Co to jest rachunkowość?
Rachunkowość stanowi rodzaj ewidencji gospodarczej zjawisk i procesów gospodarczych, sytuacji majątkowej i wyników działalności wyrażonej w formie pieniężnej.
Bilans- jest podstawowym dokumentem księgowym w którym zestawia się i prezentuje majątek podmiotu gosp. I jednocześnie źródła jego pochodnia, Jest usystematyzowanym dwustronnym zestawieniem składników majątku(aktywów) i źródeł jego pochodzenia(pasywów)podmiotu gosp. Sporządzony na określony dzień zz podaniem wartości każdego z tych składników i ich równoważących się sum ogólnych oraz z uwzględnieniem wyniku finansowego (zysku lub straty netto)
Zestawienie obrotów i sald i kont syntetycznych nazywa się bilansem brutto, bilansem próbnym lub bilansem surowym, zaś zestawienie kont analitycznych jest określane mianem obrotówki. Pozwala ujawnić błędy księgowe powstałe na skutek naruszenia metody bilansowej a zwłaszcza zasady podwójnego zapisu. Chodzi to o błędy:
1. zaksięgowanie operacji gosp. Tylko na 1 koncie
ewidencja operacji dwukrotnie na tej samej stronie konta
zapis na przeciwstawnych stronach dwóch kont różnych kwot w odniesieniu do tej samej operacji gosp.
błędne obliczenia obrotów i sald lub niewłaściwe ich przeniesienie do zestawienia obrotów i sald
Konta wynikowe służą do ewidencji operacji gospodarczych, które odzwierciedlają proces powstawania wyniku finansowego w przedsiębiorstwie. Osiąganie tego wyniku wiąże się z ponoszonymi przez jednostkę kosztami i stratami oraz uzyskiwaniem przychodów i zysków. Konta wynikowe nie posiadają salda ani początkowego ani końcowego, służą tylko do obliczania obrotów. Na koniec roku obrotowego (31.XII) salda kont kosztów i przychodów przenosi się na wynik finansowy. Porównując koszty i straty oraz przychody i zyski ustala się ostateczny wynik finansowy(zysk lub stratę). Na kontach wynikowych księguje się koszty po stronie Winien (strona debetowa) a przychody po stronie Ma (strona kredytowa).
Przykładami kont wynikowych są m.in.:
Konto kosztów; Konto przychodów; Konto Zysków nadzwyczajnych, Wynik finansowy.
Konta korygujące - o charakterze uzupełniającym w stosunku do kont bilansowych. Konta korygujące towarzyszą kontom bilansowym i nie mogą bez nich wystąpić. Na koniec okresu sprawozdawczego saldo konta korygującego wpływa na wysokość salda podstawowego.
Konta syntetyczne to konta, w których ujmuje się zbiorcze zapisy operacji dotyczących całych grup środków gospodarczych i źródeł ich pochodzenia. Z tych kont zazwyczaj można uzyskać informacje, które są wykazywane w bilansie i innych sprawozdaniach. na kontach syntetycznych zawsze obowiązuje zasada podwójnego zapisu
Konta analityczne to konta, które służą do uszczegółowienia zapisów obrotów i sald danego konta syntetycznego. Powstają w drodze poziomego podziału tych kont. Mają one charakter ksiąg pomocniczych. Stosuje się je głównie dla:
-środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
-rozrachunków z dostawcami i odbiorcami,
-rozrachunków z pracownikami, operacji sprzedaży i zakupu, -kosztów,
-innych istotnych składników majątku rzeczowego lub finansowego.
a kontach analitycznych obowiązuje zasada jednostronna, gdyż zapisy są tu tylko powtórzeniem zapisu z konta syntetycznego.
operacja GOSPODARCZA- jest to udokumentowany dowód księgowy i podlegający ewidencji zdarzenie gosp. Wyrażona w mierniku pieniężnym wpływająca na zmianę sytuacji podmiotu gosp. Oraz jego majątek i źródła pochodzenia.
Storno- sposób poprawiania błędów księgowych polegający na usunięciu ich wpływu na saldo końcowe konta a w niektórych przypadkach także obroty konta. Nie dokonuje się skreślenia mylnego zapisu. Rodzaje storna: Storno czarne Polega ono na dokonaniu zapisu korygującego na tych samych kontach, na których nastąpiło błędne księgowanie, lecz po odwrotnych stronach. Poprawienie błędu stornem czarnym powoduje zmianę w obrotach (zwiększenie), nie ma natomiast wpływu na wynik finansowy ani również na sumę bilansową. Storno czerwone Polega ono na wykorzystaniu zapisu ujemnego (bilans, konto teowe). Zapis ten jest powtórzeniem zapisu błędnego (na tych samych kontach i po tych samych stronach), ze znakiem minus. Powoduje to anulowanie zapisu błędnego. Nie zmienia salda końcowego ani obrotów konta.
Metoda bilansowa - polega na dwustronnym i równoważnym ujmowaniu i przetwarzaniu zdarzeń gospodarczych oraz majątku jednostek gospodarczych
Metoda podmiotowa - polegająca na opisywaniu ( kwalifikowaniu ) kwantyfikowaniu
składników majątku oraz zdarzeń gospodarczych z punktu widzenia jednostki w której
rachunkowość jest prowadzona .
METODA GRUPOWANIA -Jest to rozumowanie, które zakłada tworzenie zbiorowości na podstawie rozpoznania cech wspólnych i rozróżniających (czyli stosowanie metod selekcji lub logicznej klasyfikacji). W praktyce metodę tę stosujemy m. in. przy łączeniu i dzieleniu kont.
Zasada kontynuacji działania (ciągłości działania)- oznacza, że w dającej się przewidzieć przyszłości jednostka nie zamierza likwidować ani ograniczać działalności, ma to wpływ na wycenę majątku.
Zasada ciągłości, polega na stosowaniu w kolejnych latach działalności przyjętego systemu postępowania wyceny pasywów i aktywów oraz ustalenia wyniku finansowego.
Zasada memoriału- W wyniku tej zasady powstają należności i zobowiązania. A przychody i koszty są różne od wpływów i wydatków pieniężnych.
Zasada współmierności kosztów i przychodów- oznacza, że na wynik danego okresu wpływają nie wszystkie poniesione koszty, w tym okresie, lecz te, które przyczyniły się do powstania przychodów
Zasada ostrożności- przychody i zyski wprowadza się do ksiąg przy całkowitej pewności ich pozyskania, a koszty i straty wtedy, gdy są one prawdopodobne.
Zasada prawdziwego i rzetelnego obrazu rachunkowości - powinna odzwierciedlać rzeczywisty i wiarygodny stan przedsiębiorstwa
Konta aktywne Na kontach aktywnych księgujemy wartości składników aktywów. Po stronie debetowej (lewej) konta zapisujemy saldo początkowe oraz po tej samej stronie księgujemy wszystkie zwiększenia danego składnika majątku. Po stronie kredytowej natomiast księgujemy wszystkie jego zmniejszenia. Konta aktywne zawsze wykazują saldo debetowe. Znaczy to, że obrót debetowy konta jest zawsze większy lub równy obrotowi kredytowemu. Jeżeli obroty w danym okresie są równe, saldo końcowe konta wynosi zero. Konta pasywne Na kontach pasywnych księgujemy wartości składników pasywów. Po stronie kredytowej (prawej) konta zapisujemy saldo początkowe oraz po tej samej stronie księgujemy wszystkie zwiększenia danego składnika majątku. Po stronie debetowej natomiast księgujemy wszystkie jego zmniejszenia. Konta pasywne zawsze wykazują saldo kredytowe. Znaczy to, że obrót kredytowy konta jest zawsze większy lub równy obrotowi debetowemu. Jeżeli obroty w danym okresie są równe, saldo końcowe konta wynosi zero.
Majątek trwały i obrotowy- 2. Co obejmuje majątek trwały?
Głównym elementem majątku trwałego są środki trwałe, które aby były uznane muszą spełniać 2 warunki I. Okres użytkowania dłuższy niż 1 rok II. Wartość początkowa wyższa niż 2,5 tyś.
Rzeczowy majątek trwały to:
a) Grunty i tereny
b) Budynki i budowle
c) Urządzenia techniczne i maszyny
d) środki transportu
e) Inwestycje rozpoczęte
Finansowy majątek trwały to:
a) Udziały i akcje przynoszące korzyści finansowe
b) Akcje długoterminowe
c) Dłuższe papiery wartościowe
d) Udzielone pożyczki przynoszące dochód w formie oprocentowania
Wartości niematerialne i prawne
a) Nabyte prawa
b) Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe kontów
3. Co obejmuje majątek obrotowy?
Majątek obrotowy obejmuję:
a) Zapasy, czyli:
A) Materiały
B) Półfabrykaty
C) Wyroby gotowe
D) Towary
b) Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu, czyli zakupione celem odsprzedaży
c) Należności i rozczenia
d) środki pieniężne i bezgotówkowe
4. Jaka jest podstawowa różnica miedzy majątkiem trwałym a obrotowym?
Majątek trwały podlega zużyciu, czyli amortyzowaniu, co prowadzi do wyznaczenia wartości bieżącej środków trwałych. Nie amortyzuję się gruntów dzieł sztuki a majątek obrotowy to środki, które podlegają obrotowi np. akcje, obligacje, bony skarbowe przeznaczone do obrotu, czyli zakupione celem odsprzedaży i zysków
Kapitał własny to udział własny inwestorów w firmie. Jest to wartość środków gospodarczych, wniesionych do firmy przez właścicieli (udziałowców, akcjonariuszy, wspólników) oraz środków wygospodarowanych przez przedsiębiorstwo w toku działalności.
Kapitał obcy cechuje się tym, że jest oddany do dyspozycji przedsiębiorstwa na czas określony, po terminie umowy musi być zwrócony. Korzystanie z niego związane jest z określonym kosztem - w postaci odsetek. Dawcy kapitału obcego z reguły mają wpływ na jego wykorzystanie, natomiast nie mają prawa podejmowania decyzji dotyczących całokształtu funkcjonowania przedsiębiorstwa. Do czasu zwrotu stanowią zobowiązania.4 typy operacji gospodarczych Typy operacji gospodarczej :
1.Operacje powodujące zmiany tylko w aktywach
2.Operacje powodujące zmiany tylko w pasywach
3 Operacje powodujące zmiany jednocześnie w aktywach i pasywach oraz zwiększenie sumy bilansowej .
4.Operacje powodujące zmiany jednocześnie w aktywach i pasywach oraz zmniejszające sumy bilansowej. Każda operacja gospodarcza wywołuje zmiany w dwóch różnych składnikach bilansu Żadna operacja gospodarcza nie zmienia zasady równowagi bilansowej Podstawowym kryterium klasyfikacji jest wpływ operacji na składniki bilansowe.
Wyróżniamy 4 klasy operacji:
1. Operacje aktywne A+ A-, powoduje zmianę w strukturze aktywów, nie biorą w niej udziału pasywa, nie zmienia się suma bilansowa
2. Operacje pasywne P+ P-, powoduje zmianę w strukturze pasywów, nie biorą w niej udziału aktywa, nie zmienia się suma bilansowa
3. Aktywno- pasywna zwiększająca A+ P+, powoduje zmiany w strukturze A i P, oraz wzrost sumy bilansowej
4. Aktywno- pasywna zmniejszająca A- P-, powoduje zmniejszenie sumy bilansowej
dowody - źródłowe (pierwotne), które po raz pierwszy rejestrują określone operacje gospodarcze,
dowody zbiorcze - to dowody wtórne wystawione na podstawie dokumentów źródłowych. Służą do dokonywania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych, które musza być w nich pojedynczo wyszczególnione,
klasyfikacja dowodów księgowych
ze względu na przeznaczenie: zewnętrzne - wystawiane z przeznaczeniem dla innych jednostek, np. faktury, noty korygujące, polecenie zapłaty, - wewnętrzne - wystawiane przez jednostkę na własne potrzeby, np. karty pracy, zmiana miejsca użytkowania środka trwałego;
wystawcę
własne - wystawiane przez jednostkę, - obce - otrzymywane od kontrahentów;\
obieg dokumentów Określa ona zasady przechodzenia dokumentów przez różne komórki organizacyjne przedsiębiorstwa od momentu ich wpłynięcia lub wystawienia aż do momentu ich zarejestrowania i złożenia w archiwum.Obieg dokumentów powinien być:
- sprawny
- odpowiadać wymaganiom księgowości i struktury organizacyjnej jednostki
- zapewniać terminowe i równomierne docieranie dokumentacji do komórek org., księgowości
- ułatwiać łatwe odszukanie dokumentu na każdym etapie jego obiegu. Ponadto instrukcja powinna zawierać:
- wykaz stosowanych dowodów
- wykaz komórek organizacyjnych i upoważnionych pracowników do wystawiania, ewidencjonowania i kontroli dokumentów
- wykaz terminów sporządzania i przekazywania dokumentów
- sposób znakowania dowodów
- sposób kontroli wykorzystania formularzy druków, ilości wystawianych egzemplarzy
- sposób postępowania w razie wykrycia błędów lub nieprawidłowości
konta pozabilansowe Są szczególnym rodzajem kont, ponieważ ewidencjonuje się za ich pomocą zdarzenia, które nie są operacjami gospodarczymi. Oznacza to, że zdarzenia te nie maja wpływu na strukturę bilansu danej jednostki gospodarczej ( nie mają wpływu na stan aktywów ani pasywów) . Rodzaje Przykładami kont pozabilansowych są:
Konto - Środki trwałe w likwidacji
Konto - Środki trwałe u leasingobiorcy
Celem tworzenia takich kont jest kontrola i ewidencja przedmiotów które są nie rejestrowane w strukturze bilansowej, np. środki własne przeznaczone do likwidacji. Cecha charakterystyczną tego rodzaju kont jest to, że występuje tu zasada podwójnego zapisu.
Wskaźniki zyskowności
Zyskowność oznacza osiąganie przez jednostki dodatniego wyniku finansowego (zysku) w danym okresie. Możemy mówić o zyskowności: sprzedaży, majątku, kapitałów własnych. Chcąc wyznaczyć zyskowność sprzedaży odnosimy zysk netto do sprzedaży netto: zyskowność sprzedaży = zysk netto : sprzedaż nettoWskaźnik informuje o wielkości zysku o marży zysku na sprzedaży. Przykładowo, jeśli wskaźnik ukształtuje się na poziomie 0,10 oznacza, że z każdej złotówki przychodu ze sprzedaży osiągamy 10 groszy zysku netto.Wskaźnik zyskowności majątku mówi o wielkości zysku netto przypadającego na jednostkę wartości aktywów ogółem zaangażowanych w jednostce. Pokazuje wpływ na wynik finansowy efektywności wykorzystania zaangażowanych aktywów. Wskaźnik wyznacza się w następujący sposób:wskaźnik zyskowności aktywów = zysk netto : majątek ogółem
Wskaźniki płynności - dostarczają informacji o zdolności przedsiębiorstwa do wywiązywania się z bieżących (krótkoterminowych) zobowiązań, tzn. zobowiązań płatnych w ciągu 1 roku. Regulowanie zobowiązań bieżących zależy od stanu środków pieniężnych oraz możliwości zamiany innych składników majątku obrotowego na gotówkę w krótkim okresie. wskaźnik szybki płynności = (środki pieniężne + należności) / zobowiązania bieżące lub ((aktywa bieżące - (zapasy + rozliczenia międzyokresowe)) / zobowiązania bieżące
Wskaźnik ten pokazuje stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowych aktywami płynnymi. Generalnie wskaźnik szybki nie mniejszy od 1 jest uważany za satysfakcjonujący. Pożądana jego wielkość mieści się w przedziale 1 - 1,2, co oznacza, że przedsiębiorstwo może bez trudu spłacać swoje zobowiązania. Niski poziom tego wskaźnika świadczy zazwyczaj o napiętej sytuacji płatniczej. Wskażnik zadłużenia Wskaźnik ten pokazuje stopień zaangażowania zobowiązań w finansowaniu działalności przedsiębiorstwa w stosunku do poziomu zaangażowania kapitału własnego. Wiąże się to z możliwością ewentualnego pokrycia zobowiązań jednostki gospodarczej przez posiadane zasoby majątkowe. Przyjmuje się, że wartość wskaźnika powinna zawierać się w przedziale od 1,0 do 3,0 Wskaźniki rynku kapitałowego należą do grupy wskaźników finansowych, które mają na celu pokazanie relacji między wartościami ze sprawozdań finansowych (np. zysk) a wartościami uzyskiwanymi na rynku kapitałowym (np. cena akcji). Wskaźniki te są oparte na danych pochodzących nie tylko ze sprawozdań finansowych, ale również z rynku. Ułatwiają one ocenę działania przedsiębiorstwa w kontekście funkcjonowania otoczenia zewnętrznego. Stanowią istotne źródło informacji sytuacji na rynku.Do wskaźników rynku kapitałowego zalicza się m.in.:
wskaźnik zysku na jedną akcję (earnings per share - EPS),
wskaźnik ceny do zysku (Price - Earnings Ratio - PER),
wskaźnik ceny do wartości księgowej,
wskaźnik stopy dywidend (Dividend Yield).
Weksel - rodzaj papieru wartościowego, imiennego lub na zlecenie, w którym wystawca weksla (trasant) zobowiązuje się bezwarunkowo, że inna osoba (trasat) dokona na rzecz odbiorcy weksla (remitenta) zapłaty określonej sumy pieniężnej (weksel trasowany), albo sam przyrzeka, że zapłaci sumę wekslową odbiorcy weksla (weksel własny, sola weksel). Przy wekslu własnym wystawca jest głównym dłużnikiem odbiorcy weksla - odwrotnie niż przy wekslu trasowanym, gdzie dłużnikiem głównym jest trasat, który przyjął weksel (jako akceptant), a dłużnikiem ubocznym wystawca, który odpowiada w razie niewypłacalności dłużnika głównego. Czek gotówkowy (kasowy, zwykły) - czek, który upoważnia do podjęcia środków pieniężnych z banku lub dokonania za jego pomocą zapłaty wierzycielowi. Czek rozrachunkowy - czek, za pomocą którego reguluje się zobowiązania w obrocie bezgotówkowym; czek taki może być potwierdzony, czyli zawierać oświadczenie banku, że czek ma pokrycie. konta rozrachunkowe W wyniku połączenia kont służących do ewidencji należności i kont służących do ewidencji zobowiązań powstaje konto rozrachunkowe:
konta rozrachunkowe to konta aktywno - pasywne,
konto rozrachunkowe prowadzone dla jednego kontrahenta (konto analityczne) jest wynikiem łączenia koni metodą netto, c) konto rozrachunkowe syntetyczne jest wynikiem łączenia kont metodą brutto. Funkcjonowanie konta rozrachunkowego syntetycznego: Wn Rozrachunki z odbiorami i dostawcami