PLATON "FAJDROS"

1. Jako rzecze FAJDROS:

a) o zakochanych (odczytuje mowę Lizjasza i zgadza się z nią wholehartedly)

- zakochani wyświadczają sobie przysługi, których mogą żałowac, kiedy już skończy się ich namiętnośc. Ryzykują kalkulację "zysków i strat" uczucia przy rozstaniu.

- zakochani składają obietnice, chociażby i poróżnienia się z bliskimi za cenę miłości do osoby, którą przecież w razie porzucenia będą cenic niżej niż następny obiekt uczuc. Będą nawet nią gardzic, jeśli nowy obiekt to ucieszy. Mała jest więc waga tych obietnic.

- miłośc to choroba, której lekarzami powinni byc ci, co w niej są doświadczeni.

- w mnogości kochających cię osób, trudno wybrac tą, co kocha najbardziej. Za to spośród tych, co nie kochają, z łatwością wskażesz tego, który jest twoim zdaniem najlepszy.

- zakochanym zależy na sławie ludzi. Podejrzewają innych, których razem widzą, o potajemne związki, tak jak i chcą, by ich podejrzewano o to samo.

- zakochani odwodzą swoich ukochanych od stosunków z innymi ludźmi. Z zazzdrości, że ktoś bogatszy/mądrzejszy/lepszy ich przewyższy.

- zakochani nieszczerze chwalą, bo boją się twojej niechęci. Są jak znajomi, ktorych ci szkoda i którym chcesz jak najwięcej i jak najlepsze rzeczy oddac. Daje się im wiele, a obiecuje wszystko, często z powinności.

b) o przemawianiu

- niestety w przypadku mówców wtórne jest to, co faktycznie i obiektywnie jest sprawiedliwe. Mówca musi większą wagę przywiązywac do tego, co lud uważa za sprawiedliwe, bo to lud będzie sądził. A to co piękne i dobre zastępuje się tym, co przyzwoite.

2. Jako rzecze SOKRATES:

a) o poznaniu świata siebie

- przed podjęciem próby zrozumienia całego świata i wytłumaczenia sobie na chłopski rozum, logicznie wszystkiego, włącznie z mitami, najpierw trzeba poznac siebie.

- człowiek sam w sobie nie jest wcale gorszym obiektem do badania, niż cudowne centaury, pegazy, giganci, bogowie i inne pierdoły.

- litery są beznadziejnym wynalazkiem, ponieważ zamiast utrwalac i zapewniac myślom wieczną trwałośc, przyczyniają się do rozleniwienia umysłu. Umysł tedy zamiast pamiętac wszystko, co mądre w życiu zobaczył, woli opierac się na zewnętrznych "przypominaczach" w postaci ksiąg i zapisków.

b) o naturze

- natura nie jest w stanie wiele nauczyc człowieka. Zdecydowanie więcej nauczą go inni ludzie, poprzez rozmowy, obserwacje. Wszak inni ludzie i kultura to właściwsze człowiekowi otoczenie, niż natura.

c) o zakochanych

NA MINUS:

- namiętnośc i pożądanie nie dyskryminuje zakochanych, bo to samo może nie kochająca osoba odczuwac na przykład w stosunku do sztuki.

- w człowieku jest nabyty rozsądek i przeciwne mu wrodzone pragnienie rozkoszy, które przyjmuje różne imiona - obżarstwo, pijaństwo, żądza, etc.

- człowiek zakochany nie nadaje się na kierownika i towarzysza życia, bo jest przez ukochanego odgradzany od filozofii, czyli nie rozwija umysłu.

- będzie człowiekowi zakochanemu zależało na tym, żeby osoba ukochana niczego cennego nie miała (rodziny, majątku, blabla), co by można było wzorcowo nad nią roztoczyc opiekę. Również za plus poczytane będzie mizerne ciało, które jeszcze większe budzi rozczulenie.

- zakochanie zakłada przymus przebywania razem, co na dłuższą metę bywa nieznośne. Pożycie również.

NA PLUS:

- oszołomienie jest stanem właściwym wyroczniom, a jakoś nikt ich za to nie potępia. Nie należy tedy raczej tępic za to zakochanych.

- w osobach ukochanych dusze widzą cząstki boskości, z którymi dusze ukochanych się zetknęły, a które w nich pozostały (patrz --> uwagi o duszy poniżej).

- osoby zakochane mogą doświadczyc satysfakcjonującego i fulfilling uczucia, jeśli (patrz---> uwagi o duszy poniżej) będą potrafili utrzymac "czarnego konia" (żądzę) w ryzach. Nie tylko się w ten sposób związek uszlachetnia w oczach niepewnego wybranka, ale i zyskuje na ogólnej wartości.

- miłośc wyrosła z przyjaźni daje szczęście i namiastkę tego, co dusza ogląda w zaświatach.

d) o duszy

- dusza nie umiera, bo jest w wiecznym ruchu, a sama dla siebie jest źródłem tego ruchu - nie porusza jej nic z zewnątrz, ani ciało, ani niebo, ani seler, ani nic.

- ten sam, co w księdze X "Państwa" Platona, przydział dusz do ciał. Im lepiej się dusza prowadzi, tym lepszy będzie przydzielony los.

- dusze w nierównym stopniu kojarzą i pamiętają to, z czym się zetknęły w drugim świecie. Mogą sporo zapamiętac z "pobytu w orszaku Zeusa" (obcowaniu z boskością) lub zupełnie nic.

- każda dusza dzieli się na trzy części - dwie na kształt koni (jeden dobry, białej maści, łagodny, ładny; drugi koślawy, byle jak zaprzęgnięty, brzydki, zły, maści czarnej), jedna na kształt woźnicy.

e) o przemawianiu

- mówca nie zawsze wiele ma do czynienia z obiektywną prawdą. Tak naprawdę, tym mniej ma z nią wspólnego, o ile lepszym jest mówcą. Lepszy mówca bowiem jest w stanie każdą sprawę obrócic zgodnie z własną wolą i przedstawic słuchaczom wiele razy na nawet zupełnie sprzeczne sposoby, a oni za każdym razem będą przekonani o słuszności. Przeciętny mówca manipuluje.

- żelazo i drewno to przykłady rzeczy pewnych, które każdy sobie wyobraża w miarę jednakowo. Aby opanowac sztukę wymowy i nadac jej sens, mówcy abstrahują od takich pojęc, a zajmują się tymi bardziej ulotnymi (sprawiedliwośc, zło), które można rozważac na wiele sposobów.

- powątpiewanie w zdolności retoryczne wielu ze współczesnych Sokratesowi mówcow. Porównanie ich zdolności do zdolności kogoś, kto umie zagrac wysoki dźwięk i niski dźwięk i na tej podstawie sądzi, że umie już grac na instrumencie. Porównanie do człowieka, ktory ma różne lekarstwa i gdy daje je ludziom, to ich cudownie leczy, ale nie ma pojęcia, którym ludziom i w jakich dawkach je podawac.

- mówca ma za zadanie "prowadzic dusze", więc powinien znac się na nich, znac ich rodzaje i formy. Tylko poznanie natury każdego elementu jakiejś całości pozwoli na poznanie i zrozumienie całości.

- wzór mówcy przypomina w duszach pewną wiedzę.