STREFY KLIMATYCZNO - GLEBOWO - ROŚLINNE

STREFA KLIMATYCZNA, TYP KLIMATU, NAJWAŻNIEJSZE DLA WEGETACJI ROŚLIN CECHY KLIMATU	FORMACJA ROŚLINNA, GŁÓWNE GATUNKI ROŚLIN	TYP GLEB	PRZYKŁADY OBSZARÓW WYSTĘPOWANIA
Strefa równikowa, codziennie padają tzw. deszcze zenitalne, średnia temp. 24^0-28^0C. Roczne sumy opadów wynoszą zwykle 1500 - 2500 mm. Po upalnym dniu noc jest parna i duszna.	Niezwykłe bogactwo roślinności, gęstej i bujnej, na 1 ha dżungli występuje ok. 200 gatunków drzew, (w lesie strefy umiarkowanej dziesięciokrotnie mniej). Drzewostan ma układ wielowarstwowy. Powszechnymi gatunkami są: puchowce epifity, np. mchy, porosty, a także storczyki, kaktusy, ananasowate i niektóre figowce liany hebanowce glony mahoniowce grzyby palmy	Czerwone i żółte gleby ferralitowe. Wietrzenie laterytowe uwalnia związki żelaza i glinu.	Dorzecze Amazonki Dorzecze Kongo Archipelag Malajski Dorzecze Orinoko Dorzecze górnego Nigru Nad Zambezi Madagaskar (częściowo) Północno-wschodnia Australia.
Strefa okołorównikowa, typ podrównikowy wilgotny i suchy. Średnie temp. roczne ponad 20^0C, występuje pora deszczowa i sucha. Opady od 800 do 1500mm.	Sawanny Roślinność uboga, obszar porastają głównie bujne sucholubne trawy o znacznych wysokościach. W niewielkich ilościach występują także palmy, baobaby i akacje. Stepy Oprócz traw rośnie tu wiele stepowych kwiatów, np: jaskrów, zawilców, tulipanów stepowych, wiosnówek, niezapominajek czy koniczyn.	Laterytowe (czerwone i czerwonożółte), charakteryzują się silnym kwaśnym odczy-nem, niewielką zawartością krzemionki oraz występowaniem związków glinu, manganu i żelaza. Nie są zbyt urodzajne. Występują także gleby brązowoczerwone (cynamowoczerwone).	Wyżyna Gujańska Wyżyna Brazylijska Północna Australia
Strefa zwrotnikowa, typ suchy, bardzo mało opadów, poniżej 250mm rocznie - do strefy należą obszary o najniższej rocznej sumie opadów. Amplituda dobowa wynosi ok. 40^0-50^0C	Pustynie i półpustynie Brak zwartej pokrywy roślinnej. W oazach występują rośliny metamorficzne, a pojedynczo: rośliny efemeryczne - jako nasiona lub cebulki mogą przetrwać kilka lat suszy sukulenty - gromadzą wodę w tkankach kserofity - o małych liściach i rozbudowanym systemie korzeniowym.	Prymitywne, zwykle szaroziemy lub gleby kasztanowe, o małej zawartości materii organicznej na skutek braku roślinności. Często praktycznie pozbawione są próchnicy. Na ich powierzchni mogą się osadzać sole mineralne, wskutek czego gleby pustynne są często zasolone, lub występują na nich skorupy (chlorkowe, gipsowe, wapienne, latery-towe, krzemianowe).	Sahara Półwysep. Arabski Pustynia Kalahari Centralna Australia Pustynia Atacama Pustynia Namib
Strefa podzwrotnikowa, typ (śródziemno)morski. Lata są słoneczne i gorące, bez opadów, natomiast zimy - łagodne (śr. temp. najchłodniejszego miesiąca 10^0C), ale z opadami.)	Twardolistna typu śródziemnomorskiego Roślinność tej strefy jest nazywana makią. Uprawiane są rośliny winne, gaje oliwne i sady cytrusowe. Drzewa i krzewy niskie, silnie rozgałęzione, kolczaste. Mają niewielkie skórzaste liście i grubą korę. W lasach i zaroślach jest roślinność twardolistna i wiecznie zielona, np.: pistacje, mirty, oleandry, cedry, bukszpany, jałowce.	Występują gleby: Brązowe Terra rosa (czerwona gleba klimatu śródziemnomorskiego, powstała na podłożu wapiennym, podobna do gleb laterytowych) Szarobrązowe (cynamonowe).	Półwysep Iberyjski Półwysep Apeniński Azja Mniejsza Północne przedpole gór Atlasu (Afryka) Góry Przylądkowe Góry Smocze Południowa Australia Zachodnie wybrzeża Ameryki Płn. i Płd.
Strefa umiarkowana ciepła, typ morski i przejściowy. Opady 500-1000mm rocznie, temp. 0^0-10^0C. Wyróżnić można 4 pory roku. Zimą ujemne temp. hamują wegetację roślin.	Lasy liściaste zrzucające liście na zimę i mieszane, w których rosną głównie: dąb, buk, sosna, świerk, jodła, modrzew i brzoza.	Głównie gleby brunatne i płowe, a także bielicowe (mniej). Gleby brunatne i płowe są w porównaniu z bielicowymi bardziej zasobne w próchnicę i składniki mineralne, mają odczyn obojętny (bielicowe - kwaśny). Gleby brunatne są zaliczane do gleb średnich i dobrych.	Europa Wschodnia, Środkowa i Zachodnia Centralny obszar wybrzeża Ameryki Północnej Półwysep Bretoński
Strefa umiarkowana ciepła, typ kontynentalny i suchy kontynentalny. Opady występują w tej strefie przez cały rok, ale przeważają w ciepłym półroczu.	Drzewa liściaste: W Europie: głównie dęby, lipy, buki, klony, wiązy, graby i jesiony. W Azji: oprócz w/w występują orzechy mandżurskie, korkowce, bożodrzewy. W Ameryce - magnolie.	Czarnoziemy, a w bardziej suchych odmianach klimatu - gleby kasztanowe.	Południowa i zachodnia Syberia Kraje Azji Środkowej Środkowowschodnia część Ameryki Płn..
Strefa umiarkowana chłodna, typ kontynentalny. Lato w tej strefie jest bardzo ciepłe, upalne, ale krótkie, a zima mroźna, siarczysta.	Tajga Na obszarach tajgi rosną głównie drzewa iglaste: świerki, sosny, sosny limby, jodły syberyjskie, modrzewie, lecz także - najczęściej drobnolistne - liściaste: brzozy, osiki, olsze, jarzęby.	Gleby bielicowe, bielice i gleby marzłociowe. Ponadto często występują torfowiska.	Europa Śr. i Płn. Nizina Wschodnioeuropejska Kanada Północna część USA Północna Polska
Strefa okołobiegunowa - charakteryzuje się średnimi temperaturami w najciep-lejszym miesiącu poniżej 10°C, opady stanowi głównie śnieg.	Tundra Zbiorowisko mchów, porostów i krzewinek. Drzewa mają postać karłowatą i płożącą (brzoza i wierzba lapońska), częste są formy poduszkowe, wegetacja jest rozłożona na kilka sezonów letnich.	Tworzą grupę tzw. gleb tundrowych, do których zalicza się gleby poligonalne, niektóre gleby glejowe (zabagniane gleby) i gleby torfowo-glejowe. Są płytkie i słabo wykształcone, poziom próchnicy wynosi w nich tylko ok. 1-2%.	W niemal całej strefie tundry, czyli na północnych krańcach: Europy Azji Ameryki Północnej: - Alaska, - Półwysep Labrador

---