Pomnik konny Francesca Sforzy[edytuj]

Pomnik konny Francesca Sforzy – pomnik z brązu, który miał zostać wykonany przez renesansowego artystę Leonarda da Vinci. Pomnik miał przedstawiać ojca Ludovica Sforzy, Francesca Sforzę, założyciela rodu Sforzów.

Spis treści   [ukryj]  1 Pomysł 2 Wykonanie 3 Zobacz też 4 Przypisy 5 Bibliografia

Pomysł[edytuj]

Pomysł stworzenia pomnika powstał już w latach 60. XV w. Wieść o tym pomyśle krążyła po florenckich pracowniach. Dowodem na to jest projekt pomnika autorstwa Antonia Pollaiuolo. Da Vinci wyraził zainteresowanie rzeźbą w "liście motywacyjnym" do Sforzy w 1482 r. W połowie 1489 r. Ludovico zamówił rzeźbę u Leonarda. Było to jedno z pierwszych zleceń rzeźbiarskich Leonarda.

Pierwszy projekt pomnika

Wykonanie[edytuj]

Leonardo zaczął pracować nad koniem przed 23 kwietnia 1490 r. Natomiast 28 kwietnia otrzymał od Marchesina (skarbnika Ludovica) 103 liry jako zaliczkę na materiały do wykonania posągu.

W związku z tym przedsięwzięciem Leonardo analizował proporcje konia. Pierwsze projekty pokazują, iż Leonardo wyobrażał sobie konia stającego dęba. Wówczas powstały problemy techniczne, jak podeprzeć ciężar zwierzęcia, które styka się z podstawą tylko tylnymi nogami. Leonardo miał różne koncepcje rozwiązania problemu. Na jednym rysunku pod przednimi kopytami widać było padającego wroga, a na innym leżał pod nimi pniak. Owe problemy techniczne budziły wątpliwości Ludovica co do możliwości dokończenia projektu przed Leonarda. Wówczas Leonardo porzucił pomysł konia stającego dęba. Następne szkice przedstawiały konia w kłusie. Na tę zmianę wywarła wpływ m.in. wizyta w Pawii w czerwcu 1490 r., gdzie obejrzał pomnik Il Regisole. Spostrzeżenia na temat rzeźby utrwalił na kartach Kodeksu Atlantyckiego:

Studium konia

Ten w Pawii trzeba pochwalić przede wszystkim za ruch. Jest bardziej godny uznania, gdyż naśladuje wzory starożytne, a nie współczesne. Piękno i użyteczność nie idą w parze, co widać po zamkach i ludziach. W kłusie koń wygląda najswobodniej. Tam, gdzie brak naturalnej żywotności, musimy wyrazić ją sztucznie.^[1]

Prowadził studia przyrodnicze w stajniach mediolańskich, rysując konie najczystszej krwi oraz poddając analizie proporcje ich ciała. Leonardo postanowił ukazać konia stąpającego. W 1493 r. został wystawiony na dziedzińcu zamku Sforzesco gipsowy model pomnika naturalnej wielkości. Wywoływał wielkie zainteresowanie i podziw współczesnych.

Aby było możliwe odlanie konia w całości Leonardo opracował nową technikę odlewania w brązie. Wpadł na pomysł żelaznego rusztowania, które wzmocniłoby kontrukcję pomnika. Kiedy wszystko zostało już przygotowane do wykonania odlewu, Lodovico il Moro przekazał zapas brązu swojemu szwagrowi Ercolemu d'Este, z powodu zagrożenia wojną.