Ratownictwo i bezpieczeństwo pożarowe w hotelach
mgr Witold Ciemiński
rzeczoznawca d/s obrony p.poż. w hotelach
Jaki jest hotel informuje kategoria klasyfikacji wg przyznanych gwiazdek. O
poziomie bezpieczeństwa nie informuje nikt. Coraz częściej organizatorzy
turystyki i klienci zadają pytanie czy hotel posiada certyfikat bezpieczeństwa. Od
poziomu zabezpieczeń hotelu uzależniają wybór obiektu, ale są to jeszcze
odosobnione przypadki. Hotelarze podejmują ryzyko, a uznany oraz cieszący
się renomą luksusowy hotel może okazać się pułapką dla gościa w przypadku
pożaru czy katastrofy.
Zagrożenia
O zagrożeniu decydują wszystkie czynniki, mające wpływ na powstanie zdarzenia,
zagrażającego bezpieczeństwu ludzi i obiektu oraz mające wpływ na jego
rozszerzenie się poza miejsce wystąpienia. Decyduje również ilość osób
przebywających w obiekcie, siły i środki techniczne przewidziane do prowadzenia
akcji ratowniczej.
Na zagrożenie mają wpływ takie elementy jak:
- warunki bezpieczeństwa budowlanego; odporność pożarowa budynku, drogi
ewakuacyjne, podział na strefy pożarowe i oddzielenia przeciwpożarowe czy
elementy wykończenia wnętrz,
bezpieczeństwo konstrukcji, zapewniające zachowanie jej w całości lub części lub w
stopniu nieproporcjonalnym do jego przyczyny oraz nośność konstrukcji przez
założony czas np. podczas pożaru,
- organizacja i warunki ewakuacji; procedury postępowania, środki pomocne do
przeprowadzania ewakuacji, oznakowanie wyjść, środki alarmowania,
- instalacje i urządzenia techniczne: gazowe, elektryczne, technologiczne,
- organizacja dozoru technicznego obiektu i obsługi gości,
- sprawność i skuteczność systemów technicznych zabezpieczeń oraz sprzęt i
urządzenia do prowadzenia akcji ratowniczej,
- warunki do prowadzenia akcji ratowniczej i przygotowanie obiektu do tych działań.
Poziom bezpieczeństwa zależy głównie od spełnienia wymagań i przepisów
obowiązujących dla danego obiektu (stwierdzony przez uprawniony organ w postaci
opinii lub certyfikatu) oraz świadomości i wiedzy w tym zakresie kierownictwa hotelu.
Analiza zdarzeń wskazuje, że w hotelach najczęściej powstają pożary, a rzadziej
wybuchy (terrorystyczne) i awarie urządzeń technicznych.
Pożary w hotelach są tymi zdarzeniami, które szczególnie oddziaływają i poruszają
opinię publiczną. Dzieje się tak dlatego, że pociągają za sobą śmierć, dziesiątek, a
nawet setek ludzi. Wybuchy niszczą głównie obiekt. Straty w ludziach są mniejsze.
Awarie mają przede wszystkim miejscowy
zakres i ograniczone rozprzestrzenienie. Najgroz
niejszym i najtrudniejszym do
prowadzenia akcji ratowniczej jest pożar w hotelu. Wymaga wielogodzinnej akcji, sił i
środków ze specjalistycznym sprzętem i prowadzenia wspólnej akcji wielu służb
ratowniczych.
Środki i metody przeciwdziałania
zagrożeniom i zapewnienia
bezpieczeństwa obiektu oraz
prowadzenie akcji ratowniczej
O wyborze środków, określonych jako niezbędne lub wymagane, będzie decydował
projektant, a w trakcie eksploatacji obiektu właściciel lub użytkownik.
Właściwy stan oddziaływania na bezpieczeństwo hoteli można osiągnąć, gdy
wymagania zawarte w przepisach prawnych będą powiązane z ekonomiką, a
nawet estetyką wprowadzanych zabezpieczeń.
W branży hotelarskiej występują dwie tendencje: - pierwsza, wzorowana na
amerykańskim sposobie zabezpieczeń, który uznaje, że gdy gość widzi
zabezpieczenie hotelu to czuje się bezpiecznie, - druga, która preferuje niewidoczne
dla gościa zabezpieczenia.
Niektórzy hotelarze nadal uważają, że gaśnica w kolorze czerwonym nie może być
widoczna, a czujkę pożarową należy umieszczać na korytarzach czy zapleczu
zamiast w pokoju gościa.
Tendencje te uległy zmianie w wyniku budowy wielu nowoczesnych hoteli przez firmy
zachodnie, gdzie wraz z równoczesnym wyposażeniem obiektu weszły najnowsze
systemy zabezpieczeń. Przykładem może być warszawski hotel "Mariott". Hotel
posiada własną służbę pożarową i ochronę obiektu, wewnętrzny monitoring systemu
zabezpieczeń
technicznych. Dysponuje systemami pożarowymi, takimi jak: tryskaczowe hydranty
wewnętrzne, sygnalizacji pożaru, oddymiania pożarowego, wykrywanie stężeń gazu,
ogłaszania alarmu i ewakuacji oraz dz
wigiem pożarowym. Wszystkie zabezpieczenia
nadzorowane są z Centrum Dyspozycyjnego. Prowadzony jest zorganizowany
nadzór i kontrola wewnętrzna stanu i sprawności zabezpieczeń. Firma
ubezpieczeniowa okresowo potwierdza protokolarnie skuteczność i sprawność
zabezpieczeń, co daje podstawę do przedłużenia polisy i otrzymania zniżek w
ubezpieczeniu. Przykład ten wskazuje na kompleksowość i profesjonalność
zabezpieczeń, która procentuje podczas eksploatacji hotelu, gwarantując wysoki
standard usług i bezpieczeństwo gości. Wymagania zawarte są w przepisach prawa
budowlanego, ochrony przeciwpożarowej, energetycznej, dozoru technicznego i
gazowego. Omówienie ich wymaga oddzielnego opracowania. Podstawowe zasady
należy odnieść do stwierdzeń, że hotel należy projektować, budować i utrzymywać
zgodnie z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, obowiązującymi Polskimi
Normami oraz zasobami wiedzy technicznej w sposób zapewniający:
1) bezpieczeństwo ludzi i mienia
2) ochronę zdrowia i życia ludzi
3) warunki ochrony przeciwpożarowej
4) ochronę ludzi zgodnie z wymaganiami obrony cywilnej
5) prowadzenie akcji ratowniczej oraz ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru.
Ze statystyk amerykańskich wynika, że w hotelach:
39% pożarów powstaje między godz. 0.00 a 6.00 16% między godz. 6.00 a
12.00 17% między godz. 12.00 a 18.00 28% między godz. 18.00 a 24.00 Widzimy,
że
ponad 50% wszystkich pożarów ma miejsce w nocy,
gdy prowadzenie akcji ratowniczej i ewakuacyjnej jest bardziej złożone oraz
utrudnione. Dlatego wszystkie działania powinny skoncentrować się na spełnieniu
warunków ochrony p.poż. tak, by pożar nie powstał, a gdy już do niego
dojdzie, nie miał możliwości szybkiego rozprzestrzeniania się oraz by istniały
procedury i środki niezbędne do prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczej. Niezbędne
dla właściwego zabezpieczenia hotelu są
środki ochrony biernej i czynnej
oraz funkcjonujący system norm prawnych i technicznych środków zabezpieczenia
p.poż. Obiekt hotelowy powinien być sklasyfikowany w odpowiedniej klasie
odporności ogniowej np. "C" tzn. elementy budynku jak ściany, stropy, konstrukcje
nośne dachu, klatki schodowej, obudowa poziomych i pionowych dróg
ewakuacyjnych winny posiadać odpowiednią odporność ogniową i stopień
rozprzestrzeniania się ognia. Ponadto:
- drzwi i oddzielenia p.poż. części pomieszczeń o różnym zagrożeniu,
- podział drzwi np. wg kondygnacji na strefy pożarowe,
- nieprzekroczoną długość dojść i przejść ewakuacyjnych oraz właściwą szerokość i
wysokość,
- oddymianie pożarowe pionowych i poziomych dróg ewakuacyjnych,
- oświetlenia awaryjne (bezpieczeństwa i ewakuacyjne),
- oznakowanie dróg i kierunków ewakuacji oraz sprzętu i urządzeń p.poż.,
- wyposażenie w podręczny sprzęt gaśniczy i agregaty gaśnicze,
- instalację hydrantów zewnętrznych i wewnętrznych,
- instalację sygnalizacji pożarów podłączoną do najbliższej Państwowej Straży
Pożarnej (powyżej 50 miejsc hotelowych),
- instalacje tryskaczowe (w budynkach o wysokości powyżej 55 m lub w garażach
podziemnych o liczbie stanowisk powyżej 100 i wielopoziomowych),
- przeciwpożarowy główny wyłącznik prądu,
- dz
wigi pożarowe (w budynkach o wysokości powyżej 25 m).
Przepisy Ministra Spraw Wewnętrznych określają zasady wyposażenia hoteli w
sprzęt i urządzenia ratownicze.
Zabezpieczenia warunków do prowadzenia akcji ratowniczej należy wykonać w
hotelu przez:
1) drzwi pożarowe,
2) drabiny, zewnętrzne schody ewakuacyjne - jeżeli podstawowe klatki ewakuacyjne
nie wystarczają,
3) sprzęt ochrony dróg oddechowych i ochrony osobistej np. aparaty ucieczkowo-
izolacyjne,
4) narzędzia jak topory, łomy, liny itp., służące uzyskaniu dostępu do zagrożonych i
ratowanych osób lub mienia,
5) rękawy ratownicze (patrz rysunek) i inny sprzęt do ratowania z wysokości, 6)
sprzęt i urządzenia sygnalizacyjno-pomiarowe do celów rozpoznawania stężeń
wybuchowych, np. w kotłowniach
gazowych,
7) system sygnalizacji i alarmowania gości oraz personelu,
8) w wysokich budynkach - lądowisko dla helikoptera.
W wyżej wymieniony sprzęt i urządzenia ratownicze należy wyposażyć obiekt w
uzgodnieniu z właściwą terenowo Komendą Rejonową Państwowej Straży pożarnej
w przypadku:
1) niezachowania warunków ewakuacji (wymaganych przepisami prawa
budowlanego i warunków technicznych obiektów),
2) wystąpienia szczególnie trudnych
warunków do prowadzenia działań na
podstawie oddzielnej analizy lub opinii
specjalisty,
3) występowania zagrożeń wybuchowych
lub innych.
Dla pełnego bezpieczeństwa pożarowego w hotelu należy osiągnąć stan eliminujący
zagrożenia dla życia lub zdrowia, ustalić procedury przez opracowanie instrukcji
bezpieczeństwa pożarowego (ustalającej system norm prawnych i technicznych
zabezpieczeń) i zapewnić warunki do prowadzenia akcji ratowniczej.