Podział produktów spożywczych na grupy
Jedynie pożywienie urozmaicone pod względem produktow może dostarczyc organizmowi
koniecznych składników odżywczych. By skomponowac je odpowiednio, trzeba poznac wartości
odzywcze rozncyh rodzajow żywności.
Charakterystyke zywieniowa produktow spożywczych ulatwia ich podzial na grupy. Najbardziej
ogolnym jest podzial na produkty pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Zazwyczaj stosuje się
podzialy bardziej szczegółowe.
W jednej grupie znajduja się produkty spożywcze o zbliżonym skladzie jakościowym (zawieraja
podobne składniki odzywcze), ale o roznym skladzie ilościowym.
I Produkty zbożowe.
II Mleko i produkty mleczne.
III Jaja.
IV Mięso, ryby i ich przetwory.
V Masło i śmietana
VI Inne tłuszcze.
VII Ziemniaki.
VIII Warzywa i owoce zawierające dużo witamin C.
IX Warzywa i owoce zawierające dużo karotenoidow.
X Inne warzywa i owoce.
XI Suche nasiona roślin strączkowych.
XII Cukier i słodycz.
I
Produkty zbozowe
*Naleza do niej: Maka, kasze, makarony, pieczywo, chleb, bulki, platki, ryz, kluski.
*Produkty te sa bogate w cukrowce złożone glownie: skrobia i blonnik dlatego pelnia role
energetyczna
*Bialka jest od 5-10% ale jest to bialko niepełnowartościowe.
*Produkty te stanowia wazne z
ródłem składników mineralnych. Dostarczaja zelaza , magnezu ,
wapnia , potasu , fosforu ,a także cynku i miedzi . Jednak sa one malo przyswajalne a to za sprawa
obecności błonnika i kwasu fitynowego.
*Przetwory zbozowe sa bogate w witaminy z grupy B (głownie B , B i PP)
*Przetwory z mak ciemnych (razowych) sa bogatsze w witaminy , składniki mineralne i blonnik
II
Mleko i produkty mleczne.
*Naleza do niej: Mleko, sery(twarogowe, podpuszczkowe), napoje mleczne fermentowane - kefiry,
jogurty, serwatka, maslanka.
*Produkty te maja wysoka wartośd odzywcza gdyz zawieraja wysoko wartiosciowe i lekkostrawne
bialka .
*Tluszcz w mleku wystepuje w postaci emulsji dlatego jest lekko strawne.
*Cukier w mleku to laktoza .
*Bogate z
ródło wapnia i fosforu .
*Sa bogate w witaminy. Stanowia podstawowe z
ródło witamin */b, zawieraja również inne witaminy
takie jak B , B oraz PP .
*W serach podpuszczkowych oraz w napojach fermentowanych wystepuje również witamina B
wytwarzana przez bakterie stosowane do fermentacji.
III
Jaja
*Jaja naleza do produktow spożywczych najbardziej wszechstronnych pod względem zawartości
składników odżywczych.
*Nie sa produktami wysokokalorycznymi, dostarczaja srednio 130kcal/100g ~ 2 jajka
*Bialko jaj ma bardzo wysoka wartośd biologiczna. Jest bardzo dobrze przyswajalnym bialkiem.
*Tluszcz znajdujący się w zoltku jaja zawira bardzo duzo lecytyny, nasyconych kwasow tluszczowych
oraz cholesterolu.
*Jaja, glownie zołtko sa dobrym z
ródłem zelaza , fosforu , wapnia oraz siarki
*O wysokiej wartości odżywczej jaj decyduje również obcenosc znacznych ilości witamin
rozpuszczalnych w tluszczach ( A i D ) i witamin z grupy B , glownie B .
IV
Mieso, ryby i ich przetwory
*Naleza do niej:
-Mieso zwierzat rzeznych (trzoda chlewna)
-Dobr (kurczęta, indyki, kaczki, gesie)
-Ryby
-Dziczyzna
*Sa dobrym z
ródłem bialka pelnowartiosciowego (wyjatek bialko z chrzastek i blonny np. zelatyna)
*Wazne z
ródło witamin z grupy B zwłaszcza witaminy B i PP .
*Sa bogatym z
ródłem zelaza o bardzo wysokiej przyswajalności, cynku i miedzi
*tluszcze:
-Zwierzat rzeznych zawieraja duzo cholesterolu.
-Ryb sa cenne ponieważ zawieraja NNKT
V
Maslo i smietana
*Maslo i smietana zostaly wydzielone z grupy tłuszczów ze wzgeldu na odmienna role w żywieniu.
Tluszcz w masle jest lekkostrawny i latwo przyswajalny .
*y
ródło witamin: karoten i D .
*Zawiera duze ilości cholesterolu.
*Maslo jest niezbędne w żywieniu dzieci, młodzieży i kobiet w ciazy ze wzgledu na witamine A .
*Smietany słodkie: 12%, 18%, 30%.
*Smietany kwasne: 12%, 18%.
VI
Inne tluszcze
*Naleza do nich wszystkie tluszcze poza maslem. Czyli margaryna, oleje, tran, smalec, sadło.
*Zrodlo energii
*Tluszcze zwierzęce zawieraja duzo kwasow Tl. Nasyconych i cholesterol.
*Tluszcze roślinne natomiast zawieraja NNKT, nie maja cholesterolu.
*Oleje zawieraja witamine E a margaryny A oraz D dodawana podczas produkcji.
VII
Ziemniaki
*Zostaly one wyodrębnione jako osobna grupa ze wzgledu na powszechnośd i taniośd.
*Głównym ich składnikiem jest skrobia
*Bialka ziemniakow chociaz niepełnowartościowe jest dobrej jakości.
*Głowne składniki mineralne to potas i magnez .
*Ziemniaki sa bardzo waznym z
ródłem witaminy C , witaminy z grupy B oraz K
*Maja mala wartośd energetyczna.
VIII
Warzywa i owoce zawierające duze ilości witaminy C
*Warzywa kapustne:
-Kapusta biala
-Kapusta czerwona
-Kapusta wloska
-Brukselka
-Kalafior
-Kalarepa
*Natka pietruszki
*Papryka, pomidory.
*Owoce:
-Porzeczki czarne
-Porzeczki czerwone
-Truskawki, poziomki
-Maliny
-Jagody
-Cytrusowe-Pomarancza, Grejpfrut, Cytryna.
IX
Warzywa i owoce bogate w karotenoidy
*Warzywa:
-Marchew
-Dynia
-Bodwina
-Brokuly
-Kabaczek
-Cukinia
-Salata
-Szczaw
-Szpinak
*Owoce:
-Arbuz
-Brzoskwinie
-Czeresnie
-Mandarynki
-Mango
-Morela
-Melon
X
Inne warzywa i owoce
*Warzywa:
-Cebula
-Buraki
-Korzen pietruszki
-Ogorki
-Por
-Seler
-Rabarbar
*Owoce:
-Gruszki
-Jablka
-Sliwki
-Winogrona
XI
Suche nasiona roślin straczkowych
*Czyli nasiona fasoli, grochu, soli soczewicy.
*Ich bialko ma najwyzsza wartośd odzywcza wśród bialek roślinnych.
*Składniki mineralne: fosfor , magnez , potas , zelazo , i cynk .
*Wystepuje duza ilośd witamin z grupy B .
XII
Cukier i wyroby cukiernicze
*Naleza do nich: Cukier, cukierki, czekolada, miod.
*Maja bardzo wysokie wartości energetyczne 300-500kcal/100g.
*Stosowane sa ze względu na walory smakowe a nie na wartości odzywcze.
*Czekolada wzbogaca posilki w magnez i witaminy z grupy B