Podczas trwania praktyki w świetlicy socjoterapeutycznej nr 5 znajdującej się przy Stowarzyszeniu Pomocy Bliźniemu im. Brata Krystyna w Gorzowie zapoznałam się z historia stowarzyszenia, jego misją, celami i zadaniami jakie stawia sobie świetlica, działalnością profilaktyczno - terapeutyczną, pracą wolontariuszów, z dokumentacją (którą przedstawię jako załącznik do raportu) oraz zebrałam liczne doświadczenia podczas obserwacji oraz uczestnictwa w zajęciach prowadzonych w ośrodku. Po króćce omówię organizacje i charakter pracy jaki zebrałam podczas obserwacji na praktyce.

Stowarzyszenie Pomocy Bliźniemu im. Brata Krystyna w Gorzowie Wlkp. zostało założone dnia 26.11.1992r. Powstało ono z inicjatywy jego pierwszego i jedynego Prezesa - mgr inż. Augustyna Wiernickiego.
Głównym celem Stowarzyszenia - od początku istnienia - było prowadzenie działalności charytatywnej i pomocowej, co zostało szczegółowo ujęte w Statucie organizacji, a przejawiło się w realizowanych programowo przedsięwzięciach.

W Centrum funkcjonuje Świetlica Młodzieżowa Gorzowskiego Zrzeszenia Młodzieży, która oprócz codziennej programowej pracy wychowawczo - profilaktycznej, prowadzi działalność mającą na celu szerzenie idei wolontariatu. Młodzież z GZM pomaga na co dzień wychowawcom świetlic w opiece nad dziećmi. Młodzi ludzie są założycielami Kawiarenki Bezalkoholowej, która mieści się w Centrum.
Aktualnie na terenie Gorzowa, gminy Deszczno i gminy Lubiechnia Wielka Stowarzyszenie prowadzi 16 świetlic dla około 500 osób: dzieci i młodzieży. Czynne są one przez cały rok szkolny, w godzinach od 14.30 do 18.30.

W świetlicach pracuje wykwalifikowana kadra pedagogiczna, którą wspierają młodzi wolontariusze (na dzień dzisiejszy jest to ok. 200 osób).
Celem działalności świetlic jest zapewnienie dzieciom opieki, stworzenie warunków do nauki własnej, pomoc w nauce, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień wychowanków, łagodzenie niedostatków wychowawczych w rodzinie oraz eliminowanie zaburzeń osobowościowych.

Celem Stowarzyszenia jest niesienie pomocy materialnej i duchowej wszystkim, którzy pomocy potrzebują.

a)prowadzenia jadłodajni dla ubogich,
b)udzielania pomocy rzeczowej i finansowej dla ludzi ubogich, dotkniętych wypadkami losowymi, bezdomnych, bezrobotnych oraz dla rodzin wielodzietnych,
c)udzielania pomocy dzieciom i młodzieży poprzez m. in. prowadzenie świetlic socjoterapeutycznych, organizowanie wypoczynku, w tym wycieczek, obozów, półkolonii i kolonii,
2)prowadzenie profilaktyki i opieki zdrowotnej dla bezdomnych, bezrobotnych i ubogich,
3)podejmowanie działań w obszarze walki z przemocą oraz udzielanie pomocy ofiarom przemocy,
a także działania na rzecz ochrony praw kobiet,
4)prowadzenie ośrodka poradnictwa, szkoleń zawodowych i społecznych, aktywizacji bezrobotnych
i osób zagrożonych zwolnieniem z pracy,
5)inicjowanie i organizowanie działalności młodzieżowej, w tym:
a)w zakresie współpracy międzynarodowej,
b)w zakresie organizacji imprez kulturalnych, turystycznych, sportowych i rekreacyjnych,
c)zajęć szkoleniowych oraz imprez edukacyjnych i formacyjnych,
d)organizowania imprez i akcji proekologicznych,
6)prowadzenie działalności na rzecz osób niepełnosprawnych, w tym w zakresie:
a)rehabilitacji,
b)sportu, rekreacji i wypoczynku,
c)realizowania programów edukacyjnych,
7)prowadzenie działań profilaktycznych i pomocowych w obszarze uzależnień i zagrożeń patologią społeczną,
w szczególności alkoholizmem i narkomanią,
8)inicjowanie działań w zakresie integracji europejskiej oraz organizowanie imprez międzynarodowych w zakresie szeroko rozumianej działalności charytatywnej, pomocowej i społecznej,
9)przwadzenie ośrodka prognoz i analiz zjawisk i procesów społecznych, w tym:
a)działalności obywatelskiej, w tym działalności publicznej w zakresie informacji edukacyjnej
i ostrzegawczej, a także upowszechniania i ochrony wolności, praw człowieka i swobód obywatelskich oraz działań wspomagających rozwój demokracji
b)współpracy ze środkami masowego przekazu,
c)działalności wydawniczej,
10)prowadzenie zbiórek rzeczowych i środków pieniężnych, przyjmowanie darowizn pieniężnych, rzeczowych
i majątkowych,
11)tworzenie agend gospodarczych umożliwiających prowadzenie działalności podstawowej,
12)prowadzenie działań w zakresie promocji i organizacji wolontariatu,
13)prowadzenie działań na rzecz mniejszości narodowych,
14)organizowanie i udzielanie pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen, tak
w kraju jak i za granicą,
15)prowadzenie działań na rzecz podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej,
16)podejmowanie działań na rzecz wspomagania rozwoju wspólnot i społeczności lokalnych
oraz na rzecz rozwoje przedsiębiorczości .
17) udzielania pomocy dzieciom i młodzieży poprzez m. in. organizowanie wypoczynku, w tym obozów i kolonii

Świetlica środowiskowa jest placówką opiekuńczo-wychowawczą, która wspiera rodzinę  w wychowywaniu dzieci w godzinach popołudniowych. Istnieje od 1998 roku. Prowadzona jest przez wolontariuszy Stowarzyszenia Pomocy Bliźniemu im.  Brata Krystyna w Gorzowie Wlkp. Pod okiem wychowawców i wielu młodych ludzi  - wolontariuszy, uczestnicy spędzają czas przyjemnie i pożytecznie w gronie rówieśników. 

Świetlica przeznaczona jest dla dzieci w wieku od 7 do 13 lat, które potrzebują pomocy w odrabianiu zadań domowych, wolą przebywać z rówieśnikami zamiast samotnie siedzieć w domu. Placówka czynna jest w dni nauki szkolnej w godzinach od 14:00 do 18:00. Rok świetlicowy trwa od 15 września do 15 czerwca. Zapisy do świetlicy odbywają się za zgodą rodziców u kierownika świetlicy.

Do świetlicy przychodzą dzieci z zeszytami i podręcznikami. Pierwsza godzina mija na odrabianiu lekcji i nauce.Znaczną pomocą są korepetycje z języka polskiego, niemieckiego, angielskiego oraz matematyki. Dzieci mogą korzystać z podręcznej biblioteczki wyposażonej w książki encyklopedyczne, atlasy, słowniki. Następne godziny przeznaczone są na wspólną modlitwę, ciepły posiłek, zajęcia rekreacyjne i rozmowy z dziećmi. W tym czasie dzieci mogą korzystać z komputerów, brać udział w zajęciach plastycznych, muzycznych, teatralnych, tanecznych i sportowych. Świetlica organizuje zabawy edukacyjne, ruchowe i integracyjne. Odbywają się dyskoteki, różnego rodzaju konkursy i quizy. W świetlicy znajduje się znaczny zasób gier planszowych.

Poza pracą cykliczną świetlica organizuje dzieciom wypoczynek letni i zimowy, zabawy przy muzyce, pielgrzymki, piesze wycieczki i gry terenowe. Przygotowuje słodkie niespodzianki na "Mikołaja" i "Dzień Dziecka". Organizuje wspólne przeżywanie Wigilii i śniadania Wielkanocnego.  Opiekunowie i dzieci wspólnie uczestniczą w praktykach religijnych. 

Działania wychowawcze zmierzają do rozwijania osobowości młodego człowieka w duchu wartości chrześcijańskich. W programie świetlicy uwzględniona jest profilaktyka uzależnień, a wychowanie pro rodzinne jest głęboko zakorzenione w pracy wychowawczej. Wszystkie formy i metody oddziaływania na dzieci oparte są na jednolitych, konsekwentnych zasadach moralnych, jakimi jest Dekalog.

Podczas pracy w świetlicy zapoznałam się celami i zadaniami świetlicy do których należy:

a) zapewnienie opieki wychowawczej;
b) tworzenie warunków do nauki własnej i pomocy w kryzysach szkolnych, rodzinnych, rówieśniczych oraz osobistych;
c) rozwój uzdolnień wychowanków;
d) łagodzenie niedostatków wychowawczych w rodzinie i eliminowanie zaburzeń osobowościowych w oparciu o wartości chrześcijańskie;
e) pomoc socjalna, pomoc w nauce, dożywianie;
f) stała współpraca z rodziną dziecka, a przede wszystkim z ośrodkiem pomocy społecznej, szkołą oraz sądem.

Świetlica jest placówką dobroczynną, która działa przede wszystkim w oparciu o wolontariuszy, którzy posiadają dar pracy i opieki nad dziećmi.
Placówka działa jako jednostka zintegrowana w ramach całego systemu pomocy koordynowanej przez Zarząd Miasta i Centrum Pomocy Rodzinie.

Wolontariusz - jako pomoc wychowawcy i kierownika

1. Wolontariuszem może być osoba zatrudniona w oparciu o umowę z wolontariuszem, pełnoletnia, nie karana;
2. Wolontariusz jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej i nieszczęśliwych wypadków;
3. Został poinformowany o specyfice pracy wychowawczej;
4. Zobowiązuje się do zachowania tajemnicy w sprawach dotyczących dzieci i znajdujących się w placówce i ich rodzin;
5. Wykonuje pracę pod nadzorem kierownika świetlicy, uczestnicy w realizacji programów;
6. Wolontariusz wspiera pracę kierownika poprzez organizowanie kół zainteresowań oraz rozwijanie indywidualnych zdolności dzieci.
W ramach działań skierowanych ku młodzieży chcemy rozbudowywać strukturę wolontariatu wspierającego pracę świetlicy tak, by każdy młody człowiek znalazł w niej swoje miejsce. Mają to być działania dwukierunkowe:
Realizacja programu profilaktycznego i terapeutycznego dla młodzieży zagrożonej
Program wspierania rozwoju indywidualnego wolontariuszy oraz przygotowanie ich do pracy w świetlicy

Na bazie tych działań oraz dzięki wspieraniu inicjatyw wolontariuszy (tworzenia własnego klubu, młodzieżowego pośrednictwa pracy-np. na wzór amerykańskich pośrednictw opiekunek dla dzieci itp.) chcą stworzyć silną grupę działaczy młodzieżowych, którzy posiadają wiedzę i umiejętności potrzebne każdemu, kto chce pomagać innym. Być może z czasem z tej grupy będzie można wybrać ludzi potrafiących działać na wzór "street-worker'ów".
Pełnoletni opiekunowie świetlicy pracują na podstawie "Umowy wolontariackiej" opracowanej zgodnie z wymogami ustawowymi i zawierającej postanowienia dotyczące praw i obowiązków wolontariusza. Młodsi wolontariusze pracują pod opieką dorosłych i są zobowiązani do podpisania "Deklaracji o bezpieczeństwie". Wszyscy wolontariusze podpisują każdorazowo listę obecności. Na prośbę wolontariusza kierownik świetlicy przekazuje mu "Opinię o pracy wolontariusza".

Świetlice mają na celu profilaktykę pierwszorzędową :
Profilaktyka pierwszorzędowa dotyczy ogółu dzieci i młodzieży promuje zdrowy styl życia oraz opóźnianie wieku inicjacji alkoholowej i narkotycznej. Realizowana jest przede wszystkim w świetlicy poprzez działania informacyjne. Na tym poziomie profilaktyki realizuje się działania profilaktyczno-wychowawcze i bardziej specjalistyczne programy profilaktyczne. W ramach działań własnych świetlicy będzie tu: stwarzanie przyjaznego klimatu zarówno w grupie rówieśniczej jak i na poziomie dziecko - nauczyciel udzielanie wsparcia w sytuacjach trudnych wypracowanie wspólnej polityki świetlicy wobec palenia picia odurzania się poprzez jasne konsekwentne określenie wymagań co do zachowania uczniów reakcje na ich nieprawidłowe zachowanie budowanie dobrej współpracy z rodzicami i pozyskiwanie ich do współpracy jako sojuszników działań wychowawczych i profilaktycznych pomoc w nauce dla tych którzy mają trudności wczesne rozpoznawanie grup ryzyka, wczesna pomoc psychologiczno-pedagogiczna, diagnoza udostępnianie rodzicom i uczniom informacji o specjalistycznej pomocy poza świetlicą szkolenia Rad Pedagogicznych w zakresie profilaktyki zagrożeń i umiejętności wychowawczych. Profilaktyka pierwszorzędowa, skierowana do grupy niskiego ryzyka, polega na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom. Jej celem jest opóźnianie inicjacji lub zachęcanie do abstynencji.

Profilaktyka i Terapia
Program opiera się na czynnikach ryzyka i roli rodziny jako elementu chroniącego przed zaburzeniami zachowań u dzieci. Celem długofalowym jest umacnianie rodziny w jej prawidłowym funkcjonowaniu, ochrona więzi emocjonalnych, budowanie klimatu zaspokajającego potrzebę miłości, akceptacji i bezpieczeństwa.
Głównym celem działań jest wyrobienie w dzieciach właściwych umiejętności psychologicznych i społecznych. W tych rodzinach, w których występują anomalie życia rodzinnego, dzieci mają zaburzony obraz rodziny i własnej osoby. Często tylko dzięki świetlicy dziecko poznaje swoje prawa i obowiązki wobec siebie, innych ludzi i społeczności. Uczy się odpowiedzialności za własne decyzje, poczucia własnej godności, zasad współżycia w grupie i tolerancji. Wychowawcy w świetlicy starają się wytworzyć wokół dziecka taką atmosferę i otoczenie społeczne, by mogło ono budować własny system odporności na obciążenia wewnętrzne i zewnętrzne. To w przyszłości może zaowocować wyższą kompetencją szkolną, społeczną i poznawczą oraz aktywnym podejściem do problemów życiowych i ich rozwiązywania. Każde pozytywne doświadczenie społeczne niesie ze sobą treści, które mogą być korygujące. Dlatego staramy się wywoływać dodatnie emocje i budować takie relacje między dziećmi oraz między dziećmi i dorosłymi, które pozwolą uczestnikom kolonii dostrzec pozytywne aspekty życia.

Zapoznałam się także z następującymi dokumentami:

1. ramowym planem dnia świetlicy

2. kalendarzem pracy świetlic stowarzyszenia pomocy bliźniemu w roku szkolnym 2008-2009

3. programami profilaktycznymi dla osób zagrożonych narkomanią oraz eksperymentujących z narkotykami

4. opiniami uczestników ze specjalistycznymi problemami z poradni psychologiczno - pedagogicznej

5. kartami wycieczek/ imprez ośrodka

6. karta wolontariusza

7. umowa zawarta pomiędzy rodzicem dziecka a kierownikiem

8. kartą dziecka

9. karta zgłoszeniową

10. dziennikiem wychowawcy

Podczas trwania praktyki pomagałam podopiecznym w odrabianiu zadań domowych, tłumaczyłam zadania sprawiające trudności oraz niezrozumiałe, a następnie sprawdzałam poprawność wykonywanych zadań. Wspierałam nie tylko wychowawców ale także kierownika podczas zajęć specjalistycznych tj. organizowania Dnia Matki, przygotowywanie i przedstawienia dramy podczas wyjścia poza teren ośrodka tzn. na Małych Formach Teatralnych, obserwowałam zachowanie się dzieci podczas spotkania ze Strażnikiem Miejskim, obserwowałam dzieci w licznych zajęciach plastycznych, muzycznych oraz teatralnych. Uczestniczyłam w życiu świetlicy podczas wyjścia do kina ( z okazji Dnia Dziecka), konkursach fotograficznym oraz rysunkowym, który miał na celu „Bezpiecznie spędzam wakacje”, oraz podczas swobodnych i kierowanych gier i zabaw w ośrodku.

---