Specyfika historii biblijnej

Biblijna literatura historyczna stanowi poważną Starego Testamentu. Z trzech wielkich grup pism składających się na cały ST (księgi mądrościowe, prorockie i historyczne) grupa historyczna zawiera najwięcej, bo aż 21 (wobec 16 ksiąg prorockich i 7 mądrosciowych). Wartość tej literatury nie polega jedynie na przewadze liczbowej, na bardziej konkretnym i zbliżonym do naszego sposobie wyrażania się autorów, czy na poszukiwaniu identyczności Izraela. Jej specyficzny walor polega na tym, że literatura ta leży u korzeni religii typu historycznego, podczas gdy wszystkie inne religie są typu mitologicznego, tzn. są religiami naturalnymi. Żadna z nich nie miała takiego fundamentu, jaki dla judaizmu stanowią księgi historyczne, oparte na specyficznym pojęciu historii. Pozostałe religie historyczne (chrześcijaństwo i islam) powiązane są bardzo mocno z religią Izraela, a w konsekwencji także z jego literaturą historyczną.

Pojęcie „historia” używane jest zazwyczaj w dwóch znaczeniach: jako same wydarzenia (mówimy o tym że ktoś tworzy historię albo że poznaje Boga poprzez wydarzenia, w świetle Jego dzieł zbawczych) albo jako zapis tych wydarzeń.

Zdolność tworzenia historii, jako zapisu wydarzeń jest stosunkowo młodą cechą ludzkości. Pojawia się ona dopiero w III tysiącleciu przed Chrystusem, i to wśród niewielu ludów. Pierwotne szczepy i klany nie miały świadomości historii , czyli tej zdolności, dzięki której społeczność jest w stanie dostrzec zależności między przeszłością i teraźniejszością, z dawnych klęsk czerpać ostrzeżenia dla teraźniejszości, z przeszłości – zachętę i odwagę do przyszłych przedsięwzięć.

Taką swiadomość