System działania Fundacji Jesus Christ Security związany z przeciwdziałaniem zagrożeń wykluczenia społecznego.
Celem działalności Fundacji jest między innymi resocjalizacja osób bezdomnych, uzależnionych od środków psychoaktywnych i ich rodzin, a realizowana przez Fundację metoda ma charakter kompleksowy. Cały proces readaptacji składa się z następujących po sobie działań takich jak: motywowanie do leczenia, oddziaływania wychowawcze i terapeutyczne oraz opieka następcza i utrwalenie osiągniętych efektów resocjalizacji. Do realizacji takich działań powołano oddzielne instytucje, które współtworzą Fundację Jesus Christ Security. Można je uznać za elementy grupowe systemu wychowawczego Fundacji. Motywowanie do leczenia jest zadaniem realizowanym przez punkty konsultacyjne. Oddziaływania resocjalizujące to cele funkcjonowania grup krótkoterminowych i długoterminowych. Opieka następcza oraz utrwalenie efektów leczenia należą do zadań realizowanych przez grupy wsparcia.
Stołówka- nawiązanie kontaktu
Obecnie w Fundacji planowane jest od stycznia 2008 wydawanie codziennie śniadań i gorących posiłków dla osób głodnych. Głodni i potrzebujący będą mogli zjeść śniadanie w godzinach od 10:00 - 11:30. Posiłki gorące podawane będą około godziny 15. Oprócz zapewnienia posiłków planowana jest praca pedagogiczna, psychologiczna, duszpasterska i administracyjna z tymi osobami.
Punkt konsultacyjny - wzbudzanie motywacji
Pierwszy rodzaj działań kierowanych do osób uzależnionych zawarty w ofercie Fundacji Jesus Christ Security realizatorzy metody nazwali „motywowaniem do leczenia”. Określenie to ma charakter ogólny, ponieważ w ramach realizacji powyższego zadania (poza wzbudzaniem motywacji do podjęcia terapii) pracownicy Fundacji będą oferować na tym etapie pomoc socjalną, docierając do podopiecznych z prezentacją pełnej oferty Fundacji.
Do ich obowiązków należy nawiązywanie kontaktów z bezdomnymi i uzależnionymi, przedstawienie im oferty pomocy i podjęcie próby budowania wstępnej motywacji. W trakcie rozmów pracownicy starają się wykorzystać wszelkie istniejące „zewnętrzne przymusy” do przekonania przyszłego podopiecznego o istnieniu konieczności przyjęcia pomocy. Dalsza praca nad motywowaniem do leczenie odbywa się następnie w punkcie konsultacyjnym.
Według kryteriów przyjętych przez pracowników Fundacji, jedna rozmowa z kandydatem na podopiecznego nie ma świadczyć o tym, że został z nim nawiązany kontakt. Dopiero drugie, dobrowolne zgłoszenie się tej osoby na spotkanie w punkcie uznaje się za wskaźnik pozytywnej reakcji na propozycję pomocy.
Pracownik ma obowiązek dokładnie poinformować beneficjentów Fundacji o programie terapii w ośrodku Fundacji, sposobie jego realizacji i specyfice. Zapoznaje go również z zasadami chrześcijańskimi i nauką zawartą w Biblii.
Pracownik punkt konsultacyjnego powinien także przeprowadzić z każdym kandydatem wywiad w celu zebrania jego, danych takich jak: wiek, miejsce zamieszkania, wykształcenie, zawód, wykonywana aktualnie praca, stan cywilny, sytuacja rodzinna itp. W miarę możliwości zobowiązany jest również do przeprowadzenia chociażby jednej rozmowy z rodziną danej osoby, aby uzyskać ich poparcie dla planowej terapii.
Na tym etapie pracy pracownik punktu wyznacza mu już wykonanie pewnych zadań. Nie mogą one przekraczać jego możliwości, a ich celem jest wstępna weryfikacja motywacji danej osoby do leczenia. Oczekuje się od niego, że np. na kolejne spotkanie przyjdzie punktualnie, czysty, nie będąc pod wpływem środków psychoaktywnych. Wymaga się również od podopiecznego napisanie dwóch prac życiorysu oraz o marzeniach, jakie miał zanim zaczął brać środki psychoaktywne.
Pracownik punktu, jeżeli osoba uzależniona deklaruje chęć rozpoczęcia leczenia, ma obowiązek zapewnić jej miejsce w ośrodku resocjalizacyjnym oraz na oddziale detoksykacyjnym.
Założeniem projektu jest objęcie całościową opieką osoby uzależnionej, począwszy od pierwszego z nią kontaktu (np. praca na ulicy, noclegownia, punkt konsultacyjny) do momentu włączenia się tej osoby do grupy wsparcia. Celem tego kompleksowego działania jest przywrócenie do społeczeństwa pełnowartościowej jednostki przygotowanej do odpowiedzialnego podjęcia ról społecznych. Powołanie do realizacji wyżej wymienionego celu kolejnych placówek, a także umożliwienie kontynuacji i intensyfikacji działania placówek już istniejących. Koordynacja działań poszczególnych placówek poprzez organizacyjną współzależność warunkującą współpracę i ustalenie efektywności przedstawionej metody terapii. Udostępnienie prezentowanej metody terapeutyczno - resocjalizacyjnej większej liczbie osób uzależnionych.
Do formy realizacji zadań terapeuty ulicznego (street worker) należą rozmowy na ulicy, dosłownie wchodzenie na „meliny", a także praca z bezdomnymi nocującymi na dworcu. Praktycznie głównym celem takich działań jest nawiązanie kontaktu z uzależnionymi i stworzenie atmosfery fundamentalnego zaufania niezbędnego do jakiejkolwiek pracy. Terapeuci uliczni zdają sobie sprawę, spotykając się z tym na co dzień, że uzyskanie przy pierwszym spotkaniu pozytywnego odzewu i pójście osoby uzależnionej na leczenie jest rzadkością. Jednak naszym zdaniem tego rodzaju działania nie są bezcelowe, ponieważ po przedstawieniu nowych możliwości osobie uzależnionej, udokumentowaniu realności sposobu wyjścia (poprzez tzw. świadectwa osób, które wyszły z nałogu) większość tych osób zgłasza się na rozmowy do punktów konsultacyjnych. Daje to realne szansę na zmotywowanie osoby do podjęcia gruntownego leczenia.
„Domu dziennego pobytu”- wzmacnianie motywacji.
Dla osób, które mają motywację do zmiany swojego stylu życia, Fundacja w omawianym projekcie ma zamiar stworzyć tak zwany „Dom dziennego pobytu”. To miejsce, gdzie podopieczni pod kierunkiem wolontariuszy i pracowników Fundacji, mogą wziąć prysznic, wyprać, wysuszyć i wyprasować odzież, otrzymać posiłek, odzież, porady prawno- administracyjne, pedagogiczne i psychologiczne, oglądnąć TV, przeglądnąć prasę itp. Warunkiem pobytu jest trzeźwość.
Noclegownia- wzmacnianie motywacji.
W przewidywanym projekcie, jednym z czynników wzmacniających motywację jest noclegownia, do której można dostać się po kilku „trzeźwych” spotkaniach. Noclegownia dla wyróżniających się pensjonariuszy może mieć też charakter „Domu dziennego pobytu”
Grupa wsparcia (w oparciu o 12 kroków AA)- wzmacnianie motywacji.
Grupa wsparcia jest zaprojektowana z myślą o tych, którzy potrzebują pomocy na drodze swojej walki z uzależnieniem, oraz tych, którzy na tej drodze odnoszą zwycięstwa, ale swoim doświadczeniem chcą się dzielić z innymi, w końcu służy również tym, którzy czasami słabną i sami od innych potrzebują wsparcia. Grupa posługuje się programem, który został stworzony na bazie 12 kroków AA w Koszalinie w 2001 roku. Działalność tamtej grupy zaowocowała po sześciu latach działalności powstaniem wielu punktów konsultacyjnych w kraju. Ideą grupy jest wyłanianie liderów i tworzenie nowych tego typu grup. W odróżnieniu od schematów AA, grupa ta zajmuje się wszystkim, co zniewala człowieka, jest tu miejsce dla każdego rodzaju uzależnienia, od środków psychoaktywnych, od zachowań i współ uzależnienia.
Ośrodek kryzysowy - diagnoza i detoksykacja
Następnym rodzajem działań, które po motywowaniu do leczenia Fundacja Jesus Christ Security proponuje osobie uzależnionej jest resocjalizacja w warunkach ośrodków kryzysowego oraz długoterminowego.
Ośrodek kryzysowy, nazwany również krótkoterminowym stanowi kolejny element grupowy analizowanego systemu. Jest instytucją przeznaczoną do pracy z małą liczbą pacjentów, ok. 5 - 6. Osoba uzależniona może przebywać w niej nie dłużej niż trzy miesiące, tj. tyle czasu, ile trwa pierwszy etap terapii w ośrodku długoterminowym. Pacjent ma w placówce zapewnione wyżywienie oraz może w razie potrzeby korzystać ze świadczeń państwowej służby zdrowia.
Ośrodek kryzysowy pełni zasadniczo dwie funkcje: selekcyjną oraz adaptacyjną. Zadaniem pracowników placówki jest wyłonienie spośród osób, jakie zgłaszają się do placówki tych, którzy rzeczywiście chcą podjąć próbę wyjścia z nałogu.
Jednym z działań podejmowanych w ramach realizacji powyższego zadania, jest diagnozowanie stopnia uzależnienia pacjentów.
Pobyt w placówce kryzysowej często wystarcza , aby podopieczni zerwali z nałogiem i prawidłowo funkcjonowali w społeczeństwie. Pacjent po opuszczeniu placówki może przejść pod opiekę grupy wsparcia lub, jeżeli zachodzi taka potrzeba, zamieszkać w hostelu.
Zadaniem pracowników ośrodka kryzysowego jest wzmocnienie oraz podtrzymanie motywacji osoby uzależnionej do kontynuowania terapii w przypadkach dużego stopnia uzależnienia oraz zaawansowanych zmian psychicznych. W trakcie rozmów indywidualnych z pacjentami terapeuci przekonują ich o potrzebie zerwania z nałogiem oraz wartości życia bez środków psychoaktywnych. Pobyt w ośrodku daje czas na zastanowienie się nad tym, czy faktycznie chcą się leczyć. Pracownicy natomiast mają możliwość zweryfikować deklaracje słowne osób uzależnionych na podstawie ich rzeczywistych zachowań.
Pobyt w ośrodku kryzysowym ma również ułatwić adaptację do warunków w placówce długoterminowej. W placówce osoba uzależniona może bezpośrednio poznać proponowaną jej metodę resocjalizacji oraz normy i zasady obowiązujące w placówkach Fundacji. W ośrodku krótkoterminowym kontynuowana jest praca ewangelizacyjna z pacjentem. Stanowi ona bardzo istotny element w tej metodzie. Fundacja proponuje osobom uzależnionym ściśle określony sposób readaptacji, który mogą przyjąć lub odrzucić. W pewnym momencie muszą jednak dokonać wyboru. Zadaniem ośrodka kryzysowego jest przygotowanie pacjentów do podjęcia decyzji. W tym celu zapoznaje się ich z nauką Chrystusa, biernie lub czynnie uczestniczą w nabożeństwach chrześcijańskich, studium biblijnym oraz spotkaniach modlitewnych.
W ośrodku krótkoterminowym rozpoczyna się oddziaływanie na pacjenta. Najczęściej praktykowaną metodą są wspomniane wcześniej rozmowy indywidualne z osobami uzależnionymi. W realizacji resocjalizacyjnej funkcji instytucji wykorzystuje się również wychowawcze i terapeutyczne właściwości pracy. Praca może dać satysfakcję z robienia czegoś ważnego i potrzebnego, wykształcić poczucie użyteczności i własnej wartości.
Ośrodek długoterminowy - resocjalizacja
Pełny program resocjalizacji odwołujący się od środków antropogenicznych i kulturo technicznych w systemie Fundacji, realizowany jest w ośrodku długoterminowym. Terapia w ośrodku resocjalizacyjnym trwa minimum 12 miesięcy. Może zostać przedłużona do 18 miesięcy, jeżeli wymaga tego proces leczenia. Okres ten dzieli się na poszczególne etapy:
- etap I trwa co najmniej trzy miesiące (może zostać przedłużony). Celem tego etapu jest zaaklimatyzowani się w społeczności ośrodka, poznanie swoich problemów, uznanie ich za problem i zdecydowanie się na zmianę tych rzeczy w oparciu o chrześcijański system wartości. Etap ten służy również na poznanie pacjenta przez terapeutę;
- etap II trwa co najmniej trzy miesiące, jest to czas na rozwiązanie problemów, które powodowały uzależnienie. Nauka radzenia sobie z samym sobą, swoimi uczuciami w stosunku do siebie samego, w warunkach zewnętrznego bezpieczeństwa (zabezpieczone jest wyżywienie, mieszkanie itp.);
- etap III trwa około sześciu miesięcy. Jest to przygotowanie do normalnego społecznego życia. Pacjent ma prawo opuszczać teren ośrodka bez opiekuna, oczywiście za wiedzą osoby pełniącej dyżur. Jest to czas na wytworzenie właściwych postaw moralnych - społecznych opartych o biblijny system wartości. Musi zostać ukształtowany nowy, właściwy stosunek do pracy, prawa, etc.
Celami resocjalizacji są:
- utrwalenie motywacji do zachowania abstynencji,
- reaktywowanie procesu dojrzewania,
- rozwijanie nowego stylu życia w oparciu o chrześcijański system wartości,
- przygotowanie do podjęcia ról społecznych po opuszczeniu ośrodka.
Proces osiągania założonych celów jest dla osób uzależnionych czasem bardzo trudnym, wymagającym wzmożonej, intensywnej pracy nad samym sobą. To nie tylko odcięcie się od zgubnej przeszłości, ale również kontrola stanów emocjonalnych w teraźniejszości oraz budowanie przyszłości na nowych, chrześcijańskich zasadach. Tak więc przywrócenie jednostki do życia w społeczeństwie, czyli osiągnięcie celów resocjalizacji, to dopiero początek drogi. Potem jest czas na rozwój duchowy człowieka, który jest uwieńczeniem pracy, ponieważ pozwala na ugruntowanie zaistniałych przemian w życiu tych ludzi. Proces resocjalizacji jest o tyle trudny, że jednostka uzależniona każdego dnia toczy bój z przeciwnościami natury fizycznej, psychologicznej i duchowej. To bój o lepsze jutro.
Formy terapii to:
- zorganizowane życie we wspólnocie,
- psychoterapia grupowa i indywidualna w tym poradnictwo duszpasterskie i terapia rodzinna,
- wykłady Pisma Świętego pod kątem praktycznej realizacji jego zasad,
- ergoterapia obejmująca udział w pracach na terenie ośrodka,
- zajęcia rekreacyjno-sportowe,
- zajęcia kulturalno-oświatowe.
Stosowane formy terapii są różnorodne i niosą pomoc i wsparcie na wielu płaszczyznach życia. Zorganizowanie czasu osobom uzależnionym od środków psychoaktywnych ma na celu odciągnięcie ich myśli od nałogu. Złożoność problemów jednostek wymagających resocjalizacji sprawia, że praca z nimi i dla nich jest trudnym zadaniem, wymaga doświadczenia, przygotowania zawodowego i nie zrażania się porażką.
Hostel - opieka następcza
Resocjalizacja, w warunkach ośrodka, nie zawsze kończy przygotowanie wychowanków do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie. Praktyka w dziedzinie readaptacji osób uzależnionych oraz badania prowadzone nad skutecznością resocjalizacji innych form niedostosowania społecznego, dowodzą potrzeby podejmowania czynności w zakresie opieki następczej, tzn. ochrony przed powrotem do nałogu oraz utrwalenia pozytywnych efektów terapii. W systemie Fundacji Jesus Christ Security działania w sferze psychoprofilaktyki realizować będą dwa rodzaje instytucji - grupy wsparcia oraz hostel.
Pobyt w placówce (hotel) ma ułatwić osobom, które ukończyły terapię w ośrodku długoterminowym (lub tylko w kryzysowym), integrację ze społeczeństwem. W hostelu mogą zamieszkać również pacjenci, którzy nie mogą wrócić do swojego wcześniejszego miejsca pobytu.
Rezydenci hostelu powinni prowadzić samodzielne życie. Wymaga się od nich, aby znaleźli pracę, utrzymywali się z własnych zarobków, sami przygotowali sobie posiłki, organizowali czas wolny i podejmowali decyzje w sprawach ich dotyczących.
W sytuacjach trudnych mogą się zwrócić o pomoc do pracowników hostelu. Mieszkańcy placówki, w trakcie pierwszego miesiąca pobytu, zobowiązani są do układania tygodniowego rozkładu zajęć - oraz przez kilka miesięcy - do planowania swoich wydatków. Obydwa projekty każdorazowo przedstawiają pracownikowi hostelu, a następnie wspólnie omawiają sposób ich realizacji.
Grupy wsparcia - opieka następcza
Grupy wsparcia stanowią - obecnie często spotykane w poradnictwie i terapii - formy pomocy psychologicznej i duszpasterskiej. Przeznaczone są dla różnych osób szukających pomocy w radzeniu sobie z problemami życiowymi, (np. uzależnieniem). Uczestnicy dzielą się swoimi przeżyciami, doświadczeniami, uczą się nawzajem, jak radzić sobie z danym problemem, wspierają jedni drugich i mobilizują do działań
W trakcie spotkań osoby mogą opowiadać o swoich trudnościach i liczyć na to, że inni uważnie ich wysłuchają, wyrażą swoje uwagi, okażą wsparcie czy nawet zaoferują konkretną pomoc.
W systemie Fundacji Jesus Christ Security uczestnictwo w grupach wsparcia ma nie tylko pomagać byłemu wychowankowi w rozwiązywaniu jego problemów, ale i chronić go przed powrotem do nałogu. Osoby biorące udział w spotkaniach grupy mają nie tylko wspierać pacjenta i doradzać mu w sytuacjach trudnych, ale również stać się dla niego gronem nowych znajomych, z którymi będzie mógł pójść do kina, teatru, czy po prostu miło spędzić czas. Uczestnictwo w grupie wsparcia powinno wytworzyć w wychowanku przekonanie, że nie jest sam i zapobiec potrzebie szukania towarzystwa wśród dawnych kolegów - narkomanów, co w znacznym stopniu naraża go na powrót do nałogu.
Do zadań grup należy także współpraca z rodziną osoby uzależnionej. Jej animatorzy mają obowiązek nawiązać kontakt z bliskimi wychowanka podczas jego pobytu w ośrodku resocjalizacyjnym. Powinni oni udzielić rodzinie informacji na temat programu readaptacji, jego przebiegu w przypadku danej osoby oraz jak mogą jej pomóc po powrocie do domu, utrzymać pozytywne efekty leczenia. Krewnych pacjenta poucza się szczególnie o tym, że nie powinni zachęcać go do picia alkoholu i palenia papierosów, okazywać braku akceptacji dla jego nowego systemu wartości i życia w abstynencji, zniechęcać do uczestnictwa w spotkaniach grupy wsparcia.
Spółdzielnie socjalne- budowanie poczucia bezpieczeństwa
Ta nowa forma aktywności adresowana jest przede wszystkim do bezrobotnych, bezdomnych, narkomanów, czy dawnych więźniów. Warunkiem założenia spółdzielni jest zgromadzenie grupy ludzi w przedziale liczbowym od 5 do 50 osób. Skład ten można poszerzyć o specjalistów (np. księgowych), ale mogą oni stanowić maksymalnie 1/5 spośród wszystkich zgromadzonych.
Po uruchomieniu spółdzielnia może liczyć na wiele przywilejów. Wśród nich należy wymienić zwolnienia z opłaty za wpis do Krajowego Rejestru Sądowego, ulgi w podatku dochodowym oraz refundację składek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Spółdzielnia socjalna jest instytucją non profit, stąd wszelkie nadwyżki będzie przekazywała na fundusz zasobowy, reintegrację zawodowo-społeczną oraz działania z zakresu oświaty i kultury. Przewidziana jest także możliwość „łączenia sił” z innymi spółdzielniami o tym profilu.
Włączenie się w podobną formę jest jednym z pomysłów organizatorów Fundacji Jesus Christ Security. Pozwoli na stworzenie dodatkowych miejsc pracy, a co za tym idzie przyczyni się do wzrostu skuteczności ergoterapii. W myśl przysłowia „lepiej dać wędkę, niż rybę”.
Świetlica środowiskowa - praca z dziećmi
Świetlica socjoterapeutyczna - praca z dziećmi
„Gdy dzieci żyją w krytycyzmie, nauczą się jak krytykować i potępiać innych, gdy dzieci żyją wśród wrogości i gniewu, nauczą się złości i walki, gdy dzieci żyją w śmieszności, ich własny obraz skurczy się do wstydu i fałszywego poniżenia, gdy dzieci żyją we wstydzie i zmieszaniu, same pogrążą się w poczuciu winy” (J. McDowell, D. Day, 1993, s.19).
Priorytetem tej placówki jest zapobieganie wykluczeniu społecznemu i patologii dzieci, które są zagrożone ze strony starszych członków swoich rodzin i środowiska lokalnego. Drugim priorytetem jest wyrównywanie poziomu deficytów rozwojowych i edukacyjnych, twórcze i kreatywne spędzanie czasu, dożywianie. Do zajęć należy również nauczanie Słowa Bożego.
Dzieci osób uzależnionych nie mające odpowiednich warunków wychowawczych w domu rodzinnym mają możliwość korzystania z pomocy w świetlicy. Świetlica ta oprócz pomocy w lekcjach oraz opieki wychowawczej pomaga spędzać czas również na zabawach i przygotowuje dla dzieci posiłki.