dr Ryszard Ślązak – POWOJENNE ODSZKODOWANIA POLSKI WOBEC ZACHODU

Przypominamy w związku z aferą reprywatyzacyjną w Warszawie publikowane na naszej stronie opracowanie dr Ryszarda Ślązaka o powojennych odszkodowaniach wypłaconych przez Polskę 12 Państwom Zachodu za mienie pozostawione w Polsce po II Wojnie Światowej. W sumie jest to około 22 tysiące pozycji mienia, w około 90 procentach pożydowskiego, za które zostały wypłacone odszkodowania i obecnie po raz drugi, a nawet trzeci zgłaszają się „spadkobiercy”, czy najzupełniej bezczelni oszuści na fałszywych papierach i odzyskują je po raz kolejny. Ale to jeszcze za mało, Żydzi domagają się od Państwa Polskiego według różnych bezczelnych żądań od 60 do 300 i więcej miliardów dolarów odszkodowań. Tylko pytanie dlaczego kraj najbardziej poszkodowany w obu ostatnich wojnach światowych ma płacić odszkodowania dla tych, którzy te wojny wywołali, finansowali i rękami Niemców dokonali ludobójstwa kilkudziesięciu milionów Słowian ? 

Obecna afera w Warszawie jest najzupełniej „kłótnią w rodzinie”,  której Polacy  jedynie się przyglądają. 

Więc narodowcy zamiast dawać się wyprowadzać na manowce przez różnej maści  „farbowanych lisów”  w rodzaju: Brauna, Bosaka, Winnickiego, Mossakowskiego, Michalkiewicza itp. powinni się lepiej zająć dochodzeniem pochodzenia tych, którzy te nieruchomości oddawali i komu je oddawali, nie tylko w Warszawie. Takie działania dadzą znacznie lepsze efekty, niż poświęcanie czasu na przygotowania  do pójścia na przysłowiowe „barykady”, albo zajmowania się sprawami mało istotnymi za sugestią podstawianych kolejnych „michników” „kuroniów” itp..

W ubiegłym roku przewodnik wycieczki izraelskiej młodzieży oprowadzając ją w centrum Warszawy przy Pałacu Kultury powiedział po angielsku:  „za 20 lat to wszystko, będzie wasze”.

Jak się Polacy nie obudzą i nie zaczną działać używając metodycznie rozumu, a nie emocji, to do tego dojdzie, ponieważ w Warszawie już zostało wykupione przez obcy kapitał pod przykrywką różnych narodowości ok. 30-40 % nieruchomości razem z gruntem.

Redakcja KIP

Powojenne odszkodowania Polski wobec Zachodu

Po zakończeniu w Europie II wojny światowej, po kapitulacji zbrodniczej III Rzeszy niemieckiej, w maju 1945 roku, Polska miała już właściwie dwa rządy. Rząd konstytucyjny II Rzeczypospolitej przebywający na emigracji, który już pozostał na niej. Ten rząd w czasie wojny zaciągał w imieniu Państwa Polskiego zobowiązania i miał też należności dla Polski. W kraju sowieci instalowali nowe podległe im wasalne władze, później zwane ludowymi. Te nowe krajowe władze natychmiast przystąpiły programowo do zmiany istniejącej struktury organizacyjnej Państwa i jego struktur własnościowych i wynikających z nazewnictwa reformatorskiego represji ekonomicznych. Najdotkliwszą represję nałożono na powstańczą Warszawę, tak zwanym dekretem Bieruta oraz na rodaków o podwójnym, polsko-włoskim obywatelstwie zabierając ich majątki w tak zwany zarząd przymusowy, prawnie istnieje do dziś, na podstawie odrębnego dekretu z 15 listopada 1946 roku .o zajęciu w zarząd przymusowy mienia państw i ich obywateli, pozostających z Państwem Polskim w stanie wojny w latach 1939-1945.

Wcześniej, bo już 3 stycznia 1946 roku, zszokowany nową władzą Naród został zaskoczony ustawą nacjonalizacyjną o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, pozbawiającą Polaków w kraju i za zagranicy majątków produkcyjnych. Ustawa ta dla państw zachodnich była zupełnym doktrynalnym zaskoczeniem    jej zastosowania i to w tym okresie i tym, że w Polsce. Zaskakującym emigrację i państwa europejskie przejawem tej nacjonalizacji i upaństwawiania w Polsce był fakt, skierowania przede wszystkim tego procesu przez władze ludowe na przejmowanie nieruchomości ziemskich i miejskich nad innymi składnikami mienia oraz wysoki stopień ingerencji samomianującej się władzy komunistycznej w struktury własnościowe, dla pełnego przejęcia mienia prywatnego. W odwecie za tę nacjonalizację i inne formy przejmowania indywidualnej i instytucjonalnej prywatnej własności przez nowe władze ludowe, zachodnioeuropejskie kraje, polscy sojusznicy z czasów wojny, zaczęli zgłaszać wszelkie swoje roszczenia majątkowo-rzeczowe i finansowe wobec tych władz, wobec Państwa Polskiego.

Pierwszym krajem, który zgłosił swoje roszczenia majątkowo-finansowe, później zwane odszkodowawczymi, była Francja, a drugim Wielka Brytania. Już w czerwcu 1946 roku rząd Bieruta potwierdza wobec Francji, że spłaci własność i współwłasność francuską w Polsce. Natomiast w sierpniu 1946 roku rząd ludowy potwierdza oficjalnie Francji, że spłaci zobowiązania zaciągnięte przez poprzednie rządy polskie wobec rządu francuskiego, jak też zobowiązania wobec francuskich instytucji i osób prywatnych zamieszkałych we Francji na czas podpisania umowy. Uzgodniono już wówczas, 1 sierpnia 1946 roku, sposób a za mienie osób prywatnych ocalałe po wojnie w Polsce, a sposób rozwiązania ewentualnego odszkodowania za mienie Polaków osiadłych po wojnie we Francji odłożono do odrębnego, późniejszego rozwiązania.

Wielka Brytania oficjalnie swoje roszczenia odszkodowawcze zgłosiła już w końcu 1946 roku. W trakcie roku 1947 trwały polsko-angielskie rozmowy odszkodowawcze i 31 października 1947 roku został podpisany w Warszawie tzw. protokół w sprawie odszkodowawczej za brytyjskie interesy dotknięte polskim ustawą nacjonalizacyjną, z dnia 3 stycznia 1946 roku o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej. Określono w nim termin obywateli brytyjskich, przez których rozumie się wszystkich obywateli brytyjskich i osoby pozostające pod ochroną brytyjską, jako przynależne do Zjednoczonego Królestwa lub do jakiejkolwiek kolonii obszaru zamorskiego lub innych obszarów znajdujących się pod protektoratem lub mandatem Zjednoczonego Królestwa. Użyto też dodatkowego terminu „brytyjskie osoby zainteresowane”, przez który to termin należy rozumieć wszystkie osoby fizyczne, które posiadały obywatelstwo brytyjskie w dniu 3 stycznia 1946 roku. Protokół ten, także uzgodnienia z polsko-brytyjskej konferencji do spraw Niepolitycznych, stał się częścią składową układu zawartego pomiędzy rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii w dniu 14 stycznia 1949 roku ,a dotyczącego ułatwienia spraw finansowych. Układ miał szersze i ponad odszkodowawcze znaczenie, bo regulował jednocześnie odszkodowania majątkowe i inne kwestie finansowe z umów polsko-brytyjskich z okresu międzywojennego. Regulował kwestie finansowe w całości, choć zawierał wymienione kwoty odszkodowań majątkowych przyjęte przez Polskę do zapłaty. Drugi układ już o charakterze niemal wyłącznie odszkodowawczym został zawarty w Warszawie 11 listopada 1953 roku. W tym układzie odszkodowawczym ujęto łączną wartość odszkodowania w kwocie 5.465.000 funtów szterlingów, płatnej ratalnie, i użyto terminu obywatel brytyjski oraz brytyjska własność. Brytyjska własność oznaczała wszelkie mienie, prawa i interesy dotknięte przez różne polskie zarządzenia nacjonalizacyjne i wywłaszczeniowe które w dacie ustawy, dekretu lub dacie zastosowania do danego rodzaju mienia stanowiły własność w całości lub w części i to zarówno prawnie jak i w terminie faktycznego użytkowania, w takim rozumieniu w jakim posiadali je obywatele brytyjscy .Za datę powstania roszczenia przyjęto datę ,w której zarządzenie zostało zastosowane do własności brytyjskiej .Rząd brytyjski zawierał układ we własnym imieniu i w imieniu obywateli brytyjskich .Dla udowadniania roszczeń w odniesieniu do każdej pozycji roszczeniowej ,Rząd Brytyjski przedkładał stronie polskiej wymagane dokumenty, które według wymogów prawnych w obu krajach były bardzo zbliżone proceduralnie ,a jeśli dokumenty dotyczące jakiegoś roszczenia nie były możliwe do okazania a Rząd brytyjski nie mógł ich przedłożyć stronie polskiej ,uzyskiwał od swojego obywatela któremu miało być przyznane roszczenie wniosek o zrzeczenie się na zawsze tego roszczenia od strony polskiej W roszczeniu brytyjskim jako najważniejsze pojedyncze pozycje występowały dwa towarzystwa, Lazard Brothers and Company Limited iPrudential Company Limited którym Polska wypłaciła odszkodowanie w łącznej kwocie 531.400 funtów szterlingów. Układ odszkodowawczy ,po spłacie odszkodowania wygasł ostatecznie w roku 1967.

  Stanowisko roszczeniowe Wielkiej Brytanii wobec Polski Ludowej wynikało w części z faktu, że na terytorium tego państwa zarówno w czasie wojny jak i po jej zakończeniu znalazło się najwięcej liczebnie polskiej inteligencji, która w Polsce posiadała jakąś własność majątkową. Rząd Wielkiej Brytanii zgłaszając swoje roszczenia, znał procesy nacjonalizacyjne i wywłaszczeniowe nowej władzy w Polsce i chciał uchronić własność polskiej emigracji przed zniszczeniem, czy całkowitym rozparcelowaniem, a w Polsce w tym okresie trwała emocja polityczna niszczenia burżuazyjnej przeszłości, w tym majątkowej. Faktycznie te zgłoszone roszczenia hamowały różnorodne zapędy władz, przed przyzwalaniem na różnego rodzaju samowole dewastacyjne czy rozbiórkowe, a nawet rabunkowe. Zgłaszane roszczenia zmuszały władze krajowe do zagwarantowania stanu istnienia tych substancji majątkowych.

  W ślad za Francją i Wielką Brytanią poszły inne, prawie wszystkie istniejące wówczas państwa zachodnioeuropejskie, a później i Kanada i Stany Zjednoczone. Wszystkie te państwa wymuszały po roku 1947 inwentaryzację pozycji majątkowych ocalałych w Polsce po wojnie, majątku ich obywateli i ich instytucji (podmiotów gospodarczych) pozostającego w Polsce. Zgłaszanie tych roszczeń przez rządy innych państw zachodnich w krótkim powojennym okresie było o tyle zasadne, że we wszystkich tych krajach trwał proces szacowania strat powojennych, przywracania pełności procesów gospodarczych, demobilizacja i przestawianie gospodarek z okresu wojennego na cywilno-pokojowy i wolnorynkowy. Normalność procesu życiowego i gospodarczego sprawiała, że każdy czy to obywatel czy podmiot gospodarczy liczył straty i inwentaryzował to, co zostało i użyteczne. W Polsce było odwrotnie. Nacjonalizacyjne i poza nacjonalistyczne upaństwowienie dotychczasowej własności prywatnej oraz opór polityczny przed powrotem emigracji wojennej do kraju, a nawet duże liczebnie ucieczki z kraju, wywoływały nieufność i niepewność posiadania tego, co z wojny ocalało, a ocaleć niewiele ocalało, bo stopień zniszczenia infrastrukturalnego i rzeczowego w Polsce był ponad 85%. Z drugiej strony, nowe władze spieszyły się z nacjonalizacją i upaństwawianiem wiedząc, że mogą to zrobić tylko i natychmiast zaraz po wojnie, kiedy emigracja nie ma jeszcze możliwości powrotu i kiedy życie polityczne w Polsce po kataklizmie wojennym nie jest zorganizowane, kiedy trwa proces przemieszczania obywateli na odzyskane od Rzeszy prastare, ziemie polskie. Ta złożoność sytuacji ułatwiała władzom wprowadzenie procesów wywłaszczeniowych i jednocześnie spełnienie roszczeń zagranicznych warunkujących nawiązanie współpracy handlowej a nawet uznania dyplomatycznego.

  Pod jednym względem jeszcze do roku 1951, do czasu tzw. reformy pieniężnej w Polsce, to znaczy do czasu wymiany złotego przedwojennego na nową złotówkę socjalistyczną, była wspólność systemu walutowego Polski z Europą Zachodnią, głównie z systemem anglosaskim. Wspólność tego systemu była bardzo użyteczna, przy powojennej wycenie stopnia i stanu zniszczenia i wyrabowania Polski oraz przy wycenie resztek ocalałego majątku, dóbr rzeczowych oraz zobowiązań i należności przedwojennych, wojennych i zaraz powojennych. A to pozwalało na utrzymanie przedwojennego poziomu wartości i cen przy szacowaniu wartości ocalałego majątku przyjętego później do poziomu kwotowego odszkodowań wojennych.

  Nowa krajowa władza ludowa szybko wykorzystała instrument odszkodowawczy w polityce zagranicznej. Przyjmowała propozycje roszczeń odszkodowawczych i uzależniała ja od dyplomatycznego jej uznania. Tak np. zrezygnowano z odrębnego traktatu pokojowego i odszkodowań wojennych od Włoch w zamian za uznanie dyplomatyczne polskiego rządu krajowego i podpisanie z Włochami umowy na dostawę polskiego węgla. Większą wartość miało dla komunistycznego rządu polskiego uznanie dyplomatyczne przez rząd Republiki Włoskiej, niż odszkodowania wojenne od Włoch, czy zwrot polskiego mienia, które w różny sposób znalazło się po wojnie na terenie Włoch, np. 1  468 polskich wagonów kolejowych, o które kłóciliśmy się do lat 70-tych. Nowa władza opanowująca kraj, po straszliwym zniszczeniu i wyrabowaniu przez sąsiadów, przyjęła na siebie i na Naród ciężkie różnorodne zobowiązania ekonomiczne odmawiając jednocześnie przyjęcia zagranicznej i międzynarodowej pomocy gospodarczej, np. w ramach Planu Marshalla dla Europy, aby świat zewnętrzny nie miał wglądu w to, co pod pozorem reform i doktryny równości społecznej wprowadzała w Polsce i aby nikt nie miał wglądu w jej stosunki gospodarcze ze Związkiem Sowieckim. Narodowi za zupę dano hasło odbudowy stolicy i zagospodarowania Ziem Zachodnich, ale bez prawa do własności czegokolwiek. W tych okolicznościach spłata zobowiązań wobec zagranicy, Zachodu czy Wschodu, stała się przymusem państwowym.

  W całym powojennym okresie, począwszy od roku 1947 do roku 1975 ,Polska zawarła z 12 państwami umowy/układy odszkodowawcze za mienie i interesy cudzoziemskie, ocalałe i pozostałe po II wojnie światowej w Polsce ,a przejęte przez władze państwowe, powojennej Polski. I tak;

Z Republiką Francuską Polska podpisała najpierw protokół uzgodnień w przedmiocie odszkodowań z 1 sierpnia 1946 roku    a następnie układ z dnia 19 marca 1948 roku dotyczący udzielenia przez Polskę odszkodowań dla interesów francuskich dotkniętych ustawą nacjonalistyczną z dnia 3 stycznia 1946 roku oraz protokół uzupełniający z dnia 7 września 1951 roku ,a następnie uzupełnienie do tego układu z dnia 30 listopada 1963 roku, którymi Polska zobowiązała się wypłacić Francji odszkodowanie w łącznej kwocie 65 mln dolarów USA .Odszkodowanie obejmowało upaństwowienie francuskich towarzystw działających w Polsce do 1 września 1939 roku i według stanu ocalałego na dzień ustawy nacjonalizacyjnej z dnia 3 stycznia 1946 roku, np. towarzystwa włókiennicze /3/ ,węglowe/3/,oraz towarzystwa polskie z większościowym udziałem kapitału francuskiego /39 /oraz z mniejszościowym udziałem kapitału francuskiego /7/,oraz za mienie osób prywatnych obywatelstwa francuskiego. Układ obejmował także zobowiązania za mienie prywatnych osób polskich zamieszkałych we Francji, których Francja zaliczyła do interesów francuskich. Władze francuskie przedłożyły imienną listę tzw. francuskich osób prywatnych, których przejęte przez Państwo polskie mienie było wspólnie przez grupę polsko-francuskich ekspertów weryfikowane, inwentaryzowane i wyceniane .Osoby te ,ani żadni inni ich późniejsi spadkobiercy ,szczególnie odkryci po roku 1990 nie są uprawnieni prawnie do ponownego zgłaszania swych roszczeń do tego samego mienia objętego już w przeszłości umową odszkodowawcza, nawet okrężną drogą z zatajeniem układu polsko-francuskiego a którego wcześniej ,osoby których teraz są spadkobiercami otrzymały za pośrednictwem rządu francuskiego od Polski takie odszkodowanie. Wspomnieć należy ,że Francja swoje roszczenia wyceniała w zasadzie wg cen i wartości francuskich ,gdyż motywowano poziom odszkodowań do francuskich możliwości zamiennego nabycia mienia we Francji Z analityki warunków negocjacyjnych i materiałów gospodarczych wynika, że ówczesny poziom wartościowo-cenowy w Polsce i we Francji w znacznym stopniu w krótkim okresie powojennym, był zbliżony. Skutek wojny i powojenna bieda w zasadzie analogicznie oddziaływały na poziomy wartościowo-cenowe tego okresu, w którym w życiu obywateli dominowało szczęście z ocalenia i przeżycia i wiara w trwałość warunków pokojowego rozwoju.

  Z Królestwem Szwecji rząd Polski najpierw podpisał dnia 28 lutego 1947 roku protokół w sprawie interesów osób i firm szwedzkich w Polsce ,a następnie protokół i układ z dnia 29 października 1964 roku w sprawie interesów szwedzkich w Polsce, następnie uzupełniony 16 stycznia 1966 roku ,zobowiązując się do wypłaty odszkodowania w łącznej kwocie 116 mln koron szwedzkich w 17-letnim okresie. .Zobowiązanie to zostało w pełni spłacone ,a układ wygasł w roku 1967.

  Z Danią Polska podpisała w dniu 13 grudnia 1948 roku protokół w sprawie interesów i mienia duńskiego w Polsce ,następnie drugi protokół w dniu 26 lutego 1953 roku oraz układ odszkodowawczy w sprawie interesów i mienia duńskiego w Polsce z marca 1953 roku. Zgodnie z postanowieniem tego układu Polska wypłaciła państwu duńskiemu w okresie piętnastoletnim kwotę 5,7oo.ooo koron duńskich.Za interesy duńskie uznano mienie ,prawa i inne interesy należące bezpośrednio lub pośrednio do osób fizycznych narodowości duńskiej ,do osób prawnych lub spółek handlowych ,mających swą siedzibę w powojennych granicach Polski Polska uznała także swoje zobowiązania z tytułu rent i wszelkich długów przedwojennych zaciągniętych przez Państwo Polskie i przedsiębiorstwa państwowe wobec osób duńskich. Zarazem rząd polski potwierdził także wszelkie obowiązujące gwarancje dane przez Państwo Polskie za polskie gminy publiczne.. .Za okres do uznania obywatelstwa jako kryterium prawne do odszkodowania narodowość duńską lub charakter duński osób prawnych i spółek handlowych które powinny istnieć w momencie wprowadzania polskich ustaw nacjonalizacyjnych i innych zarządzeń które dotknęły interesów duńskich ,jak i z momentu wejścia w życie pierwszego protokołu uzgodnień Wprowadzono też termin osób duńskich w potrzebie który w zasadzie nie dotyczył Duńczyków tylko inne grupy narodowościowe w tym także Polaków. Tymczasowo do czasu ostatecznego uzgodnienia terminarza spłaty odszkodowania, mienie będące w posiadaniu obywateli duńskich w Polsce, zostało przez tych właścicieli przekazane w zarządzanie mandatariuszowi w Polsce. Duńscy właściciele mienia przejętego przez Państwo Polskie byli proszeni przez stronę polską do sporządzenia i przekazania protokołu zdawczo-odbiorczego dla przejmowanego przez państwo mienia, jako zgłoszenia nabytych praw, i uprawnień do odszkodowania, z podaniem kwoty wartości ,datę powstania i sposób nabycia mienia lub praw Chodziło o to aby nie uwzględniać przypadków nabycia mienia od Niemców w czasie wojny lub zaraz po wojnie Po spłacie umowa odszkodowawcza ostatecznie wygasła po roku 1968.

  Z Konfederacja Szwajcarską i Księstwem Lichtenstein Polska podpisała w Warszawie w dniu 25 czerwca 1949 roku układ o odszkodowaniu za interesy szwajcarskie w Polsce, a następnie jego uzupełnienie sporządzone w Warszawie w dniu 26 czerwca 1964 roku, którymi zobowiązała się do wypłaty Szwajcarii odszkodowania w łącznej kwocie 53.500.ooo franków szwajcarskich płatnych w 13 ratach. Umowa ta została wykonana w pełni i w umownym terminie .Państwo Polskie miało też należności od strony szwajcarskiej w paru . tytułach ,np. z tytułu tak zwanych martwych kont bankowych obywateli Polski z okresu międzywojennego lub wojennego, zaginionych którzy do roku 1949 nie podjęli środków. z tych rachunków rząd szwajcarski przekazał Polsce wykaz będących obywatelami polskimi właścicieli kont bankowych i polis ubezpieczeniowych wraz ze zgromadzonymi na nich środkami finansowymi. Decyzją polskiego rządu już lat 90-tych wszystkie środki otrzymane przez Polskę w dotychczasowym powojennym okresie od Szwajcarii w związku z likwidacją tych martwych kont w tym kraju po roku 1945, w łącznej kwocie 480.301,65 franków szwajcarskich zostały zwrócone prawowitym ich właścicielom lub ich prawnym spadkobiercom. Do wypłaty tych środków na rzecz uprawnionych spadkobierców. W Polsce właściwym było Ministerstwo Finansów, które wypłacało spadkobiercom te środki i należy się liczyć z faktem ich całkowitej wypłaty. Dane odnośnie tych wypłat zostały w Polsce po roku 1997 opublikowane.

Układem tym spłacono Szwajcarii odszkodowanie za mleczarnie, serowarnie i ich urządzenia techniczne, za przedsiębiorstwa o charakterze handlowym, przemysłowym i rzemieślniczym, a także za gospodarstwa rolne Odszkodowanie wypłacono za mienie należące do osób szwajcarskich ,które w dniu podpisania układu było w bezpośrednim lub pośrednim władaniu państwa polskiego. Państwa strony dysponowały wykazem imiennym mienia prywatnego objętego odszkodowaniem. Do osób szwajcarskich na datę podpisania układu ,należały osoby, które jako miejsce zamieszkania wybrały Szwajcarię i Szwajcarzy. Tak więc do osób szwajcarskich zaliczono osoby o podwójnym obywatelstwie, polsko – szwajcarskim czy szwajcarsko – polskim W póżniejszym okresie kiedy polskie władze nie mogły wyłączyć z puli roszczeń zgłaszanych przez różne kraje obywateli polskich posiadających obywatelstwo tego kraju, kraju tego już zamieszkania ,władze polskie postanowiły nie uznawać podwójnego już obywatelstwa .Niemniej tan fakt w umowach odszkodowawczych musiały przyjąć do wiadomości ,choć obecnie ci obywatele polscy ,którzy zostali ujęci w roszczeniach rządu kraju ich powojennego zamieszkania, zatajają ten fakt i jakby z zaniku pamięci powojennej wszczynają roszczenia o ówczesne mienie, już raz zapłacone przez Polskę, tylko, że ich rządowi kraju ich powojennego zamieszkania.

Przyjmując za punkt wyjścia przeliczeniowego ,opartym na ówczesnym międzynarodowym systemie walutowym ,a system ten był przecież oparty na parytecie złota ,i trwał aż do kwietna 1971 roku ,można stwierdzić, że Polska w całości i ze wszystkiego cudzoziemskiego mienia rozliczyła się z dwunastoma państwami Zachodu, którym w najtrudniejszym okresie w swojej historii gospodarczej wypłaciła żądane przez nie odszkodowanie. Z tego przynajmniej względu w późniejszym już okresie mieliśmy uporządkowane stosunki finansowe z Zachodem. Uporządkowane powojenne stosunki finansowe były bardzo przydatne w epoce Gierka ,kiedy to Polska zaczęła realizować program modernizacji gospodarki i kiedy poprzez kredyty zagraniczne zaczęła zadłużać się finansowo na Zachodzie. Dla gospodarki polskiej, dla stanu finansów państwa i stopy życiowej społeczeństwa polskiego tamtych lat, było to ogromne obciążenie .Jego ciężar został przymusem politycznym władz przerzucony na całe zubożałe społeczeństwo ,obciążone licznością obowiązkowych świadczeń nie tylko świata pracy ,a głównie rolnictwa indywidualnego zwalczanego terminem karnym kułaka ,czy karnym wydobywaniem węgla przez specjalnie organizowane jednostki karno-obozowe z wcielanymi tam dziećmi opozycji niepodległościowej, a kierowanego na eksport, na spłatę zagranicznych, narzuconych nam zobowiązań odszkodowawczych .Należy nadto pamiętać, .że w tamtym okresie kiedy powojenne rządy podpisywały umowy odszkodowawcze/ indemnizacyjne w Polsce za posiadanie obcych walut ,groziła nie tylko karna ich konfiskata, ale nawet wyrok śmierci jak w Związku Sowieckim, w którym kara śmierci groziła za posiadanie futra ,a nawet czapki sobolowej .Polska, ówczesna krajowa opinia publiczna, raczej się przychylała do stanowiska władz aby mienie cudzoziemskie zostało znacjonalizowane i przeszło na własność ogółu, na własność społeczną. Naród pamiętał pomoc jakiej kraje Zachodu udzieliły Polsce we Wrześniu 1939 roku W Polsce władze podpisując zagraniczne odszkodowania zatajały je przed krajową opinią publiczną ,a ich spłata tam gdzie następowała węglem jak np. .do Francji, propagandowo wychwalano eksport polskiego węgla do tego kraju z chwała dla górniczego stanu. O tym ,że węgiel jedzie na spłatę zobowiązań po nacjonalizacyjnych społeczeństwo, aż do lat 90-tych nie było informowane.

Z Królestwem Holandii ,Polska podpisała odpowiednio dwa protokoły uzgodnień, a następnie układ z dnia 20 grudnia 1963 roku o odszkodowaniu za niektóre interesy holenderskie w Polsce i z godnie z jego postanowieniami wypłaciła Holandii kwotę 9.050.000 florenów holenderskich, .Spłaty następowały w ratach .Po wykonaniu spłat układ ostatecznie wygasł w latach siedemdziesiątych.

Z Grecją rząd Polski podpisał układ o odszkodowaniu za interesy greckie w Polsce ,w Warszawie w dniu 22 listopada 1963 roku,. którym zobowiązał się do wypłaty gotówkowo odszkodowania w kwocie 230.000 dolarów amerykańskich. Po spłacie odszkodowania układ wygasł.

Z Królestwem Norwegii rząd Polski podpisał w Oslo, w dniu 23 grudnia 1955 roku układ o wzajemnej redukcji zobowiązań/roszczeń jakie oba Państwa miały wzajemnie w stosunku do siebie .Kwota roszczenia odszkodowawczego Norwegii była określona na 90 mln koron norweskich. Po redukcji wzajemnych zobowiązań strony potwierdziły wygaśnięcie układu.

Ponadto rząd Polski podpisał taki układ z Austrią wypłacając jej odszkodowanie w kwocie 71.5 miliona szylingów austriackich płatnych w 12 ratach .Podpisano także taki układ z Belgią i Luksemburgiem którym wypłacono 600 mln franków belgijskich oraz z Kanadą której wypłacono odszkodowanie w kwocie 1,225 tys dolarów kanadyjskich płatnych w 7 ratach. Tak więc w bardzo krótkim okresie po zakończeniu wojny    o odszkodowania w pierwszej kolejności wystąpiły państwa europejskie sojusznicy Polski z czasów wojny, a potem dopiero kraje Ameryki Północnej.

Odszkodowania majątkowe wobec USA

Izba Reprezentantów Kongresu USA już w lipcu 2008 roku zaczęła przygotowywać rezolucję wzywającą władze polskie do zwrotu lub do wypłaty rekompensaty właścicielom mienia prywatnego – jak użyto terminu „zagrabionego przez III Rzeszę i rządy komunistyczne”. We wrześniu 2008 roku projekt ten został przyjęty i Kongres Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej przyjął taką rezolucję Nr 371 z dnia/ …………………. , której treść zasadniczo nie odbiega od projektu. Projekt tej rezolucji był omawiany w prasie polskiej, a sama rezolucja w małym stopniu, również w Parlamencie Polskim projekt był omawiany, i był przedmiotem oświadczeń i interpretacji poselskich, głównie Polskiego Stronnictwa Ludowego .

  Rezolucja ta nie wspomina, że problem powojennych odszkodowań majątkowych za pozostałe i ocalałe po straszliwej niemieckiej, wojennej okupacji Polski, mienie amerykańskie zostało przez ówczesne polskie władze krajowe ,uznawane przez Stany Zjednoczone, zostało mocą układu odszkodowawczego zawartego przez rząd Polski z rządem Stanów Zjednoczonych już w roku 1960.spłacone w całości.

  Rezolucja ingeruje w wewnętrzne sprawy polskie, gdyż ujmuje się przede wszystkim jakby za mniejszością żydowską Polski międzywojennej, której mienie rzekomo zostało zrabowane przez polskie rządy. Należałoby to mienie wymienić i omówić publicznie. Stany Zjednoczone już od roku 1960 dysponują wykazem takiego mienia tej mniejszości przekazanego im przez ich powojennych, a przedwojennych polskich, obywateli oraz przez powojenne rządy polskie. Takim zestawem mienia dysponowały organizacje mniejszości narodowej w Polsce, a nam ten wykaz był dobrze znany i w Polsce on jest, powinien być upubliczniony, aby było wiadomym, za które mienie już raz Polska (obywatele polscy) zapłaciła i jakie pozycje tego upaństwowionego przez władze komunistyczne mienia majątkowego zostały później, nie tylko po roku 1990 zwrócone ,a potem natychmiast sprzedane.

  Rezolucja wzywa kraje Europy Środkowej i Wschodniej wyzwolone po 1989 roku spod sowieckiego zwierzchnictwa i dyktatury komunistycznej, do zwrotu lub rekompensaty za mienie prywatne i społeczno-wyznaniowe, niestosownie skonfiskowane podczas epoki nazistowskiej i komunistycznej, a nawet ponagla poszczególne kraje tego regionu do zapewnienia, że ustawodawstwo zwrotu lub rekompensowania zajętego mienia nie jest należycie wdrażane. W rezolucji używa się nawet terminu „złupionego”, stawiając jakby znak równości pomiędzy hitlerowskim reżimem okupacyjnym a powojennymi dyktaturami komunistycznymi w tych krajach. Nie wspomina natomiast nic w rezolucji i nie wymienia się spadkobierców reżimu nazistowskiego, a więc Niemiec, jako zobowiązanego płatnika do wypłaty rekompensaty za zrabowane czy zniszczone przez ten ludobójczy reżim niemieckiej III Rzeszy, odszkodowań tym, o których resztkowe ocalałe z wojny mienie, w większości odbudowane po wojnie przez narody tych krajów, Kongres w rezolucji się dopomina. Jakoś nigdy Stany Zjednoczone i Kongres nie upomniały się o odszkodowania dla ofiar wojennych od tego reżimu, który wywołał tak straszliwą w skutkach dla ludzkości wojnę. Wzywa, niemal natychmiast, Polskę do uchwalenia ustawodawstwa takiego, aby posiadacze przedwojennego mienia prywatnego przejętego i upaństwowionego przez komunistyczny rząd polski po II wojnie światowej, byli w stanie otrzymać zwrot tego mienia lub, tam gdzie to nie możliwe wypłacono rekompensatę ,nadmieniając, że wielu z tych byłych właścicieli mienia jest już dobrze po 80-tce, a nawet starszych. Wzywa też Sekretarza Stanu USA do dalszego zaangażowania się w otwarty dialog z Rządem Polski i aby w Polsce wszechstronnie i rzetelnie zwrócono lub zrekompensowano za byłe mienie prywatne. O czyje mienie więc chodzi. Powojenni obywatele Stanów Zjednoczonych, a byli przedwojenni obywatele polscy już taką rekompensatę otrzymali i to za pośrednictwem Rządu USA. Wykazem tych byłych obywateli Polski, którzy za mienie otrzymali odszkodowania Rząd USA dysponował, a był on załącznikiem do polsko-amerykańskiego układu odszkodowawczego, który to układ jest w zbiorze Biblioteki Kongresu USA, a tym samym i ten jej integralny załącznik ,choć w zestawie internetowym układ jest, ale bez załącznika. Tym zawartym układem odszkodowawczym Stany Zjednoczone wzięły na siebie odpowiedzialność wypłaty otrzymanego od Polski odszkodowania swoim obywatelom zgłoszonym na amerykańskiej liście roszczeń prywatnych od Polski ustalonej po inwentaryzacyjnie i w Polsce przed rokiem 196o.Zawarcie układu z Polska oznaczało że Rząd USA zgodził się na wynegocjowaną kwotę ,która miała stanowić źródło finansowania roszczeń ich obywateli. .Tym samym układ przeniósł odpowiedzialność za wypłatę tego odszkodowania osobom indywidualnym ze strony polskiej na amerykańską.

Skoro rezolucja nie dotyczy mienia lub interesów obywateli USA znaczy to, że Kongres ingeruje w wewnętrzne sprawy polskie. Polska ma prawo rozwiązywać swoje wewnętrzne problemy bez dyktatu zewnętrznego, tym bardziej, że sprawa tak zwanych zobowiązań za armię gen. Hallera z czasów I wojny światowej i tworzenia jej na terenie USA potem Kanady nie była przez Rząd Stanów Zjednoczonych rozwiązana niemal do lat 1990-tych, a więc przez ponad 70 lat. Amerykanie znają zapewne stanowisko Rządu USA w kwestii powojennego zwrotu polskiego mienia, państwowego i prywatnego, zrabowanego przez ludobójczy nazistowski reżim w Polsce w czasie II wojny światowej, jego losy i powojenne przywłaszczenie, czy też przez inny obcy nam reżim, a co jakoś zostało zapomniane. Rezolucja nie mająca mocy prawnej, powinna być w publicystyce naukowej przedmiotem analitycznych i ekonomiczno-prawnych rozważań.

  W dniu 16 lipca 1960 roku rząd Polski podpisał z rządem USA układ dotyczący roszczeń majątkowych obywateli i instytucji USA od Polski za pozostawiony i ocalały w Polsce majątek obywateli i instytucji amerykańskich. Zgodnie z art.1 tegoż traktatu/umowy Rząd Polski zobowiązał się zapłacić, z Rząd USA przyjąć, 40 mln ówczesnych dolarów amerykańskich za całkowite uregulowanie i zaspokojenie wszystkich roszczeń obywateli USA, zarówno osób fizycznych jak i prawnych, z tytułu nacjonalizacji i innego rodzaju przejęcia przez Polskę mienia oraz praw i interesów związanych lub odnoszących się do mienia, które nastąpiło w Polsce przed dniem podpisania i wejścia tego układu w życie. Spłata tego zobowiązania przez Polskę następowała do Sekretarza Stanu USA w rocznych ratach i została w całości spłacona i rozliczona dnia 10 stycznia 1981 roku.

  Do roszczeń objętych tą umową zaliczono wówczas nacjonalizację i innego rodzaju przejęcia przez Polskę mienia oraz praw i interesów związanych lub odnoszących się do mienia, przejęcia własności albo utraty używania lub użytkowania mienia na podstawie polskich ustaw, dekretów lub innych zarządzeń ograniczających lub uszczuplających prawa i interesy przedsiębiorstw, które zostały znacjonalizowane lub przejęte przez Polskę i długów, które obciążały mienie znacjonalizowane, czy przejęte przez Polskę.

  Za datę przejęcia przez Polskę tego mienia przyjęto datę polskich ustaw, dekretów lub innych decyzji. Wszystkie mienie przejęte przez Polskę, a ocalałe z wojny było oceniane, przez specjalistów obu stron. Dla tego celu powołano dwustronne grupy eksperckie i do tej grupy ekspertów, USA delegowały swoich przedstawicieli do swojej Ambasady w Warszawie. Eksperci ci weryfikowali poszczególne pozycje zgłaszane przez ich właścicieli oraz przez przedstawicieli władz polskich, które pozycje i czyjego mienia zostały znacjonalizowane po stanie inwentaryzacyjnym.

Zasady umów odszkodowawczych polegały na tym, że były zawierane z tymi państwami ,których przedwojenne resztkowe po wojnie mienie zostało upaństwowione, utrata jego własności lub użytkowania przez pierwotnych cudzoziemskich właścicieli, a przeszło w użytkowanie Państwa Polskiego .Istotą tych umów była i jest zasada, że przy spełnieniu przez stronę polską warunków zapłaty uzgodnionej kwoty odszkodowawczej ,umowy te dla strony polskiej miały skutek zwalniający stronę polską w przedmiocie zaspokojenia roszczeń podmiotów /osób fizycznych i prawnych/ uprawnionych i obcych, skutek zwalniający został osiągnięty bez względu na fakt czy osoby uprawnione wystąpiły z właściwym roszczeniem czy też nie .Państwa strony zawierające układ były świadome faktu ,że wypłata odszkodowań w pełnej przedwojennej wartości i przez wyniszczone i zrabowane wojną Państwo Polskie była z ekonomicznego punktu widzenia nie możliwa do spełnienia Dążono do ustalenia możliwie najrealniejszego poziomu wartości, i możliwości spłaty komunizowanej gospodarki. Rządy państw roszczeniowych godziły się na wynegocjowane kwoty uznając w stopniu porównywalnym, że uzyskane poziomem kwotowym odszkodowanie pozwala jego byłym posiadaczom na właściwe zagospodarowanie już nowym mieniem w kraju otrzymującym odszkodowanie. .Ze strony niektórych państw było to rozważne stanowisko .Zarzuty czy ewentualne późniejsze roszczenia ,co do rzekomego nie wypłacenia odszkodowania indywidualnym osobom pojawiające się już po zawarciu tych układów, nie mogły i nie mogą być kierowane do Polski, czy w Polsce ,ponieważ to rządy tych państw ,otrzymując odszkodowanie w całości spłaty interesów swojego państwa, przejęły na siebie rozdział tych kwot i to bez prawa jakiegokolwiek udziału strony polskiej .Polska strona nie miała w żadnym okresie prawa ani wpływu na decyzje wydawane przez rząd ,który otrzymał odszkodowanie w przedmiocie wypłaty odszkodowania w kraju, który je otrzymał czy też ewentualnej odmowy wypłaty odszkodowania komuś za kogo ten rząd pobrał od Polski to odszkodowanie .Rozdziałem kwot w kraju otrzymującym odszkodowanie zajmowały się specjalne organa powołane w tych państwach do realizacji zadań i programów wynikających z tych zawartych z Polską układów. Zaznaczyć należy ,że współczesna wartość wypłaconych odszkodowań wynosi około dwóch miliardów dolarów amerykańskich…

Warunkiem wspólnym niemal wszystkich umów odszkodowawczych stawianym przez rządy państw roszczeniowych było posiadanie obywatelstwa tego kraju .Niektóre z tych państw do terminu własnego obywatelstwa zaliczały także obywatelstwo podwójne np. polsko-amerykańskie oraz fakt stałego osadnictwa w tym kraju. Z tego też względu pewna część byłych obywateli polskich ,która po ocaleniu znalazła się w danym państwie roszczeniowym nabyła poprzez rząd tego kraju prawo do odszkodowania za utracone /upaństwowione/ swoje mienie i swoje interesy w Polsce. Skoro nabyła odszkodowanie ponad 50 lat temu, nie może liczyć ,ani ich spadkobiercy ,że teraz wolna i demokratyczna Polska zwróci im to mienie w zmienionej wielonakładowo inwestycyjnie naturze lub, że ponownie wypłaci im rekompensatę pieniężną i to według ich obecnej wartości wolnorynkowej. Sytuacja gospodarcza lat 50-tych czy 60-tych ubiegłego wieku w niczym nie równa się obecnej. ,to dwie odmienne ekonomicznie epoki .Nie należy też liczyć ,że w Polsce jest życzeniowy bałagan ,ze nie posiadamy dowodów inwentaryzacyjnych mienia przypisanego do każdej umowy odszkodowawczej. Wszelka tego rodzaju dokumentacja została zarchiwizowana, można i należy się nią obowiązkowo posługiwać przy wszelkiego rodzaju zgłaszanych roszczeniach majątkowych .Polskie Sądy powinny dysponować wszystkimi tymi umowami odszkodowawczymi wraz z przypisanymi do nich wykazami majątkowymi i w każdym przypadku żądać udowodnienia obywatelstwa z czaso-okresu umowy odszkodowawczej oraz przedkładania państwowego potwierdzenia że, za dane mienie /nieruchomość/ zostało lub nie zostało w żadnym przypadku wypłacone odszkodowanie. Należy też od własnych ,polskich urzędów żądać dowodów i potwierdzeń czy za daną nieruchomość zostało wypłacone odszkodowanie ,komu i kiedy, tzn. umową z danym państwem lub w inny sposób ,bo takie indywidualne przypadki wypłaty odszkodowań osobom fizycznym w okresie powojennym były. Tymi wszystkimi dowodami wypłaty odszkodowania dysponowało powojenne Ministerstwo Skarbu ,Ministerstwo Finansów, Bank Handlowy w Warszawie S.A., Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Prezydent m.st.Warszawy a także kilka innych instytucji państwowych funkcjonujących nadal.

  UKŁAD MIĘDZY RZĄDEM POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ  I RZĄDEM STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI  DOTYCZĄCY ROSZCZEŃ OBYWATELI STANÓW ZJEDNOCZONYCH

  Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Stan6w Zjednoczonych Ameryki, pragnąc dokonać uregulowania roszczeń obywateli Stanów Zjednoczonych do Polski oraz pragnąc dokonać postępu w stosunkach gospodarczych między obu krajami, uzgodniły, co następuje:

  ARTYKUŁ I

40. Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zwany dalej Rządem Polskim, zgadza się zapłacić a Rząd Stanów Zjednoczonych przyjąć sumę $ 000.000.- w walucie Stanów Zjednoczonych na całkowite uregulowanie i zaspokojenie wszystkich roszczeń obywateli Stanów Zjednoczonych, zarówno os6b fizycznych jak prawnych, do Rządu Polskiego z tytułu nacjonalizacji i innego rodzaju przejęcia przez Polskę mienia oraz praw i interesów związanych lub odnoszących się do mienia, które miało miejsce w dniu lub przed dniem wejścia w życie niniejszego Układu.

40. Zapłata przez Rząd Polski sumy $ 40.000.000 będzie dokonana do rąk Sekretarza Stanu Stanów Zjednoczonych w dwudziestu rocznych ratach po $ 2.000.000 w walucie Stanów Zjednoczonych, przy czym każda rata powinna być uiszczona w dziesiątym dniu stycznia, poczynając od dnia dziesiątego stycznia 1961

ARTYKUŁ II

Roszczeniami, o których mowa w artykule i które są uregulowane i zaspokojone niniejszym układem, są roszczenia obywateli Stanów Zjednoczonych z tytułu:

1. nacjonalizacji i innego rodzaju przejęcia przez Polskę mienia oraz praw i interesów związanych lub odnoszących się do mienia;

2. przejęcia własności albo utraty używania lub użytkowania mienia na podstawie polskich ustaw, dekretów lub innych zarządzeń, ograniczających lub uszczuplających prawa i interesy związane lub odnoszące się do mienia, przy czym rozumie się, że dla celów niniejszego ustępu datą przejęcia własności a1bo utraty używania lub użytkowania jest data, w której tego rodzaju polskie prawa, dekrety lub inne zarządzenia zostały po raz pierwszy zastosowane do mienia; oraz

3. długów przedsiębiorstw, które zostały znacjonalizowane lub przejęte przez Polskę i długów, które obciążyły mienie znacjonalizowane, przejęte na własność lub inaczej przejęte przez Polskę.

  ARTYKUŁ III

Suma zapłacona Rządowi Stanów Zjednoczonych w myśl artykułu I niniejszego układu zostanie rozdzielona w sposób i zgodnie z metodą podziału, zastosowanymi wedle uznania Rządu Stanów Zjednoczonych.

  ARTYKUŁ IV

Po wejściu w życie niniejszego układu Rząd Stanów Zjednoczonych nie będzie przedstawiał Rządowi Polskiemu ani nie będzie popierał roszczeń obywateli Stanów Zjednoczonych do Rządu Polskiego, o których mowa w artykule I niniejszego układu. W przypadku gdyby takie roszczenia zostały bezpośrednio przedłożone przez obywateli Stanów Zjednoczonych Rządowi Polskiemu. Rząd Polski przekaże je Rządowi Stanów Zjednoczonych.

  ARTYKUŁ V

1. Dla ułatwienia Rządowi Stanów Zjednoczonych rozdziału pomiędzy wnoszących roszczenia sumy mającej być zapłatą przez Rząd Polski, Rząd Polski dostarczy na życzenie Rządu Stanów Zjednoczonych takich informacji lub dowodów zawierających szczegóły dotyczące własności i wartości mienia oraz praw i interesów związanych lub odnoszących się do mienia, jakie mogą być potrzebne lub odpowiadające temu celowi, a w przypadku gdyby takie informacje lub dowody zostały uznane za niewystarczające, zezwoli na zbadanie przez przedstawicieli Rządu Stanów Zjednoczonych, w zakresie dopuszczalnym przez przepisy polskie, mienia do którego zgłoszono roszczenie, jako do mienia znacjonalizowanego lub przejętego przez Polskę.

2. W celu zabezpieczenia Rządu Polskiego przed możliwym dochodzeniem praw za pośrednictwem krajów trzecich, lub w inny sposób, roszczeń uregulowanych niniejszym układem, Rząd Stanów Zjednoczonych dostarczy Rządowi Polskiemu kopii takich formalnych oświadczeń odnośnie roszczeń, jakie zostaną przedstawione przez wnoszących roszczenia oraz kopii decyzji dotyczących ważności i wysokości roszczeń.

3. Odnośnie każdego roszczenia, które zostało przez Rząd Stanów Zjednoczonych uznane za ważne, Rząd Stanów Zjednoczonych dostarczy Rządowi Polskiemu oryginalne dokumenty odnoszące się do mienia znacjonalizowanego lub przejętego przez Polskę, z których wynika roszczenie, włączając akcje osób prawnych, stanowiące własność wnoszącego roszczenie, o ile całość mienia takiej osoby prawnej zostało znacjonalizowana lub przejęta przez Polskę. W przypadku gdy roszczenie nie jest oparte na takich dokumentach, Rząd Stanów Zjednoczonych dostarczy Rządowi Polskiemu zwolnienie z zobowiązania podpisane przez wnoszącego roszczenie.

4. Obydwa Rządy będą sobie wzajemnie dostarczać informacji lub udzielać pomocy w zakresie podanym w paragrafach A, B i C niniejszego artykułu, wedle procedury mającej być uzgodnioną pomiędzy obu Rządami.

  ARTYKUŁ VI

W ciągu 30 dni po wejściu w życie niniejszego układu Rząd Stanów Zjednoczonych odwoła swoje zarządzenia blokujące wszelkie polskie mienie w Stanach Zjednoczonych.

  ARTYKUŁ VII

Załącznik do niniejszego układu stanowi integralną część tego układu.

  ARTYKUŁ VIII

Niniejszy układ wchodzi w życie z dniem jego podpisania. Na dowód czego podpisani, zaopatrzeni we właściwe pełnomocnictwa przez swoje Rządy, złożyli podpisy na niniejszym układzie. Sporządzono w Waszyngtonie dnia 16 lipca 1960 r. w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i angielskim, przy czym oba teksty są jednakowo autentyczne.

ZA RZĄD POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ

ZA RZĄD STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI

  ZAŁĄCZNIK

Dla ce1ów rozdziału przez Rząd Stanów Zjednoczonych sumy mającej być zapłaconą przez Rząd Polski, „roszczeniami obywateli Stanów Zjednoczonych” są prawa i interesy związane i odnoszące się do mienia znacjonalizowanego, przejętego na własność lub inaczej przejętego przez Polskę, które od daty nacjonalizacji, przejęcia na własność lub innego przejęcia, do dnia wejścia w życie niniejszego układu, były nieprzerwanie, z zastrzeżeniem postanowień w paragrafach B i C niniejszego załącznika:

1. bezpośrednio własnością osób fizycznych będących obywatelami Stanów Zjednoczonych;

2. bezpośrednio własnością os6b prawnych utworzonych na podstawie prawa Stanów Zjednoczonych, jednego z wchodzących w skład stanów lub ich innej jednostki politycznej, których pięćdziesiąt procent lub więcej kapitału akcyjnego lub udziałów majątkowych było własnością obywateli Stanów Zjednoczonych;

3. bezpośrednio własnością osób prawnych utworzonych na podstawie prawa Stanów Zjednoczonych, jednego z wchodzących w skład stanów lub ich innej jednostki po1itycznej, których pięćdziesiąt procent lub więcej kapitału akcyjnego lub udziałów majątkowych było własnością osób fizycznych będących obywatelami Stanów Zjednoczonych, bezpośrednio lub pośrednio poprzez udziały w jednej lub kilku osobach prawnych jakiejkolwiek narodowości.;

4. pośrednio własnością osób fizycznych będących obywatelami Stanów Zjednoczonych lub osób prawnych utworzonych na podstawie prawa Stanów Zjednoczonych, jednego z wchodzących w skład stanów lub ich innej jednostki politycznej, poprzez udziały w osobach prawnych utworzonych na podstawie prawa Stanów Zjednoczonych, jednego z wchodzących w skład stanów lub ich innej jednostki politycznej, które nie zostały objęte wyżej kategorią /b/ lub /c/;

5. pośrednio własnością osób objętych wyżej kategorią /a/, /b/ lub /c/, poprzez własność kapitału akcyjnego lub bezpośrednich udziałów majątkowych w osobach prawnych utworzonych na podstawie prawa polskiego, których. jakakolwiek część mienia została przejęta przez Polskę, lub w osobach prawnych utworzonych na podstawie prawa niemieckiego, których przeważająca część mienia została przejęta przez Polskę;

6. pośrednio własnością osób objętych wyżej kategorią /d/ poprzez własność osób prawnych, o których mowa w końcu zdania dotyczącego tej kategorii, kapitału akcyjnego lub bezpośrednich udziałów majątkowych w osobach prawnych utworzonych na podstawie prawa polskiego, których jakakolwiek część mienia została przejęta przez Polskę, lub w osobach prawnych utworzonych na podstawie prawa niemieckiego, których przeważająca część mienia została przejęta przez Polskę, a które zaprzestały swej działalności; lub

7. pośrednio własnością osób objętych wyżej kategorią /a/, /b/, /c/ lub /d/,  mających interesy, które łącznie stanowią znaczną sumę, przez każdą ilość osób prawnych zorganizowanych na podstawie prawa jakiegokolwiek kraju, kt6rych znaczna część mienia została przejęta przez Polskę, z wyjątkiem jednak interesów, które podlegają odszkodowaniu na mocy jakiegokolwiek innego układu międzynarodowego, w których stroną jest Polska.

8. Osoby prawne utworzone na podstawie prawa Stanów Zjednoczonych, jednego z wchodzących w skład stanów lub innej jednostki politycznej, które zostały zreorganizowane w drodze postępowania sądowego, po tym, jak ich mienie lub prawa i interesy związane lub odnoszące się do mienia zostały znacjonalizowane lub przejęte przez Polskę, będą uczestniczyły w sumie mającej być zapłaconą przez Rząd Polski tylko w takiej mierze, w jakiej kapitał akcyjny lub udziały majątkowe w takich osobach prawnych były w czasie nacjonalizacji lub innego przejęcia własnością osób fizycznych będących obywatelami Stanów Zjednoczonych, bezpośrednio lub pośrednio poprzez udziały w jednej lub kilku osobach prawnych, utworzonych na podstawie prawa Stanów Zjednoczonych, jednego z wchodzących w skład stanów lub ich innej jednostki politycznej.

9. Roszczenia oparte w całości lub części na własności nabytej po dacie zastosowania dyskryminujących niemieckich zarządzeń, pozbawiających lub ograniczających prawa właścicieli takiej własności, będą partycypować w sumie mającej być zapłaconą przez Rząd Polski tylko w takiej części tych roszczeń, które nie są oparte na własności nabytej w tych warunkach.

PROTOKÓŁ

Przedstawiciele Ministerstwa Finansów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz Rządu Stanów Zjednoczonych, mając na uwadze realizację postanowień Artykułu 5-go Układu pomiędzy Rządami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz Stanów Zjednoczonych, dotyczącego Roszczeń obywateli Stanów Zjednoczonych, zawartego w Waszyngtonie w dniu 16 lipca 1960 r., spotkali się w Warszawie i uzgodnili, co następuje:

W celu wykonania postanowień Artykułu 5-go Układu dotyczącego Roszczeń Rząd Stanów Zjednoczonych wyznaczy specjalnego reprezentanta oraz jego zastępcę, którzy będą wchodzić w skład Ambasady Stanów Zjednoczonych, jako urzędnicy dyplomatyczni, odpowiedzialni przed Ambasadorem Stanów Zjednoczonych.

Reprezentant Stanów Zjednoczonych pełnić będzie rolę łącznika pomiędzy „Foreign Claims Settlement Commission” Stanów Zjednoczonych a Ministerstwem Finansów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zwanym dalej Reprezentantem Polskim, które będzie dostarczać informacji przewidzianych w Artykule 5-ym Układu dotyczącego Roszczeń. Reprezentant Stanów Zjednoczonych, pełniąc swoje czynności przy pomocy odpowiedniego zespołu współpracowników, będących również członkami zespołu pracowników Ambasady, wyznaczonymi do tego celu będzie kierować zapytania na piśmie do Polskiego Ministerstwa Finansów i/lub do jego wyznaczonych przedstawicieli – oraz pozostawać będzie z nim w łączności w celu uzyskania informacji niezbędnych do sprawdzenia bądź oddalenia roszczeń, objętych wyżej wymienionym Układem.

1. Reprezentant Stanów Zjednoczonych pełnić będzie swe czynności tak długo, jak długo wymagać tego będzie wykonanie postanowień Artykułu 5- go, lecz jeżeli Kongres -Stanów Zjednoczonych zakreśliłby termin dla zakończenia prac związanych z zaspokojeniem roszczeń, Ministerstwo Finansów zgadza się w miarę możliwości współdziałać z „Foreign Claims Settlement Commission” dla ułatwienia tej Komisji wywiązania się z jej obowiązków.

2. Ministerstwo Finansów wyraża zgodę i gotowość do udzielania wymaganych informacji, opartych na istniejących dokumentach oraz innych dostępnych danych – w czasie nie dłuższym niż 6 miesięcy od otrzymania prośby o taką informację. Każda taka prośba winna szczegółowo wskazywać, jakich informacji potrzebuje „Foreign Claims Settlement Commission” dla ustalenia tytułu prawnego, stanu i wartości mienia, na którym opiera się roszczenie.

3. Dla ułatwienia „Foreign Claims Settlement Commission” określenia wartości małych miejskich i wiejskich posiadłości, Reprezentant Polski dostarczy Reprezentantowi Stanów Zjednoczonych informacji o przedwojennych cenach gruntów ornych  i  leśnych różnych klas, położonych w różnych rejonach kraju, o cenach placów miejskich oraz o cenach typowych budynków mieszkalnych miejskich i wiejskich, jak również o wartości typowych małych przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych, zakładów rzemieślniczych i t.d., opartych na szacunkach ubezpieczeniowych oraz na innych dostępnych danych. Jeżeli tak sporządzony szacunek wartości określonego mienia z rodzaju wyżej wymienionych, okazałby się, wskutek szczególnych warunków, niewystarczającym dla celów „Foreign Claims Settlement Commission” , to Reprezentant Polski dostarczy wszystkich dostępnych danych o przedwojennej wartości takiego określonego mienia.

4. Na prośbę Reprezentanta Stanów Zjednoczonych Reprezentant Polski dostarczać będzie szacunki wartości mienia znacjonalizowanego, tak jak zostały one sporządzone przez władze polskie w dniu przejęcia tego mienia. Reprezentant Polski dostarczać będzie przez swych przedstawicieli w miarę możliwości, informacji co do rozmiarów i stopnia szkód, poniesionych przez dane mienie w wyniku wojny oraz okupacji przez nieprzyjaciela.

5. Uzgodniono, że inspekcje i badania na miejscu przeprowadzane będą wówczas gdy „Foreign Claims Settlement Commission” uzna informacje dostarczone stosownie do paragrafu 3 i 4 – za niewystarczające do ustalenia faktów, niezbędnych dla oceny wchodzącego w grę roszczenia. W takich przypadkach stosować się będzie następujący sposób postępowania:

   1. Nie później niż w ciągu jednego miesiąca od otrzymania takiej prośby, Reprezentant Polski uzgodni z Reprezentantem Stanów Zjednoczonych zakres i czas takiego badania lub dostarczy takich dodatkowych materiałów, informacji i danych dotyczących tej sprawy, które mogą – według oceny „Foreign Claims Settlement Commission” – uczynić takie badanie zbędnym

   2. Reprezentant Polski będzie towarzyszyć Reprezentantowi Stanów Zjednoczonych przy dokonywaniu inspekcji i badań na miejscu. Reprezentant Polski powiadamiać będzie Reprezentanta Stanów Zjednoczonych o tym, że określone wymagane badania nie mogą być przeprowadzone z uwagi na zakazy przepisów polskich.

6. Reprezentant Stanów Zjednoczonych przekazywać będzie Reprezentantowi Polskiemu kopię każdego roszczenia zgłoszonego w terminie, określonym przez „Foreign Claims Settlement Commission” zgodnie z przepisami Stanów Zjednoczonych, jak również kopię każdej ostatecznej decyzji „Foreign Claims Settlement Commission” w odniesieniu do zgłoszonych we właściwym terminie roszczeń, wniesionych na zasadzie Polsko-Amerykańskiego Układu dotyczącego Roszczeń.

7. Reprezentant Stanów Zjednoczonych przekazywać również będzie Reprezentantowi Polskiemu następujące dokumenty:

8. papiery wartościowe emitowane przez osoby prawne a stanowiące własność takich osób, które uzyskują zaspokojenie roszczeń opartych na nacjonalizacji lub innego rodzaju przejęciu przez Polskę całej własności takich osób prawnych,

9. podpisane przez osoby wnoszące roszczenia uwierzytelnione zrzeczenia się na rzecz Państwa Polskiego ich praw z tytułu udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością lub podobnych, jeżeli udziały te nie są oparte na akcjach 7 jak również praw opartych na przejęciu własności lub utracie używania i korzystania z mienia położonego w Polsce – jeżeli osoby takie uzyskają zaspokojenie roszczeń swoich opartych na tego rodzaju prawach,

10. uwierzytelnione zrzeczenia się podpisane przez osoby, które uzyskają zaspokojenie roszczeń opartych na długach przedsiębiorstw znacjonalizowanych lub przejętych przez Polskę oraz roszczeń opartych na długach, które stanowiły obciążenie mienia znacjonalizowanego lub w inny sposób przejętego przez Polskę.

11. Foreign Claims Settlement Commission zga.dza się pokrywać koszty poniesione przez Ministerstwo Finansów przy sporządzaniu uwierzytelnionych lub foto statycznych kopii dokumentów urzędowych lub akt oraz koszty specjalnych usług polskich inżynierów, architektów i innych techników w przypadkach, gdy usług takich zażąda Reprezentant Stanów Zjednoczonych.

Podpisano w Warszawie, dnia  29 listopada  1960 roku, w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i angielskim, przy czym oba teksty są jednakowo autentyczne.

*  *  *

W powyższej części  omówiliśmy kwestię odszkodowań po nacjonalizacyjnych za znacjonalizowany majątek obywateli i instytucji amerykańskich jaki ocalał i pozostał w Polsce po zakończeniu II wojny światowej. Mimo krytycznej oceny niektórych odcinków polsko – amerykańskiej współpracy zagranicznej, w dłuższym okresie od odzyskania niepodległości w 1918 roku, to Stany Zjednoczone nie były tak gorliwe w żądaniu tych odszkodowań jak niektóre kraje zachodnioeuropejskie, np. Francja czy Wielka Brytania. Te dwa państwa europejskie miały przed i w czasie II wojny światowej ścisłe sojusznicze stosunki z Polską, a mimo to zaraz po zakończeniu wojny upomniały się na dyktowanych przez siebie warunkach często o zawyżonej wartości ocalałe z pożogi wojennej mienie ich obywateli i instytucji, jakie przed wojną działały w Polsce i na Ziemiach Odzyskanych wyniku wojny, Ameryka zawarła z Polską umowę odszkodowawczą dopiero w roku 1960, podczas gdy Francja i Wielka Brytania upomniały się o odszkodowanie za ich resztkowy ocalały z wojny i znacjonalizowany zaraz po wojnie majątek, już w roku 1946 i 1947. Te dwanaście państw, z którymi zostały zawarte umowy odszkodowawcze zgłosiły roszczenia do około 22.000 uznanych pozycji roszczeniowych, głównie majątkowych. Te pozycje majątkowe stały się przedmiotem tych wszystkich umów odszkodowawczych.

Zawierane zaraz po zakończeniu wojny umowy odszkodowawcze z Francją czy z Wielką Brytania miały przede wszystkim charakter polityczny. Nowe polskie krajowe władze komunistyczne dążyły za wszelką cenę do nawiązania stosunków dyplomatycznych z krajami Europy Zachodniej, głównie z tymi w których przebywała wojenna i powojenna emigracja polska i placówki władz emigracyjnych. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych przez władze warszawskie z tymi krajami było priorytetem strony polskiej, aby odsunąć władze emigracyjne i emigrację od wpływów i kontaktów z władzami państwowymi kraju czasowego czy stałego pobytu emigracji polskiej. W pierwszej kolejności dotyczyło to rządowej i wojskowej emigracji polskiej w Wielkiej Brytanii a także w Francji. Z tych względów z Polski wyszła propozycja rozliczenia się z Wielką Brytania z przed i wojennych zobowiązań Polski wobec Wielkiej Brytanii i z zobowiązań nacjonalizacyjnych. Rozwiązanie kwestii wszelkich zobowiązań finansowych wobec Wielkiej Brytanii dawało swobodę władzom polskim do pełnego i niemal bezwarunkowego uznania dyplomatycznego na arenie międzynarodowej, głównie europejskiej.

Socjalistyczna powojenna Polska nie ukrywała swojej wdzięczności za poparcie i powojenne uznanie wschodniej lądowej granicy Rzeczypospolitej na tzw.linii Curzona, przez którą straciliśmy 278 tys. km kwadratowych wschodniego obszaru przedwojennej Polski, a miliony Polaków znalazło się w niewolniczej i obozowej paro dekadowej w nieludzkich warunkach niewoli jeżeli w ogóle ją przeżyli.

a/  Francja

Francja była pierwszym krajem który zgłosił swoje roszczenia majątkowe po komunistycznej ustawie nacjonalizacyjnej z dnia 3 stycznia 1946 roku. W czerwcu 1946 roku krajowy Rząd Polski potwierdził wobec Francji wolę spłaty odszkodowania za znacjonalizowane bądź przejęte przez Państwo własności francuskie. Kwestią jakby sporną była odszkodowanie wobec tych Polaków, którzy już w 1946 roku posiadali obywatelstwo francuskie bądź prawo stałego pobytu we Francji i oczekiwali na francuskie obywatelstwo. Rząd warszawski w tej kwestii był oporny i usiłował te grupę rodaków wyłączyć z płatności odszkodowania, lawirując interpretacjami, że posiadają rodziny w kraju. Chętny był bezwarunkowo zapłacić odszkodowanie wszelkiego rodzaju mniejszościom narodowym, z wyjątkiem Niemców. Z Francja jako pierwszym krajem podpisano protokół uzgodnień w 1946 roku, a następnie w dniu 19 marca 1948 roku układ dotyczący udzielenia przez Polskę odszkodowania dla francuskich interesów dotkniętych przez polską ustawę nacjonalizacyjną z dnia 3 stycznia 1946 roku.

Odszkodowanie obejmowało ocalały i pozostały po wojnie majątek francuskich podmiotów gospodarczych działających w Polsce przed wybuchem II wojny światowej oraz francuskich osób fizycznych. Strona polska zgodziła się na globalne odszkodowanie za znacjonalizowany majątek francuski, który znalazł się w powojennych granicach Polski. Strona francuska zadbała aby odszkodowanie było możliwie pełne za mienie francusko[- polskiego Towarzystwa International Ship Bulding Company de Gdańsk, za francuski udział w tym towarzystwie, za Towarzystwo Skarboterm za unieważnienie jego koncesji oraz za Zakłady Hohenlohe S.A. ,za francuskie w nim udziały i inne jego francuskie uprawnienia.

Z umowy wyłączono odszkodowanie za udziały mniejszościowe obywateli polskich we francuskich towarzystwach jakie po wojnie ocalały i zostały objęte przedmiotem tego odszkodowania wobec  Francji. Polskie władze ludowe oświadczały, że żadne odszkodowanie za nacjonalizacje obywatelom polskim zarówno tym w kraju jak i tym z emigracji nie będzie wypłacane, gdyż nowy socjalistyczny system społeczno- ekonomiczny nie przewiduje odszkodowania za system burżuazyjny przedwojennej Polski.

Rząd francuski działający w imieniu francuskich osób fizycznych i prawnych zobowiązał się według sobie znanych zasad i kryteriów wypłacić obywatelom i firmom francuskich kwotowe odszkodowanie za znacjonalizowany majątek francuski w Polsce, to jest za majątek osób fizycznych narodowości francuskiej, francuskich towarzystw, towarzystw pod kontrolą francuska o raz francuskich osób fizycznych i prawnych mających nawet mniejszość udziałów we wszystkich innych towarzystwach lub będących pod ich kontrola. Z umowy wyłączono odszkodowania za udziały mniejszościowe obywateli polskich we francuskich towarzystwach które po wojnie ocalały i zostały objęte przedmiotem tego odszkodowania wobec Francji. Polskie władze oświadczały, że żadne odszkodowania za nacjonalizację polskim obywatelom zarówno ty m w kraju jak i na emigracji nie będą wypłacane, gdyż nowy społeczno-ekonomiczny system, który teraz w Polsce występuje nie przewiduje odszkodowań za system burżuazyjny przedwojennej Polski.

Francja zajęła handlowe nie finansowe stanowisko w żądaniu wypłaty odszkodowania Zrezygnowała z płatności gotówkowej/walutowej na rzecz płatności towarowej. Przyjęto zapłatę ryczałtową wyrażoną ilością tonową 3  800  000 ton węgla kamiennego, wysoko płomiennego, wysoko kalorycznego, który znajdował się głównie w rejonie Sudetów. Określono nawet jego strukturę ilościową i rozmiary, że 72 procent tego kontyngentu będzie stanowić węgiel wysoko kaloryczny o grudach powyżej 30 milimetrów oraz 28 proc drobnego o grudach od 10 do 30 milimetrów, a odbiór i transport miał następować głównie przez francuska flotę handlową, a Polska ponosiła koszty tego transportu. Na finansowanie tego transportu strona polska uzyskała od strony francuskiej kredyt, który był przedmiotem odrębnej umowy finansowej. Strona francuska rozłożyła ten ryczałtowy kontyngent na dłuższe lata dostaw dla zabezpieczenia swoich potrzeb importowych rozdzielając ten kontyngent ilościowy na dwie partie jako odrębności czasowe, na 2 mln ton i dłuższe okresy dostaw z roczną ilością dostaw w latach 1951-65.

Pozostała część kontyngentu odszkodowawczego 1,8 mln ton odłożono do uzgodnienia w przyszłym okresie czasu. Francja dała Polsce czas na odbudowę kopalń i rozbudowę polskiego wydobycia oraz zabezpieczenia sobie własnych zdolności transportowych. Zarówno Polska jak i Francja odbudowywały swoje morskie zdolności transportowe, budowały floty handlowe, choć Polska z bardzo niskiego poziomu, bo odzyskane Wybrzeże Bałtyku praktycznie nie miało czynnych portów i stoczni, dodatkowo ogołoconych z co bardziej wartościowego sprzętu i urządzeń przez wojska Sowieckie, nie mówiąc o statkach handlowych czy nawet rybackich.

W umowie nie określono ceny węgla kamiennego po której miała następować i następowała spłata zobowiązania odszkodowawczego, ponieważ obie strony uzgodniły, że strona francuska będzie też dostarczać Polsce dobra inwestycyjne również dla przemysłu wydobywczego. Ceny węgla strona polska nie mogła w umowie określić ponieważ Polska miała umowę na dostawę dużej ilości węgla kamiennego i koksującego do Związku Sowieckiego, którego cena była tajna i do dziś nie jest powszechnie opinii publicznej znana. Z tej racji nie można było przyjąć jego ceny i w tej umowie, choć Francja po roku 1956 oświadczała, że cena węgla kamiennego dostarczana przez Polskę Związkowi Sowieckiemu jest zaniżona. Z tych względów w tych umowach nie określano ceny towarów którymi spłacano te zobowiązania, pozostawały jedynie w uzgodnieniach poza protokółami

We wrześniu 19521 roku w Paryżu zawarto już drugi układ pomiędzy Polską a Francją, który był już bardziej precyzyjny od pierwszego i w zasadzie ten układ stabilizował rozwój polsko-francuskich stosunków gospodarczych i handlowych. Na podstawie tego układu zaczęły się rozwijać stosunki handlowe, które szybko przybrały rangę misji handlowych a potem biur handlowych. W tym to dopiero układzie strona francuska szacowała i określiła swoje łączne roszczenie odszkodowawcze wraz z należnością z pożyczek międzypaństwowych zawartych przez Polskę przed 1 września 1939 roku i w czasie wojny, na łączną kwotę 4.200 mln franków francuskich. Zobowiązanie polskie z uprzednich umów pożyczkowych wynosiły 1.008 mln franków francuskich. Ponadto Polska miała wobec Francji zobowiązanie z tytułu emitowanych przed wojną obligacji skarbowych plasowanych na rynku francuskim, a przeznaczonych na dozbrojenie armii polskiej. Obligacje te miały charakter gwarancji państwowych.

W konsekwencji tych długotrwałych rozmów strona francuska określiła roszczenia z tytułu polskiej nacjonalizacji majątkowej na 588 mln franków francuskich. Ostatecznie kwotę odszkodowania majątkowego przyjęto w kwocie 65 mln dolarów amerykańskich. Przy sposobności umorzono też Polsce, pod presją emigracji, zalegle i bieżące odsetki od tych starych zobowiązań, przyjmując, że cała ta kwota 4.200 mln franków będzie spłacona dostawami węgla do Francji..

Rząd Francuski zobowiązał się i przedłożył do układu wykaz 1  000 pozycji roszczeniowych zarówno francuskich osób fizycznych jak i prawnych, które zostały objęte polska ustawą nacjonalizacyjną z dnia 3 stycznia 1946 roku i wziął na siebie ciężar wypłaty tych odszkodowań tym wierzycielom. Strona francuska nie wyraziła zgody na objecie układem dawnych po rozbiorowych regulacji pozostałości roszczeń zaborczych z okresu zaborów i obszaru Austrii czy Węgier, których Polska nie uznawała w okresie międzywojennym. Tym samym roszczenia te już nigdy nie zostały w jakimkolwiek stopniu poparte przez Francję, przestały od tego momentu istnieć. Był to jakby rewanż Francji za to, że po traktacie wersalskim Polska przyjęła i zobowiązała się uznać francuskie interesy ekonomiczne z tej części obszaru Rosji carskiej, które weszły w skład odrodzonej Rzeczypospolitej. Innym przykładem uznania przez Polskę zobowiązań z przed powstania Państwa Polskiego w dniu 11 listopada 1918 roku było uznanie zobowiązań wobec stanów Zjednoczonych z roku 1916 i 1917 za wyposażenie organizowanej na terenie Stanów Zjednoczonych, a potem na terenie Kanady polskiej armii gen Józefa Hallera, która później brała udział w wojnie o wyzwolenie Polski z wiekowej niewoli. Sprawę tę Ameryka w różnym okresie różnie wykorzystywała przeciw Polsce ale nasze konsekwentne stanowisko było uczciwe, że skoro USA zaraz po zakończeniu pierwszej wojny światowej prawie wszystkim krajom europejskim w podobnej sytuacji umorzyły tego rodzaju ich zobowiązania to powinny też umorzyć i Polsce, skoro w armii amerykańskiej służyło procentowo najwięcej Polaków. To zobowiązanie było czynne niemal do początku lat 1990-tych kiedy to ostatecznie zostało rozwiązane. A trzeba pamiętać, że zarówno w latach przed wybuchem II wojny światowej jak i jeszcze w latach 1970-tych poprzez amerykańską ustawę Johnson Act z 1935 roku zadłużenie to za armię Hallera było wykorzystywane do blokowania Polsce uzyskiwania kredytów na rynku amerykańskim. Jak z powyższego wynika każdy kraj dobrze pilnuje swoich interesów finansowych niezależnie kto rządzi i z tego należy wysnuć wniosek o większą dbałość o interes narodowy również w naszym przypadku i pozbycie się łatwowiernej naiwności w stosunkach międzynarodowych.

Układ polsko-francuski został następnie uzupełniony nowym protokołem uzgodnień o przesuniecie terminu dostaw 2.056 tys. ton węgla z terminem do końca 1966 roku. Uzupełnieniem tym Francja zobowiązała się do dokonywania zakupu w Polsce znacznych ilości towarów. Przewidziano w nim już określenie wartości dostarczanego do Francji węgla w dolarach, a także zobowiązanie się Francji do przedłożenia wszystkich wymaganych dokumentów do poszczególnych pozycji roszczeniowych do odszkodowania, aby ich całość została prawnie przeniesiona w Polsce na Skarb Państwa. Należy pamiętać, że od zakończenia wojny do roku 1954 Polska posiadała jak przed wojną Ministerstwo Skarbu odrębne od Ministerstwa Finansów i to Ministerstwa Skarbu inwentaryzowało majątek znacjonalizowany oraz majątek w rejonach ziem odzyskanych z wiekowej germańskiej niewoli i szacowało też zniszczenia i rabunek wojenny Niemiec a potem prezentowało wartość strat wojennych spowodowanych przez Niemców do reparacji i odszkodowań wojennych. Szacunek majątkowych strat oraz inwentaryzacja majątku ocalałego następowała z pewnym wyjątkiem, nie można było inwentaryzować tego co z ziem odzyskanych zrabowała znów armia Sowiecka, który to majątek i dobra Sowieci określali jako zdobycz wojenną i to też poważnie zubożało zniszczoną i wyczerpaną wojną Polskę.

Po roku 1956 strona francuska zmieniła stanowisko i była już bardziej otwarta na współpracę równorzędną z Polską, i w trybie roboczym uzgadniano wiele nierównych dotychczas rozbieżności i usprawniono dotychczasowe rozliczenia do dokonywania których obie strony w terminie przedkładały wymaganą dokumentacje rozliczeniową. W konsekwencji tych roboczych usprawnień mimo zmiany międzynarodowego systemu walutowego objęte umową odszkodowawczą zobowiązanie Polski wobec Francji zostało w pełni i w terminie spłacone, choć nadal występują przypadki oszustw i prób ponownego uzyskania indywidualnego z danej pozycji zgłoszonego uprzednio roszczenia odszkodowania lub zwrotu tego majątku w naturze o zupełnie innej strukturze nakładowej okresu powojennego. Dlatego też aby tym oszustwom położyć kres raz jeszcze należy wszystkie te pozycje roszczenia zgłoszone po wojnie sprawdzić w inwentaryzacji majątku Skarbu Państwa, a oszustów pociągnąć do właściwej odpowiedzialności w Polsce i we Francji.

b/ Wielka Brytania

Po dwuletnim okresie w pierwszych powojennych latach rozmów polsko–brytyjskich Rząd Polski podpisał z Rządem Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii w dniu 30 października 1947 roku protokół w sprawie odszkodowań za brytyjskie interesy ekonomiczne dotknięte polską ustawą nacjonalizacyjną z dnia 3 stycznia 1946 roku. Protokołem tym objęto brytyjskich właścicieli mienia ocalałego po wojnie i w granicach powojennej Polski oraz za interesy brytyjskich udziałowców posiadających je bezpośrednio lub pośrednio poprzez spółki pomocnicze, określanych wspólnym tytułem’ ‘właścicieli i udziałowców brytyjskich’. Następnym porozumieniem, umową handlowa i finansowa z dnia 14 stycznia 1949 roku doprecyzowano uzgodnienia z pierwotnego protokołu i uzgodniono ogólne warunki płatności i rozliczeń z przeszłych umów międzypaństwowych i przejścia do bieżącej współpracy. Pierwotny protokół i umowa ze stycznia 1949 roku były podstawą do zawarcia już właściwego pełnego o nowej treści układu z Rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, który to układ zawarto 11 listopada 1954 roku. Układ ten stosunkowo szeroko został przez stronę brytyjską rozbudowany. Nowe socjalistyczne władze polskie usilnie naciskał na stronę brytyjską, o czy świadczą liczne ponaglenia do polskiej służby dyplomatycznej w Londynie na zawarcie takiego układu.. Strona polska poprzez tego rodzaju porozumienie z Wielką Brytania dążyła do przejęcia wszystkiego co było możliwe po rządzie emigracyjnym, a w tym część złota skarbowego przedwojennego Banku Polskiego, które tylko w niewielkiej ilości dotarło do dyspozycji rządu na emigracji po 17 i 28 września 1939 roku, kiedy to obie okupacyjne armie zamknęły całkowicie obszar Państwa Polskiego.

Strona polska w trakcie tych wszystkich rozmów zabiegała w tak zwanej powojennej Komisji Trójstronnej /Stany Zjednoczone, .Wielka Brytania i Francja/ o zwrot do właścicieli 143 ton złota monetarnego zrabowanego przez Niemcy krajom Europy Centralnej i Południowej a znalezionego przez aliantów na terenie zbrodniczej rzeszy niemieckiej. Polska swoją zrabowaną z terenu całej Polski część złota szacowała na 5 i pół tony. Złoto to pochodziło z różnych miast Polski z rabunku polskich instytucji, nawet kościołów oraz z rabunku osób fizycznych podbitej Polski. Rokowania Polski z Komisją Trójstronna w kwestii zwrotu tego złota trwały z mizernym skutkiem do połowy lat sześćdziesiątych. Zimna wojna hamowała rozwiązanie tej kwestii. Na Zachodzie panowała opinia, że zwrócone Polsce złoto zostanie natychmiast i to pod różnymi pozorami przejęte przez Sowietów i sprawa ostatecznie jakby pozostała nie rozwiązana, przynajmniej opinia publiczna nie była o tym dotychczas informowana.

Zawarta ze Stanami Zjednoczonymi umowa odszkodowawcza miała sprzyjać rozwiązaniu kwestii zwrotu tego zrabowanego Polsce złota. Pomoc amerykańska jaka nastąpiła dla Polski po wydarzeniach roku 1957 wskazywała, że obaj sojusznicy wojenni Polski Stany Zjednoczone i Wielka Brytania zajmą teraz życzliwe stanowisko i wreszcie zwrócą Polsce to narodowe złoto. Szczególne opory dziwnym zbiegiem okoliczności w kwestii jego zwrotu stawiała Wielka Brytania i jej stanowisko z lat siedemdziesiątych też nie jest nawet specjalistom znane. Z tego względu polska opinia publiczna nadal nie wie czy złoto to zostało ostatecznie Polsce zwrócone, kiedy i w jakiej wysokości. Nadszedł czas by wreszcie tę kwestię, będąc z tymi państwami w sojuszu członkowskim w Unii Europejskiej rozwiązać ostatecznie i na zawsze..

Zawarcie tego typu umowy odszkodowawczej z wojennym sojusznikiem Polski z Wielką Brytanią w szczególności miało dla Rządu warszawskiego ogromne znaczenie, otwierało mu drogę do stosunków z całą Brytyjską Wspólnotą Narodów, a o to władze komunistyczne usilnie zabiegały od momentu zainstalowania się w Polsce. Trzeba przyznać, że cel ten został osiągnięty choć ogromnym ekonomicznym obciążeniem społeczeństwa, spadkiem powojennej stopy życiowej, wzrostem terroru i liczebnością więźniów politycznych przymusowo zatrudnianych przy wydobywaniu węgla wysyłanego do Związku Sowieckiego w ramach tak zwanych cichych reparacji wojennych za tereny wyzwolone z niemieckiej niewoli i na spłaty odszkodowań dla Zachodu przy pominięciu własnego rolnika czy mieszkańca osad i małych miasteczek. Dla tej części własnego społeczeństwa węgla zabrakło, rolnik nie mógł kupić węgla, musiał ogrzewać gospodarstwo i dom z rodziną chrustem leśnym, jako karą za opór kolektywizacyjny i zaliczenie go do zwalczanej grupy aspołecznych i antypaństwowych kułaków.

Spłata tych zobowiązań była uważana za końcowy etap pełnej narodowej nacjonalizacji z eliminacji cudzoziemszczyzny. A to oznaczało, że polska gospodarka została zewnętrznie zamknięta, a struktura własności, choć w części dwu rodzajowa, socjalistyczna własność wytwórcza i usługowa oraz w części indywidualna własność chłopska na obszarach przedwojennej Polski pozostawała w oporze do doktryny socjalistycznej aż do początku lat 1990-tych. Indywidualna własność chłopska /wówczas klasą było chłopstwo/ nie obejmowała według ówczesnej doktryny obozu socjalistycznego polskich Ziem Odzyskanych. Na ziemiach tych tylko państwo mogło być właścicielem, a rolnicy czy inni tylko w tytule stworzonej dla tego celu formuły prawnej wieczystego użytkowania. A to oznaczało w latach 1950-tych czy nawet 1960-tych, że użytkownik ten może być w zależności od decyzji władz pozbawiony prawa wieczystego użytkowania. Kwestia nadawania prawa własności obywatelom na Ziemiach Odzyskanych początkowo była hamowana przez narzuconą Polsce doktrynę sowieckiego socjalizmu, a potem brakiem powojennego traktatu pokojowego z Republiką Federalną Niemiec i ostatecznym uznaniem powojennych granic Rzeczypospolitej przez ten kraj. Postępowanie polskich powojennych i krajowych władz powinno być akurat odwrotne. Zaraz po wojnie na opuszczonych przez uciekinierów Hitlera terenach pozostała tam dotychczasowa ludność Polska i ludność napływowa przesiedlana z utraconych terenów Wschodnich Rzeczypospolitej powinna od razu i natychmiast otrzymywać prawo własności dla właściwego i własnościowego ich zagospodarowywania i szybkiej integracji z całym obszarem zniszczonego wojną Państwa. Doktryna kułaka w różnej modyfikowanej formie wciąż jakby funkcjonowała. Z drugiej strony własność państwowa dawała władzom swobodę inwestycyjną, mogły podejmować decyzje o lokowaniu inwestycji według uznania bez konieczności wykupywania gruntów od właścicieli. To też powstrzymywało proces uwłaszczania własnością i to już w całym kraju. W tych warunkach cena ziemi jakby praktycznie nie istniała, bo nawet w stosunku do rolników indywidualnych stosowano państwową zasadę pierwokupu indywidualnych gruntów poprzez gminy i ujmowano te nabywane urzędowo, właściwie z przymusu grunty na stworzony Państwowy Fundusz Ziemi.

Dopiero na początku lat 1990 tych i przed perspektywą późniejszego przystąpienia Polski do struktur integracyjnych Europy Zachodniej, kwestię własności na ziemiach odzyskanych podjęto do ostatecznego rozwiązania. Z powyższego wynika jak szeroki zakres oddziaływania na zewnętrzne i wewnętrzne stosunki gospodarcze, a nawet stosunki zagraniczne miały te pośpiesznie zawierane po wojnie umowy odszkodowawcze zwane indemnizacyjnymi, które ostatecznie zostały spłacone znów w krytycznym okresie dla Polski bo w wewnętrznym stanie wojennym lat 1980- tych.

Wartość odszkodowania wypłaconego Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, po korektach, została przyjęta w kwocie 5.465 tys. funtów szterlingów i obejmowała 530 zgłoszonych pozycji roszczeniowych. Z zasady roszczenia te nie obejmowały polskiej emigracji – Polaków z okresu sprzed wybuchu wojny, okresu wojny czy okresu zaraz powojennego, w którym pewna liczba więźniów czy robotników przymusowych wywiezionych do Rzeszy nie powróciła do kraju a udała się na emigrację, w pierwszej kolejności poprzez brytyjską strefę okupacyjną do Wielkiej Brytanii.

W ostatnim okresie czasu szczególnie po słynnej antypolskiej rezolucji Kongresu Stanów Zjednoczonych z roku 2008, podjęto w trybie przyspieszonym proces weryfikacji – sprawdzania stanu pozycji odszkodowawczych przypisanych do każdej umowy odszkodowawczej z danymi z ogólnej liczby 12 krajów z którymi zawarto takie umowy odszkodowawcze. Pozwoli to raz na zawsze wyeliminować pojawiające się w ostatnich 10 latach przypadki oszustwa, a więc ponownego występowania o zwrot danej pozycji majątkowej objętej międzypaństwową umową odszkodowawczą mimo, iż zgłaszający roszczenie wiedział, że za pozycję tę pobrano odszkodowanie. Tylko w latach 2006-8 było aż 5 takich przypadków, które zakończyły się wstydliwym dla zgłaszającego roszczenie oddaleniem powództwa i poniesieniem kosztów procesowych. Pełne i ostateczne sprawdzenie tego stanu własności państwowej ukróci żądzę wszelkiej maści spekulantów zagranicznych żądnych łatwego zarobku na Polsce i wykaz tych oszustów powinien być podany do wiadomości publicznej i wiadomości rządu kraju, który im wypłacił odszkodowanie, bo obydwa rządy zostały wprowadzone jednocześnie w błąd. Rząd kraju wypłaty odszkodowania danemu ich obywatelowi i rząd polski, który nie był bezpośrednio czy pośrednio informowany, że takie roszczenie pod innym pozorem zostało miejscowo – w miejscu czy rejonie położenia nieruchomości zgłoszone. W ten proces rzetelnego i wszechstronnego sprawdzenia stanu, losu, w czyjej dyspozycji dana nieruchomość się znajduje, czy nie przeszła w nieprawy sposób w niewłaściwe ręce, czy jest odprowadzany od niej podatek od nieruchomości, opłaty użytkowe, słowem, kto nią gospodaruje i kto ponosi za nią zobowiązania wobec Państwa. Zainteresowanie poselskie stanem spraw objętych tymi umowami wzmógł nadzór państwowy nad tą problematyką głównie ze strony urzędu Ministra Finansów i poszczególnych wojewodów a nawet starostów na terenie których była położona dana własność objęta wypłaconym odszkodowaniem.

Należy wspomnieć, że kiedy podjęliśmy procedurę weryfikacji do kogo obecnie należy dana nieruchomość odszkodowawcza i należało uzyskać potwierdzenie od rządu danego państwa, że za dane roszczenie wnioskodawca otrzymał odszkodowanie, to spotykamy się z kombinacyjna zwłoką czy odmienną interpretacją tak, jakby ten sygnatariusz usiłował nie potwierdzić wypłaty, co mogłoby sprzyjać ponownemu już poza rządowemu rewizyjnemu żądaniu. Dotyczy to głównie i niemal wyłącznie osób z mniejszości narodowych o niepolskich, wieloczłonowych nazwiskach. Niemniej, strona polska dysponuje już tak pełnym stanem informacji i danych, że praktycznie dwukrotne wypłacenie odszkodowania jest praktycznie niemożliwe. Zwroty własności dokonane po roku 1990 są weryfikowane i sprawdzane. Pozwoli to na bezbłędne zaewidencjonowanie wszelkich pozycji, tym bardziej, że liczba pozycji roszczeń majątkowych zgłoszonych przez Rząd Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, po korektach, obejmowała 530 pozycji. Z zasady roszczenia te nie obejmowały polskiej emigracji – Polaków z okresu sprzed wybuchu wojny, okresu wojny czy okresu zaraz powojennego, w którym pewna liczba więźniów czy robotników przymusowych wywiezionych do Rzeszy nie powróciła do kraju a udała się na emigrację, w pierwszej kolejności poprzez brytyjską strefę okupacyjną do Wielkiej Brytanii.

Z zasady emigranci polscy nie występowali do władz brytyjskich o otrzymanie odszkodowania za mienie pozostałe w Polsce, co świadczy, że los emigracyjny traktowali czasowo i z dumą i honorem walecznego żołnierza oczekiwali na nadejście procesu demokratyzacji w kraju. Z tego powodu tak intensywną wszelkiego rodzaju pomocą wsparli Naród w Ojczyźnie po październiku 1956 roku.

Majątek z wszelkimi prawami majątkowymi, który został objęty tymi umowami odszkodowawczymi/indemnizacyjnymi, został uznany za państwowy i przechodził na Skarb Państwa. Od momentu zawarcia umowy odszkodowawczej i uzgodnienia poszczególnych pozycji roszczeniowych, co czynili eksperci obu stron, zakwalifikowana do spłaty pozycja roszczenia majątkowego, po zweryfikowaniu powojennym została objęta spłatą i od tego momentu stała się własnością Państwa. Państwo miało więc obowiązek założyć dla niej księgę wieczystą i nadzorować w niej trwałość zapisów nacjonalizacyjnych. Nadzór ten początkowo po wojnie do rozwiązania w 1953 roku sprawowało Ministerstwo Skarbu a następnie Ministerstwo Finansów wespół z wojewodami. Proces zakładania dla tych pozycji majątkowych objętych tym odszkodowaniem ksiąg wieczystych powinien być bezwzględnie zakończony na moment spłaty umowy odszkodowawczej. Towarzyszące temu różnorodne zaniedbania, opóźnienia, czy pominięcia wynikające z niedopełnienia obowiązku założenia dla każdej pozycji roszczeniowej księgi wieczystej wynikał w części z faktu, że w roku 1952/3 w Polsce rządząca partia praktycznie zniosła wymóg posiadania dla nieruchomości księgi wieczystej. Zostało to przywrócone w epoce lat 1970-tych tzw. epoce Gierka, kiedy to pod jego kierownictwem prowadzono program modernizacji gospodarki i jej otwarcia na współprace z Zachodem. Modernizacja ta w głównej mierze następowała na podstawie kredytów zagranicznych zaciąganych bezpośrednio przez państwo – polski rząd u rządów innych państw lub przez ówczesny sektor bankowy jako kredytów handlowych w części gwarantowanych przez polski Rząd. W ramach tego programu zaczęto przywracać prawo księgi wieczystej, dla osób fizycznych, głównie w rolnictwie, a nawet instytucjonalnych. Wszyscy zapobiegliwi i prawi w działalności i zarządzaniu powinni dla swojej własności posiadać księgi wieczyste. Pozycje majątkowe objęte daną umową odszkodowawczą/indemnizacyjną bezwzględnie powinny posiadać aktualne wciąż księgi wieczyste z uporządkowanym i trwałym wpisem. Jeżeli dla którejś z tych pozycji nie ma założonej księgi wieczystej, to należy natychmiast to zaniedbanie naprawić. Zainteresowanie poselskie stanem spraw objętych tymi umowami wzmogło nadzór państwowy nad tą problematyka, głównie ze strony urzędu Ministra Finansów i poszczególnych wojewodów, a nawet starostów na terenie, których była i jest położona dana własność objęta wypłaconym odszkodowaniem.

Po zakończeniu weryfikacji i po sprawdzeniu czy wszystkie te pozycje majątkowe przypisane do danej umowy odszkodowawczej zawartej z danym państwem posiadają księgi wieczyste i są w posiadaniu państwa oraz informacja o ostatecznym rozwiązaniu kwestii zwrotu polskiego złota zrabowanego przez okupanta niemieckiego oraz ze stanu realizacji  zatajanego dekretu o zajęciu mienia państw pozostających w stanie wojny z Rzeczypospolitą Polską w latach 1939-45 /z dnia 15 listopada 1946 roku/ mienia przejętego w zarząd przymusowy państwa, obywateli polskich posiadających podwójne obywatelstwo, który to majątek nadal prawnie pozostaje w takim przymusowym zarządzie sprawowanym nawet obecnie przez trzeciorzędną spółkę handlową i to  z upoważnienia państwa., a powinien być już dawno tym obywatelom zwrócony. Z wykonania tych wszystkich spraw i umów międzypaństwowych i dekretu których realizacja praktycznie nadal trwa powinno być Parlamentowi przedłożone do ostatecznej oceny, że umowy te zostały wykonane bez uszczerbku interesu Rzeczypospolitej.

Wszystkie umowy odszkodowawcze zawarte z 12 państwami Zachodu były oparte na ówczesnym polskim ustawodawstwie wyrażającym się głównie w 16 tytułach ustawowych, to jest: 1. Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz.U. z 1946 r. Nr 3, poz. 17), 2. Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r., o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz.U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13), 3. Dekret z dnia 28 listopada 1945 r. o przejęciu niektórych nieruchomości ziemskich na cele reformy rolnej i osadnictwa (Dz.U. z 1945 r. Nr 57, poz. 321), 4. Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r., o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz.U. z 1944 r., Nr 15, poz. 82), 5. Dekret z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz.U. z 1945 r. Nr 50, poz. 279), 6. Dekret z dnia 26 października 1945 r. o rozbiórce i naprawie budynk6w zniszczonych i uszkodzonych wskutek wojny (Dz.U. z 1947 r. Nr 37, poz. 181), 7. Dekret z dnia 8 marca 1946 r., o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz.U. z 1946 r. Nr 13, poz. 87), 8. Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 roku. o przejęciu aptek na własność Państwa (Dz.U. z 1951 r. Nr 1, poz. 1), 9. Dekret z dnia 12 grudnia 1918 roku. o przymusowym zarządzie państwowym (Dz.P.P.P. z 1918 r. Nr 21, poz. 67), 10. Dekret z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 (Dz.U. z 1948 r., Nr 20, poz. 138), 11. Dekret z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych (Dz.U. z 1952 r., Nr 4, poz. 31), 12. Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o rejestracji maszyn i przymusowym wykupie nieczynnych maszyn przemysłowych (Dz.U. z 1950 r. Nr 31, poz. 285), 13. Dekret z dnia 6 września 1951 roku o likwidacji złożonych przed dniem 9 maja 1945 r. depozytów i zastawów oraz przyjętych przed tym dniem do inkasa weksli, czeków i innych dokumentów (Dz.U. z 1951 roku. Nr 47, poz. 344), 14. Ustawa z dnia 18 listopada 1948 r. o przejęciu na własność Państwa niektórych lasów i innych gruntów samorządowych (Dz.U. z. 1948 r. Nr 57, poz. 456), 15. Dekret z dnia 3 lutego 1947 r. o rejestracji i umarzaniu niektórych dokumentów na okaziciela emitowanych przed dniem 1 września 1939 r. (Dz.U. z 1948 r. Nr 28, poz. 190), 16. Dekret z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich, położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego (Dz.U. z 1949 r. Nr 46, poz. 339).

UKŁAD

dotyczący udzielenia przez Polskę odszkodowania dla interesów francuskich,

dotkniętych przez ustawę polską z dnia 3 stycznia 1946r roku o nacjonalizacji.

z dnia 19 marca 1948 roku

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i Rząd Republiki Francuskiej, pragnąc ustalić sposób globalnego ryczałtowego odszkodowania interesów francuskich, dotkniętych przez ustawę polską o nacjonalizacji, postanowiły,   co następuje:

Artykuł 1

Rząd francuski występuje w imieniu obywateli francuskich-osób fizycznych i prawnych -wyszczególnionych poniżej w art. 4.

Artykuł 2

Niniejsza umowa ustala ryczałtowe globalne odszkodowanie, jakie Polska winna jest Francji z racji nacjonalizacji przedsiębiorstw, mających siedzibę w obrębie obecnych granic polskich, przy czym wszelkie interesy francuskie, dotyczące wymienionych przedsiębiorstw, zostają z tego tytułu zaspokojone.

Uzgodniono, że nacjonalizacja tych przedsiębiorstw dotyczy wyłącznie majątku położonego w obrębie obecnych granic Polski i nie dotyka w niczym egzystencji osób prawnych, do których ten majątek należy zgodnie z ustawą z dnia 3 stycznia 1946 roku.

Artykuł 3

Odszkodowanie za interesy, dotknięte przez ustawę o nacjonalizacji z dnia 3 stycznia 1946 roku i wyszczególnione poniżej w artykule 4, dokonane będzie za pomocą dostaw ryczałtowej ilości węgla przez Polskę na ręce Rządu francuskiego lub instytucji francuskiej, wskazanej przez Rząd, zgodnie z trybem ustalonym w artykule 7.

Dostawa ta będzie miała dla Rządu Polskiego skutek zwalniający w stosunku do stron uprawnionych, oraz pod warunkiem tej dostawy, Rząd francuski działający w imieniu obywateli francuskich, zabezpiecza Rząd Polski przed wszelkimi pretensjami ze strony tych ostatnich.

Rząd francuski oświadcza, że wierzyciele osób fizycznych i prawnych, wymienionych w artykule 4, otrzymają odszkodowanie zgodnie z postanowieniami odnośnego obowiązującego ustawodawstwa. Jednakże zobowiązanie to Rządu francuskiego, również jak zobowiązanie dłużników, nie dotyczy długów powstałych po zajęciu ich przedsiębiorstw.

Te same osoby fizyczne i prawne będą mogły dochodzić pokrycia swych wierzytelności w Polsce, zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem, na osobach prywatnych, z wyjątkiem wszelkiego rodzaju zakładów i przedsiębiorstw należących do państwa, lub komunalnych

Artykuł 4

Przez przelew tego ogólnego ryczałtu uważane będą za uregulowane wszelkie odszkodowania za nacjonalizację, należne

1. a)  osobom fizycznym narodowości francuskiej,

2. b)  towarzystwom francuskim,

3. c)  towarzystwom pod kontrolą francuską,

4. d)  francuskim osobom fizycznym lub prawnym, mającym nawet mniejszość udziałów we wszystkich innych towarzystwach lub będących pod ich kontrolą

W każdym razie Rząd francuski nie będzie obowiązany do udzielania odszkodowań z żadnego tytułu akcjonariuszom polskim towarzystw francuskich lub będącym pod kontrolą francuską.

Za uregulowane będą uważane odszkodowania należne:

1/  Francusko-Polskiemu Towarzystwu Kolei Żelaznych z tytułu koncesji, jak również części składowych aktywów znacjonalizowanych lecz z wyłączeniem długów tego towarzystwa, poręczonych przez Państwo Polskie

2/  Towarzystwu „International Ship Building Company de Gdańsk” za francuski udział w tych przedsiębiorstwach i koncesję

3/  Towarzystwu „Skarboferm” za ostateczne unieważnię koncesji

4/  Towarzystwu Hohenlohe /Zakłady Hohenlohe S.A./ za udział francuski w tym przedsiębiorstwie i wszystkie inne uprawnienia francuskie.

Artykuł 5

Repartycja ryczałtowego odszkodowania globalnego między zainteresowane strony, leży w wyłącznej kompetencji Rządu francuskiego

Artykuł 6

Ryczałtowe odszkodowanie globalne ustalone na ilość 3.800.000 ton / trzy miliony osiemset tysięcy ton/ węgla płomiennego f.o.b. porty polskie, w tym 72% węgla płomiennego powyżej 30 mm i 28% od 10 do 30 mm.

Gatunki, jakie mają być dostarczone, oraz warunki dostawy będą mogły być zmienione z roku na rok za zgodą obu stron, z tym zastrzeżeniem, że dostarczony węgiel stanowi we wszystkich latach fob porty polskie, równowartość wartości węgla, jaki ma być dostarczony w ciągu odnośnego roku, wymienionego poniżej

Globalna ilość, przedstawiająca całe odszkodowanie, jakie ma być zapłacone przez Rząd Polski będzie dostarczoną w sposób następujący:

a/ Przypuszczając otwarcie przez Francję w 1948 r. kredytów przewidzianych w umowach i protokołach, podpisanych razem z niniejszą umową i wykorzystywanych przez Polskę na sumę, odpowiadającą obecnie wartości jednego miliona ton, dostawa 2 mln ton odbędzie się według poniższej tablicy:

	Tysiące ton węgla
D a t a	/powyżej 30 mm/	/od 10 do 30mm/
1951………………………………………	96	37
1952………………………………………	96	37
1953………………………………………	96	37
1954………………………………………	96	37
1955………………………………………	96	37
1956………………………………………	144	56
1957………………………………………	144	56
1958………………………………………	144	56
1959………………………………………	144	56
1960………………………………………	144	56
1961………………………………………	48	19
1962………………………………………	48	19
1963………………………………………	48	19
1064………………………………………	48	19
1065………………………………………	48	19
	1440	560

b/ Nowe rokowania nastąpią jak będzie to tylko możliwe między obu Rządami celem pozwolenia na dostawę pozostałych 1,8 miliona ton jako odpowiednika za dodatkowe ulgi w płatnościach, analogicznie do przyznanych powyżej tj. odpowiadające 50% tych 1,8 miliona ton.

Wszystkie dostawy roczne będą musiały być przewidziane w przyszłych planach importu węgla do Francji.

Artykuł 7

Dla ułatwienia odszkodowania, należnego stronom zainteresowanym, Rząd Polski emituje w ciągu trzech miesięcy następujących po wejściu w życie umowy, obligacje opiewające na ilość węgla wymienioną w art.6.

Dokumenty te zostaną przekazane instytucji, wyznaczonej przez Rząd francuski, natychmiast po ich emisji i będą zwracane Rządowi polskiemu w miarę dokonywanych dostaw z tytułu niniejszej Umowy.

Artykuł 8

Tablica załączona do niniejszej Umowy, wylicza przedsiębiorstwa, wiadome do dnia dzisiejszego i wyliczone w art.4, pierwszy ustęp niniejszej umowy.

To wyliczenie ma tylko wartość orientacyjną i nie zmienia w niczym zasad, wymienionych w art.2 i art. 4, ustęp 1 i 3.

Artykuł 9

Spory, dotyczące interpretacji lub zastosowania niniejszej umowy poddawane będą do    rozpatrzenia – na wniosek strony najdokładniejszej i najszybciej działającej- instytucji rozjemczej, złożonej w równej liczbie z jednego lub kilku członków polskich i jednego lub kilku członków francuskich.

Jeżeli instytucja rozjemcza złożona z równej liczbie członków nie dojdzie do porozumienia, oba Rządy zbadają sprawę sporną celem znalezienia rozwiązania zadawalającego dla obu stron. Oba Rządy powołają- o ile nie będzie można znaleźć rozwiązania- Komisję Arbitrażową, złożoną z jednego delegata z każdej strony i jednego superarbitra. Superarbiter, którym nie może być ani obywatel polski ani francuski, będzie dokooptowany, za wspólną zgodą, przez obu delegatów.

Artykuł10

Datą wejścia w życie niniejszej umowy będzie data podpisania szczegółowego kontraktu na podstawie protokołu, dotyczącego dostawy francuskich dóbr wyposażeniowych jako odpowiednika za węgiel polski.

Sporządzono w Paryżu w dniu. 19 marca 1948 roku. w dwóch egzemplarzach.

Za Rząd francuski          /-/  Herve Alphand

Za Rząd polski                  /-/  Adam Rose

U K Ł AD

Między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zaspokojenia przez Polskę francuskich roszczeń finansowych, zawarty w Paryżu
z dnia 7 września 1951 roku.

W celu wzmożenia wzajemnych stosunków gospodarczych między Polską a Francją

I pragnąc zaspokoić całkowicie i ostatecznie roszczenia francuskie w stosunku do Polski,

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i Rząd Republiki Francuskiej postanawiają zgodnie co następuje:

Artykuł I

Kwota 4.200.000.000 fr.fr. /cztery miliardy dwieście milionów franków francuskich/ stanowi ryczałt zaspokajający całkowicie, ostatecznie i tak, jak to określa niniejszy układ roszczenia francuskie do Rządu Polskiego, przedsiębiorstw państwowych i osób prawnych polskiego prawa publicznego, powstałe przed wojną 1939-45 lub wynikające z umów zawartych w czasie tej wojny albo oparte na tytułach emitowanych przed 1 września 1939 r. i wymienione poniżej.

Ta kwota 4.200.000.000 franków dzieli się jak następuje:

A/ – 1.008.000.000 fr.fr. za roszczenia wynikające z wszelkich zobowiązań finansowych Państwa Polskiego w stosunku do Skarbu Francuskiego, zaciągniętych przed lub podczas wojny 1939-1945

B/ – 2.604.000.000 fr.fr. za wszystkie roszczenia wynikające:

a/ z następujących obligacji emitowanych lub gwarantowanych przez Państwo Polskie:

– Obligacji pożyczki 4 ½  % /dawniej 7%/ z 1927 r. /pożyczka stabilizacyjna/ serii „C” opatrzonych czerwonym nadrukiem „tranche francaise”,

– Obligacji 7% z 1930 r. Banku Gospodarstwa Krajowego transy francuskiej, datowanych 1 kwietnia 1930 r. II emisji „S”

– Obligacji 4 ½ % /dawniej 6 ½ %/ z 1931 r. Compagnie franco-polonaise de fer.

b/ z następujących obligacji:

– Obligacji 4 ½ % z 1931 r. miasta Warszawy, transy francuskiej datowanych 1 marca 1931 r.

– Listów zastawnych 6% z 1929 r. Towarzystwa Kredytowego Warszawskiego, transy francuskiej, datowanych 15 stycznia 1929 r.

c/ z wszystkich obligacji emitowanych lub gwarantowanych przez Skarb Państwa Polskiego, przez przedsiębiorstwa państwowe lub osoby prawne polskiego prawa Publicznego, innych niż obligacje wymienione powyżej w punktach a/ i b/, a które należą do francuskich osób fizycznych lub prawnych w dniu podpisania niniejszego układu.

C/-588.000.000 fr.fr. za wszystkie roszczenia francuskich osób fizycznych lub prawnych w stosunku do Państwa Polskiego, przedsiębiorstw państwowych i instytucji polskiego prawa publicznego, wynikające z dostaw towarów lub robót, albo umów zaliczkowych zawartych przed 1 września 1939 r.

Koszty dotyczące zaspokojenia roszczeń, jak również dotyczące uprzedniej obsługi Obligacji wymienionych w paragrafie B, włączone są do podanego wyżej ryczałtu. Odsetki od tych roszczeń tak zapadłe jak i mające zapaść w przyszłości są i pozostaną anulowane.

Artykuł 2

Rząd Polski zapłaci a Rząd Francuski przyjmie kwotę ustaloną w artykule 1 w drodze półrocznych wpłat kwot uzyskanych z potrąceń, dokonywanych z należności uiszczanych z tytułu importu francuskiego, realizowanego w ramach układu polsko-francuskiego wymianie towarowej, obowiązującego w chwili dokonywania potrącenia.

Po całkowitej zapłacie kwoty ryczałtowej wszystkie roszczenia wymienione w artykule 1 będą w zupełności i ostatecznie umorzone.

Każda wpłata półroczna będzie przeznaczona:

– w 24% na spłacenie kwoty określonej w artykule 1 paragraf A

– w 62% na spłacenie kwoty określonej w artykule 1 paragraf B

– w 14% na spłacenie kwoty określonej w artykule 1 paragraf C

Stawka i tryb dokonywania potrąceń zostaną ustalone w drodze porozumienia pomiędzy obydwoma Rządami.

Artykuł 3

Warunki zaspokojenia roszczeń posiadaczy tytułów wymienionych w artykule 1 paragraf B będą szczegółowo określone w obwieszczeniach o wypłatach ogłaszanych w Dzienniku Urzędowym Republiki Francuskiej. Obwieszczenia te określą szczegółowo, że wszyscy posiadacze obligacji pożyczek polskich lub pożyczek gwarantowanych przez Państwo Polskie, będących przedmiotem publicznych emisji we Francji, a wyliczonych w artykule 1 paragraf B punkty a/ i b/ będą dopuszczeni do uczestniczenia w wypłatach przewidzianych w niniejszym układzie i że podjęcie jakiejkolwiek kwoty z jednej z wypłat częściowych pociąga za sobą dla każdoczesnego posiadacza tytułu ostateczne podporządkowanie warunkom zapłaty przewidzianym w niniejszym Układzie.

Artykuł 4

Zwrot Rządowi Polskiemu tytułów stwierdzających zobowiązania polskie wymienione w artykule 1 nastąpi w sposób ustalony pomiędzy obydwoma Rządami.

Artykuł 5

Uwzględniając wykonanie niniejszego Układu, Rząd Francuski nie będzie popierać dochodzenia roszczeń, jakie osoby uprawnione z tytułu wierzytelności wymienionych w artykule 1 mogłyby podnieść wobec Rządu Polskiego, przedsiębiorstw państwowych lub osób prawnych polskiego prawa publicznego i przedsięweźmie właściwe kroki dla zaspokojenia tych roszczeń zgodnie z postanowieniami niniejszego Układu.

Artykuł 6

Układ niniejszy nie dotyczy pożyczek dawnych długów publicznych austriackiego i węgierskiego, objętych postanowieniami traktatu w Saint Germain i Traktatu w Trianon.

Artykuł 7

Układ niniejszy podlega ratyfikacji bądź zatwierdzeniu władz konstytucyjnie właściwych.

Sporządzono w Paryżu, 7 września 1951 roku w dwóch Egzemplarzach, każdy w języku polskim i francuskim z tym, że każdy z nich ma tą samą moc obowiązującą.

Z upoważnienia Rządu Polskiego:

Z upoważnienia Rządu Francuskiego:

U Z U P E Ł N I E N I E

do Układu z dnia 19 marca 1948 r. dotyczącego odszkodowania przez Polskę interesów francuskich dotkniętych przez ustawę polską z dnia 3 stycznia 1946 roku o nacjonalizacji.

z dnia 30 listopada 1963 roku

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Republiki Francuskiej, w celu wykonania artykułu VI ustęp b/ Układu z dnia 19 marca 1948r. dotyczącego odszkodowania przez Polskę interesów francuskich dotkniętych przez ustawę polska z dnia 3 stycznia 1946 r. o nacjonalizacji i ustępu 2 Uzupełnienia z dnia 25 listopada 1954 r. do tego Układu, uzgodniły, co następuje:

Artykuł I

Postanowienia Układu z dnia 19 marca 1948 r. a także Uzupełnienia z dnia 25 listopada 1954 r., określonych wyżej, będą stosowane bez zmiany do dnia 31 grudnia 1966 r.

W wyniku wykonania postanowień artykułu VI tego Układu i ustępu 2 Uzupełnienia z dnia 25 listopada 1954 r. zostanie dostarczone do dnia 31 grudnia 1966 r. 2.056.000 ton węgla.

Artykuł II

Począwszy od dnia 1 stycznia 1967 r. Układ z dnia 19 marca 1948 r. będzie nadal stosowany z uwzględnieniem postanowień określonych w następnych artykułach.

Artykuł III

Ilość węgla, która ma być dostarczona na poczet transy, przewidzianej w artykule VI ustęp b/ Układu z dnia 19 marca 1948 r., to jest 1.744.000 ton, zostanie dostarczona w gatunkach węgla określonych w artykule VI wyżej wymienionego Układu i zgodnie z artykułem IV niniejszego Uzupełnienia.

Artykuł IV

Całkowita ilość 1.744.000 ton węgla, przewidziana w artykule III, będzie dostarczona w rocznych partiach po 50. 000 ton, 100.000 ton lub 125.000 ton, w zależności od wartości zakupów towarów dokonanych przez Francję w Polsce, na następujących warunkach:

a/ Wartość zakupów francuskich w Polsce	Tonaż węgla,
przy równowartości we frankach	który ma być dostarczony do Francji
powyżej 12 milionów dolarów /USA/	50.000 ton
powyżej 16 milionów dolarów /USA/	75.000 ton
powyżej 20 milionów dolarów /USA/	100.000 ton
powyżej 24 milionów dolarów /USA/	125.000 ton

Kwota zakupów francuskich w Polsce, przekraczająca w ciągu roku limit bezpośrednio niższy, będzie automatycznie dodana do cyfry zakupów francuskich w Polsce dokonanych w roku następnym, jeśli te zakupy osiągną lub przekroczą równowartość we frankach, 12 milionów dolarów.

W przeciwnym przypadku nadwyżki te zostaną przeniesione na najbliższy rok, w którym warunek ten zostanie spełniony.

b/ Ilość węgla, który ma być dostarczony do Francji co roku, będzie określona na podstawie wartości towarów zakupionych w Polsce w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego z uwzględnieniem postanowień przewidzianych wyżej w ustępie a/.

c/ Wartość towarów zakupionych w Polsce będzie określona stosownie do postanowień uzgodnionych między Rządami.

d/ W przypadku wydania przepisów walutowych, mogących mieć wpływ na ustalenie kwoty wartości zakupów francuskich w Polsce, rozważenie wprowadzenia koniecznych poprawek będzie powierzone Komisji dwustronnej.

Artykuł V

Rząd Francuski dostarczy Rządowi Polskiemu szczegółową listę roszczeń francuskich, których odszkodowanie jest przewidziane Układem z dnia 19 marca 1948 r., Protokołem jego wykonania z dnia 7 września 1951 r.

Artykuł VI

Skoro całość węgla zostanie dostarczona, Rząd Francuski przekaże Rządowi Polskiemu tytuły reprezentujące francuskie mienie, prawa i interesy odszkodowane w wykonaniu Układu z dnia 19 marca 1948 r. i Protokołu jego wykonania z dnia 7 września 1951 r.

W przypadku, kiedy Rząd Francuski nie będzie w możności dostarczenia tych tytułów, Rząd Polski otrzyma odpowiednie dokumenty zadawalające podpisane przez uprawnionych.

Artykuł VII

Uzupełnienie niniejsze wchodzi w życie z dniem podpisania.

Sporządzono w Warszawie, dnia 30 listopada 1963 r. w dwóch egzemplarzach, języku francuskim i polskim, przy czym oba teksty maja jednakową moc obowiązującą.

Z upoważnienia Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

Z upoważnienia Rządu Republiki Francuskiej

P R O T O K Ó Ł

W sprawie odszkodowań za interesy brytyjskie, dotknięte polską ustawą z dnia 3 stycznia 1946 roku o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej.

z dnia 30 października 1947 roku.

I. OKREŚLENIA

1  W protokole niniejszym stosowane będą następujące określenia:

/a/  „Obywatele brytyjscy”, przez co rozumie się wszystkich obywateli brytyjskich i osoby, pozostające pod ochroną brytyjską jako przynależne do Zjednoczonego Królestwa, lub do którejkolwiek Kolonii, obszaru zamorskiego lub innych obszarów, znajdujących się pod protektoratem lub mandatem Zjednoczonego Królestwa;

/b/  „Brytyjskie osoby zainteresowane”, /„British claimants”/, przez co rozumie się wszystkie osoby fizyczne, które posiadały obywatelstwo brytyjskie w dniu 3 stycznia 1946 r. /oraz ich dziedziców i przedstawicieli prawnych/, a także wszystkie spółki i firmy, utworzone przed 3 stycznia 1946 r. na podstawie praw Zjednoczonego Królestwa, lub któregokolwiek z obszarów wymienionych powyżej w /a/, które

/I/ w dniu 3 stycznia 1946 r. były właścicielami lub udziałowcami w spółce, która posiadała na własność przedsiębiorstwo, dotknięte ustawą o upaństwowieniu /nazywane w dalszym ciągu „brytyjskimi właścicielami i udziałowcami”/;

/II/ w dniu 1 września 1939 r. miały /czy to bezpośrednio, czy też za pośrednictwem agenta -„nomines”-/ roszczenia finansowe w stosunku do właściciela przedsiębiorstwa dotkniętego ustawą o upaństwowieniu lub roszczenia finansowe zabezpieczone na jakimkolwiek przedsiębiorstwie tego rodzaju lub podlegające egzekucji prawnej z takiego przedsiębiorstwa/ nazywane w dalszym ciągu „wierzycielami brytyjskimi”/ lub

/III/ w dniu 3 stycznia 1946 r. posiadały jakiekolwiek prawa nieobjęte punktami /I/ i /II/, w stosunku do właściciela przedsiębiorstwa, dotkniętego ustawą o upaństwowieniu.

Ilekroć paragraf 10 niniejszego protokółu przewiduje przyznanie odszkodowania właścicielom i udziałowcom brytyjskim z tytułu interesów posiadanych pośrednio lub przez spółki pomocnicze, postanowienie niniejszego protokółu będą miały zastosowanie tak, jak gdyby objęci oni byli określeniem „właścicieli i udziałowców brytyjskich”, sformułowanym w niniejszym paragrafie p. /b/.

/c/ „Polska” przez co rozumie się obszary, na których władzę sprawuje Rząd Polski w dniu podpisania niniejszego protokółu.

2  Przyznanie odszkodowania, zgodnie z postanowieniami niniejszego protokółu, Brytyjskiej osobie zainteresowanej /„British claimant”/, która nabyła obywatelstwo Brytyjskie po 1 września 1939 r., będzie w każdym przypadku przedmiotem uprzedniego badania w Polsko-Brytyjskiej Komisji Mieszanej, wspomnianej w paragrafie 25 /nazywanej w dalszym ciągu „Komisja Mieszana”/.

II. OGÓLNE ZASADY ODSZKODOWAŃ

3  Odszkodowania dla właścicieli i udziałowców brytyjskich zgodnie z art.7 ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na Własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej / zwanej zarówno w tym protokole jak i w załączniku „ustawa o upaństwowieniu”/ będzie wymierzone odpowiednio i uiszczone efektywnie. Odszkodowanie dla innych brytyjskich osób zainteresowanych /”British claimants”/ będzie wymierzane i uiszczane zgodnie z powyższą zasadą.

4  Właściwe władze polskie życzliwie rozpatrzą propozycje poszczególnych brytyjskich osób zainteresowanych /”British claimants”/ w sprawie załatwienia roszczeń odszkodowawczych lub wyłączenia przedsiębiorstw spod upaństwowienia w ramach lub w związku z nowym układem stosunków handlowych.

5  Odszkodowanie będzie płatne w wypuszczonych przez Rząd Polski odszkodowawczych papierach wartościowych, ze skutkiem prawnym od dnia upaństwowienia, z wyjątkiem przypadków, w których zawarte zostaną odrębne układy między władzami polskimi a poszczególnymi brytyjskimi osobami zainteresowanymi /British claimants/.

6  Odszkodowawcze papiery wartościowe będą dzielić się na dwie kategorie:

/a/ przenośne papiery wartościowe sterlingowe, opiewające na funty sterlingi i płatne w funtach sterlingach, doręczalne osobie zainteresowanej /”claimant”/ na obszarze Zjednoczonego Królestwa, oraz

/b/ papiery wartościowe złotowe, przenośne i zbywalne bez ograniczeń w Polsce, opiewające na złote i płatne w złotych.

7  Rząd Polski podejmie się dostarczenia funtów sterlingów we właściwych terminach, zgodnie z planem obsługi, powołanym w paragrafie 8, celem obsługi sterlingowych papierów wartościowych, o których mowa w paragrafie 6 /a/.

8  Rząd Polski i Rząd Zjednoczonego Królestwa zgodne są co do tego, że warunki planu obsługi odszkodowawczych papierów wartościowych stanowić będą przedmiot późniejszej wymiany zdań w łonie Komisji Mieszanej. Rząd Zjednoczonego Królestwa zgadza się ze swej strony, że przy sporządzaniu planu obsługi odszkodowawczych papierów wartościowych wzięty będzie pod uwagę postęp odbudowy gospodarczej Polski i przewidywany polski bilans płatniczy.

9  Odszkodowawcze papiery wartościowe będą wolne od wszelkich obecnych i przyszłych polskich podatków i opłat.

III. ZASADY ODSZKODOWANIA BRYTYJSKICH WŁAŚCICIELI   I UDZIAŁOWCÓW

10  /a/ Rząd Polski przyzna odszkodowanie właścicielom i udziałowcom do wysokości ich interesów jako właścicieli lub udziałowców spółek, posiadających następujące przedsiębiorstwa:

/I/ przedsiębiorstwa upaństwowione na podstawie art. 3 ustawy o upaństwowieniu lub

/II/ przedsiębiorstwa upaństwowione na podstawie art. 2 ustawy o upaństwowieniu, o ile należały do spółek mających siedzibę prawną w Polsce.

/b/ Rząd Polski przyzna odszkodowanie brytyjskim właścicielom i udziałowcom do wysokości ich interesów jako właścicieli lub udziałowców spółek, posiadających przedsiębiorstwa upaństwowione na podstawie art. 2 ustawy o upaństwowieniu, mających siedzibę prawną w obecnych administracyjnych granicach Niemiec, jeżeli

/I/ razem wzięte udziały obywateli należących do Narodów Zjednoczonych, czy to bezpośrednie, czy też pośrednie wraz z udziałami poprzez spółki pomocnicze wynoszą łącznie dziewięćdziesiąt procent lub więcej kapitału udziałowego spółki, lub

/II/ takie razem wzięte udziały nie osiągają wprawdzie dziewięćdziesięciu procent, jednakże aktywa spółki prawie w całości znajdowały się w dniu 1 września 1939 r. w Polsce.

/c/ Rząd Polski przyzna również odszkodowanie właścicielom i udziałowcom brytyjskim do wysokości ich interesów w spółkach, posiadających przedsiębiorstwa, wymienione w punkcie /a/ niniejszego paragrafu, gdy interesy te posiadane są poprzez spółki mające siedzibę prawną w obecnych administracyjnych granicach Niemiec, jeżeli

/I/ razem wzięte udziały obywateli państw należących do Narodów Zjednoczonych, czy to bezpośrednie czy też pośrednie wraz z udziałami poprzez spółki pomocnicze wynoszą dziewięćdziesiąt procent lub więcej kapitału udziałowego spółki, która posiadała przedsiębiorstwo, lub

/II/ takie razem wzięte udziały nie osiągają wprawdzie dziewięćdziesięciu procent, jednakże aktywa spółki prawie w całości znajdowały się w dniu 1 września 1939 r. w Polsce.

/d/ Rząd Polski przyzna również odszkodowanie brytyjskim właścicielom i udziałowcom do wysokości interesów, posiadanych pośrednio poprzez obywateli państw należących do Narodów Zjednoczonych, bez względu na to czy chodzi osoby fizyczne, czy prawne, wraz ze spółkami pomocniczymi, chyba, że między Rządem Polskim a rządem innego państwa niż Zjednoczone Królestwo istnieje układ dotyczący odszkodowania za tego rodzaju interesy; w tym przypadku zostanie zastosowany ten ostatni układ.

11. Rząd Polski nie zapłaci odszkodowania za interesy brytyjskie w przedsiębiorstwach upaństwowionych na podstawie art.2 ustawy o upaństwowieniu, jeżeli po dniu 30-go stycznia 1933 r. przedsiębiorstwo służyło w pierwszym rzędzie celom wytwarzania broni, amunicji lub sprzętu przeznaczonego wyłącznie dla celów wojennych, chyba że użycie przedsiębiorstwa dla takiej wytwórczości było następstwem jednostronnego aktu władz niemieckich.

12. Odszkodowanie, przyznane brytyjskim właścicielom i udziałowcom na podstawie postanowień § 10 /a/ /II/ i /b/ będzie im wypłacone bezpośrednio.

13. /a/ Brytyjscy właściciele i udziałowcy otrzymają sterlingowi papiery wartościowe w przypadkach, kiedy oni lub ich poprzednicy prawni dokonali w przedsiębiorstwie upaństwowionym inwestycji kapitałowej, określonej w niniejszym paragrafie, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku, gdy jego poprzednikiem prawnym był obywatel niemiecki, przeniesienie nastąpiło przed dniem 1 września 1939 r.

/b/ Stosunek odszkodowania płatnego sterlingowymi papierami wartościowymi do odszkodowania płatnego złotowymi papierami wartościowymi będzie odpowiadał stosunkowi inwestycji kapitałowych, określonych w niniejszym paragrafie do innych inwestycji z należytym uwzględnieniem okoliczności poszczególnych przypadków.

/c/ W protokole niniejszym przez „inwestycje kapitałową” rozumie się:

/I/ inwestycje dokonane w drodze transferu funtów sterlingów do Polski;

/II/ inwestycje dokonane w drodze transferu do Polski innej waluty w czasie, gdy była ona wymienialna na funty sterlingi;

/III/ akumulacje lub reinwestycje w Polsce nierozdzielnych zysków w złotych w czasie, gdy złote były wymienialne na funty sterlingi;

/IV/ wniesienie do przedsiębiorstwa składników majątkowych, które mogą być zgodnie uznane za inwestycję kapitałową;

/V/ wyświadczenie, w wykonaniu zobowiązań umownych takiej istotnej pomocy technicznej lub gospodarczej lub innych usług, które po wymianie zdań w łonie Komisji Mieszanej mogą być zgodnie uznane za inwestycję kapitałową.

14. W tej mierze, w jakiej brytyjscy właściciele i udziałowcy nie otrzymają odszkodowania w sterlingowych papierach wartościowych, otrzymają je w złotowych papierach wartościowych.

IV. ZASADY ODSZKODOWANIA WIERZYCIELI BRYTYJSKICH

15. O ile właściciele brytyjscy mają roszczenia finansowe do właścicieli przedsiębiorstw upaństwowionych na podstawie art. 3 ustawy o upaństwowieniu, Rząd Polski zgadza się, by roszczenia takie korzystały z pierwszeństwa zaspokojenia z odszkodowania płatnego dłużnikom z należytym uwzględnieniem kolejności poszczególnych wierzycieli zgodnie z ich prawami umownymi na podstawie prawa polskiego. Takie pierwszeństwo zaspokojenia będzie uprawniało wierzyciela brytyjskiego do zaspokojenia swej wierzytelności w postaci odszkodowawczych papierów wartościowych.

16. /a/ W przypadku, gdy roszczenia finansowe wierzycieli brytyjskich kierują się przeciw właścicielom przedsiębiorstw, upaństwowionych na podstawie art. 2 ustawy o upaństwowieniu Rząd Polski przyzna odszkodowanie wierzycielom brytyjskim, których roszczenia

/I/ są lub bezpośrednio przed upaństwowieniem były zabezpieczone na takich przedsiębiorstwach skryptem dłużnym /debenture/, obligacjami, hipoteką czy też w inny sposób, albo też podlegały egzekucji prawnej z takich przedsiębiorstw z zastrzeżeniem, że odszkodowanie nie będzie przyznane, jeżeli dłużnikiem jest spółka, mająca siedzibę prawną w obecnych administracyjnych granicach Niemiec, chyba, że aktywa spółki prawie w całości znajdują się w Polsce; albo

/II/ odnoszą się do sum, które stanowiły inwestycję kapitałową, lub z których powstała taka inwestycja w rozumieniu paragrafu 13 /c/.

/b/ Rząd Polski podejmie niezbędne kroki, by umożliwić takim wierzycielom brytyjskim uzyskanie stwierdzenia, iż posiadają roszczenia do przedsiębiorstw upaństwowionych na podstawie art.2 ustawy o upaństwowieniu i wyda zarządzenia, ażeby umożliwić im zabezpieczenie stosownego zaspokojenia ich roszczeń. Rząd Polski powiadomi Rząd Zjednoczonego Królestwa za pośrednictwem Komisji Mieszanej o zarządzeniach zamierzonych w tym celu.

/c/ Odszkodowanie roszczeń wierzycieli brytyjskich oparte na przepisach niniejszego paragrafu nie może przekroczyć kwoty, która była im płatna w myśl postanowień niniejszego protokołu, gdyby odszkodowanie za upaństwowione przedsiębiorstwo było płatne wierzycielowi przedsiębiorstwa.

/d/ Odszkodowanie, przyznane brytyjskim wierzycielom z mocy niniejszego paragrafu będzie im wypłacone bezpośrednio.

17. /a/ Wierzyciele brytyjscy otrzymają sterlingowi papiery wartościowe, o ile sumy będące podstawą ich roszczenia finansowego, stanowiły inwestycję kapitałową lub o ile z nich powstała taka inwestycja w rozumieniu paragrafu 13 /c/

/b/ Wierzyciele brytyjscy otrzymają złotowe papiery wartościowe za roszczenia finansowe inne, niż objęte punktem /a/ niniejszego paragrafu.

18. /a/ W odniesieniu do roszczeń finansowych, które na podstawie umowy miały być płatne w funtach sterlingach lub innej walucie zagranicznej, wymienialnej na funty sterlingi w czasie, gdy dług został zaciągnięty, wydane zostaną złotowe papiery wartościowe, których nominalna wartość w dniu wydania będzie odpowiadać sumie funtów sterlingów, która byłaby płatna, gdyby odszkodowanie było płatne w funtach sterlingach.

/b/ Przy obliczeniu nominalnej wartości tych papierów wartościowych stosowanym kursem przeliczeniowym będzie parytet złotego, ustalony na podstawie przepisów Międzynarodowego Funduszu Monetarnego. W przypadku, gdyby parytetu takiego nie ustalono w powyższy sposób do dnia wydania papierów wartościowych, stosowanym kursem przeliczeniowym będzie urzędowy parytet obowiązujący w tym dniu w Warszawie.

/c/ Rząd Polski Podejmuje się zezwolić na transfer wypłat z tytułu obsługi złotowych papierów wartościowych, wymienionych w punkcie /a/ niniejszego paragrafu, skoro pozwolą na to warunki gospodarcze Polski.

/d/ Jeżeli, po dniu wydania papierów wartościowych, parytet złotego wymieniony w punkcie /b/ niniejszego paragrafu zmieni się w stosunku do funta sterlinga o więcej niż o dziesięć procent w którymkolwiek kierunku, Rząd Polski i Rząd Zjednoczonego Królestwa naradzą się, mając na względzie osiągnięcie praktycznego i słusznego rozwiązania.

/e/ Żadne postanowienie niniejszego paragrafu nie pozbawia wierzycieli brytyjskich prawa do przedłożenia propozycji w sprawie zaspokojenia w funtach sterlingach roszczeń finansowych, wymienionych w punkcie /c/ niniejszego paragrafu. Propozycje takie zostaną życzliwie rozpatrzone przez właściwe władze polskie.

V. ZASADY ODSZKODOWAŃ BRYTYJSKICH OSÓB ZAINTERESOWANYCH

/”British claimants”/ OKREŚLONYCH W PARAGRAFIE I /b/ /III/

19. Rząd Polski przyzna odszkodowania brytyjskim osobom zainteresowanym /”British Claimants”/, określonym w paragrafie I /b/ /III/ zgodnie z zasadami, ustalonymi w części II iIII niniejszego protokołu, jednakże zastosowanie tych zasad do takich brytyjskich osób zainteresowanych /”British claimats”/ będzie przedmiotem dyskusji w łonie Komisji Mieszanej.

VI.  POSTANOWIENIA OGÓLNE

20. Stosując postanowienia ustawy o upaństwowieniu do praw autorskich i do własności przemysłowej takiej, jak prawa patentowe, firmy i znaki towarowe, Rząd Polski będzie przestrzegał międzynarodowych konwencji i układów odnoszących się do praw autorskich i własności przemysłowej.

21. /a/ Jeżeli w okresie między 1 września 1939 r. a 8 maja 1945 r. prawa lub interesy brytyjskich osób zainteresowanych /”British claimants”/ w upaństwowionych przedsiębiorstwach dotknięte zostały jednostronnym aktem obywateli lub władz niemieckich, wymienione wyżej osoby zainteresowane /”British claimants”/ w okresie dwunastu miesięcy od dnia ustania przeszkód będą mogły wszcząć przed właściwym sądem polskim, lub inną władzą, postępowanie prawne, zmierzające do przywrócenia stanu, jaki istniał przed wspomnianym aktem.

/b/ Jeżeli zaś uszczerbek w prawach lub interesach brytyjskiej osoby zainteresowanej w upaństwowionym przedsiębiorstwie był wynikiem czynności prawnej, dokonanej w warunkach, które w myśl prawa polskiego uprawniają do uchylenia się od skutków prawnych tej czynności, brytyjska osoba zainteresowana /”British claimant”/ w okresie dwunastu miesięcy od ustania przeszkód będzie mogła wszcząć przed właściwym sądem polskim lub inną władzą postępowanie prawne, zmierzając do uchylenia wymienionej czynności prawnej.

/c/ Przez użyte w punktach /a/ i /b/ niniejszego paragrafu określenie „dzień ustania przeszkód” rozumieć się będzie dzień podpisania niniejszego protokółu.

/d/ Bez względu na postanowienia punktów /a/ i /b/ niniejszego paragrafu, sąd polski lub inna władza, może odmówić wszczęcia takiego postępowania, jeżeli brytyjska osoba zainteresowana /”British claimant”/ nie wykaże, że istotnie nie miała możności wszcząć takiego postępowania w terminie przewidzianym w prawie polskim.

22. /a/ Skoro właściciel lub udziałowiec brytyjski wykaże, że jest osobą zainteresowaną /claimant/ bona fide właściwe władze polskie przyznają jemu lub jego upoważnionemu przedstawicielowi wszelkie ułatwienia niezbędne dla zgłoszenia i dochodzenia jego roszczenia odszkodowawczego.

/b/ Niezbędne ułatwienia będą obejmować prawo:

/I/ zwiedzenia upaństwowionego przedsiębiorstwa,

/II/ uzyskania informacji, dotyczących stanu i wartości upaństwowionego przedsiębiorstwa, które mogą być słusznie wymagane celem zgłoszenia i dochodzenia roszczeń odszkodowawczych oraz

/III/ uczestniczenia w przygotowaniu szczegółowych inwentarzy składników majątkowych upaństwowionego przedsiębiorstwa i zgłaszania uwag i wyjaśnień do odnośnych protokołów zdawczo-odbiorczych.

/c/ Udziałowcy mniejszościowi korzystać będą tylko z takich ułatwień, jakie mieliby na podstawie ustawy, umowy lub zwyczaju, gdyby przedsiębiorstwo nie zostało upaństwowione. W razie trudności w poczynieniu takich ułatwień dla udziałowców mniejszościowych, Rząd Polski życzliwie rozpatrzy przedłożenia, które Rząd Zjednoczonego Królestwa poczyni w tym względzie za pośrednictwem Komisji Mieszanej.

/d/ Warunki, w których miały by być przyznawane wierzycielom brytyjskim ułatwienia podobne do wymienionych w punktach /a/ i /b/ niniejszego paragrafu zostaną uzgodnione za pośrednictwem Komisji Mieszanej.

/e/ Właściwe Władze Polskie oraz Zjednoczonego Królestwa poczynią wszelkie wysiłki, by zapewnić udostępnienie i wykorzystanie ułatwień, wymienionych w niniejszym paragrafie z możliwie najmniejszym opóźnieniem.

23. Rząd Polski potwierdza, że pragnie załatwić sprawy odszkodowań dla brytyjskich osób zainteresowanych /”British claimants”/ z możliwie najmniejszym opóźnieniem i w sposób jak najmniej kosztowny dla osób zainteresowanych /claimant/, oraz podejmuje się powiadomić Ambasadę Jego Królewskiej Mości w Warszawie o postanowieniach, jakie będą powzięte w tym celu.

24. Zgodnie z wymianą listów z dnia dzisiejszego między sygnatariuszami niniejszego protokółu, Rząd Polski przedsięweźmie potrzebne kroki dla skoncentrowania brytyjskich roszczeń odszkodowawczych w odrębnej komórce Komisji Odszkodowawczej, która ma powstać w myśl art.7 ustawy o upaństwowieniu.

25. Rząd Polski i Rząd Zjednoczonego Królestwa zgadzają się na powołanie do życia Komisji Mieszanej o zakresie działania, ustalonym w załączniku do niniejszego protokółu.

26. /a/ Jeżeli Rząd Zjednoczonego Królestwa uzna, że wziąwszy pod uwagę wszystkie okoliczności danej sprawy, odszkodowanie przyznane brytyjskiej osobie zainteresowanej /”British claimant”/ nie jest odpowiednie, sprawa zostanie poddana ponownemu rozpatrzeniu przez oba Rządy w celu osiągnięcia obopólnie zadawalającego załatwienia. W razie nie dojścia do porozumienia, sprawa zostanie przekazana na wniosek jednego z Rządów do załatwienia Komisji Rozjemczej, składającej się z trzech członków. Jednego z członków mianuje Rząd Polski, drugiego- Rząd Zjednoczonego Królestwa, trzeciego zaś, który, nie może być ani obywatelem polskim ani poddanym Brytyjskim, dokooptują zgodnie dwaj pierwsi członkowie.

/b/ Komisja Rozjemcza będzie rozstrzygać każdą sprawę większością głosów, zgodnie z postanowieniami niniejszego protokółu.

27. Postanowienia, zawarte w niniejszym protokóle wchodzą w życie z chwilą zatwierdzenia przez Rząd Polski i Rząd Zjednoczonego Królestwa.

28. Protokół niniejszy został sporządzony w języku polskim i w języku angielskim, po dwa egzemplarze każdy, przy czym oba teksty są jednakowo autentyczne.

Za Rząd Rzeczypospolitej Polskiej,…………..

Za Rząd Jego Królewskiej Mości w Zjednoczonym Królestwie……

Warszawa, 30.10.1947 roku..

  UKŁAD

Pomiędzy Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, dotyczący załatwienia spraw finansowych.

                                                                              z dnia 11 listopada 1954 roku.

  Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (określany w dalszym ciągu jako „Rząd Polski”) i Rząd Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii (określany w dalszym ciągu Jako” Rząd Zjednoczonego Królestwa”) uzgodniły, co następuje:

  Artykuł 1

(1)  Rząd Polski zapłaci Rządowi Zjednoczonego Królestwa kwotę £  5.465.000 (pięć milionów czterysta sześćdziesiąt pięć tysięcy funtów szterlingów), z której:

(a)  kwota £  2.665.000 (dwa miliony sześćset sześćdziesiąt pięć tysięcy funtów szterlingów) stanowić będzie całkowite i ostateczne załatwienie roszczeń związanych z brytyjskim mieniem, prawami i interesami, dotkniętymi bezpośrednio lub pośrednio, przed datą niniejszego układu, przez polskie przepisy nacjonalistyczne, wywłaszczeniowe i inne podobne przepisy, wymienione w wykazie załączonym do niniejszego układu oraz przez zarządzenia wydane na podstawie wyżej wymienionych polskich przepisów;

(b)  kwota £  2.800.000 (dwa miliony osiemset tysięcy funtów szterlingów) stanowić będzie całkowite i ostateczne załatwienie długów wobec Rządu Zjednoczonego Królestwa lub wobec obywateli brytyjskich- zapłata których była gwarantowana przez Rząd Polski oraz innych przedwojennych długów bankowych i handlowych.

(2)  Rząd Polski wpłaci towarzystwu Hazard Brothers & Company Limitem w Londynie i towarzystwu Prudential Assurance Company Limitem w Londynie odpowiednio kwoty £  427.600 (czterysta dwadzieścia siedem sześćset funtów szterlingów) i £  107.400 (sto siedem tysięcy czterysta funtów szterlingów).

  Artykuł 2

Zapłata kwot wymienionych w paragrafach (1) i (2) artykułu 1 będzie dokonana:

(a)  przez zużycie sum, które w dacie wejścia w życie niniejszego układu będą zapisane na dobro Publicznego Powiernika (Public Trustee) – Rachunek Polskich Roszczeń Finansowych (Polish Financial Claims Account),

(b)  przez zużycie dalszych sum, które gdyby nie postanowienia artykułu 10 niniejszego układu, byłyby wpłacane do Narodowego Banku Polskiego na rachunek nr 3, zgodnie z artykułem 15 Układu Handlowego i Finansowego między Rządem Polskim a Rządem Zjednoczonego Królestwa, podpisanego w Warszawie dnia 14 stycznia 1949 roku,

(c)  ratami płatnymi przez Rząd Polski dnia 30 listopada każdego roku poczynając od dnia 30 listopada 1955 roku, opartymi na wartości f.o.b. w szterlingach importu z Polski do Zjednoczonego Królestwa.

  Artykuł 3

Wysokość rat określonych w paragrafie (c) artykułu 2 niniejszego układu będzie następująca:

(a)  w stosunku do dwunastomiesięcznego okresu kończącego się dnia 30 czerwca 1955 r. 5 procent wpływów szterlingowych, opartych na wartości f.o.b. importu z Polski do Zjednoczonego Królestwa w tym dwunastomiesięcznym okresie, przekraczającym £  10 milionów,

(b)  w każdym następnym dwunastomiesięcznym okresie kończącym się dnia 30 czerwca, aż do dwunastomiesięcznego okresu kończącego się dnia 30 czerwca 1967 r. 3,3 procent wpływów szterlingowych, opartych na wartości f.o.b. importu z Polski do Zjednoczonego Królestwa w danym dwunastomiesięcznym okresie, przekraczających £  10 milionów, a nie przekraczających £  20 milionów i 5 procent takich wpływów szterlingowych, jakie będą przekraczały £ 20 milionów,

(c)  o ile kwoty wymienione w paragrafie (1) i (2) artykułu 1 nie zostały by w całości do dnia 30 czerwca 1967 r. wysokości wpłat w dwunastomiesięcznym okresie zaczynającym się dnia 1 lipca 1967 r. i w okresach następnych powinna być równa 5 procent wpływów szterlingowych, opartych na wartości f.o.b. importu z Polski do Zjednoczonego Królestwa.

  Artykuł 4

Dla celów niniejszego układu określenie:

(1)  (a) „brytyjscy obywatele” oznacza:

(i)  osoby fizyczne, które w dacie podpisania niniejszego układu były obywatelami Zjednoczonego Królestwa i kolonii albo osobami pozostającymi pod ochroną brytyjską, jako przynależne do obszarów, za których stosunki międzynarodowe odpowiedzialny jest Rząd Zjednoczonego Królestwa, oraz ich spadkobiercy i prawni przedstawiciele oraz

(ii)  spółki, firmy i stowarzyszenia zarejestrowane lub utworzone zgodnie z prawem obowiązującym w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii             i Północnej Irlandii albo na terytorium, za którego stosunki międzynarodowe odpowiedzialny jest w dacie podpisania niniejszego układu Rząd Zjednoczonego Królestwa

– z tym, że te osoby, spółki, firmy i stowarzyszenia były również brytyjskimi obywatelami zgodnie z podaną wyżej definicją w dacie, w której powstało roszczenie,

(b)  „brytyjska własność” oznacza: wszelkie mienie, prawa i interesy dotknięte przez różne polskie zarządzenia, które w dacie odnośnej ustawy lub dekretu, a w przypadku określonym poniżej w paragrafie (2) – w dacie, w której uważa się, że odnośne zarządzenie zostało zastosowane do danego mienia, stanowiły własność bezpośrednio lub pośrednio w całości lub w części i to zarówno prawnie jak i w formie faktycznego użytkowania – obywateli brytyjskich, w takim rozmiarze, w jakim je posiadali.

(2)  W stosunku do roszczeń związanych z przepisami nacjonalistycznymi i innymi podobnymi, za datę, w której roszczenie powstało, należy uważa datę, w której odnośna ustawa lub dekret zostały ogłoszone, z wyjątkiem roszczeń, wynikających z zarządzeń opartych na ustawach i dekretach oznaczonych 9, 11, 12 w wykazie załączonym do niniejszego układu, kiedy za datę, w której roszczenie powstało należy uważać datę, w której odnośne zarządzenie zostało zastosowane do własności obywatela brytyjskiego.

  Artykuł 5

Rząd Zjednoczonego Królestwa niniejszym oświadcza we własnym imieniu i w imieniu obywateli brytyjskich, że zawarcie niniejszego układu i wypełnienie jego postanowień przez Rząd Polski będzie przyjęte jako zupełne zaspokojenie i ostateczne zwolnienie od wszelkiej odpowiedzialności wobec brytyjskich obywateli, właścicieli roszczeń i długów wymienionych w paragrafie (1) artykułu 1 zarówno przedstawionych przed, jak i po dacie podpisania niniejszego układu, i że Rząd Zjednoczonego Królestwa nie będzie przedstawiał Rządowi Polskiemu, po wejściu w życie niniejszego układu, żadnych roszczeń wynikłych przed datą niniejszego układu z różnych polskich przepisów wymienionych w wykazie załączonym do niniejszego układu i z zarządzeń wydanych na podstawie wyżej wymienionych polskich przepisów, w imieniu jakichkolwiek osób zarówno włączonych w definicję brytyjskich obywateli, jak i nie włączonych.

  Artykuł 6

(1)  Rząd Zjednoczonego Królestwa przejmie wszelkie dokumenty, stwierdzające tytuły własności, które są do uzyskania i dotyczą roszczeń obywateli brytyjskich, objętych artykułem 1 (1) niniejszego układu.

(2)  Jeżeli takie dokumenty, dotyczące jakiegoś roszczenia, nie są do uzyskania (jak na przykład, jeżeli dokumenty stwierdzające tytuł własności nie zostały wystawione lub jeżeli dokumenty takie dotyczą również mienia, praw lub interesów nie dotkniętych przez różne przepisy polskie) Rząd Zjednoczonego Królestwa powinien uzyskać dokument wystawiony przez obywatela brytyjskiego, któremu ma być dokonana zapłata, o zrzeczeniu się przez niego wszelkich roszczeń, do których odnosi się zapłata.

(3)  Rząd Zjednoczonego Królestwa przechowywać będzie dokumenty uzyskane zgodnie z postanowieniami paragrafów (1) i (2) tego artykułu i wyda Rządowi Polskiemu te dokumenty, dotyczące każdego roszczenia, bezpośrednio po ostatecznej zapłacie, dokonanej przez Rząd Polski zgodnie z artykułem 1 niniejszego układu.

(4)  Rząd Zjednoczonego Królestwa przedstawi Rządowi Polskiemu nie później niż dnia 30 czerwca 1957 r. dane szczegółowe dotyczące dokumentów uzyskanych zgodnie z paragrafem (1) i (2) tego artykułu.

  Artykuł 7

Umawiające się Rządy będą współpracować we wszystkich sprawach dotyczących wykonywania niniejszego układu i w tym celu będą wzajemnie dostarczać sobie wszelkich niezbędnych informacji. W szczególności Rząd Polski dostarczy na żądanie Rządu Zjednoczonego Królestwa takich szczegółów, dotyczących tytułów własności i wartości, jakie są w posiadaniu właściwych władz polskich, dla umożliwienia Rządowi Zjednoczonego Królestwa określenia roszczeń obywateli brytyjskich.

  Artykuł 8

Wszelkie roszczenia Rządu Zjednoczonego Królestwa do Rządu Polskiego wynikające:

(a)  z porozumień dokonanych na podstawie układu z dnia 20 stycznia 1930 r. co do załatwienia polskiego długu wobec Rządu Zjednoczonego Królestwa w związku z niezapłaconą resztą kosztów zajmowania terenów plebiscytowych Górnego Śląska i Olsztyna, oraz

(b)  z porozumień zawartych między Rządem Polskim a Rządem Zjednoczonego Królestwa dnia  11 grudnia 1924 r. dotyczących konsolidacji zobowiązań reliefowych, zaciągniętych przez Polskę zgodnie z ustaleniami Komitetu Międzynarodowej Pomocy Kredytowej, a posiadanych przez Rząd Zjednoczonego Królestwa –

należy uważać za wygasłe.

  Artykuł 9

Rząd Polski nie będzie dochodzić u Rządu Zjednoczonego Królestwa roszczenia, wynoszącego około £ 3 miliony ( trzy miliony funtów szterlingów), wymienionego podczas dyskusji w listopadzie 1950 r. na Angielsko-Polskiej ad hoc Komisji do Spraw Niepolitycznych.

  Artykuł 10

(1)  Wszelkie kwoty, które zgodnie z artykułem 15 Układu Handlowego i Finansowego między Rządem Polskim, a Rządem Zjednoczonego Królestwa podpisanego w Warszawie dnia 14 stycznia 1949 r. maja być wpłacane do Narodowego Banku Polskiego na rachunek Nr 3 będą, począwszy od dnia wejścia w żucie niniejszego układu, wpłacane przez Rząd Polski Rządowi Zjednoczonego Królestwa.

(2)  Sumami płatnymi Rządowi Zjednoczonego Królestwa zgodnie z paragrafem (1) tego artykułu będą kwoty pozostałe po odjęciu kosztów prawnych, poniesionych Zjednoczonym Królestwie przy realizacji składników majątkowych, które zostały zwolnione spod kontroli Kuratora Mienia Nieprzyjacielskiego (Custodian of Enemy Property) zgodnie z postanowieniami układu między Rządem Polskim i Rządem Zjednoczonego Królestwa dotyczącego stosunków pieniężnych i własności, poddanych specjalnym zarządzeniom po 1 września 1939 r. podpisanego w Warszawie dnia 14 stycznia 1949 r. Rząd Polski dostarczy, o ile to wystąpi Rząd Zjednoczonego Królestwa, szczegółów dotyczących potrąconych kosztów prawnych.

  Artykuł 11

Postanowienia:

(a)  Protokółu dotyczącego odszkodowania za brytyjskie interesy dotknięte polska ustawą z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, podpisanego w Warszawie dnia 31 października 1947 r.

(b)  Układu Handlowego i Finansowego między Rządem Polskim a Rządem Zjednoczonego Królestwa, podpisanego w Warszawie dnia 14 stycznia 1949 r., oraz

(c)  Układu pomiędzy Rządem Polskim a Rządem Zjednoczonego Królestwa dotyczącego stosunków pieniężnych i własności, poddanych specjalnym zarządzeniom po 1 września 1939 r., podpisanego w Warszawie dnia 14 stycznia 1949 r.,

które są sprzeczne lub nie pokrywają się z postanowieniami niniejszego układu, uważane będą jako nie będące więcej w mocy.

  Artykuł 12

Układ niniejszy wchodzi w życie z dniem jego podpisania.

Na dowód czego podpisani, zaopatrzeni we właściwe pełnomocnictwa przez swoje Rządy, złożyli swoje podpisy na niniejszym Układzie i przyłożyli swe pieczęcie.

Sporządzono Warszawie w dwóch egzemplarzach dnia 11 listopada tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego czwartego roku w języku polskim i angielskim, przy czym oba teksty są jednakowo autentyczne.

Z upoważnienia Rządu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii

1. N. Noble

Z upoważnienia Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

1. Kotlicki

  dr Ryszard Ślązak

Autor jest najlepszym w Polsce specjalistą od spraw prywatyzacji, co dokumentuje m.in. wydana obecnie książka pt „CZARNA KSIĘGA PRYWATYZACJI 1988-1994” oraz wiele artykułów, w tym zamieszczonych na naszej stronie internetowej.

Autor jest pracownikiem naukowym uczelni warszawskich.

PS od redakcji KIP:

1.  Jak udało się nam ustalić,  wykazy mienia odszkodowawczego w liczbie około 22 tysięcy pozycji i w układzie wojewódzkim były w przeszłości, nawet parokrotnie, rozsyłane przez Ministerstwo Finansów do poszczególnych wojewodów i do prezydentów głównych miast kraju, a do Prezydenta Warszawy nawet parokrotnie.Tak więc wszyscy byli o tym dobrze poinformowani i nie powinno być zaskoczenia obecnym stanem tych spraw.

2. Zwracamy się do czytelników o nadsyłanie zdjęć wymienionych w zestawieniu domów i innych nieruchomości, zarówno aktualnych jak i z okresu tuż po II Wojnie Światowej na adres:  [e-mail]