TEOGONIA HEZJODA

1. Hezjod – obok Homera największy twórca dawnej epiki greckiej.

Teogonia (z gr. narodziny bogów) – pochodzenie, rodowód genealogia bogów, którzy wedle mitologii greckiej nie istnieli wiecznie, lecz rodzili się i pojawiali w czasie.

Teogonia Hezjoda jest eposem religijnym – obszernym i podniosłym poematem poświęconym tematyce religijnej.

2. Cechy eposu:

- dominował w epice aż do powstania powieści;

- rozbudowane; zazwyczaj wierszowany utwory;

- ukazujące legendarnych lub historycznych bohaterów;

- tłem historycznym są przełomowe wydarzenia dla danej społeczności narodowej.

3. Omówienie fragmentu Teogonii znajdującego się w podręczniku:

- początek poematu, w którym autor przedstawia się i wyjaśnia, dlaczego rozpoczyna opowiadanie od powołania się na Muzy, oraz zapowiada dalszą część utworu w krótkim opisie bogów.

4. Muzy: boginki w mitologii greckiej.

U Hezjoda są córkami Matki Ziemi i Powietrza. Wszystkie muzy miały zdolność wieszczenia i występowały w orszaku Apollina, ich przewodnika. Ośrodkiem kultu muz był Parnas i Helikon w Beocji (muzy helikońskie).

Apollo – bliźniaczy brat Artemidy. Uważany za boga piękna, światła, życia, śmierci, muzyki, wróżb, prawdy, prawa, porządku, patrona sztuki i poezji, przewodnika muz. Przebywał na Parnasie, skąd zsyłał natchnienie.

Muzy:

 Kalliope – poezja epicka oraz filozofia i retoryka, przedstawiano ją z tabliczką i rylcem;

 Klio– historia, przedstawiano ją ze zwojem papirusu;

 Erato– poezja miłosna, przedstawiano ją z kitarą;

 Euterpe– poezja liryczna, gra na flecie, przedstawiano ją z aulosem;

 Melpomene – tragedia i śpiew, przedstawiano ją z maską tragiczną;

 Polihymnia – poezja chóralna, pantomima przedstawiano ją zawsze głęboko zamyśloną, bez atrybutu;

 Talia – komedia, przedstawiano ją z maską komiczną;

 Terpsychora– taniec, przedstawiano ją z lirą i plektronem;

 Urania – astronomia i geometria, przedstawiano ją z cyrklem i kulą ziemską.

5. Obraz muz w Teogonii Hezjoda:

- władają Helikonem (góry w Beocji) – tzw. Muzy helikońskie;

- zsyłają natchnienie;

- tańczą wokół źródeł Helikonu (np. wokół Hippokrenu – źródła, które daje natchnienie) i ołtarza Kronidy;

- odprawiają korowody tańcząc i śpiewając pieśni na cześć bogów; podczas pochodów obmywają się w źródlanych wodach;

- mają piękne głosy: „cudnym głosem pieśni śpiewają”;

- są delikatne.

6. Obraz artysty w Teogonii Hezjoda:

- zostaje natchniony przez Muzy;

- zostaje obdarzony przez Muzy wawrzynem (laurem), który jest antyczną nagrodą dla poety i symbolizuje zwycięstwo;

- posiada zdolność wieszczenia (mówienia głosem bogów);

- ma za zadanie: sławić „to co będzie,/ I to, co niegdyś było(...)”;

- ma opiewać bogów.