Przykladowe komendy dla ceremoniarza

Podczas liturgii często trzeba wydać jakieś polecenia, np. pokierować procesją, wskazać miejsce, czas a niekiedy też sposób wykonania funkcji liturgicznej. Służą temu między innymi tzw. komendy liturgiczne wydawane przez ceremoniarza. Jak to jednak należy robić by nie rozpraszać uczestników liturgii? Przede wszystkim komendy i inne wskazówki podczas liturgii należy podawać dyskretnie, nie za głośno - by usłyszeli tylko ci, do których komenda liturgiczna jest skierowana. Po drugie - należy je stosować tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Po trzecie - trzeba używać możliwie najkrótszych, a zarazem zrozumiałych zwrotów. Zgodnie z tradycją komendy są wydawane po łacinie ale jeśli posługujący nie znają dostatecznie tego języka to należy się posłużyć ich polską wersją. Poniżej podano przykłady komend liturgicznych. Należy podkreślić, że nie podano tu dosłownych przekładów, a tylko znaczenie komend.

W zakrystii:
Preparatio - przygotowanie się
Praeparatio ad Missam - przygotowanie do Mszy św.
Impositio incensi - nasypanie kadzidła
Reverentia celebranti (eminentissimo, episcopoi, illustrissimo) - pokłon celebransowi (kardynałowi, biskupowi, prałatowi)
Procedamus - wyruszenie procesji
(coetus), Ad ordinem - (usługujący), Do porządku
Silentium - Cisza
(Im)positio incensi - nasypanie kadzidła
Introitus solemnis - wejście uroczyste
Introitus simplex - wejście zwykłe
Procedamus ad altare - idziemy do ołtarza

- Adiutorum nostrum in nomine Domini - Wspomożenie nasze w imieniu Pana
- Qui fecit coelum et terram - Który stworzył niebo i ziemię

Procesja wejścia:
Cito - szybko
Lente - wolno
Citius - szybciej
Lentius - wolniej Adoratio Sanctissimi - przyklęknięcie przed Tabernakulum z Najświętszym Sakramentem
Genu flexio in plano - przyklęknięcie na jedno (prawe) kolano na posadzkę
Genu flexio super gradum - przyklęknięcie na jedno (prawe) kolano na stopniu ołtarza (prezbiterium))
Inclinatio (Adoratio) altaris - pokłon ołtarzowi
Inclinatio profunda (media)) - pokłon głęboki (średni))
Ad presidiam - (idziemy) do miejsca przewodniczenia
Inclinatio capitis - skłon głowy
(Procedamus) ad sedilia- idziemy do siedzeń
(Procedamus) ad sedem- idziemy do krzesła
(Procedamus) ad sacristiam- idziemy do zakrystii
Sistemus - zatrzymujemy się
Sistant - zatrzymanie się
Prostratio - klękamy (na dwa kolana)

Okadzenia:
Turificatio - okadzenie
Turificatio altaris - okadzenie ołtarza
Turificatio celebrantis - okadzenie celebransa
Turificatio Evangelii - okadzenie Ewangeliarza
Turificatio populi - okadzenie ludu
Turificatio crucifixi - okadzenie krzyża
Turificatio oblatorum - okadzenie darów
Turificatio cerei paschalis - okadzenie świecy paschalnej

Komendy w prezbiterium i inne komendy:
Sedant - proszę siadać
Surgant - proszę wstać
Ascendant - wchodzimy (w górę; np. po schodach)
Descendant - schodzimy (w dół)
Vertant - proszę się obrócić
Vertamus - obracamy się
In sinistra - na lewo
In dextra - na prawo
Inclinatio capitis - skłon głowy
Inclinatio profunda - pokłon głęboki
Inclinatio imagini - pokłon obrazowi
Inclinatio Crucis - pokłon Krzyżowi
Reverentia celebranti - pokłon celebransowi
Non-dum - jeszcze nie
Procedamus coram altare - idziemy przed ołtarz

Szczególne obrzędy liturgiczne:
Prostratio in plano- leżenie krzyżem
Turificatio cerei paschalis - okadzenie świecy paschalnej
Ad cereum paschalem - do świecy paschalnej
Lavabo - obmycie przy ołtarzu
Lustratio - obmycie po Komunii św.
Lotio manum - obmycie w zakrystii
Sanctissimum Sacramentum - Najświętszy Sakrament
Repositio - schowanie Najświętszego Sakramentu
Ostensorium - monstrancja
Aqua benedicta - woda święcona
Ad aspersionem - do pokropienia