Wybudowałem pomnik

Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu
strzelający nad ogrom królewskich piramid
nie naruszą go deszcze gryzące nie zburzy
oszalały Akwilon oszczędzi go nawet

łańcuch lat niezliczonych i mijanie wieków
Nie wszystek umrę wiem że uniknie pogrzebu
cząstka nie byle jaka i rosnący w sławę
potąd będę wciąż młody pokąd na Kapitol

ma wstępować z milczącą westalką pontifeks
I niech mówią że stamtąd gdzie Aufidus huczy
z tego kraju gdzie gruntom brak wody gdzie Daunus
rządził ludem rubasznym ja z nizin wyrosły

pierwszy doprowadziłem nurt eolskiej pieśni
do Italów przebiwszy najpewniejszą drogę
Bądź dumna z moich zasług i delfickim laurem
Melpomeno łaskawie opleć moje włosy

Oda ta pochodzi z trzeciej części Pieśni Horacego i nosi tytuł Ad Melpomenem musam (Do Muzy Melpomeny). Znaczenie tytułu wyjaśnia się w strofie ostatniej, gdzie autor umieścił apostrofę do Melpomeny. Utwór ten należy do gatunku ody i jest swoistym zakończeniem trzech pierwszych ksiąg Pieśni.

Podmiot liryczny ody można utożsamiać z samym poetą. Dowodem na to jest fakt, iż autor wspomina w wierszu swoje rodzinne miasteczko. Utwór ten stanowi również swoiste podsumowanie jego dotychczasowej twórczości oraz jest wyrazem dumy z własnego dorobku poetyckiego. Nasycony jest przekonaniem o własnej wielkości i sławie. Wieszcz mówi w pierwszej osobie liczby pojedynczej („wybudowałem”, „nie wszystek umrę”, „doprowadziłem”). Jest to liryka bezpośrednia, wyznania. Adresatem są ludzie, którzy żyli prawdopodobnie w tym samym czasie, co autor. W utworze występują także osoby trzecie, ludzie, którzy mają opowiadać o wielkości i sławie poety:

„I niech mówią że stamtąd gdzie Aufidus huczy...”

Jest to wiersz regularny. Zbudowany jest z czterech zwrotek, każdy składa się z czterech wersów trzynastozgłoskowych ; średniówka występuje po siódmej sylabie. Warto zauważyć, iż w utworze tym brak jest jakichkolwiek znaków przestankowych. Wielkie litery występują tylko tam, gdzie rozpoczyna się nowa myśl (w wersie pierwszym, szóstym, dziesiątym oraz piętnastym). Nie posiada rymów.
Jedna myśl w utworze nie kończy się wraz z końcem zwrotki, przechodzi do strofy następnej. Jest to swoista przerzutnia, np.:

„[...]oszczędzi go nawet łańcuch lat niezliczonych[...]”

Ponadto w utworze występuje nagromadzenie epitetów, np. królewskie piramidy, lata niezliczone, milcząca westalka, lud rubaszny. Kolejnym środkiem stylistycznym jest apostrofa do Melpomeny, zawarta w ostatniej strofie utworu:

„Bądź dumna z moich zasług i delfickim laurem Melpomeno łaskawie opleć moje włosy”

Początkowe pięć wersów stanowi obraz exegi monumentum- niezniszczalnego pomnika (Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu), jaki wieszcz sam sobie wybudował własną pracą. Jest on trwalszy od posągów ze spiżu, jakie stawiano sportowcom na igrzyskach. Pomnik ten jest oczywiście symbolem – w ten sposób autor określa to, co stworzył dzięki swojej poezji. W drugim wersie dochodzi do wizualizacji budowli - pomnik jest ogromny, „strzelający nad ogrom królewskich piramid”, czyli większy od nich. Następnie poeta mówi o niezwykłej niezniszczalności, trwałości pomnika. Nie poruszą go deszcze, Akwilon (czyli silny wiatr północny) ani „łańcuch lat niezniszczonych i mijanie wieków”.

Przypomina to nieco epitafium nagrobkowe. Horacy stara się określić wartość swoich dzieł w przyszłości. Już od dawnych czasów poeci greccy i rzymscy uważali, że ich twórczość zapewni im nieśmiertelną sławę, jednak jeszcze żaden z poetów nie wyraził tego tak dobitnie. Pomnik ten ma symbolizować nieśmiertelność jego poezji.

W następnych wersach (6-9) Horacy mówi o tym, iż zdaje sobie sprawę, że jakaś jego cząstka pozostanie wciąż żywa nawet po jego śmierci. Mówi:

„Nie wszystek umrę wiem że uniknie pogrzebu cząstka nie byle jaka...”

Podmiot liryczny uważa, że będzie istniał dla potomnych dopóty, dopóki pontifex. Pontifex Maximus był Wielkim kapłanem, 15 marca na Kapitolu składał ofiarę Jowiszowi Największemu w intencji Rzymu i całego narodu rzymskiego. Podmiot liryczny wierzy też, że będzie wstępował na Kapitol wraz z westalką. Chodzi tu o Wielką Westalkę, która w milczeniu towarzyszyła pontifexowi podczas uroczystości na Kapitolu, była przełożoną pozostałych sześciu westalek.

Wersy 10-14 to wspomnienie miasteczka, z którego pochodził Horacy - Wenuzji. Poeta opowiada o swoim pragnieniu, aby tam, gdzie „Aufidus huczy”, „gruntom brak wody” i „Daunus rządził ludem rubasznym” (wszystko to dotyczy jego rodzinnego miasteczka) ludzie wiedzieli, że to on jest pierwszym, który „podbił” Italię swoją poezją, „doprowadził nurt eolskiej pieśni do Italów”.

W wersach 6-14 widać silną tendencję italsko-rzymską. Autor otacza się tu pojęciami i wyobrażeniami ludów właśnie italskich. W dwóch ostatnich wersach odchodzi od tematyki rzymskiej i zwraca się z prośbą do Melpomeny (muzy tragedii), aby włożyła mu na głowę laur- wieniec Apollina, boga wyroczni i poezji. Jakże dobitnie Horacy pokazał tym gestem, iż uważa, ze zasługuje na miano wielkiego poety.