Sprawdzian humanistyczny dla uczniów klasy VI

TEKST I
Dawno, dawno temu Lech pożegnał swych braci: Czecha i Rusa i wyruszył na północ w poszukiwaniu właściwego miejsca, w którym mógłby się osiedlić. Kierował się głównie położeniem słońca i biegiem rzek. Wielkie, dzikie, nieprzebyte, pełne groźnego zwierza puszcze i zdradliwe moczary musiał pokonać nasz wędrowiec. Wreszcie znalazł się na rozległej równinie nad wschodnim brzegu Warty. Kraina ta była żyzna, pełna ryb, ptactwa i wszelakiej zwierzyny. Lech, zachwycony jej pięknem i bogactwem, postanowił, że właśnie w tym miejscu założy państwo. Rozłożył obóz pod ogromnym, starym dębem. Jak się okazało, w konarach drzewa miał gniazdo majestatyczny, silny ptak-biały orzeł. Fakt ten Lech uznał za dobrą wróżbę, dlatego orła uczynił swym znakiem wojennym a gród, który zbudował w tym miejscu otrzymał nazwę Gniezno.
To właśnie Gniezno obrał za swą główną siedzibę pierwszy historyczny władca Polski - Mieszko I, panujący od około 960 do 992 roku. Wywodził się on z rodu Piastów. Dynastia ta sprawowała w naszym kraju władzę aż do śmierci Kazimierza Wielkiego w 1370 r. Z niej też pochodził pierwszy król Polski-Bolesław Chrobry, za którego rządów powstało w 1000 r. w Gnieźnie, istniejące do dziś, pierwsze w Polsce arcybiskupstwo.
Legendarny biały orzeł aż po dzień dzisiejszy jest znakiem Polaków. Ten wielki i dostojny ptak, ma bardzo bogatą symbolikę. Oznaczać może między innymi: najwyższą władzę, sprawiedliwość, nieśmiertelność, nieustraszoność, dumę, zwycięstwo, heroizm, siłę. Znalazł się także w godłach takich państw, jak USA
i Niemcy.
Orły - ptaki należące do rodziny jastrzębiowatych, są największymi, wyjątkowo silnymi dziennymi drapieżnikami. Mają doskonały wzrok, okazały dziób
i porośnięte piórami łapy. Najsilniejszym spośród nich jest orzeł przedni. To o nim, nie o orle bieliku, jak twierdzą niektórzy, wspomina się w jednej z naszych legend. Orzeł przedni żyje w większej części Ameryki Północnej, Europy, Północnej Afryki, Środkowego Wschodu i Azji (poza okolicami tropikalnymi). Zdolny jest schwytać nawet tak duże zwierzę jak sarna, chociaż zazwyczaj żywi się małymi ssakami
i ptakami. W Polsce wszystkie gatunki orłów są chronione.

1. Lech postanowił założyć swe państwo nad brzegami Warty ponieważ:
A) kraina ta była żyzna i pełna bogactw naturalnych
B) stał tam stary dąb
C) musiał pokonać groźne puszcze i moczary
D) było tam miasto Gniezno

2. Słowo „majestatyczny” oznacza:
E) majętny, bogaty
F) stabilny, nieruchomy
G) dostojny, wzbudzający szacunek
H) dobrą wróżbę

3. Orzeł nie jest symbolem:
A) wolności
B) sprawiedliwości
C) władzy
D) nieśmiertelności


4. Wyrazy pokrewne do słowa „władca” to:
A) podwładny, władać, władza
B) król, przywódca, wódz
C) rządzić, władza, panować
D) królewna, królować, król

5. Informacji na temat pisowni takich wyrazów, jak : Gniezno, Bolesław, Indianin, Warta poszukasz w:
A) podręczniku do historii
B) słowniku ortograficznym
C) słowniku wyrazów obcych
D) słowniku wyrazów bliskoznacznych

6. Z tekstu I wypisz trzy przymiotniki. Do każdego z nich dopisz wyraz o znaczeniu przeciwstawnym.
............................................................... - .......................................................
.............................................................. - ........................................................
............................................................... - ........................................................

7. Z tekstu I wynika, że Bolesław Chrobry nie był:
A) władcą z dynastii Piastów
B) pierwszym historycznym władcą
C) pierwszym koronowanym władcą
D) królem, gdy powstało arcybiskupstwo gnieźnieńskie

TEKST II
Indianin zasługuje rzeczywiście, by nań patrzono. Wydaje się dumny, jak król. Płaszcz z białych gronostajów-oznaka wodza-pokrywa jego wyniosłą postać i tak dziką, że przypomina źle oswojonego jaguara. Twarz ma jakby wykutą z miedzi, podobną do głowy orła, a w tej twarzy świecą zimnym blaskiem oczy prawdziwie indiańskie, spokojne, niby obojętne-a złowrogie. Wodzi on nimi po zgromadzeniu, jakby chciał sobie upatrzyć ofiarę. Bo zresztą uzbrojony jest od stóp do głów. ( H. Sienkiewicz, Sachem.)


8. Przytoczony fragment jest:

A) opowiadaniem
B) opisem postaci
C) opisem Indian
D) opisem stroju

9. Porównania znajdują się wyłącznie w podpunktach:

I) dumny jak król, wyniosła postać, oczy indiańskie
II) twarz podobna do głowy orła, oczy spokojne
III) Indianin dumny jak król, twarz jakby z miedzi
IV) wodzi oczami, jakby chciał sobie upatrzyć ofiarę

A) I i II B) IV i II C) I i III D) III i IV

---