Międzynarodowe transakcje gospodarcze2 Prof.dr h. H. Treder
Międzynarodowe transakcje gospodarcze 20100228
Otoczenie prawne wymiany handlowej
z zagranicÄ…
Funkcje makroekonomiczne: transformacyjne, efektywnościowa i zasobo twórcza
Oddziaływanie paostwa na sferę handlu zagranicznego
·ð Polityka handlowa ( autonomiczna, konwencyjna)
·ð Polityka proeksportowa  sterowanie gospodarkÄ…  dobór odpowiednich instrumentów
służących osiąganiu celów strategicznych  realizowane na szczeblu wykonawczym
·ð Instrumenty polityki handlowej
Ekonomiczne administracyjne
Ekonomiczne działają poprzez mechanizm rynkowy: cło i kurs walutowy. Wywołują pewien skutek na
rynku
Administracyjne  majÄ… charakter uznaniowy: pozwolenia, zakazy, nakazy, licencje
Polityka handlowa
Autonomiczna konwencyjna
Jest prowadzona niezależnie przez każdy kraj
Polityka handlowa
Wolnego handlu protekcjonistyczna
·ð ZakÅ‚ada brak ingerencji paostwa w ·ð ZakÅ‚ada wpÅ‚yw paostwa na współpracÄ™
stosunki gospodarcze z zagranicÄ… gospodarczÄ… z zagranicÄ… przy
zastosowaniu instrumentów
ekonomicznych i administracyjnych
Ośrodkami podejmowania decyzji: dziennik ustaw i Bruksela
1
MSG 2 NSL Michał Góreczny 28.02.2010
Międzynarodowe transakcje gospodarcze2 Prof.dr h. H. Treder
Kompetencje organów UE
·ð GłównÄ… role w procesie podejmowania decyzji dotyczÄ…cych rozwiÄ…zao w zakresie polityki
handlowej odgrywa Rada UE działające wspólnie z Parlamentem Europejskim. W sprawach
dotyczÄ…cych gospodarki decyzje odejmuje Komisja Europejska , KE przeprowadza szerokie
konsultacje z rządami paostw członkowskich , organizacjami pozarządowymi i środowiskami
politycznymi.
·ð Rada UE ( council of European Union)
·ð Jest głównym organem inicjatywnym, decyzyjnym i legislacyjnym
·ð Jest zbiorowym reprezentantem paostw czÅ‚onkowskich
·ð W imieniu UE może zawierad umowy miÄ™dzynarodowe
·ð Ma prawo wdawad rozporzÄ…dzenia, dyrektywy , decyzje, zalecania i opinie
·ð Do rady UE wchodzÄ… przedstawiciele czÅ‚onków w randze ministra, delegowani przez rzÄ…dy
Parlament Europejski ( European Parlament)
- reprezentuje interesy wszystkich obywateli krajów wspólnoty
- składa się z parlamentarzystów powoływanych w drodze wyborów
Ma uprawnienia legislacyjne budżetowe i kontrolne
Komisja europejska European Commission
·ð Jest głównym organem wykonawczym wspólnoty
·ð Ma uprawnienia inicjatywne kontrolne i wykonawcze
·ð Inicjuje politykÄ™ wspólnoty w wielu dziedzinach
·ð Nadzoruje stan finansów publicznych w krajach czÅ‚onkowskich
·ð SkÅ‚ada siÄ™ z komisarzy, którzy dziaÅ‚ajÄ… niezależnie od rzÄ…dów krajów , z których pochodzÄ…
Rząd polski może aktywnie wpływad na kształt wspólnej polityki handlowej za pośrednictwem swoich
przedstawicieli w organach UE
·ð Ministrów uczestniczÄ…cych w radzie ds. stosunków ogólnych i stosunków zewnÄ™trznych
·ð Ambasadora reprezentujÄ…cego PolskÄ™ w komitecie staÅ‚ych przedstawicieli
·ð Uczestników tzw. Komitetu 133 jest ot organ konsultacyjny K/e dziaÅ‚ajÄ…cy zgodnie z art 133
TWE, który doradza KE w sprawach stosunków z krajami trzecimi
·ð Uczestników innych komitetów i grup roboczych UE oraz KE
·ð CzÅ‚onków parlamentu europejskiego
Polska może współtworzyd politykę handlową wraz z innymi krajami członkowskimi
Zakres kompetencji UE w odniesieniu do wymiany handlowej z zagranicÄ…
·ð Zmiany stawek celnych ( polityka taryfowa)
·ð Ujednolicenie Å›rodków liberalizacyjnych
·ð Åšrodki ochrony w przypadku dumpingu i subsydiów
2
MSG 2 NSL Michał Góreczny 28.02.2010
Międzynarodowe transakcje gospodarcze2 Prof.dr h. H. Treder
Instrumenty unijnej polityki handlowej
·ð Taryfowe
·ð Para taryfowe ( kontyngenty taryfowe , plafony taryfowe, zawieszenia stawek celnych,
specjalne procedury celne, GSP , opłaty wyrównawcze
·ð Pozataryfowe ( nadzór obrotu, ograniczenia wielkoÅ›ci obrotów , zakazy importu lub eksportu
Kontyngenty taryfowe  niższa stawka celna ( kwoty towarów) , towary na preferencyjnych
warunkach celnych
Kontyngent  wywołuje skutek odwrotny , polega on na ustawieniu kwot ograniczenia wywozu lub
przywozu.
Plafony taryfowe  to instrument polityki handlowej zbliżony do kontyngentu handlowego. Skutkiem
otwarcia plafonu taryfowego jest możliwośd przywozu danego towaru na obniżonych stawkach
celnych. Różnica polega natomiast, na elastyczności , która jest większa w plafonie, kwota ta jest
bardziej otwarta, kwota może byd zrealizowana, ale może również byd przekroczona. Zamknięcie
plafonu taryfowego może nastąpid, kiedy ilośd importu zaczyna zagrażad gospodarce, zaczyna on
przyduszad danemu sektorowi rynkowemu.
GSP  general system of preferences  generalny system preferencji celnych:
a) KANU klauzula najwyższego uprzywilejowania
Jest to system, który funkcjonuje powszechnie i od dawna, w połowie lat 60 na forum
międzynarodowym odbywała się dyskusja na temat międzynarodowego podziału pracy. Ten nowy
porządek świat a po okresie kolonialnym miał wspomóc kraje mniej rozwinięte, kraje rozwinięte, i te
kraje domagały się pomocy i wsparcia. Efektem było wypracowanie systemu GSP, który miał
wspomóc tym krajom najmniej rozwiniętym. Kraj, który przyznaje innemu możliwośd sprzedaży
swoich produktów w ramach GSP  sprzedaż uprzywilejowana., Krajami korzystającymi są kraje
biedne, natomiast kraje nadające to kraje bogate. Nie jest to jeden wspólny uniwersalny system, idea
jest wspólna , ale każdy kraj z takim systemem sam określa, kto może byd beneficjentem tego
procesu.
Każdy kraj przyznający sam ustala warunki tej polityki, jest ich tyle ile krajów przyznało ten system.
Funkcjonuje jeden wspólny system unijny GSP, sprzedaż w warunkach preferencyjnych.
Ochrona krajów członkowskich UE przed nadmiernym przywozem
·ð Wniosek w sprawie zastosowania Å›rodków ochronnych mogÄ… skÅ‚adad przedstawiciele
określonej branży przemysłu , gdy nadmierny import szkodzi unijnym producentom.
Warunki zastosowania środków ochronnych:
·ð Gdy w okresie, co najmniej 3 ostatnich lat nastÄ…piÅ‚ znaczny wzrost importu danego towaru,
powodujący szkody dla unijnego przemysłu,
·ð Gdy ceny towarów importowanych sÄ… niższe od cen oferowanych przez unijnych
producentów
3
MSG 2 NSL Michał Góreczny 28.02.2010
Międzynarodowe transakcje gospodarcze2 Prof.dr h. H. Treder
·ð Gdy nastÄ™puje zmniejszenie produkcji lub sprzedaży w jednym z krajów UE
·ð Gdy nastÄ™puje wzrost zapasów okreÅ›lonego towaru lub zmniejszenie zatrudnienia w danej
branży.
Po rozpatrzeniu przez KE mogÄ… byd wprowadzone:
·ð CÅ‚a tymczasowe do czasu zakooczenia postÄ™powania
·ð Kontyngenty,
·ð Dodatkowe opÅ‚aty celne
·ð Nadzór nad importem okreÅ›lonego towaru
·ð CÅ‚a ostateczne
·ð Zakazy
Administrowanie obrotem spoza UE oparte jest na :
·ð Przepisach wspólnoty
·ð W zakresie uzupeÅ‚niajÄ…cym te przepisy na autonomicznie stanowionych zasadach w danym
kraju -
Handlowy obrót towarami prowadzony
z krajami spoza unii europejskiej
Umowa z dnia 16.04 2004 O administrowaniu obrotem towarowymi z zagranicÄ…
Z przepisów prawa wspólnotowego w zakresie administrowania obrotem towarowym z krajami
trzecimi, może wynikad obowiązek uzyskania pozwolenia warunkującego;
1  dopuszczeni towaru do obrotu na obszarze celnym wspólnoty
2- dopuszczenie towaru do obrotu na obszarze celnym wspólnoty przy zastosowaniu stawek
celnych preferencyjnych,
3  wywóz towaru z obszaru celnego wspólnoty,
4  wywóz towaru z obszaru celnego wspólnoty z zastosowaniem refundacji
Jeżeli przepisy prawa wspólnotowego nie stanowią inaczej, minister właściwy do spraw gospodarki
na wniosek importera lub eksportera wspólnotowego, w drodze decyzji administracyjnej udziela
pozwolenia, odmawia jego udzielania , zmienia oraz cofa udzielone pozwolenie, w zakresie towarów
rolno spożywczych takie decyzje wydaje prezes agnacji rynku rolnego
4
MSG 2 NSL Michał Góreczny 28.02.2010
Międzynarodowe transakcje gospodarcze2 Prof.dr h. H. Treder
Åšrodki administrowania obrotem towarami z zagranicÄ…
Åšrodki administrowania obrotem towarami z zagranicÄ… sÄ… ustawiane:
1) W przywozie z krajów trzecich
2) W wywozie do krajów trzecich
Åšrodkami administrowania obrotem towarami z zagranicÄ… sÄ…:
a) Automatyczna rejestracja
b) Kontyngent
c) Zakaz
Minister właściwy do spraw gospodarki w porozumieniu z ministrem właściwy do spraw finansów
publicznych , po zasięgnięciu opinii prezesa urzędu ochrony konkurencji i konsumentów może
określid w drodze rozporządzenia , środki administrowania obrotem towarami z zagranicą. W zakresie
towarów rolno spożywczy rozporządzenie jest wydawane w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw rynków różnych
Automatyczna rejestracja
Automatyczna rejestracja polega na rejestrowaniu przez organ celny przywozu towarów z krajów
trzecich lub wywozu towarów do krajów trzecich lub na obowiązku uzyskania pozwolenia na przywóz
lub wywóz towarów.
Minister właściwy do spraw gospodarki, w rozporządzeniu o ustanowieniu automatycznej rejestracji
może nałożyd obowiązek uzyskania pozwolenia na wywóz lub przywóz towarów , określając
równocześnie termin, do którego należy składad i rozpatrywad wnioski o udzielenie pozwolenia.
W ramach automatycznej rejestracji pozwolenia są udzielane przy zachowaniu następujących zasad:
1) Rozpatruje się kompletne wnioski zgodnie z kolejnością ich otrzymania przez organ
udzielajÄ…cy pozwoleo,
2) Pozwolenie jest udzielane na wnioskowaną ilośd lub wartośd towarów
3) Okres ważności pozwolenia wynosi 120 dni chyba, że w rozporządzeniu określono inny
termin
Kontyngent
Kontyngent  jest to określona ilośd lub wartośd towaru , która Mozę byd przywieziona na terytorium
Rzeczpospolitej Polskiej lub wywieziona z tego terytorium w oznaczonym czasie
Minister właściwy do spraw gospodarki określa:
- sposób rozdysponowania kontyngentu,
- wielkośd transzy
- terminy składania i rozpatrywania wniosków o udzielenie pozwolenia
5
MSG 2 NSL Michał Góreczny 28.02.2010
Międzynarodowe transakcje gospodarcze2 Prof.dr h. H. Treder
- sposób rozdysponowania kontyngentu
Kontyngent MozÄ™ byd rozdysponowany:
a) Według kolejności otrzymania wniosków
b) Proporcjonalnie do wielkości wnioskowanych
c) Proporcjonalnie do ilości lub wartości obrotów zrealizowanych przez osobę wnioskującą.
Kontyngenty zewnętrzne  polityka o ich ustanowieniu ustalana jest na zewnątrz kraju
Zakazy
Minister właściwy do spraw gospodarki w rozporządzeniu o ustanowieniu zakazu może określid
procedury celne oraz normy ilościowe lub wartościowe, których zakaz nie dotyczy
Pozwolenia
Pozwolenie na przywóz towarów z krajów trzecich lub na wywóz towarów do krajów trzecich jest
wymagane , jeżeli przedmiotem obrotu są towary objęte:
1) Kontyngentem
2) Automatyczną rejestracją i ile został nałożony obowiązek uzyskania pozwolenia
Minister właściwy do spraw gospodarki na wniosek importera lub eksportera wspólnotowego w
drodze decyzji administracyjnej udziela pozwolenia odmawia jego udzielenia zmianie oraz cofa
udzielone
Protokół montrealski  Polska podpisała i zakaz obrotem towarami wpływającymi na dziurę ozonową.
( jest to polityka uzupełniająca politykę prowadzoną na forum UE)
6
MSG 2 NSL Michał Góreczny 28.02.2010
Międzynarodowe transakcje gospodarcze2 Prof.dr h. H. Treder
Rynek, jako otoczenie ekonomiczne
wymiany handlowej z zagranicÄ…
Kryteria wyboru formy obrotów na rynkach zagranicznych:
A otoczenie prawne C uwarunkowania wewnętrzne
Człowiek
B otoczenie ekonomiczne D specyfika towaru
Decyzje o wyborze formy transakcji handlowej
Główne zagadnienia
·ð PojÄ™cie rynku
·ð Cechy rynku
·ð Wzajemne zależnoÅ›ci miÄ™dzy rynkami
·ð Zasady funkcjonowania rynków instytucjonalnych
- giełda towarowa
- aukcja
- targi i wystawy międzynarodowe
- przetargi międzynarodowe
Pojęcie rynku:
·ð Miejsce spotkania popytu i podaży;
·ð ZbiorowoÅ›d podmiotów gospodarujÄ…cych;
·ð Przeciwstawienie siÄ™ dwóch siÅ‚: popytu i podaży; - w jej wyniku kreujÄ… siÄ™ ceny. Pokazuje nam
, że rynek jest zjawiskiem dynamicznym zmiennym.
Cechy rynku:
·ð ZasiÄ™g geograficzny,
·ð Stopieo specjalizacji towarowej,
·ð Koncentracja podaży i popytu,
·ð Skala dokonywanych obrotów
·ð Swoboda ekonomicznego wyboru,
·ð Stopieo zorganizowania rynku
7
MSG 2 NSL Michał Góreczny 28.02.2010
Międzynarodowe transakcje gospodarcze2 Prof.dr h. H. Treder
Zasięg geograficzny rynku jest obszarem otaczającym, na którym zlokalizowane są podmioty ,
sprzedający i kupujący  fabryki , producenci , odbiorcy. Może byd zasięg większy i zasięg mniejszy,
lokalne, regionalne, międzynarodowe.
Zasięg geograficzny rynku
·ð Od czego zależy zasiÄ™g geograficznych rynku:
·ð Dlaczego należy okreÅ›lid zasiÄ™gu geograficzny rynku?
Zasięg zależy od podmiotów decydujących o miejscu sprzedaży i kupna produktu. 0D decyzji
dokonania miejsca sprzedaży i miejsca zakupu.
Od czego zależy decyzja o wyborze runku sprzedaży / zakupu
- od odległości koszty dotarcia
- od dostępności rynku ( infrastruktura transportowa, przepisy prawne)
- warunki ekonomiczne panujące na rynku; relacja podaży i popytu&
Dlaczego należy określid zasięg geograficzny rynku?
Możemy określid obszar, z którego będą pochodzid potencjalni kontrahenci. Pozwoli na
przeprowadzenie działao marketingowych.
Stopieo specjalizacji towarowej: rynki mogą byd wysoko wyspecjalizowane, mogą byd też rynki
uniwersalne. Jeżeli wyższy stopieo specjalizacji to musimy poznad reguły gry na tym rynku.
Koncentracja podaży i popytu: powinniśmy czy jest tam monopol czy nie, czy koncentracja jest
wysoka czy nisko. Koncentracja popytu może byd informacją dla sprzedawcy.
Skala dokonywanych obrotów -
Swoboda ekonomicznego wyboru: można wyróżnid w oparciu na tym następujące rynku; sprzedawcy
gdzie ma swobodÄ™ ekonomicznego wyboru, lub nabywcy swobodnego ekonomicznego wyboru.
Możliwośd wybierania kontrahenta, ; kiedy popyt jest większy od podaży
Swoboda ekonomicznego wyboru
Rynek sprzedawcy
Popyt jest większy od podaży
Rynek nabywcy
Podaż jest większa od popytu ( większa kampania reklamowa, niższa cena)
8
MSG 2 NSL Michał Góreczny 28.02.2010
Międzynarodowe transakcje gospodarcze2 Prof.dr h. H. Treder
Stopieo zorganizowania rynku:
·ð Rynek nisko zorganizowany;
·ð Rynek wysoko zorganizowany ( formalny, zinstytucjonalizowany);
Każdy rynek jest rynkiem zorganizowanym ( niski lub wyższy, targowisko niższe, na drugim biegunie
mamy rynki formalne, działające na podstawie ściśle działających zasad np. giełda, ( ale tylko
towarowa), aukcje, targi, przetargi  to są rynki wysoko zorganizowane. Będzie to wpływało na
przygotowanie się wejścia na rynek  stopieo przygotowania się do wejścia, warunków transakcji), na
rynku formalnym  strony transakcji majÄ… ograniczone warunki podejmowania tych transakcji)
Skala ryzyka transakcji zależy od cech rynku.
9
MSG 2 NSL Michał Góreczny 28.02.2010