Berberys pospolity, berberys zwyczajny
(łac. Berberis vulgaris)
Rodzina: berberysowate (Berberidaceae)
Opis rośliny : Jest to ciernisty krzew liściasty, o wysokości do 3 m z kanciastymi gałązkami. Kwiaty mają barwę żółtą, z trzema płatkami korony wykształconymi jak działki kielicha i z sześcioma miodnikami wyglądającymi jak płatki korony i są zebrane w groniaste kwiatostany.
Okres kwitnienia : od maja do czerwca
Siedlisko : lasy, zarośla, miedze. Występuje w stanie dzikim w Europie. W Skandynawii i na Wyspach Brytyjskich gatunek zadomowiony. W południowych i środkowych Niemczech występuje rzadko i w rozproszeniu.
Surowiec zielarski : korzeń, liść, owoc, kora
Główne związki :alkaloidy izochinolinowe (np. berberyna, berbaminę, palmatynę i magnoflorynę), garbniki, żywice, kwas jabłkowy, witaminy C i E, sole mineralne,, karoten.
Działanie i zastosowanie : napary i odwary z liści pobudzają wydzielanie soków trawiennych i są skuteczne w chorobach dróg żółciowych i wątroby. Kora i korzenie mają właściwości antybiotyczne. Stwierdzono, że berberyna - kora berberysu - działa antynowotworowo, bowiem nowotwory potrzebują do rozwoju zwiększonej ilości enzymów, a berberyna właśnie hamuje częściowo ich rozwój i pośrednio przeciwdziała nowotworom. Stosowana jest w kamicy żółciowej, w przewlekłym zapaleniu wątroby, nieżycie pęcherzyka żółciowego, jako środek rozkurczowy również w kamicy nerkowej. Obecnie zastosowanie to jest mocno ograniczone, ponieważ berberyna odkłada się w sercu, wątrobie i trzustce, dlatego przetworów z berberysu nie można spożywać przez dłuższy czas. Owoce są surowcem witaminizującym, dietetycznym i przeciwgorączkowym. Suszone owoce wykorzystuje się jako dodatek do herbaty podnoszący ogólną odporność organizmu, zwłaszcza w stanach gorączkowych, w zakażeniach bakteryjnych, w stanach zapalnych błon śluzowych oraz dla zwiększenia szczelności naczyń włosowatych. Takie zastosowanie jest podyktowane obecnością wielu cennych składników: witaminy C, E, karotenoidów, pektyn i soli mineralnych. Związki o charakterze witaminy P (rutyna, eskulina) poprawiają samopoczucie przy katarze i krwawieniach z nosa.