Norweski "Alcatraz"

Nie ma wieżyczek. Nie ma też murów, ogrodzeń i bram, drutów kolczastych, kamer; monitorów, podczerwieni i mikrofali. Obiekty więzienne bez żadnych zabezpieczeń ochronnych rozrzucone są na przestrzeni prawie trzech kilometrów kwadratowych, zajmując dziesiątą część wyspy Bastoy, oddzielonej od stałego lądu o ok. 6 km.
Główne budynki, to kościół protestancki (ok. 90 proc. Norwegów to protestanci), w którego zakrystii urządzono cztery klasy szkolne i pokój nauczycielski, następnie piętrowy budynek administracyjny zakładu oraz trzy kolonie niewielkich domków, w których zakwaterowani są skazani. Oprócz tego są jeszcze zabudowania gospodarcze: obory dla owiec, krów i cieląt, a także inne budynki przeznaczone do przechowywania maszyn rolniczych i zbiorów. Jest również remiza strażacka, i garaże dla pojazdów służbowych. Pozostałą część terenu zajmują pola uprawne i łąki.
Jako żywo, przypomina to jednostki bieszczadzkie z początku lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Kolonia, bo tak chyba można nazwać opisywany zakład, liczy sobie 105 podopiecznych, którymi opiekuje się 68 pracowników więzienia.
Oddziaływania penitencjarne, jak można się już domyślać, odbywają się głównie przez pracę. Osadzeni - niezależnie od wysokości wyroku, wieku i poprzedniej karalności - zajmują się hodowlą, sami dbają o stan obiektów, pola, zwierzęta i okoliczny las. Przybywający na wyspę są uprzednio, przez około 18 miesięcy selekcjonowani w innych jednostkach penitencjarnych i dopiero - po wykazaniu się właściwą postawą oraz motywacją - wtedy kierowani na wyspę. Oznacza to, że skazani z wyrokami od jednego roku pozbawienia wolności obcują na co dzień z osobami, którym wymierzono najwyższy wymiar kary - w Norwegii wynosi on 21 lat więzienia.
Nowoprzyjmowani poddawani są przez funkcjonariuszy i "starszych" więziennym stażem skazanych, intensywnym, oddziaływaniom edukacyjnym, a ponadto kierowani do najcięższych prac związanych z agrokulturą i hodową zwierząt. W dniu wizytacji zakładu przez uczestników programu Mabel, grupa nowoprzyjętych - legitymujących się kilkutygodniowym pobytem na wyspie -liczyła sobie 45 osób.
Po upływie kilku miesięcy "stażyści" poddawani są indywidualnej ocenie przez kadrę penitencjarną oraz samorząd skazanych i po uzyskaniu pozytywnej oceny, przenoszeni do innej grupy więźniów. Pobyt w tej grupie wiąże się z lepszymi warunkami zakwaterowania, a także szerszym zakresem uprawnień - a więc większą dowolnością w ubiorze i wyglądzie, swobodnym poruszaniem się po wyspie, dłuższymi kontaktami z najbliższymi, możliwością łowienia ryb w morzu, itp.
Trzeci, najwyższy poziom progresji niesie z sobą szereg dodatkowych przywilejów, w tym możliwość kilkugodzinnego lub kilkudniowego opuszczenia wyspy w ramach urlopów nagrodowych. Łączy się też najczęściej z mniejszym obciążeniem pracą fizyczną i najlepszymi warunkami bytowania w 10-osobowych domkach. Skazani z tej grupy wraz z kadrą więzienną organizują wspólne zajęcia dla uzależnionych od alkoholu i narkotyków, tematyczne grupy dyskusyjne oraz inne imprezy dla pozostałych więźniów. Liczebność każdej z trzech opisanych grup jest zmienna, w zależności od indywidualnie prezentowanych postaw,
W przypadku negatywnego zachowania można zostać przeniesionym do niższej grupy, a w ostateczności opuścić wyspę. Zdarzają się bowiem przypadki, w których niektórzy skazani nie wytrzymują trudów bytowania i ciężkiej pracy fizycznej, nie realizują nałożonych obowiązków, wykazują się agresją wobec współosadzonych i są wycofywani z wyspy do zakładu karnego typu zamkniętego. W bieżącym roku tylko dwóch skazanych opuściło kolonię w tym trybie, co dobrze świadczy o efektywności doboru uczestników do programu.
Wszyscy skazani pracują odpłatnie według jednej stawki dziennej, wynoszącej niezależnie od warunków pracy 48 koron (około 25zł). Produkty żywnościowe wytworzone przez nich: masło, sery, mięo, złowione ryby, spożywane są przez skazanych i funkcjonariuszy, zaś nadwyżki sprzedawane prywatnym odbiorcom, najczęściej mieszkańcom wyspy.
Po pomyślnym, zaliczeniu trzech progów programu i spełnieniu obowiązujących, wymogów formalnych, zdecydowana większość skazanych korzysta z dobrodziejstwa przedterminowego warunkowego zwolnienia.
Stałym zajęciem kierownictwa zakładu-kolonii jest praca nad kształtowaniem kultury wzajemnych relacji kadry i osadzonych. Skazani zwracają się po imieniu do wszystkich pracowników zakładu, łącznie z dyrektorem i vice versa.
Raz; w roku, w kwietniu, w ramach "wielkich porządków" skazani z pomocą wszystkich funkcjonariuszy sprzątają teren kolonii, budynki, obory, grabią liście, naprawiają zagrody dla zwierząt itp. Zdaniem kierownictwa zakładu, te działania uczą obie strony zachowań prospołecznych, a także pozwalają funkcjonariuszom na prezentowanie wzorcowych postaw wobec swoich podopiecznych.
Przejawy podkulturowe o charakterze negatywnym są na wyspie rzadkie i tłumione przez samych skazanych, bowiem zbyt wysoko cenią sobie swobodę i kontakt z naturą oraz brak jakichkolwiek atrybutów ochronnych w architekturze kolonii.
Norwegowie dumni są ze swego więzienia na wyspie Bastoy i podkreślają, że według ich wyliczeń, powrotność do przestępstwa uczestników opisanego programu waha się w granicach 30 proc.
System penitencjarny Norwegi zorganizowany jest podobnie jak w Polsce, z tą różnicą, że ich ministerstwu sprawiedliwości - oprócz sądów i więziennictwa - dodatkowo podlega policja. Departament więziennictwa zarządza 6 okręgami, a te z kolei 36 zakładami karnymi i aresztami śledczymi. Średnio na okręg przypada więc 6 jednostek penitencjarnych.
Na 4,5 min mieszkańców kraju, w więzieniach przebywa 3,5 tys. tymczasowo aresztowanych i skazanych, zaś kolejne 2,5 tys. oczekuje na odbycie wyroku korzystając z różnego typu odroczeń, które najczęściej skutkują uznaniem okresu próby i uniknięciem pobytu w więzieniu.
Administracja i kadra ochronna, zorganizowana jest podobnie jak w naszym kraju, jednak nasycenie kadrą jest nieporównanie większe i wyraża się stosunkiem około 1:1. Kadrę penitencjarną stanowią głównie wybrani nauczyciele lokalnych szkół, wytypowanych przez ministerstwo do obsługi poszczególnych więzień. Nauczyciele opłacani są przez ministerstwo oświaty, nie obciążają więc budżetu więziennego.
Zajęcia z osadzonymi dotyczą problematyki związanej z właściwym pełnieniem ról społecznych po opuszczeniu zakładu karnego i nabywaniem umiejętności korzystania z pomocy wszelkich instytucji publicznych, których zadaniem jest pomoc obywatelom wymagających opieki ze strony państwa.
Stanisław Leśniak

PRACA ZALICZENIOWA

1. Skazać - to condemn, to convict

2. Sąd - Cort

3. -dla nieletnich -juvenile Cort

4. Resocjalizacja- resocialization

5. Wniosek w sądzie- to lodgea complaint with the court, tolodge a morion, to submit a regest

6. Zaburzenia osobowości- personalisty disorder

7. Wyrok więzienia- to serve a sentence

8. uznać kogoś winnym - to find Sb guilty

9. wiezienie - prison ,imprisonment, gaol, jail

10. wiezienie dla kobiet-women's prison, female prison

11. kara 10lat więzienia- a ten year prison sentence

12. krótkotermin - short term

13. wieźenie otwarte open prison

http://www.sw.gov.pl/index.php/forum/more/36

---