100 dni Napoleona
Bitwa pod Waterloo, mal. W. Sadler
I koalicja antyfrancuska (1793) |
100 dni Napoleona |
Quatre Bras - Ligny - Waterloo - Wavre |
100 dni Napoleona (nazywane również Lotem orła) - okres od 1 marca (powrót Napoleona Bonaparte z wyspy Elby) do 18 czerwca 1815 roku (zakończony klęską Napoleona w bitwie pod Waterloo z połączonymi siłami angielskimi oraz pruskimi i późniejszą jego abdykacją), w którym Napoleon ponownie sięgnął po władzę we Francji.
W kwietniu 1814 r. francuski Senat ogłosił detronizację Napoleona i sprowadził brata zgilotynowanego Ludwika XVI, aby ten objął rządy. Napoleon abdykował 6 kwietnia, zachowując tytuł cesarski i otrzymał dożywotnio we władanie wyspę Elbę na Morzu Śródziemnym. Jego żona Maria Luiza i syn Napoleon II otrzymali Księstwo Parmy. 30 maja 1814 r. IV koalicja podpisała w Paryżu korzystny dla Francji pokój (I pokój paryski) z Ludwikiem XVIII Burbonem jako królem. Nowy ład w Europie miał być zatwierdzony na kongresie w Wiedniu, który zebrał się we wrześniu 1814 r. Ludwik XVIII wprowadził Kartę Konstytucyjną utrzymującą wolność słowa, równość i braterstwo; powołał dwuizbowy parlament (Izba Deputowanych i Izba Parów). Społeczeństwo obawiało się powrotu rządów absolutystycznych, dawna arystokracja wprowadzała chaos, a dymisje napoleońskich generałów oraz odebranie inwalidom wojennym prawa do rent obniżały morale armii, odrodził się kult Napoleona.
Cesarz zdecydował się na powrót i 26 lutego 1815 r. opuścił Elbę. 1 marca o godzinie 5 rano wylądował z oddziałami liczącymi ok. 800 ludzi w zatoce Juan (dziś niewielka miejscowość plażowa Golfe-Juan w gminie Vallauris, w okręgu Grasse) na Riwierze. Rozpoczął w ten sposób tzw. „lot orła” - blisko trzytygodniową podróż do stolicy, w trakcie której z wygnańca na powrót stał się cesarzem Francuzów. Po biwaku w oliwnym gaju oddziały wyruszyły w drogę o godzinie 11 wieczorem. 4 marca dotarli do Digne, 5 marca do Gap, gdzie została wydrukowana proklamacja, którą cesarz podyktował 28 lutego, jeszcze na pokładzie statku. 6 marca dotarli do Corps, położonego u stóp dzisiejszego sanktuarium maryjnego La Salette. We wtorek 7 marca przez La Mure i Plateau Mateysine podążyli na północ. Wczesnym popołudniem na rozległych błoniach nad Wielkim Jeziorem Laffrey cesarzowi zastąpił drogę batalion piechoty. Wystąpienie cesarza do żołnierzy i przejście tego oddziału na stronę Napoleona (tzw. Spotkanie na Łące Laffrey) uznawane jest za kluczowy moment epopei "100 dni" Napoleona.
Wieczorem 7 marca cesarz bez jednego wystrzału zajął obsadzone wojskiem Grenoble, witany przez wszystkie władze cywilne, wojskowe i kościelne miasta. 10 marca o 19 Napoleon, prowadząc już 8000 żołnierzy i 30 dział wkroczył do Lyonu, gdzie następnego dnia już bez ogródek uznał się za najwyższą władzę we Francji i ogłosił tzw. Dekrety Lyońskie. 14 marca wieczorem dotarł do Châlons-en-Champagne, gdzie następnego dnia przyłączył się pod jego sztandary marszałek Michel Ney.
20 marca dotarł do Paryża, wszędzie owacyjnie witany przez Francuzów i o godzinie 21 tego dnia zajął Pałac Tuileries, opuszczony zaledwie 20 godzin wcześniej przez króla Ludwika XVIII. Tu 22 kwietnia ogłosił liberalną konstytucję, opracowaną przez Benjamina Constanta.
Do ostatecznej bitwy doszło na terenie Belgii gdzie stacjonowały, nie rozwiązane jeszcze, wojska VI koalicji (pruskie pod dowództwem feldmarszałka Blüchera i angielskie księcia Wellingtona). Po pokonaniu przez Napoleona wojsk Blüchera 18 czerwca 1815 r. pod Waterloo cesarz poniósł klęskę w bitwie z Anglikami.
8 lipca 1815 r. powrócił do Paryża Ludwik XVIII, Napoleon abdykował kolejny raz. Po „100 dniach” jako więzień brytyjski na pokładzie fregaty „Bellerophon” został zesłany na Wyspę Św. Heleny, gdzie zmarł 5 maja 1821 roku.
