9. Sylwetka nauczyciela przedszkola- postulaty i rzeczywistość.

Według Wincentego Okonia nauczyciel to „pracownik o uznanych przez władze oświatowe kwalifikacjach do nauczania i wychowywania dzieci, młodzieży i dorosłych. Takie kwalifikacje uzyskuje się przez ukończenie zakładu kształcenia nauczycieli oraz przez zdanie egzaminów.” Uchwalona przez Sejm PRL w dniu 27 kwietnia 1972 Karta praw i obowiązków nauczyciela ustala zasadę, że w Polsce każdy nauczyciel musi mieć ukończone studia wyższe.

Pedeutologia według Wincentego Okonia to ,, usamodzielniający się dział pedagogiki, którego przedmiotem są zagadnienia dotyczące nauczycieli, jak osobowość nauczyciela, dobór kandydatów do zawodu nauczycielskiego, kształcenie i doskonalenie nauczycieli, ich praca zawodowa.

W rozważaniach i badaniach nad nauczycielem i zawodem nauczycielskim spotykamy się z dwiema zasadniczo rożnymi postawami i z zasadniczo różnym podejściem metodologicznym do badanych spraw: jedną można nazwać postulatywną (normatywną)- łączy się z metodą dedukcyjnych (od ogółu do szczegółu) określenia jaki powinien być nauczyciela drugą empiryczną- łączy się z metodą indukcji(od szczegółu do ogółu)- odpowiedź na pytanie jaki jest nauczyciel.

Postawa normatywna łączy się z nakreśleniem idealnego osobowego wzoru nauczyciela wychowawcy(postulaty).

Postawa empiryczna tutaj pojawia sie pytanie jakimi cechami osobowości odznaczają się realni nauczyciele i wychowawcy(rzeczywistość).

Postulaty dotyczące sylwetki nauczyciela przedszkola:

Według Anny klim-klimaszewskiej nauczyciel przedszkola jest osobą, która pełni wiodącą rolę w procesie edukacji. Decyduje on o kierunku i treści pracy wychowawczo- dydaktycznej, dobiera skuteczne metody oddziaływań pedagogicznych.

Najbardziej pożądaną postawą nauczyciela, jest postawa demokratyczną .Polega ona na okazywaniu dzieciom życzliwości i zrozumienia, pozyskiwaniu sobie ich sympatii i zaufania, umożliwianiu im wspólnego i samodzielnego podejmowania decyzji, zachęcaniu ich do aktywności oraz samodzielności w różnego rodzaju zadaniach praktycznych.

Ważne jest także posiadanie przez nauczyciela umiejętności nawiązania i utrzymywania bliskich kontaktów z poszczególnymi dziećmi i z całą grupą. Chodzi tu głównie o umiejętności nawiązywania i utrzymywania kontaktów opartych na silnej więzi rzeczywistej, osobowej i ideowej. Bezpośrednim skutkiem nawiązywania i utrzymywania z dziećmi więzi osobowej jest powstająca w grupie atmosfera, przepełniona wzajemnym zrozumieniem i przyjaźnią.

Nauczyciel powinien przyjmować postawę akceptacji i zrozumienia dzieci oraz powinien być autentyczny w swoim zachowaniu. Akceptowanie wychowanków oznacza uznawanie ich takimi, jakimi są. Akceptowanie jest nierozerwalnie związane z rozumieniem. Rozumienie dzieci pozostaje w ścisłym związku z empatią, czyli umiejętnością wczuwania się w stany i procesy psychiczne zachodzące w dzieciach. Ważnym dopełnieniem postawy akceptacji i zrozumienia jest autentyczność nauczyciela, czyli jego zgodność z samym sobą, które polega na szczerym, spontanicznym zachowaniu się, na byciu sobą oraz na integracji uczuć i wypowiedzi z zachowaniem.

Nauczyciel oprócz tego, że ,,powinien być przede wszystkim osobą, czyli człowiekiem, u którego na szczycie hierarchii wartości znajduje się drugi człowiek” powinien posiadać określone predyspozycje psychiczne, które ułatwiają pracę w tak specyficznym miejscu jakim jest przedszkole. A. Klim-Klimaszewska zalicza do nich ,,opanowanie wewnętrzne, zrównoważenie psychiczne, takt, łatwość nawiązywania kontaktów i przyjaźni z dziećmi, zdolność przejmowania się losem dzieci i ich życiowymi trudnościami oraz umiejętność odczuwania pewnego zapału, entuzjazm wobec przejawów życia dzieci i przedszkola”.

Od nauczyciela oczekuje się również odpowiednich cech osobowości, takich jak ,,życzliwy szacunek do dzieci, bezinteresowne zaangażowanie w ich sprawy, zrozumienie motywów zachowania dzieci, łatwość nawiązywania kontaktu z nimi, sprawiedliwe ich ocenianie i traktowanie, wiara w dziecko, cierpliwość i wytrzymałość, pracowitość i równowaga psychiczna, wrażliwość zawodowa oraz poczucie moralnej odpowiedzialności za losy dziecka”. Powinien również być reprezentantem takich wartości etycznych jak ,,poczucie odpowiedzialności, obowiązkowość, potrzeba dążenia do doskonałości, moralną odwagą oraz bohaterstwo, gotowość ofiar i dążenie do pokonywania trudności”.

Nauczyciel nie może oceniać czynów postępowania dziecka lecz motywy, które nim kierowały a ,,prostota, takt, subtelność, obiektywizm, cierpliwość i jasność sądu poparte wiedzą pedagogiczną tworzą prawdziwy autorytet nauczyciela”, którego nie można ani narzucić ani obronić. A nauczyciel przedszkola ,,który go nie posiada, nie powinien być nauczycielem” Dobry nauczyciel musi również poznać samego siebie dostrzec swoje mocne i słabe strony.

Analiza przedstawionych powyżej cech pokazuje, że nauczyciel przedszkolny powinien być nosicielem korzystnych walorów osobowościowych. Przedstawiłam więc powyżej idealny wzór nauczyciela.

Jeżeli chodzi o rzeczywistość to osiągnięcie takiego idealnego wzoru nauczyciela czyli zostanie idealnym nauczycielem jest mało prawdopodobne. Jednak bardzo ważne jest aby każdy nauczyciel posiadał przynajmniej kilka z tych cech i próbował zbliżyć się do owego idealnego wzorca co w rzeczywistości jest trudne do osiągnięcia. Wzór ten wyraża postawę jakiej oczekuje się od wszystkich dobrych pedagogów placówek wychowania przedszkolnego.