Zakład Japonistyki i Koreanistyki, WO, UW 2009/10 semestr zimowy
Prof. dr hab. Ewa PaÅ‚asz-Rutkowska©
Dzieje Japonii (wykład I/14)
Okres Muromachi (1333/1338-1573) (2)
Siogunat w Muromachi (Muromachi bakufu Å„[:uU^Å›^)
I. Ród Ashikaga łć)R (z linii Seiwa-Genji, potomkowie Minamoto Yoshiie)
1. Baza w prowincjach KM
zuke, ShimM
sa, Mikawa, Kazusa (ob. pref. Aichi, Chiba) - tu:
shugoshiki i bezpośredni wasale; ok. 60 shM
enów
2. Takauji \l (1305  1358), I. siogun z rodu (1338 - 1358)  sprawy wasali i
wojen; brat Tadayoshi  sprawy administracyjne, otruty; Takauji od 1336 (bezprawnie)
nadaje ziemie i prawa, zyskując poparcie wojowników i nowych wasali
II. Podstawy prawne: Zbiór przepisów ery Kemmu (Kemmu shikimoku; 1336) 
podstawa prawna o. Muromachi, zbiór zasad życia społ. pod dominacją wojowników
III. Urzędy (struktura bakufu utrwalona za 3. sioguna Yoshimitsu (1367 - 1395)
1. centralne:
- siogun (mianowany przez cesarza); coraz większe uprawnienia, polityka zagraniczna
kraju; straż przyboczna sioguna (HM
kM
shk
IYlQFˆ); opiera siÄ™ na koalicji shugo
- pełnomocnik sioguna [san]kanrei (tylko z trzech rodów shugo: Shiba, Hosokawa,
Hatakeyama); przekazuje jego polecenia do shugo; podlegajÄ… mu:
Samuraidokoro ćO@b: porządek/straż = funkcje policyjne, administracja w Kioto; na
jego zwierzchników przedstawiciele 4 rodów shugo (zw. shishiki ÛVw€)
Mandokoro ?e@b: administracja domem i posiadłościami sioguna; administracja
krajem; rozstrzyga spory między bushi; ograniczy zakres obowiązków HyM
jM
shk
= sÄ…dy
 od połowy okresu bez znaczenia
Monchk
jo: akty prawne, dokumenty, gł. dokumentacja włości wojowników
2. prowincjonalne:
- Kamakurafu Åš“ PÅ›^ = tzw. drugie bakufu, odpowiednik tego w Muromachi (10
prowincji); na czele kubM
lQÄ…e (od 1349): jako I. syn Takaujiego, Motouji, potem jego
potomkowie; jego pełnomocnikiem KantM
kanrei (ród Uesugi: rośnie w siłę; słabną
wpływy Ashikagów)
- pełnomocnicy (tandai): Kiusiu (Chinzai), L
shk
(Mutsu), Ushk
(Dewa)
Prof. Ewa PaÅ‚asz-Rutkowska© Dzieje Japonii wykÅ‚ad I 14 2009/10 semestr zimowy
1
- shugo: wzrost znaczenia, Takauji ich mianuje  zabiegają o jego względy, przejmują
funkcje jitM
, mogą ich mianować - prowadzi to do upadku j.; ustalają opłaty na cele
militarne - system  pół podatku (hanzei) z shM
enu, nakładają podatki
- od XV w. funkcja dziedziczna  dbają o własne interesy, przejmują shM
eny, powstajÄ…
wielkie rody z własną ziemią,  panowie feudalni shugo (shugo daimyM
ˆ[w‹'Y T) i
nowe prawo do ziemi  dziedziczona własność;
- rywalizacja między shugo o wpływy i majątki; shugo w stolicy, a w prowincjach ich
zastępcy (shugodai); nowe związki w prowincjach: shugodai - kokujin
IV. Wojny ery L
nin (L
nin-no ran Ü_ÁNn0qN; 1467-77)
1. przyczyny: sprawa sukcesji po siogunie i konflikt między wasalami (Hosokawa i
Yamana); do 7. sioguna bakufu działa sprawnie, potem brak odpowiednich kandydatów
2. skutki: Ashikagowie tracÄ… wasali (shugo daimyM
) = upada ich autorytet, maleje
znaczenie; wasale wielkich rodów, zajętych walkami w stolicy, zajmują ich miejsce na
prowincji = przetasowania na scenie politycznej, pojawiają się nowi dowódcy: proces
wypierania  góry przez dół ,  wyższych przez niższych gekokujM
NKQ N; nasila siÄ™
rywalizacja, czyli
V. Kraj w wojnie sengoku &bżV1477-1573
1. rola lokalnych wojowników (kokujin; samodzielni, d. jitM
 wasale bakufu, inni
wasale, bogaci chłopi); walki z shugo i shugodai; tworzą ligi o charakterze obronnym
(ikki), gdzie wszyscy jednakowe prawa, decyzje zbiorowe, lojalność wzajemna;
2. stopniowo słabsi szukają ochrony u silniejszych, powstają nowe zależności wasalne;
na czele lokalny senior, związki z chłopami  lekkostopi (ashigaru)
3. rody, które potrafiły utrzymać swą zwierzchność nad innymi, ustanawiały władzę
autonomicznÄ… w swym rejonie, prowadzÄ…c do feudalnego rozdrobnienia kraju;
4. ich przywódcy to nowi możnowładcy  sengoku daimyM
&bżV'Y T,  panowie feudalni
kraju w wojnie ; umacniajÄ… pozycjÄ™ - zatwierdzanie prawa do ziemi na szczeblu
lokalnym; jako właściciel całej ziemi w swoim autonomicznym rejonie nadaje ją jako
lenna wasalom lub zatwierdza prawa do ziemi już przez wasala posiadanej
5. sengoku daimyM
wywodzÄ… siÄ™ z: - shugo daimyM
, np. ród Shimazu (Satsuma), L
sumi
(Hyk
ga), L
tomo (Buzen, Chikugo), Imagawa (Suruga, Mikawa, TM
tomi), Takeda (Kai);
- shugodai, np. Asakura (Echizen), Uesugi (Echigo), Oda (Owari); - kokujinów np. MM
ri
(Aki, zach. J.); - bogatych chłopów, np. Date (Mutsu)
- tworzą własne przepisy prawne, pilnują swych interesów w prowincji, budują zamki,
powstajÄ… miasta przyzamkowe/podzamcza (jM
kamachi ÎWN:u)
2