SUROWCE NATURALNE

1. Technologiczne kryteria klasyfikacji surowców naturalnych

2. Wybrane procesy technologiczne pozyskiwania paliw i surowców dla przemysłu chemicznego

1. Podstawowe surowce naturalne (ropa naftowa, węgiel, gaz ziemny)

a) Klasyfikacja rop naftowych ze względu na gęstość, zawartość siarki oraz zawartość składników grupowych. Podstawowe właściwości fizykochemiczne rop naftowych

b) Systematyka technologiczna węgli (typy węgli, składniki węgli, asortyment węgli). Podstawowe właściwości fizykochemiczne węgli.

c) Klasyfikacja gazów ziemnych ze względu na skład, składniki węglowodorowe i nie węglowodorowe gazów ziemnych. Podstawowe właściwości fizykochemiczne gazów ziemnych. Liczba Wobbego, definicja i sens fizyczny

2. Biogaz, pozyskiwanie biogazu

3. Przerób ropy naftowej; destylacja, procesy pogłębionej przeróbki ropy naftowej

4. Procesy przemysłu rafineryjnego dla pozyskiwania paliw: hydrorafinacja, reforming, hydrokraking, kraking katalityczny

Kraking katalityczny

1. Kraking termiczny kraking katalityczny: typowe surowce, parametry procesu, produkty

2. Konwersja składników grupowych frakcji ropy naftowej w procesie krakingu

3. Przebieg procesu przemysłowego. Wpływ rozwiązań aparaturowych reaktora na wydajność produktów procesu krakingu katalitycznego

Reforming

1. Surowiec i jego przygotowanie do reformingu

2. Przebieg procesu przemysłowego. Instalacje z ciągłą cyrkulacją i regeneracją katalizatora, instalacje z cykliczną regeneracją katalizatora

Hydrorafinacja,

1. Podstawowe reakcje zachodzące w tym procesie (konwersja heterozwiązków, konwersja węglowodorów aromatycznych)

2. Wpływ temperaturowego zakresu wrzenia frakcji na parametry procesu hydrorafinacji

5. Przykładowa struktura produkcji paliw w rafinerii

6. Przykładowe procesy przemysłu rafineryjnego dla pozyskiwania surowców do syntez

a) Wytwarzanie węglowodorów aromatycznych: reforming i ekstrakcyjne wydzielanie węglowodorów aromatycznych

b) Procesy wytwarzania węglowodorów olefinowych (piroliza olefinowa), surowce warunki procesu, względny udział węglowodorów olefinowych.

7. Gaz ziemny

1. Instalacje kompleksowego przygotowania gazu

2. Warianty technologiczne odsiarczania gazu

3. Przetwarzanie gazu z uwzględnieniem jego składu/typu

8. Węgiel

1. Procesy chemicznej przeróbki węgla.

2. Zgazowanie węgla i kierunki wykorzystania gazu syntezowego

3. Produkty koksowania węgla

9. Klasyfikacja procesów jednostkowych

10. Procesy jednostkowe w technologii chemicznej

11. Najlepsze dostępne techniki, zapobieganie i minimalizacja zanieczyszczeń na przykładzie procesów rafinacji frakcji ropy naftowej

12. Problemy środowiskowe na przykładzie wybranych procesów technologicznych (przetwórstwo węgla)

• Literatura podstawowa:

1. J. Molenda, Gaz ziemny, Wyd. Naukowo-Techniczne Warszawa, 1993

2. E. Grzywa, J. Molenda, Technologia podstawowych syntez organicznych, t. I i II, WNT, Warszawa, 2000.

3. K. Schmit-Szałowski, Podstawy Technologii Chemicznej, Oficyna Wyd. PW, Warszawa, 1997

4. E. Bortel, H. Koneczny, Zarys Technologii Chemicznej PWN Warszawa 1992

5. Hocking M. B., Handbook of Chemical Technology and Pollution Control, Elsevier, Amsterdam, 2005

Procesy alkilowania

1. Alkilowanie i-butanu olefinami C₃-C₄, wykorzystanie produktu jako komponenta benzyn

2. Alkilowanie benzenu α-olefinami (alkilowanie benzenu propylenem) propylobenzen (kumen)

Kumenowa metoda produkcji fenolu; utlenienie kumenu → rozkład wodoronadlenku kumenu do fenolu i acetonu.

3. Alkilowanie benzenu α-olefinami (alkilowanie benzenu etylenem); etylobenzen

Wykorzystanie etylobenzenu (Odwodornienie etylobenzenu → styren )

4. O-alkilowanie izobutylenu metanolem (zastosowanie MTBE)

8. Wykorzystanie etylenu do syntez

1. Otrzymywanie etanolu. Proces pośredniej i bezpośredniej hydratacji etylenu. Porównanie procesów. (Inna metoda otrzymywania etanolu). Najważniejsze zastosowania etanolu.

2. Chlorek winylu. Trzy koncepcje syntezy chlorku winylu: oksychlorowanie etylenu, bezpośrednie chlorowanie etylenu, z uzyciem etylenu i acetylenu)

3. Otrzymywanie kwasu octowego i bezwodnika octowego. Najważniejsze zastosowania

4. Otrzymywanie glikolu etylenowego. Integracja produkcji tlenku etylenu i glikolu etylenowego

9. Wykorzystanie propylenu do syntez

1. Chlorek allilu- epichlorohydryna - glicerol

2. Utlenianie propylenu do akroleiny. Produkcja kwasu akrylowego

10. Wykorzystanie węgla.

a) Energetyczne wykorzystanie węgla

b) Chemiczna przeróbka węgla; koksowanie (wykorzystanie produktów), upłynnianie, zgazowanie (rozwiązania technologiczne procesu zgazowania, kierunki wykorzystania gazu procesowego)

11. Gaz ziemny - procesy oczyszczania i wykorzystania

1. Odgazolinowanie gazu ziemnego. Cel i schemat technologiczny

2. Osuszanie gazu ziemnego, cel i główne metody oraz ich efekty

3. Osuszanie gazu w instalacjach kolumnowych za pomocą glikoli

4. Osuszanie gazu metodami adsorpcyjnymi

5. Metody odsiarczania gazu ziemnego (wymienić)

6. Metody absorpcyjne odsiarczania gazu ziemnego (etanoloaminy)

7. Wytwarzanie gazu syntezowego z gazu ziemnego

12. Podać przykłady procesów zintegrowanych (ze względu na wytwarzane produkty uboczne, ze względu na surowce, produkt

---