10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO www.gazetapodatkowa.pl
Przejście z podatkowej księgi przychodów
i rozchodów na księgi rachunkowe
Podatnicy rozliczający się w bieżącym roku z podatku dochodowego na podstawie e) zapłacona zaliczka na budowę pawilonu handlowego 15.000 zł,
podatkowej księgi przychodów i rozchodów będą obowiązani do zaprowadzenia ksiąg f) środki pieniężne na rachunku bankowym 35.300 zł,
rachunkowych od 1 stycznia 2008 r. jeżeli ich przychody wyniosą w 2007 r. co najmniej g) zobowiązania wobec 3 kontrahentów z tytułu zakupu towarów 
3.022.000 zÅ‚ (800.000 euro × 3,7775 zÅ‚/euro  Å›redni kurs NBP obowiÄ…zujÄ…cy w dniu stan zgodny z otrzymanymi fakturami VAT 25.000 zÅ‚,
30 września 2007 r.). h) zobowiązanie wobec ZUS za grudzień 2007 r. 5.000 zł,
Obowiązek ten dotyczy podatników wymienionych w art. 24a ustawy o pdof (Dz. U. i) zobowiązanie wobec urzędu skarbowego za grudzień 2007 r. z tytułu:
z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.), a więc:  zaliczki na podatek dochodowy 2.500 zł,
 osób fizycznych,  podatku należnego VAT 7.500 zł.
 spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz 3. Obliczenie kapitału właściciela:
 spółek partnerskich. a) aktywa:
Wymienieni wyżej podatnicy mogą prowadzić księgi rachunkowe również od początku (160.000 zł  85.000 zł + 5.000 zł  3.000 zł + 40.000 zł + 10.000 zł +
następnego roku podatkowego, jeśli ich przychody w rozumieniu art. 14 ustawy o pdof będą + 15.000 zł + 35.300 zł) = 177.300 zł
niższe od kwoty 3.022.000 zł. W takim jednak przypadku podatnicy ci przed rozpoczę- b) pasywa:
ciem roku podatkowego są obowiązani do zawiadomienia o tym fakcie naczelnika urzędu (25.000 zł + 5.000 zł + 2.500 zł + 7.500 zł) = 40.000 zł
skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym (art. 24a c) różnica (a-b)
ust. 5 ustawy o pdof). (177.300 zł  40.000 zł) = 137.300 zł
Generalnie odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości Na podstawie danych przedstawionych w założeniach sporządzono wykaz aktywów
ponosi kierownik jednostki, którym jest: i pasywów (inwentarz).
 w przypadku osoby prowadzącej działalność gospodarczą  ta osoba,
 w przypadku spółek: cywilnych, jawnych  wspólnicy prowadzący sprawy spółki, WYKAZ AKTYWÓW I PASYWÓW
 w spółce partnerskiej  wspólnicy prowadzący sprawy spółki lub jej zarząd. (inwentarz)
Kierownik jednostki może powierzyć obowiązki w zakresie rachunkowości innej osobie na dzień 31.12.2007 r.
za jej zgodą, przy czym przyjęcie odpowiedzialności przez tę osobę powinno być stwierdzo-
Aktywa Pasywa
ne w formie pisemnej. W takim przypadku kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność
Kwota Kwota
Wyszczególnienie Wyszczególnienie
z tytułu nadzoru. Dodać należy, iż za przeprowadzenie inwentaryzacji w drodze spisu
w zł w zł
z natury wyłączną odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki.
Wartości niematerialne i prawne Kapitał właściciela 137.300
Jak wynika z art. 4 ust. 3 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze
 wartość początkowa 5.000
zm.), rachunkowość jednostki obejmuje m.in.:
 dotychczasowe umorzenie (-) 3.000
 przyjęte zasady (politykę) rachunkowości,
Środki trwałe Rozrachunki z dostawcami:
 prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących
 wartość początkowa 160.000  zobowiązania z tytułu dostaw 25.000
zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,  dotychczasowe umorzenie (-) 85.000
 okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu ak- Zaliczka na budowę środka trwałego 15.000
tywów i pasywów, Towary 40.000 Rozrachunki publicznoprawne:
 wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego. 1) z ZUS 5.000
2) z urzędem skarbowym
Dokumentacja opisująca przyjęte zasady rachunkowości  zaliczka na podatek dochodowy 2.500
 podatek należny VAT 7.500
Niezależnie od tego czy jednostka będzie prowadziła księgi we własnym zakresie, czy
Należności z tytułu dostaw 10.000
też ich prowadzenie zostanie zlecone np. biuru rachunkowemu, jednostka powinna przed
Środki pieniężne na rachunku ban- 35.300
otwarciem ksiąg (a więc jeszcze w 2007 r.) opracować dokumentację opisującą przyjęte
kowym
zasady (politykę) rachunkowości. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości doku-
Aktywa razem 177.300 Pasywa razem 177.300
mentacja ta powinna określać m.in. sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co
najmniej: Piotr SÅ‚owik
 zakładowy plan kont, ustalający wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfika- (podpis właściciela)
cji zdarzeń, zasady prowadzenia ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami
Otwarcie ksiÄ…g rachunkowych
księgi głównej,
 wykaz ksiąg rachunkowych i opis systemu przetwarzania danych. Otwarcia ksiąg rachunkowych należy dokonać na dzień 1 stycznia 2008 r., przy czym
Ustawa o rachunkowości określa szczególne zasady dla ksiąg prowadzonych przy użyciu powinno to nastąpić najpóz
niej do 15 stycznia 2008 r. (art. 12 ust. 1 ustawy o rachunkowości).
komputerów  jest o tym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. b) i c) oraz w pkt 4. Podstawą otwarcia ksiąg rachunkowych jest inwentarz. Poszczególne pozycje inwentarza
Dokumentacja opisująca przyjęte zasady (politykę) rachunkowości powinna być dosto- stanowią odpowiedniki lub rozwinięcia poszczególnych pozycji bilansu otwarcia. W celu
sowana do specyfiki jednostki, jej rodzaju i wielkości. Dokumentację tę ustala i aktualizuje otwarcia ksiąg można sporządzić w oparciu o inwentarz dowód wewnętrzny  PK  pole-
kierownik jednostki. cenie księgowania , wskazując konta księgi głównej (zgodnie z zakładanym planem kont),
na których ujęte zostaną składniki majątku wykazane w inwentarzu.
Sporządzenie wykazu aktywów i pasywów
Przedsiębiorstwo Zaksięgo-
PK Data wy-
Jednostki dotychczas nieprowadzące ksiąg rachunkowych obowiązane są sporządzić
Handlowe Numer wać pod
Polecenie stawienia
wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz) potwierdzony ich inwentaryzacją. Piotr Słowik 01/2008 datą
księgowania 2.01.2008 r.
Obowiązek ten wynika z art. 19 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Inwentaryzację należy Poznań 1.01.2008 r.
sporządzić według stanu na dzień 31 grudnia 2007 r. według zasad określonych w art. 26 Konto Kwota Kwota
Lp. Dowód
ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem należy zinwentaryzować:
Wn Ma Wn Ma
1) składniki zapasów, aktywa pieniężne (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach
Inwentarz Bilans otwarcia ksiÄ…g rachunko-
bankowych), środki trwałe (z wyjątkiem gruntów i tych środków trwałych, do których
wych na dzień 1.01.2008 r.
dostęp jest utrudniony)  w drodze spisu z natury,
1. Środki trwałe 01 160.000
2) środki pieniężne na rachunkach bankowych  drogą otrzymania potwierdzeń stanów
2. Odpisy umorzeniowe środków 07-1 85.000
od banków,
trwałych
3) stan należności, w tym udzielonych pożyczek oraz stan powierzonych kontrahentom
3. Wartości niematerialne i prawne 02 5.000
własnych składników majątku  drogą uzyskania od kontrahentów potwierdzeń
4. Odpisy umorzeniowe wartości nie- 07-2 3.000
stanów tych należności,
materialnych i prawnych
4) pozostałe składniki majątku (aktywów) oraz zobowiązań (pasywów)  drogą wery-
5. Rachunek bieżący 13-0 35.300
fikacji realnej wartości składników z odpowiednimi dokumentami.
6. Rozrachunki z odbiorcami 20 10.000
Składniki aktywów i pasywów wycenia się w inwentarzu według zasad określonych
7. Rozrachunki z dostawcami 21 25.000
w rozdziale 4 ustawy o rachunkowości.
8 Rozrachunki publicznoprawne 22-1 5.000
Różnica między wartością wszystkich aktywów i wartością ustalonych zobowiązań
z ZUS
(pasywów) stanowi kapitał właściciela (właścicieli). Kapitał ten wykazuje się inwentarzu
9. Rozrachunki publicznoprawne
w odrębnej pozycji w pasywach.
z urzędem skarbowym  zaliczka 22-2 2.500
Sporządzenie wykaz aktywów i pasywów (inwentarz) przedstawia poniższy przykład.
na pdof
10. Rozrachunki publicznoprawne 22-3
Przykład
z urzędem skarbowym  podatek 7.500
Założenia
należny VAT
1. Pan Piotr Słowik prowadzący przedsiębiorstwo handlowe w Poznaniu obowiązany
11. Pozostałe rozrachunki 24 15.000
jest do zaprowadzenia od 1 stycznia 2008 r. ksiÄ…g rachunkowych.
12. Towary 31 40.000
2. W dniu 31 grudnia 2007 r. w przedsiębiorstwie przeprowadzona została inwentaryza-
13. Kapitał właściciela 80 137.300
cja składników majątku w drodze: spisu z natury, potwierdzenia sald oraz weryfikacji
Załączniki: Sporządził: Sprawdził: Zatwierdził: Razem 265.300 265.300
dokumentów. Ze sporządzonej dokumentacji inwentaryzacyjnej wynika, że na majątek
Inwentarz Jan Lipski Piotr SÅ‚owik Piotr SÅ‚owik
firmy składają się: Zaksięgowała:
Zaksięgowano dnia: Dziennik (strona i pozycja): Krystyna Nowak
a) środki trwałe
2.01.2008 r. 1/1 13
 wartość początkowa 160.000 zł
 dotychczasowe umorzenie 85.000 zł,
Księgowania
b) wartości niematerialne i prawne (licencja na program komputerowy)
Konto 07-1  Odpisy
 wartość początkowa 5.000 zł
Konto 02  Wartości umorzeniowe środków
 dotychczasowe umorzenie 3.000 zł,
Konto 01  Środki trwałe niematerialne i prawne trwałych
c) towary 40.000 zł,
B.O.) 160.000 B.O.) 5.000 85.000 (B.O.
d) nieprzeterminowane należności z tytułu dostaw towarów od 3 kontrahentów,
których termin zapłaty upływa w styczniu 2008 r. 10.000 zł,
ciÄ…g dalszy na str. 11
Gazeta Podatkowa nr 95 " 26.11.2007 r.