ROZDZIAŁ XV






Wstecz / Spis treści / Dalej
ROZDZIAŁ XV: FUNKCJE CIAŁA PRZYCZYNOWEGO
Ciało przyczynowe zawdzięcza swą nazwę faktowi, że w nim znajdują się przyczyny, które przejawiają się jako skutki w naszych sferach.
Doświadczenia bowiem z przeszłych żywotów, zgromadzone w ciele przyczynowym, są przyczyną ogólnej postawy człowieka wobec życia oraz podejmowanych przez niego działań.
W sanskrycie ciało przyczynowe nazywa się karana siarira, przy czym karana oznacza przyczynę.
Możemy powiedzieć w skrócie, że ciało przyczynowe ma dwie główne funkcje:
1. Działa jako nośnik ego; ciało przyczynowe jest �ciałem manasu", aspektem formalnym jednostki, prawdziwym człowiekiem, myślicielem.
2. Działa jako zbiornik lub magazyn treści doświadczeń człowieka w różnych jego inkarnacjach. W ciało przyczynowe wplecione jest wszystko, co może trwać poprzez inkarnacje, i w nim przechowują się zalążki cech, które mają być przeniesione do następnej inkarnacji. Z tego wynika, że niższe przejawienie się człowieka, to znaczy jego sposób wyrażania się w mentalnym, astralnym i fizycznym ciele, zależy ostatecznie od wzrostu i rozwoju rzeczywistego człowieka, tego �dla którego godzina nigdy nie wybije".
Jak już wiemy z rozdziału XIII, nie ma człowieka, nie ma prawdziwej ludzkiej istoty, dopóki nie powstanie ciało przyczynowe. Każda indywidualna istota musi nieodzownie mieć ciało przyczynowe; w istocie rzeczy posiadanie ciała przyczynowego kontynuuje indywidualną jednostkę.
Ogromna praca w ciągu długich eonów poprzedzających narodzenie się ciała przyczynowego polega na rozwijaniu i budowaniu materii sfer: fizycznej, astralnej i niższej mentalnej, aż wreszcie nadaje się ona na mieszkanie dla ducha boskiego, który przebywa w nim jako człowiek.
Ciało przyczynowe, czyli aspekt formalny prawdziwego człowieka w początkowej jego postaci, opisywane jest jako delikatna błona z najsubtelniejszej materii, zaledwie widzialnej i zaznaczającej miejsce, gdzie indywidualna jednostka zaczyna swe oddzielne życie. Ta delikatna, prawie bezbarwna błona z najsubtelniejszej materii stanowi ciało, które trwać będzie przez całą ewolucję człowieka; na nie jak na nitkę
sutratmę, jak to się często określa
będą się nakładać wszystkie przyszłe inkarnacje.
Ciało przyczynowe jest, jak się twierdzi, zbiornikiem tego wszystkiego, co trwałe
to znaczy tylko tego, co szlachetne i harmonijne oraz zgodne z prawem ducha; każda bowiem wielka i szlachetna myśl, każde czyste i wzniosłe uczucie zostaje w swej treści utrwalone w substancji ciała przyczynowego. Dlatego stan ciała przyczynowego jest prawdziwym rejestrem
jedynym prawdziwym rejestrem
ewolucji człowieka i poziomu, który on osiągnął.
Wszystkie ciała człowieka można traktować jako osłony lub narzędzia, które umożliwiają jaźni działalność w określonej dziedzinie wszechświata. Podobnie jak człowiek może się posługiwać powozem na lądzie, okrętem na morzu, samolotem w powietrzu, aby podróżować z miejsca na miejsce, a jednak wszędzie pozostaje sobą, tak też czyni jaźń, rzeczywisty człowiek, posługując się różnymi ciałami, każdym dla określonego celu, lecz zawsze pozostaje sobą, bez względu na to, w jakim nośniku działa za każdym razem. Dla człowieka wszystkie te ciała są rzeczą przemijającą, jego narzędziami lub sługami; zużywają się i po pewnym czasie odnawiają, przygotowują się do zmieniających się jego potrzeb i coraz większych zdolności i możliwości.
Ponieważ funkcje umysłu są w zasadzie dwojakie, przeto człowiek potrzebuje dwóch jego ciał i nimi dysponuje. Jak już wiemy, ciało mentalne służy człowiekowi jako umysł konkretny, który ma do czynienia z konkretnymi myślami; ciało przyczynowe jest organem abstrakcyjnego myślenia.
W myślicielu, przebywającym w ciele przyczynowym, znajdują się wszystkie zdolności, które określamy razem jako umysł, to znaczy pamięć, intuicja i wola. Myśliciel zbiera doświadczenia wszystkich ziemskich żywotów, przez które przechodzi, i za pomocą swej boskiej alchemii przeobraża je w sobie w esencję doświadczenia i wiedzy, którą jest mądrość. Nawet w jednym krótkim życiu ziemskim rozróżniamy nabywaną wiedzę i mądrość, którą stopniowo
często zbyt rzadko
destylujemy z tej wiedzy. Mądrość jest owocem doświadczenia życiowego, właściwością wieńczącą aktywność ludzi w podeszłym wieku. W jeszcze pełniejszym i bogatszym znaczeniu mądrość jest owocem wielu inkarnacji, wytworem wielu doświadczeń i dużej wiedzy. W myślicielu zatem mamy magazyn doświadczeń, stanowiących plon wszystkich naszych przeszłych żywotów, zbieranych jako żniwo wielu inkarnacji.
W klasyfikacji ciał człowieka jako jego �powłok" ciało przyczynowe określane jest jako powłoka rozpoznająca; podaje to poniższa tabela:



Pierwiastki człowieka
Kosza lub powloką


sanskryt
nazwa polska


Buddhi
Anandamayakosza
Powłoka szczęścia


Wyższy manas
Widżnanamayakosza
Powłoka rozpoznawania


Niższy manas i karna
Manomayakosza
Powłoka czucia


Prana
Pranamayakosza
Powłoka siły witalnej


Sthula
Annamayakosza
Powłoka odżywiania



W słowie Widżnanamayakosza zgłoska wi oznacza rozpoznawanie, rozdzielanie i porządkowanie rzeczy, gdyż jest to szczególna funkcja tej powłoki. W Widżnanamayakosza, czyli w ciele przyczynowym, doświadczenia pochodzące z manomayakoszy odzwierciedlają się jako pojęcia idealne. Manomayakosza zbiera i przerabia, a Widżnanamayakosza porządkuje i rozpoznaje. Niższe ciała odbierają wrażenia i spostrzeżenia, wypracowują pojęcia, ale dziełem ciała przyczynowego jest ich porządkowanie, rozpoznawanie i abstrakcyjne rozumowanie, zajmowanie się wszystkimi ideami oddzielonymi od konkretnych ich przedstawień.
W ciele przyczynowym mamy do czynienia z abstrakcyjnym, a nie konkretnym, czystym wewnętrznym działaniem, już nie zakłóconym przez zmysły ani też przez świat zewnętrzny. Jest tu czysta inteligencja, jasne widzenie spraw, inteligencja wolna od zmysłowych zaburzeń, spokojna, mocna i pogodna.
W ciele przyczynowym ma też swe źródło twórcza siła motywacji, energia, jaka się rodzi ze skoncentrowanej kontemplacji. Jest to twórcza powłoka człowieka, gdyż manas w człowieku odpowiada nabatowi w kosmosie, Umysłowi Powszechnemu, boskiemu tworzeniu idei, kształtującej i kierującej sile, będącej twórczą potęgą, od której wszystko pochodzi. W tej powłoce człowieka istnieje wszystko, co może się z niego zrodzić, co dzięki tej twórczej potędze może uzyskać obiektywną realność.
Doktryna tajemna powiada: Kriyasiakti to tajemnicza siła myśli, która pozwala jej wytwarzać zewnętrzne, postrzegalne, zjawiskowe skutki wrodzoną jej energią. Starożytni utrzymywali, że każda idea przejawia się zewnętrznie, jeżeli uwaga człowieka jest głęboko na niej skoncentrowana. Podobnie intensywna wola przynosi pożądane skutki. Na tym oczywiście polega tajemnica wszelkiej prawdziwej �magii".
Inteligencja człowieka jest zatem, jak powiedziano, odbiciem Brahmy, Umysłu Powszechnego, twórczej energii, Twórcza zdolność wyobraźni człowieka, która obecnie działa w subtelnej materii, będzie tak samo działać, gdy człowiek stanie się doskonały w grubszej materii, ponieważ, jak powiedziano, siła wyobraźni człowieka jest odbiciem siły, która stworzyła wszechświat. Brahma medytował i pojawiły się wszelkie formy; tak samo w twórczej sile umysłu kryje się możliwość powstania wszelkiej formy.
Dlatego H. P. Bławacka określa niekiedy manas mianem dewa-ego czyli boskie �ja" w odróżnieniu od �ja" osobowego. Wyższy manas jest boski, ponieważ rozporządza pozytywną myślą, jaką jest kriyasiakti, zdolnością stwarzania rzeczy. Manas, umysł, jest zatem z samej swej natury działaniem. W istocie rzeczy, wszelkiej pracy dokonujemy dzięki sile myśli; to nie ręka rzeźbiarza, lecz siła myśli, która tą ręką kieruje. Banalna to prawda, że myśl poprzedza działanie, chociaż zdarza się, że człowiek działa, jak to powiadamy, bezmyślnie, ale nawet wtedy jego działanie jest skutkiem wcześniejszej myśli; wytworzył on nawyk myślenia w pewien określony sposób i działa instynktownie zgodnie ze swym sposobem myślenia.
Wyższy manas jest boski, gdyż jak powiedziałem, jest pozytywnym myślicielem, posługującym się właściwością swego życia, która promienieje z jego wnętrza. To właśnie znaczy słowo boski (divine) pochodzące od div
jaśnieć, promieniować.
Promieniująca energia atmy, działająca w ciele przyczynowym, stanowi siłę, która włada wszystkim i kształtuje wszystko, co jest na zewnątrz. Z drugiej strony promieniująca energia atmy, działająca w manomayakoszy, to pragnienie, a charakterystyczną jego cechą jest pociąg do zewnętrznych przedmiotów; jego kierunek wytyczają rzeczy zewnętrzne. Ale atma działająca w ciele przyczynowym stanowi wolę, która już nie działa w kierunku narzuconym z zewnątrz, lecz na podstawie wewnętrznego wyboru, opierającego się na wewnętrznych przedstawieniach i rozpoznającej refleksji. Tak więc płynąca energia jest w ciele przyczynowym kierowana od wewnątrz, podczas gdy w niższych ciałach przyciągana z zewnątrz. Stanowi to zasadniczą różnicę pomiędzy wolą a pragnieniem. Co więcej, wola jest z istoty swej właściwością ego, a nie osobowości.
Czit, czyli aspekt inteligencji w człowieku, ma się rozwijać pierwszy; jest on zdolnością analizy, która postrzega wielkość i różnice; potem przychodzi kolej na anandę, czyli mądrość, rozumiejącą jedność rzeczy i dokonującą zjednoczenia, znajdując w tym radość i szczęście, które stanowią sens życia; w końcu przychodzi kolej na trzeci i najwyższy aspekt
sat, byt sam z siebie, jedność sięgającą nawet poza zjednoczenie.
W cyklu ras: piąta rozwija czit, czyli aspekt inteligencji, szósta będzie rozwijać anandę, czyli aspekt zjednoczenia i szczęścia
�królestwo szczęścia", siódma
sat, czyli aspekt niezależnego bytu.