Publikacja konferencyjna 2008

O kocie, dziecku i terapeucie, czyli jak wyzwalać ekspresję na sesjach terapeutycznych

„Obcując z kotem,

człowiek ryzykuje jedynie to,

że stanie się wewnętrznie bogatszy"

Colette

źródło: http://fotogalerie.pl/fotka/2736731156360277498,efcia.htm

Zooterapia czyli, terapia z udziałem zwierząt to coraz częściej stosowana metoda w pracy z dziećmi. Najpopularniejsze formy to animaloterapii to:

• hipoterapia - czyli działaniami terapeutycznymi przy użyciu koni i jazdy konnej

• dogoterapia, czyli „zastosowanie psów jako terapeutów”

• delfinoterapia

Felinoterapia to jedna z najmłodszych dziedzin zooterapii, jest formą kontaktowej terapii z wykorzystaniem kotów. Założenia tej terapii są podobne, jak w przypadku dogoterapii. Nazwa Felinoterapia pochodzi od połączenia dwóch słów felis (łac.)- kot oraz therapeia (grec.) - opieka, leczenie.

Felinoterapia sprzyja:

• poznawaniu budowy ciała kota

• doskonaleniu sprawności ruchowej, koordynacji

• stymulowaniu rozwoju polisensorycznego

• pracy nad koncentracją uwagi

• rozwijaniu umiejętności identyfikowania emocji, nazywania i ekspresji

• komunikacji z ludźmi,

• nauce otwartości, zwiększaniu pewności siebie

• kształtowaniu empatii

• kształtowaniu orientacji autopsychicznej

• wzbudzaniu spontanicznej aktywność poprzez zabawę z kotem

• ćwiczeniom relaksacyjnym

• kształceniu zachowań samodzielnych, odpowiedzialności, systematyczności

• nawiązywaniu kontaktów z dziećmi poprzez wspólną płaszczyznę jaką jest świat zwierząt

"Oprócz korzyści psychologicznych felinoterapia ma tez wpływ na zdrowie fizyczne. Kontakt z kotem obniża ciśnienie, poziom trójglicerydów i cholerestolu we krwi, przez co zmniejsza ryzyko chorób serca i układu krążenia. Poza tym głaskanie, przytulanie, podnoszenie, karmienie kota to najprzyjemniejsza gimnastyka jaką można sobie wymarzyć. Ćwiczenia wykonywane podczas tych czynności poprawiają ruchomość stawów, a co za tym idzie zmniejszają dolegliwości bólów związanych z reumatyzmem. Osoby biorące udział w zajęciach ze zwierzętami zwiększają swoją aktywność nie tylko w czasie zajęć ale i długo po nich.”

Felinoterapię można stosować u:

• Dzieci nadpobudliwych

• Dzieci autystycznych

• Dzieci z chorobą Downa

• Dzieci z zaburzeniami zachowania i emocji

• Dzieci z zaburzeniami lękowymi

• Dzieci nieśmiałych i zahamowanych społecznie

• Dzieci zdrowych, których chce rozwijać inteligencję emocjonalną, ekspresję twórczą, empatię

• U pacjentów w szpitalach, co pomaga łatwiej znosić chorobę. Samą obecnością odwracają trosk leczenia, a dotyk działa relaksująco, kojąco.

• przy różnych zaburzeniach i problemach u ludzi dorosłych i starszych.

Zdecydowanym przeciwwskazaniem do stosowania tego typu terapii jest alergia na sierść kotów.

Elementy wykorzystywane na zajęciach grupowych z udziałem kota:

• Opowieści o kotach

• Bezpośredni kontakt z kotem: głaskanie kota, branie go na ręce, zabawa z kotem

• Rozmowa na temat kotów, zwierząt

• Połączenie z innymi technikami: muzykoterapią, biblioterapią, przedstawianie kotów za pomocą różnych technik plastycznych

• Rozmowy i dyskusje z wystawcami dot. Hodowli, ras, przedstawianie dokumentów hodowli

• Zajęcia integracyjne z kotem jako ko-trenerem

Terapia ta znajduje szerokie zastosowanie w USA, Szwecji, Wielkiej Brytanii. W Polsce pojawiła się pod koniec 2005 roku. Terapeuci pracują z kotami domach opieki, domy seniora, więzieniach, domach dziecka. Są to zarówno sesje indywidualne jak i grupowe. W Szwecji z powodzeniem stosuje się felinoterapię w pracy z dziećmi autystycznymi, molestowanymi seksualnie. Koty pomagają skutecznie pracować z lękiem, przełamywać zahamowania i bariery. U ludzi pod wpływem kotów poprawia się nastrój, zwiększa się aktywność, więźniowie z kolei łagodnieją, co znacząco może wpływać na ich resocjalizację.

Felinoterapeuta to osoba prowadząca zajęcia terapeutyczne z wykorzystaniem kotów. Jednym z prekursorów stosowania tej metody jest Mirosław Tomasz Wende hodowca kotów rasowych, rasy egzotycznej i perskiej. Zajęcia z dziećmi prowadzi w Zespole Szkół Nr 6 w Toruniu, z osobami dorosłymi w Zakładzie Pielęgnacyjno-Opiekuńczym w Toruniu. „Felinoterapia to nie tylko głaskanie kota i obcowanie z nim na zajęciach, to także szereg działań pedagogów, nauczycieli oraz terapeutów, mający na celu zbudowania odpowiednich relacji i programów do prowadzenia pozostałych zajęć przedmiotowych i terapeutycznych.” W Polsce szeroką inicjatywę pracy terapeutycznej z kotami w pracy z niepełnosprawnymi oraz w placówkach opieki społecznej podjęła Fundacja „Mruczący Terapeuta” z Olsztyna. W planach działania fundacji jest promocja i prowadzenie działalności felinoterapeutycznej

źródło: http://hodowlacopernicus.republika.pl/felinoterapia.htm

Warunki, które muszą spełniać koty, aby brały udział w fitoterapii:

• Zdrowie: zaszczepione, odrobaczone, będące pod stałą kontrolą weterynarza

• Zrównoważone

• Zsocjalizowany

• Chętne do nawiązywania kontaktów z ludźmi

• Pozwala brać się na ręce i pieścić osobom obcym

• Nie ma lęku przed podróżą

• Przyzwyczajony jest do różnych sytuacji (np. hałas, zamieszanie), co daje przekonanie, że w trudnej sytuacji zwierze nie podrapie osoby, która go w danym momencie trzyma.

• Musi mieć, co najmniej rok- ze względu na określenie poziomu zsocjalizowania, rozwój układu immunologicznego zwierzęcia

• Spokojne

• Nie wykazują oznak agresji

Scenariusz zajęć z wykorzystaniem felinoterapii w grupie od 8 do 15 uczestników, zarówno dla wieku przedszkolnego, jak i wczesnoszkolnego, dla grup zintegrowanych lub dla wszystkich dzieci w normie.

Łaciaty przyjaciel

Cel zajęć:

• integracja grupy dzieci z kotem

• poznanie świata kotów, zwyczajów, zapachów, kolorów, zachowań

• przełamywanie barier, lęków, oporów w kontakcie ze zwierzętami

• kształtowanie empatii

• ekspresja i nazywanie emocji

Plan pracy:

1. Zajęcia wprowadzające

2. Spotkanie z łaciatym przyjacielem

3. Zajęcia podsumowujące

Ad1. Zajęcia wprowadzające

1. Rozmowa i dyskusja w grupie na temat kotów. Przygotowanie do wizyty gościa.

2. „Rundka”- dotycząca lęków, obaw związanych z wizytą kota.

3. „Worek rozmaitości”- dzieci dostają worek w którym są zdjęcia różnych zwierząt, ich zadaniem jest odnaleźć wszystkie koty. W worku znajdują się różne koty: udomowione (różne razy) oraz dzikie. Dzieci tworzą dwie grupy: koty dzikie i domowe.

4. Wspólna rozmowa dotycząca zwyczajów kotów, ich zachowań

5. Zawarcie kontraktu z grupą dotyczącą wizyty Łaciatego przyjaciela: BHP, porządku w grupie, poinformowanie o sposobie przeprowadzenia zajęć z kotem, czas trwania wizyty, sytuacje kryzysowych- gdy pojawią się trudne emocje przy wizycie kota, ustalenie daty i godziny wizyty.

Ad2. Spotkanie z łaciatym przyjacielem

1. „Rundka”- dotycząca emocji związanych z wizytą

2. Oczekiwanie Łaciatego przyjaciela, przypomnienie zasad BHP, kontraktu.

3. Powitanie, zapoznanie z zasadami powitania: werbalne, pogłaskanie delikatne po grzbiecie, głowie lub za uszami. Każdy z uczestników wita się z Łaciatym przyjacielem.

4. Rozmowa o tym jak wygląda Łaciaty przyjaciel, jaki jest, jakie wzbudza emocje.

5. Zabawy z kotem: głaskanie kota, mruczenie, chodzenie jak kot, miauczenie.

6. Każdy uczestnik ma za zadanie dokończyć frazę: „Łaciaty przyjaciel jest…” lub „Łaciaty przyjaciel ma…”

7. Wszyscy uczestnicy zamieniają się na określony czas w koty i zachowują się tak jak one, chodzą, komunikują się…

8. Wszyscy wspólnie rysują portret Łaciatego przyjaciela i robią wspólne zdjęcie na gazetkę

9. Rundka”- dotycząca emocji związanych z wizytą, pożegnanie

Ad3. Zajęcia podsumowujące

1. „Rundka”- dotycząca emocji związanych z wizytą

2. Rysowanie emocji związanych z wizytą Łaciatego przyjaciela

3. Każdy pisze list do Łaciatego przyjaciela

4. Podsumowanie

"Szczytem szczęścia dla kota jest uwaga, rozmowa,

pieszczoty i miłość ze strony człowieka;

a dla ludzi nic nie może być pochlebniejszego

niż przywiązanie istoty tak dalece niezależnej."

Eugen Skasa - Weiss

Koty są niesamowitymi i tajemniczymi zwierzętami, towarzyszącymi człowiekowi od zarania dziejów. Możemy się dzięki mim wiele nauczyć, rozwijać…Wymagają one naszej uwagi i troski, jak każdy zwierzęcy terapeuta. Jednak angażują dużo mniej środków aniżeli konie czy psy. Może zatem warto szerzej zainteresować się terapią z udziałem naszych futrzatych zwierzaków…

Bibliografia

Franczyk A., Krajewska K. Skarbiec nauczyciela-terapeuty, Kraków 2005

Konecki K.T.: Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno-symboliczna analiza społecznego

świata właścicieli zwierząt domowych. Warszawa 2005

Nęcka E. Trening twórczości. Gdańsk 2005

Popławska A. Podstawowe założenia dogoterapii[w:]Bekasiewicz N.(red.). Warszawa 2004

Olechnowicz H. Dziecko własnym terapeutą. Warszawa 1995

Olechnowicz H. U źródeł rozwoju dziecka. Warszawa 1999

Oszubski T. Zwierzę leczy człowieka. Człowiek leczy zwierzę. Nieznany Świat 2004

Santorski J. (red.) Abc psychologicznej pomocy. Warszawa 1993

Sills C., Fish S., Lapworth P. Pomoc psychologiczna w ujęciu Gestalt, Warszawa 1999

Sutton C. Jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami u dzieci. Warszawa 1992

Włodarczyk- Dutka M.: Terapia psychopedagogiczna z udziałem psa. Ostróda 2006

www.felinoterapia.org

http://fotogalerie.pl/fotka/2736731156360277498,efcia.htm

http://hodowlacopernicus.republika.pl/felinoterapia.htm

Za: www.felinoterapia.org

http://hodowlacopernicus.republika.pl/felinoterapia.htm

---