PORADNIK
CHOROBY ZAWODOWE I WYPADKI PRZY PRACY
Pojęcia ogólne
Zarówno pojęcie “choroby zawodowe” jak i “wypadki przy pracy są pojęciami prawnymi. U ich podłoża leży wprawdzie schorzenie bądź uraz w sensie medycznym, jednak nie każde schorzenie bądź uraz, nawet jeśli jest związane z wykonywaniem pracy zawodowej może być uznane za chorobę zawodową lub wypadek przy pracy
Pojęcia te wywodzą się z ustawy Kodeks Pracy, podstawowego aktu prawnego określającego ogólnie całość zagadnień związanych z pracą zawodową. Zauważyć jednak należy, że Kodeks Pracy dotyczy tylko pracowników zatrudnionych na podstawie różnych form umów, nie dotyczy zaś pracowników samozatrudniających się, czyli tworzących jednoosobowe firmy oraz rolników indywidualnych.
Zagadnienia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy zawarte są w dziale 10 Kodeksu Pracy, a ogólne przepisy dotyczące wypadków przy pracy i chorób zawodowych zawarte są w rozdziale 7 tego działu. W rozdziale tym wydano tzw. delegacje ustawowe do opracowania przez Radę Ministrów rozporządzeń określających szczegółowe zasad postępowania przy ustalaniu okoliczności wypadków przy pracy oraz wykazu chorób zawodowych i zasad postępowania w sprawach chorób zawodowych. Minister ds. zdrowia miał opracować sposób dokumentowania chorób zawodowych oraz wytyczne diagnostyczno orzecznicze i kryteria rozpoznawania chorób zawodowych. Minister ds. pracy miał określić wzór protokołu powypadkowego oraz wzór karty statystycznej wypadku przy pracy.
Jednak zarówno samozatrudniający się, prowadzący działalność gospodarczą, duchowni, jak i np. więźniowie, wykonujący pracę, oraz osoby duchowne podczas wykonywania czynności religijnych objęci są ubezpieczeniem z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Wynika to z ustawy z dnia 30 października 2002 o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych zawartej w poz. 1673 Dz. U Nr 199 z 2002r.
Dla rolnika indywidualnego i osoby objętej ubezpieczeniem rolniczym podstawą do uzyskania świadczenia z tytułu wypadku przy pracy i choroby zawodowej jest ustawa z dnia 20.12.1990r o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. Nr 7 poz. 25 z 1998r)
Wypadki przy pracy
Podstawy prawne
Wspomniana wyżej ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych zawiera jednoznaczną definicję wypadku przy pracy.
Za wypadek przy pracy uważa się:
nagłe zdarzenie
spowodowane przyczyną zewnętrzną
powodujące uraz lub śmierć,
które nastąpiło w związku pracą: podczas lub w związku z wykonywaniem zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, podczas lub w związku z wykonywaniem czynności, na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia, w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Ciężki wypadek przy pracy - wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała ( takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia), naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie, trwałe istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
Wypadek śmiertelny -wypadek przy pracy w wyniku, którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.
Wypadek zbiorowy - wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.
Dane zdarzenie można rozpatrywać jako wypadek przy pracy wtedy gdy spełnia 4 warunki:
Nagłość zdarzenia
W świetle dotychczasowego orzecznictwa sądów zdarzenie jest nagłe wtedy, gdy trwa nie dłużej niż wynosi czas jednej zmiany roboczej. Istotny jest więc czas trwania samego zdarzenia (np. upadek z następczym krwotokiem podpajęczynówkowym, który ujawnił się po upływie dłuższego czasu, ale wypadkiem przy pracy jest również udar cieplny powstały już po zakończeniu dniówki roboczej, wywołany przebywaniem przez całą zmianę roboczą w gorącym mikroklimacie.
Przyczyna zewnętrzna:
Uraz mechaniczny, termiczny, upadek. Za przyczynę zewnętrzną uznaje się także wysiłek niezbędny do wykonania pracy, nawet jeśli nie przekracza on dopuszczalnych norm. Zewnętrzną przyczyną jest także każdy czynnik sprawczy pochodzący spoza organizmu poszkodowanego i zdolny w określonych warunkach wywołać określone skutki, tym także pogorszyć stan zdrowia pracownika dotkniętego schorzeniem samoistnym.
Stres na stanowisku pracy może być uznany za przyczynę zewnętrzną, jeśli łączył się z wykonywaniem obowiązków wiążących się z dużym obciążeniem psychofizycznym (lekarze, dyrektorzy, maszyniści kolejowi). Stres związany w wykonywaniem obowiązków pracowniczych, których przeciętny organizm ludzki jest w stanie znieść bez istotnego uszczerbku dla zdrowia nie jest przyczyną zewnętrzną.
I tak na przykład:
Nie można nadać charakteru przyczyny zewnętrznej samemu faktowi zdenerwowania, spowodowanego nie odpowiadającym życzeniom pracownika przesunięciem go do innej pracy, w wyniku czego zemdlał, a upadając złamał kciuk lewej dłoni.
Upadek przy pracy ze złamaniem podstawy czaszki spowodowanej napadem padaczkowym nie jest przyczyną zewnętrzną.
Związek z pracą
Dla uznania zdarzenia za wypadek przy pracy nie jest konieczny związek przyczynowy ( uraz jest efektem wypadku przy pracy), wystarczy związek czasowy (podczas pracy) lub związek miejscowy ( w pracy).
Nie wyklucza związku z pracą a tym samym uznania za wypadek przy pracy przebywanie pracownika pod wpływem alkoholu, środków odurzających, działanie umyślne i rażące niedbałość. Powyższe czynniki mogą być jednak podstawą do odmowy wypłaty świadczeń.
Uraz
Warunkiem koniecznym do stwierdzenia wypadku przy pracy jest istnienie urazu. Obecnie nie uznaje się za wypadki przy pracy zdarzeń, w trakcie których nie doszło do urazu, choćby spowodowały straty materialne.
Tryb postępowania
Tryb postępowania został szczegółowo opisany w rozporządzeniu RM z dnia 28 lipca 1998r zamieszczone w Dz. U. nr. 115 poz. 744 oraz towarzyszącym mu rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z 16.09.2004r Dz. U. Nr 227 poz. 2298) zawierający wzór protokółu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
Postępowanie powypadkowe
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania pracownik, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala, powinien poinformować niezwłocznie o wypadku swojego przełożonego.
Do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób wykluczający: dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych, wydać polecenie zakazujące uruchamiania bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które mają związek z wypadkiem i dokonywania zmiany położenia maszyn i innych urządzeń technicznych, jak również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały wypadek. Zgodę na uruchomienie maszyn i innych urządzeń technicznych lub dokonanie zmian w miejscu wypadku wyraża pracodawca, po dokonaniu oględzin miejsca wypadku oraz po sporządzeniu, jeśli zachodzi potrzeba szkicu lub fotografii miejsca wypadku.
O każdym wypadku śmiertelnym, zbiorowym lub ciężkim pracodawca ma obowiązek bezzwłocznie powiadomić Prokuraturę i Państwową Inspekcję Pracy. Dokonywanie zmian w miejscu wypadku bez uzyskania zgody tych organów jest dopuszczalne tylko w przypadku gdy zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia grożącemu niebezpieczeństwu.
Okoliczności i przyczyny wypadków ustala zespół powypadkowy, w którego skład wchodzi pracownik kierujący służbą BHP pracy oraz zakładowy społeczny inspektor pracy. W przypadku braku w firmie służby BHP i społecznej inspekcji pracy - w skład zespołu wchodzą przedstawiciel pracodawcy i pracowników.
Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a w szczególności powinien:
dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne
okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,
jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca wypadku,
wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,
zebrać informacje od świadków wypadku,
zasięgnąć opinii lekarza, oraz w razie potrzeby innych specjalistów,
zebrać inne dowody dotyczące wypadku,
Na podstawie w/w danych dokonać kwalifikacji prawnej wypadku, kierując się zasadami określonymi w ustawie wypadkowej, określić wnioski i środki profilaktyczne.
Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, który miał miejsce na terenie innego zakładu pracy, dokonuje zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę poszkodowanego, w obecności przedstawiciela pracodawcy, na którego terenie miał miejsce wypadek .
Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, zespół powypadkowy sporządza protokół ustalenia okoliczności i przyczyn
wypadku. Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed zatwierdzeniem protokołu. Poszkodowany ma prawo zgłoszenia
uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym, o czym zespół powypadkowy jest obowiązany pouczyć poszkodowanego. Poszkodowany ma prawo wglądu do akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek i odpisów oraz kopii. W przypadku śmierci pracownika zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać z treścią protokołu powypadkowego członków rodziny zmarłego pracownika oraz pouczyć ich o prawie do zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym.
Postępowanie powypadkowe prowadzone powinno zostać zakończone sporządzeniem protokołu w ciągu 14 dni. Pracodawca ma 5 dni na zatwierdzenie protokołu.
Stwierdzenie w protokole powypadkowym, że wypadek nie jest wypadkiem przy pracy albo że zachodzą okoliczności, które mogą mieć wpływ na prawo pracownika do świadczeń przysługujących z tytułu wypadku, wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia. Zespół powypadkowy po sporządzeniu protokółu powypadkowego doręcza go niezwłocznie pracodawcy w celu zatwierdzenia.
Pracodawca zobowiązany jest prowadzić rejestr wypadków przy pracy.
Podstawowym dokumentem uprawniającym do ewentualnych świadczeń powypadkowych jest protokół wypadku przy pracy.
Pracownik, jeżeli ma interes prawny, może wystąpić do sądu pracy z powództwem o sprostowanie protokołu wypadkowego.
Stwierdzenie w protokole powypadkowym, że wypadek nie jest wypadkiem przy pracy albo że zachodzą okoliczności, które mogą mieć wpływ na prawo pracownika do świadczeń przysługujących z tytułu wypadku, wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia. Zespół powypadkowy po sporządzeniu protokółu powypadkowego doręcza go niezwłocznie pracodawcy w celu zatwierdzenia. Podstawowym dokumentem uprawniającym do ewentualnych świadczeń powypadkowych jest protokół wypadku przy pracy.
Pracownik, jeżeli ma interes prawny, może wystąpić do sądu pracy z powództwem o sprostowanie protokołu wypadkowego.
Choroby zawodowe
Podstawy prawne
Sprawy chorób zawodowych normalizowane są przez rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30.07.03r zamieszczone w Dzienniku Ustaw nr 132 poz. 1115 z 2002r.
Rozporządzenie to jest aktem wykonawczym do Kodeksu Pracy a konkretnie oparte jest na art. 237 §1 pkt. 2 i 3 precyzuje ono, że za chorobę zawodową może być uznane tylko takie schorzenie, które:
jest ujęte w wykazie chorób zawodowych, zawierającym 26 pozycji określających grupy chorób zawodowych, ze szczegółowym wyliczeniem jednostek chorobowych w każdej grupie.
w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że choroba została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.
Dodatkowym aktem prawnym określającym szczegółowo dokumentacje stosowaną w postępowaniu o uznanie choroby zawodowej jest rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1.08.2002r zawarte w Dz. U. Nr 132 poz. 1121.
Zawiera ono wzory formularzy, jakie powinny być stosowana podczas zgłaszania podejrzenia choroby zawodowej, prowadzenia oceny narażenia zawodowego, orzekania w sprawie choroby zawodowej oraz wydawania decyzji administracyjnej.
W przypadku rolnika również przysługuje mu prawo do ubiegania się o uznanie choroby zawodowej. Art 46 pkt.3 przytaczanej już ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników uściśla, że stwierdzenia rolniczej choroby zawodowej dokonują organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w trybie określonym w przepisach wydanych na podstawie Kodeksu Pracy.
Tryb postępowania
Obowiązek zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej mają pracodawca, zatrudniający pracownika u którego podejrzewa chorobę zawodową oraz lekarz, który podczas wykonywania zawodu powziął podejrzenie choroby zawodowej.
Mogą tego zgłoszenia dokonać także:
sam pracownik, przy czym pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza podejrzenie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim opiekę profilaktyczną.
lekarz stomatolog, który podejrzewa u pacjenta istnienia takiej choroby
lekarz weterynarii, który podczas wykonywania zawodu stwierdził u pracownika mającego kontakt ze zwierzętami objawy mogące nasuwać podejrzenie choroby zawodowej.
Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej pracodawca, pracownik oraz lekarz weterynarii dokonują przez przesłanie zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej (zał. 1 rozp. w sprawie dokumentacji) do Państwowego Inspektora Sanitarnego i Państwowego Inspektora Pracy na terenie działania, którego mieści się zakład pracy pacjenta.
Natomiast lekarze przesyłają skierowanie na badania ( zał. 2 do rozporządzenia w sprawie dokumentacji) do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy na terenie, którego mieszka pacjent, a kopię tego skierowania przesyłają do Inspektorów Pracy i Sanitarnego na terenie, którego znajduje się zakład pracy. Jeżeli chorobę zawodową zgłasza lekarz sprawujący opiekę profilaktyczną nad zakładem pracy, powinien on przeprowadzić ocenę narażenia zawodowego w zakładzie pracy pracownika, a jej wyniki zamieścić w karcie oceny narażenia zawodowego (zał 3 rozporządzenia w sprawie dokumentacji), którą dołącza do skierowania na badania.
Zgłoszenie choroby zawodowej może dotyczyć tylko choroby, która jest zawarta w wykazie chorób zawodowych.
Dalszy tok postępowania jest szczegółowo opisany w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30.07.2002r, w sprawie wykazu chorób zawodowych (...)
Decyzję o uznaniu choroby zawodowej wydaje właściwy Państwowy Inspektor Sanitarny. W przypadku rozpoznania u pracownika, przez służbę medycyny pracy choroby zawodowej i
wydaniu przez Państwowego Inspektora Sanitarnego decyzji o uznaniu tej choroby, pracodawca jest obowiązany ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a także przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze oraz zapewnić realizację zaleceń lekarskich.
Pracodawca zobowiązany jest prowadzić rejestr zachorowań na choroby zawodowe.
Wykaz chorób zawodowych zawiera dwie kolumny: w pierwszej zawarta jest grupa chorób zawodowych, a w drugiej: okres między zakończeniem narażenia zawodowego na czynnik szkodliwy a wystąpieniem udokumentowanych objawów choroby, który upoważnia do rozpoznania (a także zgłoszenia podejrzenia) choroby zawodowej.
Poz. 1 - zatrucia ostre i przewlekłe
Poz. 2 - gorączka metaliczna (gorączka odlewników) - ostry efekt toksyczny oddziaływania par cynku powstających podczas wytapiania, odlewania cynku i jego stopów oraz spawania lub cięcia stopów cynku oraz w trakcie nakładania powłok galwanicznych
Poz. 3 - pylice płuc
1. Pylica krzemowa
2. Pylica górników kopalń węgla
3. Pylico-gruźlica
4. Pylica spawaczy
5. Azbestoza
6. Inne
Poz. 4 Choroby płuc lub osierdzia wywołane pyłem azbestu
1. Zgrubienia opłucnej
2. Rozległe blaszki opłucnej bądź osierdzia
3. Wysięk opłucnej
Poz. 5 Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem (FEV1) poniżej 50% wartości należnej, wywołanej narażeniem na pyły i gazy drażniące, jeżeli w ostatnich dziesięciu latach pracy zawodowej były przypadki stwierdzenia na stanowisku pracy przekroczeń odpowiednich normatywów higienicznych.
Z czynników zawodowych najbardziej istotny wpływ na rozwój POChP mają głównie gazy o silnym działaniu drażniącym, najczęściej SO2, NOx, oraz pyły zawierające wolną krystaliczną krzemionkę oraz ewentualnie dodatkowo narażenie na kadm. Jest to typowa choroba zawodowa spawaczy. Nie można jednak zapomnieć, że głównym i najczęstszym czynnikiem ryzyka powstania POChP jest palenie papierosów.
Poz. 6 Astma oskrzelowa
Astma oskrzelowa spowodowana może być działaniem czynników wielko- i małocząsteczkowych o działaniu alergizującym.
Czynniki wielkocząsteczkowe to:
alergeny zwierzęce np. sierść zwierząt, pierze ptasie, mocz świni, alergeny roztoczy
alergeny roślinne: ziarna zbóż, mąka, pasze
lateks
pleśnie
mleko
pył drzewna
enzymy, detergenty
kalafonia
Czynniki niskocząsteczkowe:
izocyjaniany
aldehydy,
Poz. 7 Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych
1. Postać ostra
2. Postać przewlekła
Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych wywoływane jest działaniem pyłu organicznego, zwłaszcza pyłu zbóż lub innych roślin. Pył tego typu zawiera bardzo wiele różnorodnych i często nie do końca poznanych czynników o potencjalnym działaniu cytotoksycznym oraz alergizującym. Do poznanych składników pyłu organicznego należą: fragmenty ziarna, zbóż, mykotyksyny, bakterie, ich składniki i produkty (endotoksyny, peptydoglikany, enzymy proteolityczne, roztocza, fragmenty owadów oraz wydaliny zwierzęce),
Poz. 8 Ostre uogólnione reakcje alergiczne.
Poz. 9 Byssinoza - choroba układu oddechowego wywoływana przez pył bawełny, rzadziej lnu i konopi, charakteryzująca się obecnością zwężenia oskrzeli w odpowiedzi na uwolnioną w tkance płucnej endogenną histaminę. Inaczej zwana gorączka poniedziałkową w związku występowaniem dolegliwości po powrocie do pracy i ich ustępowaniem w trakcie tygodnia roboczego. Charakteryzuje się występowaniem gorączki, napadów kaszlu i duszności, uczuciem ściskania w klatce piersiowej. Narażeni są głównie pracownicy przemysłu tekstylnego, pracownicy roszarni lnu
Poz. 10. Beryloza - choroba związana z oddziaływaniem berylu na tkankę płucną. Beryl jest metalem używanym w produkcji stopów miedzi, i aluminium, w przemyśle, elektronicznym, zbrojeniowym, ceramicznym oraz do produkcji lamp neonowych. Czas utajenia wynosi od 10 do 15 lat. Objawy: skryty początek, suchy kaszle duszność, niewydolność oddechowa, zaburzenia wentylacyjne o charakterze restrykcyjnym. W obrazie radiologicznym, histopatologicznym, radiologicznym i klinicznym beryloza imituje sarkoidozę.
Poz.11 Choroby płuc wywołane działaniem pyłów metali twardych
Do metali twardych zaliczamy kobalt, wolfram (częściej używany w postaci węgliku), tantal i tytan. Najczęściej wywoływanym schorzeniem jest tzw. płuco kobaltowe wywołane ekspozycją na ten właśnie metal. Narażenie dotyczy głownie pracowników przemysłu elektromaszynowego, samochodowego i lotniczego. Kobalt używany jest także jako barwnik, katalizator, w przemyśle szklarskim oraz przy produkcji elektrod. Znajduje zastosowanie także przy produkcji wierteł i tarcz ściernych.
Efektami działania metali twardych mogą być astma oskrzelowa oraz śródmiąższowe zapalenie płuc. Ta druga choroba ma zwykle dość powolny przebieg a jej objawami jak każdej śródmiąższowej choroby płuc są duszność, suchy kaszel i spadek masy ciała, następnie nadciśnienie i serce płucne.
Poz.12 Alergiczny nieżyt nosa
Poz.13 Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym
Poz. 14 Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym bądź drażniącym.
Dotyczy pracowników narażonych na działanie mgieł lub par głównie silnych kwasów lub zasad. Narażeni są pracownicy zajmujący się obsługą wózków akumulatorowych starszych typów podczas procesu ładowania akumulatorów. Perforacja przegrody nosa jest typową chorobą galwanizerów, którzy oprócz czynników wymienionych wyżej narażeni są także na związki chromu.
Poz. 15 Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat.
guzki głosowe twarde
wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych
niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią.
Poz. 16 Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego
ostra choroba popromienna uogólniona po napromieniowaniu całego ciała lub przeważającej jego części
ostra choroba popromienna o charakterze zmian zapalnych lub zapalno-martwiczych skóry i tkanki podskórnej
przewlekłe popromienne zapalenie skóry
przewlekłe uszkodzenie szpiku kostnego
zaćma popromienna
nowotwory złośliwe z prawdopodobieństwem indukcji przekraczającym 10%
Poz. 17. Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi:
rak płucna, rak oskrzeli
międzybłoniak opłucnej albo otrzewnej (azbest)
nowotwór układu krwiotwórczego
nowotwór skóry
nowotwór pęcherza moczowego
naczyniako -mięsak wątroby (chlorek winylu)
inne nowotwory
Poz. 18 Choroby skóry
alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia
trądzik olejowy, smarowy lub chlorowy o rozległym charakterze
drożdżakowe zapalenie skóry rąk u osób pracujących w warunkach sprzyjających rozwojowi drożdżaków chorobotwórczych
grzybice skóry u osób stykających się z materiałem biologicznym pochodzącym od zwierząt
pokrzywka kontaktowa
toksyczne zapalenie skóry z przebarwieniem wywołane przez smary lub oleje
liszaj płaski kontaktowy wywołany odczynnikami stosowanymi w fotografii barwnej
fotodermatozy zawodowe
rozległe szpecące odbarwienia lub przebarwienia skóry albo inkrustacja skóry cząstkami ciał obcych
Poz. 19 Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy
przewlekłe zapalenia ścięgna i jego pochewki
przewlekłe zapalenie kaletki maziowej
przewlekłe uszkodzenie łąkotki
przewlekłe uszkodzenie torebki stawowej
przewlekłe zapalenie okołostawowe barku
przewlekłe zapalenie nadkłykcia kości ramiennej
zmęczeniowe złamanie kości
martwica kości nadgarstka
Poz. 20 Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy
zespól cieśni w obrębie nadgarstka
zespół rowka nerwu łokciowego
Poz. 21 Obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem rogu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB[A] w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1,2 i 3 kHz
Poz. 22 Zespół wibracyjny
1) postać naczyniowo-nerwowa
2) postać kostno-stawowa
3) postać mieszana
Poz. 23. Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego bądź obniżonego ciśnienia atmosferycznego
1. choroba dekompresyjna
2. urazy ciśnieniowe
3. następstwa oddychania mieszaninami gazowymi pod zwiększonym ciśnieniem,
Poz. 24. Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia:
1. udar cieplny albo jego następstwa
2. wyczerpanie cieplne i jego następstwa
3. odmroziny
Poz. 25 Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi chemicznymi lub biologicznymi:
alergiczne zapalenie spojówek
ostre zapalenie spojówek wywołane promieniowaniem nadfioletowym
epidemiczne wirusowa zapalenie spojówek lub rogówki
zwyrodnienie rogówki wywołane czynnikami drażniącymi
zaćma wywołana działaniem promieniowania podczerwonego lub długofalowego nadfioletowego
centralne zmiany zwyrodnieniowe siatkówki i naczyniówki wywołane krótkofalowym promieniowaniem podczerwonym lub promieniowaniem widzialnym z obszaru widma niebieskiego
Poz. 26 Choroby zakaźne i pasożytnicze albo ich następstwa.
1. wirusowe zapalenie wątroby
2. borelioza
3. gruźlica
4. bruceloza
5. pełzakowica
6. zimnica
7. inne choroby zakaźne lub pasożytnicze
Świadczenia powypadkowe
Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową
przysługują z tego tytułu świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych przewiduje dla osób poszkodowanych poniższe rodzaje świadczeń:
1) zasiłek chorobowy w wysokości - 100 % ( to świadczenie przysługuje osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w wypadkach w drodze do pracy, a także w przypadku choroby zawodowej),
2) świadczenie rehabilitacyjne - po okresie pobierania zasiłku, gdy leczenie rokuje, że pracownik odzyska zdolność do pracy,
3) zasiłek wyrównawczy, gdy wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek uszczerbku na zdrowiu,
4) jednorazowe odszkodowanie, dla pracownika lub jego rodziny,
5) rentę z tytułu niezdolności do pracy ,
6) rentę szkoleniową,
7) rentę rodzinną,
8) dodatek pielęgnacyjny,
9) pokrycie kosztów leczenia.
Świadczenia, w oparciu o obowiązujące regulacje prawne przyznaje i wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie sporządzonego przez pracodawcę protokołu powypadkowego, albo decyzji PIS o uznaniu choroby zawodowej. ZUS może odmówić wypłaty świadczeń w drodze
decyzji administracyjnej, gdy protokół powypadkowy zawiera bezpodstawne stwierdzenia lub posiadają braki formalne. Świadczenia nie przysługują, gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, albo pozostawania w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych .
Pracownik może wystąpić do pracodawcy z roszczeniem o odszkodowanie za przedmioty osobistego użytku pracownika które uległy zniszczeniu lub uszkodzenie(za wyjątkiem samochodu) w czasie wypadku przy pracy.
10