków, statków rybackich i sprzętu połowowego, łącznie z uiszczaniem opłat i innych postaci wynagrodzenia, które w wypadku rozwijających się Państw nadbrzeżnych mogą polegać na właściwej rekompensacie w dziedzinie finansowania, wyposażania i technologii przemysłu rybołówczego;
b) określania, gatunków, które mogą być poławiane i ustalanie kwot połowowych w stosunku do poszczególnych stad lub grup stad, albo połowu przypadającego na jeden statek w ciągu pewnego czasu albo też połowu przez obywateli danego Państwa podczas oznaczonego okresu;
c) określania okresów i obszarów połowów, typów, rozmiarów i liczby narzędzi połowowych oraz liczby, rozmiarów i typów statków rybackich, które mogą być używane;
d) ustalania wieku i rozmiarów ryb oraz innych gatunków, które mogą być poławiane;
e) określania informacji wymaganych od statków rybackich, łącznie z danymi statystycznymi o połowach i nakładach połowowych oraz raportami o pozycji statku;
f) żądania przeprowadzenia za zgodą i pod kontrolą Państwa nadbrzeżnego określonych programów badań rybackich i regulowania przeprowadzania takich badań, łącznie z pobieraniem próbek połowów, dysponowaniem takimi próbkami i składania związanych z tym danych naukowych;
g) umieszczania przez Państwo nadbrzeżne obserwatorów lub praktykantów na takich statkach;
h) wyładowywania przez takie statki całości lub części połowu w portach państwa nadbrzeżnego;
i) warunków dotyczących wspólnych przedsięwzięć lub innych
kooperacyjnych porozumień;
j) żądań co do szkolenia personelu i przekazywania technologii w zakresie rybołówstwa oraz zwiększania zdolności Państwa nadbrzeżnego do podejmowania badań w zakresie rybołówstwa;
k) postępowania przymusowego.
5. Państwo nadbrzeżne powinno podać we właściwy sposób do
publicznej wiadomości ustawy i rozporządzenia dotyczące ochrony zasobów i gospodarowania zasobami.
Artykuł 63
Stada występujące w wyłącznych strefach ekonomicznych dwóch
lub wielu Państw nadbrzeżnych albo w obrębie wyłącznej strefy ekonomicznej i na obszarze położonym poza strefą lecz przyległym do niej
1. Jeżeli to samo stado albo stada współżyjących gatunków występują w wyłącznych strefach ekonomicznych dwóch lub wielu Państw nadbrzeżnych, Państwa te podejmują starania, aby porozumieć się bezpośrednio lub za pośrednictwem odpowiednich subregionalnych lub regionalnych organizacji co do środków koniecznych dla skoordynowania i zapewnienia ochrony oraz rozwoju takich stad, nie naruszając tym innych postanowień niniejszej Części.
2. Jeżeli to samo stado lub stada współżyjących gatunków występują zarówno w obrębie wyłącznej strefy ekonomicznej oraz na obszarze połoźonym poza strefą i przylegającym do niej, Państwo nadbrzeżne i Państwa poławiające takie stada na przyległym obszarze, podejmują starania, aby porozumieć się bezpośrednio lub za pośrednictwem odpowiednich subregionalnych lub regionalnych organizacji co do środków koniecznych dla ochrony tych stad na przyległym obszarze.
Artykuł 64
Gatunki intensywnie migrujące
1. Państwo nadbrzeżne i inne Państwa, których obywatele poławiają w regionie intensywnie migrujące gatunki wymienionc w Aneksie 1, powinny współpracować bezpośrednio lub za pośrednictwem odpowiednich organizacji międzynarodowych w celu zapewnienia ochrony i popierania optymalnego wykorzystania takich gatunków w regionie, zarówno w obrębie wyłącznej strefy ekonomicznej, jak i poza nią. W regionach, w których nie ma odpowiedniej organizacji międzynarodowej, Państwo nadbrzeżne oraz inne Państwa, których obywatele poławiają te gatunki w regionie, powinny współpracować w celu utworzenia takiej organizacji i uczestniczenia w jej pracy.
2. Postanowienia ustępu 1 stosuje się w uzupełnieniu do innych postanowień niniejszej Części.
Artykuł 65
Ssaki morskie
Żadne z postanowień niniejszej Części nie ogranicza prawa Państwa nadbrzeżnego lub kompetencji organizacji międzynarodowej do zakazywania, limitowania lub regulowania eksploatacji ssaków morskich w większym stopniu niż jest to przewidziane w niniejszej Części. Państwa powinny współpracować w celu ochrony ssaków morskich, a w wypadku Cetaceans powinny szczególnie współpracować za pośrednictwem odpowiedniej organizacji międzynarodowej dla ich ochrony, badania i gospodarowania nimi.
Artykuł 66
Stada anadromiczne
1. Państwa, z których rzek pochodzą stada anadromiczne, są nimi głownie zainteresowane i ponoszą za nie szczególną odpowiedzialność.
2. Państwo, z którego pochodzą stada anadromiczne zapewnia ich
ochronç w drodze ustanawiania odpowiednich środków regulujących połowy na wszystkich wodach położonych w kierunku lądu od zewnętrznych granic swej wyłącznej strefy ekonomicznej oraz odnośnie połowów wymienionych w ustępie 3 litera b. Państwo pochodzenia może określać wysokość całkowitego dopuszczalnego połowu stad pochodzących z jego rzek, po konsultacji z innymi Państwami wymienionymi w ustępach 3 i 4, poławiającymi te stada.
3. a) Poławianie stad anadromicznych może odbywać się tylko na
wodach położonych w kierunku lądu od zewnętrznych granic wyłącznveh stref ekonomicznych, z wyjątkiem wypadku, w którym postanowienie niniejsze powodowałoby gospodarcze trudności w innym Państwie niż Państwo pochodzenia. W odniesieniu do połowów poza zewnętrznymi granicami wyłącznej strefy ekonomicznej, zainteresowane Państwa powinny konsultować się ze sobą w celu osiągnięcia porozumienia, co do warunków takiego połowu, poświęcając należytą uwagę wymaganiom ochrony i potrzebom Państwa pochodzenia w stosunku do tych stad;
b) Państwo pochodzenia powinno współpracować w celu zmniejszenia gospodarczych trudności w Państwach poławiających te gatunki, uwzględniając normalne odłowy i sposób działania tych Państw oraz wszystkie obszary, na których takie połowy się odbywały;
c) w zakresie połowów stad pochodzących z jego rzek, Państwo
pochodzenia okazuje szczególne względy Państwom wymienionym pod literą b, które uczestniczą na podstawie porozumienia z Państwem pochodzenia w środkach przedsiębranych dla odtworzenia stad anadromicznych, zwłaszcza przez nakłady w tym celu;
d) wykonanie przepisów dotyczących stad anadromicznych poza wyłączną strefą ekonomiczną powinno nastąpić w drodzc porozumienia pomiędzy Państwem pochodzenia i innymi zainteresowanymi Państwami.
4. W wypadkach, w których stada anadromiczne wędrują do wód lub przez wody położone w kierunku lądu od zewnętrznych granic wyłącznej strefy ekonomicznej innego Państwa niż Państwo pochodzenia, Państwo to powinno współpracować z Państwem pochodzenia w zakresie ochrony i gospodarowania takimi stadami.
5. Państwo pochodzenia stad anadromicznych i inne Państwa poławiające te stada, powinny zawierać układy w celu wykonania postanowień niniejszego artykułu, jeżeli to możliwe, za pośrednictwem organizacji regionalnych.
Artykuł 67
Gatunki katadromiczne
1. Państwo nadbrzeżne, w którego wodach gatunki katadromiczne spędzają większą część swego życiowego cyklu, ponosi odpowiedzilność za gospodarowanie tymi gatunkami i powinno zapewnić wejście i wyjście wçdrujących ryb.
2. Poławianie gatunków katadromicznych powinno się odbywać tylko na wodach położonych w kierunku lądu od zewnętrznych granic wyłącznych stref ekonomicznych. Połowy dokonywane w wyłącznych strefach ekonomicznych, podlegają niniejszemu artykułowi oraz innym postanowieniom ninicjszej Konwencji, dotyczącym połowów w tych strefach.
3. W wypadkach, w których ryby katadromiczne wędrują przez wyłączną strefę ekonomiczną innego Państwa jako ryby młode lub dojrzewające, gospodarowanie takimi rybami łącznie z połowami, powinno być regulowane na podstawie porozumienia pomiędzy Państwem wymienionym w ustępie 1 i innym zainteresowanym Państwem. Porozumienie to powinno zapewniać racjonalne gospodarowanie gatunkami i uwzględniać odpowiedzialność Państwa wymienionego w ustępie 1 za utrzymanie tych gatunków.
Artykuł 68
Gatunki osiadłe
Niniejsza Część nie ma zastosowania do gatunków osiadłych określonych w art. 77, ustęp 4.
Artykuł 69
Prawa państw śródlądowych
l. Państwa śródlądowe powinny mieć prawo do uczestniczenia na sprawiedliwej podstawie, w eksploatacji odpowiedniej części nadwyżki żywych zasobów wyłącznej strefy ekonomicznej Państw nadbrzeżnych tego samego subregionu lub regionu, z uwzględnieniem odpowiednich ekonomicznych i geograficznych okoliczności dotyczących wszystkich zainteresowanych państw oraz zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu i artykułów 61 - 62.
2. Warunki i formy takiego uczestniczenia powinny być ustalane przez zainteresowane Państwa na podstawie dwustronnych, subregionalnych lub regionalnych porozumień uwzględniających między innymi;
a) potrzebę zapobiegania szkodliwym następstwom dla społeczności rybackich lub przemysłu rybackiego Państwa nadbrzeżnego;
b) zakres, w jakim zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu Państwo śródlądowe uczestniczy lub jest uprawnione do uczestnictwa, na podstawie istniejących dwustronnych, subregionalnych lub regionalnych porozumień w eksploatacji zasobów żywych wyłącznych stref ekonomicznych innych Państw nadbrzeżnych;
c) zakres, w jakim inne Państwa śródlądowe i Państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym, uczestniczą w eksploatacji zasobów żywych wyłącznej strefy ekonomicznej Państwa nadbrzeżnego i wynikającej stąd potrzeby zapobiegania szczególnemu obciąźeniu jakiegoś jednego Państwa nadbrzeżnego lub jego części;
d) potrzeby żywnościowe ludności odnośnych Państw.
3. Jeżeli zdolność połowowa Państwa nadbrzeżnego zbliża się do punktu, kiedy będzie ono zdolne do pozyskania całego dopuszczalnego odłowu żywych zasobów w jego wyłącznej strefie ekonomicznej, Państwo nadbrzeżne i inne zainteresowane Państwa powinny współpracować w zawarciu sprawiedliwych układów, na podstawie dwustronnej, subregionalnej i regionalnwj dla umożliwienia rozwijającym się Państwom śródlądowym tego samego subregionu lub regionu, uczestniczenia w eksploatacji zasobów żywych wyłącznych stref ekonomicznych Państw nadbrzeżnych subregionu i regionu, jakie mogą być odpowiednie w okolicznościach i na warunkach zadawalających wszystkie strony. Przy wykonywaniu niniejszego postanowienia powinny być brane również pod uwagę czynniki wymienione w ustępie 2.
4. Na podstawie postanowień niniejszego artykułu, rozwinięte Państwa śródlądowe powinny mieć prawo do uczestnictwa w eksploatacji żywych zasobów tylko wyłącznych stref ekonomicznych rozwiniętych Państw nadbrzeżnych tego samego subregionu lub regionu, z uwzględnieniem zakresu, w jakim Państwo nadbrzeżne dając innym Państwom dostęp do zasobów żywych swej strefy ekonomicznej, wzięło pod uwagę potrzebę zmniejszenia szkodliwych następstw dla społeczności rybackich i trudności gospodarczych w Państwach, których obywatele tradycyjnie poławiali w strefie.
5. Powyższe postanowienia nie naruszają układów zawartych w subregionach lub regionach, gdzie Państwa nadbrzeżne mogą udzielić śródlądowym Państwom tego samego subregionu lub regionu równych lub preferencyjnych praw w dziedzinie eksploatacji zasobów żywych w obrębie wyłącznych stref ekonomicznych.
Artykuł 70
Prawa Państw o niekorzystnym położeniu geograficznym
1. Państwa o niekorzystnym położeniu geografîcznym powinny mieć prawo do udziału na sprawiedliwej podstawie, w eksploatacji odpowiedniej części nadwyżki zasobów żywych wyłącznych stref ekonomicznych Państw nadbrzeżnych tego samego subregionu lub regionu, z uwzględnieniem odnośnych gospodarczych i geograficznych okoliczności wszystkich zainteresowanych Państw i zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu oraz artykułów 61 i 62.
2. W rozumieniu niniejszej Konwencji "Państwa o niekorzystnym położenu geograficznym", oznaczają Państwa nadbrzeżne, łącznie z Państwami położonymi nad morzami zamkniętymi lub półzamkniętymi, których położenie geograficzne uzależnia je od eksploatacji zasobów żywych wyłącznych stref ekonomicznych innych Państw tego subregionu lub regionu, w celu należytego zaopatrzenia w ryby dla zaspokojenia potrzeb żywnościowych ich ludności lub jej części oraz Państwa nadbrzeżne, które nie mogą posiadać własnej strefy ekonomicznej.
3. Warunki i formy takiego uczestnictwa powinny być ustalane przez zainteresowane Państwa w dwustronnych, subregionalnych lub regionalnych porozumieniach, uwzględniających między innymi:
a) potrzebę zapobiegania szkodliwym następstwom dla społeczności rybackich lub przemysłu rybackiego Państwa nadbrzeżnego;
b) zakres, w jakim zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu Państwo o niekorzystnym położeniu geograficznym uczestniczy lub jest uprawnione do uczestnictwa na podstawie istniejących dwustronnych, subregionalnych lub regionalnych porozumień w eksploatacji zasobów żywych wyłącznych stref ekonomicznych innych Państw nadbrzeżnych;
c) zakres, w jakim inne Państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym i Państwa śródlądowe uczestniczyć mogą w eksploatacji żywych zasobów wyłącznej strefy ekonomicznej Państwa nadbrzeżnego i wynikającej stąd potrzeby zapobiegania szezególnemu obciążeniu jakiegoś jednego Państwa nadbrzeżnego lub jego części;
d) potrzeby żywnościowe ludności odnośnych Państw.
4. Jeżeli zdolność połowowa Państwa nadbrzeżnego zbliża się do punktu. kiedy będzie ono zdolne do pozyskania całego dopuszczalnego odłowu żywych zasobów w jego wyłącznej strefie ekonomicznej, Państwo nadbrzeżnc i inne zainteresowane Państwa powinny współpracować dla zawarcia sprawiedliwych układów na podstawie dwustronnej, subregionalnej lub regionalnej dla umożliwienia rozwijającym się Państwom o niekorzystnym położeniu geograficznym tego samego regionu lub subregionu, uczestnictwa w eksploatacji zasobów żywych wyłącznych stref ekonomicznych Państw nadbrzeżnveh subregionu lub regionu, jakie mogą być odpowiednie w okolicznościach i na warunkach zadawalających wszystkie strony. Przy wykonywaniu niniejszego postanowienia powinny być również brane pod uwagę czynniki wymienione w ustępie 3.
5. Na podstawie postanowień niniejszego artykułu, rozwinięte Państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym powinny mieć prawo do uczestnictwa w eksploatacji żywych zasobów tylko wyłącznych stref ekonomicznych rozwiniętych Państw nadbrzeżnych tego samego subregionu lub regionu, z uwzględnieniem zakresu, w jakim Państwo nadbrzeżne, dając innym Państwom dostęp do zasobów żywych swej wyłącznej strefy ekonomicznej, wzięło pod uwagç potrzebę zmniejszenia szkodliwych następstw dla społeczności rybackich i trudności gospodarczych w Państwach, których obywatele tradycyjnie poławiali w strefie.
6. Powyższe postanowienia nie naruszają układów zawartych w subregionach lub regionach, gdzie Państwa nadbrzeżne mogą udzielić Państwom o niekorzystnvm położeniu geograficznym tego samego subregionu lub regionu, równych lub preferencyjnych praw w dziedzinie eksploatacji żywych zasobów wyłącznych stref ekonomicznych.
Artykuł 71
Niestosowanie artykułów 69 i 70
Postanowienia artykułów 69 i 70, nie mają zastosowania do Państwa nadbrzeżnego, którego gospodarka w przeważającym stopniu jest uzależniona od eksploatacji żywych zasobów jego wyłącznej strefy ekonomicznej
Artykuł 72
Ograniczenia transferu praw
l. Przyznane na podstawie artykułów 69 i 70, prawa do eksploatacji żywych zasobów nie powinny być przenoszone bezpośrednio lub pośrednio na Państwa trzecie lub ich obywateli w drodze dzieżawy lub licencji, w drodze organizowania wspólnych przedsięwzięć lub w jakikolwiek inny spoób powodujący takie przeniesienie, z zastrzeżeniem odmiennego porozumienia zainteresowanych Państw.
2. Powyższe postanowienie nie wyłącza prawa zainteresowanych Państw do otrzymania pomocy technicznej lub finansowej od Państwa
trzeciego lub organizacji międzynarodowej, w celu ułatwienia korzystania z praw zgodnie z artykułem 69 i 70 z zastrzeżeniem, że nie spwoduje to następstw wymíenionych w ustępie 1.
Artykuł 73
Zapewnienie przestrzegania ustaw i przepisów Państwa nadbrzeżnego
1. Wykonując swe suwerenne prawa do eksploracji, eksploatacji,ochrony i gospodarowania zasobami żywymi w wyłącznej strefie ekonomicznej, Państwo nadbrzeżne może podejmować takie środki łącznie z zatrzymaniem, inspekcją, zajęciem i sądowym postępowaniem, jakie okażą się konieczne dla zapewnienia przestrzegania ustaw i przepisów wydanych zgodnie z niniejszą Konwencją.
2. Zajęte statki i aresztowane załogi powinny być niezwłocznie zwolnione po złożeniu rozsądnej kaucji lub innego zabezpieczenia.
3. Sankcje karne Państwa nadbrzeżnego za naruszenie ustaw i przepisów dotyczących rybołówstwa w wyłącznej strefie ekonomicznej, nie mogą przewidywać, w braku odmiennego porozumienia między zainteresowanymi państwami, pozbawienia wolności ani innej postaci kary kary cielesnej.
4. W wypadku zajęcia lub zatrzymania obcych statków, Państwo nadbrzeżne powinno niezwłocznie zawiadomić odpowiednimi kanałami państwo bandery o podjętyeh krokach i karach następnie wymierzonyc
Artykuł 74
Delimitacja wyłącznej strefy ekonomicznej pomiędzy Państwami, których wybrzeża sąsiadują ze sobą, lub są położone naprzeciwko siebie
1. Delimitacja wyłącznej strefy ekonomicznej pomiędzy Państwami, których wybrzeża sąsiadują ze sobą lub są położone naprzeciwko siebie, powinna nastąpić w drodze porozumienia na podstawie prawa międzynarodowego w rozumieniu artykułu 38 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, w celu osiągnięcia sprawiedliwego rozwiązania.
2. Jeżeli nie uda się w rozsądnym czasie osiągnąć żadnego porozumienia, zainteresowane Państwa powinny skorzystać z procedur przewidzianych w Części XV.
3. Do czasu zawarcia porozumienia wymienionego w ustępie 1, zainteresowane Państwa powinny podejmować wszelkie starania w duchu zrozumienia i współpracy, aby doprowadzić do zawarcia tymczasowych układów o charakterze praktycznym oraz w czasie tego okresu przejściowego nie powinny czynić niczego, co by przesądzało lub utrudniało możliwość osiągnięcia ostatecznego porozumienia. Układy takie nie powinny przesądzać ostatecznej delimitacji.
4. Jeżeli pomiędzy zainteresowanymi Państwami obowiązuje porozumienie, zagadnienia dotyczące delimitacji wyłącznej strefy ekonomicznej powinny być rozstrzygane zgodnie z postanowieniami takiego porozumieni
Artykuł 75
Mapy i wykazy współrzędnych geograficznych
1. Z zastrzeżeniem niniejszej Części, linie zewnętrznej granicy wyłącznej strefy ekonomicznej i linie delimitacji wykreślone zgodnie z artykułem 74, powinny być uwidocznione na mapach w skali lub skalach nadających się do zaznaczenia ich pozycji. W miarę potrzeby, linie zewnętrznej granicy lub linie delimitacji mogą być zastąpione wykazami współrzędnych geograficznych punktów z danymi geodezyjnymi.
2. Państwo nadbrzeżne powinno podać w należyty sposób do publicznej wiadomości mapy lub wykazy współrzędnych geograficznych i złożyć kopię każdej takiej mapy lub wykazu Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.
CZĘŚĆ VI
SZELF KONTYNENTALNY
Artykuł 76
Definicja szelfu kontynentalnego
1. Szelf kontynentalny Państwa nadbrzeżnego obejmuje dno morza i podziemie podmorskich obszarów, ciągnących się poza jego morzem terytorialnym przez naturalne przedłużenie jego terytorium lądowego do zewnętrznego skraju kontynentalnej krawędzi albo na odległość 200 mil morskich od linii podstawowej, od której mierzona jest szerokość morza terytorialnego, jeżeli zewnętrzny skraj kontynentalnej krawędzi nie sięga do tej odległości.
2. Szelf kontynentalny Państwa nadbrzeżnego nie może przekraczać granic przewidzianych w ustępach od 4 do 6.
3. Krawędź kontynentalna stanowi podwodne przedłużenie lądu państwa nadbrzeżnego i składa się z dna i podziemia szelfu, zbocza i wzniesień. Nie obejmuje głębokiego dna oceanicznego wraz z grzbietami ani jego podziemia.
4. a) Dla celów niniejszej Konwencji Państwo nadbrzeżne określi zewnçtrzną granicę krawędzi kontynentalnej wszędzie tam, gdzie krawędź sięga dalej niż do 200 mil morskich od linii podstawowej, od której mierzona jest szerokość morza terytorialnego:
i/ linią wyznaczoną zgodnie z ustępem 7, w stosunku do najdalej wysuniętych zewnętrznych stałych punktów, gdzie na każdym z nich grubość skał osadowych stanowi co najmniej 1% najkrótszej odległości od tego punktu do podnóża zbocza kontynentalnego; lub
ii/ linią wyznaczoną zgodnie z ustępem 7, w stosunku do stałych punktów nie dalej niż 60 mil morskich od podnóża zbocza kontynentalnego;
b) W braku dowodu przeciwnego, podnóże zbocza kontynentalnego powinno być wyznaczone jako punkt maksymalnej zmiany gradientu do podstawy.
5. Punkty stałe tworzące linię zewnętrznej granicy szelfu kontynentalnego na dnie morza, wyznaczone zgodnie z ustępem 4 a, i/ oraz ii/ nie mogą przekraczać 300 mil morskich od linii podstawowej, od której mierzona jest szerokość morza terytorialnego ani nie mogą przekraczać 100 mil morskich od izobaty 2500, która jest linią łączącą głębokość 2500 metrów.
6. Niezależnie od postanowień ustępu 5, na podmorskich wzniesieniach zewnętrzna granica szelfu kontynentalnego nie może przekraczać 350 mil morskich od linii podstawowej, od której mierzona jest szerokość morza terytorialnego. Ustęp ten nie ma zastosowania do podmorskich wzniesień, które są naturalnymi składnikami krawędzi kontynentalnej, takie jak ich plateaux, wzniesienia, pagórki, ławice i skały.
7. Państwo nadbrzeżne powinno wykreślić zewnętrzną granicę swego szelfu kontynentalnego w miejscach, gdzie szelf rozciąga się poza 200 mil morskich od linii podstawowej, od której mierzona jest szerokość morza terytorialnego, przy użyciu prostych linii o długości nie przekraczającej 60 mil morskich, łączących stałe punkty określone współrzędnymi długości i szerokości geograficznej.
8. Informacje o granicach szelfu kontynentalnego poza 200 milami morskimi od linii podstawowej, od której mierzona jest szerokość morza terytorialnego, powinny być przedstawione przez Państwo nadbrzeżne Komisji do spraw Granic Szelfu Kontynentalnego wymienionej w Aneksie II na podstawie sprawiedliwej geograficznej reprezentacji. Komisja wydaje zalecenia Państwom nadbrzeżnym w sprawach ustanowienia zewnętrznej granicy ich szelfów kontynentalnych. Granice szelfu ustanowione przez państwa nadbrzeżne na podstawie tych zaleceń są ostateczne i wiążące.
9. Państwo nadbrzeżne składa Sekretarzowi Generalnemu ONZ mapy i odpowiednie informacje, zawierające dane geodezyjne, trwale opisujące zewnętrzne granice szelfu kontynentalnego. Sekretarz Generalny publikuje te dane.
10, Postanowienia niniejszego artykułu nie naruszają delimitacji szelfu kontynentalnego Państw położonych naprzeciw siebie lub sąsiadujących ze sobą.
Artykuł 77
Prawa Państwa nadbrzeżnego nad szelfem kontynentalnym
1. Państwo nadbrzeżne wykonuje suwerenne prawa nad szelfem kontynentalnym w celu eksploracji i eksploatacji jego zasobów naturalnych.
2. Prawa wymienione w ustępie 1 są wyłączne w tym znaczeniu, że jeżeli Państwo nadbrzeżne nie prowadzi eksploracji szelfu kontynentalnego ani nie eksploatuje jego zasobów naturalnych, nikt inny nie może podejmować takich dzialań bez wyraźnej zgody Państwa nadbrzeżnego.
3. Prawa Państwa nadbrzeżnego do szelfu kontynentalnego nie są uzależnione od efektywnej lub formalnej okupacji ani od jakiejkolwiek wyraźnej proklamaeji.
4. Zasoby naturalne wymienione w niniejszej Części obejmują
zasoby mineralne oraz inne nieożywione zasoby dna i podziemia morza, jak również żywe organizmy należące do gatunków osiadłych, to znaczy organizmy, które gdy nadają się do połowu, albo pozostają nieruchome na dnie morza lub pod nim, albo nie są zdolne do poruszania się inaczej jak pozostając w stałym fizycznym kontakcie z dnem morza lub jego podziemicm.
Artykuł 78
Status prawny wód i przestrzeni powietrznej oraz prawa i
wolności innych Państw
1. Prawa państwa nadbrzeżnego do szelfu kontynentalnego nie wpływają na status prawny wód pokrywających szelf i przestrzeni powietrznej ponad tymi wodami.
2. Wykonywanie praw Państwa nadbrzeżnego nad szelfem kontynentalnvm, nie może naruszać lub powodować nieuzasadnionego zakłócenia żeglugi i innych praw oraz wolności innych Państw przewidzianych w niniejszej Konweneji.
Artykuł 79
Podmorskie kable i rurociągi na szelfie kontynentalnym
1. Wszystkie Państwa mają prawo do układania na szelfie kontynentalnvm kabli podmorskich i rurociągów, zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu.
2. Z zastrzeżeniem swojego prawa do podejmowania rozsądnych kroków w zakresie eksploracji szelfu kontynentalnego, eksploatacji jego zasobów naturalnych oraz zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia przez rurociągi, Państwo nadbrzeżne nie może utrudniać układania lub konserwowania kabli lub rurociągów.
3. Wytyczenie trasy dla układania rurociągów na szelfie kontynentalnym wymaga zgody Państwa nadbrzeżnego.
4. Postanowienia niniejszej Części nie naruszają prawa Państwa nadbrzeżnego do ustanawiania warunków dla kabli lub rurociągów, wehodzących na jego terytorium lub morze terytorialne, albo jego jurysdykcji nad kablami i rurociągami zbudowanymi lub używanymi w związku z eksploracją jego szelfu kontynentalnego lub eksploatacją jego zasobów albo używaniem sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji pod jego jurysdykcją.
5. Podczas układania podmorskich kabli lub rurociągów, Państwa powinny należycie uważać na istniejące już kable lub rurociągi. W szezególności nie powinna być naruszona możliwość naprawy istniejących kabli lub rurociągów.
Artykuł 80
Sztuczne wyspy, instalacje i konstrukcje na szelfie kontynentalnym
Postanowienia artykułu 60 stosuje się mutatis mutandis do sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji na szelfie kontynentalnym.
Artykuł 81
Wiercenia na szelfie kontynentalnym
Państwu nadbrzeżnemu przysługuje wyłączne prawo wyrażania zgody i regulowania wierceń na szelfie kontynentalnym, we wszelkich celach.
Artykuł 82
Wpłaty i świadczenia w naturze za eksploatację szelfu kontynentalnego poza 200 milami morskimi
1. Państwo nadbrzeżne dokonuje wpłat lub świadczeń w naturze za eksploatację nieożywionych zasobów szelfu kontynentalnego poza 200 milami morskimi od linii podstawowej, od której mierzona jest szerokość morza terytorialnego.
2. Wpłaty i świadczenia powinny być dokonywane co roku, z uwzględnieniem całej produkcji na danym miejscu po upływie pierwszych pięciu lat produkeji na tym miejscu. Za szósty rok wpłaty lub świadezenia w naturze wynoszą 1% wartości lub ilości produkcji na danym miejscu. Rata wzrasta o 1% rocznie za każdy kolejny rok aż do dwunastego roku, a potem pozostaje na poziomie 7%. Do produkcji nie wlicza się zasobów zużytych w związku z eksploatacją.
3. Państwo rozwijające się, które jest importerem netto zasobów
mineralnych produkowanych na jego szelfie kontynentalnym, jest zwolnione od dokonywania takich wpłat lub świadczeń w naturze w stosunku do tych zasobów mineralnych.
4. Wpłaty lub świadczenia w naturze są dokonywane za pośrednictwem Organizacji, która powinna rozdzielać je pomiędzy Państwa-Strony niniejszej Konwencji na podstawie równych i sprawiedliwych kryteriów, uwzględniając interesy i potrzeby krajów rozwijających się, w szezególności najmniej rozwiniętych i Państw śródlądowych.
Artykuł 83
Delimitacja szelfu kontentalnego pomiędzy Państwami, których
wybrzeża sąsiadują ze sobą lub są położone naprzeciwko siebie
1. Delimitacjá szelfu kontynentalnego pomiędzy Państwami, których wybrzeża sąsiadują ze sobą lub są położone naprzeciw siebie, powinna nastąpić w drodze porozumienia na podstawie prawa międzynarodowego w rozumieniu artykułu 38 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, w celu osiągnięcia sprawiedliwego rozwiązania.
2. Jeżeli nie uda się w rozsądnym czasie osiągnąć żadnego porozumienia, zainteresowane Państwa powinny skorzystać z procedur przewidzianych w Części XV.
3. Do czasu zawarcia porozumienia wymienionego w ustępie 1,
zainteresowane Państwa powinny podejmować wszelkie starania w duchu zrozumienia i współpracy, aby doprowadzić do zawarcia tymczasowych układów o charakterze praktycznym oraz w czasie tego okresu przejściowego nie powinny czynić niczego, co by przesądzało lub utrudniało możliwość osiągnięcia ostatecznego porozumienia. Układy takie nie powinny przesądzać ostatecznej delimitacji.
4. Jeżeli pomiędzy zainteresowanymi państwami obowiązuje porozumienie, zagadnienia dotyczące delimitacji szelfu kontynentalnego powinny być rozstrzygane zgodnie z postanowieniami takiego porozumienia.
Artykuł 84
Mapy i wykazy współrzędnych geograficznych
1. Z zastrzeżeniem niniejszej Części, linie zewnętrznej granicy szelfu kontynentalnego i linie delimitacji wykreślone zgodnie z artykułem 83, powinny być uwidocznione na mapach w skali lub skalach nadających się do określenia ich pozycji. W miarę potrzeby linie zewnętrznej granicy lub linie delimitacji mogą być zastąpione wykazami współrzędnych geograficznych punktów z danymi geodezyjnymi.
2. Państwo nadbrzeżne powinno podać w należyty sposób do publicznej wiadomości mapy lub wykazy współrzędnych geograficznych i złożyć kopię każdej takiej mapy lub wykazu Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 85
Budowa tuneli
Postanowienia niniejszej Części nie naruszają prawa Państwa nadbrzeżnego do eksploatacji podziemia przez budowę tuneli, niezależnie od głębokości wody ponad tym podziemiem.
Część VII
MORZE OTWARTE
ROZDZIAŁ 1
Część VII
rozdział I
Postanowienia ogólne
Artykuł 86
Stosowanie postanowień niniejszej Części
Postanowienia niniejszej Części stosuje się do wszystkich części mórz nie należących do wyłącznej strefy ekonomicznej, morza terytorialnego, do wód wewnętrznych Państwa ani do wód archipelagowych Państwa archipelagowego. Niniejszy artykuł nie ogranicza wolności, z jakich korzystają wszystkie Państwa w wyłącznej strefie ekonomicznej zgodnie z artykułem 58.
Artykuł 87
Wolność morza otwartego
1. Morze otwarte jest otwarte dla wszystkich Państw, zarówno nadbrzeżnych jak i śródlądowych. Z wolności morza otwartego należy korzystać na warunkach określonych w niniejszej Konwencji i w innych normach prawa międzynarodowego. Obejmuje ona zarówno dla Państw nadbrzeżnych jak i śródlądowych między innymi:
a) wolność żeglugi;
b) wolność przelotu;
c) wolność układania podmorskich kabli i rurociągów z zastrzeżeniem postanowień Części VI;
d) wolność budowania sztucznych wysp oraz innych instalacji dozwolonych przez prawo międzynarodowe z zastrzeżeniem postanowień Części V1;
e) wolność rybołówstwa z zastrzeżeniem warunków ustanowionych
niżej w rozdziale 2;
f) wolność badań naukowych z zastrzeżeniem postanowień Części VI i XIII.
2. Z wolności tych wszystkie Państwa powinny korzystać w sposób
należycie uwzględniający interesy innych Państw korzystających z wolności morza otwartego, jak również w sposób należycie uwzględniający prawa wynikąjące z niniejszej Konwencji, dotyczące działalności w Obszarze.
Artykuł 88
Zastrzeżenie morza otwartego do celów pokojowych
Morze otwarte jest zastrzeżone do celów pokojowych.
Artykuł 89
Nieważność roszczeń do suwerenności nad morzem otwartym
Żadne Państwo nie może skutecznie zgłaszać roszczeń do poddania
swej suwerenności jakiejkolwiek części morza otwartego.
Artykuł 90
Prawo do żeglugi
Każde Państwo, zarówno nadbrzeżne jak i śródlądowe, ma prawo uprawiać żeglugę na morzu otwartym na statkach podnoszących jego banderę.
Artykuł 91
Przynależność państwowa statków
l. Każde Państwo określa warunki przyznawania statkom swojej przynależności państwowej, rejestrowania statków na swym terytorium oraz prawa podnoszenia swojej bandery. Statki posiadają przynależność tego Państwa, którego banderę mają prawo podnosić. Musi istnieć rzeczywista więź pomiędzy Państwem a statkiem.
2. Każde Państwo wydaje statkom, którym przyznało prawo podnoszenia swej bandery dokumenty stwierdzające to prawo.
Artykuł 92
Status statków
1. Statki powinny pływać tylko pod banderą jednego Państwa i poza wyjątkami wyraźnie przewidzianymi przez umowy międzynarodowe lub niniejszą Konwencję, podlegać na morzu otwartym wyłącznie jego jurysdykcji. Statek nie może zmieniać swej bandery w czasie podróży lub podczas postoju w porcie zawinięcia, poza wypadkiem rzeczywistej zmiany właściciela lub zmiany rejestracji.
2. Statek, który pływa pod banderami dwu lub więcej Państw, używając ich w zależności od tego, jak mu to jest wygodne, nie może powoływać się na przynależność do żadnego z nich wobec jakiegokolwiek innego Państwa i może być traktowany na równi ze statkiem nie posiadającym żadnej przynależności państwowej.
Artykuł 93
Statki podnoszące banderę Narodów Zjednoczonych, jej agencji wyspecjalizowanych i Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej
Postanowienia artykułów poprzedzających nie naruszają praw statków pozostających w oficjalnej służbie Narodów Zjednoczonych, jej wyspecjalizowanych agencji lub Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, podnoszących banderę tych organizacji.
Artykuł 94
Obowiązki Państwa bandery
1. Każde Państwo powinno efektywnie wykonywać swą jurysdykcję i kontrolę nad statkami podnoszącymi jego banderę w dziedzinie administracyjnej, technicznej i socjalnej.
2. W szczególności każde Państwo powinno:
a) prowadzić rejestr statków zawierający nazwy i dane o statkach podnoszących jego banderę, z wyjątkiem tych, które zostały wyłączone spod powszechnie przyjętych przepisów międzynarodowych ze względu na ich niewielkie rozmiary; i
b) poddawać jurysdykcji swego prawa krajowego każdy statek podnoszący jego banderę, jego kapitana, oficerów i załogę w dziedzinie administracyjnej, technicznej i socjalnej dotyczącej statku.
3. Każde Państwo podejmuje wobec statków swej bandery środki konieczne dla zapewnienia bezpieczeństwa na morzu, dotyczące między innymi:
a) budowy, wyposażenia i zdatności, statku do żeglugi;
b) obsadzania statku załogą, warunków pracy i szkolenia załóg przy uwzględnieniu odpowiednich umów międzynarodowych;
c) używania sygnałów, utrzymywania łączności i zapobiegania zderzeniom.
Środki te powinny zawierać to co jest konieczne dla zapewnienia:
a) aby każdy statek przed rejestracją lub po niej, był poddawany w odpowiednich odstępach czasu inspekcji przez wykwalifikowanego inspektora i aby posiadał na takie mapy, nautyczne publikacje oraz wyposażenie i przyrządy nawigacyjne jakie są potrzebne dla bezpiecznej żeglugi statku;
b) aby każdy statek znajdował się pod kierownictwem kapitana i oficerów posiadających odpowiednie kwalifikacje, w szczególności w zakresie sztuki żeglarskiej, nawigacji, łączności i techniki morskiej i aby liczba oraz kwalifikacje załogi były dostosowane do typu, rozmiarów, mechanizmów i wyposażenia statku;
c) aby kapitan, oficerowie i w odpowiednim zakresie załoga, byli
w całości obeznani i przestrzegali odpowiednich przepisów międzynarodowych dotyczących bezpieczeństwa życia na morzu, zapobiegania zderzeniom, zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania morza i utrzymywania łączności radiowej.
5. Stosując środki wymienione w ustępach 3 i 4, każde Państwo jest zobowiązane do przestrzegania powszechnie przyjętych międzynarodowych przepisów, procedury i praktyki oraz do podejmowania wszelkich środków koniecznych dla zapewnienia ich przostrzeganía.
6. Państwo, które ma oczywiste podstawy do sądzenia, że nie jest
wykonywana właściwa jurysdykcja i kontrola w stosunku do statku, może zawiadomić o tych faktach Państwo bandery. Po otrzymaniu takiego zawiadomienia, Państwo bandery powinno zbadać sprawę i jeżeli to będzie wskazane, podjąć wszelkie działania konieczne dla poprawy sytuacji.
7. Państwo może wszcząć dochodzenie prowadzone przez lub przed należycie wykwalifikowaną osobą lub osobami, z powodu każdego zdarzenia lub wypadku morskiego na morzu otwartym, w którym uczestniczył statek pod jego banderą i który spowodował utratę życia Iub poważne obrażenia ciała obywateli innego Państwa lub poważne uszkodzenie statków lub instalacji innego Państwa albo szkodę w środowisku morskim. Państwo bandery i to drugie Państwo powinny współpracować w przeprowadzaniu dochodzenia, prowadzonego przez to drugie Państwo co do takiego zdarzenia lub wypadku morskiego.
Artykuł 95
lmmunitet okrętów wojennych na morzu otwartym
Okręty wojenne na morzu otwartym korzystają z pełnego immunitetu od jurysdykcji innego Państwa, poza państwem Pandery.
Artykuł 96
Immunitet statków używanych wyłącznie w niehandlowej służbie rządowej
Statki będące własnością Państwa lub przez nie eksploatowane, a używane wyłącznie w niehandlowej służbie rządowej, korzystają na morzu otwartym z pełnego immunitetu od jurysdykcji innego Państwa, poza Państwem bandery.
Artykuł 97
Jurysdykcja karna w sprawach zderzeń lub innych wypadków w żegludze
1. W razie zderzenia lub jakiegokolwiek innego wypadku w żegludze dotyczącego statku na morzu otwartym, powodującego karną lub
dyscyplinarną odpowiedzialność kapitana lub każdej innej osoby będącej w służbie na statku, postępowanie karne lub dyscyplinarne przeciwko takiej osobie może być wszczęte jedynie przed władzami rządowymi lub administracyjnymi Państwa bandery albo państwa, którego ta osoba jest obywatelem.
2. W sprawach dyscyplinarnych Państwo, które wydało dyplom kapitański, świadectwo kwalifikacyjne lub licencję jest wyłącznie właściwe, po przeprowadzeniu prawnego postępowania, do odebrania tych dokumentów, nawet jeżeli posiadacz nie jest obywatelem Państwa, które je wydało.
3. Areszt lub zatrzymanie statku nawet jako środka w dochodzeniu, rnoże być zarządzone wyłącznie przez organy Państwa bandery.
Artykuł 98
Obowiązek udzielania pomocy
l. Każde Państwo powinno wymagać od kapitana statku pływającego pod jego banderą, aby jeżeli może to uczynić bez narażania statku, załogi lub pasażerów na poważne niebezpieczeństwo:
a) udzielał pomocy każdej osobie na morzu znajdującej się w niebezpieczeństwie;
b) spieszył z największą możliwą prędkością na pomoc osobom znajdującym się w niebezpieczeństwie, jeżeli zostanie powiadomiony o potrzebie jej udzielenia, jeżeli można rozsądnie oczekiwać od niego takiego działania;
c) po zderzeniu okazywał pomoc drugiemu statkowi, jego załodze
i pasażerom oraz, jeżeli to możliwe poinformował go o nazwie własnego statku, jego porcie rejestracji oraz o najbliższym porcie, do którego się udaje.
3. Każde Państwo nadbrzeżne powinno udzielać poparcia w tworzeniu, działaniu i utrzymaniu odpowiedniej i efektywnej służby ratowniczej, w celu zapewnienia bezpieczeństwa na morzu i ponad nim oraz, jeżeli okoliczności tego wymagają, współdziałać w tym celu z sąsiednimi Państwami na podstawie wzajemnych umów regionalnych.
Artykuł 99
Zakaz przewożenia niewolników
Każde Państwo powinno podejmować efektywne środki dla zapobiegania i karania przewozu niewolników na statkach uprawnionych do podnoszenia jego bandery oraz dla zapobiegania bezprawnemu używaniu w tym celu swojej bandery. Każdy niewolnik, który znajdzie schronienie na statku niezależnie od jego bandery, staje si.ę wolny ipso facto.
Artykuł 100
Obowiązek współpracy w zwalczaniu piractwa
Wszystkie Państwa powinny współdziałać w możliwie najszerszym zakresie w zwalczaniu piractwa na morzu otwartym lub we wszelkich innych miejscach, nie podlegających jurysdykcji żadnego państwa.
Artykuł 101
Definicja piractwa
Piractwem jest jakiekolwiek z następujących czynów:
a) bezprawny akt gwałtu, zatrzymania lub grabieży popełniony dla celów osobistych przez załogę lub pasażerów prywatnego statku lub samolotu i wymierzony:
i/ na morzu otwartym przeciwko innemu statkowi morskiemu lub powietrznemu, przeciwko osobom lub mieniu znajdującemu się na takim statku morskim lub powietrznym;
ii/ przeciwko statkowi morskiemu lub powietrznemu, osobom lub mieniu w miejscu nie podlegającym jurysdykcji żadnego państwa;
b) akt dobrowolnego uczestnictwa w działaniu statku morskiego lub powietrznego z wiedzą o faktach, które nadają mu charakter pirackiego statku morskiego lub powietrznego;
c) podżeganie lub umyślne ułatwianie czynu opisanego pod literami a oraz b.
Artykuł 102
Piractwo okrętu wojennego i rządowego statku morskiego lub powietrznego, którego załoga zbuntowała się
Piractwo określone w artykule 101, popełnione przez okręt wojenny, rządowy statek morski lub powietrzny, którego załoga zbuntowała się i przejęła kontrolę nad statkiem morskim lub powietrznym, traktuje się na równi z czynami popełnionymi przez prywatny statek morski lub powietrzny.
Artykuł 103
Definicja pirackiego statku morskiego lub powietrznego
Statek morski lub powietrzny uważa się za piracki, jeżeli osoby, które nim zawładnęły zamierzają użyć go do popełnienia jednego z czynów wymienionych w artykule 101. To samo stosuje się do statku morskíego lub powietrznego, który został użyty do popełnienia takiego czynu, dopóki pozostaje on pod kontrolą osób winnych tego czynu.
Artykuł 104
Zachowanie lub utrata przynależności państwowej przez piracki statek morski lub powietrzny
Statek morski lub powietrzny może zachować swą przynależność państwową, chociaż stał się pirackim statkiem morskim lub powietrznym. O zachowaniu lub utracie przynależności państwowej decyduje prawo Państwa, które przynależność tę przyznało.
Artykuł 105
Zajęcie pirackiego statku morskiego lub powietrznego
Na morzu otwartym lub w każdym innym miejscu nie podlegającym jurysdykcji żadnego Państwa, każde Państwo może zająć piracki statek morski lub powietrzny lub statek opanowany przez piratów i znajdujący się w ich władaniu, oraz aresztować osoby i zająć mienie na pokładzie.
Sądy Państwa, które dokonało zajęcia mogą decydować o wymiarze kary i mogą również określać czynności jakie należy podjąć w stosunku do statków morskich, powietrznych lub mienia, z zastrzeżeniem praw osób trzecich działających w dobrej wierze.
Artykuł 106
Odpowiedzialność za zajęcie bez odpowiednich podstaw
Jeżeli zajęcie statku morskiego lub powietrznego podejrzanego o piractwo, dokonane zostało bez dostatecznych podstaw, Państwo które
dokonało zajęcia ponosi odpowiedzialność wobec Państwa przynależności państwowej statku morskiego lub powietrznego za wszelkie straty i szkody spowodowane zajęciem.
Artykuł 107
Statki morskie lub powietrzne, które są uprawnione do zajęcia z powodu piractwa
Zajęcia z powodu piractwa mogą dokonywać jedynie okręty wojenne i samoloty wojskowe oraz inne statki morskie lub powietrzne, wyraźnie oznaczone i mogące być zidentyfikowane jako pozostające w służbie rządowej i upoważnione do takich działań.
Artykuł 108
Nielegalny handel narkotykami lub substancjami psychotropowymi
1. Wszystkie Państwa powinny współpracować w zwalczaniu nielegalnego handlu narkotykami i substancjami psychotropowymi, uprawianego przez statki na morzu otwartym, z naruszeniem konwencji międzynarodowych.
2. Każde Państwo, które ma uzasadnione podejrzenia, że statek podnoszący jego banderę zajmuje się nielegalnym handlem narkotykami lub substancjami psychotropowymi, może domagać się współdziałania innych Państw w zwalczaniu takiego handlu.
Artykuł 109
Nielegalne nadawanie audycji radiowych z morza otwartego
1. Wszystkie Państwa powinny współdziałać w zwalczaniu nielegalnego nadawania audycjí radiowych z morza otwartego.
2. W rozumieniu niniejszej Konwencji "nielegalne nadawanie audycji" oznacza sprzeczne z przepisami międzynarodowymi, transmitowanie radiowych audycji dźwiękowych lub telelwizyjnych ze statku lub instalacji na morzu otwartym w zamiarze, aby były powszechnie odbierane, wyłączając wezwania o ratunek.
3. Każda osoba uczestnicząca w nielegalnym nadawaniu audycji radiowych może być ścigana przed sądem:
a) Państwa bandery statku;
b) Państwa rejestracji instalacji;
c) Państwa, którego osoba ta jest obywatelem;
d) każdego Państwa gdzie transmisje mogą być odbierane; lub
e) każdego innego Państwa, w którym dozwolona łączność radiowa doznała zakłócenia.
4. Na morzu otwartym Państwo, któremu przysługuje jurysdykcja zgodnie z ustępem 3, może na podstawie artykułu 110, aresztować każdą osobę lub statek uczestniczący w bezprawnym nadawaniu audycji i zająć aparaturę nadawczą,
Artykuł 110
Prawo wizyty
1. Z wyjątkiem ingerencji wynikającej z prawa przyznanego traktatem, okręt wojenny, który napotyka na morzu otwartym obcy statek, inny niż statek uprawniony do pełnego immunitetu zgodnie z artykułem 95 i 96, nie ma prawa poddawać go kontroli, chyba że istnieją uzasadnione podejrzenia:
a) że statek trudni się piractwem;
b) żc statek trudni się handlem niewolnikami;
c) że statek nadaje nielegalne audycje i państwo bandery okrętu wojennego ma jurysdykcję zgodnie z artykułem 109;
d) że statek nie posiada przynależności państwowej; lub
e) że statek, chociaż podnosi obcą banderę lub odmawia pokazania
swej bandery, posiada w rzeczywistości tę samą przynależność państwą co okręt wojenny.
2. W wypadkach przewidzianych w ustępie l, okręt wojenny może przystąpić do sprawdzenia czy statek ma prawo podnoszenia swej bandery. W tym celu może on wysłać do podejrzanego statku łódź pod dowództwem oficera. Jeżeli po sprawdzeniu dokumentów podejrzenia nadal istnieją, może on przystąpić do dalszej kontroli na statku, której należy dokonywać z możliwie największą rozwagą.
3. Jeżeli podejrzenia okażą się nieuzasadnione i okaże się, że zatrzymany statek nie popełnił żadnego czynu, który by je usprawiedliwiał, należy wynagrodzić mu wszelkie wyrządzone straty lub szkody.
4. Postanowienia niniejsze mają zastosowanie mutatis mutandis do wojskowego statku powietrznego.
5. Niniejsze postanowienia mają również zastosowanie do każdego innego należycie upoważnionego statku morskiego lub powietrznego, wyraźnie oznaczonego i możliwego do zidentyfikowania, jako pozostającego w służbie rządowej.
Artykuł 111
Prawo pościgu
1. Pościg obcego statku może być podjęty, jeżeli właściwe organy Państwa nadrzeżnego mają dostateczne podstawy, aby podejrzewać, że statek naruszył ustawy i przepisy tego Państwa. Pościg musi być rozpoczęty kiedy obcy statek lub jedna z jego łodzi znajduje się na wodach wewnętrznych, na wodach archipelagowych, morzu terytorialnym lub strefie przyległej Państwa ścigającego i może być kontynuowany poza obszarem morza terytorialnego lub strefy przyległej wyłacznie, jeżeli nie został przerwany. Nie jest konieczne ażeby, w czasie gdy obcy statek płynący przez morze terytorialne lub strefę przyległą, otrzymał rozkaz zatrzymania się, okręt wydający ten rozkaz znajdował się również na morzu terytorialnym lub w strefie przyległej. Jeżeli obcy statek znaduje się w strefie przyległej określonej w artykule 33, pościg można podjąć jedynie wówczas, jeżeli nastąpiło tam naruszenie praw, dla których ochrony strefa ta została ustanowiona.
2. Prawo pościgu stosuje się mutatis mutandis do naruszenia ustaw i przepisów Państwa nadbrzeżnego w wyłącznej strefie ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym, łącznie ze strefami bezpieczeństwa wokół instalacji na szelfie kontynentalnym, mających zastosowanie zgodnie z niniejszą Konwencją odnośnie wyłącznej strefy ekonomicznej lub szeIfu kontynentalnego, łącznie ze strefami bezpieczeństwa.
3. Prawo pościgu ustaje z chwilą wejścia ściganego statku na morze terytorialne własnego Państwa lub Państwa trzeciego.
4. Pościgu nie uważa się za rozpoczęty, jeżeli okręt ścigający nie upewnił się dostępnymi mu i stosowanymi w praktyce sposobami, że statek ścigany lub jedna z jego łodzi, albo inny pojazd działający z nim w zespole i używający ściganego statku jako swej bazy, znajduje się w granicach morza terytorialnego, albo stosownie do okoliczności, w strefie przyległej lub w wyłącznej strefie ekonomicznej lub nad szelfem kontynentalnym. Pościg może być rozpoczęty wyłącznie po daniu optycznego lub dźwiękowego sygnału, nakazującego zatrzymanie się w odległości pozwalającej na dostrzeżenie lub usłyszenie go z obcego statku.
5. Prawo pościgu może być wykonywane tylko przez okręty wojenne lub samoloty wojskowe, albo przez inne statki morskie lub powietrzne wyraźnie oznakowane i możliwe do zidentyfikowania jako pozostające w służbie rządowej i upoważnione do tego.
6. Jeżeli pościg dokonywany jest przez statek powietrzny:
a) postanowienia ustępów 1 do 4 stosuje się mutatis mutandis:
b) statek powietrzny dający polecenie zatrzymania się, sam musi ścigać statek czynnie do czasu, aż statek morski lub powietrzny Państwa nadbrzeżnego zaalarmowany przez samolot wojskowy nie przybędzie aby przejąć pościg, chyba że sam statek powietrzny jest w stanie zająć statek morski. Dla dostatecznego usprawiedliwienia zatrzymania statku poza morzem terytorialnym, nie wystarcza fakt dostrzeżenia przez statek powietrzny statku dopuszczającego się wykroczenia lub podejrzanego o wykroczenie, chyba że statek powietrzny poleci statkowi morskiemu zatrzymanie się, a następnie statek morski będzie ścigany bez przerwy przez ten statek powietrzny lub przez inny statek morski lub powietrzny.
7. Zwolnienia statku zajętego w obrębie jurysdykcji Państwa i eskortowanego do portu tego Państwa, w celu przeprowadzenia dochodzenia przed właściwymi organami, nie można żądać jedynie z tego powodu, że statek podczas tej podróży eskortowany był przez część wyłącznej strefy ekonomicznej lub morza otwartego, jeżeli okoliczności tego wymagały.
8. Jeżeli statek został zatrzymany i zajęty poza obszarem morza terytorialnego w okolicznościach, które nie usprawiedliwiają prawa pościgu, naloeży mu wynagrodzić wszelkie wyrządzone straty i szkody.
Artykuł 112
Prawo do układania podmorskich kabli i rurociągów
1. Wszystkie Państwa są uprawnione do układania podmorskich kabli i rurociągów na dnie morza otwartego poza szelfem kontynentalnym.
2. Postanowienia artykułu 79 ustęp 5 stosuje się do kabli i rurociągów.
Artykuł 113
Zerwanie lub uszkodzenie podmorskich kabli lub rurociągów
Każde Państwo wydaje niezbędne ustawy i przepisy uznające za karalne przestępstwo, zerwanie lub uszkodzenie podmorskiego kabla na morzu otwartym, dokonane przez statek podnoszący jego banderę lub osobę podlegającą jego juurysdykcji, jeżeli czyn został popełniony umyślnie lub wskutek zawinionego niedbalstwa, powodując zerwanie lub utrudnienie łączności telegraficznej lub telefonicznej albo zerwanie lub uszkodzenie podmorskiego rurociągu lub kabla elektrycznego wysokiego napięcia. Niniejsze postanowienie ma również zastosowanie do czynu, którego sprawca liczył się z prawdopodobieństwem takiego zerwania lub uszkodzenia. Jednakże nie ma ono zastosowania do zerwania lub uszkodzenia spowodowanego przez osoby, które działały w uzasadnionym celu ratowania swego życia albo swych statków, po podjęciu wszelkich niezbędnych środków ostrożności dla uniknięcia zerwania lub uszkodzenia.
Artykuł 114
Zerwanie lub uszkodzenie podmorskich kabli lub rurociągów, dokonane przez właścicieli innych odmorskich kabli lub rurociągów
Każde Państwo wydaje niezbędne ustawy i przepisy dla zapewnienia, aby właściciele kabla lub rurociągu na morzu otwartym podlegający jego jurysdykcji, ponosili koszty naprawy zerwanego lub uszkodzonego innego kabla lub rurociągu, jeżeli spowodowali te uszkodzenia podczas układania lub naprawy swego kabla lub rurociągu.
Artykuł 115
Odszkodowanie za szkodę poniesioną w związku ze staraniami o uniknięcie uszkodzenia podmorskiego kabla lub rurociągu
Każde Państwo wydaje niezbędne ustawy i przepisy dla zapewnienia aby właściciele statków, którzy mogą udowodnić, że poświęcili kotwicę, sieć lub inny sprzęt rybacki dla uniknięcia uszkodzenia kabla lub rurociągu podmorskiego, otrzymali odszkodowanie od właściciela kabla lub rurociągu podmorskiego pod warunkiem, że zastosowali uprzednio wszelkie rozsądne środki ostrożności.
Część VII
ROZDZIAŁ 2
GOSPODAROWANIE I OCHRONA ŻYWYCH ZASOBÓW MORZA OTWARTEGO
Artykuł 116
Prawo do rybołówstwa na morzu otwartym
Wszystkie Państwa mają prawo do tego, aby ich obywatele uprawiali rybołówstwo na morzu otwartym z uwzględnieniem:
a) ich zobowiązań traktatowych;
b) praw i obowiązków, jak również interesów Państw nadbrzeżnych przewidzianych, między innymi w artykułach 63 ustęp 2, oraz w artykułach od 64 do 67; oraz
c) postanowień niniejszego rozdziału.
Artykuł 117
Obowiązki Państw stosowania do swoich obywateli środków dla zachowania zasobów żywych morza otwartego
Wszystkie Państwa mają obowiązek podejmowania lub współdziałania z innymi Państwami w podejmowaniu wobec swych obywateli, środków koniecznych dla ochrony żywych zasobów morza otwartego.
Artykuł 118
Współpraca Państw w gospodarowaniu i ochronie żywych zasobów
Państwa powinny współpracować ze sobą w dziedzinie gospodarowania i ochrony żywych zasobów morza na obszarach morza otwartego. Państwa, których obywatele eksploatują takie same żywe zasoby lub różne żywe zasoby na tym samym obszarze, powinny podjąć rokowania w celu przyjęcia środków niezbędnych dla zachowania odnośnych zasobów żywych. Stosownie do potrzeb powinny one współdziałać na rzecz powołania w tym celu subregionalnych lub regionalnych organizacji do spraw rybołówstwa.
Artykuł 119
Zachowanie zasobów żywych morza otwartego
1. Określając wysokość dopuszczalnego odłowu i podejmując inne środki dla ochrony żywych zasobów morza otwartego Państwa powinny:
a) podejmować środki najbardziej do tego celu przydatne, według najlepszych posiadanych przez Państwa danych naukowych, aby utrzymać lub odtworzyć populacje poławianych gatunków na poziomie zapewniającym stałą, maksymalną wydajność określaną przez odpowiednie czynniki środowiskowe i gospodarcze, łącznie ze szczególnymi wymaganiami państw rozwijających się, przy uwzględnianiu metod połowów, wzajemnej zależności stad i powszechnie zalecanych minimalnych standardów subregionalnych, regionalnych lub globalnych;
b) uwzględniać skutki dla gatunków współżyjących lub zależnych od gatunków poławianych, w celu utrzymania lub odtworzenia populacji takich współżyjących lub zależnych gatunków ponad poziom, przy którym ich reprodukcja mogłaby być poważnie zagrożona.
2. Dostępne informacje naukowe, dane statystyczne o połowach i nakładach połowowych i inne dane mające znaczenie dla zachowania stad ryb, powinny być systematycznie rozpowszechniane i wymieniane za pośrednictwem odpowiednich subregionalnych, regionalnych i globalnych organizacji z udziałem wszystkich zainteresowanych Państw.
3. Zainteresowane Państwa powinny zapewnić, aby środki ochrony i ich stosowanie nie stanowiły żadnej dyskryminacji ani formalnej ani faktycznej dla rybaków innego Państwa.
Artykuł 120
Ssaki morskie
Postanowienia artykułu 65, mają również zastosowanie do ochrony i gospodarowania ssakami morskimi na morzach otwartych.
CZĘŚĆ VIII
STATUS WYSP
Artykuł 121
Status wysp
l. Wyspą jest ukształtowany w sposób naturalny obszar lądu, otoczony wodą i pozostający powyżej poziomu wody podczas przypływu.
2. Z wyjątkiem przewidzianym w ustępie 3, morze terytorialne, strefę przyległą, wyłączną strefę ekonomiczną i szelf kontynentalny wyspy określa się zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji, mającymi zastosowanie do innych obszarów lądowych.
3. Skały, które nie nadają się do zamieszkania przez ludzi lub do samodzielncj działalności gospodarczej, nie mają ani wyłącznej strefy ekonomicznej ani szelfu kontynentalnego.
CZĘŚĆ IX
MORZA ZAMKNIĘTE I PÓŁZAMKNIĘTE
Artykuł 122
Definicja
W rozumieniu niniejszej Konwencji, termin "morze zamknięte lub półzamknięte" oznacza zatokę, basen lub morze otoczone dwoma lub wieloma Państwami i połączone z innym morzem lub oceanem wąskim wyjściem, albo składające się w całości lub w przeważąjącej części z mórz terytorialnych i wyłącznych stref ekonomicznych dwu lub wielu Państw nadbrzeżnych.
Artykuł 123
Współpraca Państw położonych nad morzami zamkniętymi lub półzamkniętymi
Państwa położone nad morzem zamkniętym lub półzamkniętym powinny współpracować ze sobą w wykonywaniu swych praw i obowiązków, przewidzianych przez niniejszą Konwencję. W tym celu powinny dążyć one bezpośrednio lub za pośrednictwem odpowiedniej organizacji regionalnej do:
a) koordynowania zarządzania, ochrony, eksploracji i eksploatacji żywych zasobów morza;
b) koordynowania wykonywania swych praw i obowiązków w zakresie ochrony środowiska morskiego;
c) koordynowania swej polityki badań naukowych i podejmowania, w miarę potrzeby, wspólnych programów badań naukowych na tym obszarze;
d) w miarę potrzeby, do zapraszania innych zainteresowanych Państw lub organizacji międzynarodowych do współpracy w popieraniu postanowień niniejszego artykułu.
CZĘŚĆ X
PRAWO DOSTĘPU PAŃSTW ŚRÓDLĄDOWYCH DO MORZA ORAZ WOLNOŚĆ TRANZYTU
Artykuł 124
Definicje
1. W rozumieniu niniejszej Konwencji:
a) "Państwo śródlądowe", oznacza Państwo pozbawione wybrzeża morskiego;
b) "Państwo tranzytowe", oznacza Państwo posiadające wybrzeże morskie lub pozbawione takiego wybrzeża, położone między Państwem śródlądowym a morzem, przez którego terytorium odbywa się ruch tranzytowy;
c) "ruch tranzytowy", oznacza tranzyt osób, bagażu, towarów i środków tranzytu przez terytorium jednego lub więcej Państw tranzytowych, jeżeli przejście przez takie terytorium, z przeładunkiem lub bez niego, magazynowaniem, podziałem masy towarowej lub zmianą sposobu przewozu jest jedynie częścią całej podróży, która rozpoczyna się i kończy na terytorium Państwa śródlądowego;
d) "środki transportu", oznaczają:
i/ tabor kolejowy, statki morskie i rzeczne oraz pojazdy drogowe;
ii/ jeżeli wymagają tego lokalne warunki, tragarzy i zwierzęta juczne.
2. Państwa śródlądowe i Państwa tranzytowe mogą na podstawie zawartego między sobą porozumienia, zaliczyć do środków transportu rurociągi oraz gazociągi i inne niż wymienione w ustępie 1 środki transportu.
Artykuł 125
Prawo dostępu do morza i od morza oraz wolność tranzytu
1. Państwom śródlądowym przyysługuje prawo dostępu do morza i od morza, w celu wykonywania praw przewidzianych przez niniejszą Konwencję, łącznie z prawami dotyczącymi wolności morza otwartego i zasadą wspólnego dziedzictwa ludzkości. W tym celu Państwa śródlądowe korzystają z wolności tranzytu przez terytoria Państw tranzytowych przy użyciu wszelkich środków transportu.
2. Zainteresowane Państwa śródlądowe i Państwa tranzytowe
uzgodniają warunki i sposoby korzystania z wolności tranzytu w drodze dwustronnych, subregionalnych lub regionalnych porozumień.
3. Sprawując pełną władzę suwerenną nad swym terytorium,
Państwa tranzytowe mają prawo do przedsiębrania wszelkich środków w celu zapewnienia, aby prawa przyznane Państwom śródlądowym w niniejszej Części, w żaden sposób nie naruszały ich uzasadnionych interesów.
Artykuł 126
Wyłączenie stosowania klauzuli największego uprzywilejowania
Klauzula największego uprzywilejowania nie ma zastosowania zarówno do postanowień niniejszej Konwencji, jak i do specjalnych porozumień dotyczących wykonywania prawa dostępu do i od morza, ustanawiających prawa i ułatwienia ze względu na szczególne położenie geograficzne Państw śródlądowych.
Artykuł 127
Cła, podatki i inne opłaty
1. Ruch tranzytowy nie podlega jakimkolwiek cłom, podatkom i
innym opłatom, z wyjątkiem opłat pobieranych za specjalne usługi świadczone w związku z takim ruchem.
2. Środki transportu używane w tranzycie oraz inne środki użyte przez Państwo śródlądowe, nie podlegają podatkom lub opłatom wyższym od tych, które pobierane są za używanie środków transportu Państwa tranzytowego.
Artykuł 128
Strefy wolnocłowe i inne ułatwienia celne
Dla wygody ruchu tranzytowego mogą być ustanawiane na podstawie porozumienia między Państwami śródlądowymi i Państwami tranzytowymi, strefy wolnocłowe lub inne ułatwienia celne, w portach wejścia i wyjścia państwa tranzytowego.
Artykuł 129
Współpraca w budowie i doskonaleniu środków transportowych
Jeżeli w Państwach tranzytowych nie ma środków transportowych dla wykonywania wolności tranzytu albo jeżeli istniejące środki, łącznie z urządzeniami i wyposażeniem portowym, są w jakimkolwiek zakresie niewystarczające, zainteresowane Państwa tranzytowe i Państwa śródlądowe mogą współpracować w dziedzinie ich budowy lub doskonalenia.
Artykuł 130
Środki zapobiegania zwłoce lub innym trudnościom o charakterze technicznym w ruchu tranzytowym
1. Państwa tranzytowe podejmują wszelkie niezbędne środki zapobiegania zwłoce lub innym trudnościom o charakterze technicznym w ruchu tranzytowym.
2. W razie powstania takiej zwłoki lub trudności, właściwe organy Państwa tranzytowego i zainteresowanych Państw śródlądowych współpracują w celu ich szybkiego usunięcia.
Artykuł 131
Równe traktowanie w portach morskich
Statki podnoszące banderę Państw śródlądowych korzystają w portach morskich z takiego samego traktowania, jakie przysługuje innym obcym statkom.
Artykuł 132
Udzielanie większych udogodnień tranzytowych
Niniejsza Konwencja nie powoduje uchylenia większych udogodnień tranzytowych niż udogodnienia przewidziane w niniejszej Konwencji, które zostały uzgodnione przez Państwa-Strony niniejszej Konwencji lub udzielone przez jakiekolwiek Państwo-Stronę. Niniejsza Konwencja nie stoi na przeszkodzie udzielaniu w przyszłości większych udogodnień tranzytowych.
Część XI
Obszar
ROZDZIAŁ 1
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 133
Definicje
W rozumieniu niniejszej Części:
a) "zasoby", oznaczają wszystkie stałe, płynne lub gazowe zasoby mineralne, in situ, w Obszarze na dnie morskim lub pod jego dnem, łącznie z konkrecjami polimetalicznymi;
b) zasoby uzyskiwane z Obszaru są określane jako "minerały".
Artykuł 134
Zakres niniejszej Części
1. Niniejsza Część ma zastosowanie do Obszaru.
2. Prowadzenie działalności w Obszarze jest regulowane postanowieniami niniejszej Części.
3. Wymagania dotyczące przekazywania i publikowania map lub wykazów współrzędnych geograficznych przedstawiających granice, o których mowa w artykule 1 ustęp 1, są podane w Części VI.
4. Postanowienia niniejszego artykułu nie naruszają ustanowienia zewnętrznych granic szelfu kontynentalnego, stosownie do Części VI lub ważności porozumień dotyczących delimitacji między Państwami, których wybrzeża przylegają do siebie lub leżą naprzeciw siebie.
Artykuł 135
Status prawny wód pokrywających i przestrzeni powietrznej
Ani postanowienia niniejszej Części ani prawa przyznane lub wykonywane na jej podstawie, nie naruszają statusu prawnego wód pokrywających Obszar lub statusu prawnego przestrzeni powietrznej nad tymi wodami.
ROZDZIAŁ 2
ZASADY RZĄDZĄCE OBSZAREM
Artykuł 136
Wspólne dziedzictwo ludzkości
Obszar i jego zasoby stanowią wspólne dziedzictwo ludzkości.
Artykuł 137
Status prawny Obszaru i jego zasobów
1. Żadne państwo nie może zgłaszać roszczeń ani wykonywać suwerenności lub suwerennych praw nad jakąkolwiek częścią Obszaru lub jego zasobów ani też żadne państwo lub osoba fizyczna lub prawna nie może zawłaszczać jakiejkolwiek jego części. Nie uznaje się żadnego roszczenia lub wykonywania suwerenności lub suwerennych praw.
2. Wszelkie prawa do zasobów Obszaru przysługują ludzkości jako całości, w imieniu której działa Organizacja. Zasoby te są niezbywalne. Jednakże minerały uzyskiwane z Obszaru mogą być zbywane, ale wyłącznie zgodnie z niniejsza Częścią oraz z zasadami, przepisami i procedurami Organizacji.
3. Żadne państwo, osoba fizyczna lub prawna nie mogą występować z roszczeniami odnośnie praw do minerałów uzyskiwanych z Obszaru, nie mogą nabywać praw lub korzystać z nich inaczej, niż zgodnie z niniejszą Częścią. W przeciwnym wypadku żadne roszczenie do takich praw, ich nabycia lub wykonywania, nie uznaje się.
Artykuł 138
Ogólne postępowanie Państw w stosunku do Obszaru
Ogólne postępowanie Państw w stosunku do Obszaru powinno być zgodne z postanowieniami niniejszej Części, z zasadami zawartymi w Karcie Narodów Zjednoczonych i innymi normami prawa międzynarodowego, w interesie utrzymania pokoju i bezpieczeństwa oraz rozwoju współpracy międzynarodowej i wzajemnego zrozumienia.
Artykuł 139
Obowiązek zapewnienia przestrzegania i odpowiedzialność za szkodę
1. Państwa-Strony są zobowiązane do zapewnienia, aby działalność na Obszarze, niezależnie od tego, czy jest prowadzona przez Państwa- Strony, przedsiębiorstwa państwowe, czy osoby fizyczne lub prawne, które mają przynależność Państw-Stron lub są efektywnie przez nie lub ich obywateli kontrolowane, była prowadzona zgodnie z niniejszą Częścią. Takie same obowiązki ciążą na organizacjach międzynarodowych w stosunku do działalności w Obszarze, prowadzonej przez te organizacje.
2. Bez uszczerbku dla norm prawa międzynarodowego i artykułu 22 Aneksu III, szkoda powstała w wyniku nieprzestrzegania przez Państwo-Stronę lub organizację międzynarodową obowiązków wynikających z niniejszej Części, powoduje powstanie odpowiedzialności. Państwa-Strony lub organizacje międzynarodowe działające wspólnie, ponoszą odpowiedzialność solidarną. Jednakże Państwo-Strona nie ponosi odpowiedzialności za szkodę spowodowaną w wyniku nieprzestrzegania niniejszej Części przez osobę, za którą ono poręczyło na podstawie artykułu 153 ustęp 2, b), jeżeli Państwo-Strona podjęło wszelkie niezbędne i odpowiednie środki w celu zapewnienia skutecznego I faktycznego przestrzegania, stosownie do artykułu 153 ustęp 4 i artykułu 4 ustęp 4 Aneksu III,
3. Państwa-Strony będące członkami organizacji międzynarodowych, podejmują odpowiednie środki w celu zapewnienia stosowania niniejszego artykułu w takim zakresie, w jakim dotyczy to tych organizacji.
Artykuł 140
Korzyści dla ludzkości
1. Działalność w Obszarze określona szczegółowo w niniejszej Części, jest prowadzona dla korzyści ludzkości jako całości, niezależnie od geograficznego położenia Państw, zarówno przybrzeżnych jak i śródlądowych, ze szczególnym uwzględnieniem interesów i potrzeb Państw rozwijających się i narodów, które nie uzyskały pełnej niepodległości lub innego autonomicznego statusu, uznanego przez Narody Zjednoczone, stosownie do rezolucji Zgromadzenia Ogólnego 1514 (XV) i innych odpowiednich rezolucji Zgromadzenia Ogólnego.
2. Organizacja zapewnia sprawiedliwy podział finansowych i innych ekonomicznych korzyści uzyskiwanych z działalności w Obszarze, za pośrednictwem odpowiedniego systemu, na niedyskryminacyjnych warunkach, zgodnie z artykułem 160 ustęp 2, f) oraz i).
Artykuł 141
Wykorzystywie Obszaru wyłącznie w celach pokojowych
Obszar jest dostępny dla wszystkich Państw, zarówno przybrzeżnych jak I śródlądowych, do korzystania wyłącznie w celach pokojowych, bez dyskryminacji i bez uszczerbku dla innych postanowień niniejszej Części.
Artykuł 142
Prawa i uzasadnione interesy Państw nadbrzeżnych
1. Działalność w Obszarze w stosunku do złóż zasobów Obszaru, które są położone także w granicach jurysdykcji państwowej, prowadzona jest z odpowiednim uwzględnieniem praw i uzasadnionych interesów Państwa nadbrzeżnego, w którego granicach jurysdykcji takie złoża się znajdują.
2. W celu uniknięcia naruszenia takich praw i interesów, należy z zainteresowanym Państwem prowadzić konsultacje, łącznie z systemem uprzedniego zawiadomienia. Jeżeli działalność w Obszarze może mieć wpływ na eksploatację zasobów położonych w granicach jurysdykcji państwowej, wymagane jest uzyskanie wcześniejszej zgody zainteresowanego Państwa nadbrzeżnego.
3. Zarówno postanowienia niniejszej Części, jak i prawa przyznawane lub wykonywane na jej podstawie, nie naruszają praw Państw nadbrzeżnych do podejmowania takich środków, zgodnych z odpowiednimi postanowieniami Części XII, jakie są niezbędne w celu zapobiegania, zmniejszania lub usunięcia poważnego i bezpośredniego niebezpieczeństwa dla ich wybrzeży lub związanych z nimi interesów na skutek zanieczyszczenia lub zagrożenia zanieczyszczeniem albo w wyniku innych niebezpiecznych zdarzeń wynikających z działalności w Obszarze, lub mających związek z taką działalnością.
Artykuł 143
Morskie badania naukowe
1. Morskie badania naukowe w Obszarze prowadzone są wyłącznie w celach pokojowych i dla korzyści ludzkości jako całości, stosownie do Części XIII.
2. Organizacja może prowadzić morskie badania naukowe dotyczące Obszaru i jego zasobów oraz może zawierać w tym celu umowy. Organizacja popiera i zachęca do prowadzenia morskich badań naukowych w Obszarze, koordynuje i rozpowszechnia wyniki tych badań i analiz, gdy są one dostępne.
3. Państwa-Strony mogą prowadzić morskie badania naukowe w Obszarze. Państwa-Strony popierają współpracę międzynarodową w zakresie morskich badań naukowych w Obszarze przez:
a) uczestniczenie w międzynarodowych programach i zachęcanie specjalistów z różnych krajów i z Organizacji do współpracy w morskich badaniach naukowych ;
b) zapewnienie opracowywania programów za pośrednictwem Organizacji i innych organizacji międzynarodowych, w zależności od przydatności dla zapewnienia korzyści państwom rozwijającym się i państwom najmniej technicznie rozwiniętym w celu:
i/ wzmocnienia ich potencjału badawczego;
ii/szkolenia ich kadr i personelu Organizacji w zakresie metod badawczych i zastosowania wyników badań;
iii/ sprzyjania wykorzystaniu ich wykwalifikowanego personelu w badaniach w Obszarze;
c) efektywne propagowanie dostępnych rezultatów badań i analiz za pośrednictwem Organizacji lub innych właściwych kanałów międzynarodowych.
Artykuł 144
Transfer technologii
1. Organizacja podejmuje przedsięwzięcia stosownie do niniejszej Konwencji:
a) w celu zdobycia technologii i naukowej wiedzy dotyczącej działalności w Obszarze; i
b) w celu popierania i zachęcania do przekazywania Państwom rozwijającym się technologii i wiedzy naukowej, aby wszystkie Państwa - Strony odnosiły z tego korzyść.
2. Organizacja i Państwa-Strony współpracują ze sobą w celu popierania transferu technologii i naukowej wiedzy, dotyczącej działalności w Obszarze, aby Przedsiębiorstwo i wszystkie Państwa-Strony mogły uzyskiwać z tego korzyści. W szczególności inicjują one i popierają:
a) programy przekazywania na rzecz Przedsiębiorstwa i na rzecz Państw rozwijających się, technologii mających związek z działalnością w Obszarze, obejmując tym ułatwienia w dostępie Przedsiębiorstwa i Państw rozwijających się do odpowiedniej technologii na sprawiedliwych i rozsądnych warunkach;
b) przedsięwzięcia, których celem jest rozwój technologii Przedsiębiorstwa i krajowej technologii Państw rozwijających się, w szczególności w celu stworzenia personelowi Przedsiębiorstwa i specjalistom z Państw rozwijających się, możliwości szkolenia w zakresie wiedzy morskiej i technologii oraz ich pełnego uczestnictwa w działalności w Obszarze.
Artykuł 145
Ochrona środowiska morskiego
W stosunku do działalności w Obszarze podejmowane są niezbędne środki stosownie do niniejszej Konwencji, w celu zapewnienia efektywnej ochrony środowiska morskiego przed szkodliwymi skutkami, jakie mogą wyniknąć z takiej działalności. W tym celu Organizacja przyjmuje odpowiednie zasady, przepisy i procedury, których celem jest między innymi:
a) zapobieganie, zmniejszanie i kontrola zanieczyszczenia środowiska morskiego i innych niebezpieczeństw dla środowiska, łącznie z wybrzeżem i ochroną przed zakłóceniem równowagi ekologicznej w środowisku morskim, ze szczególnym zwróceniem uwagi na potrzebę zabezpieczenia przed szkodliwymi skutkami takiej działalności jak wiercenie, bagrowanie, pogłębianie, zatapianie odpadów, budowa i obsługa lub konserwacja instalacji, rurociągów i innych urządzeń związanych z taką działalnością;
b) zachowanie i ochronę zasobów naturalnych Obszaru i zapobieganie wyrządzaniu szkody florze i faunie środowiska morskiego.
Artykuł 146
Ochrona życia ludzkiego
W stosunku do działalności w Obszarze podejmowane są niezbędne przedsięwzięcia w celu zapewnienia efektywnej ochrony życia ludzkiego. W tym celu Organizacja przyjmuje odpowiednie zasady, przepisy i procedury, aby uzupełnić obowiązuje prawo międzynarodowe, zawarte w odpowiednich traktatach.
Artykuł 147
Koordynacja działalności w Obszarze i środowisku morskim
1. Działalność w Obszarze prowadzona jest z właściwym uwzględnieniem innych działalności w środowisku morskim.
2. Instalacje służące do prowadzenia działalności w Obszarze powinny odpowiadać następującym warunkom:
a) instalacje wznosi się, umieszcza i usuwa wyłącznie stosownie do niniejszej Części i zgodnie z zasadami, przepisami i procedurami Organizacji. Informacja o wzniesieniu, umieszczeniu lub usunięciu takich instalacji musi być we właściwy sposób podana do publicznej wiadomości, jak również należy utrzymywać stałe środki ostrzegające o ich obecności;
b) instalacje nie mogą być budowane, jeżeli stanowiłyby przeszkodę w korzystaniu z uznanych szlaków morskich, mających istotne znaczenie dla żeglugi międzynarodowej lub w obszarach intensywnej działalności rybołówczej;
c) wokół instalacji powinny być tworzone strefy bezpieczeństwa z odpowiednim oznakowaniem, w celu zapewnienia zarówno bezpieczeństwa żeglugi, jak i instalacji. Konfiguracja i położenie takich stref bezpieczeństwa nie powinny przebiegać w taki sposób, aby tworzyły one pas utrudniający żegludze dostęp do poszczególnych stref morskich lub utrudniający żeglugę według międzynarodowych szlaków morskich;
d) instalacje powinny być wykorzystywane wyłącznie w celach pokojowych;
e) instalacje nie mają statusu wysp. Nie mają one swego własnego morza terytorialnego, ich istnienie nie wpływa na delimitację morza terytorialnego, wyłącznej strefy ekonomicznej lub szelfu kontynentalnego.
3. Inna działalność w środowisku morskim powinna być prowadzona z uzasadnionym uwzględnianiem działalności w Obszarze.
Artykuł 148
Udział Państw rozwijających się w działalności w Obszarze
Popiera się efektywny udział Państw rozwijających się w działalności w Obszarze, w sposób szczegółowo przewidziany w niniejszej Części, z odpowiednim uwzględnieniem ich specjalnych interesów i potrzeb, w szczególności specjalnych potrzeb Państw śródlądowych i Państw o niekorzystnym położeniu geograficznym w celu przezwyciężenia przeszkód wynikających z ich niekorzystnego położenia, oddalenia od Obszaru i z trudności w dostępie do Obszaru.
Artykuł 149
Obiekty archeologiczne i historyczne
Wszelkie obiekty o charakterze archeologicznym i historycznym znalezione w Obszarze, zachowuje się lub wykorzystuje dla dobra ludzkości jako całości, ze szczególnym uwzględnieniem preferencyjnych praw Państwa lub kraju pochodzenia, Państwa kulturowego pochodzenia albo Państwa historycznego i archeologicznego pochodzenia.
ROZDZIAŁ 3
WYKORZYSTANIE ZASOBÓW OBSZARU
Artykuł 150
Polityka związana z działalnością w Obszarze
Działalność w Obszarze, szczegółowo określona w niniejszej Części, prowadzona jest w taki sposób, aby wywoływała zdrowy rozwój gospodarki światowej i zrównoważony wzrost handlu międzynarodowego oraz wspierała współpracę międzynarodową, w celu wszechstronnego rozwoju wszystkich krajów, zwłaszcza Państw rozwijających się oraz zapewniała:
a) rozwój zasobów Obszaru;
b) uporządkowaną, bezpieczną i racjonalną gospodarkę zasobami Obszaru, łącznie z efektywnym prowadzeniem działalności w Obszarze i stosownie do rozsądnych zasad, konserwację zasobów, unikanie niepotrzebnego marnotrawstwa;
c) rozwijanie możliwości uczestniczenia w takiej działalności, zgodnej w szczególności z artykułami 144 i 148;
d) udział Organizacji w dochodach i transfer technologii na rzecz Przedsiębiorstwa i Państw rozwijających się, zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji;
e) w miarę konieczności zwiększanie dostępności minerałów uzyskiwanych z Obszaru, w połączeniu z minerałami uzyskiwanymi z innych źródeł, w celu zapewnienia dostaw tych minerałów dla ich konsumentów;
f) popieranie sprawiedliwych i stabilnych cen, opłacalnych dla producentów i uczciwych wobec konsumentów, na minerały pochodzące zarówno z Obszaru jak i z innych źródeł, oraz popieranie długotrwałej równowagi między podażą i popytem;
g) rozszerzenie możliwości uczestniczenia przez wszystkie Państwa-Strony, niezależnie od ich społecznego i ekonomicznego systemu lub położenia geograficznego, w wykorzystywaniu zasobów Obszaru i zapobieganie zmonopolizowaniu działalności w Obszarze;
h) ochronę krajów rozwijających się przed niekorzystnymi wpływami na ich gospodarkę lub na ich dochody z eksportu, wynikającymi z obniżenia cen na określone minerały lub ze zmniejszenia wielkości eksportu tych minerałów w takim zakresie, w jakim takie obniżenie lub zmniejszenie spowodowane jest działalnością w Obszarze, jak przewidziano w artykule 151;
i) wykorzystywanie wspólnego dziedzictwa dla potrzeb ludzkości jako całości; oraz
j) warunki dostępu na rynki w celu importu minerałów produkowanych z zasobów Obszaru i w celu importu towarów produkowanych z takich minerałów, które to warunki nie powinny być bardziej korzystne niż najbardziej korzystne warunki stosowane do importu z innych źródeł.
Artykuł 151
Polityka produkcji
1. a) Bez uszczerbku dla celów wymienionych w artykule 150 i w celu realizacji litery h) tego artykułu Organizacja, działając za pośrednictwem istniejących organów lub takich nowych umów lub porozumień, jakie mogą okazać się odpowiednie, w których uczestniczą wszystkie zainteresowane strony, łącznie z producentami i konsumentami, powinna podejmować przedsięwzięcia niezbędne w celu popierania rozwoju, skuteczności i stabilności rynków towarów produkowanych z minerałów pochodzących z Obszaru, po cenach opłacalnych dla producentów i słusznych dla konsumentów. Wszystkie Państwa - Strony współpracują ze sobą w tym zakresie.
b) Organizacja ma prawo uczestniczyć w każdej konferencji handlowej zajmującej się takimi towarami, w której biorą udział wszystkie zainteresowane strony, zarówno producenci jak i konsumenci. Organizacja ma prawo być stroną każdej umowy lub porozumienia, będącego rezultatem takich konferencji. Udział Organizacji w organach utworzonych na podstawie takich umów lub porozumień dotyczyć powinien wydobycia w Obszarze i realizowany jest stosownie do odpowiednich przepisów takich organów.
c) Organizacja może zaciągać zobowiązania na podstawie umów i porozumień wymienionych w niniejszym ustępie w sposób, który zapewnia jednolitą i niedyskryminacyjną realizację w stosunku do całego wydobycia minerałów w Obszarze. Czyniąc tak, Organizacja działa zgodnie z warunkami wiążących umów i zatwierdzonych planów pracy Przedsiębiorstwa.
2. a) W okresie przejściowym, określonym w ustępie 3, produkcja przemysłowa nie powinna być podejmowana, stosownie do zatwierdzonego planu pracy, tak długo, dopóki wydobywca nie przedłoży Organizacji wniosku i nie otrzyma od niej zezwolenia na wydobycie. Wniosek o wydanie zezwolenia na wydobycie nie może zostać przedłożony i zezwolenie na wydobycie nie może być wydane wcześniej niż pięć lat przed planowanym rozpoczęciem przemysłowego wydobycia przewidzianego w planie pracy, chyba że mając na uwadze charakter i okres planowanej eksploatacji, zasady, przepisy i procedury Organizacji określą inny okres.
b) We wniosku o zezwolenie na wydobycie, wnioskodawca podaje roczną wielkość niklu, którą spodziewa się osiągnąć na podstawie zatwierdzonego planu pracy. Wniosek zawiera wykaz rozsądnie skalkulowanych wydatków, które zostaną poniesione przez wnioskodawcę po uzyskaniu przez niego zezwolenia na wydobycie, stwarzających mu możliwości rozpoczęcia przemysłowego wydobycia w planowanym terminie.
c) W celach przewidzianych pod literami a) oraz b), Organizacja ustanowia odpowiednie wymagania stosownie do artykułu 17 Aneksu III;
d) Organizacja wydaje zezwolenie na wydobycie na poziomie wydobycia zgłoszonego, jeżeli suma tego poziomu i poziomów określonych w już wydanych zezwoleniach nie przekroczy w ciągu któregokolwiek roku planowanego wydobycia przypadającego w okresie przejściowym, pułapu wydobycia niklu, obliczonego w roku wydania zezwolenia, stosownie do ustępu 4.
e) Wydane zezwolenia na wydobycie i zatwierdzony wniosek stanowią część zatwierdzonego planu pracy.
f) Jeżeli wniosek o zezwoIenie na wydobycie został odrzucony stosownie do litery d), wnioskodawca może w każdym czasie ponownie zwrócić się do Organizacji z wnioskiem.
3. Okres przejściowy zaczyna się pięć lat przed 1 stycznia roku, w którym planuje się pierwsze przemysłowe wydobycie na podstawie zatwierdzonego planu pracy. Jeżeli pierwsze przemysłowe wydobycie zostanie przełożone poza rok pierwotnie planowany, rozpoczęcie okresu przejściowego i pierwotnie obliczony pułap wydobycia odpowiednio koryguje się. Okres przejściowy trwa 25 lat lub do czasu zakończenia Konferencji Przeglądowej, o której mowa w artykule 155, albo do dnia wejścia w życie nowych umów lub porozumień, o jakich mowa w ustępie 1, w zależności od tego, który z tych terminów jest wcześniejszy. Organizacja otrzymuje na nowo uprawnienia przewidziane w niniejszym artykule na pozostałą część okresu przejściowego, jeżeli wymienione umowy lub porozumíenia stracą ważność lub staną się bezskuteczne z jakiegokolwiek innego powodu.
4. a) Pułap wydobycia dla któregokolwiek roku okresu przejściowego określa suma :
i/ różnicy między wielkościami linii trendu zużycia niklu, obliczonej stosownie do litery b) dla roku, bezpośrednio poprzedzającego rok pierwszego przemysłowego wydobycia i dla roku bezpośrednio poprzedzającego początek okresu przejściowego; i
ii/ sześćdziesiąt procent różnicy między wielkościami linii trendu zużycia niklu, obliczonej stosownie do litery b) dla roku, którego dotyczy zezwolenie na wydobycie i dla roku bezpośrednio poprzedzającego rok pierwszej przemysłowej produkcji.
b) W rozumieniu litery a):
i/ wielkościami linii trendu, służącymi do obliczenia pułapu wydobycia niklu, są wielkości linii trendu rocznego zużycia niklu, obliczone na rok, w którym wydano zezwolenie na wydobycie. Linię trendu tworzy się na podstawie regresji liniowej logarytmów faktycznego zużycia niklu za okres ostatnich 15 lat, dla których takie dane są dostępne, przy czym czas stanowi niezależną zmienną wielkość. Ta linia trendu nazywa się pierwotną linią trendu;
ii/ jeżeli roczna norma wzrostu pierwotnej linii trendu wynosi mniej niż trzy procent, zamiast linii trendu służącej do obliczenia wielkości, o których mowa pod literą a), przyjmuje się linię, która przechodzi przez punkt na pierwotnej linii trendu. określający wielkość dla pierwszego roku właściwego 15-letniego okresu, i wzrasta o trzy procent rocznie, jednak przy zapewnieniu, że pułap wydobycia ustanowiony dla któregokolwiek roku okresu przejściowego, w żadnym wypadku nie przewyższy różnicy między wielkością na pierwotnej linii trendu dla tego roku i wielkością na pierwotnej linii trendu dla roku bezpośrednio poprzedzającego początek okresu przejściowego.
5. Organizacja rezerwuje dla Przedsiębiorstwa dla potrzeb jego początkowego wydobycia 38000 ton metrycznych niklu z dostępnego pułapu wydobycia, obliczonego stosownie do ustępu 4.
6. a) Wnioskodawca może w którymkolwiek roku wydobyć o 8% mniej lub o 8% więcej, niż poziom rocznego wydobycia minerałów z konkrecji polimetalicznych, określony w jego zezwoleniu na wydobycie, pod warunkiem, że całkowita wielkość wydobycia nie przekroczy wielkości określonej w zezwoleniu. Przekroczenie o ponad 8% do 20% w którymkolwiek roku lub przekroczenie w pierwszym roku i dalszych latach następujących po dwóch kolejnych latach, w których przekroczenia miały miejsce, powinno być przedmiotem rokowań z Organizacją, która może żądać od wnioskodawcy, aby uzyskał on uzupełniające zezwolenie na pokrycie dodatkowego wydobycia.
b) Wnioski o zezwolenie na dodatkowe wydobycie są rozpatrywane przez Organizację dopiero po wydaniu decyzji co do wszystkich nierozpatrzonych dotąd wniosków, złożonych przez wykonawców i z należytym uwzględnieniem innych prawdopodobnych wnioskodawców. Organizacja kieruje się zasadą nieprzekraczania ogólnej wielkości wydobycia, dopuszczalnej zgodnie z pułapem wydobycia w którymkolwiek roku okresu przejściowego. Organizacja nie udziela zezwolenia na wydobycie, oparte na planie pracy, wyższe niż 46 500 ton metrycznych niklu rocznie.
7. Poziomy wydobycia innych metali, takich jak miedź, kobalt i mangan, uzyskiwanych z konkrecji polimetalicznych, które są wydobywane stosownie do zezwoleń na wydobycie, nie powinny przekraczać poziomów, które zostałyby osiągnięte gdyby wnioskodawca otrzymał z tych konkrecji maksymalną ilość niklu, stosownie do niniejszego artykułu. Organizacja ustanowia zasady, przepisy i procedury, stosownie do Aneksu III, artykuł 17 w celu realizacji niniejszego ustępu.
8. Prawa i obowiązki związane z niesprawiedliwymi ekonomicznymi praktykami, wynikające z odpowiednich wielostronnych porozumień handlowych, mają zastosowanie do eksploracji i eksploatacji minerałów z Obszaru. W zakresie załatwiania sporów powstających na podstawie niniejszego przepisu, Państwa-Strony, które są Stronami wielostronnych porozumień handlowych, postępują według procedur rozstrzygania sporów przewidzianych w tych porozumieniach.
9. Organizacja ma prawo ograniczania poziomu wydobycia minerałów w Obszarze, innych niż minerały uzyskiwane z konkrecji polimetalicznych, na podstawie warunków i stosując metody, jakie uzna za odpowiednie, przez przyjęcie przepisów stosownie do artykułu 161 ustęp 8.
10. Na zlecenie Rady, oparte na opinii Komisji Planowania Gospodarczego, Zgromadzenie tworzy system odszkodowań lub podejmuje inne środki pomocne w przystosowaniu gospodarki, łącznie ze współpracą z wyspecjalizowanymi agencjami i innymi międzynarodowymi organizacjami, w celu udzielenia pomocy krajom rozwijającym się, które ponoszą poważne niepomyślne skutki dotyczące wielkości ich zysku z eksportu, lub których gospodarka została dotknięta przez obniżenie ceny danego minerału lub przez zmniejszenie wielkości eksportu tego minerału w zakresie, jaki został spowodowany prowadzeniem działalności w Obszarze. Organizacja na wniosek inicjuje studia nad problemami takich Państw, w stosunku do których występuje prawdopodobieństwo, że mogą być najbardziej poszkodowane, w celu ograniczenia do minimum ich trudności i pomagania im w przystosowaniu ich gospodarki.
Artykuł 152
Wykonywanie uprawnień i funkcji przez Organizację
1. Organizacja unika dyskryminacji przy wykonywaniu swoich uprawnień i funkcji, co dotyczy również przyznawania możliwości prowadzenia działalności w Obszarze.
2. Jednakże, dopuszczalne są specjalne względy w stosunku do Państw rozwijających się, w tym szczególne uprzywilejowanie rozwijających się Państw śródlądowych i rozwijających się Państw o niekorzystnym położeniu geograficznym, określone w niniejszej Części.
Artykuł 153
System eksploracji i eksploatacji
1. Działalność w Obszarze jest organizowana, prowadzona i kontrolowana przez Organizację w imieniu ludzkości jako całości, stosownie do niniejszego artykułu a także do innych odpowiednich przepisów niniejszej Części i aneksów do niej oraz zasad, przepisów i procedur Organizacji.
2. Działalność w Obszarze jest prowadzona w sposób przedstawiony w ustępie 3:
a) przez Przedsiębiorstwo, i
b) w asocjacji z Organizacją, przez Państwa-Strony lub przedsiębiorstwa państwowe, jak również jeżeli Państwa-Strony poręczą za nie, osoby fizyczne lub prawne, mające przynależność państwową Państw-Stron lub znajdujące się pod efektywną kontrolą tych Państw, ich obywateli, albo przez jakąkolwiek grupę wyżej wymienionych jednostek, które spełniają warunki przewidziane w niniejszej Części i w Aneksie III.
3. Działalność w Obszarze jest prowadzona stosownie do oficjalnego pisemnego planu pracy, opracowanego zgodnie z Aneksem III i zatwierdzonego przez Radę po uprzednim rozpatrzeniu przez Komisję Prawno-Techniczną. Jeżeli działalność w Obszarze jest prowadzona z upoważnienia Organizacji przez jednostki wymienione w ustępie 2 litera b), wówczas taki plan pracy stosownie do artykułu 3 Aneksu III, ma formę kontraktu. Kontrakty mogą przewidywać wspólne przedsięwzięcia, stosownie do Aneksu III artykuł 11.
4. Organizacja sprawuje nad działalnością w Obszarze kontrolę, niezbędną dla zapewnienia zgodności z odpowiednimi przepisami niniejszej Części i odnoszącymi się do niej aneksami, zasadami, przepisami i procedurami Organizacji oraz zatwierdzonymi planami pracy, stosownie do ustępu 3. Państwa-Strony wspierają Organizację, podejmując wszystkie niezbędne środki w celu zapewnienia takiej zgodności, stosownie do artykułu 139.
5. Organizacja ma prawo podejmować w każdym czasie wszelkie środki przewidziane w niniejszej Części, w celu zapewnienia przestrzegania jej postanowień i wykonywania funkcji kontrolnych i kierowniczych, przyznanych jej przez przepisy niniejszej Części lub na podstawie kontraktu. Organizacja ma prawo kontrolować wszystkie instalacje w Obszarze, wykorzystywane w związku z działalnością w Obszarze.
6. Kontrakt zawarty zgodnie z ustępem 3, powinien zapewniać respektowanie praw kontrahenta. Stosownie do tego, kontrakt nie może być poprawiony, zawieszony lub rozwiązywany w inny sposób, niż zgodnie z artykułem 18 i 19 Aneksu III.
Artykuł 154
Okresowy przegląd
Co pięć lat od chwili wejścia w życie niniejszej Konwencji, Zgromadzenie dokonuje ogólnego i systematycznego przeglądu funkcjonowania w praktyce międzynarodowego statusu Obszaru, ustanowionego przez niniejszą Konwencję. W wyniku tego przeglądu Zgromadzenie może podjąć lub zalecić innym organom podjęcie takich środków, stosownie do przepisów i procedur niniejszej Części i odnoszących się do niej aneksów, które pozwolą na udoskonalenie funkcjonowania tego statusu.
Artykuł 155
Konferencja Przeglądowa
Po upływie 15 lat od 1 stycznia roku, w którym rozpoczęto pierwsze przemysłowe wydobycie zgodnie z zatwierdzonym planem pracy, Zgromadzenie zwoła konferencję w celu dokonania przeglądu tych przepisów niniejszej Części i odnoszących się do niej aneksów, które regulują system eksploracji i eksploatacji zasobów Obszaru. Konferencja Przeglądowa rozważy szczegółowo, w świetle doświadczeń nabytych w czasie tego okresu:
a) czy przepisy niniejszej Części, które regulują system eksploracji i eksploatacji zasobów Obszaru spełniły pod każdym względem swoje cele, łącznie z odpowiedzią na pytanie czy przyniosły one korzyść ludzkości jako całości;
b) czy w czasie 15 letniego okresu zarezerwowane obszary były eksploatowane efektywnie i w zrównoważony sposób w porównaniu z obszarami niezarezerwowanymi;
c) czy rozwój i wykorzystanie Obszaru i jego zasobów było prowadzone w taki sposób, aby sprzyjało zdrowemu rozwojowi światowej gospodarki i zrównoważonemu wzrostowi handlu międzynarodowego;
d) czy udało się zapobiec monopolizacji działalności w Obszarze;
e) czy zrealizowane zostały kierunki wymienione w artykułach 150 i 151; oraz
f) czy system zapewnił sprawiedliwy podział korzyści uzyskiwanych z działalności w Obszarze, mając na szczególnej uwadze interesy i potrzeby Państw rozwijających się.
2. Konferencja Przeglądowa zapewnia utrzymanie zasady wspólnego dziedzictwa ludzkości, międzynarodowego reżimu ustalonego w celu zapewnienia sprawiedliwej eksploatacji zasobów Obszaru przynoszącej korzyści wszystkim krajom, a zwłaszcza Państw rozwijającym się, oraz Organizacji w celu organizowania, prowadzenia i kontrolowania działalności w Obszarze. Zapewnia ona również utrzymanie zasad sformułowanych w niniejszej Części, dotyczących niedopuszczalności zgłaszania roszczeń lub wykonywania suwerenności nad jakąkolwiek częścią Obszaru, praw Państw i ich ogólnego zachowania się w stosunku do Obszaru, ich udziału w działalności w Obszarze zgodnie z niniejszą Konwencją, ochrony przed monopolizacją działalności w Obszarze, wykorzystania Obszaru wyłącznie dla celów pokojowych, ekonomicznych aspektów działalności w Obszarze, morskich badań naukowych, przekazywania technologii, ochrony środowiska morskiego, ochrony życia ludzkiego, praw Państw nadbrzeżnych, statusu prawnego wód pokrywających Obszar, statusu prawnego przestrzeni powietrznej nad tymi wodami i współzależności między działalnością w Obszarze i innymi przedsięwzięciami w środowisku morskim.
3. Procedura podejmowania decyzji na Konferencji Przeglądowej jest taka sama, jak procedura stosowana na Trzeciej Konferencji Prawa Morza ONZ. Konferencja podejmuje wszelkie wysiłki w celu osiągnięcia zgody na przyjęcie poprawek w drodze consensus. Głosowanie w sprawie poprawek nie powinno być przeprowadzane przed wyczerpaniem wszelkich możliwości osiągnięcia consensus.
4. Jeżeli przez pięć lat od rozpoczęcia Konferencji Przeglądowej nie osiągnie ona porozumienia co do systemu eksploracji i eksploatacji zasobów Obszaru, Konferencja może przyjąć w czasie dalszych dwunastu miesięcy, większością trzech czwartych głosów Państw-Stron, decyzję o przyjęciu i przedstawieniu Państwom-Stronom w celu ratyfikacji lub przystąpienia do takich poprawek zmieniających lub modyfikujących system, jakie uzna ona za niezbędne i właściwe. Poprawki te wchodzą w życie w stosunku do wszystkich Państw-Stron, po upływie 12 miesięcy od złożenia dokumentów o ich ratyfikacji lub o przystąpieniu do nich przez trzy czwarte Państw-Stron.
5. Poprawki przyjęte przez Konferencję Przeglądową stosownie do niniejszego artykułu, nie naruszają praw nabytych na podstawie ważnych kontraktów.
Rozdział 4
Organizacja
PODROZDZIAŁ A
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 156
Utworzenie Organizacji
1. Tworzy się Międzynarodową Organizację Dna Morskiego, której działalność uregulowana jest przez niniejszą Część.
2. Wszystkie Państwa-Strony są, ipso facto, członkami Organizacji.
3. Uczestnicy Trzeciej Konferencji Prawa Morza posiadający status obserwatorów, którzy podpisali Akt Końcowy i którzy nie są wymienieni w artykule 305 ustęp 1 Iitera c), d), e), lub f), mają prawo do udziału w Organizacji w charakterze obserwatorów stosownie do jej zasad, przepisów í procedur.
4. Siedzibą Organizacji jest Jamajka.
5. Organizacja może tworzyć takie regionalne ośrodki lub biura, jakie uzna za niezbędne w celu wykonywania swoich funkcji.
Artykuł 157
Charakter i podstawowe zasady Organizacji
1. Organizacja jest organem, za pośrednictwem którego Państwa-Strony, stosownie do niniejszej Części, organizują i kontrolują działalność w Obszarze, głównie w celu zarządzania zasobami Obszaru.
2. Uprawnienia i funkcje Organizacji są szczegółowo określone przez niniejszą Konwencję. Organizacja ma takie incydentalne uprawnienia, zgodnie z niniejszą Konwencją, jakich można domniemywać na podstawie Konwencji i jakie są niezbędne w celu wykonywania uprawnień i funkcji związanych z działalnością w Obszarze.
3. Organizacja opiera się na zasadzie suwerennej równości wszystkich jej członków,
4. Wszyscy członkowie Organizacji wykonują w dobrej wierze przyjęte zobowiązania zgodnie z niniejszą Częścią, w celu zapewnienia im wszystkim praw i korzyści wynikających z członkostwa.
Artykuł 158
Organy Organizacji
1. Tworzy się, jako główne organy Organizacji, Zgromadzenie, Radę i Sekretariat.
2. Tworzy się Przedsiębiorstwo stanowiące organ, za którego pośrednictwem Organizacja wykonuje funkcje, o jakich mowa w artykule 170, ustęp 1.
3. W miarę potrzeby mogą być tworzone organy pomocnicze, stosownie do niniejszej Części.
4. Każdy główny organ Organizacji i Przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny za wykonywanie nadanych mu uprawnień i funkcji. Wykonując swoje uprawnienia i funkcje, organ unika podejmowania działań, które mogą naruszać lub utrudniać wykonywanie specjalnych uprawnień i funkcji nadanych innemu organowi.
PODROZDZIAŁ B
ZGROMADZENIE
Artykuł 159
Skład, procedura i głosowanie
1. Zgromadzenie składa się z wszystkich członków Organizacji. Każdy członek jest reprezentowany w Zgromadzeniu przez jednego przedstawiciela, któremu mogą towarzyszyć zastępcy i doradcy.
2. Zgromadzenie zbiera się na corocznych sesjach zwyczajnych i na sesjach nadzwyczajnych, które mogą być postanowione przez Zgromadzenie lub zwołane przez Sekretarza Generalnego na wniosek Rady lub większości członków Organizacji.
3. Sesje odbywają się w siedzibie Organizacji, chyba że Zgromadzenie postanowi inaczej.
4. Zgromadzenie przyjmuje zasady proceduralne. Na początku każdej zwyczajnej sesji Zgromadzenie wybiera swojego Prezydenta i innych potrzebnych funkcjonariuszy. Sprawują oni swoje funkcje do czasu wybrania na następnej zwyczajnej sesji nowego Prezydenta i innych funkcjonariuszy.
5. Większość członków Zgromadzenia tworzy quorum.
6. Każdy członek Zgromadzenia ma jeden głos.
7. Decyzje proceduralne, łącznie z decyzjami o zwołaniu sesji specjalnych Zgromadzenia, podejmowane są większością głosów członków obecnych i głosujących.
8. Decyzje w sprawach merytorycznych podejmowane są większością dwóch trzecich głosów członków obecnych i głosujących, pod warunkiem, że taka większość obejmuje większość członków uczestniczących w sesji. Jeżeli powstanie spór co do tego, czy sprawa jest merytoryczna czy nie, sprawa jest traktowana jako merytoryczna, chyba że Zgromadzenie większością wymaganą w stosunku do danej decyzji, postanowi inaczej.
9. Jeżeli sprawa merytoryczna jest poddawane głosowaniu po raz pierwszy, Prezydent może odroczyć, a na wniosek co najmniej jednej piątej członków Zgromadzenia odracza głosowanie na czas nie przekraczający pięciu dni kalendarzowych. Ta procedura może mieć zastosowanie tylko raz w stosunku do każdej sprawy i nie może być stosowana tak, aby rozpatrzenie tej sprawy zostało przesunięte na okres po zakończeniu sesji.
10. Po złożeniu pisemnego wniosku skierowanego do Prezydenta przez co najmniej jedną czwartą członków Organizacji, w sprawie uzyskanie opinii doradczej co do tego, czy środek proponowany Zgromadzeniu dotyczący jakiegoś zagadnienia jest zgodny z niniejszą Konwencją, Zgromadzenie odracza głosowanie nad tą propozycją i zwraca się do Izby Sporów Dna Morskiego o wydanie doradczej opinii co do tej propozycji. Nie przeprowadza się głosowania do czasu otrzymania opinii doradczej Izby. Jeżeli Zgromadzenie nie otrzyma doradczej opinii przed ostatnim tygodniem sesji, w czasie której zwrócono się o tę opinię, Zgromadzenie postanawia kiedy zbierze się w celu głosowania nad odroczoną propozycją.
Artykuł 160
Uprawnienia i funkcje
1. Zgromadzenie, jako jedyny organ Organizacji składający się z wszystkich jej członków, stanowi najważniejszy organ, któremu podlegają inne główne organa Organizacji, jak to szczegółowo określono w niniejszej Konwencji. Zgromadzenie jest uprawnione do określania zgodnie z odpowiednimi postanowieniami niniejszej Konwencji, ogólnych kierunków w sprawie problemów i zagadnień należących do kompetencji Organizacji.
2. Do uprawnień i funkcji Zgromadzenia należy ponadto:
a) wybór członków Rady, zgodnie z artykułem 161;
b) wybór Sekretarza Generalnego spośród kandydatów proponowanych przez Radę;
c) wybór, na zalecenie Rady, członków Rady Nadzorczej Przedsiębiorstwa i Naczelnego Dyrektora Przedsiębiorstwa;
d) tworzenie takich organów pomocniczych, jakie uzna za niezbędne w celu wykonywania swoich funkcji, zgodnie z niniejszą Częścią. Skład organów pomocniczych powinien uwzględniać zasadę sprawiedliwego podziału geograficznego i specjalnych interesów oraz wymóg posiadania w składzie członków o kwalifikacjach i kompetencji w zakresie odpowiednich technicznych zagadnień, którymi zajmują się takie organy;
e) ustalanie wkładów członków na rzecz administracyjnego budżetu Organizacji, zgodnie z uzgodnioną skalą wkładów opartą na skali mającej zastosowanie dla potrzeb regulowanego budżetu Organizacji Narodów Zjednoczonych, aż do czasu, gdy Organizacja będzie posiadać dostateczne dochody z innych źródeł pokrywające jej wydatki administracyjne;
f) i/ rozpatrywanie i zatwierdzanie, na zalecenie Rady, zasad, przepisów i procedur w sprawie sprawiedliwego podziału finansowych i innych ekonomicznych korzyści osiąganych z działalności w Obszarze oraz opłat i udziałów określonych zgodnie z artykułem 82, ze szczególnym uwzględnieniem interesów i potrzeb Państw rozwijających się i ludów, które nie posiadają pełnej niepodległości lub innego autonomicznego statusu. Jeżeli Zgromadzenie nie zatwierdzi zaleceń Rady, zwraca je Radzie w celu ponownego rozpatrzenia w świetle poglądów wyrażonych przez Zgromadzenie;
f) ii/ rozpatrywanie i zatwierdzanie zasad, przepisów i procedur Organizacji i wszelkich poprawek do nich, tymczasowo przyjętych przez Radę zgodnie z artykułem 162 ustp 2 litera o) ii/. Zasady te, przepisy i procedury odnoszą się do poszukiwań, eksploracji i eksploatacji Obszaru, do gospodarowania finansami i wewnętrznej administracji Organizacji, oraz na zalecenie Zarządu Przedsiębiorstwa, do transferu kapitału z Przedsiębiorstwa na rzecz Organizacji;
g) określanie sprawiedliwego udziału w finansowych i innych ekonomicznych korzyściach osiąganych z działalności w Obszarze, zgodnie z niniejszą Konwencją oraz zasadami, przepisami i proceduramí Organizacji ;
h) rozpatrywanie i zatwierdzanie proponowanego rocznego budżetu Organizacji, przedłożonego przez Radę;
i) badanie okresowych sprawozdań Rady i Przedsiębiorstwa i specjalnych sprawozdań wnioskowanych przez Radę lub jakikolwiek inny organ Organizacji;
j) inicjowanie studiów i wydawanie zaleceń, w celu popierania międzynarodowej współpracy związanej z działalnością w Obszarze i popieranie postępowego rozwoju prawa międzynarodowego w tym zakresie oraz jego kodyfikacji;
k) rozpatrywanie problemów natury ogólnej wynikających z działalności w Obszarze, dotyczących w szczególności Państw rozwijających się, jak również takich problemów związanych z działalnością w Obszarze, które stają przed Państwami w wskutek ich położenia geograficznego, w szczególności problemów Państw śródlądowych i Państw o niekorzystnym położeniu geograficznym;
l) tworzenie na zalecenie Rady, opartej na opinii Komisji Planowania Gospodarczego, systemu kompensacji lub innych środków pomocnych w przystosowaniu gospodarki, jak to przewidziano w artykule 151 ustęp 10.
m) zawieszanie wykonywania praw i przywilejów członka, zgodnie z artykułem 185 ;
n) omawianie sprawy wchodzącej w zakres kompetencji Organizacji i ustalania, który Organ Organizacji powinien zająć się sprawą, która nie została wyraźnie powierzona określonemu organowi, zgodnie z podziałem uprawnień i funkcji między organami Organizacji.
PODROZDZIAŁ C
RADA
Artykuł 161
Skład, procedura i głosowanie
1. Rada składa się z 36 członków Organizacji wybieranych przez Zgromadzenie w następujący sposób:
a) czterech członków wybiera się spośród Państw - Stron, które w czasie ostatnich pięciu lat, dla których są dostępne dane statystyczne, albo zużyły więcej niż 2 procent ogólnego światowego zużycia albo importowały netto więcej niż 2 procent ogólnego światowego importu towarów produkowanych z kategorii minerałów, które będą wydobywane z Obszaru, i w każdym przypadku jedno Państwo z regionu Europy Wschodniej (Socjalistycznej), a także największy konsument;
b) czterech członków wybiera się spośród ośmiu Państw - Stron, które bezpośrednio lub za pośrednictwem swoich obywateli w największym stopniu zainwestowały w przygotowanie i w prowadzenie działalności w Obszarze, w tym co najmniej jedno państwo z rejonu Europy Wschodniej (Socjalistycznej);
c) czterech członków wybiera się spośród Państw-Stron, które w oparciu o wydobycie w obszarach znajdujących się pod ich jurysdykcją są głównymi eksporterami netto kategorii minerałów, które będą wydobywane w Obszarze, w tym co najmniej dwa Państwa rozwijające się, dla gospodarki których eksport takich minerałów ma istotne znaczenie;
d) sześciu członków spośród rozwijających się Państw-Stron, reprezentujących specjalne interesy. Specjalne interesy, które powinny być reprezentowane obejmują interesy Państw o dużej liczbie ludności, Państw śródlądowych lub o niekorzystnym położeniu geograficznym, Państw, które są głównymi importerami kategorii minerałów, które będą wydobywane z Obszaru, Państw które są potencjalnymi producentami takich minerałów i Państw najmniej rozwiniętych;
e) osiemnastu członków wybiera się zgodnie z zasadą zapewnienia sprawiedliwego geograficznego podziału miejsc w Radzie jako całości, pod warunkiem, że każdy region geograficzny będzie posiadał co najmniej jednego członka wybranego na podstawie niniejszej litery. Dla tego celu regionami geograficznymi są: Afryka, Azja, Europa Wschodnia (Socjalistyczna), Ameryka Łacińska oraz Europa Zachodnia i inne państwa.
2. Wybierając członków Rady stosownie do ustępu 1, Zgromadzenie zapewnia, aby:
a) Państwa śródlądowe i Państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym były reprezentowane w stopniu, który pozostaje w odpowiedniej propozycji do ich reprezentacji w Zgromadzeniu;
b) Państwa przybrzeżne, przede wszystkim Państwa rozwijające się, które nie zostają zakwalifikowane na podstawie ustępu 1 litery a), b), c) lub d), były reprezentowane w stopniu, który pozostaje w odpowiedniej propozycji do ich reprezentacji w Zgromadzeniu;
c) każda grupa Państw-Stron, która powinna być reprezentowana w Radzie, była reprezentowana przez takich członków, o ile tacy istnieją, którzy są wyznaczeni przez tę grupę.
3. Wybory odbywają się na sesjach zwyczajnych Zgromadzenia. Każdy członek Rady jest wybierany na 4 lata. Jednakże w czasie pierwszych wyborów połowa członków z każdej z grup, o których mowa w ustępie 1 wybierana jest na 2 lata.
4. Członkowie Rady mogą być wybierani ponownie, lecz powinno się zwracać należytą uwagę na celowość rotacji członków.
5. Rada działa w siedzibie Organizacji i zbiera się tak często, jak tego wymaga interes Organizacji, lecz nie mniej niż trzy razy w roku.
6. Większość członków Rady tworzy quorum.
7. Każdy członek Rady ma jeden głos.
8. a) Decyzje w sprawach proceduralnych podejmowane są większością głosów członków obecnych i głosujących;
b) Decyzje w sprawach merytorycznych dotyczących zagadnień powstałych na podstawie artykułu 162 ustęp 2 literry f), g), h), i), n), p), v) oraz artykułu 191, podejmowane są większością dwóch trzecich głosów członków obecnych i głosujących, z zastrzeżeniem, że taka większość obejmuje większość członków Rady;
c) Większością trzech czwartych głosów członków obecnych i głosujących, z zastrzeżeniem, że taka większość obejmuje większość członków Rady, podejmowane są decyzje merytoryczne dotyczące spraw powstałych na podstawie następujących przepisów: artykuł 162 ustęp 1, artykuł 162 ustęp 2 litery a), b), c), d), e), l), q), r), s), t); artykuł 162 ustęp 2 litera u) w wypadku nieprzestrzegania przez kontrahenta lub poręczyciela; artykuł 162 ustęp 2 litera w), pod warunkiem, że zarządzenia wydane stosownie do postanowienia przewidzianego pod tą literą mogą obowiązywać nie dłużej niż przez okres 30 dni, jeżeli zostaną podtrzymane przez decyzję podjętą stosownie do litery d); artykuł 162 ustęp 2 litery x), y), z); artykuł 163 ustęp 2, artykuł 174 ustęp 3; Aneks IV artykuł 11.
d) Decyzje w sprawach merytorycznych dotyczące artykułu 162 ustęp 2 litery m) oraz o); jak również poprawki do Części XI przyjmowane są przez consensus;
e) W rozumieniu liter d), f), oraz g), consensus oznacza brak jakiegokolwiek formalnego sprzeciwu. W czasie 14 dni od przedłożenia propozycji Radzie, Prezydent Rady ustala, czy nastąpi formalny sprzeciw, jeżeli propozycja zostanie przedstawiona Radzie do przyjęcia. Jeżeli Prezydent stwierdzi, że taki sprzeciw będzie miał miejsce, w ciągu trzech dni po takim stwierdzeniu, tworzy i zwołuje komitet koncyliacyjny, złożony z nie więcej niż 9 członków Rady z Prezydentem jako przewodniczącym, w celu pogodzenia różnic i opracowania propozycji, która mogłaby być przyjęta przez consensus. Komitet pracuje optymalnie szybko i przedkłada Radzie sprawozdanie w ciągu 14 dni od jego utworzenia. Jeżeli komitet nie jest zdolny zalecić propozycji, która mogłaby być przyjęta przez consensus, komitet w swoim sprawozdaniu przedstawia przyczyny, z powodu których propozycja wywołuje sprzeciw;
f) Decyzje nie wymienione wyżej, które Rada ma prawo podejmować zgodnie z zasadami, przepisami i procedurami Organizacji lub które w inny sposób są podejmowane na podstawie liter niniejszego artykułu, wymienione w zasadach, przepisach i procedurach lub jeżeli nie są w nich wymienione, na podstawie litery określonej przez Radę w miarę możliwości zawczasu, podejmowane są większością wymaganą do podjęcia decyzji dotyczących zagadnień wymienionych pod literą d);
g) Jeżeli powstaje problem, czy jakaś sprawa podlega dyspozycji liter a), b), c) lub d), problem ten traktuje się jako podlegający dyspozycji, litery, która wymaga, w zależności od wypadku, kwalifikowanej lub najbardziej kwalifikowanej większości lub consensus, chyba że Rada wymaganą większością lub przez consensus postanowi inaczej.
9. Rada ustanawia procedurę, za której pomocą członek Organizacji, który nie jest reprezentowany w Radzie, może wysyłać swego przedstawiciela w celu wzięcia udziału w posiedzeniu Rady, jeżeli członek o to wnosi lub jeżeli przedmiotem obrad jest sprawa szczególnie jego dotycząca. Taki przedstawiciel ma prawo uczestniczenia w obradach bez prawa głosu.
Artykuł 162
Uprawnienia i funkcje
1. Rada jest organem wykonawczym Organizacji. Rada jest uprawniona do określania, zgodnie z niniejszą Konwencją i generalnymi kierunkami ustalonymi przez Zgromadzenie, szczegółowych wytycznych które Organizacja powinna realizować w sprawie lub zagadnieniu należącym do zakresu kompetencji Organizacji.
2. Ponadto Rada:
a) nadzoruje i koordynuje stosowanie postanowień niniejszej Części we wszystkich sprawach i zagadnieniach należących do kompetencji Organizacji i zwraca uwagę Zgromadzeniu na wypadki naruszania tych postanowień;
b) proponuje Zgromadzeniu listę kandydatów do wyboru na Sekretarza Generalnego;
c) zaleca Zgromadzeniu kandydatów dla potrzeb wyboru członków Rady Nadzorczej Przedsiębiorstwa i Dyrektora Naczelnego Przedsiębiorstwa;
d) powołuje, ze zwróceniem należytej uwagi na oszczędność i operatywność, odpowiednie organa pomocnicze jakie okażą się niezbędne w celu wykonywania jej funkcji, stosownie do niniejszej Części. Przy tworzeniu organów pomocniczych nacisk powinien być położony na potrzebę uczestnictwa członków wykwalifikowanych i kompetentnych w zakresie odpowiednich zagadnień technicznych, którymi zajmują się takie organy, z zastrzeżeniem, że powinna być należycie uwzględniana zasada sprawiedliwego podziału geograficznego i specjalnych interesów;
e) przyjmuje własne zasady proceduralne, łącznie z trybem wyboru swego Prezydenta;
f) w imieniu Organizacji i w zakresie swoich kompetencji, zawiera porozumienia z Narodami Zjednoczonymi lub innymi organizacjami międzynarodowymi, które podlegają zatwierdzeniu przez Zgromadzenie;
g) rozpatruje sprawozdanie Przedsiębiorstwa i przekazuje je Zgromadzeniu wraz ze swoimi zaleceniami;
h) przedstawia Zgromadzeniu roczne sprawozdanie i takie specjalne sprawozdania, jakich Zgromadzenie zażąda;
i) wydaje dyrektywy Przedsiębiorstwu, stosownie do artykułu 170;
j) zatwierdza plany pracy, stosownie do artykułu 6 Aneksu III. Rada wydaje decyzję w sprawie każdego planu pracy, w czasie 60 dni od jego przedłożenia przez Komisję Prawno-Techniczną na sesji Rady, stosownie do następującej procedury:
i/ jeżeIi Komisja zaIeca zatwierdzenie planu pracy, uważa się plan za zatwierdzony przez Radę, jeżeli żaden członek Rady w ciągu 14 dni nie przedłoży na piśmie Prezydentowi konkretnych zastrzeżeń, co do przypuszczalnej niezgodności z wymaganiami artykułu 6 Aneksu III. Jeżeli zastrzeżenie zostało zgłoszone, wówczas ma zastosowanie postępowanie koncyliacyjne przewidziane w artykule 161 ustęp 8 litera e). Jeżeli w chwiIi zakończenia postępowania koncyliacyjnego zastrzeżenie jest wciąż utrzymywane, plan pracy uważa się za zatwierdzony przez Radę, chyba że Rada nie zatwierdzi go w drodze consensus osiągniętego między swoimi członkami, wyłączając Państwo lub Państwa, które wystąpiły z wnioskiem lub występujące w charakterze poręczającego za wnioskodawcę;
i/ jeżeli Komisja zaleci, aby planu pracy nie został zatwierdzony lub nie wyda zalecenia, Rada może zatwierdzić plan pracy większością trzech czwartych głosów członków obecnych i głosujących, z zastrzeżeniem, że taka większość obejmuje większość członków uczestniczących w sesjach;
k) zatwierdza plany pracy przedstawione przez Organizację stosownie do artykułu 12 Aneksu IV, stosując mutatis mutandis, procedury przedstawione pod literą j);
l) sprawuje kontrolę nad działalnością w Obszarze stosownie do artykułu 153 ustęp 4 i zasad, przepisów i procedur Organizacji;
m) podejmuje, na zalecenie Komisji Planowania Gospodarczego; niezbędne i odpowiednie środki, stosownie do artykułu 150 litera h), dla ochrony przed niekorzystnymi wpływami ekonomicznymi, o których tam mowa;
n) wydaje Zgromadzeniu zalecenia, na podstawie porad Komisji Planowania Gospodarczego, dotyczące systemu odszkodowań lub innych środków pomocnych w przystosowaniu gospodarki, jak to przewiduje artykuł 151 ustęp10;
o) i/ zaleca Zgromadzeniu zasady, przepisy i procedury dotyczące sprawiedliwego podziału finansowych i innych ekonomicznych korzyści z działalności w Obszarze oraz wpłat i świadczeń w naturze dokonywanych zgodnie z artykułem 82, biorąc szczególnie pod uwagę interesy i potrzeby Państw rozwijających się i narodów, które nie uzyskały jeszcze pełnej niepodległości lub innego autonomicznego statusu;
ii/ przyjmuje i stosuje tymczasowo, w oczekiwaniu na zatwierdzenie przez Zgromadzenie, zasady, przepisy i procedury Organizacji i wszelkie poprawki do nich, biorąc pod uwagę zalecenia Komisji Prawno- Technicznej lub innego zainteresowanego organu. Zasady te, przepisy i procedury dotyczą poszukiwania, eksploracji i eksploatacji w Obszarze oraz zarządu finansowego i wewnętrznej administracji Organizacji. W pierwszej kolejności przyjmuje się zasady, przepisy i procedury dotyczące eksploracji i eksploatacji konkrecji polimetalicznych. Zasady, przepisy i procedury dotyczące eksploracji i eksploatacji jakichkolwiek innych zasobów niż konkrecje polimetaliczne, powinny zostać przyjęte w terminie trzech lat od daty złożenia do Organizacji przez jej członka wniosku w sprawie przyjęcia takich zasad, przepisów i procedur w stosunku do takich zasobów. Wszelkie zasady, przepisy i procedury obowiązują tymczasowo do czasu zatwierdzenia przez Zgromadzenie lub do czasu poprawienia ich przez Radę w świetle poglądów, wyrażonych przez Zgromadzenie;
p) nadzoruje pobieranie wszelkich płatności dokonywanych przez Organizację lub na rzecz Organizacji w związku z wydobyciem, stosownie do niniejszej Części;
q) dokonuje selekcji spośród kandydatów do uzyskania zezwolenia na wydobycie, zgodnie z artykułem 7 Aneksu III w sprawach, w których taka selekcja jest wymagana na podstawie tego przepisu;
r) przedkłada Zgromadzeniu w celu zatwierdzenia projekt rocznego budżetu Organizacji;
s) wydaje Zgromadzeniu zalecenia dotyczące polityki w sprawie wszelkich spraw należących do kompetencji Organizacji;
t) wydaje Zgromadzeniu zalecenia dotyczące wykonywania praw i przywilejów członka, stosownie do artykułu 185;
u) wszczyna w imieniu Organizacji postępowanie przed Izbą Sporów Dna Morskiego w wypadku nieprzestrzegania;
v) zawiadamia Zgromadzenie o orzeczeniach wydanych przez Izbę Sporów Dna Morskiego w postępowaniach wszczętych na podstawie litery u), i wydaje zalecenia, jakie uzna za odpowiednie w stosunku do środków. które powinny być podjęte;
w) wydaje w nagłych wypadkach zarządzenia, do których zaliczają się zarządzenia w sprawie wstrzymania lub skorygowania wydobycia, w celu zapobieżenia powstaniu poważnej szkody w środowisku morskim w wyniku działalności w Obszarze;
x) odmawia zatwierdzenia obszarów w celu eksploatacji przez kontrahentów lub przez Przedsiębiorstwo, jeżeli występują istotne oznaki wskazujące na ryzyko powstania poważnej szkody w środowisku morskim ;
y) tworzy organa pomocnicze w celu opracowania wstępnych zasad, przepisów i procedur dotyczących:
i/ zarządzania finansami, zgodnie z artykułami od 171 do 175; oraz
ii/ przedsięwzięć finansowych zgodnie z artykułem 13 oraz artykułem 17 ustęp 1 litera c) Aneksu III;
z) ustanawia odpowiednie mechanizmy w celu kierowania i nadzorowania sztabem inspektorów, którzy nadzorują działalność w Obszarze, w celu określenia czy przestrzegane są postanowienia niniejszej Części, zasady, przepisy i procedury Organizacji oraz wymogi i warunki kontraktu.
Artykuł 163
Organa Rady
1. Niniejszym tworzy się następujące organy Rady:
a) Komisję Planowania Gospodarczego,
b) Komisję Prawno-Techniczną.
2. Każda Komisja składa się z 15 członków, wybranych przez Radę spośród kandydatów przedstawionych przez Państwa-Strony. Jednakże Rada może, jeśli uzna to za niezbędne, zadecydować o zwiększeniu składu każdej z Komisji, mając na szczególnej uwadze gospodarkę i efektywność.
3. Członkowie Komisji powinni mieć odpowiednie kwalifikacje w zakresie kompetencji tych Komisji. Państwa-Strony powinny przedstawić kandydatów posiadających najwyższy poziom kompetencji i uczciwości, a także mających kwalifikacje w odpowiednich dziedzinach, w celu zapewnienia efektywnego wykonywania funkcji Komisji.
4. Przy wyborze członków Komisji powinna być w należyty sposób brana pod uwagę potrzeba sprawiedliwego podziału geograficznego i reprezentacji specjalnych interesów.
5. Żadne Państwo-Strona nie może zgłosić więcej niż jednego kandydata do każdej z Komisji. Żadna osoba nie może być wybrana do pracy w więcej niż jednej Komisji.
6. Kadencja członków Komisji wynosi 5 lat. Mogą być oni wybierani ponownie na następną kadencję.
7. W razie śmierci, utraty zdolności do pracy lub rezygnacji członka Komisji przed upływem kadencji, Rada wybiera na pozostały okres kadencji członka z tego samego regionu geograficznego lub strefy interesów,
8. Członkowie Komisji nie powinni być w żaden sposób finansowo zainteresowani jakiąkolwiek działalnością związaną z eksploracją i eksploatacją Obszaru. Zgodnie z ich odpowiedzialnością przed Komisjami, w których pracują, nie powinni oni ujawniać, nawet po zakończeniu sprawowania swoich funkcji, żadnych gospodarczych tajemnic i danych stanowiących przedmiot własności, które są przekazywane Organizacji stosownie do 2 artykułu 14 Aneksu III, lub jakichkolwiek innych poufnych informacji, które nabyli z racji ich obowiązków pełnionych w Organizacji.
9. Każda Komisja wykonuje swoje zadanie stosownie do głównych zasad i dyrektyw, uchwalanych przez Radę.
10. Każda Komisja formułuje i przedkłada Radzie, w celu zatwierdzenia, zasady i przepisy, które okażą się niezbędne w celu efektywnego wykonania zadań Komisji.
11. Procedury podejmowania decyzji przez Komisję ustanawiane są przez zasady, przepisy i procedury Organizacji.
12. Każda Komisja z reguły wykonuje swoje funkcje w siedzibie Organizacji i zbiera się tak często, jak tego będzie wymagać sprawne wykonywanie jej zadań.
13. W czasie wykonywania swoich zadań każda Komisja może, w miarę potrzeby, konsultować się z inną komisją, właściwym organem Narodów Zjednoczxonych lub jej wyspecjalizowaną agendą lub organizacją międzynarodową, właściwą w zakresie zagadnień będących przedmiotem konsultacji.
Artykuł 164
Komisja Planowania Gospodarczego
1. Członkowie Komisji Planowania Gospodarczego powinni mieć odpowiednie kwalifikacje w takich dziedzinach jak górnictwo, zarządzanie działalnością wydobywczą zasobów mineralnych, handel międzynarodowy lub gospodarka światowa. Rada powinna dążyć do zapewnienia, aby skład Komisji odzwierciedlał wszystkie odpowiednie kwalifikacje. W skład Komisji wchodzi nie mniej niż dwóch członków spośród Państw rozwijających się, na gospodarkę których istotny wpływ wywiera eksport tych kategorii minerałów, które będą uzyskiwane z Obszaru.
2. Komisja:
a) proponuje, na wniosek Rady, środki w celu wykonania decyzji odnoszących się do działalności w Obszarze, a które zostały przyjęte stosownie do niniejszej Konwencji;
b) bada trendy i czynniki wpływające na podaż użytecznych kopalin, jakie mogą być uzyskiwane z Obszaru, na popyt i ceny na nie, biorąc pod uwagę zarówno interesy krajów importujących jak i krajów eksportujących, a w szczególności zaliczanych do nich Państw rozwijających się;
c) bada każdą sytuację która może doprowadzić do niepomyślnych skutków, o których mowa w artykule 150 litera h), i na które zwróciły jej uwagę zainteresowane Państwo-Strona lub zainteresowane Państwa- Strony i wydaje odpowiednie zalecenia Radzie;
d) proponuje Radzie, w celu przedłożenia Zgromadzeniu, stosownie do artykułu 151 ustęp 10, systemu odszkodowań i innych środków pomocnych w przystosowaniu gospodarki Państw rozwijających się, które ponoszą ujemne skutki wynikające z działalności w Obszarze. Komisja opracowuje również dla Rady zalecenia, jakie są niezbędne dla zastosowania systemu lub innych środków przyjętych przez Zgromadzenie w konkretnych przypadkach.
Artykuł 165
Komisja Prawno-Techniczna
1. Członkowie Komisji Prawno-Technicznej powinni mieć odpowiednie kwalifikacje w zakresie eksploracji, eksploatacji i przetwarzania zasobów mineralnych, oceanologii, ochrony środowiska morskiego, ekonomicznych lub prawnych zagadnień dotyczących górnictwa morskiego i pokrewnych dziedzin wiedzy. Rada dąży do zapewnienia, aby skład Komisji odzwierciedlał wszystkie odpowiednie potrzeby w zakresie kwalifikacji.
2. Komisja:
a) na wniosek Rady wydaje zalecenia dotyczące wykonywania funkcji Organizacji;
b) rozpatruje oficjalne pisemne plany pracy w sprawie działalności w Obszarze, stosownie do artykułu 153 ustęp 3 i przedkłada odpowiednie zalecenia Radzie. Komisja opiera swoje zalecenia wyłącznie na wymaganiach określonych w Aneksie III i składa Radzie z tego sprawozdanie;
c) na wniosek Rady nadzoruje działalność w Obszarze, a tam gdzie to jest celowe, prowadzi nadzór w konsultacji i we współpracy z jednostką prowadzącą taką działalność albo zainteresowanym Państwem lub zainteresowanymi Państwami i przedkłada Radzie sprawozdanie;
d) sporządza ocenę ekologicznych skutków działalności w Obszarze;
e) wydaje zalecenia Radzie odnoszące się do ochrony środowiska morskiego, uwzględniając poglądy wyrażone w tym względzie przez uznanych ekspertów;
f) opracowuje i przedkłada Radzie zasady, przepisy i procedury, o których mowa w artykule 162, ustęp 2 litera o), z uwzględnieniem wszystkich odpowiednich okoliczności, łącznie z ocenami ekologicznymi skutków działalności w Obszarze;
g) dokonuje stałego przeglądu zasad, przepisów i procedur oraz zaleca co pewien czas Radzie przyjęcie takich poprawek do nich, jakie uzna za niezbędne lub pożądane;
h) wydaje zalecenia Radzie w sprawie utworzenia regularnego programu monitorowania w celu obserwowania, mierzenia, szacowania i analizowania za pomocą uznanych metod naukowych, ryzyka lub skutków zanieczyszczenia środowiska morskiego wywołanego działalnością w Obszarze, zapewniając adekwatność I przestrzeganie obowiązujących przepisów oraz koordynuje realizowanie zatwierdzonego przez Radę programu monitorowania;
i) zaleca Radzie wszczęcie postępowania w imieniu Organizacji przed lzbą Sporów Dna Morskiego, stosownie do niniejszej Części i odnoszących się do niej Aneksów, mając na uwadze w szczególności artykuł 187;
j) wydaje zalecenia Radzie w stosunku do środków, które należy podjąć na podstawie orzeczenia Izby Sporów Dna Morskiego, wydanego w postępowaniu wszczętym zgodnie z literą i);
k) wydaje zalecenia Radzie w sprawie wydania w nadzwyczajnych okolicznościach zarządzeń, do których można zaliczyć zarządzenia o wstrzymaniu lub skorygowaniu wydobycia w celu zapobieżenia powstaniu poważnej szkody w środowisku morskim w wyniku działalności w Obszarze. Zalecenia te Rada rozpatruje w pierwszej kolejności;
l) wydaje zalecenia Radzie w celu odmowy zatwierdzenia obszarów w celu eksploatacji przez kontrahentów lub Przedsiębiorstwo w przypadkach, gdy występują istotne oznaki wskazujące na ryzyko powstania poważnej szkody w środowisku morskim;
m) wydaje zalecenia Radzie dotyczące kierowania i nadzorowania sztabem inspektorów, którzy kontrolują działalność w Obszarze w celu określenia czy przestrzegane są postanowienia niniejszej Części, zasady, przepisy i procedury Organizacji oraz wymagania i warunki jakiegokolwiek kontraktu zawartego z Organizacją;
n) oblicza maksymalny poziom produkcji i wydaje w imieniu Organizacji zezwolenie na wydobycie stosownie do artykułu 151 ustępy 2 - 7, dokonane po niezbędnej selekcji przez Radę spośród ubiegających się o zezwolenie na wydobycie, zgodnie z artykułem 7 Aneksu III;
3. Członkom Komisji na życzenie jakiegokolwiek Państwa-Strony lub innej zainteresowanej Strony w czasie wykonywania ich funkcji nadzorczej i inspekcji, towarzyszy przedstawiciel takiego Państwa lub innej zainteresowanej Strony.
PODROZDZIAŁ D
SEKRETARIAT
Artykuł 166
Sekretariat
l. Sekretariat Organizacji tworzy Sekretarz Generalny i personel potrzebny Organizacji.
2. Sekretarz Generalny jest wybierany przez Zgromadzenie na okres czterech lat spośród kandydatów zaproponowanych przez Radę i może być wybrany ponownie.
3. Sekretarz Generalny jest najwyższym funkcjonariuszem adminis-tracyjnym Organizacji i uczestniczy w tym charakterze we wszystkich posiedzeniach Zgromadzenia, Rady oraz każdego organu pomocniczego i pełni również inne administracyjne funkcje, jakie zostały powierzone Sekretarzowi Generalnemu przez te organy.
4. Sekretarz Generalny przedstawia Zgromadzeniu coroczne sprawoz-dania z pracy Organizacji.
Artykuł 167
Personel Organizacji
1. Personel Organizacji składa się z takich wykwalifikowanych pracowników naukowych, technicznych i innych, którzy mogą być potrzebni w celu wypełnienia administracyjnych funkcji Organizacji.
2. Najważniejsze znaczenie w rekrutacji i zatrudnianiu personelu oraz w określaniu warunków pracy, ma potrzeba zapewnienia najwyższego poziomu sprawności, fachowości i uczciwości. Należyta uwaga powinna być zwracana na znaczenie rekrutacji personelu z możliwie najszerszego obszaru geograficznego.
3. Personel mianowany jest przez Sekretarza Generalnego. Tryb i warunki mianowania wynagradzania i zwalniania personelu, ustanawiane są zgodnie z zasadami, przepisami i procedurami Organizacji.
Artykuł 168
Międzynarodowy charakter Sekretariatu
1. Podczas wykonywania swoich obowiązków, Sekretarz Generalny i personel Organizacji nie powinni zwracać się o instrukcje lub przyjmować instrukcji od jakiegokolwiek rządu lub z jakiegokolwiek innego źródła spoza Organizacji. Powinni oni powstrzymać się od wszelkich działań, które mogłyby odbić się ujemnie na ich pozycji jako międzynarodowych funkcjonariuszy, odpowiedzialnych jedynie przed Organizacją. Każde Państwo-Strona zobowiązuje się uznawać wyłącznie międzynarodowy charakter odpowiedzialności Sekretarza Generalnego i personelu i nie starać się wywierać na nich wpływu, podczas wykonywania przez nich swoich obowiązków. Wszelkie naruszenia odpowiedzialności przez członka personelu przedkłada się właściwemu sądowi administracyjnemu, jak to określono w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji.
2. Sekretarz Generalny i personel nie powinni być w żaden sposób finansowo zainteresowani jakąkolwiek działalnością, związaną z eksploracją i eksploatacją w Obszarze. Zgodnie z ich odpowiedzialnością przed Organizacją, nie powinni oni ujawniać, nawet po zakończeniu sprawowania swoich funkcji, żadnych gospodarczych tajemnic, danych stanowiących przedmiot własności, jakie są przekazywane Organizacji, zgodnie z artykułem 14 Aneksu III, lub wszelkich poufnych informacji, które nabyli z racji obowiązków pełnionych przez nich w Organizacji.
3. Sprawę naruszenia przez członka personelu Organizacji obowiązków wymienionych w ustępie 2, na wniosek poszkodowanego przez takie naruszenie Państwa-Strony lub poszkodowanej przez takie naruszenie osoby fizycznej lub prawnej, za którą poręczyło Państwo-Strona, jak to przewidziano w artykule 153 ustęp 2 litera b), Organizacja przedstawia sądowi, który na podstawie zasad, przepisów i procedur Organizacji, ma jurysdykcję w sprawie przeciwko takiemu członkowi personelu. Poszkodowana strona ma w takim postępowaniu prawa strony. Na zalecenie sądu, Sekretarz Generalny zwolnia takiego pracownika.
4. Zasady, przepisy i procedury Organizacji zawierają postanowienia niezbędne dla wykonywania niniejszego artykułu.
Artykuł I69
Konsultacja i współpraca z międzynarodowymi i pozarządowymi organizacjami
1. W zakresie zagadnień, które wchodzą w zakres kompetencji Organizacji Sekretarz Generalny zawiera za zgodą Rady, odpowiednie porozumienia o konsultacji i współpracy z międzynarodowymi oraz pozarządowymi organizacjami uznawanymi przez Radę Gospodarczo- Społeczną ONZ.
2. Oganizacja, z którą Sekretarz Generalny zawarł porozumienie na podstawie ustępu 1, może wyznaczyć przedstawicieli w celu uczestniczenia w charakterze obserwatorów w posiedzeniach organów Rady, zgodnie z zasadami proceduralnymi tych organizacji. Ustanawia się procedurę w celu uzyskiwania w odpowiednich sprawach, opinii takich organizacji.
3. Sekretarz Generalny może rozpowszechniać wśród Państw-Stron pisemne sprawozdania przedstawione przez pozarządowe organizacje , o których mowa w ustępie 1, w sprawach, które odnoszą się do ich wyspecjalizowanej kompetencji i które są powiązane z pracą Organizacji.
PODROZDZIAŁ E
PRZEDSIĘBIORSTWO
Artykuł 170
Przedsiębiorstwo
1. Przedsiębiorstwo jest organem Organizacji, który stosownie do artykułu 153 ustęp 2 Iitera a), bezpośrednio realizuje działalność w Obszarze, oraz zajmuje się transportem, przetwarzaniem i zbytem minerałów wydobywanych z Obszaru.
2. Przedsiębiorstwo ma w ramach międzynarodowej osobowości prawnej Organizacji, taką zdolność prawną, jaką przewidziano w statucie przedstawionym w Aneksie IV. Przedsiębiorstwo działa zgodnie z niniejszą Konwencją, zasadami, przepisami i procedurami Organizacji, jak również zgodnie z generalnymi kierunkami określonymi przez Zgromadzenie, i podlega zarządzeniom i nadzorowi Rady.
3. Główne biuro Przedsiębiorstwa mieści się w siedzibie Organizacji.
4. Stosownie do artykułu 173 ustęp 2 oraz artykułu 11 Aneksu IV, Przedsiębiorstwo powinno być wyposażone w fundusze niezbędne dla wypełnienia przez nie jego funkcji i otrzymuje technologię, według artykułu 144 i innych odpowiednich postanowieniach niniejszej Konwencji.
PODROZDZIAŁ F
FINANSE ORGANIZACJI
Artykuł 171
Fundusze Organizacji
Fundusze Organizacji obejmują:
a) wkłady członków Organizacji, określone zgodnie z artykułem 160 ustęp 2 litera e);
b) środki uzyskane przez Organizację, stosownie do artykułu 13 Aneksu III , w związku z działalnością w Obszarze;
c) środki przekazane przez Przedsiębiorstwo, stosownie do artykułu 10 Aneksu IV ;
d) środki pożyczone stosownie do artykułu 174;
e) dobrowolne wpłaty członków lub innych jednostek; oraz
f) płatności na rzecz funduszu odszkodowań, stosownie do artykułu 151 ustęp 10, których źródła powinny być zalecane przez Komisję Planowania Gospodarczego.
Artykuł 172
Roczny budżet Organizacji
Sekretarz przygotowuje projekt proponowanego rocznego budżetu Organizacji i przedkłada go Radzie. Rada rozpatruje proponowany roczny budżet i przedkłada go Zgromadzeniu, łącznie z wszelkimi zaleceniami do niego. Zgromadzenie rozpatruje i zatwierdza proponowany roczny budżet, stosownie do artykułu 160 ustęp 2 litera h).
Artykuł 173
Wydatki Organizacji
1. Wkłady, o których mowa w artykule 171 litera a), wpłacane na specjalne konto, przeznaczane są na pokrycie administracyjnych wydatków Organizacji do chwili, w której Organizacja będzie posiadała wystarczające środki z innych źródeł na pokrycie tych wydatków.
2. Wydatki administracyjne Organizacji powinny być w pierwszej kolejności pokrywane z funduszy Organizacji. Poza ustalonymi wkładami, o których mowa w artykule 171 litera a), środki które pozostają po opłaceniu wydatków administracyjnych mogą być, między innymi:
a) rozdzielane stosownie do artykułow 140 i 160 ustęp 2 litera g);
b) wykorzystywane w celu zapewnienia Przedsiebiorstwu funduszy, stosownie do artykułu 170 ustęp 4;
c) wykorzystywane na wypłaty odszkodowań dla Państw rozwijających się, zgodnie z artykułem 151 ustęp 10 i artykułem 160 ustęp 2 litera 1.
Artykuł 174
Upoważnienie Organizacji do zaciągania pożyczek
1. Organizacja ma prawo zaciągania pożyczek.
2. W przepisach finansowych przyjmowanych stosownie do artykułu 160 ustęp 2 litera f), Zgromadzenie określa granicę uprawnień do zaciągania pożyczek.
3. Rada wykonuje przysługujące Organizacji prawo do zaciągania pożyczek.
4. Państwa-Strony nie ponoszą odpowiedzialności za długi Organizacji.
Artykuł 175
Coroczna kontrola
Dokumenty, księgi i rachunki Organizacji, łącznie z jej corocznymi finansowymi zestawieniami, podlegają corocznej kontroli przeprowadzanej przez niezależnych kontrolerów, wyznaczonych przez Zgromadzenie.
PODROZDZIAŁ G
STATUS PRAWNY, PRZYWILEJE I IMMUNITETY
Artykuł 176
Status prawny
Organizacja ma prawną osobowość międzynarodową i taką zdolność prawną, która jest niezbędna w celu wykonywania jej funkcji i osiągania celów.
Artykuł 177
Przywileje i immunitety
W celu wykonywania swoich funkcji na terytorium Państwa-Strony, Organizacja korzysta z przywilejów i immunitetów określonych w niniejszym podrozdziale. Przywileje i immunitety Przedsiębiorstwa określone są w artykule 13 Aneksu IV .
Artykuł 178
Immunitet jurysdykcyjny
Organizacja, jej mienie i aktywa korzystają z immunitetu jurysdykcyjnego, chyba że Organizacja wyraźnie zrzeknie się immunitetu w konkretnym wypadku.
Artykuł 179
Immunitet przed przeszukaniem i wzelką formą zajęcia
Mienie i aktywa Organizacji, gdziekolwiek i u kogokolwiek się one znajdują, korzystają z immunitetu przed rewizją, rekwirowaniem, konfiskatą i wywłaszczeniem oraz każdą inną formą zajęcia na podstawie decyzji organów wykonawczych lub ustawodawczych.
Artykuł 180
Zwolnienie od ograniczeń, reglamentacji, kontroli i moratorium
Mienie i aktywa Organizacji są wolne od ograniczeń, reglamentacji, kontroli i moratorium niezależnie od ich charakteru.
Artykuł 181
Archiwa i oficjalne środki łączności Organizacji
1. Archiwa Organizacji, niezależnie od tego gdzie się znajdują, są nienaruszalne.
2. Dane, stanowiące przedmiot własności, tajemnice przemysłowe oraz podobne informacje i akta personalne nie powinny być przechowywane w powszechnie dostępnych archiwach.
3. W zakresie oficjalnych środków łączności Organizacji, każde Państwo-Strona przyznaje jej status nie mniej korzystny niż przyznany przez to Państwo innym organizacjom międzynarodowym.
Artykuł 182
Przywileje i immunitety określonych osób związanych z Organizacją
Przedstawiciele Państw-Stron, którzy biorą udział w posiedzeniach Zgromadzenia, Rady lub organów Zgromadzenia lub Rady, oraz Sekretarz Generalny i personel Organizacji korzystają na terytorium każdego Państwa-Strony :
a) z immunitetu jurysdykcyjnego w zakresie czynności podejmowanych przez nich podczas wykonywania swoich funkcji za wyjątkiem tych wypadków, w których Państwo, które reprezentują lub Organizacja wyraźnie zrzeknie się tego immunitetu w konkretnej sprawie;
b) jeżeli nie są oni obywatelami tego Państwa-Strony, z tych samych zwolnień od ograniczeń imigracyjnych, wymagań rejestracji cudzoziem-ców i obywatelskich obowiązków, z tych samych ułatwień w zakresie wymiany pieniędzy i z takiego samego statusu w zakresie ułatwień w podróżowaniu, jakie to Państwo przyznaje przedstawicielom, urzędnikom i pracownikom odpowiedniej rangi innych Państw-Stron.
Artykuł 183
Zwolnienie od podatków i opłat celnych
1. W zakresie swojej oficjalnej działalności Organizacja, jej aktywa, mienie i dochody, a także jej operacje i transakcje dozwolone przez niniejszą Konwencję, są wolne od wszelkiego bezpośredniego opodatkowania i od wszystkich opłat celnych na towary importowane lub eksportowane w celu oficjalnego wykorzystania przez Organizację. Organizacja nie ubiega się o zwolnienia od należności, które są opłatami ze świadczone usługi.
2. Jeżeli Organizacja dokonuje lub dokonuje się w jej imieniu nabycia towarów lub usług o znacznej wartości, dla potrzeb oficjalnej działalności Organizacji i jeżeli do ceny na takie towary lub usługi wliczone zostały podatki lub cła, Państwa-Strony podejmują w stopniu możliwym do wykonania, odpowiednie przedsięwzięcia w celu udzielenia zwolnienia od takich podatków, ceł lub zapewniają ich zwrot. Towary importowane lub kupowane przy zastosowaniu zwolnienia od opłat lub ceł, przewidzianego w niniejszym artykule, nie powinny być sprzedawane lub w inny sposób wykorzystywane na terytorium Państwa-Strony udzielającego takiego zwolnienia, chyba że nastąpi to na warunkach uzgodnionych z takim Państwem-Stroną.
3. Państwa-Strony nie nakładają żadnych podatków na wynagrodzenia i honoraria lub jakiekolwiek inne formy wypłat, dokonywanych przez Organizację na rzecz Sekretarza Generalnego i personelu Organizacji, jak również ekspertów wykonujących zadania dla potrzeb Organizacji, którzy nie są ich obywatelami.
PODROZDZIAŁ H
ZAWIESZENlE CZŁONKÓW W PRAWACH I PRZYWILEJACH
Artykuł 184
Zawieszanie prawa głosu
Państwo-Strona, które zalega z płaceniem swoich finansowych wkładów na rzecz Organizacji, nie ma prawa głosu, jeżeli suma jego zaległości równa się sumie wkładów należnych od niego za poprzedzające pełne dwa lata albo ją przekracza. Zgromadzenie może jednak zezwolić takiemu członkowi na udział w głosowaniu, jeżeli uzna, że niewywiązywanie się w terminie z płatności jest spowodowane okolicznościami od niego niezależnymi.
Artykuł 185
Zawieszanie praw i przywilejów wynikających z członkostwa
1. Na zalecenie Rady, Zgromadzenie może zawiesić korzystanie z praw i przywilejów wynikających z członkostwa przez Państwo-Stronę, które rażąco i uporczywie narusza przepisy niniejszej Części.
2. Żadne działanie na podstawie ustępu 1, nie może być podjęte do czasu, dopóki Izba Sporów Dna Morskiego nie orzeknie, że Państwo-Strona rażąco i uporczywie naruszało postanowienia niniejszej Części.
ROZDZIAŁ 5.
ROZSTRZYGANIE SPORÓW I OPINIE DORADCZE
Artykuł 186
Izba Sporów Dna Morskiego Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza.
Utworzenie lzby Sporów Dna Morskiego i sposób w jaki ona wykonuje swoją jurysdykcję, regulują postanowienia niniejszego rozdziału, Części XV i Aneksu VI.
Artykuł 187
Jurysdykcja Izby Sporów Dna Morskiego
Izba Sporów Dna Morskiego wykonuje jurysdykcję na podstawie niniejszej Części i jej Aneksów, w sprawach związanych z działalnością w Obszarze, mianowicie:
a) spory między Państwami-Stronami dotyczące wykładni lub stosowania niniejszej Części i jej Aneksów;
b) spory między Państwem-Stroną a Organizacją dotyczące:
i/ działania lub zaniechania Organizacji lub Państwa-Strony, stanowiące naruszenie niniejszej Części lub jej Aneksów lub zasad, przepisów i procedur Organizacji, przyjętych stosownie do nich lub
ii/ działania Organizacji stanowiące przekroczenie jurysdykcji lub niewłaściwe stosowanie uprawnień;
c) spory między stronami kontraktów, którymi są Państwa - Strony, Organizacja lub Przedsiębiorstwo, przedsiębiorstwa państwowe, osoby fi-zyczne lub prawne, o których mowa w artykule 153, ustęp 2 litera b), dotyczące:
i/ wykładni i stosowania odpowiednich kontraktów lub planu pracy; lub
ii/ działania lub zaniechania strony kontraktu dotyczącego działalności w Obszarze i bezpośrednio dotyczącego innej strony lub bezpośrednio oddziałującego na jej prawnie uzasadnione interesy;
d) spory między Organizacją a przyszłym kontrahentem, za którego poręcza Państwo, według artykułu 153 ustęp 2 litera b), który należycie spełnił warunki określone w artykule 4 ustęp 6 oraz artykule 13 ustęp 2 Aneksie III, dotyczące odmowy zawarcia kontraktu lub zagadnienia prawnego, wynikłego w toku negocjowania kontraktu;
e) spory między Organizacją a Państwem-Stroną, przedsiębiorstwem państwowym, osobą fizyczną lub prawną, za którą Państwo-Strona poręczyło, według artykułu 153 ustęp 2 litera b), jeżeli twierdzi się, że Organizacja ponosi odpowiedzialność, jak to określono w artykule 22 Aneksu III;
f) inne spory, dla których specjalnie przewidziana została jurysdykcja Izby w niniejszej Konwencji.
Artykuł 188
Poddawanie sporów specjalnej Izbie Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza lub izbie ad hoc Izby Sporów Dna Morskiego lub do wiążą-cego rozstrzygnięcia arbitrażowi handlowemu
1. Spory między Państwami-Stronami, o których mowa w artykule 187 litera a), mogą być poddawane:
a) na życzenie strony sporu, specjalnej izbie Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza, tworzonej zgodnie z artykułem 15 i 17 Aneksu VI; lub
b) na życzenie strony sporu, izbie ad hoc Izby Sporów Dna Morskiego tworzonej na podstawie artykułu 36 Aneksu VI.
2. a) Spory dotyczące wykładni lub stosowania kontraktów, o których mowa w artykule 187 litera c) punkt i/, przedkłada się na wniosek strony sporu do wiążącego rozstrzygnięcia arbitrażowi handlowemu, jeżeli strony nie postanowią inaczej. Handlowy sąd arbitrażowy, któremu spór został przedłożony nie ma żadnej jurysdykcji dla rozstrzygania jakiegokolwiek zagadnienia interpretacji niniejszej Konwencji. Jeżeli spór dotyczy zagadnień interpretacji Części XI i jej aneksów, zagadnienie kieruje się do Izby Sporów Dna Morskiego w celu wydania orzeczenia;
b) Jeżeli w chwili wszczęcia lub w czasie trwania postępowania arbitrażowego, sąd arbitrażowy postanowi, na wniosek strony sporu lub z własnej inicjatywy, że jego orzeczenie jest zależne od orzeczenia Izby Sporów Dna Morskiego, sąd arbitrażowy przekazuje zagadnienie do Izby Sporów Dna Morskiego w celu uzyskania orzeczenia. Sąd arbitrażowy wydaje wówczas orzeczenie zgodne z orzeczeniem Izby Sporów Dna Morskiego.
c) Jeżeli brak w kontrakcie postanowień w sprawie procedury arbitrażowej, która powinna być stosowana w razie powstania sporu, postępowanie arbitrażowe prowadzi się według Reguł Postępowania Arbitrażowego UNICTRAL lub takich innych zasad postępowania arbitrażowego, jakie zostaną określone w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji, o ile strony sporu nie uzgodnią inaczej.
Artykuł I89
Ograniczenie jurysdykcji w stosunku do decyzji Organizacji
Izba Sporów Dna Morskiego nie ma jurysdykcji w stosunku do wykonywania przez Organizację jej dyskrecjonalnych uprawnień zgodnie z niniejszą Częścą; w żadnym wypadku nie może ona zastępować swoimi dyskrecjonalnymi uprawnieniami dyskrecjonalnych uprawnień Organizacji. Bez uszczerbku dla artykułu 191, przy wykonywaniu swej jurysdykcji według artykułu 187, Izba Sporów Dna Morskiego, nie może wypowiadać się odnośnie zagadnienia, czy zasady, przepisy i procedury Organizacji są zgodne z niniejszą Konwencją oraz nie może uznawać za nieważne takich zasad, przepisów i procedur. Jej jurysdykcja w tym zakresie ogranicza się do orzekania o roszczeniach, według których stosowanie zasad, przepisów i procedur Organizacji w indywidualnych wypadkach kolidowałoby z umownymi zobowiązaniami stron sporu lub ich zobowiązaniami wynikającymi z niniejszej Konwencji, o roszczeniach dotyczących przekroczenia jurysdykcji lub nadużycia uprawnień, oraz o roszczeniach o odszkodowanie, które mają być zapłacone albo o innych środkach, które należy przyznać zainteresowanej stronie z powodu nieprzestrzegania przez drugą stronę jej zobowiązań umownych lub jej zobowiązań wynikających z niniejszej Konwencji.
Artykuł 190
Udział i przystąpienie do udziału w postępowaniu poręczających Państw-Stron
1. Jeżeli osoba fizyczna lub prawna jest stroną sporu, o którym mowa w artykule187, zawiadamia się o tym Państwo poręczające, które ma prawo do uczestniczenia w postępowaniu przez składanie pisemnych i ustnych oświadczeń;
2. Jeżeli w sporze, o którym mowa w artykule 187 litera c), pozew zostanie wniesiony przeciwko Państwu-Stronie przez osobę fizyczną lub prawną, za którą poręczyło inne Państwo-Strona, Państwo pozwane może zaproponować Państwu poręczającemu za taką osobę, aby przystąpiło do udziału w postępowaniu w imieniu takiej osoby. W razie odmowy przystąpienia do udziału w postępowaniu, pozwane Państwo może spowodować zastępstwo przez osobę prawną mającą jego przynależność.
Artykuł 191
Opinie doradcze
Izba Sporów Dna Morskiego wydaje na wniosek Zgromadzenia lub Rady, doradcze opinie w sprawach prawnych, powstałych w zakresie ich działalności. Opinie wydaje się w trybie pilnym.
Część XII
Ochrona i zachowanie środowiska morskiego
ROZDZIAŁ. 1 POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 192
Zobowiązania ogólne
Państwa są zobowiązane do ochrony i zachowania środowiska morskiego.
Artykuł 193
Suwerenne prawo państw do eksploatacji swoich zasobów naturalnych
Państwa mają suwerenne prawo do eksploatacji swoich zasobów naturalnych, zgodnie ze swoją polityką ochrony środowiska i zgodnie ze swym obowiązkiem ochrony i zachowania środowiska morskiego.
Artykuł 194
Środki dotyczące zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego
1. Państwa podejmują, indywidualnie lub wspólnie, wszelkie środki zgodne z niniejszą Konwencją, które są konieczne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego z jakichkolwiek źródeł, używając w tym celu najlepszych przyjętych sposobów będących w ich dyspozycji i zgodnie ze swymi możliwościami, oraz dążą do koordynacji swojej polityki w tym zakresie.
2. Państwa podejmują wszelkie konieczne środki dla zapewnienia, aby działalność będąca pod ich jurysdykcją lub kontrolą była w prowadzona w taki sposób, aby nie wyrządzała szkody innym Państwom lub ich środowisku wskutek zanieczyszczania i aby zanieczyszczenie pochodzące z wypadków lub działalności będącej pod ich jurysdykcją lub kontrolą, nie sięgało poza obszary wykonywania ich suwerennych praw zgodnie z niniejszą Konwencją.
3. Środki podjęte zgodnie z niniejszą Częścią powinny dotyczyć wszelkich źródeł zanieczyszczania środowiska morskiego. Obejmują one, między innymi, te środki, które są określone dla zmniejszenia do możliwie najpełniejszego zakresu:
a) wprowadzania toksycznych, niebezpiecznych lub szkodliwych substancji, szczególnie trwałych, ze źródeł lądowych, z atmosfery lub przez atmosferę lub przez zatapianie;
b) zanieczyszczania ze statków, w szczególności środki dla zapobiegania wypadkom i związane z zagrożeniami, zapewniające bezpieczeństwo operacji na morzu, zapobiegające umyślnym i niezamierzonym zrzutom, regulujące projektowanie, budowę, wyposażenie, eksploatację i sposób obsadzania załogą statków;
c) zanieczyszczenia z instalacji i urządzeń używanych do badania lub eksploatacji zasobów naturalnych dna i podziemia morskiego, w szczególności środki dla zapobiegania wypadkom i związane z zagrożeniami, zapewniające bezpieczeństwo operacji na morzu, regulujące projektowanie, budowę, wyposażenie, eksploatację i sposób obsadzania załogą takich instalacji lub urządzeń;
d) zanieczyszczenia z innych instalacji i urządzeń eksploatowanych w środowisku morskim, w szczególności środki dla zapobiegania wypadkom i związane z zagrożeniami, zapewniające bezpieczeństwo operacji na morzu, regulujące projektowanie, budowę, wyposażenie, eksploatację i sposób obsadzania załogą takich instalacji lub urządzeń.
4. Podejmując środki dla zapobiegania, zmniejszania lub kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego, państwa powstrzymują się od nieuzasadnionego zakłócania działalności prowadzonych przez inne państwa w wykonaniu ich praw i zgodnie z ich obowiązkami na podstawie niniejszej Konwencji.
5. Środki podjęte zgodnie z niniejszą Częścią, powinny obejmować takie środki, które są konieczne dla ochrony i zachowania rzadkich lub wrażliwych ekosystemów, jak również środowiska ginących, zagrożonych lub narażonych na niebezpieczeństwo gatunków i innych form życia w morzu.
Artykuł 195
Obowiązek niedopuszczenia do przemieszczania szkody lub zagrożeń bądź przekształcenia jednego typu zanieczyszczenia w inny
Podejmując środki dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego, Państwa działają w taki sposób, aby nie dopuścić do przemieszczania, bezpośrednio lub pośrednio szkody lub zagrożeń z jednego obszaru na inny lub przekształcenia jednego typu zanieczyszczenia w inny.
Artykuł 196
Stosowanie technologii lub wprowadzenie obcych lub nowych gatunków
1. Państwa podejmują wszelkie konieczne środki dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego wskutek stosowania technologii na obszarach będących pod ich jurysdykcją lub kontrolą, albo umyślnego lub przypadkowego wprowadzenia obcych lub nowych gatunków do określonej części środowiska morskiego, co może powodować w nim znaczne i szkodliwe zmiany.
2. Niniejszy artykuł nie narusza stosowania niniejszej Konwencji w zakresie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego.
ROZDZIAŁ. 2 WSPÓŁPRACA GLOBALNA I REGIONALNA
Artykuł 197
Współpraca na podstawach globalnych lub regionalnych
Państwa współpracują na płaszczyźnie globalnej i regionalnej, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych w zakresie formułowania i opracowywania międzynarodowych reguł, standardów i zalecanych praktyk oraz procedur zgodnych z niniejszą Konwencją, w celu ochrony i zachowania środowiska morskiego, uwzględniając charakterystyczne cechy regionalne.
Artykuł 198
Zawiadomienie o grożącej lub faktycznej szkodzie
Jeżeli Państwo zostanie poinformowane o wypadkach, w których środowisko morskie jest zagrożone niebezpieczeństwem szkody lub poniosło szkodę wskutek zanieczyszczenia, niezwłocznie zawiadamia inne Państwa, które jak sądzi, mogą być prawdopodobnie dotknięte taką szkodą, jak również właściwe organizacje międzynarodowe.
Artykuł 199
Plan nadzwyczajnych środków zwalczania zanieczyszczenia
W wypadkach wymienionych w artykule 198, Państwa na obszarze dotkniętym, zgodnie z ich możliwościami, oraz właściwe organizacje międzynarodowe współpracują w możliwie jak najszerszym zakresie w eliminowaniu skutków zanieczyszczenia i zapobieganiu lub zmniejszeniu szkody. W tym celu Państwa wspólnie rozwijają i popierają plany nadzwyczajnych środków zwalczania wypadków zanieczyszczenia w środowisku morskim.
Artykuł 200
Badania, programy badawcze oraz wymiana informacji i danych
Państwa współpracują bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych w celu popierania badań, podejmowania programów badań naukowych oraz zachęcania do wymiany informacji i otrzymanych danych o zanieczyszczeniu w środowisku morskim. Dążą do uczestniczenia w sposób aktywny w regionalnych i globalnych programach uzyskiwania wiedzy dla oceny rodzaju i rozmiaru zanieczyszczenia, jego wykrywania, oraz kierunków rozprzestrzeniania się, zagrożeń i środków zwalczania.
Artykuł 201
Naukowe kryteria przepisów
Na podstawie informacji i danych otrzymanych zgodnie z artykułem 200, Państwa współpracują bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych w ustanawianiu odpowiednich naukowych kryteriów dla formułowania i opracowania reguł, standardów i zalecanych praktyk oraz procedur w zakresie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego.
ROZDZIAŁ 3. POMOC TECHNICZNA
Artykuł 202
Pomoc naukowa i techniczna dla Państw rozwijających się
Państwa bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych:
a) popierają programy pomocy naukowej, szkoleniowej, technicznej i innej dIa państw rozwijających się, w ceIu ochrony i zachowania środowiska morskiego oraz zapobiegania, zmniejszenia i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego. Pomoc taka obejmuje, między innymi:
i/ szkolenie ich personelu naukowego i technicznego;
ii/ ułatwianie im udziału w odpowiednich programach międzynarodowych ;
iii/ dostarczanie im niezbędnego wyposażenia i urządzeń;
iv/ zwiększanie ich zdolności do wytwarzania takiego wyposażenia;
v/ doradztwo oraz rozwój środków w zakresie badania, monitoringu, szkolenia i innych programów;
b/ zapewniają odpowiednią pomoc, szczególnie dla Państw rozwijających się, w zakresie zmniejszania skutków poważnych wypadków, które mogą powodować poważne zanieczyszczenia środowiska morskiego;
c) zapewniają odpowiednią pomoc, szczególnie dla państw rozwijających się, w zakresie przygotowania ocen środowiskowych.
Artykuł 203
Uprzywilejowane traktowanie Państw rozwijających się
W celu zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego lub zmniejszania jego skutków organizacje międzynarodowe przyznają Państwom rozwijającym się pierwszeństwo w zakresie:
a) przydziału odpowiednich funduszy i pomocy technicznej; oraz
b) korzystania z ich służb specjalistycznych.
ROZDZIAŁ 4. MONITORING I OCENA ŚRODOWISKA
Artykuł 204
Monitoring zagrożeń lub skutków zanieczyszczenia
1. Państwa zgodnie z prawami innych Państw, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, tak dalece jak to jest praktycznie możliwe, dążą za pomocą uznanych metod naukowych do obserwacji, pomiaru, oceny í analizy zagrożeń lub skutków zanieczyszczenia środowiska morskiego.
2. Państwa w szczególności nadzorują skutki wszelkiej działalności prowadzonej za ich zgodą, lub w których biorą udział, w celu określenia czy mogą one spowodować zanieczyszczenie środowiska morskiego.
Artykuł 205
Publikacja sprawozdań
Państwa publikują sprawozdania dotyczące uzyskanych wyników na podstawie artykułu 204 lub dostarczają takie sprawozdania w odpowiednich odstępach czasu, właściwym organizacjom międzynarodowym, które udostępniają je wszystkim państwom.
Artykuł 206
Ocena potencjalnych skutków działalności
Jeżeli Państwa mają uzasadnione podstawy sądzić, że działalność pod ich jurysdykcją lub kontrolą może powodować istotne zanieczyszczenie lub wyraźne i szkodliwe zmiany w środowisku morskim, oceniają one, tak dalece jak to jest praktycznie możliwe, potencjalne skutki takiej działalności w środowisku morskim oraz podają do wiadomości sprawozdania o wynikach ocen, w sposób przewidziany w artykule 205.
ROZDZIAŁ 5. ZASADY MIĘDZYNARODOWE I USTAWODAWSTWO KRAJOWE W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA, ZMNIEJSZANIA I KONTROLI ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA MORSKIEGO
Artykuł 207
Zanieczyszczenie ze źródeł lądowych
1. Państwa wydają ustawy i przepisy w zakresie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego ze źródeł lądowych, łącznie z rzekami, estuariami, rurociągami i konstrukcjami wylotów kanałów ściekowych, uwzględniając przyjęte w sposób międzynarodowy zasady, standardy i zalecane praktyki oraz procedury.
2. Państwa podejmują inne środki, jakie mogą być konieczne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli takiego zanieczyszczenia.
3. Państwa dążą do koordynacji swojej polityki w tym zakresie na odpowiedniej płaszczyźnie regionalnej.
4. Państwa, działając w szczególności za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych lub konferencji dyplomatycznej, dążą do ustanowienia globalnych i regionalnych zasad, standardów, zalecanych praktyk i procedur dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego ze źródeł lądowych, biorąc pod uwagę charakterystyczne cechy regionalne, potencjał ekonomiczny Państw rozwijających się i ich potrzebę rozwoju gospodarczego. Zasady, standardy i zalecane praktyki oraz procedury są w miarę potrzeby okresowo weryfikowane.
5. Ustawy, przepisy, środki, zasady, standardy i zalecane praktyki oraz procedury wymienione w ustępach 1, 2 i 4, obejmują te, które zostały określone dla zmniejszania w możliwie najszerszym zakresie zrzutu do środowiska morskiego substancji toksycznych, szkodliwych lub niebezpiecznych, a zwłaszcza szczególnie trwałych.
Artykuł 208
Zanieczyszczenia powstające wskutek działalności na dnie morza podlegającej jurysdykcji państwowej
1. Państwa nadbrzeżne wydają ustawy i przepisy dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego powstającego wskutek lub w związku z działalnością na dnie morskim podlegającą ich jurysdykcji oraz pochodzące ze sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji znajdujących się pod ich jurysdykcją, zgodnie z artykułami 60 i 80.
2. Państwa podejmują inne środki konieczne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli takiego zanieczyszczania.
3. Ustawy, przepisy i środki nie mogą być mniej skuteczne niż zasady, standardy i zalecane praktyki oraz procedury międzynarodowe.
4. Państwa dążą do koordynacji swojej polityki w tym zakresie na odpowiedniej płaszczyźnie regionalnej.
5. Państwa, działając szczególnie za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych lub konferencji dyplomatycznej, ustanawiają globalne i regionalne zasady, standardy i zalecane praktyki oraz procedury dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego wymienione w ustępie 1. Zasady, standardy i zalecenia praktyki oraz procedury są okresowo weryfikowane w miarę potrzeby.
Artykuł 209
Zanieczyszczanie wskutek działalności w Obszarze
1. Międzynarodowe zasady, przepisy i procedury ustanowia się zgodnie z Częścią XI dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego wskutek działalności w Obszarze. Zasady, przepisy i procedury są w miarę potrzeby okresowo weryfikowane.
2. Państwa, na podstawie odpowiednich postanowień niniejszego rozdziału, wydają ustawy i przepisy dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego wskutek działalności w Obszarze przez statki, instalacje, konstrukcje i inne urządzenia podnoszące ich banderę, ich rejestracji lub eksploatowanych pod ich zarządem, zależnie od wypadku. Wymogi takich ustaw i przepisów nie mogą być mniej skuteczne niż międzynarodowe zasady, przepisy i procedury wymienione w ustępie 1.
Artykuł 210
Zanieczyszczanie wskutek zatapiania
1. Państwa wydają ustawy i przepisy dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego wskutek zatapiania.
2. Państwa podejmują inne środki konieczne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli takiego zanieczyszczania.
3. Ustawy, przepisy i środki powinny zapewniać aby zatapianie nie było dokonywane bez zezwolenia właściwych władz Państw.
4. Państwa, działając szczególnie za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych lub konferencji dyplomatycznej, dążą do ustanowienia globalnych i regionalnych zasad, standardów i zalecanych praktyk oraz procedur dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli takiego zanieczyszczania. Zasady, standardy i zalecane praktyki oraz procedury w miarę potrzeby okresowo weryfikuje się.
5. Zatapianie w obrębie morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym nie może być dokonywane bez wyraźnej, uprzedniej zgody państwa nadbrzeżnego, które ma prawo zezwalać, regulować i kontrolować takie zatapianie po należytym rozważeniu sprawy z innymi Państwami, które z powodu usytuowania geograficznego mogą zostać szkodliwie dotknięte.
6. Krajowe ustawy, przepisy i środki powinny być nie mniej skuteczne w zapobieganiu, zmniejszaniu i kontroli takiego zanieczyszczenia, niż globalne zasady i standardy.
Artykuł 211
Zanieczyszczanie ze statków
1. Państwa działając za pośrednictwem właściwej organizacji międzynarodowej lub ogólnej konferencji dyplomatycznej, ustanawiają międzynarodowe zasady i standardy dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego ze statków i w taki sam sposób popierają przyjmowanie, w razie potrzeby, systemu tras morskich dla zmniejszenia zagrożenia wypadkami, które mogą powodować zanieczyszczenie środowiska morskiego, łącznie z wybrzeżem i szkodę wynikającą z zanieczyszczenia dla interesów Państw nadbrzeżnych. Zasady i standardy weryfikuje się w taki sam sposób okresowo w miarę potrzeby.
2. Państwa wydają ustawy i przepisy dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego ze statków podnoszących ich banderę lub ich rejestracji. Ustawy i przepisy powinny mieć przynajmniej taką samą skuteczność, jak ogólnie przyjęte międzynarodowe zasady i standardy ustanowione przez właściwą organizację międzynarodową lub ogólną konferencję dyplomatyczną.
3. Państwa, które ustanawiają szczególne wymagania w celu zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego jako warunek wejścia obcych statków do ich portów, na wody wewnętrzne lub zawinięcia do ich terminali przybrzeżnych, publikują takie wymagania w sposób odpowiedni i przekazują do wiadomości właściwej organizacji międzynarodowej. Jeżeli wymagania te są ustanowione w takiej samej formie przez dwa lub więcej Państw nadbrzeżnych w dążeniu do koordynacji polityki, zawiadomienie powinno wskazywać, które Państwa uczestniczą w takich wspólnych porozumieniach. Podczas żeglugi przez morze terytorialne Państwa uczestniczącego w takich wspólnych porozumieniach, każde Państwo wymaga od kapitana statku podnoszącego jego banderę lub jego rejestracji, dostarczania na prośbę tego Państwa informacji, czy kieruje się do Państwa regionu uczestniczącego w takich wspólnych porozumieniach i jeżeli tak, wskazania czy spełnia on wymagania uprawniające do wejścia do portu takiego Państwa. Niniejszy artykuł nie stanowi uszczerbku dla nieprzerwanego korzystania przez statek z prawa nieszkodliwego przepływu lub stosowania artykułu 25 ustęp 2.
4. Państwa nadbrzeżne, korzystając ze swej suwerenności w obrębie swego morza terytorialnego, mogą wydać ustawy i przepisy dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego ze statków obcych, łącznie ze statkami korzystającymi z prawa nieszkodliwego przepływu. Ustawy i przepisy zgodnie z Częścią II, rozdziałem 3 nie mogą ograniczać prawa nieszkodliwego przepływu obcych statków.
5. W celu zapewnienia wykonania według rozdziału 6, Państwa nadbrzeżne mogą w stosunku do swoich wyłącznych stref ekonomicznych wydawać ustawy i przepisy dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania ze statków zgodnie z ogólnie przyjętymi międzynarodowymi zasadami i standardami, ustanowionymi poprzez właściwą organizację międzynarodową lub ogólną konferencję dyplomatyczną oraz w celu wprowadzania w życie takich zasad i standardów.
6. a) Jeżeli międzynarodowe zasady i standardy wymienione w ustępie 1, są nieodpowiednie dla szczególnych okoliczności i Państwa nadbrzeżne mają uzasadnione podstawy sądzić, że szczególny, wyraźnie określony obszar w ich wyłącznych strefach ekonomicznych jest obszarem, w którym wymagane jest przyjęcie specjalnych środków wiążących w celu zapobiegania zanieczyszczaniu ze statków ze względu na uznane przyczyny techniczne w odniesieniu do jego oceanograficznych i ekologicznych warunków, jak również ze względu na wykorzystanie lub ochronę jego zasobów i szczególny charakter żeglugi po nim, Państwa nadbrzeżne po odpowiednich konsultacjach, za pośrednictwem właściwej organizacji międzynarodowej, z innymi zainteresowanymi Państwami mogą skierować do tej organizacji zawiadomienie dotyczące takiego obszaru, oparte na świadectwach naukowych i technicznych oraz informacji o przyjęciu koniecznych środków. W okresie 12 miesięcy od otrzymania takiego zawiadomienia, organizacja określa czy warunki na takim obszarze odpowiadają wymaganiom wyżej wymienionym. Jeżeli organizacja tak określi, państwa nadbrzeżne mogą w stosunku do takiego obszaru wydawać ustawy i przepisy dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia ze statków wprowadzając w życie takie międzynarodowe zasady i standardy oraz praktyki nawigacyjne, jakie mogą mieć zastosowanie za pośrednictwem organizacji w odniesieniu do obszarów specjalnych. Ustawy i przepisy nie mają zastosowania do obcych statków przed upływem 15 miesięcy od czasu przedłożenia zawiadomienia organizacji.
b) Państwa nadbrzeżne podają do publicznej wiadomości granice każdego takiego specjalnego, wyraźnie określonego obszaru.
c) Jeżeli Państwa nadbrzeżne zamierzają dla tego samego obszaru wydać dodatkowe ustawy i przepisy dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia ze statków, Państwa te przedkładając uprzednio wymienione zawiadomienie, w tym samym czasie informują o tym organizację. Dodatkowe ustawy i przepisy mogą dotyczyć zrzutów lub praktyk nawigacyjnych, ale nie mogą wymagać od obcych statków przestrzegania standardów w zakresie projektowania, konstrukcji, obsadzania załogą lub wyposażenia, innych niż przewidziane w ogólnie przyjętych międzynarodowych zasadach i standardach; mają one zastosowanie do obcych statków po upływie 15 miesięcy od czasu przedłożenia zawiadomienia organizacji, pod warunkiem, że organizacja wyrazi zgodę w ciągu 12 miesięcy od przedłożenia zawiadomienia.
7. Międzynarodowe zasady i standardy wymienione w niniejszym artykule, bejmują między innymi te, które związane są z natychmiastowym zawiadamianiem Państw nadbrzeżnych, których wybrzeże lub których interesy mogą zostać dotknięte przez wydarzenia, łącznie z wypadkami morskimi, powodujące zrzuty lub prawdopodobieństwo zrzutów.
Artykuł 212
Zanieczyszczenie z atmosfery lub poprzez atmosferę
1. Państwa wydają ustawy i przepisy dla zapobiegania, zmniejszenia i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego z atmosfery lub przez atmosferę, mające zastosowanie do przestrzeni powietrznej podlegającej ich suwerenności i do statków podnoszących ich banderą lub ich rejestracji, uwzględniając uzgodnione w sposób międzynarodowy zasady i standardy, zalecane praktyki i procedury oraz bezpieczeństwo nawigacji powietrznej.
2. Państwa podejmują inne środki jakie mogą być konieczne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli takiego zanieczyszczenia.
3. Państwa, działając szczególnie za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych lub konferencji dyplomatycznej, dążą do ustanowienia globalnych i regionalnych zasad, standardów i zalecanych praktyk oraz procedur dla zapobiegania, zmniejszenia i kontroli zanieczyszczania.
ROZDZIAŁ 6. ZAPEWNIENIE WYKONANIA
Artykuł 213
Zapewnienie wykonania w stosunku do zanieczyszczenia ze źródeł lądowych
Państwa wprowadzają w życie swoje ustawy i przepisy przyjęte zgodnie z artykułem 207 i wydają ustawy i przepisy oraz podejmują inne środki konieczne dla wprowadzenia w życie mających zastosowanie międzynarodowych zasad i standardów, ustanowionych za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych lub konferencję dyplomatyczną dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego ze źródeł lądowych.
Artykuł 214
Zapewnienie wykonania w odniesieniu do zanieczyszczenia z działalności na dnie morskim
Państwa zapewniają wykonanie swoich ustaw i przepisów, przyjętych zgodnie z artykułem 208, oraz wydają ustawy i przepisy oraz podejmują inne środki konieczne dla wprowadzenia w życie mających zastosowanie międzynarodowych zasad i standardów, ustanowionych za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych lub konferencję dyplomatyczną dla zapobiegania, zmniejszenia i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego, powstającego wskutek lub w związku z działalnością na dnie morskim, podlegającej ich jurysdykcji oraz ze sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji będących pod ich jurysdykcją, zgodnie z artykułami 60 i 80.
Artykuł 215
Zapewnienie wykonania w stosunku do zanieczyszczania wskutek działalności w Obszarze
Wprowadzanie w życie międzynarodowych zasad, przepisów oraz procedur, ustanowionych zgodnie z Częścią XI, dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego wskutek działalności w Obszarze, następuje zgodnie z niniejszą Częścią.
Artykuł 216
Zapewnienie wykonania w stosunku do zanieczyszczania powodowanego przez zatapianie
1. Ustawy i przepisy wydane zgodnie z niniejszą Konwencją oraz mającymi zastosowanie międzynarodowymi zasadami i standardami, ustanowionymi przez właściwe organizacje międzynarodowe lub konferencję dyplomatyczną dla zapobiegania, zmniejszenia i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego wskutek zatapiania, są wprowadzane w życie:
a) przez Państwo nadbrzeżne w zakresie zatapiania na jego morzu terytorialnym, w wyłącznej strefie ekonomicznej lub na jego szelfie kontynentalnym;
b) przez Państwo bandery w stosunku do statków podnoszących jego banderą lub do statków i samolotów jego rejestracji;
c) przez każde Państwo w stosunku do czynności załadunku odpadów lub innych materiałów prowadzonych na jego terytorium lub na terminalach przybrzeżnych.
2. Żadne Państwo nie jest zobowiązane na mocy niniejszego artykułu do wszczęcia postępowania, jeżeli inne Państwo podjęło już postępowanie na podstawie niniejszego artykułu.
Artykuł 217
Wprowadzanie w życie przez Państwa bandery
1. Państwa zapewniają dostosowanie statków podnoszących ich bandery lub ich rejestracji, do mających zastosowanie międzynarodowych zasad i standardów ustanowionych przez właściwą organizację międzynarodową lub ogólną konferencję dyplomatyczną oraz do ich ustaw i przepisów, wydanych zgodnie z niniejszą Konwencją, w celu zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego ze statków oraz wydają odpowiednie ustawy, przepisy i podejmują inne środki konieczne dla wprowadzenia ich w życie. Państwa bandery zapewniają skuteczne wprowadzenie w życie takich zasad, standardów, ustaw i przepisów, niezależnie od miejsca popełnienia naruszenia.
2. Państwa podejmują w szczególności odpowiednie środki zapewniające, aby statki ich bandery lub rejestracji nie uzyskały pozwolenia na żeglugę do czasu, gdy będą mogły wypłynąć w morze w zgodzie z wymaganiami międzynarodowych zasad i standardów wymienionych w ustępie 1, łącznie z wymaganiami w zakresie projektowania, konstrukcji, wyposażenia i obsadzania załogą statków.
3. Państwa zapewniają, aby statki ich bandery lub rejestracji, posiadały certyfikaty wymagane i wystawiane zgodnie z międzynarodowymi zasadami i standardami wymienionymi w ustępie 1. Państwa zapewniają, aby statki podnoszące ich banderę, były okresowo poddawane inspekcji w celu sprawdzenia, czy certyfikaty są zgodne z aktualnym stanem statków. Certyfikaty są uznawane przez inne państwa jako świadectwo stanu statków i są traktowane jako mające taką samą moc, jak certyfikaty wydane przez nie, chyba że są uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że stan statku nie odpowiada w sposób istotny danym wynikającym z certyfikatów.
4. Jeżeli statek naruszył zasady i standardy ustanowione przez właściwą organizację międzynarodową lub ogólną konferencję dyplomatyczną, Państwo bandery, bez naruszania artykułów 218, 220 i 228, zapewnia przeprowadzenie niezwłocznego dochodzenia, a gdzie to jest właściwe, rozpoczęcie postępowania w stosunku do danego naruszenia, niezależnie od tego, gdzie miało ono miejsce lub gdzie zanieczyszczenie spowodowane przez takie naruszenie zostało stwierdzone.
5. Państwa bandery prowadząc dochodzenie w sprawie naruszenia, mogą prosić o pomoc inne Państwo, którego współpraca jest użyteczna w wyjaśnieniu okoliczności sprawy. Państwa dążą do spełnienia prośby Państw bandery.
6. Państwa, na pisemny wniosek innego Państwa, prowadzą dochodzenie w sprawie każdego podejrzenia naruszenia przez statki podnoszące ich banderę. Jeżeli zostanie uznane, że istnieje wystarczający dowód uzasadniający wszczęcie postępowania w stosunku do podejrzanego naruszenia, Państwa bandery niezwłocznie wszczynają postępowanie, zgodnie ze swoimi ustawami.
7. Państwa bandery niezwłocznie informują Państwo zwracające się z wnioskiem i właściwą organizację międzynarodową, o podjętych czynnościach i ich wynikach.
8. Kary przewidziane przez ustawy i przepisy Państw w stosunku do statków pływających pod ich banderą, powinny być odpowiednio surowe w celu powstrzymania ich od naruszeń, bez względu na miejsce ich popełnienia.
Artykuł 218
Zapewnianie przestrzegania przez Państwo portu
1. Jeżeli statek dobrowolnie przebywa w porcie Państwa lub w jego terminalu przybrzeżnym, Państwo może podjąć dochodzenie i jeżeli istnieją zabezpieczone dowody, wszcząć postępowanie z powodu zrzutu z takiego statku poza wodami wewnętrznymi, morzem terytorialnym lub wyłączną strefą ekonomiczną tego Państwa, w sprawie naruszenia mających zastosowanie międzynarodowych zasad i standardów, ustanowionych przez właściwą organizację międzynarodową lub ogólną konferencję dyplomatyczną.
2. Nie wszczyna się żadnego postępowania na podstawie ustępu 1, z powodu naruszenia przez zrzut na wodach wewnętrznych, morzu terytorialnym lub wyłącznej strefie ekonomicznej innego Państwa, jeżeli nie zgłosi odpowiedniego żadania to Państwo, Państwo bandery, Państwo poszkodowane lub zagrożone naruszeniem przez zrzut albo jeżeli naruszenie nie spowodowało lub prawdopodobnie nie spowoduje zanieczyszczenia na wodach wewnętrznych, morzu terytorialnyrn lub wyłącznej strefie ekonomicznej Państwa wszczynającego postępowanie.
3. Jeżeli statek dobrowolnie przebywa w porcie państwa lub w jego terminalu przybrzeżnym, Państwo to, tak dalece jak to jest praktycznie możliwe, wykonuje wniosek innego Państwa o dochodzenie w sprawie naruszenia przez zrzut wymieniony w ustępie 1, który według jego oceny miał miejsce, spowodował lub zagroził szkodą na wodach wewnętrznych, morzu terytorialnym lub wyłącznej strefie ekonomicznej Państwa wzywającego. Wykonuje ono również, tak dalece jak to jest praktycznie możliwe, wniosek Państwa bandery o wszczęcie dochodzenie w sprawie takiego naruszenia, niezależnie od miejsca jego popełnienia.
4. Protokoły dochodzenia prowadzonego przez Państwo portu zgodnie z niniejszym artykułem, przekazuje się Państwu bandery lub Państwu nadbrzeżnemu na ich wniosek. Postępowanie wszczęte przez Państwo portu na podstawie takiego dochodzenia może na podstawie rozdziału 7, zostać zawieszone na wniosek Państwa nadbrzeżnego, jeżeli naruszenie miało miejsce na jego wodach wewnętrznych, morzu terytorialnym lub w wyłącznej strefie ekonomicznej. Dowody i protokoły sprawy łącznie z kaucją lub innym finansowym zabezpieczeniem przekazanym władzom Państwa portu, przekazuje się w takim wypadku Państwu nadbrzeżnemu. Przekazanie to wyklucza kontynuowanie postępowania w Państwie portu.
Artykuł 219
Środki związane ze zdatnością statków do żeglugi w celu zapobiegania zanieczyszczaniu
Na podstawie rozdziału 7, Państwa które na wniosek lub z własnej inicjatywy stwierdziły, że statek w obrębie ich portów lub w jednym z ich terminali przybrzeżnych, naruszył mające zastosowanie międzynarodowe zasady i standardy związane ze zdatnością statków do żeglugi i wskutek tego spowodował zagrożenie dla środowiska morskiego, podejmują, tak dalece jak to jest praktycznie możliwe, środki administracyjne nie dopuszczające statku do żeglugi. Państwa mogą jedynie zezwalać na skierowanie statku do najbliższej odpowiedniej stoczni remontowej i po usunięciu przyczyn naruszenia, niezwłocznie zezwalają statkowi na kontynuowanie żeglugi.
Artykuł 220
Zapewnianie przestrzegania przez Państwa nadbrzeżne
1. Jeżeli statek dobrowolnie przebywa w porcie Państwa lub na terminalu przybrzeżnym, Państwo to, na podstawie rozdziału 7, może wszczynać postępowanie z powodu naruszenia jego ustaw i przepisów wydanych zgodnie z niniejszą Konwencją lub mającymi zastosowanie międzynarodowymi zasadami i standardami dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia ze statków, jeżeli naruszenie miało miejsce w obrębie morza terytorialnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej tego Państwa.
2. Jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczania, że statek płynący po morzu terytorialnym Państwa naruszył podczas tego przejścia ustawy i przepisy tego Państwa, przyjęte zgodnie z niniejszą Konwencją lub mające zastosowanie międzynarodowe przepisy i standardy dla zapobiegania zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia ze statków, Państwo to, bez naruszania stosowania odpowiednich postanowień Części II rozdziału 3, może przeprowadzić fizyczną inspekcję statku związaną z naruszeniem i jeżeli zostały zabezpieczone dowody, może wszcząć postępowanie, łącznie z zatrzymaniem statku, zgodnie z postanowieniami rozdziału 7.
3. Jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczania, że statek płynący w wyłącznej strefie ekonomicznej lub morzu terytorialnym Państwa, naruszył w wyłącznej strefie ekonomicznej międzynarodowe zasady i standardy zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania ze statków lub prawa i przepisy tego Państwa nadające skuteczność takim zasadom i standardom, Państwo to może żadać od statku udzielenia informacji dotyczących identyfikacji statku i portu jego rejestracji, ostatniego i następnego portu zawinięcia oraz innych odpowiednich informacji, potrzebnych dla ustalenia czy statek dopuścił się naruszenia.
4. Państwa wydają ustawy i przepisy oraz podejmujuą inne środki, aby statki pływające pod ich banderą udzielały informacji zgodnie z ustępem 3.
5. Jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczania, że statek płynący w wyłącznej strefie ekonomicznej lub morzu terytorialnym państwa, popełnił w wyłącznej strefie ekonomicznej naruszenie wymienione w ustępie 3, wskutek istotnego zrzutu powodującego i grożącego znacznym zanieczyszczeniem środowiska morskiego, Państwo to może przeprowadzić fizyczną inspekcję statku związaną z naruszeniem, jeżeli statek odmówił udzielenia informacji lub jeżeli informacje udzielone przez statek są w sposób widoczny różne od wyraźnej faktycznej sytuacji i jeżeli okoliczności sprawy uzasadniają taką inspekcję.
6. Jeżeli istnieje uzasadniony dowód, że statek płynący w wyłącznej strefie ekonomicznej lub morzu terytorialnym Państwa, popełnił w wyłącznej strefie ekonomicznej naruszenie wymienione w ustępie 3, wskutek zrzutu powodującego poważną szkodę lub zagrożenie poważną szkodą dla wybrzeży lub interesów Państwa nadbrzeżnego albo zasobów jego morza terytorialnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej, Państwo to, na podstawie rozdziału 7, pod warunkiem, że istnieją zabezpieczone dowody, może wszcząć postępowanie łącznie z zatrzymaniem statku, zgodnie ze swoim prawem.
7. Niezależnie od postanowień ustępu 6, jeżeli zostały ustanowione przez właściwą organizację międzynarodową lub uzgodnione w inny sposób odpowiednie procedury, przy których pomocy zapewnia się przestrzeganie wymogów odnośnie złożenia kaucji lub innego odpowiedniego zabezpieczenia finansowego, Państwo nadbrzeżne, jeżeli jest związane takimi procedurami, zezwala statkowi na kontynuowanie podrózy.
8. Postanowienia ustępów 3, 4, 5, 6 i 7 mają odpowiednie zastosowanie do ustawodawstwa wewnętrznego i przepisów wydanych zgodnie z artykułem 211, ustęp 6.
Artykuł 221
Środki zapobiegające zanieczyszczaniu wskutek wypadków morskich
1. Postanowienia niniejszej Części nie naruszają prawa Państw, zgodnego z prawem międzynarodowym, zarówno zwyczajowym jak i konwencjonalnym, do podejmowania i zapewniania wdrożenia środków poza morzem terytorialnym proporcjonalnych do faktycznej lub grożącej szkody dla ochrony ich wybrzeży lub interesów, łącznie z rybołówstwem, przed zanieczyszczaniem lub zagrożeniem zanieczyszczenia wskutek wypadku morskiego lub czynności związanych z takim wypadkiem, które, jak można rozsądnie oczekiwać, spowodują poważne szkodliwe następstwa.
2. W rozumieniu niniejszego artykułu, "wypadek morski" oznacza zderzenie statków, wejście na brzeg lub mieliznę lub inny wypadek w żegludze, inne zdarzenie na pokładzie lub na zewnątrz statku powodujące materialną szkodę lub bezpośrednie zagrożenie materialną szkodą dla statku lub ładunku.
Artykuł 222
Zapewnienie wykonania w stosunku do zanieczyszczania z atmosfery lub przez atmosferę
Państwa, w obrębie przestrzeni powietrznej podlegającej ich suwerenności lub w stosunku do statków ich bandery albo statków lub samolotów ich rejestracji, zapewniają przestrzeganie swoich ustaw i przepisów przyjętych zgodnie z artykułem 212 ustęp 1, i innymi postanowieniami niniejszej Konwencji, wydają ustawy, przepisy i podejmują inne środki konieczne dla wprowadzenia w życie mających zastosowanie międzynarodowych zasad i standardów, ustanowionych przez właściwe organizacje międzynarodowe lub konferencję dyplomatyczną dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego z atmosfery lub przez atmosferę, zgodnie z wszelkimi odpowiednimi międzynarodowymi zasadami i standardami dotyczącymi bezpieczeństwa nawigacji powietrznej.
ROZDZIAŁ 7. GWARANCJE
Artykuł 223
Środki ułatwiające postępowanie
W postępowaniu wszczętym na podstawie niniejszej Części, Państwa podejmują środki ułatwiające przesłuchiwanie świadków i dopuszczanie dowodu przedstawionego przez władze innego Państwa lub właściwą organizację międzynarodową oraz ułatwiają udział w takim postępowaniu oficjalnym przedstawicielom właściwej organizacji międzynarodowej, Państwa bandery i Państwa dotkniętego zanieczyszczeniem wskutek naruszenia. Oficjalni przedstawiciele uczestniczący w takim postępowaniu, mają takie same prawa i obowiązki, jakie są przewidziane w krajowych ustawach i przepisach lub prawie międzynarodowym.
Artykuł 224
Wykonywanie uprawnień w zakresie wprowadzania w życie
Uprawnienia w zakresie wprowadzania w życie w stosunku do obcych statków, mogą być zgodnie z niniejszą Częścią nadane jedynie osobom urzędowym, okrętom wojennym, samolotom wojskowym, innym statkom lub samolotom wyraźnie oznakowanym i możliwym do zidentyfikowania, jako będącym w służbie rządowej i upoważnionym do tego.
Artykuł 225
Obowiązek zapobiegania szkodliwym skutkom podczas wykonywania uprawnień w zakresie wprowadzania w życie
Państwa wykonujące zgodnie z niniejszą Konwencją swoje uprawnienia w zakresie wprowadzenia w życie, w stosunku do obcych statków, nie mogą zagrażać bezpieczeństwu żeglugi lub w inny sposób stwarzać zagrożenia dla statku, wprowadzać go do portu lub kotwicowiska nie zapewniającego bezpieczeństwa oraz nie mogą powodować nierozsądnego zagrożenia dla środowiska morskiego.
Artykuł 226
Dochodzenie w sprawie obcych statków
1. a) Państwa nie zatrzymują obcego statku dłużej, niż jest to konieczne dla celów dochodzenia przewidzianego w artykułach 216, 218 i 220. Każda fizyczna inspekcja obcego statku powinna ograniczać się do sprawdzenia certyfikatów, protokołów lub innych dokumentów, jakie wymagane są od statku przez powszechnie przyjęte międzynarodowe zasady i standardy lub jakichkolwiek innych podobnych dokumentów, które znajdują się na statku. Dalsza fizyczna inspekicja statku może być podjęta tylko po takim sprawdzeniu i tylko jeżeli:
i/ Istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczania, że stan statku lub jego wyposażenie nie odpowiada w sposób istotny danym takich dokumentów;
ii/ Treść dokumentów nie jest wystarczająca dla potwierdzenia lub sprawdzenia podejrzanego naruszenia; lub
iii/ Statek nie ma ważnych certyfikatów i protokołów.
b) Jeżeli dochodzenie wykaże naruszenie mających zastosowanie ustaw i przepisów lub międzynarodowych zasad i standardów dla ochrony i zachowania środowiska morskiego, statek niezwłocznie zwalnia się zgodnie z rozsądnymi procedurami takimi jak, kaucja lub zgodnie z innym odpowiednimi zabezpieczeniem finansowym.
c) Można odmówić zwolnienia statku, bez naruszenia mających zastosowanie międzynarodowych zasad i standardów dotyczących zdatności statków do żeglugi, jeżeli statek stwarza nieuzasadnione zagrożenie wyrządzenia szkody w środowisku morskim lub można zwolnić go warunkowo, w celu skierowania do najbliższej stoczni remontowej. Jeżeli zwolnienia odmówiono lub udzielono go warunkowo, zawiadamia się o tym niezwłocznie Państwo bandery, które może starać się o zwolnienie statku zgodnie z Częścią XV.
2. Państwa współpracują w opracowywaniu procedur w celu uniknięcia zbędnej fizycznej inspekcji statków na morzu.
Artykuł 227
Niedyskryminowanie obcych statków
Państwa, wykonując swoje prawa i spełniając obowiązki na podstawie niniejszej Części, nie mogą dyskryminować formalnie lub faktycznie statków innego Państwa.
Artykuł 228
Zawieszenie i ograniczenie wszczęcia postępowania
1. Postępowanie w celu wymierzenia kary za naruszenie mających zastosowanie ustaw i przepisów lub międzynarodowych zasad i standardów dotyczących zapobiegania, zmniejszenia i kontroli zanieczyszczania ze statków, popełnione przez obcy statek poza morzem terytorialnym Państwa wszczynającego postępowanie, zawiesza się w razie wszczęcia postępowania przez Państwo bandery w celu wymierzenia kary za ten sam czyn, na czas sześciu miesięcy od dnia, w którym zostało wszczęte pierwsze postępowanie, chyba że postępowanie dotyczy wypadku wielkiej szkody dla Państwa nadbrzeżnego lub dane Państwo bandery wielokrotnie nie wykonywało swego zobowiązania do efektywnego zapewnienia przestrzegania międzynarodowych zasad i standardów w stosunku do wykroczeń popełnianych przez jego statki.
Państwo bandery udostępnia w należytym czasie pierwszemu Państwu wszczynającemu postępowanie, kompletne akta sprawy i protokoły postępowania, jeżeli Państwo bandery zażądało zawieszenia postępowania zgodnie z niniejszym artykułem. Jeżeli postępowanie wszczęte przez Państwo bandery zostało zakończone, zawieszone postępowanie umarza się. Po opłaceniu kosztów postępowania, kaucję lub inne finansowe zabezpieczenie ustanowione w związku z zawieszonym postępowaniem, zwraca się państwu nadbrzeżnemu.
2. Postępowania w celu wymierzenia kar obcym statkom nie wszczyna się po upływie trzech lat od daty popełnienia czynu i nie może ono być wszczęte przez żadne inne Państwo, jeżeli inne Państwo wszczęło postępowanie, z zastrzeżeniem przestrzegania postanowień ustępu 1.
3. Postanowienia niniejszego artykułu nie naruszają prawa Państwa bandery do podejmowania jakichkolwiek środków, łącznie z wszczęciem postępowaniem w celu wymierzenia kary, zgodnie ze swymi ustawami, niezależnie od wcześniejszego postępowania podjętego przez inne Państwo.
Artykuł 229
Wszczęcie postępowania cywilnego
Niniejsza Konwencja nie wpływa na wszczęcie postępowania cywilnego z powodu roszczenia dotyczącego straty lub szkody, powstałej na skutek zanieczyszczenia środowiska morskiego.
Artykuł 230
Kary pieniężne i przestrzeganie uznanych praw obwinionego
1. Tylko kary pieniężne mogą być nakładane za naruszenie krajowych ustaw i przepisów lub mających zastosowanie międzynarodowych zasad i standardów dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego, popełnione przez statki obce poza granicami morza terytorialnego.
2. Tylko kary pieniężne mogą być nakładane za naruszenie krajowych ustaw i przepisów lub mających zastosowanie międzynarodowych zasad i standardów dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania środowiska morskiego, popełnione przez statki obce na morzu terytorialnym, z wyjątkiem umyślnego i poważnego zanieczyszczenia morza terytorialnego.
3. W postępowaniu dotyczącym wykroczeń popełnionych przez obcy statek, w którym mogą zostać nałożone kary, należy przestrzegać uznanych praw obwinionego.
Artykuł 231
Zawiadamianie Państwa bandery i innych Państw zainteresowanych
Państwa niezwłocznie zawiadamiają Państwo bandery i każde inne zainteresowane Państwo, o wszelkich środkach podjętych zgodnie z rozdziałem 6, w stosunku do obcych statków i przekazują Państwu bandery wszystkie oficjalne protokoły dotyczące takich środków. Jednakże w stosunku do wykroczeń popełnionych na morzu terytorialnym, wymienione zobowiązania Państwa nadbrzeżnego stosują się jedynie do takich środków, które są podejmowane w postępowaniu. O środkach podjętych zgodnie z rozdziałem 6 w stosunku do obcych statków, informuje się niezwłocznie przedstawicieli dyplomatycznych lub urzędników konsularnych i w miarę możliwości administrację morską Państwa bandery.
Artykuł 232
Odpowiedzialność Państw za środki stosowane w celu zapewnienia przestrzegania
Państwa ponoszą odpowiedzialność za szkodę lub stratę powstałą w wyniku podjęcia środków na podstawie rozdziału 6, jeżeli środki te są bezprawne lub przekraczają granice rozsądnie wymagane w świetle dostępnych informacji. Państwa zapewniają dochodzenie roszczeń regresowych w swoich sądach w sprawach takiej szkody lub straty.
Artykuł 233
Gwarancje w odniesieniu do cieśnin używanych do żeglugi międzynarodowej
Postanowienia rozdziałów 5, 6 i 7, nie wpływają na status prawny cieśnin używanych do żeglugi międzynarodowej. Jeżeli jednak obcy statek, inny niż wymieniony w rozdziale 10, dopuszcza się naruszenia ustaw i przepisów wymienionych w artykule 42 ustęp 1 a) oraz b), powodując poważną szkodę lub grożąc powstaniem poważnej szkody dla środowiska morskiego cieśnin, Państwa graniczące z cieśninami mogą podejmować odpowiednie środki, a jeżeli to uczynią przestrzegają mutatis mutandis postanowień niniejszego rozdziału.
ROZDZIAŁ 8. OBSZARY POKRYTE LODEM
Artykuł 234
Obszary pokryte lodem
Państwa nadbrzeżne mają prawo przyjmować i zapewniać przestrzeganie niedyskryminujących ustaw i przepisów dla zapobiegania, zmniejszenia i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego ze statków na obszarach pokrytych lodem, w obrębie granic wyłącznej strefy ekonomicznej, gdzie szczególnie surowe warunki klimatyczne oraz lód pokrywający takie obszary przez większą część roku, stwarzają przeszkody lub wyjątkowe niebezpieczeństwo dla żeglugi, i zanieczyszczenie środowiska morskiego mogłoby spowodować poważną szkodę lub nieodwracalne zakłócenie równowagi ekologicznej. Ustawy i przepisy w oparciu o najlepsze dostępne dane naukowe, powinny należycie uwzględniać żeglugę oraz ochronę i zachowanie środowiska morskiego.
ROZDZIAŁ 9. ODPOWIEDZIALNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA I CYWILNA
Artykuł 235
Odpowiedzialność międzynarodowa i cywilna
1. Państwa są w pełni odpowiedzialne za wykonywanie swoich zobowiązań międzynarodowych dotyczących ochrony i zachowania środowiska morskiego. Ponoszą one odpowiedzialność zgodnie z prawem międzynarodowym.
2. Państwa zapewniają prawo regresu zgodnie z ich systemami prawnymi, w celu niezwłocznej i odpowiedniej kompensacji lub innego wyrównania za szkodę spowodowaną przez zanieczyszczenie środowiska morskiego przez osoby fizyczne i prawne pozostające pod ich jurysdykcją.
3. W celu zapewnienia niezwłocznego i odpowiedniego odszkodowania za szkodę spowodowaną przez zanieczyszczenie środowiska morskiego, Państwa współpracują nad wprowadzeniem w życie istniejącego prawa międzynarodowego i nad dalszym rozwojem prawa międzynarodowego w zakresie odpowiedzialności międzynarodowej i cywilnej dla oceny i wynagrodzenia szkody oraz rozstrzygania sporów, oraz w miarę potrzeby, nad rozwojem kryteriów i procedur zapłaty odpowiedniego odszkodowania, takich jak obowiązkowe ubezpieczenie lub fundusze odszkodowań.
ROZDZIAŁ 10. SUWERENNY IMMUNITET
Artykuł 236
Suwerenny immunitet
Postanowienia niniejszej Konwencji dotyczące ochrony i zachowania środowiska morskiego, nie mają zastosowania do okrętu wojennego, pomocniczego okrętu marynarki wojennej, innych statków i samolotów wojskowych będących własnością lub eksploatowanych przez Państwo i używanych czasowo wyłącznie w rządowej służbie niehandlowej. Jednakże każde Państwo przez przyjęcie odpowiednich środków nie zakłócających operacji lub zdolności operacyjnych takich statków lub samolotów wojskowych będących ich własnością lub przez nie eksploatowanych zapewni, aby statki i samoloty wojskowe postępowały zgodnie z niniejszą Konwencją tak dalece, jak to jest rozsądne i praktycznie możliwe.
ROZDZIAŁ 11
ZOBOWIĄZANIA NA PODSTAWIE INNYCH KONWENCJI W SPRAWIE OCHRONY I ZACHOWANIA ŚRODOWISKA MORSKIEGO
Artykuł 237
Zobowiązania na podstawie innych konwencji o ochronie i zachowaniu środowiska morskiego
1. Postanowienia niniejszej Części nie naruszają szczególnych zobowiązań przyjętych przez Państwo, na podstawie specjalnych konwencji i porozumień zawartych uprzednio, które związane są z ochroną i zachowaniem środowiska morskiego i porozumień jakie zostaną zawarte dla umocnienia ogólnych zasad ustalonych w niniejszej Konwencji.
2. Szczególne zobowiązania przyjęte przez Państwa na podstawie specjalnych konwencji dotyczące ochrony i zachowania środowiska morskiego, wykonuje się w sposób zgodny z ogólnymi zasadami i celami niniejszej Konwencji.
Część XIII
Badania naukowe morza
ROZDZIAŁ 1
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 238
Prawo przeprowadzania badań naukowych morza
Wszystkie państwa, niezależnie od swego położenia geograficznego i właściwe organizacje międzynarodowe, mają prawo przeprowadzania badań naukowych morza, z zastrzeżeniem praw i obowiązków innych państw przewidzianych niniejszą Konwencją.
Artykuł 239
Popieranie badań naukowych morza
Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe powinny popierać i ułatwiać rozwój oraz przeprowadzanie badań naukowych morza zgodnie z niniejszą Konwencją.
Artykuł 240
Ogólne zasady przeprowadzania badań naukowych morza
Przy przeprowadzaniu badań naukowych morza należy stosować następujące zasady:
a) badania naukowe morza powinny być przeprowadzane wyłącznie w celach pokojowych;
b) badania naukowe morza powinny być przeprowadzane przy użyciu odpowiednich środków i metod naukowych zgodnych z niniejszą Konwencją;
c) badania naukowe morza nie powinny zakłócać w sposób nieuzasadniony innych legalnych sposobów korzystania z morza zgodnych z niniejszą Konwencją i powinny być należycie respektowane podczas takiego korzystania;
d) badania naukowe morza powinny być przeprowadzane zgodnie z odpowiednimi przepisami przyjętymi zgodnie z niniejszą Konwencją, łącznie z przepisami o ochronie i zachowaniu środowiska morskiego.
Artykuł 241
Nie uznawanie badań naukowych morza jako podstawy prawnej dla roszczeń
Badania naukowe morza nie stanowią podstawy prawnej dla roszczeń do jakiejkolwiek części środowiska morskiego i jego zasobów.
ROZDZIAŁ 2
WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA
Artykuł 242
Popieranie współpracy międzynarodowej
1. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe powinny popierać współpracę międzynarodową dotyczącą badań naukowych morza w celach pokojowych, zgodnie z zasadą poszanowania suwerenności i jurysdykcji oraz na podstawie wzajemnych korzyści.
2. W związku z tym, bez uszczerbku dla praw i obowiązków Państw wynikających z niniejszej Konwencji, Państwo przy stosowaniu niniejszej Części, powinno zapewnić w miarę potrzeby innym Państwom rozsądną możliwość otrzymania od niego lub przy jego współpracy niezbędnych informacji w celu zapobiegania i kontroli szkody dla zdrowia i bezpieczeństwa ludzi oraz środowiska morskiego.
Artykuł 243
Tworzenie korzystnych warunków
Państwo i właściwe organizacje międzynarodowe powinny współpracować przez zawieranie porozumień dwustronnych i wielostronnych, w celu tworzenia korzystnych warunków dla przeprowadzania badań naukowych morza w środowisku morskim oraz łączenia wysiłków naukowców w badaniu istoty zjawisk i procesów zachodzących w środowisku morskim i ich wzajemnych powiązań.
Artykuł 244
Publikowanie i rozpowszechnianie informacji i wiedzy
1. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe powinny zgodnie z niniejszą Konwencją, udostępniać drogą publikowania i rozpowszechniania odpowiednimi kanałami informacje o planowanych głównych programach i ich celach oraz wiedzę uzyskanej z badań naukowych morza.
2. W tym celu Państwa, zarówno indywiduaInie jak i we współpracy z innymi Państwami oraz właściwymi organizacjami międzynarodowymi, powinny aktywnie popierać przepływ danych i informacji naukowych, jak również transfer wiedzy zdobytej dzięki badaniom naukowym, szczególnie do Państw rozwijających się w eelu wzmocnienia zdolności Państw rozwijających się do samodzielnego przeprowadzania badań naukowych morza przez, między innymi, programy zapewniające odpowiednie wyszkolenie i przygotowanie praktyczne ich personelu technicznego i naukowego.
ROZDZIAŁ 3
PRZEPROWADZANIE I POPIERANIE BADAŃ NAUKOWYCH MORZA
Artykuł 245
Badania naukowe na morzu terytorialnym
Sprawując swą suwerenność, Państwa nadbrzeżne mają wyłączne prawo regulowania, zezwalania na badania oraz przeprowadzania badań naukowych morza na swoim morzu terytorialnym. Badania naukowe na tym obszarze mogą być przeprowadzane tylko za wyraźną zgodą Państwa nadbrzeżnego i na warunkach określonych przez Państwo nadbrzeżne.
Artykuł 246
Badania naukowe morza w wyłącznej strefie ekonomicznej i na szelfie kontynentalnym
1. Wykonując swą jurysdykcję, Państwa nadbrzeżne mają prawo regulowania, zezwalania na badania naukowe i prowadzenia badań naukowych morza w swoich wyłącznych strefach ekonomicznych i na swoim szelfie kontynentalnym zgodnie z odpowiednimi postanowieniami niniejszej Konwencji.
2. Badania naukowe morza w wyłącznej strefie ekonomicznej i na szelfie kontynentalnym powinny być prowadzone za zgodą Państwa nadbrzeżnego.
3. W normalnych okolicznościach Państwa nadbrzeżne powinny udzielać swej zgody na badania naukowe morza w swych strefach ekonomicznych lub na szelfie kontynentalnym, projektowane przez inne Państwa lub właściwe organizacje międzynarodowe, które mają być przeprowadzone zgodnie z niniejszą Konwencją, wyłącznie w celach pokojowych, dla wzbogacenia wiedzy o środowisku morskim dla dobra całej ludzkości. W tym celu Państwo nadbrzeżne powinno ustanowić reguły oraz procedury zapobiegające nieuzasadnionej zwłoce lub odmowie udzielenia zgody.
4. Przy stosowaniu ustępu 3, normalne okoliczności mogą istnieć pomimo braku stosunków dyplomatycznych między Państwem nadbrzeżnym a Państwem przeprowadzającym badania.
5. Państwa nadbrzeżne mogą jednak według swego uznania cofnąć swą zgodę na przeprowadzenie projektu badań naukowych morza przez inne Państwo lub właściwą organizację międzynarodową, w strefie ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym Państwa nadbrzeżnego, jeżeli projekt ten:
a) ma bezpośrednie znaczenie dla eksploracji i eksploatacji zasobów naturalnych zarówno żywych jak i mineralnych;
b) wymaga wierceń na szelfie kontynentalnym, użycia materiałów wybuchowych lub wprowadzania do środowiska morskiego substancji
szkodliwych;
c) wymaga budowy, użycia lub eksploatacji sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji wymienionych w artykułach 60 i 80;
d) zawiera nieścisłe informacje przekazywane według artykułu 248, dotyczące rodzaju i przedmiotu projektu albo, jeżeli Państwo przeprowadzające badania lub właściwa organizacja międzynarodowa nie wykonała zobowiązań wobec Państwa nadbrzeżnego wynikajcych z poprzedniego projektu badawczego.
6. Niezależnie od postanowień ustępu 5, Państwa nadbrzeżne nie powinny korzystać ze swego uprawnienia do cofnięcia zgody na podstawie litery a) wymienionego ustępu, dotyczącej projektu badań naukowych morza, które mają być podjęte zgodnie z postanowieniami niniejszej Części na szelfie kontynentalnym poza 200 milami morskimi od linii podstawowej, od której mierzona jest szerokość morza terytorialnego, z wyłączeniem takich specjalnych obszarów, które Państwo nadbrzeżne w każdym czasie może ogłosić jako obszary, na których dokonywana jest eksploatacja lub szczegółowe prace eksploracyjne, albo na których takie przedsięwzięcia zostaną podjęte w rozsądnym terminie. Państwa nadbrzeżne powinny udzielać odpowiedniej informacji o wyznaczeniu takich obszarów oraz zmianach w tym zakresie, lecz nie są zobowiązane do podawania szczegółów podejmowanych tam działań.
7. Postanowienia ustępu 6 nie naruszają praw Państw nadbrzeżnych do szelfu kontynentalnego przewidzianych w artykule 77.
8. Przedsięwzięcia w ramach badań naukowych morza wymienione w niniejszym artykule nie powinny w nieuzasadniony sposób zakłócać przedsięwzięć podejmowanych przez Państwa nadbrzeżne w wykonywaniu swych suwerennych praw i jurysdykcji przewidzianych w niniejszej Konwencji.
Artykuł 247
Projekty badań naukowych morza podejmowane przez organizacje międzynarodowe lub pod auspicjami organizacji międzynarodowych
Uważa się, że Państwo nadbrzeżne, które jest członkiem organizacji międzynarodowej lub zawarło porozumienie dwustronne z taką organizacją i w którego wyłącznej strefie ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym organizacja ta pragnie wykonać bezpośrednio lub pod swoimi auspicjami projekt badań naukowych morza, wyraziło zgodę na wykonanie tego projektu zgodnie ze szczegółowymi uzgodnieniami, jeżeli Państwo to zaakceptowało szczegółowy projekt kiedy organizacja podejmowała decyzję o wykonaniu tego projektu lub pragnie uczestniczyć w nim, a nie wyraziło żadnych zastrzeżeń w terminie czterech miesięcy od czasu notyfikowania projektu państwu nadbrzeżnemu przez organizację międzynarodową.
Artykuł 248
Obowiązek przekazywania informacji Państwu nadbrzeżnemu
Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe, które zamierzają prowadzić badania naukowe morza w wyłącznej strefie ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym Państwa nadbrzeżnego, przedstawiają temu Państwu, w terminie nie krótszym niż sześć miesięcy przed datą
przewidywanego rozpoczęcia projektu badań morza, pełny opis:
a) rodzaju i celu projektu;
b) metod i środków, które mają być użyte łącznie z nazwą, tonażem, typem, klasą statku oraz opisem sprzętu naukowego;
c) dokładny rejonów geograficznych, w których projekt ma być realizowany;
d) przewidywanej daty pierwszego przybycia i ostatecznego odejścia statków badawczych oraz odpowiednio rozmieszczenia i usunięcia sprzętu;
e) nazwy instytucjí sponsorującej, nazwisko jej dyrektora i osoby odpowiedzialnej za projekt; oraz
g) zakresu w jakim Państwo nadbrzeżne będzie mogło uczestniczyć w projekcie lub być w nim reprezentowane.
Artykuł 249
Obowiązek przestrzegania pewnych warunków
l. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe podejmujące badania naukowe morza w wyłącznej strefie ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym państwa nadbrzeżnego powinny:
a) zapewnić Państwu nadbrzeżnemu, jeżeli sobie tego życzy, prawo uczestniczenia lub reprezentowania w projekcie badań naukowych morza, szczególnie na statku naukowo-badawczym lub na innych urządzeniach lub instalacjach naukowo-badawczych, jeżeli to praktycznie możliwe, bez obowiązku wypłacania wynagrodzenia naukowcom Państwa nadbrzeżnego i bez jego obowiązku udziału w kosztach projektu;
b) przedstawić Państwu nadbrzeżnemu na jego żądanie wstępne sprawozdanie tak szybko, jak to praktycznie możliwe, a także końcowe rezultaty i wnioski po zakończeniu badań;
c) umożliwić Państwu nadbrzeżnemu na jego żądanie, dostęp do
wszystkich danych i próbek uzyskanych w ramach projektu badań naukowych morza oraz przekazywać Państwu dane, z których można zrobić kopię i próbki, które można podzielić bez uszczerbku dla ich wartości naukowej;
d) udostępnić Państwu nadbrzeżnemu na jego żądanie, oceny takich danych, próbek i wyników badań albo udzielić mu pomocy w ich ocenie lub interpretacji;
e) zapewnić z zastrzeżeniem ustępu 2, udostępnienie rezultatów badań w skali międzynarodowej za pośrednictwem odpowiednich lub międzynarodowych kanałów, tak szybko jak to praktycznie możliwe;
f) zawiadomić niezwłocznie Państwo nadbrzeżne o każdej większej zmianie w programie badawczym;
g) jeżeli nie postanowiono inaczej, usunąć niezwłocznie po ukończeniu badań instalacje lub wyposażenie naukowo-badawcze.
2. Niniejszy artykuł nie narusza warunków przewidzianych przez ustawy i przepisy Państwa nadbrzeżnego dotyczących udzielania lub cofania zgody, według uznania tych Państw, stosownie do artykułu 246 ustęp 5, łącznie z żądaniem uprzedniego porozumienia w razie udostępnienia w skali międzynarodowej wyników naukowych projektu mającego bezpośrednie znaczenie dla eksploatacji i eksploracji zasobów naturalnych.
Artykuł 250
Komunikaty dotyczące projektów badań naukowych morza
W braku odmiennego porozumienia, komunikaty dotyczące projektów badań naukowych morza powinny być przekazywane za pośrednictwem odpowiednich kanałów oficjalnych.
Artykuł 251
Ogólne kryteria i wytyczne
Państwa powinny współdziałać za pośrednictwem organizacji międzynarodowych, w celu ustanowienia ogólnych kryteriów i wytycznych dla udzielenia pomocy państwom w określaniu charakteru i następstw badań naukowych morza.
Artykul 252
Domniemana zgoda
Państwa lub właściwe orgnnizacje międzynarodowe mogą rozpocząć projekt badań naukowych morza po upływie sześciu miesięcy od dnia, w którym informacja wymagana zgodnie z artykułem 248 została przekazana państwu nadbrzeżnemu, chyba że w ciągu czterech miesięcy od otrzymania zawiadomienia zawierającego taką informację, Państwo nadbrzeżne poinformuje państwo lub organizację przeprowadzającej badania, że:
a) cofa swą zgodę na podstawie postanowień artykułu 246; lub
b) informacje udzielone przez to państwo lub właściwą organizację międzynarodową dotyczące charakteru lub celów projektu, nie są zgodne z oczywistymi faktami; lub
c) żąda uzupełniających informacji dotyczących warunków, oraz informacji przewidzianych w artykułach 248 i 249; lub
d) istnieją niewykonane zobowiązania z poprzedniego projektu badań naukowych morza, przeprowadzonego przez to państwo lub organizację, dotyczące warunków przewidzianych w artykule 249.
Artykuł 253
Zawieszenie lub zaprzestanie badań naukowych morza
1. Państwo nadbrzeżne ma prawo żadać zawieszenia każdej czynności w ramach badań naukowych morza będących w toku, w swej wyłącznej strefie ekonomicznej lub na swym szelfie kontynentalnym, jeżeli:
a) czynności badawcze nie są przeprowadzane zgodnie z informacjami przekazanymi zgodnie z artykułem 248, na których zgoda państwa nadbrzeżnego się opierała; lub
b) Państwo lub właściwa organizacja międzynarodowa przeprowadzająca badania naukowe, nie stosuje się do postanowień artykułu 249, dotyczącego praw Państwa nadbrzeżnego odnośnie projektu badań naukowych morza.
2. Państwo nadbrzeżne ma prawo żądać zaprzestania każdej czynności w ramach badań naukowych morza, w razie zasadniczej zmiany projektu badawczego lub czynności badawczych, wbrew postanowieniom artykułu 248.
3. Państwo nadbrzeżne może również żądać zaprzestania czynności w ramach badań naukowych morza, jeżeli sytuacja przewidziana w ustępie l nie została skorygowana w rozsądnym czasie.
4. Po notyfikowaniu przez Państwo nadbrzeżne swej decyzji w przedmiocie zawieszenia lub zaprzestania, Państwa lub właściwe organizacje międzynarodowe uprawnione do przeprowadzania czynności w ramach badań naukowych morza powinny zakończyć czynności badawcze, będące przedmiotem notyfikacji.
5. Państwo nadbrzeżne powinno uchylić polecenie zawieszenia wydane na podstawie ustępu 1 i zezwolić na kontynuowanie czynności w ramach badań naukowych morza, jeżeli Państwo przeprowadzające badania lub właściwa organizacja międzynarodowa spełni warunki przewidziane w artykułach 248 i 249.
Artykuł 254
Prawo sąsiednich Państw śródlądowych i Państw o niekorzystnym położeniu geograficznym
1. Państwa i wlaściwe organizacje międzynarodowe, które przedłożyły Państwu nadbrzeżnemu projekt badań naukowych wymieniony w artykule 246, ustęp 3, powinny zawiadomić sąsiednie Państwa śródlądowe i Państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym o proponowanym projekcie badań oraz powiadomić o tym Państwo nadbrzeżne.
2. Po wyrażeniu przez zainteresowane Państwo nadbrzeżne zgody na proponowany projekt badań naukowych morza zgodnie z artykułem 246 i innymi odpowiednimi postanowieniami niniejszej Konwencji, Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe podejmujące taki projekt, powinny dostarczyć sąsiednim Państwom śródlądowym i Państwom o niekorzyst- nym położeniu geograficznym, na ich żądanie i w miarę potrzeby, odpowiednie informacje wymienione w artykule 248 i artykule 249, ustęp 1 f).
3. Wymienione wyżej sąsiednie Państwa śródlądowe i Państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym, powinny na swoje żądanie mieć możliwość wzięcia udziału, jeżeli to tylko wykonalne, w proponowanym projekcie badań naukowych morza za pośrednictwem wykwalifikowanych ekspertów mianowanych przez te Państwa, co do których Państwo nadbrzeżne nie zgłasza sprzeciwu, zgodnie z warunkami uzgodnionymi dla projektu, stosownie do postanowień niniejszej Konwencji, pomiędzy zainteresowanym Państwem nadbrzeżnym a Państwem lub właściwą organizacją prowadzącą badania naukowe morza.
4. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe wymienione w ustępie 1, powinny dostarczyć wyżej wymienionym Państwom śródlądowym i Państwom o niekorzystnym położeniu geograficznym na ich żądanie, informacji oraz pomocy wymienionej w artykule 249 ustęp 1, d), z zastrzeżeniem postanowień artykułu 249, ustęp 2.
Artykuł 255
Środki ułatwiania badań naukowych morza i pomocy dla statków prowadzących badania
Państwa powinny dążyć do przyjęcia rozsądnych zasad, przepisów i procedur w celu popierania i ułatwiania badań naukowych morza, prowadzonych zgodnie z niniejszą Konwencją, poza ich morzem terytorialnym i w razie konieczności ułatwiać, z zastrzeżeniem postanowień swych ustaw i przepisów, dostęp do swych portów i popierać udzielanie pomocy statkow badawczym, przestrzegającym odpowiednich postanowień niniejszej Części.
Artykuł 256
Badania naukowe morza w Obszarze
Wszystkie Państwa, niezależnie od swego położenia geograficznego i właściwe organizacje międzynarodowe, mają prawo zgodnie z postanowieniami Części XI, do przeprowadzania badań naukowych morza w Obszarze.
Artykuł 257
Badania naukowe morza w słupie wody poza wyłączną strefą
ekonomiczną
Wszystkie Państwa, niezależnie od swego położenia geograficznego, oraz właściwe organizacje międzynarodowe mają prawo zgodnie z niniejszą Konwencją, do przeprowadzania badań naukowych morza w słupie wody poza granicami wyłącznej strefy ekonomicznej.
ROZDZIAŁ 4
NAUKOWE URZĄDZENIA BADAWCZE LUB WYPOSAŻENIE W ŚRODOWISKU MORSKIM
Artykuł 258
Rozmieszczanie i używanie
Rozmieszczanie i używanie wszelkich typów instalacji lub wyposażenia naukowo-badawczego na jakimkolwiek obszarze środowiska morskiego podlega takim samym warunkom, jakie niniejsza Konwencja przewiduje dla przeprowadzenia badań naukowych morza na takim obszarze.
Artykuł 259
Status prawny
Urządzenia lub wyposażenie wymienione w niniejszym rozdziale nie mają statusu wysp. Nie mają własnego morza terytorialnego, a ich obecność nie wpływa na delimitację morza terytorialnego, wyłącznej strefy ekonomicznej lub szelfu kontynentalnego.
Artykuł 260
Strefy bezpieczeństwa
Strefy bezpieczeństwa o rozsądnej szerokości, nie przekraczające odległości 500 m, mogą być tworzone wokół naukowych urządzeń badawczych zgodnie z odpowiednimi postanowieniami niniejszej Konwencji. Wszystkie Państwa powinny zapewnić respektowanie tych stref bezpieczeństwa przez swe statki.
Artykuł 261
Nie zakłócanie szlaków żeglugowych
Rozmieszczanie i używanie jakiegokolwiek rodzaju urządzeń naukowo-badawczych lub wyposażenia, nie powinno stanowić przeszkody dla ustanowionych międzynarodowych szlaków żeglugowych.
Artykuł 262
Znaki identyfikacyjne i sygnały ostrzegawcze
Instalacje lub wyposażenie wymienione w niniejszym rozdziale, powinno być zaopatrzone w znaki identyfikacyjne wskazujące Państwo rejestracji lub organizacji międzynarodowej, do której one należą oraz mieć odpowiednie uzgodnione międzynarodowo sygnały ostrzegawcze , w celu zapewnienia bezpieczeństwa na morzu i bezpieczeństwa żeglugi powietrznej, z uwzględnieniem zasad i standardów ustanowionych przez właściwe organizacje międzynarodowe.
ROZDZIAŁ 5
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Artykuł 263
Odpowiedzialność
1. Państwo i właściwe organizacje międzynarodowe ponoszą
odpowiedzialność za zapewnienie, aby badania naukowe morza podejmowane zarówno przez nie jak i z ich upoważnienia, były przeprowadzane zgodnie z niniejszą Konwencją.
2. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe ponoszą
odpowiedzialność za środki jakie podjęły z naruszeniem niniejszej Konwencji w stosunku do badań naukowych morza, prowadzonych przez inne Państwa, ich osoby fizyczne lub prawne lub przez właściwe organizacje międzynarodowe i powinny zapewnić naprawienie szkód wynikających z takich środków.
3. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe ponoszą
odpowiedzialność stosownie do artykułu 235, za szkody spowodowane zanieczyszczeniem środowiska morskiego, pochodzące z badań naukowych morza prowadzonych przez nie lub w ich imieniu.
ROZDZIAŁ 6
ZAŁATWIANIE SPORÓW I ŚRODKI TYMCZASOWE
Artykuł 264
Załatwianie sporów
Spory dotyczące interpretacji Iub stosowania postanowień niniejszej Konwencji dotyczących badań naukowych morza, powinny być załatwiane zgodnie z Częścią XV, rozdziały 2 i 3.
Artykuł 265
Środki tymczasowe
Do czasu załatwienia sporu zgodnie z Częścią XV, rozdziały 2 i 3, państwo lub właściwa organizacja międzynarodowa upoważniona do realizacji projektu badań naukowych morza, nie powinna dopuszczać do rozpoczęcia lub kontynuowania czynności badawczych bez wyraźnej zgody zainteresowanego państwa nadbrzeżnego.
Część XIV
Rozwój i transfer technologii morskiej
ROZDZIAŁ 1
POSTANOWlENIA OGÓLNE
Artykuł 266
Popieranie rozwoju i transferu technologii morskiej
1. Państwa powinny współpracować bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, stosownie do swoich możliwości, w celu aktywnego popierania rozwoju i transferu wiedzy naukowej o morzu i technologii morskiej na sprawiedliwych i rozsądnych warunkach.
2. Państwa powinny popierać rozwój morskiego potencjału naukowo-technicznego Państw potrzebujących pomocy technicznej w tej dziedzinie i proszących o jej udzielenie, w szczególności Państw rozwijających się łącznie z Państwami śródlądowymi i Państwami o niekorzystnym położeniu geograficznym w zakresie eksploracji, eksploatacji i ochrony zasobów mórz oraz gospodarowania zasobami, ochrony i zachowania środowiska morskiego, badań naukowych morza i innej działalności w środowisku morskim zgodnej z niniejszą Konwencją, w celu przyśpieszenia rozwoju społeczno-gospodarczego Państw rozwijających się.
3. Państwa powinny dążyć do popierania kształtowania sprzyjających ekonomicznych i prawnych warunków transferu technologii morskiej na sprawiedliwej podstawie, dla dobra wszystkich zninteresowanych stron.
Artykuł 267
Ochrona prawnych interesów
Popierając współpracę stosownie do artykułu 266, państwa powinny uwzględniać w należyty sposób wszelkie prawne interesy, obejmujące między innymi prawa i obowiązki posiadaczy, dostawców i odbiorców technologii morskiej.
Artykuł 268
Cele podstawowe
Państwa, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, powinny popierać:
a) nabywanie, ocenę i rozpowszechnianie morskiej wiedzy technologicznej oraz ułatwinie dostępu do takich informacji i danych;
b) rozwój odpowiednich technologii morskich;
c) rozwój niezbędnej infrastruktury technologicznej w celu ułatwiania transferu technologii morskiej;
d) rozwój kadr przez szkolenie i kształcenie obywateli Państw i krajów rozwijających się, szczególnie obywateli krajów i Państw najmniej rozwiniętych;
e) współpracę międzynarodową na wszelkich poziomach, szczególnie regionaloną, subregionalną i dwustronną.
Artykuł 269
Środki służące osiąganiu celów podstawowych
Dla osiągnięcia celów wymienionych w artykule 268, Państwa bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, powinny dążyć między innymi do:
a) tworzenia programów współpracy technicznej dla efektywnego przekazywania wszelkich rodzajów technologii morskiej Państwom, które jej potrzebują i żądają pomocy technicznej w tej dziedzinie, w szczególności rozwijającym się Państwom śródlądowym oraz Państwom o niekorzystnym położeniu geograficznym, jak również innym rozwijającym się Państwom, które nie były w stanie stworzyć lub rozwinąć własnych możliwości technologicznych w zakresie nauki o morzu oraz eksploracji i eksploatacji zasobów morza lub rozwinąć infrastrukturę takiej technologii;
b) popierania dogodnych warunków zawierania porozumień, kontraktów i innych podobnych układów, na słusznych i rozsądnych warunkach;
c) odbywania konferencji seminariów i sympozjów w sprawie zagadnień naukowych i technologicznych, w szczególności polityki i metod przekazywania technologii morskiej;
d) popierania wymiany naukowców, technologów i innych ekspertów;
e) podejmowania projektów, popierania wspólnych przedsięwzięć i innych form współpracy dwustronnej i wielostronnej.
ROZDZIAŁ 2
WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA
Artykuł 270
Sposoby i środki współpracy międzynarodowej
Współpraca międzynarodowa w rozwoju i przekazywaniu technologii morskiej, powinna być prowadzona, tam gdzie jest to możliwe i stosowne, przez istniejące dwustronne, regionalne lub wielostronne programy, jak również przez rozszerzone i nowe programy w celu ułatwiania badań naukowych morza, przekazywania morskiej technologii, szczególnie w nowych dziedzinach, oraz przez odpowiednie międzynarodowe fundusze badań oceanu i rozwoju.
Artykuł 271
Wytyczne, kryteria i standardy
Państwa, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, powinny popierać tworzenie powszechnie przyjętych wytycznych, kryteriów i standardów dla przekazywania morskiej technologii na podstawie dwustronnej lub w ramach organizacji międzynarodowych oraz na innym forum, uwzględniając w szczególności interesy i potrzeby państw rozwijających się.
Artykuł 272
Koordynacja programów międzynarodowych
W dziedzinie przekazywania technologii morskiej państwa powinny dążyć do zapewnienia, aby właściwe organizacje międzynarodowe koordynowały swoją działalność, łącznie z programami regionalnymi i globalnymi, z uwzględnieniem interesów i potrzeb państw rozwijających się, szczególnie państw śródlądowych i państw o niekorzystnym położeniu geograficznym.
Artykuł 273
Współpraca z organizacjami międzynarodowymi oraz z Organizacją
Państwa powinny aktywnie współpracować z właściwymi organizacjami międzynarodowymi oraz z Organizacją, w celu popierania i ułatwiania przekazywania Państwom rozwijającym się, ich obywatelom oraz przedsiębiorstwom, doświadczeń i technologii dotyczących działalności w Obszarze.
Artykuł 274
Cele Organizacji
Z zastrzeżeniem wszelkich prawnych interesów obejmujących
między innymi prawa i obowiązki posiadaczy, dostawców i odbiorców technologii, Organizacja, w zakresie działalności w Obszarze powinna zapewnić aby:
a) na zasadach sprawiedliwego podziału geografícznego, obywatele
Państw rozwijających się, zarówno nadbrzeżnych, jak i śródlądowych oraz o niekorzystnym położeniu geograficznym, byli uwzględniani w kształceniu członków kierowniczej kadry naukowo-technicznéj tworzonej dla jej przedsięwzięć;
b) techniczna dokumentacja odpowiedniego wyposażenia, maszyn, urządzeń i metod była udostępniana wszystkim Państwom, a szczególnie państwom rozwijającym się, potrzebującym pomocy technicznej i proszącym o jej udzielenie w tej dzdiedzinie,
c) zostały przyjęte przez Organizację odpowiednie środki ułatwiające otrzymywanie pomocy technicznej w dziedzinie morskiej technologii przez Państwa potrzebujące takiej pomocy i proszące o jej udzielenie, w szczególności przez Państwa rozwijające się oraz nabywanie przez ich obywateli niezbędnych umiejętnoścí i "know-how" łącznie z przygotowaniem zawodowym;
d) udzielano pomocy Państwom potrzebującym pomocy technicznej i proszącym o jej udzielenie, szczególnie Państwom rozwijającym się, w nabywaniu niezbędnego wyposażenia, maszyn i metod oraz innego technicznego "know-how" za pośrednictwem wszelkich układów fínansowych przewidzianych w niniejszej Konwencji.
ROZDZIAŁ 3
KRAJOWE I REGIONALNE MORSKIE OŚRODKI
NAUKOWE I TECHNOLOGICZNE
Artykuł 275
Tworzenie ośrodków krajowych
1. Państwa, bezpośrednio Iub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych i Organizacji, powinny popierać tworzenie szczególnie w rozwijających się Państwach nadbrzeżnych, krajowych morskich badawczych ośrodków naukowych i technologicznych oraz umacnianie już istniejących ośrodków krajowych, w celu stymulowania i przyśpieszania prowadzenia przez nadbrzeżne Państwa rozwijające się morskich badań naukowych, jak również dIa podniesienia zdolności wykorzystania i ochrony ich zasobów morskich w ich interesie ekonomicznym.
2. Państwa, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych i Organizacji, powinny udzielać odpowiedniego poparcia ułatwiającego tworzenie Iub umocnianie takich krajowych ośrodków w celu zapewnienia Państwom potrzebującym pomocy technicznej i proszącym o jej udzieIenie, nowoczesnych metod szkolenia, niezbędnego wyposażenia, umiejętności i "know-how" oraz ekspertów technicznych.
Artykuł 276
Tworzenie ośrodków regionalnych
1. Państwa, w koordynacji z właściwymi organizacjami międzynarodowymi, Organizacją i krajowymi morskimi instytucjami naukowymi i technologicznymi, powinny popierać tworzenie regionalnych morskich badawczych ośrodków naukowych i technologicznych szczególnie w Państwach rozwijających się, w celu stymulowania i doskonalenia prowadzonych przez Państwa rozwijające się badań naukowych morza, oraz popieranía transferu technologii morskiej:
2. Wszystkie Państwa regionu powinny współpracować z ośrodkiem regionalnym dla zapewnienia bardziej efektywnego osiągania celów tych ośrodków.
Artykuł 277
Funkcje ośrodków regionalnych
Funkcje ośrodków regionalnych obejmują między innymi:
a) programy szkoleniowe i oświatowe wszelkich szczebli w różnych aspektach morskich badań naukowo-technicznych, w szczególności biologii morskiej, łącznie z ochroną i gospodarką zasobami żywymi, oceanografii, hydrografii, techniki, geologicznej eksploatacji dna morskiego, technologii kopalnictwa i odsalania;
b) studia z zakresu zarządzania;
c) programy studiów dotyczące ochrony i zachowania środowiska morskiego oraz zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia;
d) organizację regionalnych konferencji, seminariów i sympozjów;
e) uzyskiwanie i przetwarzanie danych morskich informacji naukowych i technologicznych;
f) szybkie rozpowszechnianie w łatwo dostępnych publikacjach wyników naukowych badań morza i badań technologicznych;
g) podawanie do publicznej wiadomości informacji o polityce przekazywania technologii morskiej oraz systematyczne studia porównawcze nad taką polityką;
h) zbieranie i systematyzowanie informacji o marketingu technologii oraz kontraktach i innych układach dotyczących patentów;
i) współpracę techniczną z innymi państwami regionu.
ROZDZIAŁ 4
WSPÓŁPRACA MIĘDZY ORGANIZACJAMI MIĘDZYNARODOWYMI
Artykuł 278
Współpraca między organizacjami międzynarodowymi
Właściwe organizacje międzynarodowe wymienione w niniejszej Części oraz Części XIII, powinny podejmować wszelkie odpowiednie środki bezpośrednio lub w ścisłej współpracy między sobą, dla zapewnienia efektywnego wykonywania ich funkcji i obowiązków, przewidzianych z niniejszej Części.
Część XV
Załatwianie sporów
ROZDZIAŁ 1
P0STANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 279
Obowiązek załatwiania sporów środkami pokojowymi
Państwa-Strony powinny załatwiać wszelkie spory dotyczące interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, środkami pokojowymi zgodnie z artykułem 2 ustęp 3, Karty Narodów Zjednoczonych i w tym celu powinny dążyć do rozstrzygnięcia środkami wymienionymi w artykule 33 ustęp 1, Karty.
Artykuł 280
Załatwianie sporów środkami pokojowymi wybranymi przez strony.
Postanowienia niniejszej Części nie naruszają prawa Państw-Stron do uzgodnienia w każdym czasie, załatwienia między sobą sporu dotyczącego interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, wybranymi przez nie środkami pokojowymi.
Artykuł 281
Postępowanie na wypadek nie załatwienia sporu przez strony
1. Jeżeli Państwa-Strony wiodące spór dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, postanowiły dążyć do załatwienia sporu środkami pokojowymi według swego wyboru, procedury przewidziane w niniejszej Części mają zastosowanie jedynie wówczas, gdy nie doszło do załatwienia sporu przy pomocy tych środków, a porozumienie między stronami nie wyklucza zastosowania innej procedury.
2. Jeżeli strony uzgodniły również ostateczny termin, ustęp 1 stosuje się dopiero po upływie tego terminu.
Artykuł 282
Obowiązki wynikające z porozumień powszechnych, regionalnych lub dwustronnych
Jeżeli Państwa-Strony wiodące spór dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, uzgodniły w porozumieniu powszechnym, regionalnym lub dwustronnym, albo w jakikolwiek inny sposób, że taki spór zostanie przekazany na wniosek którejkolwiek ze stron sporu do załatwienia według procedury prowadzącej do wydania wiążącej decyzji, procedurę tę stosuje się zamiast procedur przewidzianych w niniejszej Części, chyba że strony postanowiły co innego.
Artykuł 283
Obowiązek wymiany poglądów
1. Jeżeli między Państwami-Stronami wyniknie spór dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, strony sporu bezzwłocznie przystępują do wymiany poglądów dotyczących załatwienia sporu w drodze rokowań lub innymi środkami pokojowymi.
2. Strony powinny bezzwłocznie dokonać wymiany poglądów również wówczas, kiedy postępowanie w sprawie załatwienia sporu zakończyło się niepowodzeniem albo kiedy spór został załatwiony, a okoliczności wymagają konsultacji co do sposobu wykonania rozstrzygnięcia.
Artykuł 284
Postępowanie koncyliacyjne
1. Państwo-Strona wiodąca spór dotyczący interpretacji lub
stosowania niniejszej Konwencji, może zaproponować drugiej stronie lub stronom w sporze poddanie sporu koncyliacji zgodnie z procedurą przewidzianą w Aneksie V rozdział 1 V lub innej procedurze koncyliacyjnej.
2. Jeżeli propozycja zostanie przyjęta i strony osiągną porozumienie co do procedury koncyliacyjnej podlegającej zastosowaniu, każda ze stron może przekazać spór tej procedurze.
3, Jeżeli propozycja nie zostanie przyjęta lub strony nie dokonają wyboru procedury koncyliacyjnej, postępowanie koncyliacyjne uważa się za zakończone.
4. Jeżeli spór został poddany koncyliacji, postępowanie może być zakończone tylko zgodnie z uzgodnioną procedurą koncyliacyjną, chyba że strony postanowiły inaczej.
Artykuł 285
Stosowanie niniejszego rozdziału do sporów poddanych zgodnie z Częścią XI
Niniejszy rozdział stosuje się do każdego sporu, który zgodnie z Częścią XI, rozdział 5 Części XI powinien być załatwiony zgodnie z procedurami przewidzianymi w niniejszej Części. Jeżeli stroną w takim sporze jest inny podmiot niż Państwo-Strona, niniejszy rozdział stosuje się mutatis mutandis.
ROZDZlAŁ 2
PROCEDURY OBOWIĄZKOWE, W KTÓRYCH ZAPADAJĄ WIĄŻĄCĘ DECYZJE
Artykuł 286
Stosowanie procedur na podstawie niniejszego rozdziału
Z zastrzeżeniem rozdziału 3, każdy spór dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji nie załatwiony według rozdziału 1, poddaje się na wniosek strony sporu sądowi lub trybunałowi, mającemu jurysdykcję na podstawie niniejszego rozdziału.
Artykuł 287
WYBÓR PROCEDURY
1. Przy podpisywaniu, ratyfikowaniu lub przystępowaniu do niniejszej Konwencji lub w każdym późniejszym czasie, Państwo może w drodze pisemnej deklaracji wybrać jeden lub więcej z następujących środków załatwiania sporów, dotyczących interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji:
a) Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza utworzony
zgodnie z Aneksem VI;
b) Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości;
c) trybunał arbitrażowy ustanowiony zgodnie z Aneksem VII; d) specjalny trybunał arbitrażowy ustanowiony zgodnie z Aneksem VIII dla jednej lub wielu kategorii sporów w niej określonych.
2. Deklaracja złożona według ustępu 1 nie narusza ani nie jest naruszana przez obowiązek Państwa-Strony uznania jurysdykcji Izby Sporów Dna Morskiego Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza w zakresie i w sposób przewidziany w Części XI rozdział 5.
3. Uważa się, że Państwo-Strona, które jest stroną sporu nie objętego obowiązującą deklaracją, wyraziło zgodę na arbitraż zgodnie z Aneksem VII.
4. Jeżeli strony sporu przyjęły tę samą procedurę załatwienia sporu, spór może być poddany tylko tej procedurze, chyba że strony postanowią inaczej.
5. Jeżeli strony sporu nie przyjęły tej samej procedury załatwienia sporu, spór może być poddany tylko arbitrażowi zgodnie z Aneksem VII, chyba że strony postanowią inaczej.
6. Deklaracja złożona według ustępu l, pozostaje w mocy przez 3 miesiące od złożenia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych zawiadomienia o jej cofnięciu.
7. Nowa deklaracja, zawiadomienie o cofnięciu lub utracie mocy przez deklarację, nie wpływa w żaden sposób na postępowanie toczące się przed sądem lub trybunałem mającym jurysdykcję na podstawie niniejszego artykułu, chyba że strony postanowią inaczej.
8. Deklaracje i zawiadomienia wymienione w niniejszym artykule składa się Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który ich odpisy przesyła Państwom-Stronom,
Artykuł 288
Jurysdykcja
1. Sąd lub trybunał wymieniony w artykule 287, ma jurysdykcję w każdym sporze dotyczącym interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, przedłożonym mu zgodnie z niniejszą Częścią.
2. Sąd lub trybunał wymieniony w artykule 287, ma również jurysdykcję w każdym sporze dotyczącym interpretacji lub stosowania porozumienia dotyczącego celów niniejszej Konwencji, który został mu przedłożony zgodnie z porozumieniem.
1. Izba Sporów Dna Morskiego Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza utworzona zgodnie z Aneksem VI oraz każda inna izba lub trybunał arbitrażowy wymieniony w Części XI rozdział 5, mają jurysdykcję w każdej sprawie przedłożonej im zgodnie z wymienioną Częścią i rozdziałem.
2. W razie sporu dotyczącego jurysdykcji sądu lub trybunału, zagadnienie to roztrzyga decyzja tego sądu lub trybunału.
Artykuł 289
Eksperci
W sporze dotyczącym zagadnień naukowych lub technicznych, sąd lub trybunał mający jurysdykcję na podstawie niniejszego rozdziału, może na wniosek strony lub z własnej inicjatywy wybrać w porozumieniu ze stronami nie mniej niż dwóch ekspertów naukowych lub technicznych, w miarę możliwości z odpowiedniej listy sporządzonej zgodnie z artykułem 2 Aneksu VIII, którzy zasiadają w sądzie lub trybunale bez prawa głosu.
Artykuł 290
Środki tymczasowe
1. Sąd lub trybunał, któremu spór został prawidłowo przedłożony, uznający prima facie swą jurysdykcję na podstawie niniejszej Części lub Części XI rozdział 5, może zarządzić na czas do wydania ostatecznej decyzji, wszelkie środki tymczasowe, jakie uzna za odpowiednie w danych okolicznościach, w celu zabezpieczenia praw stron sporu lub dla zapobieżenia poważnej szkodzie w środowisku morskim.
2. Środki tymczasowe mogą być zmienione lub uchylone, jeżeli okoliczności uzasadniające ich podjęcie zmienią się lub odpadną.
3. Środki tymczasowe mogą być zastosowane, zmienione lub
uchylone na podstawie niniejszego artykułu tylko na wniosek strony sporu i po stworzeniu stronom możliwości ich wysłuchania.
4. Sąd lub trybunał zawiadomia niezwłocznie strony sporu oraz te Państwa-Strony, których zawiadomienie uzna za celowe o zarządzeniu, zmianie lub uchyleniu środków tymezasowych.
5. Do czasu utworzenia trybunału arbitrażowego, któremu poddaje się spór na podstawie niniejszego rozdziału, sąd lub trybunał wybrany przez strony, albo Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza, jeżeli w ciągu dwóch tygodni od daty złożenia wniosku o zarządzenie środków tymczasowych strony nie dokonały takiego wyboru, albo w zakresie działalności w Obszarze, Izba Sporów Dna Morskiego może zarządzić, zmienić lub uchylić środki tymczasowc zgodnie z niniejszym artykułem, jeżeli uzna prima facie, że trybunał, który ma być ustanowiony będzie miał jurysdykcję, a nagłość sytuacji tego wymaga. Niezwłocznie po utworzeniu trybunał, któremu spór został poddany może zmienić, uchylić lub potwierdzić środki tymczasowe, postępując zgodnie z ustępami od 1 do 4.
6. Strony sporu powinny niezwłocznie wykonać wszelkie środki tymczasowe podjęte na podstawie niniejszego artykułu.
Artykuł 291
Przystąpienie
1. Wszelkie procedury załatwiania sporów wymienione w niniejszej Części są otwarte dla Państw-Stron.
2. Procedury załatwiania sporów wymienione w niniejszej Części są otwarte dla podmiotów innych niż Państwa-Strony jedynie wówczas, jeżeli wyraźnie przewiduje to niniejsza Konwencja.
Artykuł 292
Niezwłoczne zwolnienie statku i załogi
1. Jeżeli organy Państwa-Strony zatrzymały statek podnoszący banderę innego Państwa-Strony i twierdzi się, że zatrzymujące Państwo nie zastosowało się do postanowień niniejszej Konwencji w przedmiocie niezwłocznego zwolnienia statku lub jego załogi po złożeniu rozsądnej kaucji lub innego zabezpieczenia finansowego, sprawa zwolnienia z zatrzymania może być przedłożona sądowi lub trybunałowi uzgodnionemu przez strony lub w braku takiego uzgodnienia w ciągu 10 dni od zatrzymania, sądowi lub trybunałowi zaakceptowanemu przez państwo zatrzymujące na podstawie artykułu 287, albo Międzynarodowemu Trybunałowi Prawa Morza, chyba że strony postanowią inaczej.
2. Wniosek o zwolnienie może być złożony jedynie przez państwo bandery statku lub w jego imieniu.
3. Sąd lub trybunał rozpatruje niezwłocznie wniosek o zwolnienie, ograniczając rozpoznanie sprawy do kwestii zwolnienia, bez uszczerbku dla rozpoznania meritum sprawy przez odpowiednie krajowe forum przeciwko statkowi, jego kapitanowi lub załodze. Organy państwa zatrzymującego są uprawnione do zwolnienia statku lub załogi w dowolnym czasie.
4. Po złożeniu kaucji lub innego zabezpieczenia finansowego określonego przez sąd lub trybunał, organy państwa zatrzymującego niezwłocznie wykonują decyzję sądu lub trybunału w przedmiocie zwolnienía statku lub jego załogi.
Artykuł 293
Prawo właściwe
1. Sąd lub trybunał mający jurysdykcję na podstawie niniejszego rozdziału, stosuje niniejszą Konwencję oraz inne zasady prawa międzynarodowego, które nie są sprzeczne z niniejszą Konwencją.
2. Postanowienie ustępu 1, nie narusza uprawnienia sądu lub trybunału mającego jurysdykcję na podstawie niniejszego rozdziału, do rozstrzygnięcia sporu na zasadzie ex aequo et bono, jeżeli strony wyraziły na to zgodę.
Artykuł 294
Postępowanie wstępne
1. Sąd lub trybunał przewidziany w artykule 287, do którego został złożony wniosek dotyczący sporu wymienionego w arykule 297, określa na wniosek strony lub może określić z własnej inicjatywy, czy dane roszczenie stanowi nadużycie procedury sądowej lub arbitrażowej oraz czy jest prima facie należycie nieuzasadnione. Jeżeli sąd lub trybunał ustali, że roszczenie stanowi nadużycie procedury sądowej lub jest prima facie nieuzasadnione, nie podejmuje żadnych dalszych czynności w sprawie.
2. Po otrzymaniu wniosku, sąd lub trybunał niezwłocznie zawiadomia drugą stronę lub strony o wniosku oraz zakreśla rozsądny termin, do którego mogą one żądać dokonania ustalenia zgodnie z ustępem 1.
3. Niniejszy artykuł nie narusza prawa stron sporu do zgłoszenia zarzutów wstępnych, zgodnie z właściwymi przepisami procedury.
Artykuł 295
Konieczność wyczerpania środków miejscowych
Spór między Państwami-Stronami dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, może być poddany procedurom przewi-dzianym w niniejszym rozdziale dopiero go wyczerpaniu środków miejscowych, jeżeli wymaga tego prawo międzynarodowe.
Artykuł 296
Ostateczność i moc wiążąca orzeczeń
1. Orzeczenie wydane przez sąd lub trybunał mający jurysdykcję na podstawie niniejszego rozdziału, jest ostateczne i powinno być wykonane przez wszystkie strony sporu.
2. Orzeczenie ma moc wiążącą tylko dla stron i tyIko w zakresie danego sporu.
ROZDZIAŁ 3
OGRANICZENIA I WYJĄTKI STOSOWANIA ROZDZIAŁU 2
Artykuł 297
Ograniczenia stosowania rozdziału 2
1. Spory dotyczące interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, w zakresie wykonywania przez Państwo nadbrzeżne jego suwerennych praw lub jurysdykcji przewidzianej w niniejszej Konwencji, podlegają procedurom przewidzianym w rozdziale 2, w następujących sprawach:
a) jeżeli twierdzi się, że Państwo nadbrzeżne naruszyło postanowienia niniejszej Konwencji dotyczące wolności i praw żeglugi, przelotu lub układania kabli podmorskich i rurociągów, jak również innych zgodnych z prawem międzynarodowym sposobów korzystania z morza wymienionych w artykule 58;
b) jeżeli twierdzi się, że Państwo korzystając z wymienionych wyżej wolności, praw Iub korzystając z morza naruszyło niniejszą Konwencję lub wydane zgodnie z Konwencją ustawy i przepisy państwa nadbrzeżnego albo inne zasady prawa międzynarodowego, które są nie sprzeczne z niniejszą Konwencją;
c) jeżeli twierdzi się, że Państwo nadbrzeżne naruszyło mające zastosowanie do niego międzynarodowe zasady i standardy dotyczące ochrony środowiska morskiego ustanowione przez niniejszą Konwencję lub przez właściwe organizacje międzynarodowe aIbo konferencję dyplomatyczną zgodnie z Konwencją.
2. a) Spory dotyczące interpretacji lub stosowania postanowień niniejszej Konwencji w zakresie badań naukowych morza, podlegają załatwieniu zgodnie z rozdziałem 2, chyba że Państwo nadbrzeżne nie jest zobowiązane do akceptowania poddania takiemu załatwieniu sporu wynikłego z:
i/ wykonywania przez Państwo nadbrzeżne praw lub swobód zgodnie z artykułem 246; lub
ii/ decyzji Państwa nadbrzeżnego dotyczącej zawieszenia lub
przerwania projektu badawczego zgodnie z artykułem 253.
b) Spór wynikły z twierdzenía przez Państwo prowadzące badania, że odnośnie określonego projektu Państwo nadbrzeżne nie korzysta ze swych praw według artykułów 246 i 253, w sposób zgodny z niniejszą Konwencją, powinien być poddany na wniosek stron koncyliacji według rozdziału 2 Aneksu V, z zastrzeżeniem, że komisja koncyliacyjna nie poddaje w wątpliwość wykonywania przez Państwo nadbrzeżne jego uprawnienia do wyznaczania obszarów specjalnych wymienionych artykule 246 ustęp 6 lub jego prawa cofnięcia zgody na podstawie artykułu 246 ustęp 2.
3. a) Spory dotyczące interpretacji lub stosowania postanowień niníejszej Konwencji w zakresie rybołówstwa, powinny być załatwiane zgodnie z rozdziałem 2, z tym że Państwo nadbrzeżne nie jest zobowiązane do wyrażenia zgody na poddanie takiemu załatwieniu sporu dotyczącego jego suwerennych praw do zasobów żywych wyłącznej strefy ekonomicznej lub wykonywania tych praw, łącznie z jego uprawnieniem do określenia dopuszczalnego połowu, swej zdolności połowowej, rozdziału nadwyżki połowowej pomiędzy inne Państwa oraz warunków przewidzianych w jego ustawach i przepisach dotyczących ochrony i zarządzania jego zasobemi żywymi.
b) Jeżeli spór nie został załatwiony według rozdziału 1 niniejszej Części, spór powinien być poddany koncyliacji według rozdziału 2 Aneksu V, na żądanie strony sporu, jeżeli twierdzi się, że:
i/ Państwo nadbrzeżne w sposóh oczywisty nie wypełnia swoich zobowiązań zapewnienía, w drodze właściwych środków ochrony i gospodarowania, aby żywe zasoby wyłącznej strefy ekonomicznej nie były poważnie zagrożone ;
ii/ Państwo nadbrzeżne arbitralnie odmawia określenia na wniosek innego Państwa dopuszczalnego odłowu i swej zdolności połowowej w stosunku stad, których poławianiem zainteresowane jest to inne Państwo; lub
iii/ Państwo nadbrzeżne arbitralnie odmawia przydzielenia innemu według artykułów 62, 69 i 70, oraz według warunków ustanowionych przez państwo nadbrzeżne, zgodnych z niniejszą Konwencją, całości lub części stwierdzonej przez siebie nadwyżki połowowej.
c) W żadnym wypadku komisja koncyliacyjna nie zastępować Państwa nadbrzeżnego w wykonywaniu jego praw.
d) Sprawozdanie komisji koncyliacyjnej przekazuje się właściwym organizacjom międzynarodowym.
e) Prowadząc rokowania w sprawie zawarcia porozumień zgodnie z artykułami 65 i 70, Państwa-Strony, jeżeli nie postanowią inaczej, powinny przyjmować postanowienia o środkach, jakie podejmą w celu zmiejszenia możliwości powstawania nieporozumień dotyczących interpretacji lub stosowania porozumienia oraz postanowienia regulujące ich postępowanie na wypadek powstania do nieporozumień.
Artykuł 298
Opcyjne wyłączenie stosowania rozdziału 2
l. Przy podpisywaniu, ratyfikowaniu lub przystępowaniu do niniejszej Konwencji albo w każdym późniejszym czasie, Państwo może bez uszczerbku dla zobowiązań wynikających z rozdziału 1 oświadczyć na piśmie, że nie godzi się na jedną lub wiele procedur przewidzianych w rozdziale 2, dotyczących jednej lub wielu kategorii niżej wymienionych sporów:
a) i/ sporów dotyczących interpretacji 1ub stosowowania artykułów 15, 74 i 83, dotyczących delimitacji granic morskich, zatok historycznych lub tytułów, z zastrzeżeniem, że państwo składające taką deklarację, jeżeli spór wyniknie po wejściu w życie niniejszej Konwencji i jeżeli nie osiągnięto porozumienia w rozsądnym czasie w drodze rokowań między stronami, na wniosek strony sporu zgodzi się na poddanie sprawy koncyliacji według rozdziału 2 Aneksu V; z dalszym zastrzeżeniem, że spór, który z konieczności obejmuje zbiegające się rozpoznanie jakiegoś niezałatwionego sporu dotyczącego suwerenności lub innych praw na szelfie lub wyspiarskim terytorium lądowym, zostanie wyłączony z takiego poddania;
ii/ po złożeniu sprawozdania przez komisję koncyliacyjną, które powinno zawierać uzasadnienie, strony podejmują rokownia w sprawie zawarcia porozumienia na podstawie tego sprawozdania; jeżeli rokowania te nie doprowadzą do porozumienia, strony za obopólną zgodą poddają sprawę jednej z procedur wynienionych w rozdziale 2, chyba, źe strony postanowią inaczej;
iii/ niniejsza litera nie stosuje się do sporu o granice morskie, ostatecznie załatwionego przez układ między stronami lub do takiego sporu, który ma być załatwiony zgodnie z porozumieniem dwustronnym lub wielostronnym wiążącym te strony.
b) Sporów dotyczących działalności wojskowej, łącznie z operacjami wojskowymi rządowych statków i statków powietrznych używanych w służbie niehandlowej oraz sporów dotyczących czynności związanych z zapewnienia wykonywania ustaw w odniesieniu do korzystania z suwennych praw 1ub jurysdykcji wyłączonej spod jurysdykcji sądu lub trybunału na podstawie artykułu 297 ustęp 2 lub 3;
c) Sporów, w stosunku do których Rada Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych wykonuje funkcje przyznane jej przez Kartę Narodów Zjednoczonych, chyba że Rada Bezpieczeństwa postanowi zdjąć sprawę z porządku swych obrad lub wezwie strony do załatwienienia sporu środkami przewidzianymi w niniejszej Konwencji.
2. Państwo-Strona, które złożyło deklarację na podstawie ustępu 1 może ją w każdym czasie cofnąć lub uzgodnić poddanie sporu wyłączonego przez deklarację, procedurze wymienionej w niniejszej Konwencji.
3. Państwo-Strona, które złożyło deklarację na podstawie ustępu 1, nie ma prawa poddać sporu, należącego do kategorii sporów wyłączonych, procedurze przewidzianej w niniejszej Konwencji przeciwko innemu Państwu-Stronie, bez zgody tej strony.
4. Jeżeli jedno z Państw-Stron złożyło deklarację na podstawie ustępu 1 d), drugie Państwo-Strona może poddać spór należący do kategorii wyłączonych, przeciwko stronie składającej deklarację, procedurze wymienionej w takiej deklaracji.
5. Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, złożenie nowej deklaracji lub cofnięcie deklaracji, nie wpływa na bieg postępowania przed sądem lub trybunałem zgodnie z niniejszym artykułem.
6. Deklarację lub zawiadomienie o cofnięciu deklaracji na podstawie niniejszego artykułu składa się Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednocznonych, który przekazuje jej odpis Państwom-Stronom.
Artykuł 299
Prawo stron do uzgodnienia procedury
1. Spór wyłączony na podstawie artykułu 297, lub deklarację na podstawie artykułu 298, spod procedur załatwiania sporów przewidzianych w rozdziale 2, może być poddany takim procedurom tylko za zgodą stron sporu.
2. Przepisy niniejszego rozdziału nie naruszają praw stron sporu do uzgodnienia innej procedury załatwienia sporu lub osiągnięcia polubownego załatwienia.
CZĘŚĆ XVI
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 300
Dobra wiara i nadużycie prawa
Państwa-Strony powinny wykonywać w dobrej wierze zobowiązania przyjęte na podstawie niniejszej Konwencji oraz korzystać z praw, jurysdykcji i wolności uznanych w niniejszej Konwencji, w sposób nie stanowiący nadużycia prawa.
Artykuł 301
Pokojowe korzystanie z mórz
Korzystając ze swoich praw i wykonując swoje zobowiązania zgodnie z niniejszą Konwencją, Państwa-Strony powinny powstrzymywać się od groźby lub użycia siły przeciw integralności terytorialnej lub politycznej niezawisłości innego Państwa lub w jakikolwiek inny sposób, niezgodny z zasadami prawa międzynarodowego zawartymi w Karcie Narodów Zjednoczonych
Artykuł 302
Ujawnienie informacji
Bez uszczerbku dla prawa Państwa-Strony do korzystania z procedur załatwiania sporów przewidzianych w niniejszej Konwencji, nie można przyjmować, że postanowienia niniejszej Konwencji wymagają od Państwa-Strony, aby przy wykonywaniu swych zobowiązań wynikających z Konwencji, dostarczało informacji, których ujawnienie jest sprzeczne z istotnymi interesami jego bezpieczeństwa.
Artykuł 303
Obiekty archeologiczne i historyczne znalezione w morzu
1. Państwa mają obowiązek chronić obiekty natury archeologicznej i historycznej znalezione w morzu i powinny współpracować w tym celu.
2. W celu kontrolowania obrotu takimi obiektami, Państwo nadbrzeżne może przy stosowaniu artykułu 33, przyjmować domniemanie, że ich usunięcie z dna morskiego strefy wymienionej w tym artykule bez jego zgody, stanowi naruszeníe w obrębie jego terytorium lub morza terytorialnego ustaw i przepisów wymienionych w tym artykule.
3. Postanowienia niniejszego artykułu nie naruszają praw właścicieli, których da się ustalić, prawa ratownictwa lub innych reguł prawa morskiego lub praw i praktyki dotyczącej wymiany kulturalnej.
4. Niniejszy artykuł nie stanowi uszczerbku dla innych porozumień międzynarodowych i zasad prawa międzynarodowego, dotyczących ochrony obiektów natury archeologicznej i historycznej.
Artykuł 304
Odpowiedzialność za szkodę
Postanowienia niniejszej Konwencji dotyczące odpowiedzialności za szkodę, nie naruszają stosowania obowiązujących zasad i rozwijania in-ych zasad odnoszących się do odpowiedzialności na podstawie prawa międzynarodowego.
CZĘŚĆ XVII
POSTANOWIENIA KOŃCOWE
Artykuł 305
Podpisanie
1. Niniejsza Konwencja jest otwarta do podpisu przez:
a) wszystkie państwa;
b) Namibię, reprezentowaną przez Radę Narodów Zjednoczonych dla Namibii;
c) wszystkie niezależne Państwa stowarzyszone, które wybrały ten status w akcie samookreślenia nadzorowanego i zatwierdzonego przez Narody Zjednoczone zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego 1514 /XV/, którym przysługuje kompetencja w dziedzinach regulowanych przez niniejszą Konwencję, łącznie z kompetencją zawierania traktatów w tych dziedzinach;
d) wszystkie niezależne Państwa stowarzyszone, które zgodnie ze swymi umowami o stowarzyszeniu mają kompetencje w dziedzinach regulowanych przez niniejszą Konwencję, łącznie z kompetencją zawierania traktatów w tych dziedzinach;
e) wszystkie terytoria korzystające z całkowitego wewnętrznego samorządu, uznane za takie przez Narody Zjednoczone, które jednak nie uzyskały całkowitej niepodległości zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego 1514 /XV/, którym przysługuje kompetencja w dziedzinach regulowanych przez niniejszą Konwencję, łącznie z kompetencją zawierania traktatów w tych dziedzinach;
f) organizacje międzynarodowe zgodnie z Aneksem IX.
2. Niniejsza Konwencja pozostanie otwarta do podpisu do dnia 9 grudnia 1984 roku w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jamajki oraz od dnia 1 lipca 1983 r. do 9 grudnia 1984 r. w głównej siedzibie Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku.
Artykuł 306
Ratyfikacja i formalne zatwierdzenie
Niniejsza Konwencja podlega ratyfikacji przez Państwa oraz inne podmioty wymienione w artykule 305 ustęp 1 litery b, c, d, e, jak też formalnemu zatwierdzeniu, zgodnie z Aneksem IX, przez podmioty wymienione w artykule 305 ustęp 1, litera f. Dokumenty ratyfikacji i formalnego zatwierdzenia składa się Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 307
Przystąpienie
Niniejsza Konwencja jest otwarta do przystąpienia przez państwa oraz inne podmioty określone w artykule 305. Przystąpienie podmiotów wymienionych w artykule 305 ustęp 1 litera f, powinno być zgodne z Aneksem IX. Dokumenty przystąpienia składa się Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 308
Wejście w życie
1. Niniejsza Konwencja wchodzi w życie po upływie 12 miesięcy od daty złożenia sześćdziesiątego dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia.
2. Dla każdego państwa ratyfikującego niniejszą Konwencję lub przystępującego do niej po złożeniu sześćdziesiątego dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia, Konwencja wchodzi w życie w trzydziestym dniu po złożeniu dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia, z uwzględnieniem ustępu 1.
3. Zgromadzenie Organizacji zbiera się z chwilą wejścia w życie niniejszej Konwencji i dokonuje wyboru Rady Organizacji. Pierwszą Radę tworzy się w sposób zgodny z celami artykułu 161, jeżeli postanowienia tego artykułu nie mogą być ściśle zastosowane.
4. Zasady, przepisy i procedury opracowane przez Komisję Przygotowawczą, stosuje się tymczasowo do czasu ich formalnego przyjęcia przez Organizację, zgodnie z Częścią XI.
5. Organizacja i jej organy działają zgodnie z rezolucją II Trzeciej Konferencji Prawa Morza Narodów Zjednoczonych, dotyczącą inwestycji przygotowawczych oraz decyzjami Komisji Przygotowawczej przyjętymi w wykonaniu tej rezolucji.
Artykuł 309
Zastrzeżenia i wyłączenia
Nie można składać żadnych zastrzeżeń do niniejszej Konwencji, chyba że wyraźnie na to pozwalają inne artykuły niniejszej Konwencji.
Artykuł 310
Deklaracje i oświadczenia
Artykuł 309 nie pozbawia Państwa możliwości złożenia deklaracji lub oświadczenin w dowolnym sformułowaniu i nazwie przy podpisywaniu, ratyfikowaniu lub przystępowaniu do niniejszej Konwencji, między innymi w celu dostosowania swych ustaw i przepisów do postanowień niniejszej Konwencji, z zastrzeżeniem, że deklaracje te i oświadczenia nie powodują wyłączenia lub zmiany mocy prawnej postanowień niniejszej Konwencji przy jej stosowaniu do tego Państwa.
Artykuł 311
Stosunek do innych konwencji i porozumień międzynarodowych
1. Niniejszej Konwencji przysługuje pierwszeństwo w stosunkach między Państwami-Stronami przed Konwencjami Genewskimi Prawa
Morza z 29 kwietnia 1958 roku.
2. Niniejsza Konwencja nie zmienia praw i obowiązków Państw-Stron, które wynikają z innych porozumień zgodnych z niniejszą Konwencją i które nie naruszają korzystania przez inne Państwa-Strony ze swych praw i wykonywania przez nie swych obowiązków, wynikających z niniejszej Konwencji.
3. Dwa lub więcej Państw-Stron może zawierać porozumienia modyfikujące lub zawieszające obowiązywanie postanowień niniejszej Konwencji jedynie w stosunkach między nimi, z zastrzeżeniem, że porozumienia te nie dotyczą takich postanowień, od których odstępstwa nie da się pogodzić z efektywnym wykonywaniem przedmiotu i osiąganiem celu niniejszej Konwencji, jak również z zastrzeżeniem, że porozumienia te nie naruszają stosowania zawartych w niej podstawowych zasad i że postanowienia takich porozumień nie naruszają korzystania przez inne Państwa-Strony ze swych praw i wykonywania przez nie swych obowiązków, wynikających z niniejszej Konwencji.
4. Państwa-Strony zamierzające zawrzeć porozumienie wymienione w ustępie 3, zawiadamiają inne Państwa-Strony za pośrednictwem Depozytariusza niniejszej Konwencji o swym zamiarze zawarcia takiego porozumienia i o zmianach lub zawieszeniu obowiązywania postanowień niniejszej Konwencji, które to porozumienie przewiduje.
5. Niniejszy artykuł nie narusza porozumień międzynarodowych, które są wyraźnie dopuszczalne lub dozwolone zgodnie z innymi artykułami niniejszej Konwencji.
6. Państwa-Strony godzą się na nie wprowadzanie żadnych poprawek dotyczących podstawowej zasady wspólnego dziedzictwa ludzkości wymienionej w artykule 136 i zobowiązują się nie uczestniczyć w żadnym porozumieniu, naruszającym wyżej wymienione postanowienia.
Artykuł 312
Poprawki
1. Po upływie 10 lat od daty wejścia w życie niniejszej Konwencji, Państwa-Strony mogą się pisemnie zwrócić do Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych z propozycją szczegółowych zmian do niniejszej Konwencji, nie dotyczących działalności w Obszarze oraz żądać zwołania konferencji dla rozpatrzenia proponowanych poprawek. Sekretarz Generalny zawiadomia o tym wszystkie Państwa-Strony. Jeżeli w ciągu 12 miesięcy od daty poinformowania, nie mniej niż połowa Państw-Stron odpowie przychylnie na propozycję, Sekretarz Generalny zwołuje Konferencję.
2. Procedura podejmowania decyzji stosowana na konferencji dla dokonania poprawek jest taka sama, jak procedura stosowana na Trzeciej Konferencji Prawa Morza, chyba że konferencja postanowi inaczej. Konferencja powinna podejmować wszelkie wysiłki w celu przyjęcia poprawek drodze consensus, których nie należy poddawać pod głosowanie, zanim nie zostaną wyczerpane wszelkie możliwości osiągnięcia consensus.
Artkuł 313
Przyjmowanie poprawek według uproszczonej procedury
1. Państwa-Strony mogą w piśmie skierowanym do Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych, zgłaszać poprawki do niniejszej Konwencji, z wyłączeniem poprawek dotyczących działalności w Obszarze, w celu ich przyjęcia według uproszczonej procedury przewidzianej w niniejszym artykule, bez zwoływania konferencji. Sekretarz Generalny przesyła to pismo wszystkim Państwom-Stronom.
2. Jeżeli w ciągu 12 miesięcy od daty wysłania tego pisma, Państwo czestnik,sprzeciwi się propozycji poprawki lub propozycji przyjęcia jej według uproszczonej procedury, poprawkę uważa się za odrzuconą. Sekretarz Generalny bezzwłocznie powiadamia o tym wszystkie Państwa-Strony.
3. Jeżeli w ciągu 12 miesięcy od daty rozesłania tego pisma,żadne z Państw-Stron nie zgłosi sprzeciwu odnośnie propozycji poprawki lub propozycji przyjęcia jej według uproszczonej procedury, propozycję uważa się za przyjętą. Sekretarz Generalny powiadamia wszystkie Państwa-Strony o tym, że proponowana poprawka została przyjęta.
Artykuł 314
Poprawki do postanowień niniejszej Konwencji dotyczących wyłącznie działalności w Obszarze
1. Państwo-Strona może pisemnie przedstawić Sekretarzowi Generalnemu Organizacji propozycję poprawki do postanowień niniejszej Konwencji, dotyczących wyłącznie działalności w Obszarze, łącznie z rozdziałem 4 Aneksu VI. Sekretarz Generalny przesyła to pismo wszystkim Państwom-Stronom. Proponowana poprawka podlega zatwierdzeniu przez Zgromadzenie, po jej zatwierdzeniu przez Radę. Przedstawiciele Państw-Stron w tych organach są uprawnieni do rozpatrzenia i zatwierdzenia proponowanej poprawki. Zgłoszoną poprawkę uważa się za przyjętą po jej zatwierdzeniu przez Radę i Zgromadzenie.
2. Przed zatwierdzeniem poprawki zgodnie z ustępem l, Rada i Zgromadzenie upewniają się, że nie narusza ona systemu eksploracji i eksploatacji zasobów w Obszarze, do czasu Konferencji Przeglądowej wymienionej w artykule 155.
Artykuł 315
Podpisanie, ratyfikacja, przystąpienie oraz tekst autentyczny poprawek
1. Po przyjęciu poprawek do niniejszej Konwencji, są one otwarte do podpisu przez Państwa-Strony przez 12 miesięcy od daty przyjęcia, w głównej siedzibie Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, chyba że w poprawce przewidziano co innego.
2. Artykuły 306, 307 oraz 320 stosuje się do wszystkich poprawek do niniejszej Konwencji.
Artykuł 316
Wejście w życie poprawek
1. Poprawki do niniejszej Konwencji, inne niż poprawki wymienione w ustępie 5, wchodzą w życie dla Państw-Stron, które je ratyfikowały lub się do nich przyłączyły, w trzydziestym dniu po złożeniu dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia przez dwie trzecie Państw-Stron albo przez sześćdziesiąt Państw-Stron, w zależności od tego, która z tych liczb jest większa. Poprawki te nie naruszają korzystania przez inne Państwa-Strony ze swych praw i wykonywania przez nie swych obowiązków, wynikających z niniejszej K onwencji.
2. Poprawki mogą przewidywać, że wymagana będzie większa liczba ratyfikacji lub przystąpień niż wymaga tego niniejszy artykuł.
3. Dla każdego Państwa-Strony ratyfikującego lub przystępującego do poprawki wymienionej w ustępie 1, po złożeniu przez wymaganą większość dokumentów ratyfikacji lub przystąpienia, poprawki wchodzą w życie trzydziestego dnia następującego po złożeniu dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia.
4. Państwo, które staje się uczestnikiem niniejszej Konwencji po wejściu w życie poprawki zgodnie z ustępem 1, jeżeli nie złożyło oświadczenia o innym zamiarze:
a) uważa się za uczestnika Konwencji z taką poprawką;
b) uważa się za uczestnika Konwencji bez poprawki w stosunku do każdego Państwa-Strony nie związanego poprawką.
5. Poprawka dotycząca wyłącznie działalności w Obszarze oraz każda poprawka do Aneksu VI, wchodzi w życie dla wszystkich Państw-Stron po upływie roku od złożenia dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia, przez trzy czwarte Państw-Stron.
6. Państwo, które stało się uczestnikiem niniejszej Konwencji po wejściu w życie poprawek zgodnie z ustępem 5, uwaźa się za uczestnika K onwencji z poprawkami.
Artykuł 317
Wypowiedzenie
1. Każde Państwo-Strona może pisemnie zgłosić Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych wypowiedzenie niniejszej Konweneji i podać przyczyny. Nie podanie przyczyn nie wpływa na skuteczność prawną wypowiedzenia. Wypowiedzenie staje się skuteczne po upływie roku od daty złożenia notyfikacji, chyba że notyfikacja określa datę późniejszą.
2. Wypowiedzenie nie zwalnia Państwa z zobowiązań finansowych i umownych, które państwo zaciągnęło będąc uczestnikiem niniejszej Konwencji. Wypowiedzenie nie narusza również żadnych praw i obowiązków lub sytuacji prawnej tego państwa, powstałej wskutek wykonania niniejszej Konwencji, przed ustaniem jej obowiązywania w stosunku do tego państwa.
3. Wypowiedzenie w żadnym wypadku nie narusza obowiązku
Państwa-Strony wykonania zobowiązania zawartego w niniejszej Konwencji, które obciąża je na podstawie prawa międzynarodowego niezależnie od niniejszej Konwencji.
Artykuł 318
Status Aneksów
Aneksy są integralną częścią niniejszej Konwencji, chyba że wyraźnie postanowiono inaczej. Powołanie się na Konwencję lub na jedną z jej części, stanowi również powołanie się na dotyczące jej aneksy.
Artykuł 319
Depozytariusz
1. Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych jest depozytariuszem niniejszej Konwencji oraz poprawek do niej.
2. Poza funkcjami depozytariusza, Sekretarz Generalny:
a) informuje wszystkie Państwa-Strony, Organizację i właściwe organizacje międzynarodowe o sprawach ogólnego charakteru wynikających w związku z niniejszą Konwencją;
b) zawiadamia Organizację o ratyfikacji, formalnym zatwierdzeniu i przystąpieniu do niniejszej Konwencji i poprawek do niej, jak też wypowiedzeniu niniejszej Konwencji;
c) zawiadamia Państwa-Strony o porozumieniach zgodnie z artykułem 311 ustęp 4;
d) przesyła Państwom-Stronom poprawki przyjęte zgodnie z niniejszą Konwencją, celem ratyfikacji lub przystąpienia;
e) zwołuje niezbędne spotkania Państw-Stron zgodnie z niniejszą Konwencją.
3. a) Sekretarz Generalny przesyła także obserwatorom wymienionym w artykule 156:
i/ sprawozdania wymienione w ustępie 2 litera a);
ii/ notyfikacje wymienione w ustępie 2 litery b) oraz c);
oraz
iii/ teksty poprawek wymienione w ustępie 2 litera d) do wiadomości.
b) Sekretarz Generalny zaprasza również obserwatorów do wzięcia udziału w charakterze obserwatorów w posiedzeniach Państw-Stron wymienionych w ustępie 2 litera e).
Artykuł 320
Teksty autentyczne
Oryginał niniejszej Konwencji, którego tekst w językach angielskim, arabskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjskim jest jednakowo autentyczny, składa się Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych zgodnie z artykułem 302 ustęp 2.
NA DOWÓD CZEGO, podpisani pełnomocnicy, należycie do tego umocowani, złożyli podpisy pod niniejszą Konwencją.
SPORZĄDZONO W MONTEGO BAY, dziesiątego grudnia tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego drugiego roku.
ANEKS I
GATUNKI WYSOCE MIGRUJĄCE
1. Albacore tuna: Thunnus alalunga.
2. Bluefin tuna: Thunnus Thynnus.
3. Bigeye tuna: Thunnus obesus.
4. Skipjack tuna: Katsuwonus pelamis.
5. Yellowfin tuna: Thunnus albacares.
6. Blackfin tuna: Thunnus atlanticus.
7. Little tuna: Euthynnus alletteratus; Euthynnus affinis.
8. Southern bluefin tuna: Thunnus maccoyii.
9. Frigate mackerel: Auxis thazard; Auxis rochei.
10. Pomfrets: Family Bramidae.
11. Marlins: Tetrapturus angustirostris; Tetrapturu s belone; Tetrapturus pfluegeri; Tetrapturus albidus; Tetrapturus audax; Tetrapturus georgei; Makaira mazara; Makaira indica; Makaira nigricans.
12. Sail-fishes: Istiophorus platypterus; Istiophorus albicans
13. Swordfish: Xiphias gladius.
14. Sauries: Scomberesox saurus; Cololabis saira; Cololabis adocetus; Scomberesox saurus scombroides.
15. Dolphin: Coryphaena hippurus; Coryphaena equiselis.
16. Oceanic sharks: Hexanchus griseus, Cetorhinus maximus, Family Alopiidea; Rhincodon typus, Family Carcharhinidae, Family Tsurida
17. Cetaceans: Family Physeteridae, Family Balaenopteridae, Family Balaenidae, Family Eschrichtiidae, Family Monodontidae, Family Ziphiidae, Family Delphinidae.
ANEKS II. Komisja Granic Szelfu Kontynentalnego
Artykuł 1
Na podstawie postanowień artykułu 76 tworzy się Komisję Granic Szelfu Kontynentalnego poza 200 milami morskimi, zgodnie z następującymi artykułami.
Artykuł 2
1. Komisja składa się z 21 członków będących ekspertami w dziedzinie geologii, geofizyki lub hydrografii, wybranych przez Państwa-Strony niniejszej Konwencji, z należytym uwzględnieniem potrzeby zapewnienia sprawiedliwej reprezentacji regionów geograficznych, spośród swoich obywateli, którzy występują we własnym imieniu.
2. Pierwsze wybory powinny się odbyć możliwie jak najprędzej, w każdym razie w ciągu osiemnastu miesięcy od daty wejścia w życie niniejszej Konwencji. Najpóźniej na trzy miesiące przed datą każdych wyborów, Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych wysyła pismo do Państw Stron z zaproszeniem do przedstawienia kandydatur w terminie trzech miesięcy, po przeprowadzeniu odpowiednich konsultacji regionalnych. Sekretarz Generalny przygotowuje listę kandydatur w porządku alfabetycznym i przedstawia ją wszystkim Państwom-Stronom.
3. Wybory członków Komisji odbywają się na spotkaniu Państw-Stron, zwołanym przez Sekretarza Generalnego w siedzibie głównej Narodów Zjednoczonych. Na spotkaniu tym, na którym dwie trzecie Państw-Stron stanowi quorum, za wybrane do Komisji uważa się osoby, które otrzymały większość dwóch trzecich głosów przedstawicieli Państw-Stron obecnych i głosujących. Z każdego geograficznego regionu należy wybrać nie mniej niż trzech członków.
4. Członkowie Komisji wybierani są na okres pięciu lat. Mogą być oni ponownie wybrani.
5. Państwo-Strona, które zgłosiło kandydaturę członka Komisji, pokrywa jego wydatki w czasie pełnienia obowiązków w Komisji. Państwo nadbrzeżne pokrywa wydatki powstałe w związku z konsultacją wymienioną w artykule 3, ustęp 1, litera b) niniejszego Aneksu. Obsługę Sekretariatu Komisji zapewnia Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczo-nych.
Artykuł 3
1. Do Komisji należy:
a) rozpatrywanie danych i innych materiałów przedstawianych przez Państwa nadbrzeżne, dotyczących zewnętrznych granic szelfu kontynentalnego na obszarach, gdzie granice te wychodzą poza 200 mil morskich oraz wydawanie zaleceń zgodnie z artykułem 76 i Porozumieniem przyjętym dnia 29 sierpnia 1980r. przez Trzecią Konferencję Prawa Morza ONZ,
b) udzielanie konsultacji naukowych i technicznych na wniosek zain-teresowanego Państwa nadbrzeżnego, podczas przygotowania danych wy-mienionych pod literą a).
2. W zakresie uznanym za konieczny i pożyteczny, Komisja może współpracować z Międzyrządową Komisją Oceanograficzną UNESCO, Międzynarodową Organizacją Hydrograficzną i innymi właściwymi organizacjami międzynarodowymi, w celu wymiany informacji nauko-wych i technicznych, które mogą być pomocne w wykonywaniu obowiązków nałożonych na Komisję.
Artykuł 4
Jeżeli zgodnie z artykułem 76, Państwo nadbrzeżne zamierza usta-nowić zewnętrzne granice swego szelfu kontynentalnego poza 200 milami morskimi, powinno ono możliwie jak najszybciej przedstawić Komisji szczegółowe informacje dotyczące takich granic, łącznie z danymi naukowymi i technicznymi, w każdym razie przed upływem 10 lat od wejścia w życie niniejszej Konwencji w stosunku do tego Państwa. W tym samym terminie Państwo nadbrzeżne powinno podać nazwiska członków Komisji, którzy udzielili mu konsultacji naukowej i technicznej.
Artykuł 5
Jeżeli Komisja nie postanowi inaczej, Komisja wykonuje swe zadania za pośrednictwem podkomisji złożonych z siedmiu członków, wyznaczonych na wyważonej podstawie z uwzględnieniem konkretnych elementów każdego zgłoszenia złożonego przez Państwo nadbrzeżne. Obywatele Państwa nadbrzeżnego, które składa zgłoszenie, będący członkami Komisji i członek Komisji, który okazał pomoc Państwu nadbrzeżnemu udzielając mu konsultacji naukowo-technicznej odnośnie określenia granic, nie mogą być członkami podkomisji rozpatrującej to zgłoszenie , lecz mają prawo uczestniczyć w charakterze członków w postępowaniu Komisji dotyczącym wymienionego zawiadomienia. Państwo nadbrzeżne, które złożyło zawiadomienie Komisji, może dele-gować swych przedstawicieli do udziału w odnośnym postępowaniu bez prawa głosu.
Artykuł 6
1. Podkomisja przedstawia Komisji swe zalecenia.
2. Komisja zatwierdza zalecenia podkomisji większością dwóch trzecich obecnych i głosujących członków Komisji.
3. Zalecenia Komisji przedstawiane są w formie pisemnej Państwu nadbrzeżnemu, które złożyło zawiadomienie i Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 7
Państwo nadbrzeżne powinno ustanowić zewnętrzne granice szelfu kontynentalnego, zgodnie z postanowieniami artykułu 76, ustęp 8, i zgodnie z właściwą procedurą krajową.
Artykuł 8
Jeżeli Państwo nadbrzeżne nie zgadza się z zaleceniami Komisji, to powinno złożyć Komisji, w rozsądnym czasie, zrewidowane lub nowe zawiadomienie.
Artykuł 9
Czynności Komisji nie mają wpływu na zagadnienia dotyczące deli-mitacji granic pomiędzy Państwami, których wybrzeża sąsiadują ze sobą lub są położone naprzeciwko siebie.
ANEKS III
PODSTAWOWE WARUNKI POSZUKIWANIA, EKSPLORACJI I EKSPLOATACJI
Artykuł 1
Tytuł prawny w stosunku do minerałów
Tytuł do minerałów nabywa się po ich wydobyciu zgodnie z niniejszą Konwencją.
Artykuł 2
Poszukiwanie
1. a) Organizacja popiera poszukiwanie w Obszarze.
b) Poszukiwania prowadzi się jedynie po otrzymaniu przez Organizację odpowiedniego pisemnego zobowiązania, że proponowany poszukiwacz będzie postępowal zgodnie z niniejszą Konwencją i odpo-wiednimi zasadami, przepisami i procedurami Organizacji, dotyczącymi kooperacji programów szkoleniowych wymienionych w artykułach 143 i 144, oraz w zakresie ochrony środowiska morskiego i zgodnie z tym przyjmie weryfikację Organizacji. Proponowany poszukiwacz, w tym sa-mym czasie, zawiadamia Organizację o przybliżonym obszarze lub obszarach, w których poszukiwanie ma być prowadzone.
c) Poszukiwanie może być prowadzone równocześnie przez więcej niż jednego poszukiwacza, w tym samym obszarze lub obszarach.
2. Poszukiwanie nie daje poszukiwaczowi żadnych praw do zasobów. Poszukiwacz może jednak uzyskać rozsądną ilość minerałów dla użycia w celu testowania.
Artykuł 3
Eksploracja i eksploatacja
1. Przedsiębiorstwo, Państwa-Strony i inne jednostki wymienione w ar-tykule 153, ustęp 2, litera b, mogą zwracać się do Organizacji o zatwierdzenie planów pracy działalności w Obszarze.
2. Przedsiębiorstwo może składać wnioski w stosunku do każdej części Obszaru, ale wnioski innych w stosunku do obszarów zarezerwowanych, podlegają dodatkowym wymaganiom artykułu 9 niniejszego Aneksu.
3. Eksplorację i eksploatację prowadzi się jedynie na obszarach określonych w planach pracy wymienionych w artykule 153 ustęp 3, i zatwierdzonych przez Organizację, zgodnie z niniejszą Konwencją oraz odpowiednimi zasadami, przepisami i procedurami Organizacji.
4. Każdy zatwierdzony plan pracy musi:
a) być zgodny z niniejszą Konwencją oraz zasadami, przepisami i pro-cedurami Organizacji;
b) zapewniać Organizacji kontrolę nad działalnością w Obszarze zgod-nie z artykułem 153, ustęp 4;
c) przyznawać wnioskodawcy, zgodnie z zasadami, przepisami i procedurami Organizacji, wyłączne prawo do eksploracji i eksploatacji określonych kategorii zasobów w obszarze objętym planem pracy. Jeżeli jednak wnioskodawca przedstawi do zatwierdzenia plan pracy, obejmujący jedynie stadium eksploracji lub stadium eksploatacji, zatwierdzony plan pracy daje wyłączne prawo jedynie w stosunku do takiego stadium.
5. Po zatwierdzeniu przez Organizację, każdy plan pracy, z wyjątkiem planów pracy przedstawionych przez Przedsiębiorstwo, powinien mieć formę kontraktu zawartego między Organizacją i wnioskodawcą lub wnioskodawcami.
Artykuł 4
Kwalifikacje wnioskodawców
1. Wnioskodawców innych niż Przedsiębiorstwo, bierze się pod uwagę, jeżeli mają przynależność lub znajdują się pod kontrolą i mają poręcze-nie wymagane w artykule 153 ustęp 2 litera b), oraz jeżeli stosują się do procedur oraz spełniają standardy kwalifikacji określone w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji.
2. Z wyjątkiem przewidzianym w ustępie 6, te standardy kwalifikacyjne powinny odnosić się do możliwości finansowych i technicznymi wnioskodawcy i wykonywaniem przez niego poprzednich kontraktów z Organizacją.
3. Każdy wnioskodawca musi mieć poręczenie od Państwa-Strony, któ-rej jest obywatelem, chyba że ma więcej niż jedno obywatelstwo, jak w wypadku spółki lub konsorcjum jednostek z różnych Państw. W takim wypadku wszystkie zainteresowane Państwa-Strony poręczają za wnioskodawcę. Jeżeli wnioskodawca jest efektywnie kontrolowany przez inne Państwo-Stronę lub jego obywateli, wówczas oba Państwa-Strony poręczają wniosek. Kryteria i procedury implementacji wymagań poręczenia, formułuje się w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji.
4. Państwo lub Państwa poręczające zgodnie z artykułem 139, ponoszą odpowiedzialność za zapewnienie, w ramach swoich systemów prawnych, aby kontrahent za którego poręczono, prowadził działalność w Obszarze zgodnie z warunkami kontraktu i swymi zobowiązaniami wynikającymi z niniejszej Konwencji. Państwo poręczające nie jest jednak odpowiedzialne za szkodę wynikłą wskutek nie wykonania zobowiązań przez kontrahenta, za którego poręczyło, jeżeli to Państwo-Strona wydało ustawy i przepisy oraz podjęło środki administracyjne, które w ramach jego systemu prawnego są odpowiednie dla zapewnienia wykonywania zobowiązań przez osoby podlegające jego jurysdykcji.
5. Procedury dla oceny kwalifikacji Państw-Stron, które są wnioskodawcami, uwzględniają ich charakter jako Państw.
6. Standardy kwalifikacyjne powinny wymagać od każdego wnioskodawcy bez wyjątku, aby w swoim wniosku zobowiązał się do:
a) przyjmowania wykonalnych i zgodnych z odpowiednimi zobowiązaniami wynikającymi z postanowień części XI, zasad, przepisów i procedur Organizacji, decyzji organów Organizacji i warunków jego kontraktu z Organizacją;
b) akceptowania kontroli Organizacji nad działalnością w Obszarze, na do której upoważnia niniejsza Konwencję;
c) udzielenia Organizacji pisemnego zapewnienia, że zobowiązania wynikające z kontraktu, będzie wykonywał w dobrej wierze;
d) stosowania się do postanowień w sprawie transferu technologii, przewidzianych w artykule 5 niniejszego Aneksu.
Artykuł 5
Transfer technologii
1. Podczas przedkładania planu pracy każdy wnioskodawca powinien udostępnić Organizacji ogólny opis wyposażenia i metod, które mają być użyte przy prowadzeniu działalności w Obszarze, oraz inne nie mające charakteru własności informacje, dotyczące charakterystyki takiej technologii i informacje, gdzie taka technologia jest dostępna.
2. Każdy wykonawca zawiadamia Organizację o zmianach w opisie i informacji udostępnionej zgodnie z ustępem 1, w razie wprowadzenia istotnej zmiany technologicznej lub innowacji.
3. Każdy kontrakt na prowadzenie działalności w Obszarze powinien zawierać zobowiązanie kontrahenta do:
a) udostępnienia Przedsiębiorstwu na słusznych i rozsądnych warunkach i zasadach handlowych, na żądanie Organizacji, technologii stosowanej przy prowadzeniu działalności w Obszarze na podstawie kontraktu, do której przekazania kontrahent jest prawnie upoważniony. Następuje to drogą licencji lub innych odpowiednich układów, jakie kontrahent wynegocjuje z Przedsiębiorstwem i które zamieszcza się w specjalnym porozumieniu uzupełniającym kontrakt. Na to zobowiązanie można się powołać jedynie wówczas, jeżeli Przedsiębiorstwo stwierdzi, że nie może otrzymać takiej samej lub równorzędnie wydajnej i użytecznej technologii na wolnym rynku na słusznych i rozsądnych warunkach i zasadach handlowych.
b) uzyskania pisemnego zapewnienia od właściciela technologii stosowanej przy prowadzeniu działalności w Obszarze na podstawie kontraktu, która nie jest ogólnie dostępna na wolnym rynku i która nie jest objęta literą a), że właściciel, na żądanie Organizacji, udostępni Przedsiębiorstwu na podstawie licencji lub innych odpowiednich układów oraz na słusznych i rozsądnych warunkach i zasadach handlowych, w takim samym zakresie, w jakim została udostępniona kontrahentowi. Jeżeli takiego zapewnienia nie uzyskano, wymieniona technologia nie może być stosowana przez kontrahenta przy prowadzeniu działalności w Obszarze,
c) nabycia od właściciela na podstawie wykonalnego kontraktu, na żadanie Przedsiębiorstwa i jeżeli to możliwe bez znacznego kosztu dla kontrahenta, tytułu prawnego do przekazania na rzecz Przedsiębiorstwa technologii stosowanej przez kontrahenta przy prowadzeniu działalności w Obszarze na podstawie kontraktu, bez którego kontrahent nie jest prawnie upoważniony do transferu i który nie jest ogólnie dostępny na wolnym rynku. Jeżeli istnieje istotny związek korporacyjny między kontrahentem i właścicielem technologii, bliskość tego związku, bliskość relacji i stopień kontroli lub wpływu, ma znaczenie dla ustalenia, czy wszystkie dostępne środki zostały podjęte dla uzyskania takiego prawa. Jeżeli kontrahent sprawuje efektywną kontrolę nad właścicielem, zaniechanie uzyskania od właściciela tytułu prawnego, powinno być brane pod uwagę jako istotny czynnik przy kwalifikowaniu kontrahenta, odnośnie następnego wniosku o zatwierdzenie planu pracy;
d) ułatwiania, na wniosek Przedsiębiorstwa, nabycia przez Przedsiębiorstwo jakiejkolwiek technologii objętej literą b), zgodnie z licencją lub innymi odpowiednimi porozumieniami oraz na słusznych i rozsądnych warunkach i zasadach handlowych, jeżeli Przedsiębiorstwo postanowi negocjować bezpośrednio z właścicielem technologii;
e) podejmowania tych samych środków, które są określone pod literą a), b), (c) oraz d), dla dobra Państwa lub grupy Państw rozwijających się, które przystąpiły do kontraktu zgodnie z artykułem 9 niniejszego Aneksu, z zastrzeżeniem, że te środki są ograniczone do eksploatacji części obszaru proponowanego przez kontrahenta zarezerwowanego zgodnie z artykułem 8 niniejszego Aneksu i pod warunkiem, że taka działalność na podstawie kontraktu dotyczącego poszukiwania przez Państwo lub grupę Państw rozwijających się nie dotyczy transferu technologii na rzecz Państwa trzeciego lub obywateli Państwa trzeciego. Zobowiązania zgodnie z tym postanowieniem stosuje się jedynie w stosunmku do wymienionego kontrahenta, jeżeli o technologię nie prosiło Przedsiębiorstwo lub nie został dokonany transfer przez kontrahenta na rzecz Przedsiębiorstwa.
4. Spory dotyczące zobowiązań wymaganych przez ustęp 3, jak również innych postanowień kontraktów, podlegają obowiązkowemu załatwianiu, zgodnie z Częścią XI i w wypadku naruszenia tych zobowiązań, może zostać orzeczone zawieszenie lub zakończenie kontraktu albo nałożenie kar pieniężnych, zgodnie z artykułem 18 niniejszego Aneksu. Spory co do tego, czy oferty złożone przez kontrahenta mieszczą się w ramach słusznych i rozsądnych warunków i zasad handlowych, mogą zostać przedłożone przez każdą ze stron wiążącemu arbitrażowi handlowemu, zgodnie z regułami Arbitrażu UNCITRAL lub takimi innymi regułami arbitrażowymi, jakie zostaną określone w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji. Jeżeli okaże się, że oferta złożona przez kontrahenta nie mieści się w ramach słusznych i rozsądnych warunków i zasad handlowych, kontrahent otrzymuje 45 dni na rewizję swojej oferty i dostosowanie jej do rama, zanim Organizacja podejmie jakiekolwiek działanie zgodnie z artykułem 18 niniejszego Aneksu.
5. Jeżeli Przedsiębiorstwo nie jest zdolne do otrzymania na słusznych i rozsądnych warunkach i zasadach handlowych odpowiedniej technologii, umożliwiającej mu w sposób terminowy otrzymanie i przetworzenie mi-nerałów z Obszaru, zarówno Rada jak i Zgromadzenie może zwołać grupę Państw-Stron, składającą się z Państw, które zajmują się działalnością w Obszarze, Państw które poręczają za jednostki prowadzące działalność w Obszarze i innych Państw-Stron, które mają dostęp do takiej technologii. Grupa ta powinna wspólnie przekonsultować i podjąć efektywne środki dla zapewnienia, aby taka technologia była dostępna dla Przedsiębiorstwa na słusznych i rozsądnych warunkach i zasadach handlowych. Każde Państwo-Strona powinno podjąć w tym celu wszystkie możliwe środki, w ramach swojego własnego systemu prawnego.
6. W razie wspólnych przedsięwzięć z Przedsiębiorstwem, transfer technologii powinien być zgodny z warunkami porozumienia o wspólnym przedsięwzięciu.
7. Zobowiązania wymagane w ustępie 3, włącza się do każdego kontraktu na prowadzenie działalności w Obszarze w ciągu 10 lat od rozpoczęcia produkcji handlowej przez Przedsiębiorstwo i można się na nie powoływać w tym czasie.
8. W rozumieniu niniejszego artykułu, "technologia" oznacza wyspecjalizowane wyposażenie i techniczne know-how, łącznie z podręcznikami, projektowaniem, instrukcjami wykonawczymi, szkoleniem, doradztwem technicznym i pomocą konieczną dla montażu, konserwacji i obsługi sprawnego działania systemu oraz prawem do wykorzystania tych elementów w tym celu bez prawa wyłączności.
Artykuł 6
Zatwierdzenie planów pracy
1. W sześć miesięcy po wejściu w życie niniejszej Konwencji, a potem co cztery miesiące, Organizacja rozpatruje proponowane plany pracy.
2. Rozważając wniosek o zatwierdzenie planu pracy w formie kontraktu, Organizacja w pierwszej kolejności stwierdza, czy:
a) wnioskodawca zastosował się do procedur ustalonych dla wnios-ków według artykułu 4 niniejszego Aneksu i czy przedstawił Organizacji zobowiązania i zapewnienia wymagane w tym artykule. W wypadku niezgodności z tymi procedurami lub braku jakichkolwiek zobowiązań i zapewnień, wnioskodawcy daje się 45 dni dla naprawienia tych uchybień;
b) wnioskodawca ma wymagane kwalifikacje przewidziane w artykule 4 niniejszego Aneksu.
3. Wszystkie proponowane plany pracy rozpatruje się w kolejności ich otrzymania. Proponowane plany pracy muszą odpowiadać i podlegać odpowiednim postanowieniom niniejszej Konwencji oraz zasadom, przepisom i procedurom Organizacji, łacznie z wymaganiami operacyjnymi, wkładami finansowymi i przedsięwzięciami dotyczącymi transferu technologii. Jeżeli proponowane plany pracy są zgodne z tymi wymaganiami, Organizacja zatwierdza je z zastrzeżeniem, że są zgodne z jednolitymi i niedyskryminacyjnymi wymaganiami przewidzianymi w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji, chyba że:
a) część lub cały obszar objęty proponowanym planem pracy jest włączony do zatwierdzonego planu lub wcześniej złożonego planu pracy, który nie został jeszcze ostatecznie przyjęty przez Organizację;
b) część lub cały obszar objęty przedłożonym planem pracy jest nie zatwierdzony przez Organizację, zgodnie z artykułem 162, ustęp 2, lit. x; lub
c) proponowany plan pracy został przedłożony lub poparty przez Państwo-Stronę, która już posiada:
i/ plany pracy w zakresie eksploracji i eksploatacji polimetalicznych konkrecji w obszarach niezarezerwowanych, które, łącznie z każdą częścią obszaru objętego wnioskiem o plan pracy, przekroczyły wielkość 30% okrągłego obszaru 400.000 kilometrów kwadratowych otaczających środek każdej części obszaru objętego przez proponowany plan pracy;
ii/ plany pracy dotyczące eksploracji i eksploatacji polimetalicznych konkrecji w obszarach niezarezerwowanych, które, łącznie wzięte, stanowią 2% całkowitego obszaru dna morskiego niezarezerwowanego lub niezatwierdzonego do eksploatacji, zgodnie z artykułem 162, ustęp 2, lit. x.
4. Dla celu standardu przewidzianego w ustępie 3 litera c), plan pracy przedłożony przez spółkę lub konsorcjum rozlicza się na zasadach pro rata pomiędzy poręczające Państwa-Strony, zgodnie z artykułem 4, ustęp 3 niniejszego Aneksu. Organizacja może zatwierdzić plany pracy objęte ustępem 3 litera c), jeżeli ustali, że zatwierdzenie nie pozwoli Państwom-Stronom lub jednostkom, za które poręczyły, na monopolizację prowadzenia działalności w Obszarze lub na wykluczenie innych Państw-Stron z działalności w Obszarze.
5. Niezależnie od ustępu 3 litera a), po zakończeniu okresu przej-ściowego, określonego w artykule 151 ustęp 3, Organizacja może przyjąć, w sposób określony w zasadach, przepisach i procedurach, inne procedury i kryteria zgodne z niniejszą Konwencją w celu rozstrzygnięcia, którzy wnioskodawcy uzyskają zatwierdzenie planu pracy w wypadku, kiedy trzeba dokonać wyboru wśród wnioskodawców, odnośnie do proponowanego obszaru. Procedury i kryteria powinny zapewniać zatwierdzanie planów pracy na sprawiedliwych i niedyskryminujących podstawach.
Artykuł 7
Wybór wnioskodawców na zezwolenia produkcyjne
1. W sześć miesięcy po wejściu w życie niniejszej Konwencji, a następ-nie co cztery miesiące, Organizacja rozpatrzy wnioski o zezwolenia na produkcję przedłożone w okresie bezpośrednio poprzedzającym. Organizacja wyda zezwolenia zatwierdzone dla wszystkich takich wniosków, jeżeli te wnioski mogą zostać zatwierdzone bez przekroczenia ograniczenia produkcji lub naruszenia zobowiązań Organizacji, wynikających z porozumienia lub układu, którego stała się stroną, według artykułu 151.
2. Jeżeli z powodu ograniczenia produkcji wymienionego w artykule 151 ustęp 2-7, lub z powodu zobowiązań Organizacji wynikających z porozumienia lub układu, którego stała się stroną według artykułu 151 ustęp 1, musi zostać dokonany wybór między wnioskodawcami ubiegającymi się o zezwolenia na produkcję, Organizacja dokonuje wyboru na podstawie obiektywnych i niedyskryminujących standardów, przewidzianych w jej zasadach, przepisach i procedurach.
3. W razie zastosowania ustępu 2, Organizacja przyznaje pierwszeństwo takim wnioskodawcom, którzy:
a) dają najlepszą gwarancję wywiązania się, biorąc pod uwagę ich finansowe i techniczne kwalifikacje oraz ich wywiązanie się, o ile istniało, w ramach poprzednio zatwierdzonych planów pracy;
b) wcześniej zapewnią przyszłe korzyści finansowe na rzecz Organizacji, biorąc pod uwagę na kiedy planuje się rozpoczęcie produkcji handlowej;
c) zainwestowali dotychczas najwięcej środków i wysiłku w poszukiwania lub eksplorację.
4. Wnioskodawcy, którzy nie zostali wybrani w jakimkolwiek okresie mają pierwszeństwo w następnych okresach, aż do uzyskania zezwolenia na produkcję.
5. Wyboru dokonuje się z uwzględnieniem potrzeby stwarzania możliwości wszystkim Państwom-Stronom, niezależnie od ich socjalnych i ekonomicznych systemów lub położenia geograficznego, w taki sposób aby uniknąć dyskryminacji jakiegokolwiek Państwa lub systemu przy podziale działalności w Obszarze i zapobiec monopolizacji takiej działalności.
6. Jeżeli eksploatuje się mniej zarezerwowanych obszarów niż obszarów niezarezerwowanych, wnioski o zezwolenia na produkcję w odniesieniu do obszarów zarezerwowanych mają pierwszeństwo.
7. Decyzje dotyczące niniejszego artykułu podejmuje się po zamknięciu każdego okresu, tak szybko jak to będzie możliwe.
Artykuł 8
Rezerwacja obszarów
Każdy wniosek, inny niż złożony przez Przedsiębiorstwo lub przez jakiekolwiek inne jednostki o obszary zarezerwowane, obejmować powinien całkowity obszar, który nie musi być pojedyńczym ciągłym obszarem, wystarczająco duży i o wystarczającej szacunkowej wartości handlowej, pozwalający na dwie operacje wydobywcze. Wnioskodawca wskazuje współrzędne dzielące obszar na dwie części, o równej szacunkowej wartości handlowej i przedkłada wszystkie otrzymane dane dotyczące obu części. Bez naruszenia uprawnień Organizacji, stosownie do artykułu 17 niniejszego Aneksu, przedłożone dane dotyczące polimetalicznych konkrecji powinny być połączone z wykreśleniem map, poborem próbek, obfitością konkrecji i zawartością w nich metali. W ciągu 45 dni od otrzymania takich danych, Organizacja wyznacza część zarezerwowaną wyłącznie dla prowadzenia działalności przez Organizację za pośrednictwem Przedsiębiorstwa lub w stowarzyszeniu z Państwami rozwijającymi się. Wyznaczenie to może zostać przesunięte na okres dalszych 45 dni, jeżeli Organizacja zwróci się do niezależnego eksperta o ocenę, czy wszystkie dane wymagane w tym artykule zostały przedłożone. Obszar wyznaczony staje się obszarem zarezerwowanym tak szybko, jak tylko plan pracy dotyczący obszaru niezarezerwowanego zostanie zatwierdzony i zostanie podpisany kontrakt.
Artykuł 9
Działalność w obszarach zarezerwowanych
1. Przedsiębiorstwo ma możliwość rozstrzygnięcia czy zamierza prowadzić działalność w obszarze zarezerwowanym. Rozstrzygnięcie to może nastąpić w jakimkolwiek czasie, jeżeli Organizacja nie otrzyma notyfikacji zgodnie z ustępem 4, w którym to wypadku Przedsiębiorstwo musi podjąć decyzję w rozsądnym czasie. Przedsiębiorstwo może zadecydować o eksploatacji takich obszarów we wspólnych przedsięwzięciach z zainteresowanym Państwem lub jednostką.
2. Przedsiębiorstwo może zawierać kontrakty na wykonanie części jego działalności, zgodnie z artykułem 12 Aneksu IV. Może ono również wejść do wspólnych przedsięwzięć dotyczących takich działalności w Obszarze, zgodnie z artykułem 153 ustęp 2 litera b). Rozważając takie wspólne przedsięwzięcia, Przedsiębiorstwo oferuje możliwość efektywnego uczestnictwa Państwom-Stronom, które są Państwami rozwijającymi się, oraz ich obywatelom.
3. Organizacja może określać w swoich zasadach, przepisach i procedurach istotne i proceduralne wymagania oraz warunki w stosunku do kontraktów i wspólnych przedsięwzięć.
4. Państwo-Strona, która jest Państwem rozwijającym się lub osoba fizyczna lub prawna, za którą Państwo poręczyło i efektywnie kontrolowana przez nie lub przez inne Państwo rozwijające się, które jest kwalifikowanym wnioskodawcą, lub każda grupa spośród poprzednio wymienionych, może powiadomić Organizację o chęci przedstawienia planu pracy zgodnie z artykułem 6 niniejszego Aneksu dotyczącego obszaru zarezerwowanego. Plan pracy rozpatruje się, jeżeli Przedsiębiorstwo zdecyduje, zgodnie z ustępem 1, że nie zamierza prowadzić działalności w takim obszarze.
Artykuł 10
Pierwszeństwo i priorytet między wnioskodawcami
Wykonawca, który posiada zatwierdzony plan pracy jedynie w odnie-sieniu do eksploracji, według artykułu 3 ustęp 4 litera c) niniejszego Aneksu, ma pierwszeństwo i preferencje między wnioskodawcami w stosunku do planu pracy obejmującego eksploatację tego samego obszaru i zasobów. Takie pierwszeństwo lub preferencje mogą być cofnięte, jeżeli realizacja wykonawcy nie jest zadawalająca.
Artykuł 11
Wspólne porozumienie
1. Kontrakty mogą przewidywać wspólne porozumienia między kontrahentem i Organizacją za pośrednictwem Przedsiębiorstwa, w formie wspólnych przedsięwzięć lub udziału w produkcji, jak również każdą inną formę wspólnego porozumienia, które powinno być tak samo zabezpieczone przed zmianą, zawieszeniem lub zakończeniem jak kontrakty z Organizacją.
2. Kontrahenci przystępując do takich wspólnych porozumień z Przed-siębiorstwem mogą otrzymać takie same zachęty finansowe, jakie przewiduje artykuł 13 niniejszego Aneksu.
3. Partnerzy we wspólnych przedsięwzięciach z Przedsiębiorstwem są odpowiedzialni za płatności wymagane w artykule 13 niniejszego Aneksu, do wysokości ich udziału we wspólnych przedsięwzięciach, z zastrzeżeniem zachęt finansowych przewidzianych w tym artykule.
Artykuł 12
Działalność prowadzona przez Przedsiębiorstwo
1. Działalność w Obszarze prowadzona przez Przedsiębiorstwo zgodnie z artykułem 153 ustęp 2 litera a), jest regulowana przez część XI, przez zasady, przepisy i procedury Organizacji oraz jej odpowiednie rozstrzygnięcia.
2. Do planu pracy przedstawionego przez Przedsiębiorstwo dołącza sie dowód potwierdzający jego finansowe i techniczne możliwości.
Artykuł 13
Warunki finansowe kontraktów
1. Przy przyjmowaniu zasad, przepisów i procedur dotyczących wa-runków finansowych kontraktu między Organizacją i jednostkami wymienionymi w artykule 153 ustęp 2 litera b), oraz przy negocjowaniu tych warunków finansowych, zgodnie z częścią XI i tymi zasadami, przepisami i procedurami, Organizacja dąży do:
a) zapewnienia Organizacji optymalnych dochodów ze sprzedaży produkcji handlowej;
b) przyciągnięcia wkładów kapitałowych i technologii dla eksploracji i eksploatacji w Obszarze;
c) zapewnienia równości traktowania finansowego i porównywal-nych zobowiązań finansowych kontrahentów;
d) zapewnienia kontrahentom na jednolitych i niedyskryminujących podstawach, zachęty do podejmowania wspólnych porozumień z Przed-siębiorstwem i z Państwami rozwijającymi się lub ich obywatelami, w celu stymulowania tam transferu technologii i szkolenia personelu Organizacji i Państw rozwijających się;
e) umożliwienia Przedsiębiorstwu zangażowanie się w efektywną wy-dobywczą eksploatację dna morskiego, jednocześnie z jednostkami wymienionymi w artykule 153, ustęp 2 litera b); oraz
f) zapewnienia aby kontrahenci, w rezultacie zachęt finansowych przewidzianych dla kontrahentów na podstawie ustępu 14, na podstawie warunków kontraktów zrewidowanych zgodnie z artykułem 19 niniejszego Aneksu lub na podstawie postanowień artykułu 11 niniejszego Aneksu w odniesieniu do wspólnych przedsięwzięć, nie byli subwencjonowani w taki sposób, który dawałby im sztuczną przewagę konkurencyjną w odniesieniu do górnictwa lądowego.
2. Tytułem kosztów administracyjnych załatwienia wniosku o zatwier-dzenie planu pracy w formie kontraktu pobiera się opłatę ustaloną w wysokości 500.000 USD za wniosek. Wysokość opłaty jest okresowo rewidowana przez Radę, w celu zapewnienia pokrycia poniesionych kosztów administracyjnych. Jeżeli koszty administracyjne poniesione przez Organizację na załatwienie wniosku będą niższe od ustalonej kwoty, Organizacja refunduje wnioskodawcy różnicę.
3. Kontrahent płaci ustaloną opłatę roczną 1 mln USD do daty wejścia w życie kontraktu. Jeżeli zatwierdzona data rozpoczęcia produkcji handlowej jest przesunięta z powodu opóźnienia w wydaniu zezwolenia na produkcję, zgodnie z artykułem 151, ustaloną opłatę roczną odracza się o okres zwłoki. Od daty rozpoczęcia produkcji handlowej kontrahent płaci albo opłatę produkcyjną albo ustaloną opłatę roczną, zależnie od tego, która z nich jest większa.
4. Kontrahent w ciągu roku od daty rozpoczęcia produkcji handlowej, zgodnie z ustępem 3, dokonuje wyboru swojego finanoswego wkładu na rzecz Organizacji, płacąc:
a) jedynie opłatę produkcyjną;
b) albo kombinację opłaty produkcyjnej i odpowiedniej części docho-dów netto.
5. a) Jeżeli kontrahent dokona wyboru swojego finansowego wkładu na rzecz Organizacji przez wpłacenie jedynie opłaty produkcyjnej, ustala się ją procentowo od rynkowej wartości przetworzonych metali, wyprodukowanych z polimetalicznych konkrecji wydobytych z obszaru objętego kontraktem. Procent ten będzie ustalony w sposób następujący:
i/ od 1 do 10 roku produkcji handlowej 5%
ii/ od 11 roku do zakończenia produkcji handlowej 12%
b) Wymieniona wartość rynkowa jest iloczynem ilości przetworzonych metali wyprodukowanych z polimetalicznych konkrecji wydobytych z obszaru objętego kontraktem i przeciętnej ceny za te metale w ciągu odpowiadającego roku obrachunkowego, jak to określono w ustępach 7 i 8.
6. Jeżeli kontrahent dokona wyboru finansowej należności na rzecz Organizacji przez wpłacenie kombinacji opłaty produkcyjnej i części dochodów netto, płatności ustala się w sposób następujący:
a) Opłata produkcyjna jest ustalana procentowo od wartości ryn-kowej, określonej zgodnie z punktem (b), przetworzonych metali, wyprodukowanych z polimetalicznych konkrecji wydobytych z obszaru objętego kontraktem. Procent ten będzie ustalony w sposób następujący:
i/ za pierwszy okres produkcji handlowej 2%
ii/ za drugi okres produkcji handlowej 4%
Jeżeli w drugim okresie produkcji handlowej, jak określono pod literą d), zysk od wkładów kapitałowych w jakimkolwiek roku obrachunkowym, jak określono pod literą m), spadnie poniżej 15% wskutek płatności opłaty produkcyjnej w wysokości 4%, opłata produkcyjna wynosi 2% zamiast 4% w takim roku obrachunkowym.
b) Wymieniona wartość rynkowa jest iloczynem ilości przetworzonych metali wyprodukowanych z polimetalicznych konkrecji wydobytych z obszaru objętego kontraktem i przeciętnej ceny za te metale w ciągu odpowiadającego roku obrachunkowego, jak to określono w ustępach 7 i 8.
c) i/ udział Organizacji w dochodach netto wyodrębnia się z tej części dochodów netto kontrahenta, która jest przynależna wydobywaniu zasobów z obszaru objętego kontraktem, który dalej będzie określany ja-ko przynależne dochody netto,
ii/ udział Organizacji w przynależnych dochodach netto jest określany zgodnie z następującą tabelą przyrostu:
Część przynależnych dochodów netto |
Udział Organizacji |
|
|
|
|
|
Produkcji handlowej |
Produkcji handlowej |
Część, która stanowi zysk od wkładów kapitałowych, który jest większy niż 0%, ale mniejszy niż 10% Część, która stanowi zysk od wkładów kapitałowych, który wynosi 10% lub więcej, ale mniej niż 20% Część, która stanowi zysk od wkładów kapitałowych, który wynosi 20% i więcej. |
42,5% 50% |
50% 70% |
d) i/ Pierwszy okres produkcji handlowej o którym mowa pod literą a) oraz c), rozpoczyna się w pierwszym roku obrachunkowym produkcji handlowej, a kończy w roku obrachunkowym, w którym koszty poniesione na rozwój przez kontrahenta wraz z odsetkami od ich części jeszcze nie odzyskanej w pełni zostaną pokryte nadwyżką wpływów kasowych w sposób następujący:
i/ w pierwszym roku obrachunkowym, w czasie którego są ponoszone koszty rozwoju, nieodzyskane koszty rozwoju są równe kosztom rozwoju minus nadwyżki wpływów kasowych w tym roku. W każdym następnym roku obrachunkowym nieodzyskane jeszcze koszty rozwoju są równe nieodzyskanym kosztom rozwoju na koniec poprzedniego roku obrachunkowego, plus odsetki od tego w wysokości 10% rocznie, plus koszty rozwoju poniesione w bieżącym roku i minus nadwyżki wpływów kasowych kontrahenta w bieżącym roku obrachunkowym. Rok obrachunkowy, w którym nieodzyskane koszty rozwoju osiągną wartość zerową stanowi po raz pierwszy rokiem obrachunkowym, w którym koszty rozwoju kontrahenta z odsetkami od nieodzyskanej części są w pełni pokryte nadwyżką wpływów kasowych. Nadwyżka wpływów kasowych kontrahenta w jakimkolwiek roku obrachunkowym, stanowi jego dochód brutto z potrąceniem jego kosztów operacyjnych i potrąceniem płatności na rzecz Organizacji na podstawie litery (c).
ii/ drugi okres produkcji handlowej rozpoczyna się w roku obrachunkowym, następującym po zakończeniu pierwszego okresu produkcji handlowej i trwa aż do końca kontraktu.
e) "Przynależne dochody netto" oznaczają iloczyn dochodów netto kontrahenta i stosunku kosztów rozwoju w sektorze wydobywczym do kosztów rozwoju kontrahenta. Jeżeli kontrahent zajmuje się wydobyciem, przewozem polimetalicznych konkrecji i produkcją głównie trzech przetworzonych metali, mianowicie: kobaltu, miedzi i niklu, suma przynależnych dochodów netto jest nie mniejsza niż 25% dochodów netto kontrahenta. Na podstawie litery n), we wszystkich innych przypadkach, łącznie z tymi, gdzie kontrahent zajmuje się wydobywaniem głównie czterech metali, mianowicie: kobaltu, miedzi, manganu i niklu, Organizacja może w swoich zasadach, przepisach i procedurach określać odpowiednie dolne granice, które będą pozostawały w takiej samej zależności do każdego przypadku, jak 25% granica dla trzech metali.
f). "Dochody netto kontrahenta" oznaczają dochody brutto kontrahenta z potąceniem jego kosztów operacyjnych i zmniejszone o zwrot jego kosztów rozwoju wymienionych pod literą j).
(g)(i) Jeżeli kontrahent zajmuje się wydobyciem, przewozem polimetakicznych konkrecji oraz produkcją przetworzonych metali, "dochody brutto kontrahenta" oznaczają dochody brutto ze sprzedaży częściowo przetworzonych metali i jakiekolwiek inne kwoty, które można rozsądnie uznać za przynależne do eksploatacji według kontraktu, zgodnie z finansowymi zasadami, przepisami i procedurami Organizacji.
ii/ We wszystkich wypadkach, innych niż określone pod literą g), i) oraz n) iii/, "dochody brutto kontrahenta" oznaczają dochody brutto ze sprzedaży częściowo przetworzonych metali z polimetalicznych konkrecji, wydobytych z obszaru objętego kontraktem, oraz wszelkie inne kwoty, dające się uznać za rozsądnie przynależne do operacji na podstawie kontraktu, zgodnie z finansowymi zasadami, przepisami i procedurami Organizacji.
h) "Koszty rozwoju kontrahenta" oznaczają:
i/ wszystkie wydatki poniesione przed rozpoczęciem produkcji handlowej, które są bezpośrednio związane z rozwinięciem zdolności produkcyjnej obszaru objętego kontraktem i związaną z tym działalnością, umożliwiającą dokonanie operacji zawartych w kontrakcie we wszystkich wypadkach innych niż wymienione pod literą n), zgodnie z ogólnie uznawanymi zasadami rachunkowości, łącznie między innymi z kosztami sprzętu maszynowego, wyposażenia, statków, zakładu wytwórczego, konstrukcji, budowli, ziemi, dróg, poszukiwania i eksploracji obszaru objętego kontraktem, badania i rozwoju, odsetki, wymagane dzierżawy, licencje i opłaty;
ii/ oraz wydatki podobne do poprzednio wymienionych w punkcie i/, poniesione w następstwie rozpoczęcia produkcji handlowej i konieczne dla wykonania planu pracy, z wyjątkiem tych, którymi można obciążyć koszty operacyjne.
i) Dochody z rozdziałów aktywów kapitałowych i wartości rynkowe tych aktywów kapitałowych, które nie są już dłużej wymagane dla operacji na podstawie kontraktu, a które nie są sprzedane, odejmuje się od kosztów rozwoju kontrahenta w przeciągu odpowiedniego roku obrachunkowego. Gdy takie zmniejszenia przekroczą koszty rozwoju kontrahenta, nadwyżka powinna być dodana do dochodów brutto kontrahenta.
j) Koszty rozwoju kontrahenta poniesione przed rozpoczęciem produkcji handlowej, o których mowa pod literami h), i) oraz n) iv/, powinny być zwrócone w 10 równych ratach rocznych, od daty rozpoczęcia produkcji handlowej. Koszty rozwoju kontrahenta poniesione po rozpoczęciu produkcji handlowej, wymienioneppod literą h) ii/ oraz n) iv/, powinny być zwrócone w 10 lub mniej równych ratach rocznych, tak aby zapewnić ich całkowity zwrot do zakończenia kontraktu.
k) "Koszty operacyjne kontrahenta", oznaczają wszystkie wydatki poniesione po rozpoczęciu produkcji handlowej, przy obsłudze zdolności produkcyjnej obszaru objętego kontraktem i przy działalności z tym związanej dla celów operacji zawartych w kontrakcie, zgodnie z ogólnie uznanymi zasadami rachunkowości, łącznie między innymi, z ustaloną opłatę roczną lub opłatę produkcyjną, zależnie od tego która jest większa, wydatki na płace, pobory, gratyfikacje pracownicze, materiały, obsługę, transport, koszty przetwarzania i marketingu, odsetki, usługi, ochronę środowiska morskiego, koszty ogólne i administracyjne w sposób szczególny związane z operacjami na podstawie kontraktu i jakiekolwiek straty operacyjne netto, poniesione wstecz lub potem, które są szczególne w tych warunkach. Straty operacyjne netto mogą być poniesione w dwóch kolejnych latach, z wyjątkiem ostatnich dwóch lat kontraktu, w którym to przypadku mogą być przeniesione wstecz do dwóch poprzedzających lat.
l) Jeżeli kontrahent zajmuje się wydobyciem, przewozem polimeta-licznych konkrecji i produkcją przetworzonych i częściowo przetworzonych metali, "koszty rozwojowe sektora wydobywczego" oznaczają część kosztów rozwoju kontrahenta, które są bezpośrednio związane z wydobyciem zasobów, znajdujących się w obszarze objętym kontraktem, zgodnie z ogólnie uznanymi zasadami rachunkowości oraz zasadami finansowymi, przepisami i procedurami Organizacji, łącznie między innymi, z opłatą za wniosek, ustaloną roczną opłatą oraz tam gdzie to ma to zastosowanie, kosztami poszukiwania i eksploracji obszaru określonego w kontrakcie oraz częścią kosztów poniesionych na na badania i rozwój.
m) "Zysk od wkładów kapitałowych" w roku obrachunkowym, oznacza stosunek przynależnych dochodów netto w takim roku do kosztów rozwoju sektora wydobywczego. Dla obliczenia tego stosunku koszty rozwoju sektora wydobywczego obejmują wydatki na nowe wyposażenie lub jego wymianę w sektorze wydobywczym, zmniejszone o pierwotny koszt wymienionego wyposażenia.
n) Jeżeli kontrahent zajmuje się jedynie wydobywaniem:
i/ "przynależne dochody netto", oznaczają całość dochodów netto kon-trahenta;
ii/ "dochody netto kontrahenta" będą takie, jak to zostało określone pod literą f);
iii/ "dochody brutto kontrahenta", oznaczają dochody brutto ze sprzedaży polimetalicznych konkrecji, oraz wszelkie inne dochody, które można rozsądnie przypisać operacjom na podstawie kontraktu, zgodnie z finansowymi zasadami, przepisami i procedurami Organizacji;
iv/ "koszty rozwoju kontrahenta", oznaczają wszelkie wydatki poniesione przed rozpoczęciem produkcji handlowej, według litery h), i), oraz wszelkie wydatki poniesione zaraz po rozpoczęciu produkcji handlowej, według litery h) ii/, które są bezpośrednio związane z wydobywaniem zasobów obszaru określonego w kontrakcie, zgodnie z ogólnie uznawanymi zasadami rachunkowości;
v/ "koszty operacyjne kontrahenta", oznaczają koszty operacyjne kontrahenta, jak pod literą k), które są bezpośrednio związane z wydobywaniem zasobów obszaru określonego w kontrakcie, zgodnie z ogólnie uznawanymi zasadami rachunkowości;
vi) "zysk od wkładów kapitałowych" w roku obrachunkowym, oznacza stosunek dochodów netto kontrahenta w takim roku do kosztów rozwoju kontrahenta. W celu obliczenia tego stosunku, koszty rozwoju kontrahenta będą obejmowały wydatki na nowe wyposażenie lub jego wymianę, z potrąceniem pierwotnych kosztów wymienionego wyposażenia.
o) Koszty wymienione pod literami h), k), l) oraz n) w stosunku do odsetek płaconych przez kontrahenta, oblicza się w takiej wysokości aby, we wszystkich okolicznościach, Organizacja uznała wskaźnik długu i raty odsetek, zgodnie z artykułem 4 ustęp 1 niniejszego Aneksu, za rozsądne przy uwzględnieniu istniejącej praktyki handlowej.
p) Kosztów wymienionych w niniejszym ustępie nie interpretuje się, jako obejmujących płatności podatków dochodowych korporacji lub podobnych obciążeń nałożonych przez Państwa w odniesieniu do operacji kontrahenta.
7. a) "Przetworzone metale", wymienione w ustępie 5 i 6, oznaczają metale w najbardziej podstawowej postaci w jakiej zazwyczaj występują w handlu na rynkach międzynarodowych. W tym celu, Organizacja musi wyszczególnić, w swoich finansowych zasadach, przepisach i procedurach, odpowiedni międzynarodowy rynek. Dla metali, które nie są przedmiotem handlu na takich rynkach, "metale przetworzone" oznaczają metale w najbardziej podstawowej postaci w jakiej zazwyczaj są przedmiotem handlu w reprezentatywnych transakcjach bliskiego zasięgu.
b) Jeżeli Organizacja nie może w inny sposób określić ilości przetworzonych metali wyprodukowanych z polimetalicznych konkrecji wydobytych z Obszaru objętego kontraktem, jak to zostało wymienione w ustępie 5 b) oraz 6 b), ilość tę określa się na podstawie zawartości metalu w konkrecjach, wydajności procesu odzysku i innych odpowiednich czynników, zgodnie z zasadami, przepisami i procedurami Organizacji i zgodnie z ogólnie uznawanymi zasadami rachunkowości.
8. Jeżeli międzynarodowy rynek terminowy zapewnia reprezentatywny mechanizm kształtowania cen przetworzonych metali, polimetalicznych konkrecji i częściowo przetworzonych metali z konkrecji, wówczas stosowana będzie przeciętna cena istniejąca na tym rynku. We wszystkich innych przypadkach, Organizacja, po przekonsultowaniu z kontrahentem, określa słuszną cenę wymienionych wyrobów zgodnie z ustępem 9.
9. a) Wszystkie koszty, wydatki, dochody i przychody oraz wszystkie określenia ceny i wartości, o których mowa w tym artykule są rezultatem transakcji wolnorynkowych lub transakcji bliskiego zasięgu. W wypadku braku takich transakcji, określa je Organizacja, po konsultacji z kontrahentem, w taki sposób jakby były rezultatem transakcji wolnorynokwych lub transakcji bliskiego zasięgu, przy uwzględnieniu odpowiednich transakcji na innych rynkach.
b) W celu zapewnienia zgodności oraz egzekwowania postanowień tego ustępu, Organizacja kieruje się zasadami przyjętymi dla transakcji bliskiego zasięgu oraz interpretacją Komisji ONZ d/s Korporacji Transnarodowych, Grupy Ekspertów Umów Podatkowych między Państwami Rozwijającymi się i Państwami Rozwiniętymi i innymi organizacjami międzynarodowymi, oraz określi w swoich zasadach, przepisach i procedurach jednolite i w sposób międzynarodowy zatwierdzone zasady rachunkowości, procedury i sposoby wyboru przez kontrahenta dyplomowanych, niezależnych rewidentów uznawanych przez Organizację w celu przeprowadzenia kontroli rachunkowości, zgodnie z takimi zasadami, przepisami i procedurami.
10. Kontrahent udostępnia rewidentom, zgodnie z finansowymi zasadami, przepisami i procedurami Organizacji, takie finansowe dane, jakie są wymagane dla określenia zgodności przestrzegania niniejszego artykułu.
11. Wszelkie koszty, wydatki, przychody i dochody, oraz wszelkie ceny i wartości wymienione w niniejszym artykule, powinny być określane zgodnie z ogólnie uznanymi zasadami rachunkowości oraz finansowymi zasadami, przepisami i procedurami Organizacji.
12. Płatności na rzecz Organizacji na podstawie ustępu 5 i 6, są dokonywane w ogólnie stosowanych walutach lub w walutach, które są swobodnie dostępne i efektywnie stosowane na głównych rynkach wymiany zagranicznej lub, według wyboru kontrahenta, w ekwiwalentach przetworzonych metali po cenie rynkowej. Cenę rynkową określa się zgodnie z ustępem 5 b). Ogólnie stosowane waluty oraz waluty, które są swobodnie dostępne i efektywnie stosowane na głównych rynkach wymiany zagranicznej, są określone w zasadach przepisach i procedurach Organizacji zgodnie z panującą międzynarodową praktyką walutową.
13. Wszelkie finansowe zobowiązania kontrahenta na rzecz Organizacji, jak również wszystkie jego opłaty, koszty, wydatki, przychody i dochody wymienione w tym artykule są odpowiednio przystosowane przez wyrażenie ich w stałych terminach odnoszących się do roku podstawowego.
14. Biorąc pod uwagę wszystkie zalecenia Komisji Planowania Ekonomicznego oraz Komisji Prawno-Technicznej, Organizacja może przyjmować zasady, przepisy i procedury, które zapewniają, na jednolitych i niedyskryminujących podstawach, stwarzanie kontrahentom zachęt dla osiągnięcia celów wymienionych w ustępie 1.
15. W razie sporu między Organizacją i kontrahentem o interpretację lub stosowanie finansowych warunków kontraktu, każda ze stron może poddać spór rozpatrzeniu przez arbitraż handlowy, jeżeli obie strony nie wyrażą zgody na rozpatrzenie sporu innymi sposobami, zgodnie z artykułem 188 ustęp 2.
Artykuł 14
Transfer danych
1. Wykonawca przekazuje Organizacji, zgodnie z jej zasadami, przepisami i procedurami oraz warunkami i terminami planu pracy, w określonych przez Organizację odstępach czasu, wszelkie dane, które są dla obu stron konieczne i związane z efektywnym wykonaniem pełnomocnictw i funkcji podstawowych organów Organizacji, dotyczących obszaru objętego planem pracy.
2. Przekazane dane o obszarze objętym planem pracy, uznane za dane mające charakter własności, mogą być użyte jedynie w celach wymienionych w niniejszym artykule. Dane konieczne dla formułowania przez Organizację zasad, przepisów i procedur dotyczących ochrony środowiska morskiego oraz bezpieczeństwa, inne niż dane dotyczące konstrukcji i wyposażenia, nie są uznawane za dane mające charakter własności.
3. Dane przekazane Organizacji przez poszukiwaczy, wnioskujących o kontrakty lub kontrahentów, uznawane za mające charakter własności, nie zostaną ujawnione przez Organizację Przedsiębiorstwu lub komukolwiek poza Organizację, chociaż dane dotyczące obszarów zarezerwowanych mogą być przekazane Przedsiębiorstwu. Dane te przekazane przez te osoby Przedsiębiorstwu, nie mogą być ujawnione przez Przedsiębiorstwo na rzecz Organizacji lub komukolwiek poza Organizacją.
Artykuł 15
Programy szkoleniowe
Kontrahent określa praktyczne programy szkolenia personelu Organizacji i Państw rozwijających się, łącznie z udziałem takiego personelu we wszelkich przedsięwzięciach w obszarze, które objęte są kontraktem, zgodnie z artykułem 144 ustęp 2.
Artykuł 16
Wyłączne prawo do eksploracji i eksploatacji
Zgodnie z Częścią XI, oraz zgodnie z jej zasadami, przepisami i procedurami, Organizacja przyznaje wykonawcy wyłączne prawo do eksploracji i eksploatacji obszaru objętego planem pracy w stosunku do specjalnych kategorii zasobów i zapewnia, aby żadna inna jednostka nie eksploatowała na tym samym obszarze różnych kategorii zasobów w sposób, który mógłby zakłócić operacje wykonawcy. Wykonawca otrzymuje zabezpieczenie posiadania, zgodnie z artykułem 153 ustęp 6.
Artykuł 17
Zasady, przepisy i procedury Organizacji
1. Organizacja powinna przyjąć i jednolicie stosować zasady, przepisy i procedury zgodnie z artykułem 160 ustęp 2 f) ii/ oraz artykułem 162 ustęp 2 o) ii/, dla wykonywania jej funkcji wymienionych w Części XI, między innymi, w następujących sprawach:
a) procedury administracyjne związane z poszukiwaniem, eksploracją i eksploatacją Obszaru;
b) operacje:
i/ wielkość obszaru;
ii/ czas trwania operacji;
iii/ spełnienie wymagań łącznie z zapewnieniami zgodnie z artykułem 4 ustęp 6 c) niniejszego Aneksu,
iv/ kategorie zasobów;
v/ zrzeczenie się obszarów;
vi/ sprawozdania o postępie;
vii/ składanie danych,
viii/ inspekcja i nadzorowanie operacji;
ix/ zapobieganie kolizji z innymi przedsięwzięciami w środowisku morskim;
x/transfer praw i zobowiązań przez kontrahentów;
xi/ procedury w celu transferu technologii do Państw rozwijających się, zgodnie z artykułem 144 oraz w celu ich bezpośredniego udziału;
xii/ praktyki i standardy wydobywcze, łączając z wiążącymi się z bezpieczeństwem operacji, zachowaniem zasobów i ochroną środowiska morskiego;
xiii/ definicja produkcji handlowej;
xiv/ standardy kwalifikacyjne dla wnioskodawców;
c) sprawy finansowe:
i/ ustanowienie jednolitego i niedyskryminującego obliczania i oceny zasad i metod wyboru rewidentów:
ii/ podział dochodów z operacji;
iii/ zachęty wymienione w artykule 13 niniejszego Aneksu;
d) wprowadzanie w życie decyzji podjętych zgodnie z artykułem 151 ustęp 10 i artykułem 164 ustęp 2 d).
2. Zasady, przepisy i procedury wymienione niżej pod literami, wyrażają w pełni przedmiotowe kryteria:
a) Wielkość obszarów:
Organizacja określa odpowiednią wielkość obszarów dla eksploracji, która może być dwukrotnie większa, niż wielkość obszaru dla eksploatacji, w celu umożliwienia intensywnych operacji eksploracyjnych. Wielkość obszaru oblicza się w sposób pozwalający na spełnienie wymagań artykułu 8 niniejszego Aneksu w sprawie rezerwacji obszarów, jak również ustanowionych wymagań produkcyjnych, zgodnych z artykułem 151 stosownie do warunków kontraktu, z uwzględnieniem stanu rozwoju stosowanej technologii, dostępnej dla górnictwa na dnie morskim oraz odpowiednie fizyczne charakterystyki obszarów. Obszary nie powinny być mniejsze ani większe, niż to jest konieczne dla osiągnięcia tego celu.
b) Czas trwania operacji:
i/ Poszukiwania prowadzi się bez ograniczenia czasowego;
ii/ Czas trwania eksploracji powinien być wystarczający dla zapewnienia całkowitych badań konkretnego obszaru, dla zaprojektowania i konstrukcji wyposażenia wydobywczego dla obszaru, oraz projektowania i konstrukcji małych i średnich instalacji przetwórczych dla celów testowania wydobywczego i systemów przetwórczych,
iii/ Czas trwania eksploatacji powinien być związany ekonomicznie z długością projektu wydobywania, z uwzględnieniem takich czynników jak brak pokładów rudy, okres zużycia wyposażenia wydobywczego i urządzeń przetwórczych oraz zdolność handlowa. Czas trwania eksploatacji powinien być wystarczający dla umożliwienia przemysłowego wydobycia minerałów z obszaru, łącznie z rozsądnym okresem czasu dla utworzenia systemów wydobycia i przetworzenia na skalę przemysłową, podczas którego produkcja handlowa nie jest wymagana. Jednakże całkowity czas trwania eksploatacji powinien być również wystarczająco krótki, aby dać Organizacji możliwość zmiany warunków i okoliczności planu pracy w czasie rozpatrywania jego odnowienia, zgodnie z zasadami, przepisami i procedurami, które zostały przyjęte po zatwierdzeniu planu pracy.
c) Wymagania dotyczące wykonania:
Organizacja powinna wymagać, aby w czasie trwania stadium eksploracji wykonawca ponosił okresowe wydatki, które są rozsądnie związane z wielkością obszaru objętego przez plan pracy oraz wydatki, jakie spodziewa się ponieść od wykonawcy w dobrej wierze, który zamierza rozpocząć handlową produkcję w terminach ustalonych przez Organizację. Wymagane wydatki nie powinny być ustalane na poziomie, który zniechęcałby przyszłych wykonawców dysponujących tańszą technologią, niż ta która jest przeważnie stosowana w tym czasie. Po zakończeniu stadium eksploracji i rozpoczęciu stadium eksploatacji, Organizacja określa maksymalny termin osiągnięcia produkcji handlowej. Przy określeniu tego terminu Organizacja powinna uwzględnić, że budowa większych systemów wydobywczych i przetwórczych nie może zostać rozpoczęta aż do czasu zakończenia stadium eksploracji i rozpoczęcia stadium eksploatacji. Zgodnie z tym, termin dla rozpoczęcia produkcji handlowej w obszarze, powinien uwzględniać czas konieczny dla tej budowy po zakończeniu stadium eksploracji oraz powinien rozsądnie przewidywać poprawki na nieuchronne opóźnienia w planie budowy. Po rozpoczęciu handlowej produkcji, Organizacja, w rozsądnych granicach oraz przy uwzględnieniu wszystkich odpowiednich czynników, żąda od wykonawcy utrzymania handlowej produkcji przez czas określony w planie pracy.
d) Kategorie zasobów:
Przy określaniu kategorii zasobów, w stosunku do których może być zatwierdzony plan pracy, Organizacja zwraca szczególną uwagę między innymi na następujące charakterystyki:
i/ określone zasoby wymagają użycia podobnych metod wydobywczych; oraz
ii/ niektóre zasoby mogą być przetwarzane jednocześnie bez nadmiernych kolizji między wykonawcami, przetwarzającymi różne zasoby w tym samym obszarze.
Postanowienia niniejszej litery nie stanowią przeszkody dla Organizacji w zatwierdzeniu planu pracy dotyczącego więcej, niż jednej kategorii zasobów w tym samym obszarze i dla tego samego wnioskodawcy.
e) Zrzeczenie się obszarów:
W każdym czasie wykonawca ma prawo zrzec się swoich praw w obszarze objętym planem pracy w całości lub w części, nie podlegając karze.
f) Ochrona środowiska morskiego:
Zasady, przepisy i procedury powinny być tak ustalane, aby zabezpieczały efektywną ochronę środowiska morskiego przed szkodliwymi skutkami powstającymi bezpośrednio wskutek działalności w Obszarze lub wskutek przetwarzania na statkach bezpośrednio wydobytych minerałów, uzyskiwanych z miejsca wydobywczego, powinny one uwzględniać rozmiar szkodliwych skutków w takim stopniu, w jakim mogą być rezultatem wiercenia, pogłębiania, kopania, bagrowania, zatapiania i zrzutów do środowiska morskiego osadów, odpadów i innych ścieków.
g) Produkcja handlowa:
Uważa się handlową produkcję za rozpoczętą, jeżeli wykonawca zacznie na większą skalę nieprzerwane operacje wydobywcze, dające ilość materiałów wystarczającą do tego, aby jasno wykazać, że głównym celem jest produkcja na wielką skalę, a nie produkcja przeznaczona dla zebrania informacji, przeprowadzenia analiz lub testowania wyposażenia lub instalacji.
Artykuł 18
Kary
1. Prawa kontrahenta na podstawie kontraktu mogą być zawieszane lub uznawane za wygasłe wyłącznie w następujących wypadkach:
a) jeżeli, pomimo ostrzeżeń Organizacji, kontrahent prowadzi swoją działalność w taki sposób, że doprowadził do serii stałych i umyślnych naruszeń podstawowych warunków kontraktu, Części XI oraz zasad, przepisów i procedur Organizacji;
b) jeżeli kontrahentowi nie udało się dotrzymać ostatecznej, wiążącej decyzji organu rozpatrującego spór mającej zastosowanie w odniesieniu do niego.
2. W razie naruszenia kontraktu nie objętego ustępem 1 a) lub zamiast zawieszenia praw lub uznania ich za wygasłe na podstawie ustępu 1 a), Organizacja może nałożyć na kontrahenta kary pieniężne proporcjonalne do wagi naruszenia.
3. Z wyjątkiem nagłej potrzeby wydania zarządzeń na podstawie artykułu 162 ustęp 2 w), Organizacja może nie wykonywać decyzji dotyczącej kar pieniężnych, zawieszenia praw lub uznania ich za wygasłe do czasu rozsądnego wyczerpania przez kontrahenta środków prawnych dostępnych dla niego zgodnie z rozdziałem 5 Części XI.
Artykuł 19
Rewizja kontraktu
1. Jeżeli powstały okoliczności lub istnieje proawdopodobieństwo ich powstania, powodujące, że w opinii którejkolwiek ze stron, kontrakt okaże się niesprawiedliwy lub niemożliwy do praktycznego wykonania lub niemożliwe jest osiągnięcie celów określonych w kontrakcie lub w Części XI, strony przystępują do rokowń w celu jego odpowiedniej rewizji.
2. Każdy kontrakt zawarty zgodnie z artykułem 153 ustęp 3, może być poddany rewizji jedynie za zgodą stron.
Artykuł 20
Przeniesienie praw i zobowiązań
Prawa i zobowiązania wynikające z kontraktu mogą być przenoszone jedynie za zgodą Organizacji oraz zgodnie z zasadami, przepisami i procedurami. Organizacja nie odmawia w sposób nierozsądny zgody na przeniesienie, jeżeli proponowany nabywca jest we wszystkich aspektach kwalifikowanym wnioskodawcą i przejmie wszelkie zobowiązania przekazującego oraz jeżeli przeniesienie nie nałoży na nabywcę planu pracy, którego zatwierdzenie powinno jest zakazane przez artykuł 6 ustęp 3 c) niniejszego Aneksu.
Artykuł 21
Stosowanie prawa
1. Kontrakt podlega warunkom kontraktu, zasadom, przepisom i procedurom Organizacji, Części XI i innym zasadom prawa międzynarodowego, które nie są sprzeczne z niniejszą Konwencją.
2. Ostateczne orzeczenie wydane przez sąd lub trybunał mający jurysdykcję według niniejszej Konwencji w stosunku do praw i zobowiązań Organizacji i kontrahenta, podlega wykonaniu na terytorium każdego Państwa-Strony.
3. Żadne Państwo-Strona nie może nakładać na kontrahenta warunków sprzecznych z Częścią XI. Jednakże zastosowanie przez Państwo-Stronę w stosunku do kontrahentów, za których poręczyło lub statków pływających pod jego banderą, przepisów dotyczących środowiska lub innych praw bardziej surowszych, niż zasady, przepisy i procedury Organizacji przyjęte zgodnie z artykułem 17 ustęp 2 f), niniejszego Aneksu nie są uznawane za sprzeczne z Częścią XI.
Artykuł 22
Odpowiedzialność międzynarodowa
Kontrahent ponosi odpowiedzialność międzynarodową lub cywilną za szkodę powstałą wskutek bezprawnych czynów podczas jego operacji, z uwzględnieniem działania lub zaniechania Organizacji, które przyczyniło się do powstania szkody.
Organizacja ponosi odpowiedzialność międzynarodową lub cywilną za szkodę powstałą wskutek bezprawnych działań w wykonywaniu swych uprawnień i funkcji, z uwzględnieniem działania lub zaniechania kontrahenta, które przyczyniło się do powstania szkody. Odpowiedzialność cywilna w każdym wypadku jest równa rzeczywistej wysokości szkody.
ANEKS IV
STATUT PRZEDSIĘBIORSTWA
Artykuł 1
Cele
1. Przedsiębiorstwo jest organem Organizacji, który stosownie do artykułu 153 ustęp 2 litera a), bezpośrednio prowadzi działalność w Obszarze, jak również transport, przetwarzanie i zbyt minerałów wydobytych z Obszaru.
2. Realizując swoje cele i wypełniając swoje funkcje Przedsiębiorstwo działa zgodnie z niniejszą Konwencją oraz zasadami, przepisami i procedurą Organizacji.
3. Z zastrzeżeniem niniejszej Konwencji, wydobywając zasoby Obszaru stosownie do ustępu 1, Przedsiębiorstwo działa zgodnie z solidnymi zasadami handlowymi.
Artykuł 2
Stosunek do Organizacji
1. Stosownie do artykułu 170, Przedsiębiorstwo działa zgodnie z generalnymi kierunkami Zgromadzenia oraz zarządzeniami Rady.
2. Z zastrzeżeniem ustępu 1, Przedsiębiorstwo korzysta z autonomii w prowadzeniu swojej działalności.
3. Postanowienia niniejszej Konwencji nie nakładają na Przedsiębiorstwo odpowiedzialności za działania i obowiązki Organizacji, a także na Organizację, odpowiedzialności za działania i obowiązki Przedsiębiorstwa.
Artykuł 3
Zakres odpowiedzialności.
Bez naruszenia artykułu 11 ustęp 3, niniejszej Konwencji, żaden członek Organizacji nie ponosi odpowiedzialności tylko z powodu tego członkostwa za działania lub obowiązki Przedsiębiorstwa.
Artykuł 4
Struktura
Przedsiębiorstwo ma Zarząd, Dyrektora Generalnego oraz personel niezbędny do wykonywania swoich funkcji.
Artykuł 5
Zarząd
1. Zarząd składa się z 15 członków, wybieranych przez Zgromadzenie zgodnie z artykułem 160 ustęp 2 litera c). Przy wyborze członków Zarządu powinna być należycie uwzględniana zasada sprawiedliwego podziału geograficznego. Przedstawiając nominacje kandydatów do wyboru do Zarządu, członkowie Organizacji powinni pamiętać o potrzebie wyznaczania kandydatów o najwyższej kompetencji z kwalifikacjami w odpowiednich dziedzinach, w celu zapewnienia powodzenie Przedsiębiorstwa.
2. Członków Zarządu wybiera się na cztery lata z możliwością ponownego wyboru, przy tym należyta uwaga powinna być zwrócona na zasadę rotacji członkostwa.
3. Członkowie Zarządu sprawują urząd aż do wyboru ich następców. Jeżeli urząd członka Zarządu stał się wolny, Zgromadzenie powinno wybrać, zgodnie z artykułem 160 ustęp 2 litera c), nowego członka na pozostały okres kadencji jego poprzednika.
4. Członkowie Zarządu powinni działać w ramach swojej zdolności prawnej. Podczas wykonywania swoich obowiązków nie powinni oni zwracać się o instrukcje lub je przyjmować od jakiegokolwiek rządu lub z innego źródła. Każdy członek Organizacji podczas wypełniania swoich obowiązków powinien przestrzegać niezawisłego charakteru członka Zarządu, oraz powinien powstrzymać się od wszelkich prób oddziaływania na nich.
5. Członek Zarządu otrzymuje wynagrodzenie pokrywane z funduszy Przedsiębiorstwa. Wysokość wynagrodzenia określa Zgromadzenie na zalecenie Rady.
6. Zarząd funkcjonuje prawidłowo w głównej siedzibie Przedsiębiorstwa i zbiera się tak często, jak tego wymagają interesy Przedsiębiorstwa.
7. Dwie trzecie członków Zarządu tworzy quorum.
8. Każdy członek Zarządy ma jeden głos. Wszelkie sprawy Zarządu rozstrzygane są przez większość członków. Jeżeli interes członka jest niezgodny w sprawie rozpatrywanej przez Zarząd, powinien on się powstrzymać od głosowania w tej sprawie.
9. Każdy członek Organizacji może zasięgać informacji od Zarządu dotyczących działań, które szczególnie go dotyczą. Zarząd powinien dążyć do udzielenia takiej informacji.
Artykuł 6
Uprawnienia i funkcje Zarządu
Zarząd kieruje działalnością Przedsiębiorstwa. Z zastrzeżeniem niniejszej Konwencji, Zarząd wykonuje uprawnienia konieczne do wypełnienia celów Przedsiębiorstwa, obejmujące:
a) wybór Przewodniczącego spośród swoich członków,
b) przyjmowanie własnych zasad procedury,
c) opracowywanie i przedkładanie Radzie oficjalnych pisemnych planów pracy, zgodnie z artykułem 153 ustęp 3 oraz artykułem 162 ustęp 2 litera j),
d) rozwijanie planów pracy oraz programów prowadzenia działalności określonej w artykule 170,
e) przygotowywanie i przedkładanie Radzie zezwoleń na produkcję wymaganych zgodnie z artykułem 151 ustępy 2 do 7,
f) zezwalanie na rokowania dotyczące nabywania technologii obejmujących przewidziane w artykule 5 ustęp litera a), c) oraz d) Aneksu III, oraz zatwierdzanie wyników tych rokowań.
g) ustalanie warunków oraz zezwalanie na rokowania dotyczące joint ventures i innych form wspólnych porozumień wymienionych w artykułach 9 do 11 Aneksu III, oraz zatwierdzanie rezultatów tych rokowań,
h) zalecanie Zgromadzeniu jaka część czystego dochodu Przedsiębiorstwa powinna być zatrzymywana jako rezerwa, zgodnie z artykułem 160 ustęp 2 litera f) oraz artykułem 10 niniejszego Aneksu,
i) zatwierdzanie rocznego budżetu Przedsiębiorstwa,
j) zezwalanie na nabywanie ruchomości i usług zgodnie z artykułem 12 ustęp 3 niniejszego Aneksu,
k) przedkładanie Radzie rocznych sprawozdań, zgodnie z artykułem 9 niniejszego Aneksu,
l) przedkładanie Radzie do zatwierdzenia przez Zgromadzenie, projektu zasad dotyczących organizacji, zarządzania, mianowania i odwoływania personelu Przedsiębiorstwa oraz przyjmowanie przepisów wprowadzających w życie te zasady,
m) pożyczanie funduszy oraz udzielanie takich równoczesnych lub innych gwarancji, jakie może określić zgodnie z artykułem 11 ustęp 2, niniejszego Aneksu,
n) wszczynanie wszelkich postępowań prawnych, zawieranie wszelkich porozumień i transakcji oraz podejmowanie wszelkich innych działań zgodnych z artykułem 13 niniejszego Aneksu,
o) wyznaczanie, z zastrzeżeniem zatwierdzania przez Radę, wszelkich niedyskrecjonalnych uprawnień Dyrektora Generalnego oraz swoich komitetów.
Artykuł 7
Dyrektor Generalny oraz personel Przedsiębiorstwa
1. Na zalecenie Rady i po nominacji Zarządu, Zgromadzenie wybiera Dyrektora Generalnego Przedsiębiorstwa, który nie jest członkiem Zarządu. Dyrektor Generalny sprawuje urząd w stałym okresie nie przekraczającym pięciu lat i może być wybrany na następne okresy.
2. Dyrektor Generalny jest prawnym przedstawicielem, szefem wykonawczym Przedsiębiorstwa, odpowiedzialnym bezpośrednio przed Zarządem za prowadzenie działaności Przedsiębiorstwa. Odpowiada za organizację, zarządzanie, mianowanie i odwoływanie personelu Przedsiębiorstwa zgodnie z zasadami i przepisami wymienionymi w artykule 6 ustęp 1 niniejszego Aneksu. Uczestniczy bez prawa głosu w spotkaniach Zarządu, oraz może uczestniczyć bez prawa głosu, w spotkaniach Zgromadzenia i Rady, kiedy te organy zajmują się sprawami dotyczącymi Przedsiębiorstwa.
3. Najważniejszym kryterium w rekrutacji i zatrudnianiu personelu oraz określaniu warunków jego pracy powinna być potrzeba zapewnienia najwyższego stopnia biegłości i technicznych zdolności. Z zastrzeżeniem tego kryterium, należyta uwaga powinna być zwracana na doniosłość rekrutacji personelu w oparciu o sprawiedliwe podstawy geograficzne.
4. Podczas wykonywania swoich obowiązków Dyrektor Generalny i personel nie powinien zwracać się o instrukcję lub je przyjmować od jakiegokolwiek rządu lub z innego źródła spoza Przedsiębiorstwa. Powinni powstrzymać się od wszelkich działań, które mogłyby odbić się ujemnie na ich pozycji jako międzynarodowych funkcjonariuszy, odpowiedzialnych jedynie przed Przedsiębiorstwem. Każde Państwo-Strona zobowiązuje się uznawać wyłącznie międzynarodowy charakter odpowiedzialności Dyrektora Generalnego oraz personelu i nie powinno starać się wywierać wpływ na nich podczas wykonywania przez nich ich obowiązków.
5. Obowiązki wymienione w artykule 168 ustęp 2, mają jednakowe zastosowanie do personelu Przedsiębiorstwa.
Artykuł 8
Położenie
Przedsiębiorstwo powinno posiadać swoje główne biuro w siedzibie Organizacji. Przedsiębiorstwo może tworzyć inne biura i udogodnienia na terytorium każdego Państwa-Strony, za jego zgodą.
Artykuł 9
Sprawozdania i zestawienia finansowe
1. Nie później niż w trzy miesiące po zakończeniu każdego roku budżetowego, Przedsiębiorstwo powinno przedłożyć Radzie w celu rozpatrzenia roczne sprawozdanie, zawierające kontrolne zestawienie jego rachunków oraz przesyłać Radzie w odpowiednich odstępach czasu łączne zestawienie jego pozycji finansowej, jak również zestawienie strat i wpływów wykazujące rezultaty jego działalności.
2. Przedsiębiorstwo publikuje swoje sprawozdania roczne oraz inne sprawozdania jakie uzna za właściwe.
3. Wszelkie sprawozdania i zestawienia finansowe wymienione w niniejszym artykule powinny być przesyłane członkom Organizacji.
Artykuł 10
Przeznaczanie czystego dochodu
1. Z zastrzeżeniem ustępu 3, Przedsiębiorstwo dokonuje wpłat na rzecz Organizacji, zgodnie z artykułem 13 Aneksu III, lub ich ekwiwalentu.
2. Na zalecenie Zarządu, Zgromadzenie określa jaka część czystego dochodu przedsiębiorstwa powinna być zatrzymana jako rezerwa Przedsiębiorstwa. Kwotę zatrzymaną przesyła się do Organizacji.
3. W okresie przejściowym koniecznym dla osiągnięcia samowystarczalności Przedsiębiorstwa, który nie powinien przekraczać 10 lat od rozpoczęcia przez Przedsiębiorstwo produkcji przemysłowej, Zgromadzenie powinno zwolnić Przedsiębiorstwo z wpłat wymienionych w ustępie 1 oraz pozostawić cały czysty dochód Przedsiębiorstwa w jego rezerwie.
Artykuł 11
Finanse
1. Fundusze Przedsiębiorstwa obejmują:
a) kwoty uzyskane od Organizacji zgodnie z artykułem 173 ustęp 2 litera b),
b) dobrowolne wpłaty Państw-Stron w celu finansowania działalności Przedsiębiorstwa,
c) kwoty pożyczone przez Przedsiębiorstwo zgodnie z ustępami 2 i 3,
d) dochody z działalności Przedsiębiorstwa,
e) inne fundusze pozostawione do dyspozycji Przedsiębiorstwa, umożliwiające rozpoczęcie działalności skoro tylko jest to możliwe oraz wykonywanie jego funkcji.
2. a) Przedsiębiorstwu przysługuje uprawnienie do pożyczania kwot i udzielania takiego zabezpieczenia lub innych poręczeń jakie może określić. Przed rozpoczęciem publicznej wyprzedaży jego obligacji na rynkach finansowych lub waluty Państwa-Strony, Przedsiębiorstwo powinno uzyskać zgodę tego Państwa-Strony. Ogólna kwota podwyżek powinna być zatwierdzona przez Radę na zlecenie Zarządu.
b) Państwa-Strony powinny podejmować wszelkie uzasadnione wysiłki dla poparcia wniosków Przedsiębiorstwa o pożyczki na rynkach walutowych oraz z międzynarodowych instytucji finansowych.
3. a) Przedsiębiorstwo powinno zapewnić fundusz niezbędny do eksploracji i eksploatacji jednego miejsca wydobycia oraz dla transportu, przetwórstwa i zbytu minerałów tam wydobytych, a także uzyskanej miedzi, niklu, kobaltu i magnezu oraz na pokrycie jego wstępnych wydatków administracyjnych. Kwota powyższych funduszy oraz kryteria i okoliczności ich rozdziału powinny być włączone przez Komisję Przygotowawczą w projekt zasad, przepisów i procedury Organizacji.
b) Wszystkie Państwa-Strony powinny wpłacić na rzecz Przedsiębiorstwa kwotę odpowiadającą połowie funduszy wymienionych pod literą a) w formie długoterminowych nieoprocentowanych pożyczek w wysokości wpłat do regularnego budżetu Narodów Zjednoczonych obliczonych w chwili dokonywania wpłaty, z uwzględnieniem Państw, które nie są członkami Narodów Zjednoczonych. Długi zaciągnięte przez Przedsiębiorstwo na poczet drugiej połowy funduszów powinny być gwarantowane przez wszystkie Państwa-Strony do pełnej wysokości.
c) Jeżeli suma finansowych wkładów Państw-Stron jest mniejsza od funduszu przewidzianego dla Przedsiębiorstwa na podstawie litery a), Zgromadzenie powinno na pierwszej swojej sesji rozpatrzyć wysokość niedoboru oraz przyjąć w drodze consensus środki dla pokrycia tego niedoboru, biorąc pod uwagę zobowiązania Państw-Stron na podstawie litery a) orraz b) oraz zalecenia Komisji Przygotowawczej.
d) i/ W ciągu 60 dni od wejścia w życie niniejszej Konwencji, lub w ciągu 30 dni od złożenia dokumentu o ratyfikacji lub przystąpieniu, w zależności od tego co jest późniejsze, każde Państwo-Strona składa do Przedsiębiorstwa nieodwołalny, bez zlecenia, nieoprocentowany sola weksel w kwocie odpowiadającej wielkości udziału takiego Państwa-Strony w nieoprocentowanych pożyczkach stosownie do litery b),
ii/ W możliwie najkrótszym okresie po wejściu w życie niniejszej Konwencji, a następnie corocznie lub w innych odpowiednich odstępach czasu, Zarząd przygotowuje zestawienia wielkości oraz rozkładu czasowego potrzeb w zakresie pokrycia wydatków administracyjnych oraz działalności prowadzonej przez Przedsiębiorstwo, zgodnie z artykułem 170, niniejszej Konwencji oraz artykułem 12, niniejszego Aneksu,
iii/ Przedsiębiorstwo zawiadamia Państwa-Strony za pośrednictwem Organizacji o wielkości ich wkładów, w celu pokrycia wydatków określonych zgodnie z ustępem 3 litera b). Przedsiębiorstwo inkasuje takie kwoty sola weksli, jakie mogą być potrzebne dla pokrycia wydatków wymienionych w wykazie nieoprocentowanych pożyczek.
iv/ Po otrzymaniu zawiadomienia, Państwa-Strony zabezpieczają swoimi odpowiednimi wkładami poręczenie długu Przedsiębiorstwa zgodnie z literą b).
e) i/ Na prośbę Przedsiębiorstwa, Państwo-Strona może dokonać dobrowolnej wpłaty na rzecz Przedsiębiorstwa, w wielkości odpowiadającej tej części długu, którą w przeciwnym razie zobowiązane było by poręczyć.
f) Spłata pożyczek oprocentowanych ma pierwszeństwo przed spłatą pożyczek nieoprocentowanych. Spłata pożyczek nieoprocentowanych powinna nastąpić zgodnie z wykazem przyjętym przez Zgromadzenie na zalecenie Rady i za poradą Zarządu. Wykonując tę funkcję, Zarząd powinien kierować się odpowiednimi postanowieniami zasad, przepisów i procedur Organizacji, które powinny uwzględniać pierwszorzędne znaczenie efektywnego zabezpieczenia działalności Przedsiębiorstwa oraz jego finansowej niezależności.
g) Fundusze odprowadzane do Przedsiębiorstwa uiszcza się w walutach obiegowych lub w walutach swobodnie wymienialnych i efektywnie wykorzystywanych na większości obcych rynków walutowych. Waluta taka powinna być określona w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji, zgodnie z powszechną, międzynarodową praktyką monetarną. Za wyjątkiem przewidzianym w ustępie 2, żadne Państwo-Strona nie powinno nakładać lub utrzymywać restrykcji na posiadanie, wykorzystywanie lub zamianę tych funduszy przez Przedsiębiorstwo.
h) "Poręczenie długu", oznacza przyrzeczenie Państwa-Strony udzielenia kredytu Przedsiębiorstwu, płaconego na podstawie pro rata stosownie do odpowiedniej wielkości finansowych zobowiązań Przedsiębiorstwa, objęte gwarancją po otrzymaniu przez to Państwo-Stronę zawiadomienia od kredytodawcy o niewywiązaniu się z płatności przez Przedsiębiorstwo. Procedury zapłaty tych zobowiązań powinny być zgodne z zasadami, przepisami i procedurami Organizacji.
4. Fundusze, aktywa i wydatki Przedsiębiorstwa prowadzone są odrębnie od funduszy, aktywów i wydatków Organizacji. Przedsiębiorstwo może zawrzeć porozumienia z Organizacją co do ułatwień, personelu i usług, a także zwrotu wydatków administracyjnych poniesionych przez którąkolwiek ze stron w imieniu drugiej.
5. Protokoły, księgi finansowe i rachunki Przedsiębiorstwa, obejmujące jego roczne zestawienia finansowe, powinny być corocznie sprawdzane przez niezależnego rewidenta księgowego wyznaczonego przez Radę.
Aneks V
Postępowanie koncyliacyjne
ROZDZIAŁ 1
PROCEDURY POSTĘPOWANIA KONCYLIACYJNEGO STOSOWNIE DO ROZDZIAŁU 1, Części XV
Artykuł 1
Wszczęcie postępowania
Jeżeli strony sporu uzgodniły stosownie do artykułu 284, poddanie sporu postępowaniu koncyliacyjnemu na podstawie niniejszego rozdziału, każda ze stron może wszcząć postępowanie w drodze pisemnego zawiadomienie skierowanego do drugiej strony lub stron sporu.
Artykuł 2
Lista komisarzy
Listę komisarzy sporządza i prowadzi Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych. Każdemu Państwu-Stronie przysługuje prawo wyznaczenia czterech komisarzy, z których każdy powinien być osobą bezstronną, kompetentną, uczciwą i cieszącą się najwyższym poważaniem. Nazwiska osób wyznaczonych tworzą listę. Jeżeli w jakimkolwiek czasie komisarzy wyznaczonych przez Państwo-Stronę na liście tak utworzonej, jest mniej niż czterech, Państwo-Strona ma prawo w razie potrzeby do dodatkowego wyznaczenia. Nazwiska komisarzy pozostają na liście do czasu odwołania przez dokonujące wyznaczenia Państwo-Stronę, z zastrzeżeniem, że odwołany komisarz powinien kontynuować swoje czynności w komisji koncyliacyjnoj, do której został wybrany, aż do zakończenia przed nią postępowania.
Artykuł 3
Utworzenie komisji koncyliacyjnej
Jeżeli Strony nie uzgodniły inaczej, komisję koncyliacyjną tworzy
się jak następuje:
a) Z zastrzeżeniem litery g), komisja koncyliacyjna składa się z pięciu członków.
b) Strona wszczynająca postępowanie wyznacza dwóch komisarzy, wybranych z listy wymienionej w artykule 2 niniejszego Aneksu, z których jeden może być jej obywatelem, jeżeli Strony nie uzgodniły inaczej. Takie wyznaczenie powinno być podane w zawiadomieniu wymienionym w artykule 1 niniejszego Aneksu.
c) W ciągu 21 dni od otrzymania zawiadomienia wymienionego w artykule 1 niniejszego Aneksu, druga strona sporu wyznacza dwóch komisarzy w sposób podany pod literą b). Jeżeli w tym czasie wyznaczenie ne zostało dokonane, strona wszyczająca postępowanie może w ciągu tygodnia od upływu tego terminu zakończyć postępowanie, przez zawiadomienie przesłane Stronie przeciwnej lub zwrócić się do Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych z prośbą o dokonanie wyznaczenia zgodnie z literą e).
d) W ciągu 30 dni od wyznaczenia wszystkich czterech komisarzy, mianują oni piątego komisarza, wybranego z listy wymienionej w artykule 2 niniejszego Aneksu, który jest przewodniczącym. Jeżeli w tym czasie nie dokonano wyznaczenia, obie Strony mogą w ciągu jednego tygodnia od upływu tego czasu prosić Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych o dokonanie wyznaczenia, zgodnie z literą e).
e) W ciągu 30 dni od otrzymania prośby na podstawie litery c) lub litery d) Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych, po konsultacji ze stronami sporu, powinien dokonać niezbędnego wyznaczenia z listy wymienionej w artykule 2 niniejszego Aneksu.
f) Każdy wakat powinien być uzupełniony w sposób określony dla pierwotnego wyznaczenia.
g) Dwie lub więcej strony, które uzgodnią, że mają wspólne interesy, wyznaczają dwóch komisarzy wspólnie. Jeżeli dwie lub więcej stron ma interesy odrębne lub brak jest zgody między nimi co do wspólnego interesu, wyznaczają one komisarzy oddzielnie.
h) W sporach z udziałem dwóch lub więcej stron posiadających odrębne interesy lub w braku zgody między nimi co do wspólnego interesu, strony te powinny stosować postanowienia litery a) do f), jeżeli jest to możliwe.
Artykuł 4
Procedura
Jeżeli strony nie uzgodniły inaczej, komisja koncyliacyjna określa swoją procedurę. Za zgodą stron w sporze, Komisja może zaprosić każde Państwo-Stronę do przedstawienia swoich poglądów w formie pisemnej 1ub ustnej. Komisja podejmuje decyzje dotyczące spraw proceduralnych, sprawozdania większością głosów swoich członków.
Artykuł 5
Rozstrzygnięcie polubowne
Komisja może zwrócić uwagę stron na wszelkie środki, które mogą ułatwić polubowne rozstrzygnięcie sporu.
Artykuł 6
Funkcje komisji
Komisja wysłuchuje strony, bada ich żądania i zarzuty, a także przedstawia stronom propozycje w celu osiągnięcia polubownego załatwienia sporu.
Artykuł 7
Sprawozdanie
1. Komisja składa sprawozdanie w ciągu 12 miesięcy od jej utworzenia. Sprawozdanie powinno wymieniać wszelkie osiągnięte porozumienia oraz w braku porozumienia, wnioski komisji we wszelkich kwestiach faktycznych i prawnych dotyczących przedmiotu sporu, a także takie zalecenia, jakie komisja uzna za właściwe dla polubownego rozstrzygnięcia. Sprawozdanie składa się Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych, który niezwłocznie przesyła je stronom sporu.
2. Sprawozdanie komisji zawierające jej wnioski lub zalecenia nie wiąże stron.
Artykuł 8
Zakończenie
Postępowanie koncyliacyjne kończy się, jeżeli zostanie osiągnięte rozstrzygnięcie, jeżeli strony przyjęły lub jedna ze stron odrzuciła zalecenia sprawozdania w drodze pisemnego zawiadomienia przesłanego Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych lub gdy upłynęły trzy miesiący od daty przesłanie stronom sprawozdania.
Artykuł 9
Opłaty i koszty
Strony sporu ponoszą opłaty i koszty komisji.
Artykuł 10
Prawo stron do zmtany procedury
Strony sporu mogą w drodze porozumienia stosującego się wyłącznie do tego sporu zmienić każde postanowienie niniejszego Aneksu.
ROZDZIAŁ 2
OBOWIĄZKOWE PODDANIE PROCEDURZE KONCYLIACYJNEJ
STOSOWNIE DO ROZDZIAŁU 3, Części XV
Artykuł 11
Wszczęcie postępowania
1. Każda strona sporu, który zgodnie z rozdziałem 3 części XV, może być poddana postępowaniu koncyliacyjnemu na podstawie niniejszego rozdziału, może wszcząć postępowanie w drodze pisemnego zawiadomienia przesłanego przeciwnej stronie lub stronom sporu.
2. Każda strona sporu, która otrzymała zawiadomienie zgodnie z ustępom 1, zobowiązana jest do poddania się takiemu postępowaniu.
Artykuł 12
Uchylenie się od odpowiedzi lub poddanie siępostępowantu koncyliacyjnemu
Uchylenie się strony lub stron sporu od odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania lub od poddania się takiemu postępowaniu, nie stanowi przeszkody dla takiego postępowania.
Artykuł 13
Właściwość
Spór co do właściwości komisji koncyliacyjnej działającej na podstawie niniejszego rozdziału powinien być rozstrzygnięty przez samą komisję.
Aneks VI
Statut międzynarodowego Trybunału Prawa Morza
Artykuł 1
Postanowienia ogólne
1. Tworzy się Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza, który działa zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji oraz niniejszego Statutu.
2. Siedzibą Trybunału jest Wolne i Hanzeatyckie Miasto Hamburg w Republice Federalnej Niemiec.
3. Trybunał może odbywać posiedzenia i wykonywać swe funkcje wszędzie tam, gdzie uzna to za pożądane.
4. Przekazanie sporu Trybunałowi podlega postanowieniom Części XI i XV.
ROZDZIAŁ 1
ORGANIZACJA TRYBUNAŁU
Artykuł 2
Skład
1. Trybunał składa się z zespołu liczącego 21 niezawisłych członków, wybranych spośród osób cieszących się najlepszą opinią ze względu na swój nieposzlakowany charakter, prawość i uznany autorytet w dzledzinie prawa morza.
2. W Trybunale jako całości powinna być zapewniona reprezentacja głównych systemów prawnych świata i sprawiedliwy podział geograficzny.
Artykuł 3
Członkowstwo
1. W skład Trybunału nie może wejść więcej niż dwóch obywateli tego samego państwa. 0sobę, która dla celów członkowstwa Trybunału może być uważana za obywatela więcej niż jednego państwa, uważa się za obywatela tego państwa, w którym zazwyczaj wykonuje swe prawa cywilne i polityczne.
2. Nie może być mniej niż trzech członków z każdej grupy geograficznej, określonej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 4
Mianowanie i wybory
1. Każde Państwo-Strona może mianować najwyżej dwie osoby, mające kwalifikacje określone w artykule 2 niniejszego Ameksu. Członków Trybunału wybera się z listy osób w ten sposób mianowanych.
2. Najpóźniej na trzy miesiące przed datą wyborów, Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych w wypadku pierwszego wyboru i Sekretarz Trybunału w wypadku następnych wyborów, kieruje pisemne zaproszenie do Państw-Stron, aby w ciągu dwóch miesięcy przedstawiły swe nominacje na członków Trybunału. Sporządza on listę wszystkich osób w ten sposób mianowanych w porządku alfabetycznym z zaznaczeniem, które Państwo-Strona ich mianowała i listę tę przedstawia Państwom-Stronom przed upływem siódmego dnia ostatniego miesiąca przed datą każdych wyborów.
3. Pierwsze wybory powinny odbyć się w ciągu sześciu miesięcy od daty wejścia w życie niniejszej Konwencji.
4. Członkowie Trybunału wybierami są w głosowaniu tajnym. Wybory powinny być przeprowadzone na spotkaniu Państw-Stron, zwołanym przez Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych w wypadku pierwszego wyboru i zgodnie z procedurą ustaloną przez Państwa-Strony w wypadku następnych wyborów. Na spotkaniu tym dwie trzecie Państw -Stron stanowi quorum. Do Trybunału zostają wybrane te osoby spośród mianowanych, które otrzymają największą ilość głosów i większość dwóch trzecich głosów obecnych i głosujących Państw-Stron, z zastrzeżeniem, że większość ta obejmuje większość Państw-Stron.
Artykuł 5
Kadencja
1. Członkowie Trybunału wybierani są na 9 lat z możliwością ponownego wyboru z zastrzeżeniem jednakże, że spośród sędziów wybranych podczas pierwszych wyborów, kadencja siedmiu członków wygasa z upływem lat trzech a kadencja siedmiu dalszych członków wygasa z upływem lat sześciu.
2. Członkowie Trybunału, których kadencja wygasa z upływem wyżej wymienionych początkowych okresów trzechletnich i sześcioletnich wyłoni losowanie, dokonane przez Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych bezpośrednio po przeprodzeniu pierwszych wyborów.
3. Członkowie Trybunału pełnią swe obowiązki aż do chwili obsadzenia ioh stanowisk. Do chwili zastąpienia powinni oni wykonywać swe funkeje w każdym postępowaniu wszczętym do czasu ich zastąpienia.
4. Rezygnację ze stanowiska członka Trybunału składa się pismem skierowanym do Prezesa Trybunału. Stanowisko uważa się za wakujące z chwilą doręczonia tego pisma.
Artykuł 6
Wakaty
1. Wakaty obsadza się w sposób przewidziany dla pierwszego wyboru, zgodnie z następującymi postanowieniami. W terminie jednego miesiąca od powstania wakatu, Sekretarz wysyła zaproszenia przewidziane w artykule 4 niniejszego Aneksu, a data wyboru zostaje ustalona przez Prezesa Trybunału po konsultacji z Państwami-Stronami.
2. Członek Trybunału wybrany w celu zastąpienia członka, którego kadencja jeszcze nie wygasła, pełni swą funkcję do końca kadencji swego poprzednika.
Artykuł 7
Ograniczenie działalności
1. Żaden z członków Trybunału nie może pełnić jakiejkolwiek funkcji politycznej lub admistracyjnej, albo być czynnie związanym lub finansowo zainteresowanym w jakiejkolwiek działalności przedsiębiorstwa, zajmującego się eksploracją lub eksploatacją zasobów morza lub dna morskiego albo innym gospodarczym użytkowaniem morza lub dna morskiego.
2. Członek Trybunału nie może występować w żadnej sprawie jako agent, radca lub adwokat.
3. Wszelkie wątpliwości w tym zakresie rozstrzyga decyzja większości pozostałych członków Trybunału.
Artykuł 8
Warunki udziału członków w danej sprawie
1. Członek Trybunału nie może orzekać w sprawie, w której poprzednio brał udział w charakterze agenta, radcy lub adwokata jednej ze stron albo jako członek sądu lub trybunału krajowego lub międzynarodowego albo w jakimkolwiek innym charakterze.
2. Jeżeli z powodu szczególnych przyczyn członek Trybunału uważa, że nie powinien orzekać w danej sprawie, zawiadamia o tym Prezesa Trybunału.
3. Jeżeli Prezes Trybunału uważa, że z powodu szczególnych przyczyn jeden z członków Trybunału nie powinien orzekać w danej sprawie, niezwłocznie go o tym zawiadamia.
4. Wszelkie wątpliwości w tym zakresie rozstrzyga decyzja większości pozostałych członków aktualnego Trybunału.
Artykuł 9
Skutki nieodpowiadania wymaganym warunkom
Prezes Trybunału ogłasza wakat stanowiska, jeżeli według jednomyślnej opinii pozostałych członków Trybunału, dany członek przestał odpowiadać wymaganym warunkom.
Artykuł 10
Przywileje i immunitety
Przy wykonywaniu funkcji Trybunału, członkowie Trybunała korzystają z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych.
Artykuł 11
Uroczyste przyrzeczenie członków
Przed objęciem swych obowiązków, każdy członek Trybunału składa na sesji otwartej uroczyste przyrzeczenie, że będzie sprawował swą funkcję bezstronnie i sumiennie.
Artykuł 12
Prezes, Wiceprezes i Sekretarz
1. Trybunał wybiera swego Prezesa i Wiceprezesa na trzy lata z możliwością ponownego wyboru.
2. Trybunał mianuje swego Sekretarza i może powoływać także innych niezbędnych funkcjonariuszy.
3. Prezes i Sekretarz powinni mieszkać w siedzibie Trybunału.
Arkykuł 13
Quorum
1. Wszyscy członkowie Trybunału powinni orzekać. Dla utworzenia Trybunału wymagane jest quorum 11 wybranych członków.
2. Z zastrzeżeniem artykułu 17 niniejszego Aneksu, Trybunał postanawia, którzy członkowie utworzą Trybunał dla rozpoznania danego sporu, mając na uwadze efektywne funkcjonowanie izb określone w arkykułach 14 i 15 niniejszego Aneksu.
3. Wszelkie spory i wnioski przedłożone Trybunałowi powinny być rozpoznane przez Trybunał, chyba, że ma zastosowanie artykuł 14 niniejszego Aneksu lub strony żądają postąpienia według artykułu 15 niniejszego Aneksu.
Artykuł 14
Izba Sporów Dna Morza
Tworzy się Izbę Sporów Dna Morza zgodnie z postanowieniami rozdziału 4 niniejszego Aneksu. Izbie przysługują jurysdykcja, uprawnienia i funkcje określone w Części XI rozdział 5.
Artykuł 15
Izby specjalne
1. Trybunał może tworzyć takie izby, składające się z trzech lub więcej członków wybranych do Trybunału, jakie uzna za niezbędne dla rozpoznawania poszczególnych kategorii sporów.
2. Na wniosek stron, Trybunał tworzy izbę dla rozpoznania określonego sporu, który został mu przedłożony. Skład takiej izby określa Trybunał ze zgodą stron.
3. W celu zapewnienia szybkiego postępowania, Trybunał tworzy co roku izbę złożoną z pięciu członków wybranych do Trybunału, którzy mogą rozpoznawać i rozstrzygać spory w postępowaniu uproszczonym. Wyznacze się dwóch dodatkowych członków celu zapewnienia zastępstwa członków, którzy nie mogą wziąć udziału w danym postępowaniu.
4. Na wniosek stron spory powinny być rozpoznawane i rozstrzygane przez izby przewidziane w niniejszym artykule.
5. Orzeczenie wydane przez izby przewidziane w niniejszym artykule oraz w artykule 14 niniejszego Aneksu, uważa się za wydane przez Trybunał.
Artykuł 16
Reguły Trybunału
Trybunał opracowuje reguły określające wykonywanie jego funkcji. Ustanawia w szczególności zasady postępowania.
Artykuł 17
Obywatelstwo członków
1. Członkowie Trybunału mający obywatelstwo którejkolwiek strony sporu, zachowują swe prawo do uczestniczenia w Trybunale w charakterze członków.
2. Jeżeli podczas rozprawy w składzie Trybunału uczestniczy osoba posiadająca obywatelstwo jednej ze stron, druga strona może wybrać osobę, która bierze udział w rozprawie w charakterze członka Trybunału.
3. Jeżeli podczas rozprawy w składzie Trybunału nie ma członków posiadających obywatelstwo stron, kaźda ze stron może wybrać osobę, która bierze udział w rozprawie w charakterze członka Trybunału.
4. Niniejszy artykuł ma zastosowanie do izb wymienionych w artykułach 14 i 15 niniejszego artykułu. W takim wypadku Prezes, po konsultacji ze stronami, wzywa tych poszczególnych członków Trybunału tworzących izbę, ile będzie konieczne, do ustąpienia miejsca członkom Trybunału mającym obywatelstwo zainteresowanych stron, a gdyby tak nie było lub nie mogli się stawić, członkom specjalnie wybranym przez strony.
5. Jeżeli wiele stron ma ten sam interes, należy je uważać tylko za jedną stronę na użytek postanowień poprzedzających. Wszelkie wątpliwości w tym przedmiocie rozstrzyga decyzja Trybunału.
6. Członkowie wybrani zgodnie z ustępami 2, 3 i 4 powinni odpowiadać warunkom wymaganym przez artykuły 2, 8 i 11 niniejszego Aneksu. Uczestniczą oni w orzekaniu na zasadzie całkowitej równości ze swymi kolegami.
Artykuł 18
Wynagrodzenie członków
1. Każdy wybrany członek Trybunału otrzymuje roczne wynagrodzenie i specjalny dodatek za każdy dzień pełnienia swych funkcji, z tym że łącz-na kwota przypadająca do wypłaty na rzecz każdego członka jako wynagrodzenie specjalne, nie może przekroczyć kwoty rocznego wynagrodzenia.
2. Prezes otrzymuje specjalne roczne wynagrodzenie za każdy dzień pełnienia funkcji Prezesa.
4. Członkowie wyznaczeni na podstawie artykułu 17 niniejszego Aneksu, nie będący wybranymi członkami Trybunału, otrzymują odszkodowanie za każdy dzień pełnienia swych funkcji.
5. Wynagrodzenia, dodatki i odszkodowanie podlegają okresowo ustalaniu na spotkaniach Państw-Stron z uwzględnieniem obciążenia Trybunału pracą. Nie mogą być one obniżone w czasie trwania kadencji.
6. Wynagrodzenie Sekretarza jest ustalane na wniosek Trybunału na posiedzeniach Państw-Stron.
7. Przepisy przyjęte na spotkaniach Państw-Stron powinny określać warunki, według których mogą być przyznawane emerytury członkom Trybunału i Sekretarzowi oraz warunki zwrotu kosztów podróży członkom Trybunału i Sekretarzowi.
8. Wynagrodzenia, dodatki i odszkodowania wolne są od wszelkiego opodatkowania.
Artykuł 19
Koszty Trybunału
1. Koszty Trybunału ponoszą Państwa-Strony i Organizacja w terminach i w sposób określony na spotkaniu Państw-Stron.
2. Jeżeli jednostka inna niż Państwo-Strona lub 0rganizacja, jest stroną w sprawie przedłożonej Trykunałowi, określa on kwotę, którą strona ta uiszcza na koszty Trybunału.
ROZDZIAŁ 2
KOMPETENCJE
Artykuł 20
Dostęp do Trybunału
1. Trybunał jest otwarty dla Państw-Stron.
2. Trybunał jest otwarty dla podmiotów innych niż Państwa-Strony w każdym wypadku wyraźnie przewidzianym w Części XI lub w każdej sprawie przedłożonej zgodnie z wszelkimi innymi porozumieniami przyznającymi jurysdykcję Trybunałowi, zaakceptowanymi przez wszystkie strony tej sprawy.
Artykuł 21
Jurysdykcja
Do jurysdykcji Trybunału należą wszelkie sprawy i wnioski, które zostały mu przedłoźone zgodnie z niniejszą Konwencją i wszelkie zagadnienia specjalnie przewidziane w każdym innym porozumieniu przyznającym Trybunałowi jurysdykcję.
Artykuł 22
Spory dotyczące innych porozumień
Za zgodą wszystkich stron traktatu lub konwencji będącej w mocy i dotyczącej zagadnień objętych niniejszą Konwencją, wszelkie spory dotyczące interpretacji lub stosowania takiego traktatu lub konswencji mogą być przedkładane Trybunałowi zgodnie z porozumieniem stron.
Artykuł 23
Prawo właściwe
Trybunał orzeka we wszelkich sporach i wnioskach zgodnie z artykułem 293.
ROZDZIAŁ 3
POSTĘPOWANIE
Artykuł 24
Wszczęcie postępowania
1. Zależnie od okoliczności sprawy, spór przedkłada się Trybunałowi albo przez złożenie specjalnego porozumienia albo pisemnego wniosku skierowanego do Sekretarza. W każdej sprawie należy wskazać strony i przedmiot sporu.
2. Sekretarz doręcza niezwłocznie wszystkim zainteresowanym specjalne porozumienie lub wniosek.
3. Sekretarz zawiadamia ponadto wszystkie Państwa-Strony.
Artykuł 25
Środki tymczasowe
1. Zgodnie z artykułem 290 Trybunał i jego Izba Sporów Morskich, mają prawo wydawanie zarządzeń w przedmiocie środków tymczasowych.
2. Jeżeli Trybunał nie odbywa sesji lub nie ma dostatecznej liczby członków aby stworzyć quorum, zarządzenie w przedmiocie środków tymczasowych może wydać izba postępowania uproszczonego utworzona na podstawie artykułu 15 ustęp 3, niniejszego Aneksu.
3. Niezależnie od artykułu 15 ustępu 4, niniejszego Aneksu, zarządzenie w przedmiocie środków tymczasowych może być wydane na wniosek każdej strony sporu. Zarządzenie w przedmiocie środków tymczasowych podlega przeglądowi i rewizji Trybunału.
Artykuł 26
Rozprawa
1. Rozprawę prowadzi Prezes lub Wiceprezes, jeżeli Prezes nie może przewodniczyć. Jeżeli żaden z nich nie może przewodniczyć, przewodnictwo obejmuje najstarszy obecny sędzia Trybunału.
2. Rozprazwa odbywa się jawnie, chyba, że Trybunał postanowi inaczej lub strony zażądają wyłączenia jawności.
Artykuł 27
Postępowanie
Trybunał wydaje zarządzenia w przedmiocie prowadzenia postępowania, decyduje o sposobie i czasie, w którym każda ze stron powinna przedstawić swoje argumenty i może zawierać wszelkie układy związane z przeprowadzaniem dowodów.
Artykuł 28
Postępowanie zaoczne
Jeżeli jedna ze stron nie stawi się przed Trybunałem, albo nie broni swej sprawy, druga strona może żądać aby Trybunał prowadził dalej postępowenie i wydał orzeczenie. Nieobecność strony lub nie podjęcie przez stronę obrony swej sprawy, nie tamuje rozpoznania sprawy. Przed wydaniem przeczenia, Trybunał musi nabrać przekonania nie tylko o tym, źe przysługuje mu jurysdykcja w sprawie, lecz także że roszczenie jest należycie uzasadnione pod względem faktycznym i prawnym.
Artykuł 29
Większość wymagana dla podejmowania decyzji
1. O szystkich zagadnieniach decyduje większość obecnych członków Trybunału.
2. W razie równości głosów Prezes lub członek Trybunału ma głos decydujący.
Artykuł 30
Orzeczenie
1. Orzeczenie powinno podawać motywy, na których zostało oparte.
2. Orzeczenie powinno wymieniać nazwiska członków Trybunału,
którzy orzekali w danej sprawie.
3. Jeżeli orzeczenie nie jest w całości lub części wynikiem jednomyślnej opinii członków Trybunału, każdy z członków ma prawo złożenia opinii odrębnej.
4. Orzeczenie podpisuje Prezes i Sekretarz.
Orzeczenie powinno być ogłoszone na posiedzeniu jawnym, po uprzednim należytym zawiadomieniu stron sporu.
Artykuł 31
Wniosek o interwencję
1. Jeżeli jakieś Państwo-Strona uważa, że ma interes prawny, na który może wpłynąć orzeczenie w danym sporze, może złożyć do Trybunału wniosek o dopuszczenie interwencji.
2. Trybunał rozstrzyga o tym wniosku.
3. Jeżeli dopuszczono interwencję, orzeczenie Trybunału w sporze wiąże interweniujące Państwo-Stronę w zakresie dotyczącym zagadnienia, w stosunku do którego Państwo-Strona zgłosiło interwencję.
Artykuł 32
Prawo interwencji w sprawach interpretacji lub stosowania
1. Sekretarz niezwłocznie zawiadamia Państwa-Strony o sprawie, w której przedmiotem sporu jest interpretacja lub stosowanie niniejszej Konwencji.
2. Sekretarz zawiadamia wszystkie strony porozumienia o sprawie, w której stosownie do artykułu 21 lub 22 niniejszego Aneksu, przedmiotem sporu jest interpretacja lub stosowanie tego porozumienia międzynarodowego.
3. Każde strona wymieniona w ustępach 1 i 2, ma prawo zgłoszenia interwencji w postępowaniu. Jeżeli skorzysta ona z tego prawa, interpretacja przyjęta w orzeczeniu jest dla niej na równi wiążąca.
Artykuł 33
Ostateczność i moc wiąźąca orzeczeń
1. Orzeczenie Trybunału jest ostateczne i powinno być wykonane przez wszystkie strony sporu.
2. Orzeczenie ma moc wiążąca tylko pomiędzy stronami i odnośnie oznaczonego sporu.
3. W razie sporu co do znaczenia lub zakresu orzeczenia, Try bunał na wniosek strony dokonuje jego wykładni.
Artykuł 34
Koszty
Jeżeli Trybunał nie postanowi inaczej, każda strona ponosi swoje własne koszty.
ROZDZIAŁ 4
IZBA SPORÓW DNA MORZA
Artykuł 35
Skład
1.Izba Sporów Dna Morza wymieniona w artykule 14 niniejszego Aneksu składa się z 11 członków wyznaczonych przez większość wybranych członków Trybunału spośród siebie.
2.Przy wyznaczaniu członków Izby, powinna być zapewniona reprezentacja głównych systemów prawnych świata i sprawiedliwy podział geograficzny.
3.Członkowie Izby są wyznaczani co trzy lata i mogą być wyznaczeni na drugą kadencję.
4.Izba wybiera swego Prezesa spośród swych członków na okres, na który Izba została wyznaczona.
5.Jeżeli przy końcu okresu trzyletniego, na który Izba została wyznaczona postępowanie jest w toku, Izba powinna ukończyć postępowanie w swym pierwotnym składzie.
6.Jeżeli w Izbie dojdzie do wakatu, Trybunał wyznacza następcę
spośród swych wybranych członków, który powinie pełnić swą funkcję do końca kadencji swego poprzednika.
7. Dla utworzenia Izby wymagane jest quorum siedmiu członków wyznaczonych przez Trybunał.
Artykuł 36
Izba Ad hoc
1. Izba Sporów Dna Morza tworzy Izbę ad hoc, składającą się z trzech swych członków, dla rozpoznania określonego sporu przedłożonego jej zgodnie z artykułem 188 ustęp 1 1itera b). Skład takiej Izby określa Izba Sporów Dna Morza za zgodą stron.
2. Jeżeli strony nie uzgodniły składu Izby ad hoc, każda strona sporu wyznacza jednego członka, a trzeci członek zostaje przez nich wyznaczony na podstawie porozumienia. Jeżeli nie osiągną oni porozumienia, albo jeżeli jakaś strona nie dokona wyznaczenia, Prezes Izby Sporów Dna Morza niezwłoczniie dokonuje wyznaczenia spośród członków Izby, po konsultacji ze stronami.
3. Członkowie Izby ad hoc nie mogą być w służbie lub być obywatelami którejkolwiek ze stron sporu.
Artykuł 37
Dostęp
Izba jest otwarta dla Państw-Stron, Organizacji oraz dla innych podmiotów wymienionych w rozdziale 5 Części XI.
Artykuł 38
Prawo właściwe
W uzupełnieniu postanowień artykułu 293, Izba stosuje:
a) reguły, przepisy i procedury Organizacji przyjęte zgodnie z niniejszą Konwencją, oraz
b) warunki kontraktów dotyczących przedsięwzięć w Obszarze w sprawach dotyczących tych kontraktów.
Artykuł 39
Wykonywanie orzeczeń Trybunału
Orzeczenia Trybunału podlegeją wykonaniu na terytoriach Państw-Stron w taki sam sposób, jak wyroki lub zarządzenia Sądu Najwyższego Państwa-Strony, na którego terytorium orzeczenie ma być wykonane.
Artykuł 40
Stosowanie innych rozdziałów niniejszego Aneksu
1. Inne rozdziały niniejszego Aneksu, które nie są sprzeczne z niniejszym rozdziałem, mają zastosowanie do Izby.
2. Wykonując swe funkcje dotyczące opinii doradczych, Izba kieruje się postanowieniami niniejszego Aneksu dotyczącymi postępowania przed Trybunałem w zakresie, w jakim uzna się za możliwe do zastosowania.
ROZDZIAŁ 5
POPRAWKI
Artykuł 41
Poprawki
1. Poprawki do niniejszego Aneksu, inne niż poprawki do rozdziału 4, mogą być przyjmowane tylko zgodnie z artykułem 313 lub przez consensus na konferencji zwołanej zgodnie z niniejszą Konwencją.
2. Poprawki do rozdziału 4 mogą być przyjmowane tylko zgodnie z artykułem 314.
3.Trybunał może proponować takie poprawki do niniejszego Statutu jakie uzna za niezbędne, przekazując ich projekt na piśmie Państwom-Stronom do rozpatrzenia zgodnie z ustępem 1 i 2.
ANEKS VII
ARBITRAŻ
Artykuł 1
Wszczęcie postępowania
Z zastrzeżeniem postanowień Części XV, każda strona sporu może skierować spór na drogę postępowania arbitrażowego przewidzianego w niniejszym Aneksie, składając pisemną notyfikację skierowaną do drugiej strony sporu. Notyfikacja powinna określać roszczenia i zawierać jego uzasadnienie.
Artykuł 2
Lista arbitrów
1. Listę arbitrów sporządza i prowadzi Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych. Każde Państwo-Strona ma prawo do mianowania czterech arbitrów, z których każdy powinien być osobą mającą doświadczenie w sprawach morskich, cieszącą się najlepszą opinią ze względu na nieposzlakowany charakter, prawość i kompetencje. Nazwiska osób mianowanych w ten sposób tworzą listę.
2. Jeżeli kiedykolwiek na liście w taki sposób ułożonej, będzie mniej niż czterech arbitrów mianowanych przez Państwo-Stronę, wymieniona Państwo-Strona ma prawo do dokonania następnego niezbędnego mianowania.
3. Nazwiska arbitrów pozostają na liście aż do czasu wycofania przez Państwo-Stronę, która dokonała mianowania, z zastrzeżeniem, że arbiter nadal uczestniczy w trybunale arbitrażowym do którego został wyznaczony, aż do ukończenia postępowania przed trybunałem arbitraźowym.
Artykuł 13
Tworzenie trybunału arbitrażowego
Dla postępowania podlegającego niniejszemu Aneksowi, trybunał arbitrażowy tworzy się w sposób następujący, chyba, że strony postanowią inaczej:
a) z zastrzeżeniem litery g), trybunał arbitrażowy składa się z pięciu członków,
b) strona wszczynająca postępowanie wyznacza jednego członka wybranego możliwie z listy wymienionej w artykule 2 niniejszego Aneksu, który może być jej obywatelem. Wyznaczenie powinno być zawarte w notyfikacji wymienionej w artykule 1 niniejszego Aneksu.
c) w terminie 30 dni od otrzymania notyfikacji wymienionej w artykuIe 1 niniejszego Aneksu, druga strona sporu wyznacza jednego członka wybranego możliwie z listy, który może być jej obywatelem. Jeżeli w tym czasie wyznaczenie nie nastąpi, strona wszczynająca postępowanie może w ciągu dwóch tygodni po upływie tego terminu żądać, aby wyznaczenie zostało dokonane zgodnie z literą e).
d) pozostali trzej członkowie powinni być wyznaczeni na podstawie porozumienia stron. Powinni być oni wybrani możliwie z listy i mogą być obywatelami państw trzecich chyba, że strony postanowią inaczej. Strony sporu wyznaczają Przewodniczącego trybunału arbitrażowego spośród tych trzech członków. Jeżeli w terminie 60 dni od otrzymania notyfikacji wymienionej w artykule 1 niniejszego Aneksu, strony nie osiągną porozumienia w sprawie wyznaczenia jednego lub więcej członków trybunału, którzy mają być wyznaczeni na podstawie porozumienia lub w sprawie wyznaczenia Przewodniczącego, pozostałe wyznaczenie lub wyznaczenia powinny być dokonane zgodnie z literą e) na wniosek strony sporu. Wniosek taki powinien być złożony w ciągu dwóch tygodni po upływie wyżej wymienionego 60-dniowego terminu.
e) jeżeli strony nie uzgodnią, że wyznaczenie na podstawie liter c) oraz d) ma być dokonane przez osobę lub państwo trzecie wybrane przez strony, Prezes Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza dokona koniecznego wyznaczenia. Jeżeli Prezes nie może działać na podstawie miniejszej litery lub jest obywatelem jednej ze stron sporu, wyznaczenia dokona następny najstarszy członek Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza, który jest obecny a nie jest obywatelem jednej ze stron. Wyznaczenia wymienionego pod miniejszą literą dokonuje się z listy wymienionej w artykule 2 niniejszego Aneksu, w terminie 30 dni od otrzymania wniosku i w porozumieniu ze stronami. Wyznaczeni w ten sposób członkowie powinni mieć różne obywatelstwa i nie mogą pozostawać w służbie którejkolwiek ze stron sporu, mieć miejsce zamieszkania na jej terytorium lub być jej obywatelem.
f) wakat powinien być obsadzony w sposób przewidziany dla początkowego wyznaczenia.
g) strony reprezentujące ten sam interes powinny wyznaczyć wspólnie, na podstawie porozumienia, jednego członka trybunału. Jeżeli kilka stron ma odrębny interes lub jeżeli nie ma porozumienia co do tego, czy mają ten sam interes, każda z nich wyznacza jednego członka trybunału. Liczba członków trybunału wyznaczonych oddzielnie przez strony powinna być zawsze mniejsza o jeden od liczby członków trybunału wyznaczonych wspólnie przez strony,
h) w sporach, w których występuje więcej niż dwie strony, stosuje się postanowienia liter a) do f) w możliwie największym zakresie.
Artykuł 4
Funkcje trybunału arbitrażowego
Trybunał arbitrażowy utworzony na podstawie artykułu 3 miniejszego Aneksu, powinien działać zgodnie z niniejszym Aneksem oraz innymi postanowieniami niniejszej Konwencji.
Artykuł 5
Procedura
Jeżeli strony sporu nie postanowią inaczej, trybunał arbitrażowy określa swą własną procedurę, zapewniając każdej ze stron pełną możliwość wysłuchania i brania udziału w swej sprawie.
Artykuł 6
Obowiązki stron sporu
Strony sporu powinny ułatwiać pracę trybunału arbitrażowego, w szczególności zaś powinny, zgodnie ze swym prawem i wykorzystując wszelkie środki będące w ich dyspozycji:
a) doręczać im wszelkie dokumenty, udzielać ułatwień i informacji, oraz
b) umożliwiać w miarę potrzeby wzywanie świadków lub biegłych, przeprowadzanie dowodu z ich zeznań i opinii oraz odwiedzanie miejsc, z którymi wiąże się sprawa.
Artykuł 7
Koszty
Jeżeli Trybunał arbitrażowy nie postanowi inaczej, ze względu na szczególne okoliczności sprawy, koszty trybunału łącznie z wynagrodzeniem jego członków, pokrywają strony sporu w równych częściach.
Artykuł 8
Większość wymagana przy podejmowaniu decezji
Docyzje trybunału arbitrażowego podejmowane są większością głosów jego członków. Nieobecność lub wstrzymanie się mniej niż połowy członków nie stanowi przeszkody w wydaniu przez trybunał decyzji. W razie równości głosów, Przewodniczący ma głos decydujący.
Artykuł 9
Niestawiennictwo
Jeżeli jedna ze stron sporu nie stawi się przed trybunałem arbitrażowym lub nie podejmie obrony swej sprawy, druga strona może
żądać aby trybunał kontynuował postępowanie i wydał swe orzeczenie. Nieobecność strony lub nie podejmowanie przez stronę obrony swej sprawy, nie tamuje postępowania. Przed wydaniem orzeczenia trybunał arbitrażowy musi nabrać przekonania, że nie tylko przysługuje mu jurysdykcja w sporze, lecz również że roszczenie jest należycie uzasadnione pod względem prawnym i faktycznym.
Artykuł 10
Orzeczenie
Orzeczenie trybunału arbitrażowego powinno ograniczać się do przedmiotu sporu i podawać motywy, na których jest oparte. W orzeczeniu wymienia się nazwiska członków, którzy wzięli udział i datę orzeczenia. Każdy członek trybunału może dołączyć do orzeczenia opinię odrębną lub przeciwną.
Artykuł 11
Prawomocność orzeczenia
Orzeczenie jest ostateczne i nie przysługuje od niego odwołanie, chyba, że strony sporu uzgodniły uprzednio postępowanie odwoławcze. Strony sporu powinny zgodnie z nim postąpić.
Artykuł 12
Interpretacja i wykonanie orzeczenia
1. Rozbieżności powstające między stronami sporu, dotyczące interpretacji lub sposobu wykonania orzeczenia, mogą być przedłożone przez każdą stronę do decyzji trybunału arbitrażowego, który wydał orzeczenie. W tym celu, wakat w składzie trybunału powinien być obsadzony w sposób przewidziany w początkowym wyznaczeniu członków trybunału.
2. Każdy taki spór może być przedłożony innemu sądowi lub trybunałowi zgodnie z artykułem 287, na podstawie porozumienia wszystkich stron sporu.
Artykuł 13
Stosowanie do innych jednostek niż Państwa-Strony
Postanowienia niniejszego Aneksu mają mutatis mutandis zastosowanie do sporów, w których uczestniczą inne jednostki niż Państwa-Strony.
ANEKS VIII
ARBITRAŻ SPECJALNY
Artykuł 1
Wszczęcie postępowania
Z zastrzeżeniem Części XV, każda strona sporu dotyczącego interpretacji lub stosowania artykułów niniejszej Konwencji, dotyczącego:
1) rybołówstwa,
2) ochrony i zachowania środowiska morskiego,
3) badań naukowych morza lub
4) żeglugi łącznie z zanieczyszczeniem przez statki i wskutek zrzutu, może skierować spór do specjalnego postępowania arbitrażowego przewidzianego w niniejszym Aneksie, w drodze pisemnej notyfikacji adresowanej do drugiej strony lub stron sporu. Notyfikacja powinna określać roszczenie i zawierać jego uzasadnienie.
Artykuł 2
Lista ekspertów
1. Sporządza się i prowadzi listę ekspertów w zakresie każdej z dziedzin:
1) rybołówstwa,
2) ochrony i zachowania środowiska morskiego,
3) badań naukowych morza,
4) żeglugi łącznie z zanieczyszczeniem przez statki i wskutek zrzutu.
2. Dla ryrbołówstwa listę sporządza i prowadzi Organizacja Wyżywienia i Rolnictwa Narodów Zjednoczonych, d1a dziedziny ochrony i zachowania środowiska morskiego - Program Narodów Zjednoczonych dla Środowiska, dla dziedziny badań naukowych morza - Międzyrządowa Komisja Oceanograficzna, dla dziedziny żeglugi łącznie z zanieczyszczaniem przez statki i wskutek zrzutu - Międzynarodowa Organizacja Morska lub w każdym wypadku właściwy zainteresowany organ pomocniczy, któremu wymieniona organizacja, program lub komisja powierzy te funkcje.
3. Każde Państwo-Strona ma prawo do wyznaczenia dwóch ekspertów w każdej dziedzinie, których kompetencje w aspekcie prawnym, naukowym lub technicznym danej dziedziny zostały stwierdzone i są powszechnie uznane, oraz którzy cieszą się najwyższą opinią moralną. Nazwiska osób wyznaczonych w ten sposób dla każdej dziedziny stanowią odpowiednią listę.
4. Jeżeli kiedykolwiek na liście w taki sposób sporządzonej jest mniej niż dwóch ekspertów wyznaczonych przez Państwo-Stronę, Państwo-Strona ma prawo do dalszego wyznaczenia w miarę potrzeby.
5. Nazwisko eksperta pozostaje na liście, aż do czasu wycofania go przez Państwo-Stronę, które dokonało wyznaczenia z zastrzeżeniem, że dany ekspert nadal uczestniczy w specjalnym trybunale arbitrażowym, do którego został wyznaczony, aż do ukończenia postępowania przed tym specjalnym trybunałem arbitrażowym.
Artykuł 3
Tworzenie specjalnego trybunału arbitrażowego
Dla postępowania podlegającego niniejszemu Aneksowi, specjalny trybunał arbitrażowy tworzy się w sposób następujący, chyba, że strony postanowią inaczej:
a) Z zastrzeżeniem litery g), specjalny trybunał arbitrażowy składa się z pięciu członków.
b) Strona wszczynająca postępowanie wyznacza dwóch członków wybranych możliwie z odpowiedniej listy lub list wymienionych w artykule 2 niniejszego Aneksu dotyczącej zagadnień będących przedmiotem sporu, z których jeden może być jej obywatelem. Wyznaczenie powinno być zawarte w notyfikacji wymienionej w artykule 2 niniejszego Aneksu.
c) W terminie 30 dni od otrzymania notyfikacji wymienionej w artykule 1 niniejszego Aneksu, druga strona sporu wyznacza dwóch członków wybranych możliwie z odpowiedniej listy lub list dotyczących zagadnień będących przedmiotem sporu, z których jeden może być jej obywatelem.
Jeźeli tym czasie wyznaczenie nie nastąpi, strona wszczynająca postępowanie może w ciągu dwóch tygodni po upływie tego terminu żądać, aby wyznaczenie zostało dokonane zgodnie z literą e).
d) Strony wyznaczają na podstawie porozumienia Przewodniczącego specjalnego trybunału arbitrażowego wybranego możliwie z odpowiedniej listy, który powinien być obywatelem trzeciego państwa, chyba, że strony postanowią inaczej. Jeżeli w terminie 30 dni od otrzymania notyfikacji wymienionej w artykule 1 niniejszego Aneksu, strony nie osiągną porozumienia w sprawie wyznaczenia Przewodniczącego, wyznaczenie zostanie dokonane zgodnie z literą e), na wniosek strony sporu. W Wniosek taki powinien być złożony w ciągu dwóch tygodni po upływie wyżej wymienionego 30 dniowego terminu.
e) Jeźeli strony nie uzgodnią, że wyznaczenie zostanie dokonane przez osobę lub państwo trzecie wybrane przez strony, koniecznego wyznaczenia dokona Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych w terminie 30 dni od otrzymania wniosku na podstawie liter c) oraz d).
Wyznaczenia wymienionego pod niniejszą literą dokonuje się z odpowiedniej listy lub list ekspertów wymienionej w artykule 2 niniejszego Aneksu, w porozunieniu ze stronami sporu i odpowiednią organizacją międzynarodową. Wyznaczeni w ten sposób członkowie powinni mieć różne obywatelstwa i nie mogą pozostawać w służbie którejkolwiek ze stron sporu, mieć miejsca zamieszkania na jej terytorium lub być jej obywatelem.
f) wakat powinien być obsadzony w sposób przewidziany dla początkowego wyznaczenia.
g) Strony reprezentujące ten sam interes powinny wspólnie wyznaczyć na podstawie porozumienia, dwóch członków trybunału. Jeżeli kilka stron ma odrębny interes lub jeżeli nie ma porozumienia co do tego, czy mają ten sam interes, każda z nich wyznacza jednego członka trybunału.
h) w sporach, w których występuje więcej niż dwie strony, stosuje się postanowienia liter a) do f) w możliwie największym zakresie.
Artykuł 4
Postanowienia ogólne
Artykuły 4 do 13 Aneksu VII, stosuje się mutatis mutandis do spocjalnego postępowania arbitrażowego zgodnie z niniejszym Aneksem.
Artykuł 5
Ustalanie faktów
1. Strony sporu dotyczącego interpretacji lub stosowania postanowień niniejszej Konwencji w dziedzinie:
1) rybołówstwa,
2) ochrony i zachowania środowiska morskiego,
3) badań naukowych morza lub
4) żeglugi łącznie z zanieczyszczaniem przez statki i wskutek zrzutu, mogą uzgodnić w każdym czasie zwrócenie się do specjalnego trybunału arbitrażowego utworzonego zgodnie z artykułem 3 niniejszego Aneksu, z wnioskiem o przeprowadzenie badań i ustalenie faktów, które stały się przyczyną powstania sporu.
2. Jeżeli strony nie postanowią inaczej, ustalenie faktów dokonane przez specjalny trybunał arbitrażowy działający zgodnie z ustępem 1, jest uważane za ostateczne pomiędzy stronami.
3. Na wniosek wszystkich stron sporu, specjalny trybunał arbitrażowy może sformułować zalecenia, które nie mając mocy decyzji, stanowić będą tylko podstawę dla dokonania przez strony przeglądu zagadnień, które stały się przyczyną sporu.
4. Z zastrzeżeniem ustępu 2, specjalny trybunał arbitrażowy powinien działać zgodnie z postanowieniami niniejszego Aneksu, chyba, że strony postanowią inaczej.
ANEKS IX
UDZIAŁ ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH
Artykuł 1
Znaczenie terminów
W rozumieniu artykułu 305 oraz niniejszego Aneksu, "organizacja międzynarodowa" oznacza międzyrządową organizację, utworzoną przez państwa, na którą jej państwa członkowakie przeniosły kompetencje w dziedzinach uregulowanych przez niniejszą Konwencję, łącznie z kompetencją zawierania umów w zakresie tych zagadnień.
Artykuł 2
Podpisanie
Organizacja międzynarodowa może podpisać niniejszą Konwencję, jeżeli większość jej państw członkowskich jest sygnatariuszami niniejszej Konwencji. W czasie podpisywania, organizacja międzynarodowa może złożyć deklarację, określającą zagadnienia regulowane przez niniejszą Konwencję, odnośnie których kompetencje zostały przeniesione na tę organizację przez jej państwa członkowskie, które są sygnatariuszami oraz rodzaj i zakres tych kompetencji.
Artykuł 3
Formalne zatwierdzenie i przystąpienie
1. Organizacja międzynarodowa może złożyć swój dokument formalnego zatwierdzenia lub przystąpienia, jeżeli większość jej państw członkowskich złoży lub złożyło swe dokumenty ratyfikacji lub przystąpienia.
2. Dokumenty składane przez organizację międzynarodową powinny zawierać zobowiązania i deklaracje wymagane przez artykuły 4 i 5 niniejszego Aneksu.
Artykuł 4
Zakres uczestnictwa oraz prawa i obowiązki
1. Dokument formalnego zatwierdzenia lub przystąpienia organizacji międzynarodowej, powinien zawierać zobowiązanie do akceptacji praw i obowiązków państw wynikających z niniejszej Konwencji odnośnie zagadnień, w stosunku do których kompetencje zostały na nią przeniesione przez jej państwa członkowskie, będące stronami niniejszej Konwencji.
2. Organizacja międzynarodowa może być stroną niniejszej Konwencji w takim zakresie, w jakim ma kompetencje zgodnie z deklaracjami, przekazaniem informacji lub lub notyfikacjami wymienionymi w artykule 5 niniejszego Aneksu.
3. Organizacja międzynarodowa korzysta z praw i wykonuje zobowiązania, które na podstawie ninejszej Konwencji przysługiwałyby jej państwom członkowskim będącym stronami, w sprawach dotyczących zagadnień, odnośnie których te państwa członkowskie przeniosły na nią kompetencje. Państwa członkowskie takiej organizacji międzynarodowej nie powinny wykonywać kompetencji, które na nią przeniosły.
4. Udział organizacji międzynarodowej nie może w żaden sposób powodować zwiększenia reprezentacji, do której byłyby uprawnione państwa członkowskie, które są Państwami-Stronami, łącznie z prawem podejmowania decyzji.
5. Udział organizacji międzynarodowej nie może w żaden sposób powodować przyznania praw wynikających z niniejszej Konwencji państwom członkowskim organizacji, które nie są Państwami-Stronami niniejszej Konwencji.
6. W razie konfliktu pomiędzy zobowiązaniami organizacji międzynarodowej wynikającymi z niniejszej Konwencji i jej zobowiązaniami wynikającymi z porozumienia tworzącego tę organizację, lub jakichkolwiek aktów z tym związanych, pierwszeństwo przysługuje zobowiązaniom wynikającymi z niniejszej Konwencji.
Artykuł 5
Deklaracje, notyfikacje i zawiadomienia
1. Dokument formalnego zatwierdzenia lub przystąpienia organizacji międzynarodowej powinien zawierać deklarację, określającą zagadnienia regulowane przez Konwencję, odnośnie których kompetencje zostały przeniesione na organizację przez jej państwa członkowskie, będące Stronami niniejszej Konwencji.
2. Państwo członkowskie organizacji międzynarodowej powinno chwili ratyfikacji lub przystąpienia do niniejszej Konwencji lub w chwili kiedy organizacja składa dokument formalnego zatwierdzenia lub przystąpienia, zależnie od tego co jest późniejsze, złożyć deklarację określającą zagadnienia regulowane przez niniejszą Konwencję, odnośnie których przekazało kompetencje na rzecz organizacji.
3. Państwa-Strony będące państwami członkowskimi organizacji międzynarodowej, która jest Stroną niniejszej Konwencji, korzystają z domniemania posiadania kompetencji we wszystkich zagadnieniach regulowanych przez niniejszą Konwencją, odnośnie których przeniesienie kompetencji na rzecz organizacji nie zostało wyraźnie zadeklarowane, notyfikowane lub zgłoszone przez te Państwa na podstawie niniejszego artykułu.
4. Organizacja międzynarodowa i jej państwa członkowskie, które
są Państwami-Stronami, powinny niezwłocznie notyfikować depozytariuszowi niniejszej Konwencji wszelkie zmiany w podziale kompetencji, łącznie z nowym przekazaniem kompetencji w deklaracjach na podstawie ustępów 1 i 2.
5. Każde Pańtwo-Strona może żądać od organizacji międzynarodowej i jej państw członkowskich, będącymi Państwami-Stronami, aby udzieliły informacji odnośnie tego, kto - organizacja czy jej państwa członkowskie mają kompetencje odnośnie każdego zagadnienia, jakie może się wyłonić. Organizacja i jej zainteresowane państwa członkowskie powinny udzielać tych informacji w rozsądnym czasie. Organizacja międzynarodowa i państwa członkowskie mogą również ze swej własnej inicjatywy udzielać takich informacji.
6. Deklaracje, notyfikacje i informacje na podstawie niniejszego artykułu, powinny wymieniać rodzaj i zakres przekazanej kompetencji.
Artykuł 6
Odpowiedzialność i zobowiązania
1. Strony mające kompetencje na podstawie artykułu 5 niniejszego Aneksu, ponoszą odpowiedzialność za zaniechanie wykonania zobowiązań lub pogwałcenia Konwencji w każdy inny sposób.
2. Państwo-Strona może żądać od organizacji międzynarodowej lub jej państw członkowskich będących Państwami-Stronami, aby udzielały informacji, kto ponosi odpowiedzialność w stosunku do każdego poszczególnego zagadnienia. Organizacja i zainteresowane państwa członkowskie powinny udzielać tych informacji. Zaniechanie udzielenia tych informacjl w rozsądnym czasie lub udzielenie informacji sprzecznej, pociąga za sobą odpowiedzialność solidarną.
Artykuł 7
Załatwianie sporów
1. W chwili składania dokumentu formalnego zatwierdzenia lub przystąpienia lub w każdym późniejszym czasie, organizacja międzynarodowa powinna swobodnie wybrać drogą pisemnej deklaracji jeden lub więcej środków załatwiania sporów dotyczących interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, wymienionych w artykule 287 ustęp 1 a), c) lub d).
2. Część XV stosuje się mutatis mutandis do każdego sporu pomiędzy Stronam niniejszej Konwencji, z których jedna lub więcej są organizacjami międzynarodowymi.
3. Jeżeli organizacja międzynarodowa i jedno lub więcej z jej państw członkowskich są wspólnie stronami sporu lub stronami reprezentującymi ten sam interes, domniemywa się, że organizacja przyjęła te same procedury załatwiania sporów, co państwa członkowskie, jednakże jeżeli państwo członkowskie wybrało tylko Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości na podstawie artykułu 287, domniemywa się, że organizacja i zainteresowane państwo przyjęły arbitraż zgodnie z Aneksem VII, chyba, że strony sporu postanowiły inaczej.
Artykuł 8
Stosowanie Części XVII
Część XVII stosuje się mutatis mutandis do organizacji międzynarodowej z wyjątkiem tego, co następuje:
a) dokument formalnego zatwierdzenia lub przystąpienia organizacji międzynarodowej nie bierze się pod uwagę przy stosowaniu artykułu 308, ustęp 1,
b) i/ organizacja międzynarodowa ma wyłączną zdolność w stosunku do stosowania artykułów 312 do 315, w zakresie w jakim ma kompetencje na podstawie artykułu 5 niniejszego Aneksu, odnośnie całego przedmiotowego zagadnienia poprawki,
ii/ dokument formalnego zatwierdzenia lub przystąpienia organizacji międzynarodowej do poprawki, całe przedmiotowe zagadnienie, odnośnie którego organizacja międzynarodowa ma kompetencje na podstawie artykułu 5 niniejszego Aneksu, powinno być uważane za dokument ratyfikacji lub przystąpienia każdego z państw członkowskich, które są Państwami-Stronami, dla celów stosowania artykułu 316, ustęp 1, 2 oraz 3,
iii/ dokument formalnego zatwierdzenia lub przystąpienia organizacji międzynarodowej nie jest brany pod uwagę przy stosowaniu artykułu 316 ustęp 1 i 2 w stosunku do wszystkich innych poprawek,
c) i/ organizacja międzynarodowa nie może wypowiedzieć niniejszej Konwencji zgodnie z artykułem 317, jeżeli jakiekolwiek z jej państw członkowskich jest Państwem-Stroną i jeżeli nadal odpowiada ono kwalifikacjom wymienionym w artykule 1 niniejszego Aneksu,
ii/ organizacja międzynarodowa powinna wypowiedzieć niniejszą Konwencję, jeżeli żadne z jej państw członkowskich nie jest Państwem-Stroną lub jeżeli organizacja międzynarodowa przestała odpowiadać kwalifikacjom wymienionym w artykule 1 niniejszego Aneksu. Wypowiedzenie staje się niezwłocznie skuteczne.
SYGNATARIUSZE KONWENCJI
w dniu otwarcia Konwencji do podpisywania,10 grudnia 1982 roku,
w Montago Bay na Jamajce
Algieria |
Egipt |
Malta |
Wyspy Salomona |
Angola |
Etiopia |
Mauretania |
Somalia |
Austria |
Fidzi |
Mauritius |
Sri Lanka |
Bahama |
Finlandia |
Meksyk |
Sudan |
Bahrain |
Francja |
Monako |
Surinam |
Bangladesz |
Gabon |
Mongolia |
Szwecja |
Barbados |
Gambia |
Maroko |
Tajlandia |
Belize |
Niemiecka Republika Demokratyczna |
Mozambik |
Togo |
Butan |
Ghana |
Namibia (Rada ONZ d/s Namibii) |
Trinidad i Tobago |
Brazylia |
Grecja |
Nauru |
Tunezja |
Bułgaria |
Grenada |
Nepal |
Tuvalu |
Birma |
Gwinea - Bissau |
Holandia |
Uganda |
Burundi |
Gujana |
Nowa Zelandia |
Ukraińska SRR |
Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka |
Haiti |
Niger |
ZSSR |
Kanada |
Honduras |
Nigeria |
Zjednoczone Emiraty Arabskie |
Zielony Przylądek |
Węgry |
Norwegia |
Zjednoczona Republika Kamerunu |
Czad |
Islandia |
Pakistan |
Zjednoczona Republika Tanzanii |
Chile |
Indie |
Papua Nowa Gwinea |
Górna Volta |
Chiny |
Indonezja |
Paragwaj |
Urugwaj |
Kolumbia |
Iran |
Filipiny |
Vanuatu |
Kongo |
Irak |
Polska |
Wietnam |
Wyspy Cooka |
Irlandia |
Portugalia |
Jemen |
Kostaryka |
Wybrzeże Kości Słoniowej |
Rumunia |
Jugosławia |
Kuba |
Jamajka |
Rwanda |
Zambia |
Cypr |
Kuwejt |
Saint Lucia |
Zimbabwe |
Czechosłowacja |
Ludowo Demokratyczna Republika Laosu |
Saint Vincent i Grenadyny |
|
Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna |
Lesotho |
Senegal |
|
Demokratyczny Jemen |
Liberia |
Seszele |
|
Dania |
Malezja |
Sierra Leone |
|
Dżibuti |
Malediwy |
Singapur |
|
Republika Dominikany |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
SYGNATARIUSZE AKTU KOŃCOWEGO
Akt Końcowy został podpisany przez wszystkie 119 delegacji które podpisały Konwencje, oraz przez następujących uczestników:
Pełnoprawni uczestnicy
Belgia |
Stolica Apostolska |
Luxemburg |
Szwajcaria |
Benin |
Izrael |
Oman |
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej |
Botswana |
Włochy |
Peru |
Stany Zjednoczone |
Ekwador |
Japonia |
Republika Korei |
Wenezuela |
Gwinea Równikowa |
Jordania |
Samoa |
Zair |
Republika Federalna Niemiec |
Libijska Republika Arabska |
Hiszpania |
|
|
|
|
|
Państwa i terytoria o statusie obserwatorów
Antyle Holenderskie
Terytorium Powiernicze Wysp Pacyfiku
Organizacje Międzyrzadowe
Europejska Wspólnota Gospodarcza
Ruchy narodowo-wyzwoleńcze
Afrykański Kongres Narodowy Afryki Południowej
Organizacja Wyzwolenia Palestyny
Pan-Afrykański Kongres Azania
Organizacja Ludu Afryki Południowo Wschodniej
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Konwencja o Prawie Morza
Konwencja o prawie morza
konwencja o prawie morza
Konwencja o prawie morza
KONWENCJE MORSKIE, Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza z, Konwencja Organizac
pytania z konwencji, 10.12.82, Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza
Połatyńska, Joanna Delimitacja szelfu kontynentalnego w Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie mo
3 Konwencja o prawie traktatów, Prawo miedzynarodowe
konwencja o prawie traktatów
D19250378 Międzynarodowa Konwencja o prawie zrzeszania się i koalicji pracowników rolnych, przyjęta
I Konwencja o prawie traktatów
D19240057 Ustawa z dnia 19 grudnia 1923 r w przedmiocie ratyfikacji projektu konwencji o prawie zrz
D19250379 Oświadczenie Rządowe z dnia 24 lutego 1925 r o złożeniu dokumentu ratyfikacyjnego Międzyn
KONWENCJA WIEDEŃSKA o prawie traktatow, prawo międzynarodowe(3)
konwencja wiedenska o prawie traktatów
Konwencja wiedeńska o prawie traktatów
Konwencja wied o prawie traktatów
więcej podobnych podstron