Możyska- Kolka
Ból układu pokarmowego, a nawet opłucnej. W 4 stopniach
Objawy:
1stopnia- tarzanie, niepokój, chodzenie po boksie. Postawa siedzącego psa.
Zwracamy oprócz nasilania bólu na jego częstotliwość- czy przerywany, czy ciągły.
Mogą być to objawy specyficzne lub nie. Pokazuje pewne objawy gdy zwierzę nie jest obserwowane. Gdy zw. Mają świadomość, że są obserwowane, to mogą ich nie pokazywać. Np. skubie się po bokach- ma poślinione boki- objaw tego ze coś się dzieje. Otarcia, uszkodzenia- świadczą o tarzaniu. Starte kopyta- wierzgało nogą.
Tarza się- żeby odciążyć krezkę- z bólu. 2 szkoły podejścia do tarzania- SGGW- pozwolić się tarzać. Reszta- sprzyja przemieszczeniom jelit- nie pozwolić na tarzanie. Trzeba oprowadzać konia stępem.
Kolka- zaburzenia wodno-elektrolitowe, przyspieszone tętno- dlatego nie można go ganiać tylko stępować.
Czasami nie da się podejść do konia- trzeba spróbować podać mu leki sedacyjne- w bardzo zaawanssowanych bólach.
1.Problemy z żołądkiem- rozszerzenie żołądka (zapadanie wenflonu, sondowanie, funkcja jelita ślepego, okrężnicy, j. otrzewnowej- poczytać, ch.jamy ustnej, choroby przełyku-zatkanie)
-ostre
Pierwotne
Ostre wtórne
Przewlekłe.
Sprzyja temu budowa anatomiczna- specyficznie ułożone mięsnie w okolicy wpustu- przełyk wchodzi pod kątem. Worek ślepy- „zbiornik na gaz”- jeżeli się zbiera w żołądku i nie zostanie odbity, a występuje niedrożność- zatkanie, skręt jelita cienkiego- nie przemieści się, a dodatkowo napływa treść z jelit- refluks. Może być też w przypadku atonii jelit- gaz nie jest usuwany- wtórne. Pierwotne- dotyczy samej fermentacji w żołądku- skutek błędów żywieniowych.
Postępowanie- takie samo- upuścić gaz.
Ostre krawędzie- wada zgryzu- pasza jest źle rozcierania- zatkania jelit, zbieranie się gazu.
Zmiany pogody- meteoropaty- mogą reagować na zmiany ciśnienia- konie dostają kolki- enteralgia catharalis acuta- nieżytowy kurcz jelit- dot. J cienkich- przyspieszenie perystaltyki i wystąpienie bólu. Często się w tedy pojawia
-ból różnego nasielenia
-nieznacznie podniesiona ciepłota ciała, jednak może być podwyższona na skutek bólu
-tętno wzrasta- obajw bólu- im wyższe, tym ból silniejszy, dodatkowo zaburzenia wodno- elektrolitowe je zwiększają
-pozycja siedzącego psa- żeby zwierzę miało jak oddychać- istnieje prawdopodobieństwo, że doszło do pęknięcia żołądka- ulga w bólu. Poci się wtedy, ma dreszcze, zaniepokojony, wzrok błaga o litość- wyraz twarzy i spojrzenie(trzeba zwracać uwagę na nie), łzy w oczach- Bardzo często poprzedza śmierć (szczególnie u bydła) to wszystko są to objawy wstrząsu- zw. Może szybko paść- lepiej wykonać eutanazję, albo zrobić bad. Per rectum/ punkcja jamy otrzewnowej- żeby sprawdzić czy nie ma drobin karmy- nie ma szans na ratunek- trzeba go wtedy uśpić. Wymioty nie świadczą o pękniętym żołądku- wymioty przez nos- trzeba wykonać sondowanie, żeby jak najszybciej upuścić gaz z żołądka.
Objaw bólu- zmiana błon śl.- im są ciemniejsze i naczynia bardziej widoczne- silniejszy ból. Jeżeli spojówki są brudnoczerwone- autointoksykacja- toksyny bakterii są wchłaniane przez jelita- objawia się zwieszonym łbem- im bardziej, tym bardziej zatruty. Doprowadza do uszkodzenia narządów miąższowych, wstrząsu i DIC- powoduje ochwat i trombophlebitis- zakrzepica żył. Bardzo szybka zakrzepica żył-
Poty- też występują w przypadku bólu- zlewne.
Szmery perystaltyczne- koń z kolką musi być zawsze osłuchany (przelewanie, huczenia- w katarze). J. brzuszna osłuchujemy w 4 kwadrantach-dół lewy i prawy, góra lewa i prawa. Osłuchiwanie musi być wykonane- może też wystąpić osłabienie rychów perystaltycznych.
Postać spastyczna(treść przepływa przerywanym strumieniem) i atoniczna (treść przepływa ciągłym strumieniem). Ta 2 jest gorsza. Istotne jest sondowanie- każdy koń z kolką powinien zostać zasondowany. Jeżeli nie możemy zasodnować- wlac 200-300 ml wody o temp. 50 C,/ parędziesiąt ml oleju parafinowego/ leki rozkurczowe w żyłę/ wlanie kilkadziesiąt ml wody i bupiwakaina itp./ ustawić nogami do przodu./ punkcja jelita slepego, pod warunkiem, że drożność pomiędzy jelitem ślepym a żołądkiem jest zachowana- stwierdzić wzdęcie j. slepego. Usuwamy w ten sposób nadmiar gazu i możemy go zasondowac.
Zawsze musi być badanie przez prostnicę.
Nsileenie objaw. Ból.- obserwacje behawioralne sa b. istotne- reakcja na otwarte drzwi- jeżeli konia nic nie boli i gdy człowiek podejdzie do drzwi, to podchodzi do niego- jest zainteresowany. Gdy coś się dzieje- koń jest tyłem do drzwi, nie odwraca się, nie jest zainteresowany.
Za pomocą leków możemy zdentyfikować ból- dajemy mu w żyłę 50 ml prep. Z metamizolem sodu- biovetalgin- jeżeli po 20 min nie widzmy popray- podajemy 25ml, -dalej nie- znów 25. To nie pomogło- bardzo możliwe, że doszło do przemieszczenia jelit u konia. Jeżeli podejrzewamy je, to nie stawiajmy pochopnie rozpoznania- sa sytuacje zatkan, które nie będą reagować na leki przeciwbolow- dlatego badamy przez prostnice, a następnie badamy płyn otrzewnowy- wiekszenie ilości i ocena charakteu- przesiek- wtedy na tej podstawie możemy podejmować decyzje o postepowaniu. Operacja- 6-10 tys, wiec często się konia usypia.
PEKNIECIE ŻOŁADKA
W całym brzuchu sa drobiny karmy lub tylko w okolicy żoładka- 1- doszło za życia, 2- doszło po śmierci.
SONDOWANIE I LEWAROWANIE TRESCI
Wlewamy przez wlewnik sonda do zoladka pare litrow wody i opuszczamy- wylewamy co się znajduje. Jeżeli wypływa czysta woda- daje sobie spokoj- jenak u konia pokarm w zoladku układa się warstwowo, a u odwodnionego może być bardzo zbita- trzeba po tym przespacerować się z koniem. Może to trwać bardzo długo. Jeżeli będzie zatkany karmą, nawet trochę, to będzie zaburzać przepływ substancji do płukania- olej parafinowy np. Jest to lek o dwojakim znaczeniu- rozmiękcza masy kałowe oraz osłania- powleka bł śl. Cienką warstwa zapobiegając wchłanianiu się toksyn- można stosować powszechnie- nie wchłania się i nie wywoła biegunki. Podobnie Biovetalgin-NLPZ- przeciwbólowy, przeciwgor, ale też odtoksyczniajacy – wszystkie NLPZ to mają.
Buscopan- butyloskopina- jak też papaweryna, drotaweryna- w nospie. Są to leki rozkurczowe- powodują osłabienie zwiększonych skurczy jelit, jednak mogą spowodować atonię jelit. Będzie to niepożądane. Stosujemy je w razie problemów mocno zaawansowancyh.
Prowadzimy płynotrapię- dobieramy odpowiednia dawkę płynu. W przyp. kolek- kwasica metaboliczna. Glukoza i NaCl- zakwasza. Najlepszy- płyn Ringera z mleczanami. Nie mamy- dajemy PWE.
Punkcja żołądka- nie wykonujemy- odsetek powikłań jest ogromy- krwawienie, wlanie się HCl do j. otrzewnowej- drażni i zawiera bakterie- zapalenie otrzewnej.
PRZEWLEKŁE ROZSZERZENIE ŻOŁĄDKA
Spowodowane przede wszystkim łykawościa- ciagle wypełnienie żołądka gazem, przerost błony śluzowe, dysfunkcja motoryki.
Częste bóle,…
Rozpoznanie-endoskopia…
RÓŻNICOWANIE-b. ważne
-ostre rozszerzenie żołądka
-gastritis
-wrzody żołądka
-guzy
-bezoary
LECZENIE (Pinkiewicz- choroby możyskowe)
-opróżnienie żołądka
- cicaprix (prepulsid)
-posiłki podzielone na małe, częste porcje
-olej parafinowy do paszy, mesz
-pojenie z poideł automatycznych
-pomiedzy karmieniami koń powinien stać w kagańcu
-właściwa profilaktyka przeciwpasożytnicza oraz regularne sprawdzanie zębów.
ZATKANIE PRZEŁYKU
Po sedacji ksylazyna- gdy nie będzie miał po niej głodówki co najmniej 2 h- osłabiona perystaltyka przewodu pokarmowego.
WRZODY ŻOŁĄDKA
-Nadżerki- ubytki w nabłonku błony śluzowej
-Wrzody- ubytki w nabłonkiu błony śluzowej w głąb ściany żołądka w kierunku podśluzówki i błony mięśniowej
Umiejscowienie- najczęściej w części bezgruczołowej bł. Śl. Margo plicatus, lecz w innych częściach żoł też. U połowy źrebiąt, a nawet 90% koni dorosłych!
Predyspozycje
-stres- częściej u koni sportowych
-błędy żywieniowe
-czynniki jatrogenne-NLPZ-fenylbutazon najb., glikokortykosteroidy
-nie wykryto u koni Helicobacter- zupełnie inna patogeneza
-Ciągle wydziela sok żołądkowy- nie powinien pracować na pusto- elementem postepowania jest ciągły dostęp do jedzenia.
-źrebieta- smolista biegunka, stolce, krew utajona w kale- u dorosłych nie.
Alkohol- ochronnie na błonę śluzowa- 5% :D
OBJAWY:
-niespecyficzne- zmienny apetyt, nawracające kolki, obniżenie osiągów sportowych- robimy gastroskopie oprócz badan ogólnych
LECZENIE
Hamowanie lekami kwasu solnego-
1. antag. Rec histaminowych: cymetydyna ranitydyna, trefanotydyna, nizytydyna;
2. inhibitory pompy proton- omeprazol, anzoprazol
Zniwelować stres, nie dawać NLPZ lub to zmodyfikować- korzyści i rzyko. Zmiana żywienia- najlepiej cały czas na pastwisku- ciagly dostep do zieleni.
CHOROBY JELIT CIENKICH- W DOMU DOCZYTAC!