Ogólne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy w pomieszczeniach pracy.

Określanie wymagań bhp, należy zacząć od wskazania rodzaju pomieszczenia w zależności od długości przebywania w nim pracowników. Pomieszczenia dzielimy na:

1. Pomieszczenia przeznaczone na pobyt stały- ci sami pracownicy przebywają w nim dłużej niż 4 godziny.

2. Pomieszczenia przeznaczone na pobyt czasowy- ci sami pracownicy przebywają w nim od 2 do 4 godzin.

3. Pomieszczenie uważane za nieprzeznaczone na pobyt ludzi- ci sami ludzie nie przebywają w nim dłużej niż 2 godziny w ciągu doby, a wykonywane przez nich czynności mają charakter dorywczy, bądź też praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem oraz konserwacją maszyn i urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku, mają miejsce procesy technologiczne nie pozwalające na zapewnienie warunków przebywania osób stanowiących ich obsługę, bez zastosowania indywidualnych urządzeń ochrony osobistej i zachowania specjalnego reżimu organizacji pracy, oraz jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu przebywania w nich osób zajmujących się obsługą.

Zgodnie z III Działem Rozporządzenia Ministra pracy i polityki socjalnej, z dnia26.09.1997 roku, w sprawie ogólnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia pracownikom:

1. Oświetlenie naturalne i sztuczne.

2. Odpowiednią temperaturę.

3. Wymianę powietrza.

4. Zabezpieczenie przed wilgocią.

5. Zabezpieczenie przed niekorzystnymi warunkami cieplnymi, nasłonecznieniem.

6. Zabezpieczenie przed drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i uciążliwościami.

7. Odpowiednie wymiary pomieszczeń.

8. Prawidłową ewakuację.

9. Właściwą odporność ogniową elementów budowlanych.

Ponadto pracodawca jest zobowiązany do utrzymywać pomieszczenia pracy w czystości i porządku oraz zapewnić ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy.

Oświetlenie naturalne lub sztuczne

We wszystkich pomieszczeniach stałej pracy należy zapewnić oświetlenie dzienne. Oświetlenie elektryczne należy natomiast zapewnić w tych miejscach, w których odbywa się praca w porze nocnej, lub jeżeli zastosowanie światła dziennego nie wystarcza do bezpiecznego wykonywania pracy. Należy pamiętać o tym, że połączenie ze sobą oświetlenia światłem sztucznym i naturalnym nie może wykazywać różnic natężenia, wywołujących olśnienie przy przejściu między tymi pomieszczeniami.

Są sytuacje i pomieszczenia, w których nie jest możliwe zapewnienie oświetlenia naturalnego. W takiej sytuacji pracodawca może za zgodą właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej, po porozumieniu z właściwym okręgowym inspektorem pracy, zastosować wyłącznie oświetlenie sztuczne - elektryczne. Podstawowym warunkiem uzyskania takiej zgody jest fakt, że praca mogła być prawidłowo i bezpiecznie wykonywana właśnie przy użyciu oświetlenia elektrycznego.

Odpowiednia temperatura

W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14°C (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18°C (291 K).

Wymiana powietrza

Pomieszczenia pracy powinny być zabezpieczone przed niekontrolowaną emisją ciepła. W związku z tym pracodawca, organizując pomieszczenia pracy, musi pamiętać o zapewnieniu w nich wymiany powietrza. Jedną z możliwości jest zastosowanie właściwie dobranej i sprawnej wentylacji lub klimatyzacji. Wentylacja naturalna zależy w dużej mierze od warunków atmosferycznych panujących w danym dniu. Polega ona bowiem na wietrzeniu pomieszczeń dzięki różnicy temperatury, a więc i gęstości powietrza wewnątrz oraz na zewnątrz budynku, jak również dzięki działaniu wiatru. W tej metodzie wentylacji powietrze dostaje się do budynku przez nieszczelności w oknach i drzwiach lub przez specjalne nawiewniki, a wydostaje się przez kratki oraz kanały wentylacyjne. W pomieszczeniach pracy można także zastosować wentylację mechaniczną. Na wymianę powietrza nie mają wtedy wpływu warunki atmosferyczne, a co za tym idzie, jest ona bardziej niezawodna. Wymuszony przepływ powietrza w tego rodzaju wentylacji uzyskuje się dzięki zastosowaniu wentylatora. Strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacji nawiewnej nie powinien być skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy. Wentylacja nie powinna powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy. Nie dotyczy to wentylacji awaryjnej. Klimatyzacja to nic innego jak utrzymywanie odpowiednich warunków ciśnienia, temperatury, wilgotności oraz składu chemicznego powietrza wolnego od zanieczyszczeń w zamkniętych pomieszczeniach. Jej celem jest zapewnienie właściwych warunków higienicznych w pomieszczeniach pracy. Stosowanie wentylacji mechanicznej i klimatyzacji niesie ze sobą jednak pewne zagrożenia. Ich złe używanie lub brak konserwacji i czyszczenia mogą powodować groźne dla zdrowia choroby. Mowa tu głównie o chorobotwórczych bakteriach Legionella, które mogą powodować chorobę zakaźną legionelozę, występującą pod postacią zachorowań grypopodobnych, a czasami śmiertelnego zapalenia płuc. Ryzyko zachorowania dotyczy wszystkich, choć szczególnie ludzi z obniżoną odpornością, palaczy, diabetyków. W związku z tym pracodawca obok obowiązku zapewnienia odpowiedniego przepływu powietrza i temperatury w pomieszczeniach pracy, musi również zwrócić szczególną uwagę na prawidłową eksploatację i konserwację instalacji wentylacyjnych oraz klimatyzacyjnych.

Okna i świetliki, przeznaczone do wietrzenia pomieszczeń, należy wyposażyć w urządzenia pozwalające na otwieranie ich w sposób łatwy i bezpieczny z poziomu podłogi oraz ustawienie części otwieranych w pożądanym położeniu.

Optymalna prędkość ruchu powietrza wynosi 0,2-0,5m/s w ciepłej porze roku i 0,2-03 m/s w zimnej. Ruch powietrza w pomieszczeniu pracy można również wywołać poprzez wietrzenie pomieszczeń. Podczas wietrzenia należy pamiętać, że nie wolno dopuszczać do powstawania lokalnych przeciągów. Ponadto jednostronne wietrzenie pomieszczeń przynosi pożądane skutki, gdy głębokość pomieszczenia nie przekracza 8,5 metra. Okna należy wyposażyć w lufciki lub mechanizm do ich uchylania, a świeże powietrze doprowadzane do stanowisk pracy przez system wentylacji powinno być zasysane z miejsc, w których powietrze nie jest zanieczyszczone.

Podłoga

Podłoga powinna być równa i nieśliska, niepyląca i odporna na ścieranie oraz nacisk, a także łatwa do utrzymania w czystości. W pomieszczeniach, w których mogą wystąpić mieszaniny wybuchowe palnych par, pyłów lub gazów z powietrzem, powierzchnie podłóg powinny być wykonane z materiału niepowodującego iskrzenia mechanicznego lub wyładowań elektrostatycznych. Jeżeli podłoga jest wykonana z materiału będącego dobrym przewodnikiem ciepła lub jeżeli przy wykonywaniu pracy występuje jej zamoczenie, w przejściach oraz w miejscach do stania i siedzenia powinny znajdować się podesty izolujące od zimna lub wilgoci albo powinny być stosowane inne środki izolujące. Podesty powinny być stabilne, wytrzymałe na obciążenie użytkowe, zabezpieczające przed poślizgiem i potknięciem oraz łatwe do utrzymania w czystość

Zabezpieczenie przed wilgocią

Ważnym parametrem powietrza w środowisku pracy jest jego wilgotność względna, czyli stosunek ilości pary wodnej zawartej w powietrzu do ilości maksymalnej przy danej temperaturze. Niestety duży wpływ na optymalne warunki wilgotności powietrza ma temperatura otoczenia.

Pracownik ma dobre samopoczucie, jeśli w temperaturze 18-20^o C względna wilgotność powietrza wynosi 40-50 % lub w 25^o C- 25-40%

Dlatego też pracodawca powinien pamiętać, że dopływ powietrza na stanowiskach pracy może być zapewniony w sposób naturalny przez kanały wentylacyjne, okna, drzwi.

Zabezpieczenie przed niekorzystnymi warunkami cieplnymi nasłonecznieniem.

Okna i świetliki powinny być wyposażone w odpowiednie urządzenia eliminujące nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na stanowiska pracy.

Odpowiednie wymiary pomieszczeń

Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy powinny zapewniać spełnienie wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych technologii oraz czasu przebywania pracowników w tych pomieszczeniach.

Aby praca mogła być wykonywana bezpiecznie, należy przede wszystkim zapewnić pracownikom odpowiednio wiele tzw. wolnej powierzchni stanowiska pracy. Jej wymiary powinny zapewnić pracownikom pełną swobodę ruchu, wystarczającą do wykonywania powierzonej pracy bezpiecznie i efektywnie. Na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m³ wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m² wolnej powierzchni podłogi (nie zajętej przez urządzenia techniczne itp.)

Wysokość pomieszczeń stałej pracy nie może być mniejsza niż 3m w świetle. Dopuszcza się obniżenie wysokości tych pomieszczeń do 2,5m w świetle, jeżeli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie więcej niż 4 pracowników, a na każdego z nich przypada co najmniej po 15m³ wolnej objętości pomieszczenia; a także w przypadku zastosowania w tych pomieszczeniach klimatyzacji- wymagana jest zgoda państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Natomiast wysokość pomieszczeń, w których pracownicy przebywający jedynie 2-4 godziny w ciągu dobry- nie może być mniejsza niż 2,2 m.

Lektury podmiotu:

1. Rozporządzenie Ministra pracy i polityki socjalnej, z dnia 26.09.1997 roku, w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (Dz. U. Nr 129 poz. 844)

Lektury przedmiotu:

1. www.ciop.pl

2. www.bhp.wieszjak.pl

3. Tomaszewska Katarzyna- Wymagania dla pomieszczeń pracy.

1

---