1. Wyjaśnić pojęcia: antropometria, cechy antropometryczne, centyl populacji.

Antropometria jest działaniem antropologii (nauki o człowieku) której terminologia umożliwia opisanie zmienności ciała człowieka. Antropometria zajmuje się określeniem wielkości i proporcji ciała ludzkiego za pomocą liczb. Jest techniką pomiarową ciała człowieka. Wyróżniamy:

- antropometrię statyczną - pomiary cech w różnych pozycjach nieruchomych (stojącej, siedzącej i leżącej); / - antropometrię dynamiczną - zajmuje się pomiarami kątów pomiędzy różnymi fragmentami ciała ludzkiego lub kości, kątów między płaszczyznami i odcinkami kości lub ciała, a także zakresów ruchu w poszczególnych stawach organizmu.

Cecha antropometryczna - mierzalna cecha opisująca budowę morfologiczną ciała ludzkiego lub jego fragmentów.

Rozróżnia się cechy antropometryczne:

- funkcjonalne: np. wielkości kątowe, zakresy ruchu;

- somatyczne: wysokość, szerokość, długość, głębokość, obwód

Centyl - p to wartość cechy antropometrycznej Cp dla której p% populacji ma wartość cechy mniejszą, a pozostałą część populacji czyli (100 –p%) wartość cechy większa niż Cp.

2. Co to jest i czym się zajmuje ergonomia warunków pracy i ergonomia wyrobów.

Ergonomia warunków pracy:

- czynniki materialnego środowiska pracy: drgania mechaniczne, hałas, mikroklimat, emisja energii szkodliwej, oświetlenie, zanieczyszczenie powietrza, kontakt z substancjami agresywnymi, chorobotwórczymi, brudzącymi; / - czynniki techniczno-organizacyjne: pozycja ciała przy pracy, rytm i tempo pracy, przerwy w pracy, metody pracy.

Ergonomia warunków pracy obejmuję między innymi następujące działania:

- określenie sposobu eliminacji uciążliwości i zagrożeń powodowanych przez czynniki środowiskowe oraz realizacja projektów korygujących warunki pracy

- określenie wpływu tych czynników na człowieka, zarówno na drodze badań diagnostycznych czyli przez określenie stanu istniejącego oraz perspektywicznych czyli poprzez prognozowanie skutków w procesie projektowania systemu

- wykorzystanie pomiarów oraz określenie dopuszczalnych wartości czynników tworzących fizyczne, chemiczne i biologiczne środowisko pracy

Ergonomia wyrobów zajmuje się przede wszystkim:

- dostosowaniem obiektów technicznych do wymiarów i kształtów ciała człowieka; /
- funkcjonalnością obiektu technicznego; / - bezpieczeństwem i komfortem użytkowania obiektu technicznego; / - estetyką kształtów i barw obiektu technicznego.

Obiektami zainteresowań ergonomii wyrobów są tzw. artefakty użytkowe, np.: narzędzia, maszyny i inne urządzenia techniczne, pojazdy, wyroby powszechnego użytku.

3. Ergonomia koncepcyjna i ergonomia korekcyjna.

Ergonomia koncepcyjna zajmuje się wdrażaniem rozwiązań ergonomicznych na etapie projektowania. Zajmuje się analizą i projektowaniem:

- konstrukcji: maszyn, pojazdów, narzędzi, przyrządów, urządzeń;

- architektonicznym i budowlanym: teren zakładu pracy, pomieszczeń pracy, instalacji;

- organizacji: produkcji, transportu, stanowisk pracy, metod pracy, zarządzania.

Ergonomia korekcyjna zajmuje się analizą stanu istniejącego. Zajmuje się modernizacją i doskonaleniem istniejących maszyn, stanowisk pracy, stanem BHP, humanizacją pracy.

Między ergonomią koncepcyjną i korekcyjną występuje sprzężenie zwrotne.

4. Wymienić i opisać rodzaje sygnałów odbieranych przez pracownika

Wyróżniamy następujące rodzaje sygnałów odbieranych przez pracownika:

- sygnał sztuczny - wysyłany przez urządzenia: wskaźniki analogowe (zegarowe, lampki kontrolne, dzwonki); / - sygnał naturalny - płynący bezpośrednio z otoczenia (odgłosy pracy silnika); / - sygnał zdrowotny - skutek działania spowodowany poprzedzającym sygnałem (np.: włączony kierunkowskaz).

5. Zasady rozmieszczania i grupowania urządzeń sygnalizacyjnych i sterujących.

- zasada spełnionej funkcji - grupowanie wskaźników i elementów sterowniczych spełniających podobną funkcję; / - zasada ważności - elementy grupowane są zależnie od tego w jakim stopniu warunkują realizację postawionego zadania, powinny być w miejscach najbardziej dogodnych do obserwacji i możliwości szybkiej reakcji; / - zasada optymalnego umiejscowienia - najwłaściwsze miejsce z punktu widzenia jego zastosowania: wygody, dokładności, szybkości, potrzeby siły; / - zasada kolejności użycia - rozmieszczenie według kolejności wykorzystania; / - zasada częstości użycia - urządzenia najczęściej wykorzystywane umieszcza się w najkorzystniejszym położeniu, a najrzadziej używane dalej, w polu bocznym.

6. Opisać sposoby ograniczenie narażenia pracownika na działanie czynników środowiska pracy.

- działania techniczne: eliminacja źródeł, zmniejszenie poziomu natężenia czynników, ograniczenie możliwości ich rozprzestrzeniania się, zmiana technologii;

- działania organizacyjno - administracyjne: skrócenie czasu narażenia na czynniki, właściwe warunki do odpoczynku, wprowadzenie obowiązku stosowania odzieży ochronnej, relacje na stanowiskach, szkolenia;

- działania medyczne - profilaktyczne badania lekarskie, selekcja pracowników i ich dobór do pracy na danym stanowisku.

7. Przedstawić zakres oceny ergonomicznej stanowiska pracy.

Celem oceny ergonomicznej stanowisk pracy jest zidentyfikowanie elementów systemu, ich wzajemnych relacji oraz analiza i ocena aby funkcjonowanie stanowisk podczas wykonywania określonych zadań przebiegało sprawnie, bez szkody dla człowieka i bez szkody negatywnych zmian w otoczeniu.

Ocena warunków pracy na stanowisku z uwzględnieniem wymagań ergonomii:

a) ocena obciążenia fizycznego pracy:

- ocena wydatku energetycznego związanego z ruchem; / - ocena monotypowości ruchów roboczych; / - ocena stopnia obciążenia statycznego;

b) ocena obciążenia psychicznego:

- ocena wysiłku psychicznego; / - ocena monotonni pracy; / - ocena wysokości i kształtu obrazu pracy;

c) ocena antropometrycznych stanowisk pracy:

- ocena ukształtowania pola widzenia; / - ocena umieszczenia wyposażenia stanowiska pracy; / - ocena pozycji człowieka przy pracy;

d) ocena rozmieszczenia układów kontrolno-sterowniczych:

- ocena budowy i rozplanowania tych urządzeń; / - ocena eksploatacji i identyfikacji sygnałów; / - ocena percepcji informacji;

e) ocena materialnego środowiska pracy

- pomiary istniejących stężeń lub natężeń czynników: mikroklimatu, hałasu, wibracji, zanieczyszczenia powietrza oraz promieniowanie;

- porównanie z normami higienicznymi – wartościami NDS lub NDN.

8. Główne czynniki decydujące o ergonomii miejsca pracy kierowcy samochodu osobowego.

- objętość przestrzeni bagażowej oraz łatwość załadunku i rozładunku możliwość jej powiększenia kosztem przestrzeni dla pasażerów i dostępne schowki;

- poziom hałasu i drgań;

- dostateczna ilość miejsca dla pasażerów;

- odpowiednia widoczność z miejsca kierowcy;

- prawidłowe ułożenie ciała kierowcy oraz łatwy dostęp do wszystkich urządzeń niezbędnych do prowadzenia samochodu.

9. Wymagania dotyczące fotela kierowcy.

- fotel powinien być zaprojektowany, aby kierowca wysokiego jak i nisiego wzrostu mógł przyjąć wygodną pozycję za kierownicą;

- fotel powinien posiadać regulację pionową (wysokości oraz w kierunku przód - tył). Zakres pionowy pionowy powinien wynosić 100 mm, natomiast poziomy w kierunku jazdy co najmniej 150 mm;

- fotel powinien być wyposażony w podpory lędźwiowe regulowane do wysokości i grubości kierowcy;

- powinien posiadać system tłumiąco – amortyzujący oraz możliwość ustawienia pod różnym kątem oparcia i siedziska;

- powinien być przystosowany do wagi kierowcy w zakresie 50 - 150 kg;

- urządzenie do regulacji powinno być łatwe w obsłudze;

- fotel powinien być wyposażony w wentylację oraz urządzenie do masowania zwłaszcza dolnych części kręgosłupa, co zwiększa dopływ krwi i zapobiega bólom pleców.

10. Zakres działań w zakresie konstrukcji fotela zapewniających komfort kierowcy.

- wprowadzenie dodatkowych systemów poprawiających komfort: podgrzewanie fotela, przewietrzenie fotela, funkcja masażu; / - wprowadzenie dodatkowych regulacji: optymalizacja podparcia kręgów lędźwiowych, optymalizacja podparcia ud; /
- prowadzenie regulacji pionowej foteli; / - zapewnienie regulacji kąta pochylenia oparcia;

- zapewnienie regulacji wzdłużnej położenia fotela; / - zaprojektowanie zagłówka z regulacją wysokości i kąta ustawienia; / - dobór sztywności poszczególnych elementów fotela; / - ukształtowanie siedzenia i poduszek; / - określenie wymiarów poduszek siedzenia i oparcia.

11. Zasady ergonomicznego kształtowania tablicy rozdzielczej samochodu.

- elementy sterownicze z których kierowca najczęściej korzysta powinny być umieszczone blisko koła kierownicy;

- najważniejsze wskaźniki z których kierowca korzysta podczas jazdy powinny być umieszczone nad kolumną kierownicy;

- konstrukcja koła kierownicy powinna ograniczać widoczność najważniejszych wskaźników;

- kierowca powinien mieć możliwość korzystania z najczęściej używanych elementów sterowniczych bez odrywania rąk od kierownicy;

- pogrupowanie przycisków sterujących w zależności od spełnionej funkcji;

- umieszczenie w środkowej części tablicy rozdzielczej elementów sterujących do urządzenia odpowiedzialnych za utrzymanie właściwego mikroklimatu, radia, nawigacji, telefonu;

- podniesienie konsoli środkowej poprawia komfort prowadzenia samochodu;

- umieszczenie elementów sterujących w górnej części konsoli centralnej a dolnej przeznaczenie na schowki ;

- elementy sterownicze powinny być odpowiedniej wielkości zbyt małe mogą powodować ze ich obsługa może być utrudniona lub uniemożliwiona czasie jazdy;

- zwrócenie konsoli środkowej w kierunku kierowcy;

- umieszczenie małych schowków w tablicy rozdzielczej w zasięgu rąk kierowcy;

- zastosowanie wskaźników cyfrowych nie pływa na zwiększenie ergonomii wnętrza samochodu, dobór koloru podświetlenia (zielony), możliwość regulacji intensywności podświetlenia;

- wskaźniki analogowe z tarczą i wskazówką prezentują wyniki w sposób ciągły i odczyt bardziej intuicyjny i łatwiejszy;

- usytuowanie często obserwowanych wskaźników na środku tablicy rozdzielczej nie wpływa na poprawę komfortu jazdy.

12. Strefy wygody obsługi w przestrzeni sygnalizacyjno-sterowniczej samochodu.

- pierwszy stopień wygody – elementy dostępne bez odrywania łopatek od oparcia siedzenia i wzroku od jezdni: dźwignia zmiany biegów, przełączniki świateł o kierunkowskazów, sygnał dźwiękowy, hamulec ręczny;

- drugi stopień wygody – elementy obsługiwane nie wymagające oderwania lędźwiowego odcinka kręgosłupa od oparcia np. wyłącznik dmuchawy;

- trzeci stopień swobody – rzadziej używane elementy obsługi dostępne przy ograniczonej wygodzie ale bez kolizji z innymi elementami wyposażenia wnętrza np. uchwyt otwarcia pokrywy silnika.

13. Sposoby ograniczania hałasu we wnętrzu samochodu.

a) metoda bierna: - masy bitumiczne o grubości powyżej 1,5mm; / - prasowane materiały mineralne połączone z tworzywami sztucznymi o grubości około 15mm; / - materiały mineralne w połączeniu z aluminiowymi foliami ekranującymi o grubości powyżej 15mm; / - tworzywa sztuczne, jako osłony i wypełnienia przekrojów zamkniętych. Hałas zewnętrzny emitowany do otoczenia nie powinien przekroczy 74-74dB.

b) metoda czynna: - optymalizacja przetłoczeń usztywniających; / - odpowiedni dobór częstości drgań własnych płatów poszycia na drodze obliczeniowej lub doświadczalnej; / - właściwe zaprojektowanie mocowania elementów wyposażenia wnętrza w celu uniknięcia ich wzajemnych pomieszczeń.

14. Wymienić i krótko scharakteryzować urządzenia kształtujące warunki klimatyczne kabiny samochodu.

- klimatyzacja - utrzymywanie wewnątrz nadwozia określonych parametrów powietrza;

- chłodzenie - odprowadzenie z wnętrza pojazdu regulowanych ilości ciepła;

- ogrzewanie - doprowadzenie regulowanych ilości ciepła;

- wentylacja - usuwanie zużytego i doprowadzenie czystego powietrza.

15. Czynniki niebezpieczne i szkodliwe na stanowisku pracy kierowcy.

Do czynników niebezpiecznych, należą przede wszystkim czynniki mechaniczne, takie jak: - ruchome elementy obsługiwanych pojazdów, a w szczególności wirujące części silnika lub ruchome elementy podzespołów napędowych pojazdów ciężarowych; /
- przemieszczające się inne środki transportowe po placu postojowym lub manewrowym; /
- ostre, wystające i chropowate elementy pojazdów oraz narzędzi ręcznych; / - spadające elementy lub ładunki z pojazdów; / - śliskie, nierówne powierzchnie; / - ograniczone przestrzenie (dojścia, przejścia, dostępy), np.: wejścia na skrzynię pojazdu i do kabiny pojazdu ciężarowego, / - położenie stanowiska pracy w odniesieniu do podłoża; /
- substancje żrące.

Do szkodliwych czynników fizycznych należą:

- hałas obniża komfort jazdy oraz utrudnia identyfikację dźwięków zewnętrznych i wewnętrznych, które stanowią dla kierowy źródło informacji lub ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem, np.: sygnały pojazdów uprzywilejowanych, przemieszczenie się ładunku, niewłaściwe działanie mechanizmów pojazdu;

- mikroklimat, powoduje obniżenie komfortu jazdy, złe samopoczucie kierowcy oraz zmniejszenie zdolności wykonywanej pracy;

- drgania (występujące podczas jazdy pojazdem po drogach miejskich) ujemnie wpływają na samopoczucie kierowcy, zmniejszają zdolność wykonywania pracy, a nawet mogą wpływać na pogorszenie zdrowia kierowcy.

16. Wpływ środowiska pracy kierowcy na jego zdrowie.

- dolegliwości mięśniowo - szkieletowe: bole pleców, szyi, ramion;

- choroby narządu ruchu: układu kostno - stawowego, mięśniowo - szkieletowego;

- choroby układu pokarmowego;

- problemy psychiczne wynikające z: stresu, zmęczenia, napięcia umysłowego, przeciążenia psychicznego;

- utrata zdrowia życia na skutek kolizji bądź wypadku drogowego.

17. Czynniki decydujące o ergonomii kabiny samochodu ciężarowego.

- skuteczna izolacja drgań i hałasu; / - rodzaj materiału na wykładziny ścian i ich kolorystyka; / - oświetlenie wnętrza i tablicy rozdzielczej; / - przyjazne dla człowieka warunki środowiskowe; / - dostarczenie w sposób czytelny i jednoznacznie wszelkich informacji o funkcjonowaniu mechanizmów samochodu i sytuacji zewnętrznej; / - łatwe i wygodne i pewne posługiwanie się urządzeniami do kierowania mocowania, sygnalizacji i oświetlenia drogi z równoczesnym jej obserwowaniem; / - odpowiednia przestrzeń do wykonywania czynności związanych z pracą i odpoczynkiem oraz możliwość zajęcia dogodnej pozycji niezależnie od cech fizycznych kierowcy; / - łatwość wsiadania i wysiadania z samochodu.

18. Rodzaje układów ogrzewania kabiny samochodu ciężarowego.

- ciepło układu chłodzenia silnika: nagrzewnica lub nagrzewanie połączone równolegle z układem chłodzenia silnika; / - ciepło z niezależnego urządzenia grzewczego: urządzenie grzewcze z własnym źródłem ciepła pochodzącym ze spalania paliwa; / - powietrzne urządzenie grzewcze; / - wodne urządzenie grzewcze.

19. Wymienić czynniki mające wpływ na sposób prowadzenia samochodu przez kierowcę.

- cechy psychofizyczne - zdolność reagowania na bodźce fizyczne np. cechy wzroku, cechy słuchu, zdolność równowagi, refleks, zmęczenie, stres, predyspozycje do prowadzenia pojazdu; / - cechy psychologiczne - dyspozycje psychiczne, intelektualne, uczuciowe np. wiek, płeć, zmęczenie, cel jazdy, pośpiech, poziom inteligencji, pośpiech, motywacja; / - czynniki zewnętrzne - strony niezależne od kondycji psychofizycznej i psychologicznej prowadzącego pojazd np. cechy i stan techniczny pojazdu, środowisko drogi, pora roku i doby, zachowanie pasażerów, rozmowa przez telefon, spożywanie alkoholu, leków, narkotyków.

20. Cechy procesu decyzyjnego na stanowisku pracy kierowcy.

- deficyt czasu - konieczność podejmowania decyzji w ograniczonym czasie, skracającym się wraz ze zwiększeniem się prędkości jazdy;

- wielopłaszczyznowość i złożoność decyzji - w tym samym czasie trzeba podejmować wiele różnych decyzji, decyzja podstawowa wymaga wielu decyzji cząstkowych;

- nieodwołalność decyzji - nie można cofnąć wcześniej podjętych decyzji, np.: o wyprzedzaniu w trudnych warunkach.

21. Wyjaśnić pojęcie zmęczenia, wymienić rodzaje zmęczenia kierowcy i przedstawić czynniki które je powodują.

Zmęczenie - jest stanem obniżonej zdolności roboczej, będącej następstwem wykonania pracy fizycznej lub obciążenia psychicznego.

Zmęczenie - przejściowy stan psychiczny; podatność na zmęczenie - względnie stała cecha osobowości.

Wyróżnia się:

a) zmęczenie mięśniowe: - obciążenie statyczne

b) zmęczenie sensoryczne: - oślepienie światłami; / - słońce nad horyzontem; / - złe oświetlenie drogi; / - odblaski na mokrej nawierzchni

c) zmęczenie umysłowe (psychiczne): - skupienie uwagi na sygnałach i informacjach tj. zmiana świateł, zachowanie innych użytkowników drogi, zmiana warunków pogodowych;

- podzielność uwagi

d) zmęczenie emocjonalne

22. Wymienić czynniki mające wpływ na zmęczenie kierowcy.

- pojazd (np. ergonomia kabiny: fotela, wskaźników, możliwości dopasowania elementów do indywidualnej budowy ciała);

- droga (np. oświetlenie, widoczność stan nawierzchni, oznakowanie);

- otoczenie i użytkownicy ( np. natężenie ruchu, zagrożenia płynące z zachowań innych uczestników ruchu drogowego);

- kierowca (np. kondycja psychofizyczna, osobowość, temperament, długość snu poprzedzającego jazdę, wiek, odżywianie).

23. Działania zapobiegające wzrostowi zmęczenia na stanowisku pracy kierowcy.

- właściwa organizacja pracy (uregulowania ust. o czasie pracy kierowców);

- dobry nocny sen trwający nie krócej niż 7-9 godzin;

- wypoczynek przed podróżą;

- unikanie przed i w czasie podróży ciężkostrawnych posiłków powodujących senność;

- unikanie leków przeciwbólowych i antyalergicznych;

- właściwa wentylacja w samochodzie;

- właściwa pozycja za kierownicą;

- zapewnienie przerw co 2-3 godziny;

- wykorzystanie przerw na wykonanie kilku prostych ćwiczeń fizycznych (prostowanie pleców, rozluźnianie rąk i nóg), krótki spacer na świeżym powietrzu;

- zabieranie współpasażera, z którym możesz porozmawiać, kiedy ogarnia cię senność i który może zastępować cię w prowadzeniu pojazdu.

24. Wyjaśnić pojęcie stresu i wymienić czynniki będące źródłem stresu.

Stres - stan napięcia psychicznego wywołany przez siły lub naciski: fizyczne, psychiczne, społeczne.

Stresory:

- fizyczne: hałas, gorąco, zimno, wahania temperatury, zmiana ciśnienia powietrza, głód, infekcje, urazy fizyczne, ciężka fizyczna praca, długotrwałe prowadzenie samochodu, nadmiar bodźców;

- psychiczne: nadmierne obciążenie pracą, brak samodzielności, brak czasu, pośpiech, utrata kontroli;

- społeczne: konflikty, izolacja, utrata bliskich osób, mobbing itp.

W pracy kierowcy czynniki stresogenne można podzielić na 2 zasadnicze grupy:

a) czynniki wynikające bezpośrednio z uczestnictwa w ruchu drogowym:

- przeszkody na drodze; / - trudne warunki meteorologiczne; / - niebezpieczeństwo zachowania innych uczestników ruchu drogowego; / - kontakty interpersonalne; / - zmęczenie i senność kierowcy; / - zła koordynacja psychofizyczna kierowcy;

b) czynniki organizacyjne wynikające z kultury bezpieczeństwa panującej w firmie:

- rodzaje przewozów; / - długość i specyfika tras; / - stan techniczny pojazdu; / - relacje pomiędzy kierowcami, pracownikami nadzoru i pracownikami serwisu; / - organizacja pracy – czas pracy, zmianowość, przerwy w pracy.

25. Sposoby zwiększania indywidualnej sprawności kierowców.

- kształtowanie umiejętności adekwatnej samooceny; / - uświadamianie konsekwencji lekceważenia przepisów i skutków błędów kierowców; / - kształtowanie umiejętności radzenia sobie z czynnikami obciążającymi wynikającymi z uczestnictwa w ruchu drogowym; / - zwiększenie poziomu uwagi i unikanie sytuacji zaburzających ciągłość uwagi; / - kształtowanie dobrych nawyków.

26. Czynniki wpływające na możliwość powstania wypadku na stanowisku pracy kierowcy.

- środowisko zewnętrze pojazdu: natężenie ruchu, warunki atmosferyczne, jakośc dróg, oznakowanie, stan zdrowia, inne;

- organizacja pracy: czas pracy, długość tras, przerwy na odpoczynek;

- stanowisko pracy: ergonomia stanowiska pracy, czynniki fizyczne, stan techniczny pojazdu;

- kierujący pojazdem: cechy osobowości, zmęczenie, doświadczenie, sprawność psychofizyczna, wiek, sen, stan zdrowia.

27. Skutki używania telefonu komórkowego podczas pracy na stanowisku kierowcy.

- zmniejszonym stopniem uświadamiania sobie sytuacji na drodze; / - wydłużenie czasu reakcji; / - obniżona zdolność płynnego prowadzenia pojazdu, utrzymywania stałej prędkości czy zachowania bezpiecznej odległości; / - wydłużenie drogi hamowania pojazdu, większa gwałtowność hamowania; / - wolniejszymi reakcjami na bodźce związane z ruchem drogowym oraz częstsze ich pomijania; / - nawet cztero krotnym wzrostem możliwości wypadku.

28. Skutki spożycia alkoholu w aspekcie pracy na stanowisku kierowcy.

- wpływa na przecenienie możliwości i umiejętności kierowcy - zwiększa pewność siebie, skłonność do podejmowania ryzyka; / - zaburzenia umiejętności przewidywania; / - wpływa na sprawność umysłową - upośledza proces decyzyjny; / - powoduje błędną ocenę długości i szybkości; / - ogranicza pole widzenia - zawęża normalne pole widzenia; / - powoduje pogorszenie wzroku - problem z dostrzeżeniem szczegółów; / - zmniejsza szybkość reakcji - wydłuża się czas reakcji; / - pogarsza koordynację ruchów - pojawiają się trudności w wykonywaniu kilku czynności jednocześnie; / - pogorszenie wydajności i ogólnej sprawności pracy mięsni - powoduje szybkie wystąpienie objawów zmęczenia; / - zaburza koordynację wzrokowo-ruchową - niezbędna w prowadzeniu pojazdu, pojawiają się problemy z dostrzeżeniem szczegółów, znaków pieszych.

29. Czynniki mające wpływ na kształtowanie kultury bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie.

- cechy pracownika: wiedza, umiejętności, możliwości, motywacja, osobowość

- zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy: zaangażowanie kierownictwa, alokacja zasobów, planowanie i ustalanie celów, komunikowanie się, szkolenie, motywowanie

- zachowania pracowników: przestrzeganie przepisów, uznanie dla bezpiecznych zachowań, komunikowanie się, troska o bezpieczeństwo.

30. Klasyfikacja czynników zagrażających zdrowiu i życiu w warsztacie samochodowym.

- szkodliwe - mogące powodować pogorszenie stanu zdrowia, zatruć a nawet śmierci: fizyczne, chemiczne, psychofizyczne;

- uciążliwe - nie stanowią zagrożenia dla życia i zdrowia. lecz utrudniają prace i przyczyniają się do obciążenia zdolności jej wykonania: stres, konieczność zachowania wymuszonej pozycji ciała, konieczność podnoszenia i przenoszenia ciężarów;

- niebezpieczne - mogące powodować uraz lub wypadek przy pracy: ostre ręczne narzędzia, ruchome wirujące części maszyn, poruszające się środki transportu, spadające elementy, śliskie nierówne powierzchnie, ograniczona przestrzeń (dojścia, przejścia), części wchodzące w skład napędów itp.

31. Szkodliwe czynniki fizyczne w zakładach obsługi i naprawy samochodów.

- niekorzystny mikroklimat; / - prąd elektryczny; / - nieprawidłowe oświetlenie w pomieszczeniach pracy; / - zapylenie; / - drgania mechaniczne; / - ponadnormatywny hałas.

32. Czynniki chemiczne w warsztacie samochodowym.

- substancje toksyczne występujące podczas spawania; / - substancje stosowane do mycia części samochodowych; / - substancje chemiczne stosowane do lakierowania, zabezpieczeni podwozi, nadwozi i innych części pojazdu przez korozją; / - nagar - osady na silniku; / - spaliny silnikowe; / - materiały pędne i smary.

33. Oświetlenie warsztatu samochodowego

Oświetlenie na stanowiskach pracy można podzielić na:

- naturalne; / - sztuczne.

Rodzaje oświetlenia dziennego:

- górne - światło dzienne pada przez świetliki; / - boczne - światło dzienne pada przez okna;

- mieszane - oświetlenie górne + dolne.

Oświetlenie elektryczne w pomieszczeniach warsztatu:

- podstawowe: ogólne i miejscowe - oświetlające pomieszczenie i stanowisko pracy;

- awaryjne - działające podczas awarii świateł podstawowych;

- ewakuacyjne - umożliwiające bezpieczne przerwanie pracy i opuszczenie pomieszczenia roboczego.

Czynniki mające wpływ na prawidłowe oświetlenie:

- wilgotność i efekt stroboskopowy; / - ograniczenia olśnienia; / - ilość światła padającego w danym kierunku; / - barwa światła i oddawanie barw; / - równomierność oświetlenia; /
- natężenie oświetlenia w luksach (lx).

34. Wentylacja w zakładzie naprawy i obsługi pojazdów samochodowych

Wentylacja - wytworzenie i podtrzymywanie w pomieszczeniach stanu środowiska odpowiadającego wymaganiom higieny pracy:

- naturalne: aeracja, infiltracja, eksfiltracja, przewietrzenie

- mechaniczne (wymuszone): wentylacja ogólne, wentylacja miejscowa

Przekrój kanałów i wylotów do nich powinien zapewnić 1,5 krotną wymianę powietrza na godzinę

35. Urządzenia podlegające kontroli Urzędu Dozoru Technicznego w warsztatach samochodowych

- maszyny i urządzenia służące do przemieszczania ładunków, mające ograniczony zasięg (suwnice, podnośniki, przenośniki oraz transportowe urządzenia załadowcze-wyładowcze);

- zbiorniki acetylenu;

- urządzenia ciśnieniowe, w których zawarte są ciecze lub gazy pod ciśnienie różnym od ciśnienia atmosferycznego takie jak: sprężarki, zbiorniki, instalacje sprężonego powietrza i narzędzia,