Tekst 1, Jeager; Paideia ----> hodowla człowieka jak hodowla psów, wg Platona; arete - dążenie do cnoty (Telemach, syn Odyseusza, musi przejœć inicjację, która da mu prawo do bycia dorosłym: najpierw przejmuje inicjatywę w domu, póŸniej zwołuje wiec polityczny i na końcu wypływa w morze - staje się mężczyzną, a więc udało mu się osiągnąć arete)
tekst 2, Arystoteles - mimesis: twórczy aspekt naœladowczy, która pozwala ciągle coœ dodawać do kultury (np. Pisarz antyczny opiera się na micie, ale go przetwarzając, tworząc tym samym nową rzeczywistoœć; jest to aspekt twórczy)
tekst 3 - œw. Augustyn; na doktrynę antyczną nakłada się chrzeœcijaństwo; poprzez cnoty chrzeœcijaństwo wyciąga nas z kultury antycznej, otwiera człowieka na metafizykę, nie tylko na „tu i teraz”
tekst 4 - Hobbes; kultura jako kaganiec, konieczny dla ocalenia życia
tekst 5 - Rousseau; odwrotnie jak Hobbes - stan natury, stanem szczęœliwoœci
tekst 6 - Vico; kultura rodzi się z mitu (bajek. Opowieœci); kultura zaczyna się od strachu, lęku przed nieznanym
tekst 7 - Herder; klimat i warunki geograficzne; wszystkie kultury są takie same, ponieważ każda opiera się na tym samym modelu: na człowieku, który odkrywając œwiat, dokonuje małych rewolucji; łańcuch kulturowy
tekst 8 - Hume; rywalizacja jako napęd kulturowy; podobnie rewolucja, ponieważ doprowadza ona do aktualizacji autorytetów; człowiek jest przyzwyczajony do porządku przyczynowo-skutkowego, który nie istnieje
Kant
Teleologia - teoria porządku celowego i pogląd, że porządek celowy zachodzi aktualnie w danej dziedzinie, zwłaszcza w całej rzeczywistoœci lub w całej rzeczywistoœci historycznej; Podejœcie teleologiczne do opisu zjawiska - opis zjawiska polegający na przypisaniu mu celu
idealizm kantowski - niepoznawalnoœć rzeczywistoœci
człowieka „mieszka” w klatce własnego rozumu, nakłada ją na rzeczywistoœć
sam Kant mówi, że również jego słowa są pewnym narzuceniem perspektywy
samo pytanie „Po co coœ istnieje?” wynika z myœlenia przyczynowo-skutkowego; gdy go używamy, nadajemy czemuœ cel, chociaż nie możemy być go pewni
kultura jest zdolnoœcią istoty rozumnej do stawiania sobie celów (im wyższa kultura, tym wybór jest szerszy)
podział na kulturę zręcznoœci (cywilizacje: umiejętnoœć korzystania z narzędzi) i karnoœci (dyscypliny, norm hamujących naszą naturę); zręcznoœć to niski stopień kultury
kultura jest ewolucyjnym zwieńczeniem natury, nie ma między nimi przepaœci