Politechnika Wrocawska Zakad Mechaniki Gruntów
IGiH
Temat laboratorium
Wyznaczenie Moduów ciliwoci w Edometrze
Wspóczynnik wodoprzepuszczalnoci
Rok III Hieronim Tatarek
Semestr V
PODSTAWY TEORETYCZNE
ciliwo gruntów
ciliwo - zdolno gruntu do zmniejszania swojej objtoci pod wpywem obcienia.
Przyczyny ciliwoci gruntów:
usunicie z gruntu wody wolnej i kapilarnej
przesunicie czstek gruntu (bardziej stateczne pooenie)
usunicie z gruntów pcherzyków powietrza
zgniecenie niektórych ziarn gruntu
spryste odksztacenie powoki wody bonkowej
spryste odksztacenie czstek gruntu
spryste zmniejszenie si objtoci powietrza zamknitego w porach gruntu
W wyniku obcienia gruntu powstaj odksztacenia trwae nieodwracalne i spryste odwracalne. Cakowite odksztacenie gruntu jest sum odksztace od obcienia trwaego i sprystego. W wyniku obciania gruntu zachodz w nim zjawiska wypunktowane powyej a objto gruntu si pomniejsza. Po zdjciu obcienia nastpuje odprenie,(nastpi przyrost objtoci) jednake grunt nie wróci do swojego pierwotnego stanu, gdy z gruntu zostaa usunita cz powietrza i wody oraz nastpio czciowe przesunicie i zgniecenie niektórych ziarn. Procesom tym towarzyszy zagszczenie gruntu (zmniejszenie porowatoci i wskanika porowatoci).
Krzywa ciliwoci - linia przedstawiajca zaleno pomidzy obcieniem (cinieniem) a odksztaceniem (zmian objtoci) gruntu. Do wyznaczania krzywych ciliwoci suy edometr.
Rozróniamy krzywe :
• ciliwoci pierwotnej
próbk gruntu umieszcza si w edometrze i stopniowo obcia, mierzc kadorazowo jej wysoko
• odprenia
stopniowo zmniejsza si obcienie, mierzc kadorazowo jej wysoko
• ciliwoci wtórnej
ponownie zwiksza si obcienie i mierzy wysoko próbki
Wyznaczanie parametrów ciliwoci gruntów
Modu ciliwoci( pierwotnej i wtórnej)
Modu ten okrela si laboratoryjnie przy uyciu edometru. Do badania uywa si próbek NNS (naturalnej wilgotnoci i nienaruszonej strukturze). Badanie ciliwoci przy uyciu edometru sprowadza si do stopniowego obciania próbki gruntu umieszczonej w piercieniu edometru i zapisywaniu zmian jej wysokoci. Wielkoci odczytywane s bezporednio z edometru. Dokadny przebieg pomiarów oraz warunki techniczne aparatu podaje PN75/B4481.
Po wykonaniu badania w edometrze naley oznaczy wilgotno, gsto objtociow i gsto szkieletu gruntowego próbki.
Uzyskane w badaniu wyniki su do wykonania krzywych ciliwoci (wykres o wspórzdnych prostoktnych, w którym o odcitych obrazuje naprenia a o rzdnych wysokoci próbki).
Edometryczny modu ciliwoci pierwotnej
Jest to modu ciliwoci wyznaczony w edometrze i definiowany jest jako stosunek przyrosty naprenia normalnego do przyrostu cakowitego odksztacenia wzgldnego (mierzonego w kierunku dziaania napre )
Korzystajc z uzyskanych wartoci pomiarów ciliwoci gruntu wykonanych w edometrze, edometryczny modu ciliwoci pierwotnej (M0i) okrela si ze wzoru:
w którym : i - przyrost naprenia w Pa
hi - wysoko próbki przed zwikszeniem naprenia
hi - zmniejszenie wysokoci próbki na skutek zwikszenia naprenia o i
i - odksztacenie jednostkowe próbki
= (hi - hi+1)/hi = hi / hi
- wspóczynnik poprawkowy
Edometryczny modu ciliwoci wtórnej
Okrela si tak samo jak pierwotnej przy czym wartoci do wzoru podstawia si z krzywej ciliwoci wtórnej.
Wspóczynnik ciliwoci ( a )
Definiuje si go jako stosunek przyrostu wskanika porowatoci do przyrostu napre, które spowodoway ten przyrost.
Znak (-) oznacza e przyrostowi napre odpowiada zmniejszenie wskanika porowatoci.
Praktyka wykazaa, e dla maego przyrosty napre (100 - 400 kPa) wspóczynnik ciliwoci mona obliczy ze wzoru:
Dla danego gruntu warto wspóczynnika ciliwoci jest zmienna i zaley od napre.
Znajc wspóczynnik ciliwoci mona obliczy edometryczny modu ciliwoci gruntu:
Wielkoci we wzorze podobnie jak poprzednio.
Zaleno pomidzy wspóczynnikiem ciliwoci a wysokoci próbki okrela wzór:
Wodoprzepuszczalno
Wodoprzepuszczalno - zdolno gruntów do przepuszczania wody pod cinieniem.
Woda pod cinieniem ma moliwo przepywu dziki sieci kanalików utworzonych z porów gruntu. Objto przepywajcej przez grunt wody jest wprost proporcjonalna do wspóczynnika filtracji, powierzchni przekroju przepywu, cinienia wody i czasu trwania ruchu wody, a odwrotnie proporcjonalna do gruboci gruntu (drogi).
Objto wody przepywajcej przez grunt (cm3) opisuje wzór Darcy'ego:
gdzie: k - wspóczynnik filtracji (cm/s)
T - czas przepywu (s)
A - powierzchnia przekroju próbki prostopada do kierunku przepywu (cm2)
H - wysoko supa wody (rónica poziomów) (cm)
h - dugo drogi filtracji (cm)
H/h - gradient hydrauliczny
Wodoprzepuszczalno danego gruntu charakteryzuje wspóczynnik filtracji.
Wspóczynnik filtracji zaley od:
• uziarnienia
• wielkoci porów (zagszczenia)
• temperatury wody (lepkoci)
• skadu mineralnego gruntu
i wyznacza si go przede wszystkim dla gruntów sypkich (aby oceni ich przydatno na podsypk pod nawierzchnie dróg lub jako sczki odwadniajce itp.), laboratoryjnie lub w badaniach polowych (próbne pompowanie).
Wyznaczanie wspóczynnika filtracji
Do oznaczenia tego wspóczynnika potrzebna jest nastpujca aparatura:
• aparat do filtracji
• suszarka
• odpowietrzacz wody
• waga
• termometr
• stoper
Grunty niespoiste o nienaruszonej strukturze
Kolejno wykonywania czynnoci:
• wczeniejsze oznaczenie gstoci waciwej, gstoci objtociowej w stanie naturalnym oraz wilgotnoci oraz obliczenie porowatoci i wskanika porowatoci naturalnej.
• pomiar geometrii i wagi piercienia oraz obliczenie jego objtoci
• wyznaczenie gstoci objtociowej gruntu o naturalnej strukturze i wilgotnoci
• dokadnie wyrówna powierzchni próbki (noem) zway j i wysuszy
• wmontowa piercie do aparatu i podda grunt obcieniu roboczemu
• do filtracji naley uywa wody przegotowanej lub odpowietrzonej
• dopyw wody powinien by powolny tak aby wyprze powietrze z gruntu
• ustala si kierunek filtracji od dou i po ustabilizowaniu si gradientu hydraulicznego przystpuje si do waciwego pomiaru filtracji
• do wylewu podstawia si menzurk i mierzy czas jej napenienia (lub czci)
• pomiar wykonuje si piciokrotnie , nastpnie zmienia bieg filtracji na od góry i powtarza czynnoci
• dla kadej serii bada mierzy si temperatur
Po wykonaniu pomiarów wspóczynnik filtracji oblicza si ze wzoru:
a nastpnie redukuje do temperatury 10 stopni Celsjusza
w którym t oznacza temperatur pomiaru
Grunty sypkie o naruszonej strukturze i grunty spoiste
Sposób oznaczenia wspóczynnika filtracji dla tych gruntów niczym nie odbiega od opisanego powyej. Rónice zachodz gównie w sposobie interpretacji wyników oraz przygotowania próbek. Dodatkowo w przypadku gruntów spoistych naley uy specjalnego aparatu do filtracji ze wzgldu na wikszy gradient hydrauliczny.
Wspóczynnik filtracji a uziarnienie i porowato
Istnieje równie moliwo wyznaczenia wspóczynnika filtracji gruntów sypkich ze wzorów empirycznych (majc dane uziarnienie i porowato).
Wzór Hazena
k10 = 1,16 d210
Wzór Seelhaima
k10 = 0,357 d250
Okrelenie w ten sposób wskanika filtracji jest korzystne wówczas , gdy wystarczy zna jego orientacyjn warto.
Obliczenia:
1. ciliwo
?h |
ho |
eo |
ei |
s |
?s |
ai |
20 |
20 |
0,636 |
0,636 |
0 |
0 |
0 |
20 |
20 |
0,636 |
0,636 |
12,5 |
12,5 |
0 |
19,99 |
20 |
0,636 |
0,635182 |
25 |
12,5 |
6,544E-05 |
19,96 |
20 |
0,636 |
0,632728 |
50 |
25 |
9,816E-05 |
19,83 |
20 |
0,636 |
0,622094 |
200 |
150 |
7,089E-05 |
19,78 |
20 |
0,636 |
0,618004 |
400 |
200 |
2,045E-05 |
19,83 |
20 |
0,636 |
0,622094 |
200 |
-200 |
2,045E-05 |
19,84 |
20 |
0,636 |
0,622912 |
50 |
-150 |
5,453E-06 |
19,86 |
20 |
0,636 |
0,624548 |
25 |
-25 |
6,544E-05 |
19,86 |
20 |
0,636 |
0,624548 |
12,5 |
-12,5 |
0 |
19,86 |
20 |
0,636 |
0,624548 |
25 |
12,5 |
0 |
19,85 |
20 |
0,636 |
0,62373 |
50 |
25 |
3,272E-05 |
19,78 |
20 |
0,636 |
0,618004 |
200 |
150 |
3,817E-05 |
19,77 |
20 |
0,636 |
0,617186 |
400 |
200 |
4,09E-06 |
Moi = [100/(19,92-19,83)]*19,92 = 22133 [kPa]
Moi = [100/(19,85-19,78)]*19,85 = 28357 [kPa]
2. Filtracja
k10 = ksr / ( 0,7 + 0,03T ) = 0,084 / ( 0,7 + 0,0323 ) = 0,06072
qi = k * i = 0,084 * 0,586 = 0,0492
?h = 25,5 cm i = 0,586 q = 0,0492
?h = 20,5 cm i = 0,471 q = 0,0396
?h = 15,5 cm i = 0,356 q = 0,0299
?h = 10,5 cm i = 0,241 q = 0,0116
Z wykresu odczytano :
?q = 0,04 - 0,03 = 0,01
?i = 0,475 - 0,35 = 0,125
k = 0,01 / 0,125 = 0,08 cm/s
WNIOSKI :
w pomiarze ciliwoci zosta pominity odwanik 100 kPa co nie jest zgodne z zaleceniami normowymi i wpyno na niedokadno pomiarów.
dodatkowo na dokadno pomiaru wpyn krótki czas ustabilizowania osiada.
wykres na wydatek zosta narysowany dla wartoci redniej czasu przepywu
po poprawce na temperatur mona zaobserwowa duy wpyw temperatury na filtracj.