INTELIGENCJA w Strelau Podręcznik akademicki

KONCEPCJE STRUKTURALNE INTELIGENCJI
na podstawie Podręcznika akademickiego ,,Psychologia” Jana Strelau'a, tom 2, rok 2000

Spis treści

Podział inteligencji na przełomie lat
Definicja inteligencji
Czynnikowe koncepcje inteligencji
            - modele hierarchiczne
                  - czynnik g
                  - czynnik s
                  - inteligencja ogólna
                  - inteligencja płynna
                  - inteligencja skrystalizowana
            - modele czynników równorzędnych
                  - pierwotne zdolności umysłowe
Hierarchia czy czynniki równorzędne
Podsumowanie
Bibliografia

Podział inteligencji na przełomie lat

Istota zdolności umysłowych zależna od dwóch cech:
    Energii działania - charakteryzująca ,,geniusza” zdolnością wytężonego i długotrwałego wysiłku - jest to cecha niezbędna

    Wrażliwości zmysłowej - to podwyższona wrażliwość na wrażenia zmysłowe np. zapachy. Cecha gwarantująca niezakłócony odbiór informacji z otoczenia

Zasługa F. Galtona - zapoczątkowanie badań empirycznych nad zdolnościami, wprowadzenie pierwszych testów

Wprowadzenie pojęcia ,,regresji do średniej”
Cofanie się uzdolnień dziedziczonych, w każdym następnym pokoleniu

Rok 1883 - Francis Galton
,,nie ma niczego w umyśle, czego by wcześniej nie było w zamysłach”<>

Podział inteligencji na przełomie lat

Istota inteligencji oparta na myśleniu:
    ukierunkowanie - charakteryzujące się planowaniem procesu myślenia i składających się na nie procesów myślenia

    przystosowanie - polegające na przyjęciu właściwego sposobu podejścia do problemu

-    Kontrola - umiejętność krytykowania własnych myśli i działań

Rok 1905 - A. Binet i Simon
,,kluczową zdolnością intelektualną jest umiejętność dokonywania sądów
tzw. zdrowy rozsądek”<>

Podział inteligencji na przełomie lat

Wprowadzenie pojęcia ,,ilorazu inteligencji IQ”

To iloraz wieku umysłowego dziecka do wieku życia, pomnożony
Przez 100.
Wiek umysłowy - to umowne określenie poziomu rozwoju intelektualnego konkretnego dziecka, odpowiadające przeciętnemu
wiekowi, w którym dzieci zazwyczaj osiągają ten właśnie poziom
rozwoju

Np. poziom umysłowy dziecka 5 letniego określany jest na 6 lat
To 6:5x100 = 120 IQ

Rok 1921 - Willian Stern
,,przejawem inteligencji jest umiejętność przystosowania się do nowych
okoliczności i zadań”

Podział inteligencji na przełomie lat

1. Inteligencja, to ogólna zdolność adaptacji do nowych warunków i do wykonywania nowych zadań   - W. Stern

2. Inteligencja to własność psychiczna, która przejawia się we względnie stałej,
     charakterystycznej dla jednostki efektywności wykonywania zadań    - B.M.
     Tiepłow

3. To zdolność uczenia się, to
     nabyty przez jednostkę repertuar
     zgeneralizowanych technik
     uczenia się   - G.A. Ferguson

4. To zdolność uczenia się,
     skoncentrowane na procesach
     umysłowych, a nie na trwałych
     właściwościach intelektualnych
     człowieka   - J. Piaget

Podział inteligencji na przełomie lat

5 . Inteligencja jest tym, co mierzą testy inteligencji   - E.G. Boring

6. Inteligencja A - wrodzone możliwości
     Inteligencja B - możliwości rzeczywiście
     rozwinięte   - D.O.Hebb
7. Energia mentalna - przydzielana poszczególnym czynnościom i zadaniom umysłowym - Spearman

Inteligencja C - zachowania ujawniane
      jedynie za pomocą testów inteligencji   -
      P.E.Vernon

To konstrukt teoretyczny odnoszący się do
     względnie stałych warunków wewnętrznych człowieka, determinujących efektywność działań wymagających udziału typowo ludzkich procesów poznawczych. Warunki te kształtują się w wyniku interakcji genotypu, środowiska i własnej aktywności   - J. Strelau

Definicja inteligencji

   To potencjalne możliwości jednostki
Określają do czego człowiek byłby zdolny, gdyby zostały spełnione optymalne warunki jego rozwoju: środowisko, zdrowotne itp.

- To możliwości rzeczywiście przejawiane
Odpowiadają temu, do czego człowiek jest zdolny, jeśli są spełnione optymalne warunki ekspresji jego możliwości: sprzyjające warunki otoczenia, brak stresu itp..

- To poziom wykonania określonych czynności lub zadań
To rzeczywisty poziom wykonania zadań, czyli tego co obserwowalne i mierzalne w konkretnej sytuacji

Zdolność

Definicja inteligencji

Inteligencja - to zdolność przystosowania się do okoliczności dzięki dostrzeganiu abstrakcyjnych relacji, korzystaniu z uprzednich doświadczeń i skutecznej kontroli nad własnymi procesami poznawczymi

Według Sternberga i Dettermana

Podział inteligencji na na 3 grupy:
- Zdolność uczenia się na podstawie własnych doświadczeń
- Zdolność przystosowania się do otaczającego środowiska
- Zdolność metapoznawcza - rozeznanie we własnych procesach poznawczych i zdolność ich kontrolowania

Czynnikowe (strukturalne) koncepcje inteligencji

To odpowiedź na pytania:
Czy inteligencja to jedna czy wiele zdolności?
Jakie są wzajemne relacje między zdolnościami przy założeniu, że jest ich wiele?

Podział koncepcji strukturalnych:
Na takie, które uznają istnienie hierarchii zdolności
Na takie, które uznają wzajemną niezależność poszczególnych uzdolnień

Analiza czynnikowa - metoda tworzenia modeli strukturalnych

Czyli wewnętrzna struktura inteligencji

Czynnikowe (strukturalne) koncepcje inteligencji
Modele hierarchiczne
Czynnik g i czynnik s - wg Ch. Spearmana

Dwuczynnikowa teoria Spearmana

Czynnik g - naczelna zdolność intelektualna
Czynnik s - liczba zdolności specjalnych

Powyższy wniosek dokonany na podstawie badań uczniów jednej z wiejskich szkół
rozwiązywanie zadań percepcyjnych i zadań na tzw. ,,zdrowy rozsądek”
Opracowanie metody testowej, dla wykazania nasycenia danego testu czynnikiem g

Wniosek - dla każdego zadania lub czynności umysłowej można określić proporcję udziału czynnika g i czynnika s. Jeżeli proporcja układa się na korzyść czynnika g, zadanie mierzy raczej inteligencję ogólną. Jeśli proporcja układa się na korzyść czynnika s - zadanie mierzy raczej specyficzną zdolność

Wykonanie każdego zadania zależy od 2 czynników: wspólnego dla wszystkich czynnika g i unikatowego czynnika s pojawiającego się w ściśle określonej klasie zadań.