PYTANIA:

1 Wyobraźnia socjologiczna i jej znaczenie w poznawaniu świata społecznego.

2 Kultura jako pojęcie socjologiczne. Elementy (cechy) kultury.

3 Czy każde społeczeństwo ma tylko jedną kulturę. Przedstaw odpowiedź na to pytanie w szerszym kontekście problematyki zróżnicowania kulturowego.

4Czym różni się socjalizacja od indoktrynacji i „prania mózgu”? Przedstaw to zagadnienie na szerszym tle procesu socjalizacji.

5Związek między tożsamością jednostkową a naszymi tożsamościami zbiorowymi.

6 znaczenie socjalizacji pierwotnej w złożonych i zmieniających się społeczeństwach

7Znaczenie wielkich przywódców w procesach zmiany społecznej

8Scharakteryzuj socjologię jako dziedzinę wiedzy empirycznej(opartą na naukowym badaniu rzeczywistości społecznej) posługując się następującymi pojęciami: teoria, uogólnienie, hipoteza, zmienna zależna, zmienna niezależna, wskaźnik, trafność wskaźnika.

9 Przedstaw wieloaspektową charakterystykę porównawczą badań społecznych o charakterze ilościowym i o charakterze jakościowym. Przedstaw własną opinię o stosowaniu tych dwóch podejść w badaniach społecznych.

10Scharakteryzuj znane ci metody stosowane w badaniach społecznych. Przedstaw własną opinię o wiarygodności i rzetelności tych metod.

11.Wymień i scharakteryzuj(podając przykłady)warunki wystąpienia zachowania zbiorowego. (ruchu społecznego)

12 Wymień i opisz rodzaje tłumu.

13Scharakteryzuj główne teorie wyjaśniające zachowania tłumu. Przedstaw własną opinię o słuszności tych teorii.

14 Co wiesz o opinii publicznej jej kształtowaniu i badaniu?

15 wymień i scharakteryzuj typy ruchów społecznych. Podaj przykłady poszczególnych typów odnosząc je do definicji ruchu społecznego.

16. Przedstaw charakterystykę dynamiki ruchu społecznego.

17 Scharakteryzuj główne teorie ruchów społecznych. Przedstaw własną opinię o słuszności tych teorii.

18Jak można zaradzić nierównościom w zakresie opieki zdrowotnej? Zagadnienia nierówności w sferze zdrowia.

19Jak różny sposób życia mężczyzn i kobiet może wpływać na ich różne doświadczenia choroby? Związki między płcią a zjawiskami w sferze zdrowia i w systemie zdrowia.

20 Problematyka związków między medykalizacją niektórych sfer życia a wpływami(zakresem władzy)systemu medycyny.

21Biomedyczny model zdrowia/choroby i jego krytyka w związku ze współczesnymi trendami w podejściu do zdrowia i medycyny.

22Socjologiczna problematyka zdrowia w perspektywie funkcjonalistycznej i w perspektywie interakcjonistycznej.

23Społeczne aspekty starzenia się. Także starzenia się społeczeństwa.

24 Modele przyczynowego wyjaśniania chorób:problematyka tzw biologii systemów: determinanty zdrowia i choroby w ujęciach kompleksowych(mandala zdrowia Lalonde'a)

25Czy we współczesnych społeczeństwach wszystkie modele rodziny są tak samo właściwe? Problematyka typów(rodzajów, odmian rodziny).

26 Na co może wskazywać wzrost liczby rozwodów w społeczeństwie? Problematyka zawiązywania i rozwiązywania małżeństw.

27Przemoc w rodzinie i możliwości zapobieżenia jej.

28 Role mężczyzn i role kobiet w rodzinie w perspektywie historycznej i w perspektywie współczesności.

29Rodzina jako pojęcie socjologiczne i jako instytucja społeczna.

30Struktura i funkcje rodziny i małżeństwa w perspektywie historycznej i w perspektywie współczesności.

31Formy rodziny i małżeństwa w perspektywie historycznej i w perspektywie współczesności

32Scharakteryzuj przemiany zachodzące w strukturze i funkcjach rodziny pod wpływem zmian społecznych.

33W jaki sposób zachowania osoby naznaczonej etykietą „dewianta”można zinterpretować jako odbiegające od zachowań osoby normalnej?

34Przestępczość a oficjalne statystyki i badania wiktymologiczne. Problematyka zakresu i dynamiki przestępczości jako zjawiska społeczno -kulturowego.

35Przestępczość mężczyzn,kobiet i młodocianych w zmieniającym się społeczeństwie

36Przestępczość „białych kołnierzyków”,przestępczość zorganizowana i nowe rodzaje przestępczości w zmieniającym się społeczeństwie.

37Dlaczego nowoczesne społeczeństwa nie mogłyby funkcjonować bez podziału pracy?Podział pracy w perspektywie historycznej i w perspektywie współczesności.

38 Dlaczego jedne czynności uznaje się za pracę, a inne nie?Czy praca jest zjawiskiem interpretowanym i ocenianym wyłącznie pozytywnie?Przedstaw i uzasadnij swoje poglądy w tych kwestiach.

39 Jeżeli podstawową zaletą tayloryzmu i fordyzmu była wysoka wydajność, to dlaczego odchodzi się od nich w procesach produkcyjnych?Problematyka zmian w sposobach wykonywania pracy w nowoczesnych społeczeństwach.

40Na czym polega problem godzenia obowiązków rodzinnych i zawodowych i jak próbuje się go rozwiązać? Problematyka zróżnicowania ról społeczno - zawodowych mężczyzn i kobiet.

41Gdybyś był(a) pracownikiem z portfolio czy twoje umiejętności wystarczyłyby żeby znaleźć pracę( inną niż obecnie wykonywana?)Problematyka zmian na rynku pracy we współczesnych społeczeństwach.

42Na podstawie definicji bezrobocia przyjętej przez MOP oraz schematu struktury zatrudnienia, bezrobocia i niepodejmowania pracy i występujących w nim kategorii osób scharakteryzuj sytuację na współczesnych rynkach pracy.

43Scharakteryzuj przyczyny, aspekty indywidualnego przeżywania oraz jednostkowe i społeczne skutki bezrobocia

44Czemu służy oświata?Dlaczego jest ważnym elementem życia społecznego ? Jaka jest jej rola oświaty w zmieniających się społeczeństwach?

45Przedstaw i uzasadnij swój pogląd na rolę oświaty w wyrównywaniu różnic społecznych.

46Nowoczesna technika(nowe technologie komunikowania się)a proces desholaryzacji społeczeństwa/

47Na czym polega ukryty program nauczania i jakie są jego społeczne konsekwencje

ODPOWIEDZI:

1 Wyobraźnia socjologiczna i jej znaczenie w poznawaniu świata społecznego.

Posiadamy 5 elementów wyobraźni socjologicznej

-Wszelkie zjawiska społeczne są skutkiem ( zamierzonym lub nie, natychmiastowym lub skumulowanym, bezpośrednim lub pośrednim) jakiś działań, decyzji, wyborów podjętych przez jednostki bądź zbiorowości, czyli podmioty społeczne.

-Świadomość czynników (np. ukrytych zasobów, barier strukturalnych i kulturowych), które wyznaczają szanse i możliwości działania jednostek i grup ludzkich

-Rozpoznanie we wszelkich zjawiskach społecznych skumulowanego dziedzictwa przeszłości( tradycji społecznej i kulturowej), która wpływa na teraźniejsze działania.

-Postrzeganie życia społecznego ( w tym wszystkim pozornie trwałych instytucji, organizacji, reżimów politycznych) w ich ciągłej zmienności, w procesie stawania się, zanikania, przekształcania się.

-Akceptacja ogromnej różnorodności form, w jakich przejawiać się może życie społeczne.

Znaczenie w poznaniu świata:

Wyobraźnia socjologiczna wymaga przede wszystkim zdystansowania się do naszych codziennych rutynowych czynności i nowego spojrzenia na nie. Pozwala nam dostrzec, że wiele zdarzeń, na pozór dotyczących tylko jednostki, w rzeczywistości odzwierciedla szersze kwestie.

Lub

Wyobraźnia socjologiczna - umiejętność myślenia socjologicznie, zdolność wiązania wszystkiego coś się dzieje w społeczeństwie. Wyobraźnia pomaga ludziom w przekroczeniu ograniczonego osobistego doświadczenia pozwala im dojrzeć związki z innymi i z instytucją społeczeństwa jako całości. Wyobraznia socjologiczna wymaga zdystansowania się do naszych codziennych czynnosci i nowego spojrzenia na nie. Pozwala nam dostrzec, ze wiele zdarzen na pozor dotyczących tylko jednostki w rzeczywistości odzwierciedla szersze kwestie.

2 Kultura jako pojęcie socjologiczne. Elementy (cechy) kultury.

Kultura to: wartości, normy i dobra materialne charakterystyczne dla danej grupy. Podobnie jak pojęcie społeczeństwa, pojecie kultury jest szeroko używane w socjologii, jak również w innych naukach społecznych, zwłaszcza w antropologii. Kultura jest jedna z najbardziej wyróżniających właściwości ludzkiego życia zbiorowego.

Kultura jako system normatywny

Kultura jako system ekspresyjny

Oraz system idei

Kultura tworzy system idei, wartości, przekonań i wiedzy, który przechodzi z pokolenia na pokolenie w ramach pewnej grupy społecznej.

Sir Edward Taylor uważał, iż kultura jest złożoną całością obejmującą wiedze, wierzenia, sztukę, moralność, prawo, obyczaje oraz wszelkie inne zdolności i przyzwyczajenia nabywane przez człowieka jako członka społeczeństwa.

Stefan Czarnowski uważał iż kultura jest to całokształt zobiektywizowanych (materialnych i niematerialnych) wytworów życia społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji swego zobiektywizowania zdolnych do rozprzestrzeniania się.

3 Czy każde społeczeństwo ma tylko jedną kulturę. Przedstaw odpowiedź na to pytanie w szerszym kontekście problematyki zróżnicowania kulturowego.

Każe społeczeństwo nie posiada tej samej kultury. Dlaczego??

Kultury różnią się nie tylko przekonaniami. Znaczna jest także różnorodność zachowań i praktyk. Dopuszczalne formy zachowań różnią się znacznie w poszczególnych kulturach i często drastycznie odbiegają od tego, co w społeczeństwach zachodnich jest uznawane za normalne. Wszystkie te rozmaite odcienie zachowań są aspektami szerszych odmienności kulturowych, które odróżniają jedno społeczeństw od drugiego.

Małe społeczeństwa, jak pierwotne społeczeństwa łowców, i zbieraczy, są zazwyczaj jednolite kulturowo, czyli jednokulturowe. Niektóre nowoczesne społeczeństwa, np. Japonia, pozostały w znacznej mierze jednokulturowe i zaznacza się w nich wysoki poziom homogeniczności kulturowej. Jednakże większość społeczeństw uprzemysłowionych staje się coraz bardziej zróżnicowana kulturowo, czyli wielokulturowa. Takie procesy jak niewolnictwo, wojny, kolonializm, migracje i współczesna globalizacja doprowadziły do rozproszenia się rożnych grup ludności, przekraczania przez nie granic i osiedlania się na nowych obszarach. Prowadzi to do pojawienia się społeczeństw będących mieszankami kulturowymi, w których skład wchodzi po kilka grup o odmiennym kulturowym, etnicznym i językowym rodowodzie. Na przykład w nowoczesnych miastach żyje obok siebie wiele społeczności subkulturowych np. w Londynie

Lub

Nie. Takie procesy jak niewolnictwo, kolonializm, wojny, migracja współczesna globalizacja doprowadziły do rozproszenia się różnych grup ludności. Prowadzi to do pojawienia się społeczeństw będących mieszankami kulturowymi, w ich skład wchodzi, po kilka grup o odmiennym kulturowym, etnicznymi i językowym rodowodzie. Np.: w nowoczesnych miastach żyje wiele społeczności subkulturowych, Londyn - w jego centrum można bez trudu spotkać Latynosów, Indian, Pakistańczyków, Hindusów,

4Czym różni się socjalizacja od indoktrynacji i „prania mózgu”? Przedstaw to zagadnienie na szerszym tle procesu socjalizacji.

Socjalizacja jest to proces, w którym dzieci lub inni nowi członkowie społeczeństwa uczą się jak w tym społeczeństwie żyć.

Socjalizacja jest podstawowym kanałem przekazu kulturowego poprzez czasy i pokolenia. Socjalizacja łączy pokolenia. Socjalizacja trwa przez całe życie człowieka, lecz w największym nasileniu występuje, gdy dziecko rozpoczyna życie w społeczeństwie. Największą rolę na tym etapie odgrywają rodzice, później wychowawcy i rówieśnicy oraz instytucje (szkoła, Kościół). (Posłużę się przykładem dziecka- socjalizacja jest procesem, w którym bezbronne dziecko stopniowo staje się samoświadomą, zorientowaną w świecie jednostką, która umie poruszać się w obrębie kultury, w jakiej przyszła na świat. )

Socjalizacja wg socjologów to przede wszystkim:
- proces przekształcania biologicznego noworodka w aktywnego uczestnik życia społecznego
- proces uczenia się życia w społeczeństwie wśród innych
- wychowanie, czyli to wszystko, co wpływa na potencjalnego człowieka

W odróżnieniu do socjalizacji indoktrynizacja jest świadomym procesem wpajania członkom społeczeństwa określonej ideologii leżącej w interesie państwa. Prowadzona jest za pomącą nieustępliwej propagandy.

W przeciwieństwie do socjalizacji człowiek indoktrynizowany zostaje z góry pozbawiony prawa do własnej woli i własnego osądu rzeczywistości. Indoktrynacja jest więc świadomym działaniem nie liczącym się z wewnętrzną wolnością człowieka. Ingeruje w wewnętrzny system wartości i przekształca go tak, by człowiek interpretował i oceniał rzeczywistość zgodnie z czyimś z góry ustalonym planem. W konsekwencji działania człowieka zindoktrynowanego stają się nie tylko przewidywalne, ale i sterowalne. A to uderza w wolność i niezależność człowieka. Określenie to stosowane jest na przykład w odniesieniu do działań systemu państwowego w krajach totalitarnych. Istotną cechą indoktrynacji jest świadome pozbawianie wiedzy o kierunkach przeciwnych do promowanych. W najszerszym zakresie indoktrynacja prowadzona była w państwach totalitarnych: w hitlerowskich Niemczech i w ZSRR. Obecnie tego typu działalność prowadzona jest w państwach komunistycznych (np. na Kubie i w Korei Północnej) oraz rządzonych przez dyktatury wojskowe (np. w Libii i Iraku).

Ostatnie pojęcie dotyczy "prania mózgu", które zazwyczaj stosuje się dla celów politycznych lub religijnych. Termin ten dotyczy działań przymusowych, powodujących zmianę poglądów lub zachowań jednej lub większej liczby osób. Pranie mózgu czyli inaczej przymusowa perswazja po raz pierwszy pojawiła się w obiegu społecznym w USA w czasie wojny koreańskie w latach 50 XX wieku, jako wyjaśnienie zachowania amerykańskich żołnierzy, którzy po okresie przebywania w niewoli przechodzili na stronę komunistów.

W skrócie socjalizacja jest to poznanie społeczeństwa w którym żyjemy, indoktrynizacja, jest to świadoma manipulacja człowiekiem, pranie mózgu czyli przymusowa zmiana poglądu, spowodowana naciskiem .

5Związek między tożsamością jednostkową a naszymi tożsamościami zbiorowymi.

Do nauk społecznych termin „tożsamość” wprowadził w latach pięćdziesiątych Erik Erikson. W łacińskim języku „tożsamość” oznacza „ten sam” i pochodzi od słowa „idem”, co wskazuje na jakieś podobieństwo i identyczność. Pojęcie tożsamości odnosi się do jednostki ludzkiej lub do grupy. W naukach socjologicznych pojęcie tożsamości, choć niezwykle popularne, wzbudza po dzień dzisiejszy wiele kontrowersji.Jest bowiem kategorią bardzo wieloznaczną, definiowaną w zależności od naukowego nurtu lub przedmiotu badań. W socjologii mamy do czynienia z tożsamością jednostkową i tożsamością zbiorową. Tożsamość jednostkowa to jest to co nas odróżnia od wszystkich innych ludzi np.wygląd. Tożsamość zbiorowa polega na tym co jest w nas wspólnego z innymi, np wszystko to co nas łączy z ludźmi wychowanymi w tej samej kulturze. Wszystkich Polaków łączy posługiwanie się językiem polskim, te same obyczaje. Tożsamość indywidualna i tożsamość zbiorowa krzyżują się ze sobą.Człowiek posiada naturalną potrzebę identyfikacji z jakąś grupą. Jedynie część naszej świadomości jesteśmy w stanie wytworzyć sami, resztę przejmujemy od innych ludzi. Wolność człowieka wyraża się w prawie do zachowania swojej tożsamości i odmienności. Niektórzy teoretycy sądzą, że człowiek posiada wiele tożsamości, w wyniku interakcji pojawia się jedna tożsamość a znika inna.W naszych czasach problem tożsamości jest szczególnie ważny i aktualny. Różnorodność lansowanych obecnie stylów życia, norm etycznych, światopoglądów sprawia, że wiek XXI jest często nazywany wiekiem kryzysu ludzkiej tożsamości. Problem ludzkiej tożsamości znajduje istotne miejsce w naukach społecznych i humanistycznych. Jej swoisty awans i rosnące znaczenie jest spowodowane wieloma przyczynami a przede wszystkim tym, że na człowieka oddziałuje coraz więcej czynników utrudniających zachowanie tożsamości. Śledząc zmiany tożsamości jednostkowej od społeczeństw tradycyjnych do nowoczesnych, można zauważyć odchodzenie od ustalonych, dziedzicznych czynników, które kiedyś rządziły formowaniem tożsamości. O ile kiedyś tożsamość człowieka zależała od jego przynależności do większej grupy, o tyle dziś jest ona znacznie bardziej wymiarowa i płynna.

LUB

Tożsamość to wyróżniające cechy charakteru danej osoby bądź charakteru danej grupy. Zarówno tożsamość indywidualna, jak i tożsamość zbiorowa (grupowa) są obficie zaopatrzone w społeczne wyznacznik.

Nazewnictwo jest ważne dla tożsamości zbiorowej. Np. tożsamość narodowa sterowana jest określeniami „Polak”, „Anglik”, itd

Tożsamość zbiorowa oparta jest na wspólnych cechach, wartościach i doświadczeniach. Mogą one tworzyć podstawowy ruch społeczny. Feministki, zieloni, związkowcy, zwolennicy fundamentalistycznych ruchów religijnych i narodowych są przykładami ze zbiorowa tożsamość społeczna może stać się potężnym źródłem sensu. Jednym z najważniejszych czynników tożsamości indywidualnej jest imię i nazwisko danej osoby. Imię i nazwisko stanowią ważny element indywidualności danej osoby. Tożsamości jednostkowa czyli indywidualna oznacza naszą odrębność względem innych. Tożsamość jednostkowa dotyczy procesów samorozwoju, w których wykształca się nasze wyjątkowe poczucie bycia sobą i niepowtarzalny stosunek do otaczającego świata. Jednostka osiąga poczucie bycia sobą w ciągłym dialogu ze światem zewnętrznym.

6 znaczenie socjalizacji pierwotnej w złożonych i zmieniających się społeczeństwach

Socjalizacja, zwana inaczej uspołecznieniem, to proces nabywania umiejętności uczestniczenia w życiu społecznym. W trakcie tego procesu, który trwa zasadniczo przez całe życie człowieka, uczy się on reguł kultury zbiorowości, w której uczestniczy, a także umiejętności życia w społeczeństwie, m.in. rozpoznawania występującej w nim struktury ról społecznych i sposobu wykonywania niektórych spośród nich. Socjalizacja jest swoistym dla każdej jednostki procesem przetwarzania całokształtu bodźców napływających ze środowiska społecznego, prowadzącym do ukształtowania jej osobowości społecznej. Przetwarzanie to obejmuje także krytyczną obserwację i analizę. Proces socjalizacji trwa przez całe życie, ponieważ w ciągu całego życia ludzie muszą się uczyć nowych ról społecznych i dostosowywać do zmieniających się oczekiwań i warunków zewnętrznych, jednak w szczególnie intensywny sposób przebiega w okresie dzieciństwa i młodości.

Socjalizacja pierwotna jest częścią procesu socjalizacji zachodząca w grupie pierwotnej najczęściej na obszarze rodziny. W socjalizacji pierwotnej na jednostkę maja wpływ osoby jej bliskie (znaczący inni). Charakteryzuje się silnym emocjonalnym oddziaływaniem znaczących innych na jednostkę. Reguły działania przyswaja ona na zasadzie naśladownictwa oraz poprzez werbalny przekaz symboliczny. Kończy się ona w momencie rozpoczęcia etapu socjalizacji wtórnej.

Czynnikami socjalizacji stają się szkoły, grupy rówieśnicze, organizacje, media a wreszcie miejsce pracy. Interakcje społeczne w tych kontekstach uczą jednostkę wartości, norm i przekonań składających się na wzór kultury, w jakiej żyje.

7 Znaczenie wielkich przywódców w procesach zmiany społecznej

Najpierw powiedzmy może, kogo będziemy nazywać wielkim przywódcą. Myślę ze są to osoby mające duży wpływ na cale społeczeństwo w zakresie jego zachowań, poglądów i sposobu myślenia. znajdują się one najczęściej w centrum uwagi i potrafią skupić wokół siebie dużą liczbę ludzi o podobnych poglądach lub potrzebach, co nie znaczy ze społeczeństwo zawsze jest w zgodzie z tymi poglądami i wywieranym wpływem, tzn. ze wywierany wpływ może być akceptowany lub nie, jednak skuteczny w danym momencie.
Odczucia negatywne na dany wpływ wiążą się tutaj z oddziaływaniami wywartymi poprzez kontrole materialno-spoleczna, która sprowadza się do przymusu zewnętrznego stosowanego przez różne instytucje, prawo, reżimy a co za tym idzie represje i poczucie zewnętrznej kontroli. Do przykładu takich działań mogą nam posłużyć okresy sprawowania władzy takich przywódców (w tym przypadku dyktatorów) jak Stalin czy Hitler, lub mniej skrajnych? Ogólnie rzecz ujmując rządy krajów komunistycznych. Trzeba jednak zaznaczyć ze przywódcy ci w początkowej fazie sprawowania władzy potrafili wzbudzić zaufanie i osiągnąć wpływ nieprzymuszony, zgodny z ogólną idea.
Do odczuć pozytywnych zaliczymy te, które się opierają na wpływie psycho-spolecznym, czyli takim, który wynika z ogólnego zaakceptowania norm i wartości, co za tym idzie posłuszeństwo wynikające z wewnętrznej i moralnej potrzeby. Dla przykładu mogą nam posłużyć przywódcy rewolucji np. rewolucji amerykańskiej - George Washington. Sa to ludzie, którzy umieli uzewnętrznić i nagłośnić ogólnie panujący stan przekonań i potrzeb w społeczeństwie oraz umiejętnie nadać temu nurt wykorzystując odpowiedni moment.
Myślę ze znaczenie takich przywódców (nie oceniając ich z osobna) jest bardzo ważne, gdyż w przełomowych punktach historycznych byli oni odpowiedzialni za dalszy rozwój wydarzeń. Poprzez posiadany wpływ i sile oddziaływania na społeczeństwo mogli oni przyspieszyć, zahamować i ukierunkować różnego rodzaju przełomy i rewolucje. Ich osoby niekiedy stały się niebezpieczne i nieprzewidywalne z racji ogólnego obrazu ich osobowości, który w późniejszych okresach odbiegał dużo od rzeczywistości, a ich za chowania stawały się nierzadko osobistymi aspiracjami.

8Scharakteryzuj socjologię jako dziedzinę wiedzy empirycznej(opartą na naukowym badaniu rzeczywistości społecznej) posługując się następującymi pojęciami: teoria, uogólnienie, hipoteza, zmienna zależna, zmienna niezależna, wskaźnik, trafność wskaźnika.

Socjologia empiryczna porusza się po obszarach rzeczywistości społecznej, stosując różne metody i techniki badań socjologicznych, których celem jest budowa teorii socjologicznej i wyjaśnienie rzeczywistości w celach określonej praktyki społecznej.

Do badań rzeczywistości społecznej zaliczamy:

Teoria- zbiór zadań odnoszących się do obserwowanych faktów, zjawisk i procesów; jest uogólnieniem, nadającym sens poznanym faktom, na ich podstawie powstają nowe hipotezy, które z kolei rodzą potrzebę nowych zabiegów sprawdzających

Hipoteza- przypuszczenie w odniesieniu do jakiegoś fragmentu rzeczywistości, które powinno być sprawdzone pozytywnie bądź negatywnie przez dane empiryczne

W badaniach ilościowych oprócz hipotez, trzeba swerę badawczą przedstawić w postaci zmiennych:

Zmienna- cecha, która zmienia się w różnych sytuacjach u różnych ludzi

Zmienna niezależna- zmienna, co, do której zakłada się, że jest przyczyną występowania jakiejś zmiennej

Zmienna zależna- zmienna, co, do której zakłada się, że jest skutkiem występowania jakiejś zmiennej niezależnej

Wskaźnik- konkretny przejaw jakiejś abstrakcyjnej zmiennej

Trafność- cecha wskaźnika autentycznie i ściśle odpowiadającego tej zmiennej, która jest przedmiotem badań

9 Przedstaw wieloaspektową charakterystykę porównawczą badań społecznych o charakterze ilościowym i o charakterze jakościowym. Przedstaw własną opinię o stosowaniu tych dwóch podejść w badaniach społecznych.

Badania ilościowe bardzo łatwo przeprowadzić za pomocą różnego rodzaju kwestionariuszy. Pozwalają na uogólnienie wyników i po przeprowadzeniu badań na określonej próbie, pozwalają na przypisanie wyników dla całego społeczeństwa czy też jakiejś jego warstwy. Ważne jest jednak, by dana próba była dla społeczeństwa reprezentatywna, czyli w swej strukturze przypominała strukturę społeczeństwa. W ten sposób wyniki badań przeprowadzonych na próbie w dużej mierze odpowiadają wynikom badań, jakie można by przeprowadzić na całym społeczeństwie. Badania ilościowe przeprowadza się przy użyciu formularzy, które wypełnia respondent, bądź też osoba przeprowadzająca wywiad. Badania ilościowe za główny cel maja poznanie częstotliwości występowania danej opinii w społeczeństwie

Badania jakościowe maja na celu wyjaśnienia pewnych motywów (głównie motywów postępowania) osób badanych. Przeprowadza się je zwykle przy użyciu tzw. wywiadu otwartego, który polega na swobodnym udzielaniu odpowiedzi (brak jest tutaj narzuconych możliwości odpowiedzi). Wyników tych badań nie da się raczej uogólniać, gdyż motywy postępowania przypisane są danej jednostce, nie zaś całemu społeczeństwu, gdyż są one kwestią indywidualności każdego człowieka.

Badania społeczne to najlepszy sposób na poznanie opinii, preferencji i potrzeb społeczeństwa. Dzięki nim łatwo jest stworzyć obraz społeczeństwa i wyjść naprzeciw oczekiwaniom, jakie przedstawiają ludzie w różnym wieku, o różnym statusie społecznym, różnorodnym zawodzie, o poszczególnych zainteresowaniach, czy też o danym wyznaniu lub pochodzeniu. Badania społeczne odgrywają znaczącą rolę w wielu dziedzinach i są przeprowadzane przez wszystkich tych, którzy w swoich działaniach chcą uwzględniać także zdanie innych ludzi.

Stosowanie badań jakościowych i ilościowych o doskonały sposób na poznanie preferencji społeczeństwa. Profesjonalnie przeprowadzone są kopalnią informacji na jego temat. Informacje te mogą być użyteczne dla wielu różnych celów, w niemal każdej dziedzinie życia. Od społeczeństwa w dużej mierze zależy sukces lub porażka wielu firm. Warto korzystać z profesjonalnie przeprowadzonych badań społecznych choćby przy budowie nowej instytucji czy wdrażaniu na rynku produktów nowego towaru.

10 Scharakteryzuj znane ci metody stosowane w badaniach społecznych. Przedstaw własną opinię o wiarygodności i rzetelności tych metod.

Metody badań socjologicznych to metody wypracowane w socjologii dla bardziej obiektywnego oglądu zjawisk i procesów społecznych.

Analiza treści- polegająca na badaniu zapisanych w książkach, dokumentach, wspomnieniach, utworach muzycznych itp. Przekazów

Eksperyment- badanie grup lub pojedynczych osób podejmowane w warunkach kontrolowanych przez badacza

Kwestionariusz- wydrukowana lista pytań, na które odpowiada respondent

Obserwacja uczestnicząca- polegająca na wejściu badacza w określone środowisko społeczne i obserwowaniu danej zbiorowości od wewnątrz tj. jako jeden z jej członków.

Obserwacja nieuczestnicząca- obserwacja, gdzie badacz śledzi zdarzenia

Wywiad niestandaryzowany- respondentowi zadawane są pytania prowadzące do otwartej i spontanicznej dyskusjiRzetelność badań jakościowych mierzy się:

wiarygodnością wypowiedzi badanych osób: spontanicznością, szczerością i otwartością

nawiązaniem bliskiego kontaktu interpersonalnego między badaczem a osobą badaną, komunikowanie bez zakłóceń, naturalne warunki badawcze

potwierdzaniem uzyskanych wyników z wywiadu przez inne źródła informacji, np. więcej wypowiedzi osoby badanej, jej wytwory, informacje płynące z obserwacji

systematycznym i nie przerywanym sposobem prowadzenia badań

zorientowaniem badań na cel

kompetencją badacza.

wymaga się podmiotowego podejścia do osób badanych; Podmiotowe podejście przejawia się w tym, że badacz informuje badane osoby o rzeczywistym celu badań, które na nich przeprowadza, nie startuje więc z pozycji tego który lepiej wie, który posiada monopol na wiedzę. Badacz musi również traktować badanych jako osoby równe sobie, jako jego partnerów, czyli tych, którzy także wiedzą. Konieczne jest do tego stosowanie z takich metod badań, które nie wywołują u badanych jakichkolwiek negatywnych wrażeń.

Otwarta, życzliwa postawa badacza, będzie sprzyjała nawiązaniu dobrych relacji z badanymi, co ułatwi przeprowadzenie każdej metody badań

Lub

Cztery podstawowe socjologiczne metody badawcze:

Etnografia-celem badań etnograficznych jest dotarcie do sensu działań społecznych. Jest to możliwe przez bezpośrednie zaangażowanie badacza interakcje tworzące rzeczywistość społeczną badanej grupy. Małe wycinka życia społecznego.

Badania sondażowe- ich celem jest zbieranie danych, które są następnie poddawane analizom statystycznym, pozwalającym wykryć stałe tendencje i regularności. Szeroki zasięg badań.

Eksperyment- można zdefiniować jako sprawdzian hipotezy przeprowadzony w ściśle kontrolowanych, stworzonych przez badacz warunkach. Eksperymenty stosuje się często w naukach przyrodniczych, gdyż pod wieloma względami przewyższają inne metody badawcze. Ludzie wiedzą ze są badani więc mogą być nie obiektywne.

Badania dokumentarne- odwołanie się do dokumentów i materiałów pisemnych, które często znajdują się w specjalnych zbiorach bibliotek i archiwów narodowych.

11.Wymień i scharakteryzuj(podając przykłady)warunki wystąpienia zachowania zbiorowego. (ruchu społecznego)

Zachowania zbiorowe to te zachowania, z którymi mamy do czynienia wówczas, gdy działania wielu ludzi różnią się w określony sposób od zinstytucjonalizowanych wzorów warunków bycia codziennego.

Wyróżniamy 6 warunków występowania zachowania zbiorowego:

1. Podatność strukturalna

2. Nieskuteczna kontrola społeczna

3. Napięcia strukturalne

4. Czynniki przyśpieszające

5. Uogólnione przekonania

6. Mobilizacja do działania

12 Wymień i opisz rodzaje tłumu.

Rodzaje tłumu:

1. Tłum przypadkowy

2. Tłum ekspresyjny

3. Tłum aktywny

4. Tłum protestujący

5. Tłum konwencjonalny

-przypadkowy: są to jednostki, które przyciągnęło jakieś (często przypadkowe) wydarzenie. Przykładem takiego tłumu są osoby przyglądające się wypadkom czy też osoby zgromadzone wokół stoiska w hipermarkecie.

- konwencjonalny: to jednostki zebrane w jakimś celu, który to cel jest jednak osiągany przez każdą z nich z osobna. Przykładem takiego tłumu są pasażerowie na przystanku, lub widzowie w kinie

- ekspresywny: to taki, w którym szczególną rolę ma jakiś ładunek emocjonalny i na nim oparta jest interakcja. Przykładem takiego tłumu są uczestnicy karnawału w Rio, parady miłości w Berlinie czy zabaw sylwestrowych na rynkach miast.

-protestujący: jest szczególnym przykładem tłumu, który wykazuje cechy tłumu konwencjonalnego (dość dobra organizacja) oraz tłumu aktywnego (działalność destruktywna).

-aktywny: jest to potencjalnie gwałtowna w swych reakcjach ludzka zbiorowość, która podejmuje działania w trybie natychmiastowym i może stać się gwałtowna i niebezpieczna, stając się tłumem niszczącym. kibice piłkarscy

13 Scharakteryzuj główne teorie wyjaśniające zachowania tłumu. Przedstaw własną opinię o słuszności tych teorii.

Wyróżniamy następujące teorie tłumów:

• Teoria zakaźna

• Teoria gry

• Teoria konwergencji

• Teoria pojawiającej się normy

Teoria zakaźna zakłada, iż tłum jest irracjonalny. Ludzie, którzy są ogarnięci tłumem są irracjonalistami. Człowiek podąża za tłumem w rezultacie (komunikacji) łączności.

Le Bou nazwał tą teorię jako naśladownictwo hipotezę i sugestię, natomiast Freud sądził, że to jest kwestia identyfikacji z przywódcą.

Teoria gry nie traktuje zachowania w tłumie jako irracjonalne, ale jako rezultat szczególnych sytuacji, w których uczestnictwo w tłumie zmienia koszty podjęcia jakiegoś działania. Działanie w tłumie może stać się racjonalne, gdy robienie tego samego indywidualne mógłby być zbyt ryzykowne.

Teoria konewgencji zakłada, iż ludzie, którzy posiadają podobne utajone pragnienia uda się połączyć w tłum to mogą oni, (jeżeli ktoś z nich rozpocznie działania) odtrącić swoje ograniczenia kulturowe i uczestniczyć w niekontrolowanych, gwałtownych zachowaniach tłumu.

Teoria pojawiającej się normy twierdzi, iż w niektórych sytuacjach tłum może uznać zwyczajne normy za nieodpowiednie. Może nie być jednolitej opinii, co do tego jak postępować, lecz niekiedy ludzie wyrażaja swoje opinie, podczas gdy inni nie.

14 Co wiesz o opinii publicznej jej kształtowaniu i badaniu?

Opinia publiczna to zbiorowe poglądy społeczeństwa lub jego części. Biorąc pod uwagę różnorodność zmienność opinii jednostek, jednostek publicznej odnosi się zawsze do konkretnego czasu.

Kontrolowanie i badanie opinii publicznej polega na tym, iż wewnątrz społeczeństwa działają różne publiczności, a każda z nich połączona jest z określonym przedmiotem. W zakresie poszczególnych publiczności niektórzy ludzie maja większy niż inni wpływ na opinię. Za pośrednictwem przywódców opinii środki masowego przekazu wpływają na ludzi. Badania opinii publicznej odzwierciedlają zmienność i kulturę poglądów społeczeństwa. Propaganda

jest zamierzonym użyciem środków masowego przekazu ingerowania na opinię publiczną.

15 wymień i scharakteryzuj typy ruchów społecznych. Podaj przykłady poszczególnych typów odnosząc je do definicji ruchu społecznego.

Ruch społeczny to usiłowanie inicjacji nowego porządku w określonych dyscyplinach życia społecznego.

Typy ruchów społecznych:

1. Ruchy społeczne ukierunkowane na jednostki

• Alternatywne

• Religijne (odkupieńcze)

2. Ruchy społeczne ukierunkowane na społeczeństwo

• Wsteczne

• Reformatorskie

• Rewolucyjne - np. ruchy narodowowyzwoleńcze

Ruch reformatorski powstaje, gdy mniej liczna zbiorowość lub nawet bardzo liczna wyraża niepokój społeczny, nie zagrażając ładowi społecznemu, a przywódcy ruchu korzystają ze środków masowego komunikowania w propagowaniu swej ideologii i strategii działania.

Ruch rewolucyjny może mieć start podobny do ruchu reformatorskiego. Jednak, aby był on silny i mógł zakończyć się zwycięską rewolucją, stan niepokoju musi objąć szerokie masy, a nawet klasy społeczne i dotyczyć najważniejszych życiowych spraw, aby wytworzyły silną motywację do rzeczywiście rewolucyjnych działań kierowanych przez ideologów, przywódców i organizatorów umiejących powiększać i właściwie wykorzystywać niezadowolenie mas w wywołaniu, przebiegu i pomyślnym zakończeniu działań rewolucyjnych.

16 Przedstaw charakterystykę dynamiki ruchu społecznego.

1.Sprzyjający kontekst strukturalny

Tradycja kontestacji - niektóre państwa mają wpojone szczęśliwe dzieje historyczne, po to aby miały w sobie przekonanie o skuteczności podejmowanych wysiłków, żeby wierzyły w sukces.

Kultura klęski - czyli państwo które ma poczucie bezsilności

2. Pojawia się „strukturalnego napięcie”

W społeczeństwach muszą powstać sprzeczności interesów i związane z nimi różnorodne konflikty.

- stare ruchy społeczne - rozbieżne interesy ekonomiczne

- nowe ruchy społeczne - występowały różnice w wartościach

3. Uogólnione przekonanie

Chodzi o to, aby te sprzeczności weszły w świadomość ludzkości, wtedy staną się siłą która motywuje ludzkość do działania.

Nierówność, niesprawiedliwość i deprywacja te doznania polegają na porównaniu swojej sytuacji do sytuacji, w której znajdują się inni.

4. Zdarzenie inicjujące

Jest to zdarzenie indywidualne, które jest tak naładowane emocjonalnie, że wstrząsa całą zbiorowością - wyprowadza ludzi na ulicę. np. Czarna kobieta Rosa Parks

17 Scharakteryzuj główne teorie ruchów społecznych. Przedstaw własną opinię o słuszności tych teorii.

Upośledzenia

Teoria ta powstaje, gdy znaczna cześć ludzi zostaje pozbawiona czegoś, co uważa, że bez tego będzie nieszczęśliwa i straci swój dobrobyt.

Często jest tak, że ludzie czekają aż polepszy się sytuacja, gdy tak się nie staje powstaje ruch społeczny.

Społeczeństwa masowego

Współczesne społeczeństwa często się izolują i stają się bezsilne przez co mogą się łączyć z innymi ruchami społecznymi co prowadzi do złagodzenia tych odczuć.

Mobilizacji zasobów

Napięcie i upośledzenie powoduje powstanie ruchu społecznego, wtedy gdy dysponuje zasadami podtrzymującymi jego istnienie . Zasoby pochodzą w dużej mierze od ludzi.

Opinia:

18 Jak można zaradzić nierównościom w zakresie opieki zdrowotnej? Zagadnienia nierówności w sferze zdrowia.

W społeczeństwie występuje podział na grupy uboższe i zamożniejsze. Ludzie z grup uboższych znacznie częściej chorują niż ludzie zamożniejsi. Nierówność ta często spowodowana jest własne

19Jak różny sposób życia mężczyzn i kobiet może wpływać na ich różne doświadczenia choroby? Związki między płcią a zjawiskami w sferze zdrowia i w systemie zdrowia.

Kobiety żyją dłużej od mężczyzn , jednocześnie zapadają na choroby szczególnie w starszym wieku. Kobiety są bardziej skłonne szukac pomocy medycznej, częściej iż mężczyźni same zgłaszają się do lekarza.

Przyczyny śmierci i rozkład chorób różni się nieco w przypadku mężczyzn i kobiet. Najczęstszą przyczyną zgonów mężczyzn i kobiet są choroby sera , ale mężczyźni częściej giną w wypadkach samochodowych i wskutek aktów przemocy, a także są bardziej podatni na uzależnienia od narkotyków i alkoholu. W sumie mężczyźni chorują rzadziej ale choroby na które cierpią częściej prowadzą do śmierci. Czynnikiem zdrowotnego statusu kobiet są warunki materialne. Starsze kobiety maja na ogół niższe dochody od mężczyzn co przekłada się na różnicę w dostępie do środków gwarantujących niezależnośc i aktywny tryb życia.

Rozkład zdrowia mężczyzn i kobiet wynika z uwarunkowań społecznych i różnic pod względem warunków materialnych. Warunki pracy i styl życia mężczyzn niesie za sobą większe ryzyko niż praca i styl życia kobiet, bowiem życie kobiet różni się od życia mężczyzn ze względu na odgrywane role i wykonywane zadania - pracę w domu, reprodukcję płciową. rodzenie dzieci, opiekę nad dziecmi itp.

Kobiety są w gorszej sytuacji ekonomicznej i bardziej odczuwają skutki ubóstwa.

Lub

Rozkład zdrowia kobiet i mężczyzn wynika z uwarunkowań społecznych różnic pod względem warunków materialnych.

Prawie na całym świecie kobiety żyją dłużej niż mężczyźni.

Kobiety więcej chorują i są mniej sprawne. Na większą zachorowalność wśród kobiet ma wpływ duża liczba odgrywanych ról społecznych (praca w domu+ rodzenie dzieci, opieka nad dziećmi+ obowiązki zawodowe, to wszystko wywołuje duży stres i dlatego przyczyniają się do większej zachorowalności) W krajach uprzemysłowionych dwa razy więcej kobiet skarży się na lęki i depresję.

Kobiety częściej od mężczyzn zgłaszają się do lekarzy, są bardziej skłonne szukać pomocy medycznej.

Starsze kobiety mają na ogół niższe dochody od mężczyzn, przez co maja gorszy dostęp do środków gwarantujących niezależność i sprzyjających aktywnemu trybowi życia..
Kobiety są ogólnie w gorszej sytuacji ekonomicznej i bardziej odczuwają skutki ubóstwa.

Mężczyźni chorują rzadziej, ale choroby na które cierpią częściej prowadzą do śmierci. Mężczyźni częściej giną w wypadkach i w skutek ataków przemocy, są bardziej podatni na uzależnienia od narkotyków i alkoholu.

Warunki pracy i styl życia mężczyzn niesie większe ryzyko niż praca styl życia kobiet, dlatego jest większa śmiertelność u mężczyzn w wyniku aktów przemocy i wypadkach.

20 Problematyka związków między medykalizacją niektórych sfer życia a wpływami(zakresem władzy)systemu medycyny.

Konsekwencją procesu medykalizacji jest definiowanie problemów społe­cznych przede wszystkim w kategoriach medycznych i posługiwanie się leczeniem jako właściwym środkiem zaradczym. Medykalizacja codzien­nego życia stoi w jawnej sprzeczności z zasadami promocji zdrowia. Ogranicza ona bowiem możliwości jednostek w zakresie właściwego pojmowania rozległych uwarunkowań zdrowia i zmniejsza ich zaufa­nie do samych siebie oraz wiarę w możliwość samostanowienia.

W krajach uprzemysłowionych od XX wieku nastąpiło wydłużenie czasu życia, np. poprzez wyeliminowanie takich chorób jak gruźlica, polio, szkarlatyna . Powszechnie przyjmuje się ze badania medyczne prowadzą do odkrycia biologicznych przyczyn chorób i służą opracowaniu skutecznych metod ich zwalczania. Socjologowie zauważają jednak problem w tym, że takie podejście nie uwzględnia wpływu czynników społecznych i środowiskowych na rozkład zdrowia i choroby w społeczeństwie.
Przykładzik ;): Podawanie dzieciom z ADHD „ritalinu”. Z jednej strony dzieci takie stają się grzeczne i spokojne, ale podając ten lek zagłusza się „symptomy” tej choroby które są w istocie reakcją na rosnące napięcie, stres, z powodu coraz większego tempa życia, skutki technik informacyjnych, brak ruchu, dietę wysokocukrową, osłabienie więzi rodzinnych. Zmedykalizowanie tego problemu, polega jedynie na zagłuszaniu objawów odwraca zupełnie uwagę od społecznych przyczyn obserwowanych symptomów.

21Biomedyczny model zdrowia/choroby i jego krytyka w związku ze współczesnymi trendami w podejściu do zdrowia i medycyny.

Model biomedyczny opiera się na 3 założeniach:

Aby przywrócić organizm do zdrowia trzeba wyeliminować przyczynę choroby, ponieważ choroba uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie osobie, która zachorowała

Leczenie osoby chorej należy prowadzić w sposób który pozwoli lekarzom skupić się na chorym ciele osoby a nie na całej osobie człowieka. Lekarz powinien skutecznie

chorobę na podstawie karty choroby pacjenta przez co pomija się tutaj opinie pacjenta i jego zdanie na temat leczenia, a pacjent nie ma do odegrania żadnej roli.

W biomedycznym modelu zdrowia nie ma miejsca dla medycyny niekonwencjonalnej leczenie chorych powinno odbywać się przez wykwalifikowany specjalistów z dziedziny medycyny i w przeznaczonym do tego miejscu czyli szpitalu, który dysponuje odpowiednim sprzętem do leczenia i wyszkoloną kadrą.

Model biomedyczny stał się przedmiotem krytyki ponieważ w tym modelu założono że to lekarzom zawdzięczamy poprawę stanu zdrowia społeczeństwa co dla krytyków tego modelu nie jest jednoznaczne bowiem w dużej mierze o poprawie mniejszej śmiertelności zadecydowały: poprawa higieny warunków sanitarnych , lepsze odżywianie , doprowadzenie kanalizacji , a także zmiany w mentalności społeczeństwa i warunków środowiskowych.

Niektórzy krytycy uważają, że nowoczesna medycyna spowodowała więcej złego niż dobrego, bowiem ludzie przestali polegać na własnych umiejętnościach, przestali Łęczyc się domowymi sposobami, które niekiedy pomagały zwalczyć pewne choroby.

Nowoczesna medycyna nie przykłada wagi do tego, co ma pacjent do powiedzenia na temat swojego samopoczucia. Zadaniem lekarza jest Łęczyc chore ciało pacjenta a nie wysłuchiwać co ma pacjent do powiedzenia na temat tego co go boli, a tylko wzajemna współpraca pacjent-lekarz może przynieś określone postępy w leczeniu chorego.

22 Socjologiczna problematyka zdrowia w perspektywie funkcjonalistycznej i w perspektywie interakcjonistycznej.

Zdrowie w perspektywie funkcjonalistycznej wyszczególnia normy zachowania jakim powinna podporządkować się osoba chora, natomiast stanowisko reprezentowane przez interakcjonistów polega na wyjawieniu tego jak jest interpretowana osoba chora i jaki mają wpływ te interpretacje na ludzkie działania i zachowania. Zgodnie z założeniami funkcjonalizmu społeczeństwo funkcjonuje gładko i zgodnie .Choroba jest dysfunkcją , która może zaburzyć normalny i gładki bieg życia. Osoba chora może nie być w stanie wypełniać swoich normalnych obowiązków, zaburzone zostaje życie ludzi z ich otoczenia, nie są wypełniane zadania zawodowe, co powoduje stres u współpracowników. Rola chorego opiera się na 3 zasadach;

-osoba chora nie jest osobiście odpowiedzialna za stan zdrowia. Choroba jest uważana za wynik działania czynników na które jednostka nie ma wpływu

-osoba chora ma pewne prawa i przywileje w tym prawo do zwolnienia z codziennych obowiązków

-osoba chora musi pracować nad powrotem do zdrowia , skontaktować się z lekarzem i poddać się leczeniu

Rola chorego jest różna w zależności od rodzaju choroby. Wyróżniamy trzy typy roli chorego:

-warunkowa-odnosi się do jednostek chorujących przejściowo, od osoby chorej oczekuje się poprawy, a przysługujące jej prawa i przywileje zależą od tego jak poważny jest jej stan

-bezwarunkowa prawomocna rola chorego -odnosi się do osób cierpiących na choroby nieuleczalne - osoba chora nie może nic zrobić żeby wyzdrowieć

-nieprawomocna-mamy do czynienia gdy osoba cierpi na chorobę która jest napiętnowana przez innych

Zdrowie w perspektywie interakcjonalistycznej

Interakcjonaliści chcieli poznać jak ludzie reagują na fakt doświadczania jakiejś choroby, jak udaje im się z nią pogodzić.

Niektóre choroby zmieniają rytm życia chorego i powodują dostosowanie rozkładu dnia do pewnych zabiegów i czynności (np. dializy.) cierpiąc na schorzenie osoby muszą wypracować sobie strategie radzenia sobie ze swoja choroba na co dzień. Jednocześnie doświadczenie choroby może Stanowic wyzwanie dla poczucia tożsamości własnej jednostki i zmienić ją. Takie zmiany mogą wynikać z reakcji innych osób na chorobę jak też z wyobrażeń jednostki na temat tych reakcji.

Choroba pochłania dużo czasu , energii i siły. Ważne jest aby chory potrafił sobie Radzic wtedy gdy jest chory. Na strategie radzenia sobie z chorobą składa się

-praca nad chorobą-czynności związane z ze zmniejszaniem bólu,

23 Społeczne aspekty starzenia się. Także starzenia się społeczeństwa.

Starzeniem się społeczeństwa nazywamy wzrost w nim odsetka osób starych. Wzrost ten zależy nie tylko od wydłużenia życia, ale również może nawet w większej mierze- od spadku rozrodczości, przez co maleje odsetek dzieci i młodzieży. Niewątpliwie bardzo pozytywną sprawą jest postęp medycyny i wydłużenie życia pod warunkiem, że starość będzie zdrowa i sprawna. Każdy bowiem chce żyć długo, ale każdy boi się starczej niewydolności, chorób i niedołęstwa. To jeden aspekt zagadnienia. Z drugiej strony duży wzrost odsetka ludzi starych prowadzi do zachwiania równowagi liczbowej między warstwą ludności pracującej i produkującej a tymi warstwami, które żyją na koszt ludności pracującej (dzieci, młodzież ucząca się, emeryci). W obecnym stuleciu obserwuje się stały wzrost osób powyżej 60 roku życia, z jednoczesnym zaznaczeniem przewagi kobiet w tej grupie wiekowej. Sytuacja ta stanowi poważnie wyzwanie dla polityki socjalnej państw, bowiem dotychczas tego typu zjawisko nie występowało, nie trzeba więc było budować specjalnych programów gwarantujących dostęp do specjalistycznych usług socjalnych i zdrowotnych, sprzyjających zdrowemu starzeniu się, oraz społecznie i ekonomicznie użytecznemu życiu ludzi starych. Ponadto w świadomości społecznej nie ma jeszcze wizji starzejącego się świata i wyobrażenia, iż niebawem coraz więcej ludzi wymagać będzie opieki, a jednocześnie mniej będzie tych, którzy tę opiekę będą sprawowali.

Na starzenie ma wpływ przynależność klasowa, Plec, i rasa. Starzenie przede wszystkim zależy od płci tzn. kobiety dłużej żyją od mężczyzn , są mniej związane z praca zawodową bowiem to kobieta zajmuje się obowiązkami domowymi i stąd też wynika zróżnicowanie zarobków między kobietami a mężczyznami co się przekłada na wysokość emerytury w okresie starości czyli wiąże się z tym również jakość życia kobiet na emeryturze. To że kobiety dłużej żyją wiąże się również z tym , że bardziej cierpią z powodu niesprawności fizycznej czyli wymagają większej pomocy, której nie może im udzielić współmałżonek.

24 Modele przyczynowego wyjaśniania chorób:problematyka tzw biologii systemów: determinanty zdrowia i choroby w ujęciach kompleksowych(mandala zdrowia Lalonde'a)

Mandala Zdrowia to model ekosystemu człowieka opracowany po raz pierwszy we wczesnych latach osiemdziesiątych przez Departament Zdrowia Publicznego w Toronto. Model ten powstał w oparciu o mandalę - figurę będącą symbolem wszechświata, zbudowaną na planie koła. W modelu tym zakłada się wzajemne powiązania między kulturą i środowiskiem i ich jednoczesne oddziaływanie na człowieka pojmowanego jako jedność obejmującą wymiar fizyczny, intelektualny i duchowy. Najszerszymi kręgami są biosfera i kultura. Najbliższym kręgiem otaczającym człowieka jest rodzina, traktowana jako najważniejsza struktura pośrednicząca między jednostkami i instytucjami społecznymi, łagodząca i osłaniająca przed skutkami społeczności i kultury. Pozostałe determinanty zdrowia, takie jak: społeczność, system opieki nad chorym, styl życia, praca, biologia człowieka, środowisko fizyczne i psychospołeczne rozmieszczone są hierarchicznie na pozostałych kręgach Mandala Zdrowia. znakomicie ilustruje bogactwo uwarunkowań zdrowia i jest bardzo użyteczna dla celów edukacyjnych. zdrowia wskazując. Wskazując, iż system opieki medycznej jest tylko jednym z wielu determinantów zdrowia model ten jednoznacznie zwraca uwagę na ograniczone możliwości sektora zdrowia, a tym samym konieczność wdrożenia współpracy międzysektorowej na rzecz ochrony i pomnażania potencjału zdrowia.

25Czy we współczesnych społeczeństwach wszystkie modele rodziny są tak samo właściwe? Problematyka typów(rodzajów, odmian rodziny).

Wyróżniamy rodziny:

Klasyfikacja rodziny:

1 Ze względu na ilość partnerów w małżeństwie

monogamiczna-2 partnerów

poligamiczna-więcej niż dwoje partnerów występuje (poligamia występuje w 2 wersjach: czyli jako związek mężczyzny z wieloma kobietami, lub jako związek kobiety z wieloma mężczyznami)

2. Ze względu na zakres wyboru małżonka

-endogamia-wybór współmałżonka w ramach własnej zbiorowości etnicznej, religijnej, klasowej ,terytorialnej

-egzogamia-wybór małżonka poza własną zborowością

3. Ze względu na władzę wewnątrzrodzinną

-rodzina matriarchalna-dominuje matka

-rodzina patriarchalna-dominuje ojciec

4.Rodzina mała -(rodzina nuklearna) składa się z rodziców i ich potomstwa

-rodzina duża obejmuje swym składem innych krewnych , rodziców męża albo rodzeństwo któregoś ze współmałżonków

5.Rodzina duża wielopokoleniowa-składa się z dwóch lub więcej rodzin nuklearnych mieszkających w jednym domu

Bardzo istotnymi cechami jest miejsce zamieszkania rodziny oraz główne źródła utrzymania rodziny wyodrębniamy następujące typy rodziny:

1.rodziny wiejski i małomiasteczkowe-funkcjonują w obrębie niewielkich społeczności lokalnych i silny wpływ na ich funkcjonowanie wywierają ożywione stosunki sąsiedzkie oraz stosunki w obrębie szerszej grupy krewnych

2.rodzina wielkomiejska-jest bardziej wyizolowana ze środowiska sąsiedzkiego , nie poddana jego kontroli, nie znajduje też oparcia w sytuacjach kryzysowych. Jest w większym stopniu zdana na pomoc różnych sformalizowanych instytucji niż grupy krewnych i sąsiadów.

Uwzględniane źródło utrzymania prowadzi do podziału na rodzinę wytwórców(rodzina chłopska, rzemieślnicza) i konsumentów

Rodzina chłopska-jest grupą wytwórczą pracującą w rodzinnym warsztacie pracy wytwarzająca dobra i usługi nie tylko dla zaspokojenia potrzeb własnych ale także na rynek. Więź materialna rzeczowa jaka tworzy się w procesie wspólnej pracy czyni rodzinę bardziej zwartą i trwałą. Rodzinne przedsiębiorstwo i jego interesy narzucają niekiedy konieczność rezygnacji z osobistych dążeń członków rodziny co jest źródłem dodatkowych napiec i konfliktów. Pozycja właściciela przedsiębiorstwa , która z reguły przypada na ojca rodziny umacnia jego pozycję w rodzinie osłabiając znacznie pozycję kobiety

Rodziny konsumenckie-to takie gdzie miejsce pracy nie pokrywa się z miejscem zamieszkania inny jest układ pozycji męża i żony, zwłaszcza gdy oboje dostarczają środków na utrzymanie rodziny

26 Na co może wskazywać wzrost liczby rozwodów w społeczeństwie? Problematyka zawiązywania i rozwiązywania małżeństw.

Wzrost liczby rozwodów w społeczeństwie może wskazywać na fakt, że występuje nieporozumienie między kobietami a mężczyznami na co wpływa kila czynników. Przez wiele stuleci małżeństwo uchodziło za zawiązek nierozerwalny, rozwodu udzielano tylko w drodze wyjątku.

Na wzrost liczby rozwodów mogą wskazywać zmiany społeczne. Kiedy kobiety uniezależniają się finansowo, małżeństwo przestaje być istotnym kontraktem ekonomicznym tzn. wzrost zamożności sprawia, że łatwiej stworzyć osobne gospodarstwo domowe, kiedy w małżeństwie nie układa się najlepiej.

W dzisiejszych czasach rozwody nie są już tak piętnowane jak kiedyś, co również ma związek z tymi zmianami i dzięki czemu jest łatwiej dostać rozwód.

Kolejnym ważnym czynnikiem jest większa skłonność do oceniania małżeństwa w kategoriach osobistej satysfakcji partnerów oraz determinacja partnerów do czerpania z niego satysfakcji i zadowolenia.

Zawarcie małżeństwa - to akt otworzenia rodziny przez mężczyznę i kobietę, m.in. W celu prokreacji oraz oraz wychowania potomstwa we wspólnym gospodarstwie domowym.

Rozwiązanie małżeństwa - stanowi finał trwania związku małżeńskiego. Może nastąpić w wyniku następujących zdarzeń:

Rozwód,Separacja,Zgon

27 Przemoc w rodzinie i możliwości zapobieżenia jej.

Przemoc w rodzinie , zwana też przemocą domową, to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie skierowane przeciw członkom rodziny, które narusza prawa i dobra osobiste powodując cierpienia i szkody. Określa się jako ,,awantury domowe”, ,,kłótnie rodzinne”, ,, nieporozumienia rodzinne i małżeńskie”. Powszechne postrzeganie przemocy opiera się na założeniu, że jest to każdy akt godzący w osobistą wolność jednostki, zmuszanie jednostki do zachowań niezgodnych z jej wolą. Przemoc w rodzinie przejawia się w: pastwieniu się nad żonami, dziećmi, osobami niepełnosprawnymi, chorymi psychicznie, wykorzystywaniu seksualnym dzieci. Są to wszelkie odmiany złego traktowania tych członków rodziny, którzy nie są w stanie skutecznie się bronić.
Najczęściej opisuje się cztery formy złego traktowania jednostki (dziecka) w rodzinie:
-przemoc fizyczna,
-przemoc psychiczna (emocjonalna) ,
-zaniedbywanie ,
-wykorzystywanie seksualne .

Wszędzie tam, gdzie dochodzi do krzywdzenia dziecka, należy udzielić mu stosownej pomocy, podejmując działania na rzecz likwidacji źródeł przemocy oraz udzielania stosownej, wielozakresowej pomocy wszystkim osobom dotkniętym problemem. Wobec sprawców należy podjąć decyzje o charakterze interwencji mediacyjno- terapeutycznej lub represyjnej, włącznie z karną odpowiedzialnością za popełnione czyny.

Od 1996 roku działa ogólnopolski numer telefonu ,,Niebieska Linia”, prowadzony przez Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie.

Ministerstwo Zdrowia we współpracy z innymi organizacjami inicjuje corocznie konferencje, programy, kampanie medialne i plakatowe poświęcone przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz przemocy wobec dzieci.

Do działań na rzecz przeciwdziałania przemocy należą prowadzone przez policję, od 1998 roku, na terenie całego kraju procedury ,,Niebieskie Karty”. Dotyczą one służb patrolowo- interwencyjnych i pracy dzielnicowych.

Powstały organizacje działające na rzecz dzieci , np. Komitet Ochrony Praw Dziecka, uchwalono Polską Deklarację w Sprawie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.

Jednym z najważniejszych sposobów zapobiegania przemocy jest szeroko rozumiana profilaktyka mająca na celu prowadzenie zajęć edukacyjnych z dziećmi i młodzieżą.

O przemocy w rodzinie należy również powiadomić: najbliższą osobę w rodzinie, która nie jest oprawcą, nauczyciela lub pedagoga w szkole, policję.

28 Role mężczyzn i role kobiet w rodzinie w perspektywie historycznej i w perspektywie współczesności.

W miarę zmiany epok zmieniło się oblicze rodziny. Dawniej rodziny były bardziej liczne,. Pracą zarobkową zajmował się mężczyzna, a do kobiety należało zajmowanie się gospodarstwem i wychowaniem dzieci. Liczna rodzina mieszkała zazwyczaj w jednej izbie, rzadko miała do dyspozycji swój dom.. Wykształcenie dzieci nie było obowiązkowe, co prowadziło do wykorzystywania dzieci do prac fizycznych często ponad ich siły.
Obecnie zmienił się model współczesnej rodziny. Ilość członków rodziny drastycznie zmalała. Panuje model rodziny z jednym dzieckiem jest tzw. styl rodziny zachodniej. O środki finansowe zabiegają zarówno kobieta jak i mężczyzna. Jedna rodzina zamieszkuje w osobnym domu czy gospodarstwie domowym. Higiena i długowieczność bardzo znacznie się zwiększyła.

29 Rodzina jako pojęcie socjologiczne i jako instytucja społeczna.

RODZINA JAKO POJĘCIE SOCJOLOGICZNE

Rodzina w ujęciu socjologicznym jest definiowana jako zbiorowość o charakterze podstawowym, obecna we wszystkich znanych kulturach i typach społeczeństw. W jej skład zaliczamy dwoje ludzi związanych węzłem małżeńskim oraz ich dzieci (naturalnych lub przybranych), a także ich krewnych

Pojęcie "rodziny" odnosi się do najmniejszej, co wcale nie znaczy, że prostej grupy społecznej. Jest to zbiorowość, w którą człowiek wchodzi od chwili narodzin i w której trwa aż do śmierci, choć oczywiście z chwilą zawarcia związku małżeńskiego zakłada swoją własną rodzinę. Rodzina jest podstawową komórką społeczną, stanowiącą niezbędny element właściwego funkcjonowania społeczeństwa

Rodzina charakteryzuje się wieloma specyficznymi cechami wyróżniającymi ją na tle innych instytucji społecznych. Wzajemne relację między jej członkami są usankcjonowane prawnie, religijnie i zwyczajowo, a także dodatkowo wzmacniane silną więzią społeczną, zaangażowaniem emocjonalnym członków oraz siecią wzajemnych oddziaływań. Cechują ją silna i zwarta spójność wewnętrzna wzmacniana dodatkowo przez środowisko zewnętrzne oraz oddziaływania wewnątrz samej rodziny.

RODZINA JAKO INSTYTUCJA SPOŁECZNA

Grupa określona przez stosunki seksualne, odpowiednio unormowane i trwałe, tak by mogła zapewnić odnawianie się sfery reprodukcji. Funkcje instytucjonalne rodziny:

• materialno-ekonomiczna (polega na zaspokajaniu przez rodzinę materialnych potrzeb jej członków)

• opiekuńczo-zabezpieczająca (stanowi materialne i fizyczne zabezpieczenie członków rodziny, którzy w pewnych okresach życia mają ograniczone możliwości samorealizacji, pozbawieni są środków do życia lub wymagają pomocy)

• prokreacyjna (polega na zaspokajaniu rodzicielskich potrzeb emocjonalnych - ojcostwa i macierzyństwa, pozwala na utrzymywanie biologicznej ciągłości rodziny i społeczeństwa)

• seksualna (zaspokajanie popędu seksualnego)

• legalizacyjno-kontrolna (sankcjonowanie postępowania członka rodziny przez rodzinę, nadzorowanie jego postępowania)

• socjalizacyjno-wychowawcza (wprowadzanie dziecka w świat kultury danego społeczeństwa)

• klasowa (określenie pozycji członków rodziny w strukturze społeczeństwa)

• kulturalna (zapoznawanie młodego pokolenia z dziejami kultury i jej trwałymi pomnikami, zachęcanie do aktywnego korzystania z wartości kulturalnych)

• rekreacyjno-towarzyska (umożliwia odzyskanie w domu rodzinnym wewnętrznej równowagi emocjonalnej)

• emocjonalno-ekspresyjna (zaspokaja emocjonalne potrzeby członków rodziny, sprzyja wyrażaniu osobowości, daje możliwość uzyskania kontaktu psychicznego)

30 Struktura i funkcje rodziny i małżeństwa w perspektywie historycznej i w perspektywie współczesności.

W przeszłości rodzina była małym państwem. Realizując podstawowe funkcje społeczne musiała rządzić się sformalizowanymi wzorami zachowań, określały wzajemne stosunki poszczególnych członków rodziny, pozycje męża i żony, dzieci oraz innych krewnych. Utrata wielu funkcji rodziny przyczyniła się do zmian w jej strukturze wew. Do odformalizowania, do nadania stosunkom rodzinnym charakteru osobowego, związku emocjonalnego. Widoczny jest tu kierunek przemian o ewolucji rodziny od instytucji do związku towarzyskiego.

Funkcje jakie może realizować rodzina niezbędne do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania społeczeństwa- prokreacja, socjalizacja i miłość

Funkcje dotyczące rodziny jako gr. społecznej dzieli się na: funkcje instytucjonalne i osobowe.

Instytucjonalne:

-prokreacyjna

-ekonomiczna

-opiekuńcza

-socjalizacyjna

-stratyfikacyjna

-integracyjna

Poprzez te funkcje rodzina powiązana jest z innymi grupai i instytucjami społecznymi. Realizując te funkcje rodzina wpływa na oblicze społeczeństwa

Funkcje osobowe: małżeńska, rodzicielska, braterska

Struktura rodziny związana jest z funkcjami rodziny oraz wewnątrzrodzinnymi interakcjami. Trzy aspekty struktury rodziny

- a. psychologiczny

- a. społeczny

- a. kulturowy

Najważniejsze elementy struktury rodziny,

- Liczba i jakość członków rodziny

- układ pozycji i ról społecznych przestrzenne ich usytuowanie,

- siła więzi instytucjonalnych i psychicznych łączących poszczególnych członków rodziny, która świadczy o większej lub mniejszej spójności rodziny

- podział czynności oraz struktura władzy i autorytetu w rodzinie

- wewnątrzrodzinny rozkład miłości i względów

31 Formy rodziny i małżeństwa w perspektywie historycznej i w perspektywie współczesności

1. Stosunki rodzinne są zawsze osadzone w kontekście szerszej grupy krewnych. Prawie we wszystkich społeczeństwach można odnaleźć strukturę nazywaną przez socjologów i antropologów rodziną nuklearną, składającą się z dwojga dorosłych ludzi tworzących wraz z własnymi lub adoptowanymi dziećmi wspólne gospodarstwo domowe. W większości społeczeństw tradycyjnych rodzina nuklearna jest częścią jakiejś większej struktury rodzinnej. Kiedy bliscy krewni, nie tylko małżeństwo z dziećmi, stanowią jedno gospodarstwo domowe albo cały czas pozostają ze sobą w bliskich stosunkach, mówimy o rodzinie poszerzonej. Rodzina poszerzona może obejmować dziadków, braci z żonami, siostry z mężami, ciotki i siostrzeńców.

2. W społeczeństwach zachodnich małżeństwo, a co za tym idzie, rodzina opiera się na monogamii. Prawo zabrania mężczyznom i kobietom zawierania małżeństw z więcej niż jednym partnerem na raz. Nie jest tak jednak wszędzie. Inną formą małżeństwa jest poligamia, czyli możliwość posiadania przez męża lub żonę więcej niż jednego partnera. Są dwa typy poligamii: poligynia- mężczyzna może mieć więcej niż jedną żonę i poliandria- kobieta może mieć równocześnie dwóch lub więcej mężów (mniej popularna od poligyni forma).

3. W XX wieku w krajach uprzemysłowionych tradycyjna rodzina nuklearna systematycznie traciła swoją dominującą pozycję. Obecnie mamy do czynienia z wielką różnorodnością wzorów życia rodzinnego.

4. Od końca drugiej wojny światowej rośnie liczba rozwodów, a spada liczba zawieranych po raz pierwszy małżeństw. Wskutek tego coraz więcej dzieci żyje w rodzinach z tylko jednym rodzicem.

5. Dość duży jest odsetek osób ponownie zawierających małżeństwo. Powtórne małżeństwo może dać początek rodzinie odbudowanej, tak zwanej wielorodzinie, w której przynajmniej jedno z małżonków ma dzieci z poprzedniego małżeństwa lub związku. Pojęcie „nieobecny ojciec” odnosi się do sytuacji po rozwodzie lub separacji, kiedy ojciec rzadko kontaktuje się ze swoimi dziećmi lub całkowicie zrywa więzi z nimi.

6. Małżeństwo przestało być podstawą związku dwojga ludzi. W wielu krajach uprzemysłowionych bardziej rozpowszechnione staje się mieszkanie razem bez ślubu (kiedy para mieszka i współżyje ze sobą nie będąc małżeństwem).

7. W efekcie liberalizacji postaw wobec homoseksualizmu geje i lesbijki coraz częściej mogą mieszkać razem jako pary. W niektórych przypadkach pary homoseksualne uzyskały formalny status rodziny- kiedyś było to nie do pomyślenia.

8. Dla każdej z płci małżeństwo przestało być warunkiem regularnego współżycia seksualnego: nie jest też już ono podstawowa jednostką gospodarczą. Nie ulega wątpliwości, że będą powstawać coraz to nowe wzory związków społecznych i seksualnych. Małżeństwo i rodzina to wciąż silne instytucje, ale przechodzą dziś trudny, niespokojny okres.

32 Scharakteryzuj przemiany zachodzące w strukturze i funkcjach rodziny pod wpływem zmian społecznych.

Rodzina jest podstawową instytucją społeczną, poprzez którą dokonuje się regulacja współżycia seksualnego, wydawanie na świat potomstwa, wyznaczane są systemy pokrewieństwa, zasady dziedziczenia majątku, współpraca i współdziałanie w ramach gospodarstwa domowego.

W każdym społeczeństwie istnieją formalnie ustanowione i społecznie kontrolowane wzory zawierania małżeństwa i funkcjonowania rodziny. Społeczeństwo tworzy też normy regulujące stosunki między osobami różnego wieku oraz między krewnymi w linii bocznej.

Będąc podstawową instytucją społeczną, rodzina pełni wiele funkcji niezbędnych dla rozwoju społeczeństwa. Przez funkcję rozumieć będziemy cele, do których zmierza życie i działalność rodziny oraz zadanie jakie realizuje rodzina zaspokajając potrzeby swoich członków. Zakres i liczba tych funkcji zmienia się zależnie od poziomu rozwoju społecznego, poziomu industrializacji i urbanizacji oraz przemian kulturowych.

Kierunek ewolucji, od niedawna przez nikogo nie kwestionowany, polega na ograniczaniu charakteru instytucjonalnego rodziny, na kurczeniu się pełnionych przez nią funkcji w społeczeństwach nowoczesnych. Zmianom tym towarzyszy proces emancypacji rodziny od społeczeństwa.

W przeszłości rodzina była małym państwem. Realizując podstawowe funkcje społeczne musiała rządzić się sformalizowanymi wzorami zachowań. Określały one dokładnie wzajemne interakcje poszczególnych członków rodziny, pozycję męża i żony, dzieci oraz innych krewnych. Utrata wielu funkcji rodziny przyczyniła się do zmian w jej strukturze wewnętrznej- od odformalizowania do nadania stosunkom rodzinnym charakteru osobowego, związku emocjonalnego. Ten kierunek przemian wyraża teza o ewolucji rodziny od instytucji do związku towarzyskiego.

Jak wygląda rodzina teraz?

Ludzie pobierają się mniej chętnie i później niż kiedyś. Znacznie wzrosła liczba rozwodów, a wraz z nią rodziców samotnie wychowujących dzieci. Wskutek zawierania powtórnych małżeństw lub tworzenia związków przez partnerów z dziećmi z pierwszego małżeństwa powstają rodziny odbudowane-„wielorodziny”. Coraz więcej par decyduje się na wspólne życie i mieszkanie przed pobraniem się albo po prostu zamiast małżeństwa. Jednym słowem, życie rodzinne wygląda dziś zupełnie inaczej niż pięćdziesiąt lat temu. Instytucje rodziny i małżeństwa nadal istnieją i zajmują ważne miejsce w naszym życiu , ale ich charakter zmieniła się radykalnie.

Zmienił się nie tylko skład rodziny i gospodarstwa domowego. Nie mniej ważna jest zmiana tego, czego jednostki spodziewają się po swoich związkach. Pojęcie „związek”, odniesione do życia osobistego oznacza zaangażowanie. Teraz związek wymaga pewnej aktywności, bycia czynnym- wymaga pracy. Aby związek przetrwał próbę czasu, trzeba zabiegać o zaufanie drugiej osoby. Tak wygląda dziś większość związków seksualnych, na tym też polega małżeństwo. W coraz większym stopniu związki opierają się na współpracy i komunikacji między partnerami.

Co więcej, dawniej małżeństwo było układem między dwiema rodzinami, zawieranym nie przez młodych, ale przez ich rodziców (obecnie takie tradycyjne modele rodziny można spotkać np. w Chinach na wsiach). Zanik tradycyjnego modelu życia rodzinnego jest odzwierciedleniem globalizacji.

33 W jaki sposób zachowania osoby naznaczonej etykietą „dewianta”można zinterpretować jako odbiegające od zachowań osoby normalnej?

1. Dewiacja- nieprzestrzeganie zespołu norm przyjętych przez członków danej społeczności lub społeczeństwa. To, co jest dewiacją, zależy od czasu i miejsca; zachowania „normalne” w jednym kontekście kulturowym mogą zostać uznane za „dewiacyjne” w innym. Dewiacja i przestępczość to nie to samo, chociaż często się zazębiają. Pojęcie dewiacji jest dużo szersze niż pojęcie przestępstwa, oznaczające postępowanie jednoznaczne ze złamaniem prawa. Wiele zachowań dewiacyjnych nie jest prawnie sankcjonowane. Przykład dewiacji: kult Hare Kryszna, działalność hakerów (chociaż z jednej strony hakerzy są podziwiani za swoje umiejętności, z drugiej przez korporacje oparte na najnowszych technologiach uznani są za przestępców).

2. Socjologów badających zachowania dewiacyjne interesuje dlaczego określone zachowania uważa się powszechnie za dewiacyjne i komu społeczeństwo jest skłonne przypisać dewiację. Badania dewiacji kierują nasza uwagę na władzę społeczną oraz znaczenie klasy społecznej. Mówiąc o odchyleniu od normy lub normalności, zawsze musimy mieć na uwadze, o czyich normach mowa. Na kształt norm społecznych silny wpływ ma społeczny podział władzy i przynależność klasowa.

3. Biologiczne i psychologiczne interpretacje dewiacji.

Istnieje szereg teorii biologicznych i psychologicznych, których celem jest wykazanie, że przestępczość i inne formy dewiacji mają charakter dziedziczny. Zdaniem socjologów konformizm i dewiacja są odmiennie definiowane w różnych kontekstach społecznych. Zróżnicowanie społeczne pod względem zamożności i władzy decyduje o szansach stojących przed poszczególnymi grupami jednostek i o tym, które działania zostaną uznane za przestępcze. Zachowania kryminalne są wyuczone tak samo jak zachowania praworządne i na ogół służą osiąganiu tych samych celów.

4. Socjologiczne teorie przestępczości i dewiacji.

1. teoria etykietowania (zgodnie z którą nadanie komuś etykiety dewianta wzmacnia jego zachowania dewiacyjne) jest ważna, ponieważ wychodzi z założenia, że żadne działanie nie jest samo przez się kryminalne (ani normalne). W myśl teorii etykietowania należy badać, w jaki sposób pewne zachowania zostają uznane za dewiacyjne i dlaczego pewne grupy są etykietowane jako dewiacyjne, a inne nie.

2. Przedmiotem teorii konfliktu jest analiza przestępczości i dewiacji w kategoriach struktury społecznej, konfliktu interesów poszczególnych grup i zachowania władzy przez elity. Nurtem kryminologii, który czerpie z tej tradycji, chociaż nie pod każdym względem jest jej wierny, jest realizm nowej lewicy. Zwraca on uwagę na ofiary przestępczości i nawołuje do praktycznych kroków, jakie powinny zostać podjęte, aby zwiększyć skuteczność działania organów ścigania, szczególnie w centrach wielkich miast.

3. W myśl teorii kontroli problem przestępczości pojawia się wówczas, gdy zabezpieczenia społeczne i fizyczne są niewystarczające. W społeczeństwach nowoczesnych wzrost przestępczości jest wynikiem rosnących możliwości popełniania przestępstw i coraz większej liczby obiektów, których mogą one dotyczyć. Teoria wybitych okien sugeruje, że istnieje bezpośredni związek między stanem nieporządku a rzeczywistą przestępczością.

34 Przestępczość a oficjalne statystyki i badania wiktymologiczne. Problematyka zakresu i dynamiki przestępczości jako zjawiska społeczno -kulturowego.

1. Od kilkudziesięciu lat (w Wielkiej Brytanii od lat pięćdziesiątych) przestępczość rośnie , przestępstw jest coraz więcej i są one coraz poważniejsze. Badania pokazują, że ludzie czują się dużo bardziej zagrożeni niż kiedyś, szczególnie boją się wychodzić po zmroku, boją się włamań do domów i napadów.

2. W celu ustalenia skali przestępczości i najczęściej popełnianych przestępstw kryminalnych stosuje się oficjalne statystyki. Są one jednak mało wiarygodne, gdyż zawierają dane tylko o tych przestępstwach, które zostały odnotowane przez policję. Większość przestępstw nie jest zgłaszana w ogóle policji, np. drobne kradzieże. Poważne przestępstwa też często nie są zgłaszane, gdyż osoby pokrzywdzone uważają, że sprawa jest prywatna albo poradzą sobie same. Niektóre przestępstwa, o których dowiaduje się policja nie są uwzględniane w statystykach, np. z powodu wątpliwości w rzetelność zgłoszeń bądź ofiara nie chce wnosić oficjalnej skargi.

Niezgłaszanie i nierejestrowanie wielu przestępstw sprawia, że oficjalne statystyki odnotowują tylko część wszystkich popełnianych przestępstw. Przestępstwa nie ujęte w oficjalnych statystykach określa się mianem „ciemnej liczby” przestępstw niezarejestrowanych.

3. Badania wiktymizacji (kierowane do respondentów pytanie, czy w poprzednim roku stali się ofiarą jakiegokolwiek przestępstwa) pomagają ujawnić rozbieżności między oficjalnymi statystykami przestępczości a doświadczeniami ludzi w tym zakresie, dostarczają one ważnych wskazówek, ale też nie zawsze są do końca wiarygodne. W pewnych przypadkach, jak przemoc w rodzinie może poważnie utrudnić uzyskanie pełnej informacji. Badanie przestępczości jest prowadzone w formie wywiadów przeprowadzanych w domach respondentów. Jest wątpliwe, by ofiara przemocy w rodzinie w obecności sprawcy powiedziała ankieterowi o brutalnych incydentach.

4. w celu poznania faktycznej liczby przestępstw, nie można po prostu dodać nieodnotowanych przypadków do oficjalnych danych policji, gdyż lokalne zwyczaje policji w kwestii zgłaszania przestępstw są różne. Niektóre jednostki policji odnotowują mniej przestępstw niż inne, ponieważ działają nieskutecznie lub chcą poprawić statystyki w swoim regionie.

5. W Wielkiej Brytanii od lat pięćdziesiątych rosną wskaźniki zarejestrowanej przestępczości, a obywatele czują się bardziej zagrożeni niż kiedyś. W związku z tym przestępczość jest surowiej ścigana, stosuje się techniki prewencji sytuacyjnej (jak nadzór i ochrona obiektów) i prywatne zabezpieczenia oraz powstają inicjatywy społeczne.

35 Przestępczość mężczyzn,kobiet i młodocianych w zmieniającym się społeczeństwie

1) Mniej kobiet niż mężczyzn odbywa karę więzienia. Kobiety popełniają zazwyczaj drobne przestępstwa i rzadko wiążą się one z przemocą; do przestępstw tych zaliczyć można kradzieże z półek sklepowych oraz zakłócenia porządku publicznego jak pijaństwo w miejscach publicznych i prostytucja.

Rzeczywiste różnice co do poziomu przestępczości wśród mężczyzn i kobiet mogą być mniejsze niż wskazują oficjalne statystyki. Otto Pollak twierdził, że pewne popełniane przez kobiety przestępstwa nie są rejestrowane. Jego zdaniem role kobiet, na ogół związane z domem, dają możliwość popełniania przestępstw w domu i w sferze prywatnej.

Przemoc nie jest wyłącznie cechą przestępczości męskiej. Kobiety są znacznie mniej skłonne uczestniczyć w brutalnych przestępstwach, ale tez nie cofają się przez użyciem siły. Wskaźniki przestępczości kobiet są jednak zdecydowanie niższe niż mężczyzn.

Powody ogromnej różnicy między poziomem kobiecej i męskiej przestępczości są następujące:

- istnieją pewne typowo „kobiece przestępstwa”- szczególnie prostytucja;

- „męskie przestępstwa” są „męskie” z powodu różnic w przebiegu socjalizacji i dlatego, że mężczyźni działają raczej poza domem;

• według Pollak'a różnice płci kulturowej w odniesieniu do przestępczości tłumaczy się często wrodzonymi różnicami biologicznymi i psychicznymi, jak różnica siły fizycznej, pasywność czy skupienie na reprodukcji biologicznej;

• obecnie uważa się, że cechy „kobiece” jak i „męskie” są tworzone społecznie; socjalizacja uczy kobiety szacunku dla innych wartości życia społecznego (troski o innych) niż mężczyzn; duże znaczenie mają też, wymuszone przez ideologię i inne czynniki- jak ideał „miłej dziewczynki”- a nie dotyczące mężczyzn, ograniczenia w działaniu i samokontrola, jaką narzucają sobie kobiety.

Od końca XIX wieku kryminologia przewiduje, że zrównanie płci zmniejszy lub wyeliminuje różnice w przestępczości mężczyzn i kobiet, ale jak na razie przestępczość należy do zjawisk związanych z płcią. Nadal nie możemy w żaden sposób stwierdzić czy różnice w liczbie przestępstw popełnianych przez mężczyzn i kobiety któregoś dnia przestaną istnieć.

2) Powszechny lęk przed przestępczością koncentruje się najczęściej na przestępstwach ulicznych, jak kradzieże, włamania i napaści, których sprawcami są na ogół młodzi mężczyźni klasy robotniczej. Oficjalne dane świadczą o wysokiej przestępczości wśród młodych ludzi, ale nie powinniśmy ulegać panice moralnej, gdyż analizy przestępczości wśród młodzieży nie są oczywiste. Podczas gdy przestępstwo oznacza złamanie prawa, przestępczość nieletnich wiąże się często z zachowaniami, które, ściśle rzecz ujmując, nie są przestępstwami. Zachowania antyspołeczne, subkultury i nonkonformizm młodych ludzi mogą być postrzegane jako zjawiska przestępcze, ale tak naprawdę nie są przestępstwami

36 Przestępczość „białych kołnierzyków”,przestępczość zorganizowana i nowe rodzaje przestępczości w zmieniającym się społeczeństwie.

Przestępczośc- zbiór czynów zabronionych przez ustawę pod groźba kary,które to czyny popełnione zostały na obszarze danej jednostki terytorialnej w danym czasie..

Przestępczość białych kołnierzyków zawdzięcza nazwę potocznemu określeniu pracowników biurowych noszących białe koszule, co odróżnia ich od robotników, ubierających się w niebieskie koszule i nazywanych z tego powodu niebieskimi kołnierzykami Mogą to być działania takie jak: oszustwa podatkowe, giełdowe i ubezpieczeniowe, wyłudzenia, nielegalny handel, ale także zwykłe kradzieże. Przestępczość zorganizowana to zjawisko kryminalne występujące w skali międzynarodowej, którego nie można ściśle ograniczyć stanem faktycznym przestępstwa. Obejmuje ona zbiór poszczególnych przestępstw, złożoną postać (formę) aspołecznych zachowań, nie jest zjawiskiem wcześniej nie znanym, występowała w wielu krajach, w różnej formie, a przedmiotem jej zainteresowań były różne obszary życia społeczno-ekonomicznego.

Organizacje mafijne na świecie zajmują się głównie produkcją narkotyków i handlem nimi, przemytem broni, handlem żywym towarem, czyli porwaniami młodych dziewcząt i ich sprzedażą do domów publicznych. 

Roczne obroty mafii szacowane są na kilkadziesiąt miliardów dolarów. Uzyskane z przestępstwa środki inwestowane są w legalne przedsięwzięcia. Organizacje przestępcze zdobywają wpływy nie tylko w środowiskach przemysłowców i finansistów, ale przenikają także do świata polityki. 

Jednak najgroźniejszym zjawiskiem powodującym często destabilizację ładu społecznego jest terroryzm. Pojęcie to oznacza używanie siły i przemocy, organizowanie i stosowanie zamachów zbrojnych na ludzi powiązanych z władzą, przeciwników politycznych, religijnych, osoby innej narodowości w celu zdobycia władzy, wyrażenia protestu, uzyskania okupu, wymuszenia określonych zachowań i zastraszenia opinii publicznej. Jednak tak rozumiane zjawisko nie jest typowe tylko dla dzisiejszych czasów. Porwania, wymuszenia, zabójstwa z powodów ideologicznych zdarzały się praktycznie od zawsze w dziejach rozwoju ludzkości.  

Pojawiły się i rozwinęły nowe rodzaje przestępczych specjalizacji: rekiet, handel narkotykami, bronią, dziełami kultury, oszustwa, przemyt, zabójstwa na zlecenie, tj. najbardziej dochodowe, zapewniające stały rozwój przemysłu przestępczego. Przestępcze specjalizacje w oszustwach współcześnie odnoszą coraz więcej sukcesów. Od karcianego szulerstwa, przestępcy przeszli do manipulacji z wykorzystaniem technologii elektroniczno-komputerowych.

Pojęcie i tendencje współczesnej przestępczości zawodowej

Przestępczość zawodowa -całokształt przestępstw popełnianych w celu uzyskania głównego lub dodatkowego dochodu przez osoby, które charakteryzuje przestępczy profesjonalizm. Tradycyjne formy przestępczości zawodowej stanowią przestępstwa, które można podzielić na 3 grupy:

1)przestępstwa popełniane w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, tj.: kradzieże kieszonkowe, kradzieże z mieszkań, sklepów, samochodów, samolotów, kradzieże w restauracji, kradzieże dzieł sztuki (z muzeów, antykwariatów, prywatnych kolekcji), kradzieże samochodów, oszustwa, fałszerstwa, sutenerstwo, handel bronią, narkotykami, przestępczość komputerowa;
2) przestępstwa związane z użyciem przemocy
W społeczeństwie rośnie znaczenie i powaga przedstawicieli zawodów przestępczych (zabójców na zlecenie, bandytów, strzelców).. Niebezpieczne staje się zrastanie grup przestępczych o charakterze złodziejskim z grupami przestępczymi działającymi z użyciem przemocy.),. W złodziejskich klanach nadal funkcjonują kieszonkowcy, złodzieje sklepowi, samochodowi, mieszkaniowi.
Pojawiły się i rozwinęły nowe rodzaje przestępczych specjalizacji: rekiet, handel narkotykami, bronią, dziełami kultury, oszustwa, przemyt, zabójstwa na zlecenie, tj. najbardziej dochodowe, zapewniające stały rozwój przemysłu przestępczego. Przestępcze specjalizacje w oszustwach współcześnie odnoszą coraz więcej sukcesów. Od karcianego szulerstwa, przestępcy przeszli do manipulacji z wykorzystaniem technologii elektroniczno-komputerowych.
3) przestępczość związana z użyciem przemocy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej: bandytyzm, rozboje, wymuszenia rozbójnicze, zabójstwa na zlecenie, porwania dla okupu, rekiet, piractwo.

Oszuści i fałszerze pieniędzy od dawna należeli do elity intelektualnej, inteligencji świata przestępczego. W złodziejskich klanach nadal funkcjonują kieszonkowcy, złodzieje sklepowi, samochodowi, mieszkaniowi. Wydawałoby się, że stare przestępcze specjalizacje powinny umrzeć, jednakże niektóre z nich odradzają się i rozwijają pod wpływem sprzyjających czynników .

37 Dlaczego nowoczesne społeczeństwa nie mogłyby funkcjonować bez podziału pracy?Podział pracy w perspektywie historycznej i w perspektywie współczesności.

Dlaczego nowoczesne społeczeństwa nie mogłyby funkcjonować bez podziału pracy? Podział pracy w perspektywie historycznej i współczesności.

• Podział pracy pojęcie oznacza proces różnicowania się społeczeństwa ze względu na przyjmowanie różnych ról zawodowych wraz z powiększającą się specjalizacją wykonywanych czynności na rzecz społeczeństwa.

• Jedną z pierwszych pozycji dotyczących tego zagadnienia było Państwo Platona, w którym podzielił on idealne wedle niego społeczeństwo na ludzi złotych, srebrnych i brązowych przydzielając im różnego typu funkcje zależnie od statusu.

• Podział pracy istniał już w społeczeństwach prehistorycznych - był to naturalny podział pracy, wynikający z płci i wieku. Wzrost ilości i różnicowanie się wytwarzanych dóbr doprowadziły do społecznego podziału pracy, który przebiegał w trzech fazach: pierwszy społeczny podział pracy polegał na rozdzieleniu się uprawy roli i pasterstwa, miał miejsce u schyłku wspólnoty pierwotnej.
  Drugi społeczny podział pracy doprowadził do wyodrębnienia się we wczesnym niewolnictwie rzemiosła z rolnictwa. W wyniku trzeciego społecznego podziału pracy, u schyłku niewolnictwa, powstała grupa ludzi zajmująca się wyłącznie pośrednictwem w wymianie towarowej - kupcy. W każdej z wyodrębnionych grup dokonywały się dalsze podziały polegające na specjalizacji w wytwarzaniu płodów rolnych, produktów rzemieślniczych, usług i handlu określonymi produktami

• Podział pracy stał się dużym problemem po wybuchu rewolucji przemysłowej, gdy duża część osób porzucała słabo wyspecjalizowaną pracę na roli na rzecz pracy w zakładach przemysłowych. Pojawiające się szybko nowe wynalazki techniczne przyczyniały się do powstawania nowych branż i nowych zawodów przyczyniając się do wzrostu heterogeniczności społeczeństwa i tworzenia się coraz nowszych problemów organizacyjnych.
  Pracy fizycznej towarzyszy zmęczenie fizyczne, a więc jest ona pewnego rodzaju sportem. Praca umysłowa natomiast sprowadza się często do operacji na cyferkach i po pewnym czasie zaczyna być monotonna. Człowiek się nie męczy tak jak podczas pracy fizycznej, nie bolą go plecy, nie widzi namacalnych owoców swojej działalności.
  Dla niektórych inwestorów pracą jest inwestowanie na giełdzie. Dokonują szeregu operacji, analiz, zysk to zmiana układu cyferek na monitorze - nie dotykają tych pieniędzy fizycznie. Ludzkość przez lata pracowała bardziej fizycznie niż umysłowo, Są ludzie bardzo wykształceni i wykonujący pracę fizyczną.

• Dzisiejszy duży biznes to przede wszystkim wielkie korporacje, które są jak mrowiska.
  Korporacje wynajmują biurowce w dużych miastach, najwięcej jest ich w Warszawie. Ludzie pracują tam umysłowo od rana do nocy, czasem za małe pieniądze.. W kontraktach mają zapisane, że powinni pracować od 9:00 do 17:00, a robią nawet do 20:00 i za nadgodziny nie dostają pieniędzy.
  Praca umysłowa jest zła, ona też może rozwijać, chodzi mi jednak o to, by odkłamać to błędne powtarzanie, że praca umysłowa jest lepsza. Może się zdarzyć, że będzie dla niektórych osób lepsza, ale na pewno ktoś, kto uczciwie wykonuje pracę fizyczną, nie jest gorszy od tego, kto pracuje umysłowo.

38 Dlaczego jedne czynności uznaje się za pracę, a inne nie?Czy praca jest zjawiskiem interpretowanym i ocenianym wyłącznie pozytywnie?Przedstaw i uzasadnij swoje poglądy w tych kwestiach.

Praca Jest forma działania odgrywającą szczególnie ważną rolę. Rozumiana jest jako celowa działalność człowieka polegająca na przekształceniu dóbr przyrody i przystosowaniu ich do zaspokojenia potrzeb ludzkich. Jest też formą pozostawienia po sobie czegoś dla świata. Praca jest sposobem wyrażania siebie( tj. artyści).Praca jest środkiem, który zapewnia nam egzystencję, osiągnięcie prestiżu; szacunek, poważanie. Dzięki pracy realizujemy swoje bliższe i dalsze plany. Według encyklopedii jest to celowa działalność człowieka prowadząca do wytworzenia dóbr materialnych lub kulturalnych.
Pracując wytwarzamy dobra materialne i kulturalne dla przyszłych pokoleń. Rośnie poczucie sensu życia. Praca z konieczności jest mało wydajna i towarzyszy jej brak zadowolenia.
Ideał pracy można określić jako element szczęścia. Pracy jako wolnej, swobodnej i twórczej działalności człowieka, w której wyraża się jego ludzka istota. Angażuje nie tylko nasze siły fizyczne, ale także nasz umysł, serce, Wyzwala naszą indywidualność, inicjatywę, jest warunkiem zadowolenia.
Praca kształtuje poglądy i postawy jednostki wobec tego, co robi, wobec współpracowników, podwładnych i przełożonych oraz wobec zadań, które realizuje zakład pracy.

Praca niewątpliwie ma duży wpływ na rozwój osobowości człowieka. Kształtuje różne postawy, uwrażliwia na jedne sprawy, na inne zobojętnia.. Bardzo ważny jest odpowiedni wybór zawodu. Skutkiem nieprzemyślanej decyzji może być niechęć do pracy, brak zadowolenia, brak sensu życia.
Uważam, że każda praca przyczynia się do kształtowania osobowości człowieka. Ważne jest odpowiednie wybranie zawodu i miejsca pracy, zgodnie ze swoimi predyspozycjami. Pewne cech na pewno można nabyć wraz z upływem czasu i doświadczeniem, ale nigdy roztrzepana pielęgniarka nie zdobędzie zaufania pacjentów, pacjentów strażak gasząc ogień na dachu nie pokona lęku wysokości.

39 Jeżeli podstawową zaletą tayloryzmu i fordyzmu była wysoka wydajność, to dlaczego odchodzi się od nich w procesach produkcyjnych?Problematyka zmian w sposobach wykonywania pracy w nowoczesnych społeczeństwach.

• Systemy pracy: tayloryzm, fordyzm miały pewne ograniczenia: są możliwe do zastosowania jedynie w dużych przedsiębiorstwach i tylko przy produkcie masowym. Samo przygotowanie i wdrożenie produkcji jest bardzo kosztowne.
  - tayloryzm - Fredericka W. Taylora: system ograniczonego zaufania. Kluczem do poprawy wydajności pracy jest podział i specjalizacja pracy. Mówiąc „podział pracy” ma się tu na myśli to iż, jest to rozbicie jej na mniejsze czynności („praca musi być tak podzielona na mniejsze czynności, by mógł ją wykonywać nawet emigrant z Polski”. Taylor wyznawał zasadę: podział, pomiar, nadzór. Skutek jego założeń to praca na akord (czyli wynagrodzenie związane z ilością zrobionej pracy) i wprowadzenie nieruchomej taśmy produkcyjnej. Taylor skupił się na wzroście produkcji, udoskonaleniu jej sposobu, wydajności, ale zwracał szczególną uwagę na szacunek dla pracownika, jego godność. Nie dbał jednak o nadmierne skutki wzrostu produkcji (rynki zbytu).
  - fordyzm - Henry Ford: również system ograniczonego zaufania. Ścisły nadzór, a rytm pracy wyznaczony przez taśmę produkcyjną. Ford widział konieczność powiązania wzrostu produkcji z rynkiem zbytu. Uruchomił i udoskonalił taśmę produkcyjną.

• Czynniki wpływające na zmianę sposobu pracy:Brak komentarzy!
  Ta praca nie została jeszcze skomentowana. Bądź pierwszy!

• wzrost zamożności społeczeństwa generuje popyt na usługi związane z turystyką, konsumpcją artykułów spożywczych, finansowych;

• wzrost zamożności społeczeństwa łączy się też ze zwiększaniem się wśród społeczeństwa udziału ludzi starszych, co generuje popyt na usługi lecznicze i opiekuńcze;

• wzrost zamożności społeczeństwa łączy się też ze wzrostem administracji publicznej, zatrudnionych w sektorze oświaty, w sferze socjalnej oraz pracujących w sferze bezpieczeństwa;

• powstają nowe towary i produkty generujące popyt zarówno na nowe usługi jak i niektóre istniejące wcześniej

Oferowanie turystom podstawowych składników produktu turystycznego jakimi są zakwaterowanie i wyżywienie jest właśnie alternatywnym sposobem wykorzystania potencjału rodzinnego gospodarstwa rolnego i źródłem dodatkowych dochodów.

Rewolucja przemysłowa w krajach, które stworzyły warunki świadomościowe i społeczne dla jej rozwoju, przyniosła gwałtowny wzrost wydajności pracy. Można go uznać za efekt swoistej synergii związanej z dwoma czynnikami:

• wynalazkami i ich coraz to szybszym wdrażaniem, które nie tylko uniezależniały człowieka od sił przyrody, ale zwielokrotniały możliwości jego przemieszczania się, komunikowania oraz zwiększyły znaczenie organizacji;

• wydłużaniem czasu pracy. Praca stała się możliwa przez cały rok, niezależnie od warunków klimatycznych.

Zmiany w strukturze usług- . W tych działach usług, gdzie płace, a w konsekwencji koszty, są wysokie - zmniejsza się liczba potencjalnych klientów usług. Popyt na usługi nie znika; realizowany jest w szarej strefie (niejednokrotnie przez pracowników cudzoziemskich), albo przemieszcza się, np. jeśli droga usługa dotyczy serwisu jakiegoś produktu, następuje jego szybsze zużycie moralne; niektórych produktów nie opłaca się naprawiać, kupuje się produkty nowe. Wówczas usługa przenosi się do handlu zużytymi produktami lub ich częściami, a w końcu - do działu złomowania i utylizacji zużytych produktów.

• Praca etatowa, okresowa i dorywcza

Obecnie jesteśmy świadkami zmniejszania się zakresu pracy etatowej. Przyczyną jest presja na ograniczanie znacznych kosztów pracy etatowej niedostosowanej do zmieniającej się organizacji pracy. W konsekwencji znaczenie pracy etatowej maleje. Jednak równolegle do pracy na części etatu występuje zjawisko wykonywania dodatkowej pracy najemnej (także drugi i trzeci etat) wykonywanej przez pracowników etatowych.

• Czas wolny

W czasie wolnym wykonuje się szereg prac nieodpłatnych. W pierwszym rzędzie podejmuje się kształcenie własne i pomaga w dodatkowej edukacji dzieci. Włącza w prace domowe, których wraz ze wzrostem zamożności i posiadaniem znaczniejszego majątku (domu, ogrodu, daczy, samochodu i sprzętu rekreacyjnego) jest więcej. Wykonuje się pracę zamienną (usługa za usługę) oraz tzw. prace społeczne.

Istotnym czynnikiem zmian jest też stopniowe przechodzenie do tzw. gospodarki opartej na wiedzy.. Chodzi o jakość wiedzy, o mechanizmy i konsekwencje jej wykorzystywania w życiu społeczno-gospodarczym. Jest to związane z tym, co ogólnie określa się mianem kultury wykorzystywania innowacji, wdrażania i wykorzystywania wiedzy do realizacji procesów pracy. W tym przypadku jest to przede wszystkim czynienie z pracy zmierzającej do wykorzystania wiedzy ważnego czynnika rozwoju człowieka.).

Kobiety i mężczyźni

Istotne zmiany w liczbie i strukturze zatrudnienia są związane z masowym zatrudnieniem kobiet w krajach wysokorozwiniętych. Praca kobiet poza

gospodarstwem domowym stała się możliwa dzięki postępowi, który spowodował duże oszczędności czasowe w zakresie realizacji prac domowych.

Wzrost zatrudnienia w usługach stwarzał miejsca pracy dla kobiet (zwiększał szanse ich zatrudnienia) i równocześnie generował możliwości podejmowania pracy - chociażby poprzez zwolnienie ich z części opieki nad dziećmi czy ludźmi starymi, możliwość zakupu wielu produktów w formie gotowej do finalnego wykorzystania czy przez rozwój tzw. usług bytowych.

Konsekwencją masowego wejścia kobiet na rynek pracy stało się obniżenie współczynnika zatrudnienia mężczyzn w wieku aktywności zawodowej. Współczynnik zatrudnienia mężczyzn w ostatnich czterdziestu latach uległ we wszystkich prawie krajach wysoko rozwiniętych obniżeniu o około 10 punktów, podczas gdy współczynnik zatrudnienia kobiet wzrósł w tym czasie o około 20 punktów (w stosunku do okresów wcześniejszych wzrost ten jest jeszcze większy)

W sferze pracy dokonały się ogromne zmiany, które oceniać można jako osiągnięcie niebywałego postępu w rozwoju cywilizacji. Dynamika zmian ostatnich dwóch stuleci była szczególnie wysoka. Obecnie nabrała tempa wręcz zawrotnego. Analiza zakresu tych zmian pozwala na sformułowanie następujących prawidłowości:

• Coraz wyraźniej różnicuje się zakres pojęcia praca od pojęcia zatrudnienia. Inaczej mówiąc coraz mniej pracy jest realizowane w formie stałego zatrudnienia.

• Występuje coraz wyraźniej potrzeba indywidualizacji zatrudnienia.

• Zmianie ulegają także modele pracy w biografii ludzi.

• Wobec wzrostu elastyczności pracy konieczne staje się promowanie standardów pracy przyzwoitej.

40 Na czym polega problem godzenia obowiązków rodzinnych i zawodowych i jak próbuje się go rozwiązać? Problematyka zróżnicowania ról społeczno - zawodowych mężczyzn i kobiet.

Godzenie życia rodzinnego i zawodowego, czerpanie satysfakcji zarówno z bycia świetnym i oddanym rodzicem, jak i docenianym pracownikiem nie będzie możliwe, gdy cały ciężar obowiązków domowych spocznie na barkach jednej osoby (kobiety, ale także mężczyzny), gdy po ciężkim dniu w pracy, nie będzie miała ona czasu na odpoczynek, spokój. Stąd niezwykle istotne w tym kontekście jest promowanie związków opartych na partnerskich relacjach oraz zachęcanie ojców do wykorzystywania przysługujących im urlopów wychowawczych i opiekuńczych.
Problem godzenia życia zawodowego i rodzinnego nie może być rozpatrywany w oderwaniu od środowiska rynku pracy, realiów w jakich funkcjonuje polski pracodawca. Sytuacja gospodarcza kraju, niejednokrotnie specyficzne uwarunkowania lokalne, powodują, że dla pracodawcy, odejście kobiety na urlop macierzyński, a potem wychowawczy w zdecydowanym stopniu dezorganizuje pracę. W interesie pracodawców leży możliwie szybki powrót pracownika po urlopie związanym z opieką nad dzieckiem. Większość przedstawicieli pracodawców twierdzi, że odejście kobiety na urlop macierzyński nie stanowi dla nich poważniejszego problemu, gdyż urlop ten trwa stosunkowo krótko. Pracodawcy odczuwają natomiast jako poważne obciążenie korzystanie kobiet z długotrwałych urlopów wychowawczych. Zwracają oni uwagę na kwestię dezaktualizacji kwalifikacji zawodowych, jak również na problemy organizacyjne towarzyszące wdrożeniu do pracy osoby po długiej przerwie w życiu zawodowym. Konieczne wydaje się zatem podtrzymanie kontaktu z pracownikiem przebywającym na urlopie opiekuńczym, a także stosowanie elastycznych form organizacji pracy i zatrudnienia bezpośrednio po powrocie do pracy, a nawet jeszcze w trakcie trwania urlopu wychowawczego. Takie rozwiązanie zapewnia mniej stresowy powrót rodzica do pracy (także z punktu widzenia interesu dziecka), z drugiej strony pracodawca może liczyć na zachowanie ciągłości na danym stanowisku pracy, unika konieczności podnoszenia kwalifikacji nowego pracownika bądź pracownika wracającego po dłuższej przerwie. Okazuje się jednak, że polscy pracodawcy nie posiadają odpowiedniej wiedzy odnośnie możliwości, jakie stwarzają elastyczne formy zatrudnienia, korzyści i strat z tego wynikających, a przede wszystkim informacji w jakim stopniu i dlaczego rozwiązanie to sprawdza się w innych krajach wysoko rozwiniętych. Rozwiązania te wymagają dialogu pomiędzy pracodawcą a zatrudnianym rodzicem. Dialog ten służyć powinien budowaniu kompromisowych rozwiązań satysfakcjonujących obie strony. Kompromis musi oznaczać zrozumienie przez pracownika sytuacji pracodawcy oraz wyrozumiałości ze strony pracodawcy wobec obowiązków rodzinnych, które spoczywają na jego pracownikach.
Kolejny aspekt problematyki godzenia życia rodzinnego i zawodowego, ściśle związany z sytuacją pracodawcy, to zjawisko dyskryminacji kobiet na rynku pracy. Kobiety, ze względu na to, że to głównie one korzystają z urlopów wychowawczych czy opiekuńczych w przypadku choroby dziecka, postrzegane są jako mniej dyspozycyjne, a co za tym idzie mniej atrakcyjne z punktu widzenia pracodawcy. Wyniki przeprowadzonych w ramach projektu badań potwierdzają, że rozwiązaniem dla istniejącej sytuacji nie będzie zmiana kodeksu pracy prowadząca do zwiększenia istniejących przywilejów kobiet, ponieważ wyraźnie kolidować to może z interesem pracodawcy. Budowanie kompromisu powinno raczej dotyczyć: upowszechniania wiedzy, że z uprawnień pracowniczych w zakresie opieki nad dzieckiem mogą korzystać także ojcowie, propagowania rozwiązań umożliwiających kobiecie godzenie życia zawodowego z rodzinnym, a nawet ulg podatkowych dla firm przyjaznych rodzinie, stworzenia nowej oferty ubezpieczeń społecznych i gospodarczych chroniących interesy kobiet i pracodawców w trakcie wykorzystywanego urlopu wychowawczego. Tworzone powinny być także programy umożliwiające kobietom powrót do pracy po urlopie macierzyńskim czy wychowawczym.

• Elastyczność pracy

• Elastyczne godziny pracy są ważnym warunkiem w ramach godzenia życia rodzinnego, zawodowego i osobistego. Elastyczność ta nie odnosi się tylko do pracy w niepełnym wymiarze godzin lub pracy na pół etatu, ale również do środków elastyczności w odn iesieniu do godzin rozpoczynania i kończenia pracy, jak również telepracy.

• Młode matki - które po urodzeniu dziecka napotkały na poważne problemy w zachowaniu równowagi i harmonii pomiędzy swoim życiem zawodowym i rodzinnym. Z jednej strony jest macierzyństwo, chęć zapewnienia dziecku jak najlepszej opieki, bardzo silna potrzeba spędzania czasu z rodziną, z drugiej: ambicje zawodowe, chęć samorealizacji, często silna potrzeba niezależności finansowej. Postrzeganie kobiety przez pryzmat roli matki oraz pracownicy powoduje, że to głównie przed nią roztacza się dylemat pogodzenia życia osobistego z zawodowym. W tym obszarze niezwykle istotne jest także angażowanie do obowiązków rodzinnych i domowych partnerów, ojców dzieci.

• Troska państwa o zatrudnienie dotyczy w równym stopniu mężczyzn i kobiet. Jednak w przypadku kobiet jest to znacznie trudniejsze. Faktem jest bowiem gorsze położenie kobiet w dostępie do zatrudnienia

41 Gdybyś był(a) pracownikiem z portfolio czy twoje umiejętności wystarczyłyby żeby znaleźć pracę( inną niż obecnie wykonywana?)Problematyka zmian na rynku pracy we współczesnych społeczeństwach.

Portfolio to teczka (także w sensie dosłownym, lub np. segregator) z przykładowymi pracami artysty, a w szerszym znaczeniu prezentacja dokonań danej osoby lub firmy, np. plik zawierający próbki, przykłady i wizerunki wykonanych, kompletnych prac mogących być podstawą do oceny jej umiejętności, zdolności do pracy na danym stanowisku lub wykonania danego zadania.

Lub

Coraz bardziej wszystkim znany system „portfolio” tzw. Ludzie z teczką pełną kwalifikacji z łatwością zmieniają jedną prace na inną. Mając swoją teczkę „portfolio” w moim przypadku wcale nie łatwo było mi znaleźć prace. W moim przypadku pracodawcy wymagali jeszcze więcej - wyższe kwalifikacje , większe doświadczenie, i inne. Ale jak w małej miejscowości można z łatwością zmieniać pracę skoro jest tylu bezrobotnych ( ale wszyscy o tym wiemy iż dodatkowe znajomości dają większe szanse na pracę). Biorąc moje „portolio” pod uwagę wysyłając do większych miast zgadzam się że jest to łatwiejsze w znalezieniu pacy - dodatkowo proponowali rozmowę i umowę na czas próbny.

42 Na podstawie definicji bezrobocia przyjętej przez MOP oraz schematu struktury zatrudnienia, bezrobocia i niepodejmowania pracy i występujących w nim kategorii osób scharakteryzuj sytuację na współczesnych rynkach pracy.

Według Międzynarodowej Organizacji Pracy, której definicję bezrobocia honorują badania statystyczne prowadzone w krajach Europy w ramach systemu Eurostat, osoba bezrobotna to ta, która w tygodniu, w którym przeprowadzono badanie, nie wykonywała pracy zarobkowej dłużej niż przez godzinę.

Kategorie bezrobocia

Bezrobocie chroniczne

Bezrobocie cykliczne

Bezrobocie dobrowolne

Bezrobocie długookresowe

Bezrobocie frykcyjne

Bezrobocie globalne

Bezrobocie jawne

Bezrobocie klasyczne

Bezrobocie krótkookresowe

Bezrobocie neoklasyczne

Bezrobocie przymusowe

Bezrobocie sezonowe

Bezrobocie strukturalne

Bezrobocie technologiczne

Bezrobocie ukryte

Bezrobocie średniookresowe

Lub

Bezrobocie wskaźnik dotyczy liczb os. Które są czynne zawodowo ale nie ma dla nich płatnej pracy.

Biorąc pod uwagę współczesny rynek pracy, a dokładniej rynek pracy w moim powiecie jestem w stanie stwierdzić, że w ostatnim czasie znacznie się poprawił czego głównym powodem był wyjazd dużej liczby osób do pracy za garnicę(Anglia , Francja Niemcy) lecz niestety „dobra passa szybko się kończy” i w chwili obecnej na rynku pracy znowu zapanował Krak, ponieważ rozpadające się firmy zaczęły zawalić duże ilości osób a PUP nie jest wstanie zapewnić wszystkim nowych stanowisk pracy. Lecz drugą przyczyną sporej ilości bezrobotnych w moim powiecie jest to co PUP proponuje bezrobotnemu co w efekcie jest albo w ogóle nieopłacalne albo osoba z niewystarczającym doświadczeniem trafia do złej branży i niezadowolonego pracodawcy. Niestety skoro bezrobotny zarabiający 500-600zł ma miesięcznie stracić na dojazdy 400 zł a za 200 utrzymać rodzinę to jest to ani korzystne ani opłacalne.

Nie sądzę że inne miejscowości w naszym kraju mają mniejsze problemy z bezrobociem - jak doskonale wiemy że to wszystko co się dzieje opiera się o naszą politykę i naszych „rządzących” - którzy tylko bardzo pięknie mydlą oczy przed wyborami a potem stwierdzają - „nie udało się” a my obywatele cierpimy i sami sobie musimy radzić.

43 Scharakteryzuj przyczyny, aspekty indywidualnego przeżywania oraz jednostkowe i społeczne skutki bezrobocia

Społeczne skutki bezrobocia

Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym niekorzystnym , ponieważ praca jest dla człowieka nie tyko źródłem utrzymania, ale takze sposobem rozwijania zainteresowań, spełniania ambicji zawodowych itp. Tracąc pracę, ludzie tracą też poczucie bezpieczenstwa, często wiarę we własne mozliwosci. Mają tez obnizone poczucie wlasnej wartosci, a takze poczucie winy wobec bliskich za obnizenie poziomu zycia.

Marnowane są tez wiedza i umiejętności zawodowe ludzi, ktorzy nie mogą znależć pracy. Bezrobotni, nie pracując, nie wytwarzają dóbr i nie płacą podatków. Straty ponosi gosp. i budzet państwa. Natomiast państwo wydaje z budżetu znaczne środki na pomoc dla bezrobotnych i na zasiłki, szkolenia, pozyczki

W gosp. rynkowej niewielkie bezrobocie(od 5%) uznawane jest przez niektorych ekonomistów za zjawisko naturane. Uważają oni, ze niewielkie bezrobocie ma pozytywny wplyw na dyscyplinę pracujących i na ich wydajność.

Indywidualne skutki bezrobocia

Indywidualne koszty bezrobocia to koszty, które ponosi bezpośrednio osoba bezrobotna (i jej rodzina) w związku z utratą pracy; są to koszty związane z utratą dochodów z pracy, natury psychospołecznej oraz zdrowotne. Pozbawienie dochodów z pracy prowadzi do gwałtownego obniżenia poziomu życia osoby bezrobotnej i jej rodziny, do konieczności rezygnacji z wielu

podstawowych potrzeb, związanych także z edukacją i kulturą. Rodzin bezrobotnych nie stać na kształcenie swoich dzieci i na ich rozwój intelektualny. Będą więc one miały w przyszłości znacznie słabszą pozycję przetargową na rynku pracy. Negatywne skutki w sferze materialnej są najbardziej dotkliwe w rodzinach bezrobotnych niepełnych i wielodzietnych. Niektóre rodziny szukają wyjścia z trudnej sytuacji materialnej poprzez emigrację jednego członka rodziny, która przynosi korzyści materialne, ale jednocześnie wiele szkód moralnych w postaci nostalgii za krajem, domem i rodziną osobie będącej na emigracji, a dla osób pozostałych w kraju kłopoty wychowawcze z dziećmi, zwiększenie obowiązków rodzinnych.

Lub

Utrata pracy - to dla każdej osoby mającej stały dochód wielki szok. Po której dla nielicznych może powstać faza optymizmu w związku z otwarciem się nowych możliwości. Jesli jednak optymizm odejdzie lub w ogóle go nie będzie może nastać faza depresji wówczas osoba bezrobotna może wpaść w wielki pesymizm, niezadowolenie, utrata nadziei na znalezienie jakiej kolwiek pracy. Niestety osoba długo pozostająca bez pracy przyzwyczaja się do zaistniałej sytuacji. Wysokie bezrobocie grozi osłabieniem więzi społecznych. Wielkie bezrobocie może grozić niszczeniem struktury społecznej, więzi miedzy ludzkich - mniej czasu spędzają ze sobą. Zarówno jednostkowe i społeczne skutki bezrobocia mogą mieć również wpływ na zwiększająca się liczbę przestępstw kradzież, włamań, wymuszeń jest to spowodowane skutkiem psychicznym z braku środków finansowych potrzebnych do życia i utrzymania rodziny.

44 Czemu służy oświata?Dlaczego jest ważnym elementem życia społecznego ? Jaka jest jej rola oświaty w zmieniających się społeczeństwach?

Oświata - pojęcie "oświata" używane jest często zamiennie z wyrażeniem "system oświaty". Według Słownika Pedagogicznego W. Okonia jest to ogół odpowiednio powiązanych ze sobą placówek i instytucji wychowania bezpośredniego i pośredniego, umożliwiających obywatelom zdobywanie ogólnego i zawodowego wykształcenia oraz wszechstronny rozwój osobowości.

System oświaty tworzą:

System szkolny obejmujący szkoły ogólnokształcące, zawodowe i wyższe.

System wychowania w okresie przedszkolnym.

System kształcenia i wychowania równoległego lub pozaszkolnego.

System kształcenia i wychowania poszkolnego.

Edukacja jest bowiem częścią życia społecznego, z jednej strony odzwierciedla istniejący ład społeczny, z drugiej zaś może w jakimś stopniu oddziaływać na niego, utrwalać go lub osłabiać. Poglądy na istotę i zakres podmiotowości w edukacji pozostają wielce zróżnicowane. Nawet w krajach zachodnioeuropejskich i w USA, gdzie demokratyczna organizacja życia społecznego wydaje się stosunkowo najlepiej rozwinięta, edukacji zarzuca się ograniczenie możliwości rozwojowych ludzi, przedmiotowe i instrumentalne podejście do uczestników procesów oświatowych.

W poszukiwaniu sensu edukacji postawiono pytanie, komu ona ma służyć? Państwu?, ideologiom?, ludziom uczestniczącym w edukacji? Odpowiedzi coraz częściej wskazują na to, że przede wszystkim właśnie ludziom uczestniczącym w różnych formach aktywności edukacyjnej. Wszak upragniona organizacja życia w społeczeństwach demokratycznych ma służyć ludziom współtworzącym takie społeczeństwa. Tego samego oczekuje się od edukacji. Tak pojawia się niejako ogólnospołeczny wymiar szczególnego paradygmatu edukacji - paradygmatu edukacji podmiotowej. W postulacie tym istotna staje się osoba, człowiek biorący udział w edukacji. Nie głównie ideologia, struktury społeczne, społeczeństwo, małe i duże grupy, lecz człowiek, który poprzez udział w złożonym podziale pracy w sferze kulturowej, udział w edukacji wchodzi w nowy typ tak zwanej spersonalizowanej solidarności organicznej. Zmiany ładu społecznego - z hierarchicznego na demokratyczny - wraz z uspołecznieniem, decentralizacją i postępującą demokratyzacją oświaty prowadzą do silniejszego niż dotąd akcentowania prawa wszystkich uczestników edukacji do określania modelu owej edukacji. Żądania podmiotowości w kształceniu i wychowaniu oznaczają więc chęć uzyskania rzeczywistych możliwości decydowania o wszystkim, co dotyczy edukacji.

Lub

Oświata polega na lekcjach odbywających się w zaprojektowanych szkłach, służy rozwojowi następstw materiałów drukowanych, wzrostu alfabetyzacji społeczeństwa dodatkowo posiadanie i korzystanie z wiedzy mogło następować w wielu miejscach i przez wielu ludzi. W nowoczesnym świecie ludziom są potrzebne podstawowa umiejętności tj. pisanie, czytanie, liczenie, prac technicznych, logicznego myślenia, wiedza na temat świata fizycznego, informatyzacji itp. Które są przyswajane przez nasze dzieci od najmłodszych lat.

Oświata jako element życia społecznego jest z dzisiejszego punktu wodzenia bardzo istotna, ponieważ ja jako osoba młoda nadal ucząca się i pracująca wiem czego chce ode mnie społeczeństwo stawia przed nami „młodymi” coraz to wyższe wymagania i większe cele w życiu do osiągnięcia. Jako społeczeństwo wiemy że bez „papierka” nie znaczymy nic to dyplom ukończenia szkoły, kursu, szkolenia stanowi najważniejsza rzecz aby w przyszłości dostać dobrą pracę, być szanowanym w danej grupie społecznej i dojść do określonego celu.

Edukacja, według Wincentego Okonia, jest to ogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi, przede wszystkim dzieci i młodzieży, stosownie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów wychowawczych. Obecnie upowszechnia się szerokie rozumienie tego terminu jako oznaczającego ogół procesów oświatowo - wychowawczych, obejmujących kształcenie i wychowanie oraz szeroko pojmowaną oświatę.

Rola oświaty w coraz bardziej zmieniającym się społeczeństwie zwłaszcza informacyjnym , w którym istotną rolę pełnią media przekazujące informacje. Ze względu na gwałtowny i stały postęp naukowo-techniczny, objawiający się nowymi produktami i usługami, a także nowymi metodami i organizacją pracy, a w konsekwencji coraz to nowymi wymaganiami co do pracowników, w społeczeństwie informacyjnym konieczne będzie uczenie się przez całe życie, a nie głównie w młodości. Uważa się, że co 5-10 lat konieczna będzie zmiana zawodu, a nie tylko miejsca pracy, a do tego nowego zawodu trzeba będzie być profesjonalnie przygotowanym, aby znaleźć zatrudnienie na konkurencyjnym rynku pracy. System obecny - 20 lat nauki (do osiągnięcia wykształcenia wyższego) i 40 lat pracy - odejdzie do historii.

45 Przedstaw i uzasadnij swój pogląd na rolę oświaty w wyrównywaniu różnic społecznych.Upowszechnianie kształcenia i realizacja zasady równych szans edukacyjnych jest niezbędnym elementem budowy społeczeństwa otwartego, w którym nie ma ostrych przedziałów społecznych oraz determinacji losów człowieka przez płeć, miejsce urodzenia, pochodzenie społeczne, zamożność i wykształcenie rodziców, przynależność do określonych kręgów etnicznych i wyznaniowych. -----Mirosław J. Szymański Zagadnienie wyrównywania szans edukacyjnych jest dziś jednym z najważniejszych problemów społecznych i edukacyjnych, odnoszących się przede wszystkim do uczniów pochodzących z zapóźnionych środowisk wiejskich i małomiasteczkowych. Problem ten dotyczy również dzieci i młodzieży z rodzin dotkniętych biedą i ubóstwem (bezrobocie rodziców), rodzin patologicznych, dysfunkcyjnych. Ważne jest tutaj zapewnienie równego startu edukacyjnego, powszechnej dostępności do przedszkoli dla dzieci ze środowisk wiejskich, dostępności do szkół ponadgimnazjalnych oraz wyższych dla młodzieży wiejskiej i z innych środowisk defaworyzowanych, pomocy materialnej dla uczniów ubogich (dofinansowanie obiadów i podręczników), organizowanie zajęć wyrównawczych dla uczniów mających trudności w nauce. Z punktu widzenia mojej pracy - Oświata daje duże możliwości w wyrównywaniu szans dzieci ze środowisk wiejskich, ponieważ mają zaspokojone chociaż podstawowe potrzeby do nauki, kultury jak i do dostępności wyżywienia w szkole podręczników, ale także pomocy niesionej ze strony nauczyciela - wychowawcy.

46 Nowoczesna technika(nowe technologie komunikowania się)a proces desholaryzacji społeczeństwa/

Descholaryzacja -która doczekała się opracowań teoretyczno-ideologicznych to kolejny krok w wydzieraniu społeczeństwu zdobyczy socjalizmu.Jeżeli już iść w tym kierunku to lepsze jest nauczanie na odległość przy wykorzystaniu internetu, autoryzowane przez fachowców niż pozostawienie sprawy w rękach rodziców, którym brak kompetencji do nauczania wszystkich przedmiotów a nie stać ich na indywidualne zatrudnienie tabnu fachowców.System klasowo-lekcyjny przy swoich wadach gwarantuje przy niewielkich środkach lepszy efekt niż za te same pieniądze można zapewnić indywidualnie i uczy kolektywizmu.

W dzisiejszym czasie komputer, Internet to podstawowe wyposażenie zarówno u większości osób w domach jak i w szkołach. Kontakt z nim wcale nie jest ograniczony lecz bardzo rozbudowany. Wszyscy wiemy że już od najmłodszego czasu dzieci uczą się odsługi komputera zarówno od podstawowych informacji do coraz bardzie rozbudowanych. Obsługa komputera to podstawa w dzisiejszym czasie aby dostać pracę. Dzieci które znaja wszystkie litery i podstawowe informacje o programach jak i posługiwania się Internetem wiedzą jak kontaktować się z innymi za pośrednictwem g-g, nasza kalsa, forum , rozmowy z znajomymi skip, itp. Lecz wszyscy informujemy o zagrożeniach sprawdzamy i weryfikujmy co nasze dzieci robią przy komputerze.

47 Na czym polega ukryty program nauczania i jakie są jego społeczne konsekwencje

Rodowód pojęcia "ukryty program".

Trudność empirycznego rozstrzygnięcia szeregu zagadnień związanych z działalnością szkoły, realizacją programów kształcenia i pracą nauczyciela doprowadziło do wyróżnienia swoistego terenu zainteresowań. Uznano, iż wskazać można wiele składników procesu dydaktycznego, które w istotny sposób wpływają na przebieg i wyniki pracy szkoły, a jednocześnie nie poddają się systematycznemu opisowi i analizie. Punktem wyjścia do wszelkich rozważań stało się stwierdzenie, że "często absolwenci szkół różnych typów charakteryzują się zupełnie innymi właściwościami niż te, które zakładano w programach". Przez liczne lata w odpowiedziach na nurtujące wielu badaczy pytanie o przyczyny zwracano uwagę na złe cechy dzieci lub wykazywano błędy czy niedoskonałości procesu kształcenia i wychowania. Mniej więcej 20 lat temu pojawił się pomysł zupełnie innej odpowiedzi będącej oznaką dostrzeżenia pewnych niejawnych aspektów edukacji. Powstało przypuszczenie, że być może to cały układ czynników zwany szkołą wywołuje coś zupełnie innego niż chciano osiągnąć. W ten oto sposób doszło do stworzenia pojęcia hidden curriculum ( hidden agenda lub implict curriculum ), co można tłumaczyć jako "ukryty program".

Zastanawianie się nad "ukrytym programem" ma sens o tyle, o ile my, nauczyciele, uznajemy, że wielokrotnie dzieci uczą się rzeczy przeciwnych do tego, co świadomie zaprojektowaliśmy i co rzekomo było pod naszą kontrolą i nadzorem. Można powiedzieć, że "ukryty program" to to, czego uczy przebywanie w szkole oraz czego uczy mimowolnie nauczyciel. "Ukryty program", to również nieuświadamiane oczekiwania nauczycieli wobec swoich uczniów.

Założenie, że rozpoznawanie przez szkołę dzieci, potocznie określanych jako sprawiających trudności dydaktyczne i/lub wychowawcze polega na obiektywnej ocenie, wydaje się wątpliwe, jeżeli nie uwzględniamy działania "ukrytego programu" i nie spróbujemy uczynić go jawnym. Podobnie profilaktyka niepowodzeń szkolnych (patrz: Lenkiewicz, 1994) będzie nieskuteczna, jeżeli "ukrytych programów" nie uczynimy jawnymi.

Lub

Ukryty program nauczani ma na celu rozwijać indywidualne zdolności twórcze danej osoby przez likwidowanie wszelkich ograniczeń, każdy może się uczyć w każdym okresie swojego życia bez ograniczeń. Biorąc pod uwagę całą rozciągłość programu nauczania osoby ucząca same decydują czego chcą się uczyć. Osoby w ukrytym programie nauczania korzystają z bibliotek, laboratoriów, banków danych z miejsc w którym materiały byłby ogólno dostępne. Studenci dostawaliby karnety uprawniające do korzystania z usług oświatowych w dowolnej formie i wybranym przez siebie czasie. Edukacja ma być dostępna dla każdego kto chciałby z niej korzystać. Już dziś widzimy iż komputery i Internet zrewolucjonizowały oświatę gdzie nie wychodząc z domu mamy wszystko podane gotowe, ale również zmniejszenie nierówności społecznych.

---