Gitara rockowa
dla bystrzaków
Autor: Jon Chappell, Carl Verheyen
T³umaczenie: Marcin Machnik, Seweryn Wrona
ISBN: 978-83-246-2038-8
Tytu³ orygina³u:
Format: 180x235, stron: 336
Dowiedz siê wiêcej, i zostañ gwiazd¹ rocka!
Przygotuj siê na niez³¹ rock and roll'ow¹ jazdê!
Gitara pojawi³a siê w Europie oko³o XIII wieku i na dobre zadomowi³a siê w Hiszpanii,
staj¹c siê tam instrumentem narodowym. W 1935 roku George Beauchamp u¿ywaj¹c
prostych narzêdzi, kawa³ków drutu oraz magnesów, skonstruowa³ pierwszy przetwornik
gitarowy. Czy wyobra¿asz sobie najwiêksze przeboje Jimiego Hendrixa , Led Zeppelin,
Pata Methen'ego, Pink Floyd, Metallicy, czy Carlosa Santany bez charakterystycznych
dzwiêków nie do podrobienia? Bez wyj¹tkowego brzmienia gitary elektrycznej?
Nie na darmo Stare Dobre Ma³¿eñstwo œpiewa³o Woli gitarê mieæ za ¿onê, z gitar¹
bierze œlub. Gitara gra tak g³oœno, jak chcesz, mo¿esz po¿yczyæ j¹ przyjacielowi i nie
wychodzi z innymi gitarami na krêgle. Nie musisz mieæ makija¿u, by czule siê do niej
tuliæ, nigdy te¿ nie boli jej wzmacniacz. Ponadto, nie jest ¿adnym obciachem korzystaæ
z kursów gry na
„
wioœle
”
, a ta ksi¹¿ka idealnie siê do tego nadaje! Niezale¿nie od tego,
czy planujesz karierê rockowego idola, czy po prostu chcia³byœ poimprowizowaæ trochê
ze znajomymi -- ten podrêcznik wraz z p³yt¹ stanowi najbardziej przystêpny zestaw
do nauki podstaw gry na gitarze elektrycznej.
WeŸ j¹ w ramiona:
•
dzia³anie gitary, wzmacniacza i uzyskiwanie zamierzonych efektów,
•
od prostych akordów po soczyste, rozpalaj¹ce riffy,
•
motywy w ró¿nych stylach — klasyczny rock, heavy metal, hip-hop,
rock po³udniowoamerykañski czy progresywny,
•
power chordy i figury rytmiczne,
•
solówki oraz bluesowa i rockandrollowa gitara prowadz¹ca,
•
ró¿ne zagrywki, od rockabilly po rap rock,
•
konserwacja Twojego sprzêtu.
P³yta CD zawiera:
•
riffy na gitarê prowadz¹c¹
•
podk³ady gry rytmicznej
Spis treci
O autorze ................................................................................................................................. 15
Podzikowania od autora ........................................................................................................ 17
Sowo wstpne ....................................................................................................................... 19
Wprowadzenie ......................................................................................................................... 21
O ksice ..................................................................................................................................................... 21
Nie a tak bardzo naiwne zaoenia ................................................................................................................ 22
Konwencje uyte w tej ksice ........................................................................................................................ 22
Jak podzielona jest ksika ............................................................................................................................. 23
Cz I: Chc by gwiazd rock and rolla ................................................................................................... 23
Cz II: Podstawowe techniki gry ............................................................................................................. 23
Cz III: Zaawansowane techniki, które zrobi z Ciebie prawdziwego rockmana ......................................... 24
Cz IV: Róne style rocka ...................................................................................................................... 24
Cz V: W poszukiwaniu idealnego brzmienia .......................................................................................... 24
Cz VI: Dekalogi .................................................................................................................................. 24
Dodatek ................................................................................................................................................... 24
Ikony wykorzystane w ksice ......................................................................................................................... 25
Co dalej ....................................................................................................................................................... 25
Cz I: Chc by gwiazd rock and rolla .......................27
Rozdzia 1: To tylko gitara rockowa… ale tego wanie chc! .............................................. 29
Rónice midzy gitar rockow i akustyczn — to nie tylko gono ................................................................ 30
Tembr, czyli cechy brzmienia .................................................................................................................... 30
Sygna ..................................................................................................................................................... 31
Przesterowanie i wybrzmienie .................................................................................................................... 32
No i gono ............................................................................................................................................ 32
Przykady do suchania ............................................................................................................................. 33
Poznawanie podstaw: Trio Mocy ................................................................................................................... 34
Gitara elektryczna ..................................................................................................................................... 34
Wzmacniacz ............................................................................................................................................. 38
Efekty ...................................................................................................................................................... 39
Zrozumie, jak dziaa gitara elektryczna ......................................................................................................... 40
Drgania strun i wysoko dwiku ............................................................................................................... 41
Nacig kontra dugo ............................................................................................................................... 41
Twoje rce ............................................................................................................................................... 42
Przetworniki i wzmocnienie ....................................................................................................................... 42
6
Gitara rockowa dla bystrzaków
Dodatki do Twojej gitary ............................................................................................................................... 43
Kostki (piórka) ......................................................................................................................................... 43
Paski ....................................................................................................................................................... 44
Kable ...................................................................................................................................................... 44
Tunery .................................................................................................................................................... 44
Rozdzia 2: We j w ramiona .................................................................................................. 45
Najpierw musisz j chwyci ............................................................................................................................ 45
Pozycja siedzca ....................................................................................................................................... 46
Pozycja stojca ......................................................................................................................................... 46
Pozycja lewej rki .......................................................................................................................................... 47
Przyciskanie progów ................................................................................................................................. 48
Wkrocz do akcji ........................................................................................................................................ 48
Pozycja prawej rki ....................................................................................................................................... 49
Gra za pomoc piórka ............................................................................................................................... 50
Gra za pomoc palców .............................................................................................................................. 51
Wany jest waciwy strój: tuner elektroniczny ............................................................................................. 51
Co to waciwie jest? ................................................................................................................................. 51
Jak to dziaa? ............................................................................................................................................ 52
Podstawy zapisu dwików, które nie zrobi Ci krzywdy .................................................................................. 52
Czytanie diagramu akordu ......................................................................................................................... 53
Czytanie rytmicznych slashów .................................................................................................................... 54
Czytanie tabulatury ................................................................................................................................... 55
Tworzenie muzyki, czyli jak zagra akord ....................................................................................................... 55
Palcowanie akordów ................................................................................................................................. 55
Uderzanie akordu ..................................................................................................................................... 56
Rozdzia 3: Jej druga poówka — wzmacniacz ....................................................................... 57
Jak dziaa wzmacniacz ................................................................................................................................... 58
cieka sygnau ............................................................................................................................................. 58
Przedwzmacniacz ..................................................................................................................................... 59
Regulacja barwy ....................................................................................................................................... 59
Efekty ...................................................................................................................................................... 60
Wzmacniacz mocy .................................................................................................................................... 61
Krótka wycieczka po wntrzu wzmacniacza ..................................................................................................... 61
Obudowa: wszystko na swoim miejscu ........................................................................................................ 61
Panel sterowania: przejmij kontrol ................................................................................................................ 62
Wejcia poszczególnych kanaów ............................................................................................................... 62
Gaki przedwzmacniacza i wzmacniacza mocy ............................................................................................ 63
Gaki barwy ............................................................................................................................................. 64
Wbudowane efekty ................................................................................................................................... 65
Zawsze moesz wybra inne wyjcie ............................................................................................................... 66
Speaker out .............................................................................................................................................. 67
Wyjcie suchawkowe ................................................................................................................................ 67
Direct out ................................................................................................................................................. 67
Ptla efektów ............................................................................................................................................ 67
Wejcie liniowe ......................................................................................................................................... 68
Róne inne „otwory” ................................................................................................................................ 68
Ostatnie ogniwo: gonik ........................................................................................................................... 69
Spis treci
7
Podczenie i wczenie ................................................................................................................................. 69
Przede wszystkim bezpieczestwo .............................................................................................................. 69
Wczanie i wyczanie w szeciu krokach ................................................................................................... 70
Pierwsze dwiki ........................................................................................................................................... 71
Ustawianie gaek ...................................................................................................................................... 71
Przeczanie kanaów ................................................................................................................................ 73
Co zrobi, gdy nie masz wzmacniacza ............................................................................................................. 73
Podczenie gitary do zestawu stereo lub „boomboksa” ............................................................................... 74
Podczenie do wzmacniacza suchawkowego ............................................................................................. 75
Teraz to ju nie jest czarna magia ................................................................................................................... 75
Cz II: Podstawowe techniki gry .................................77
Rozdzia 4: Co dla lewej rki: akordy .................................................................................... 79
Bez akordów si nie obdzie .......................................................................................................................... 79
Zacznij od otwartych akordów ....................................................................................................................... 80
Wcz do gry power chordy ........................................................................................................................... 80
Ruchome power chordy ............................................................................................................................ 82
Power w praktyce ..................................................................................................................................... 83
Wejd w barowy nastrój ................................................................................................................................ 84
Jak si upora z akordami barowymi ........................................................................................................... 84
Akordy barowe oparte na E ...................................................................................................................... 85
Przemieszczanie akordu E wzdu gryfu ..................................................................................................... 86
Inne rodzaje akordu E: molowe, septymowe, molowe septymowe i zawieszone .............................................. 86
Akordy barowe oparte na A ...................................................................................................................... 88
Przemieszczanie akordu A ........................................................................................................................ 89
Inne rodzaje akordu A: molowe, septymowe, molowe septymowe, zawieszone i durowe septymowe ................ 89
Rozdzia 5: W prawo patrz: techniki rytmiczne prawej rki .................................................... 91
Uderzanie w struny ....................................................................................................................................... 91
Uderzenia w dó ....................................................................................................................................... 92
Uderzenia w gór ..................................................................................................................................... 93
czenie uderze w gór i uderze w dó ................................................................................................... 93
czenie pojedynczych dwików i akordów ................................................................................................... 96
Technika grania dwików basowych z akordami ........................................................................................ 97
Bum-czik .................................................................................................................................................. 97
Zmienna linia basu ................................................................................................................................... 98
Zakócenia rytmu: uderzenia synkopowane ..................................................................................................... 99
Odczytywanie synkopy: kropki i uki legato ................................................................................................. 99
Granie synkopowanych schematów rytmicznych .......................................................................................... 99
Daj lewej rce chwil przerwy ...................................................................................................................... 101
Tumienie strun lew rk ....................................................................................................................... 101
Sugerowanie synkopowania ..................................................................................................................... 102
Wrómy do prawej rki ............................................................................................................................... 102
Tumienie strun praw rk ..................................................................................................................... 102
Przeam schemat gry akordowej: zmiany palcowania lewej rki w trakcie bicia ................................................. 103
8
Gitara rockowa dla bystrzaków
Prawa do to nie tylko piórko ..................................................................................................................... 104
Wprowadzenie do rónych styli gry rytmicznej ............................................................................................ 106
Prosty rytm na cztery .............................................................................................................................. 107
„Two-beat” ............................................................................................................................................ 107
Rytm szesnastkowy ................................................................................................................................. 108
Metalowy galop ...................................................................................................................................... 108
Rytm reggae ........................................................................................................................................... 108
Rytm na trzy .......................................................................................................................................... 109
Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadzcej ........................... 111
Przejmij prowadzenie .................................................................................................................................. 111
Jak trzyma piórko? ..................................................................................................................................... 113
Przejd do ataku ......................................................................................................................................... 113
Uderzanie pojedynczych strun w gór i w dó ................................................................................................... 113
Granie pojedynczych dwików .................................................................................................................... 113
Technika gry pojedynczych dwików ...................................................................................................... 114
Naprzemienne piórkowanie ..................................................................................................................... 116
Granie melodii na rónych strunach ......................................................................................................... 116
Skale ..................................................................................................................................................... 116
Pasae ................................................................................................................................................... 118
czenie zmian o jeden stopie z pasaowymi przeskokami ....................................................................... 119
Zacznij od dou: melodie na niszych dwikach ........................................................................................... 119
Droga na szczyt: melodie na wyszych dwikach .......................................................................................... 120
Pozycje na gryfie ......................................................................................................................................... 121
Otwarta pozycja ..................................................................................................................................... 121
Wysze, zamknite pozycje ...................................................................................................................... 121
Blisze spotkanie z riffami na niszych rejestrach ........................................................................................... 122
Czy mona to jako uproci: skala pentatoniczna .......................................................................................... 123
Skala pentatoniczna, czyli trzy sposoby grania solówek .................................................................................. 124
Pentatonika w utworze o tonacji durowej .................................................................................................. 125
Pentatonika w utworze o tonacji molowej .................................................................................................. 126
Pentatonika w utworze o progresji bluesowej ............................................................................................. 126
Improwizowanie .......................................................................................................................................... 128
Nuta kocowa ............................................................................................................................................ 128
Rozdzia 7: Porywajce riffy ................................................................................................... 131
Wejd w klimat: najprostsze riffy .................................................................................................................. 132
Riffy na caych nutach i pónutach ........................................................................................................... 132
Riffy na ósemkach i wiernutach ............................................................................................................. 132
Riffy szesnastkowe .................................................................................................................................. 134
Synkopowanie ósemkowe ........................................................................................................................ 135
Co dwie nuty, to nie jedna: technika double-stop ........................................................................................... 137
czenie riffów na pojedynczych nutach z akordami ...................................................................................... 138
Poszukiwanie wasnego stylu ........................................................................................................................ 140
Spis treci
9
Cz III: Zaawansowane techniki,
które zrobi z Ciebie prawdziwego rockmana ................141
Rozdzia 8: Granie w wyszych pozycjach ............................................................................. 143
Sigaj wyej, czyli wdrówka w gór gryfu ..................................................................................................... 143
Pierwsze skoki na wysze progi ................................................................................................................ 144
Technika double-stop w górze gryfu ......................................................................................................... 145
Skale do gry solowej w zamknitych pozycjach .............................................................................................. 146
Granie w okrelonej pozycji ......................................................................................................................... 146
Jak okreli pozycj ................................................................................................................................. 146
Jak wybra pozycj .................................................................................................................................. 147
Stosowanie ruchomych skal pentatonicznych ................................................................................................... 148
Pozycja wyjciowa .................................................................................................................................. 148
Wyjcie z pozycji wyjciowej .................................................................................................................... 148
Zejcie poniej pozycji wyjciowej ............................................................................................................ 149
Poruszanie si midzy pozycjami ............................................................................................................. 150
W poszukiwaniu piciu pozycji skali pentatonicznej ....................................................................................... 151
Nie bój si zmian ........................................................................................................................................ 153
Zagrywki podrónicze ............................................................................................................................. 153
Z otchani na szczyt ................................................................................................................................ 153
Skd wiedzie, gdzie zagra ......................................................................................................................... 154
Pozycja a tonacja .................................................................................................................................... 154
Wybór pozycji ........................................................................................................................................ 156
Pi pozycji w praktyce ........................................................................................................................... 156
Rozdzia 9: Ekspresja, czyli jak sprawi, e gitara zacznie „piewa” ................................. 159
„Motkowanie”, czyli hammer-on ................................................................................................................. 160
Sztuka podrywania, czyli pull-off .................................................................................................................. 161
Slide, czyli lizgawka ................................................................................................................................... 162
Podcignij si w podciganiu ....................................................................................................................... 163
Podciganie i opuszczanie ....................................................................................................................... 164
Podciganie wstpne ............................................................................................................................... 165
Wibrato, które wprawi Ci w drenie ............................................................................................................ 165
Flaolety, czyli muzyczna przyprawa ............................................................................................................ 166
Nie wahaj si gra wajch ............................................................................................................................ 167
A teraz wszystko naraz ................................................................................................................................ 168
Cz IV: Róne style rocka .........................................171
Rozdzia 10: Wczesne lata rock and rolla ............................................................................. 173
Kluczow spraw jest waciwy sposób uderzania w struny ............................................................................. 174
R&B wychodzi na powierzchni — Bo Diddley ......................................................................................... 174
Kiedy rock pozna teksaskie brzmienie — Buddy Holly ............................................................................... 175
Doo wop zdobywa rzesze fanów ................................................................................................................... 176
I-vi-ii-V: 12/8 ......................................................................................................................................... 176
I-vi-IV-V: zwyke ósemki ......................................................................................................................... 177
I-vi-ii-V: rytm mieszany ........................................................................................................................... 177
10
Gitara rockowa dla bystrzaków
Poczenie country z bluesem, czyli rytm rockabilly ........................................................................................ 179
Powstanie rockandrollowego stylu gry na gitarze — Chuck Berry ................................................................... 181
Muzyka surfowa .......................................................................................................................................... 182
Nadciga brytyjska inwazja .......................................................................................................................... 184
The Beatles „I Saw Her Standing There” ............................................................................................... 185
Melodyjne riffy w stylu The Beatles ......................................................................................................... 186
Riffy na wysokich i niskich dwikach ...................................................................................................... 187
Rozdzia 11: Zote lata klasycznego rocka ............................................................................ 189
Trudniejsze riffy i figury rytmiczne ............................................................................................................... 189
Motyw rytmiczny oparty na riffie .............................................................................................................. 189
Motyw rytmiczny oparty na akordach ....................................................................................................... 190
Studiowanie klasycznych mistrzów rocka ....................................................................................................... 192
Inwazja brytyjska .................................................................................................................................... 192
Blues przebija si na powierzchni ........................................................................................................... 195
Rock latynoski — Carlos Santana ........................................................................................................... 200
Rock poudniowy .................................................................................................................................... 201
Wskrzeszenie dogorywajcego bluesa — Stevie Ray Vaughan ................................................................... 204
Rock neoklasyczny — Aerosmith ............................................................................................................ 206
Poczenie country i rockowego stylu grania gitary prowadzcej — The Eagles ............................................... 206
The Edge nadaje muzyce epick struktur .................................................................................................... 209
Rozdzia 12: Heavy metal ....................................................................................................... 211
Pojawienie si metalu .................................................................................................................................. 211
Riffy Black Sabbath, które rozsadz Ci czaszk ........................................................................................ 212
Barokowa eksplozja Ritchiego Blackmore’a .............................................................................................. 213
Era gwiazd, czyli rock stadionowy ................................................................................................................ 214
Kiss — makijae i ponce gitary ............................................................................................................. 214
Przyjazne dla radia riffy Bostonu ............................................................................................................. 214
Rewolucja dwikowa Van Halena .......................................................................................................... 216
Haas barowy Angusa Younga ................................................................................................................ 216
Pocztki inwazji europejskiego metalu .......................................................................................................... 218
Upychanie fanów na trybunach, czyli heavy metalowe hity lat osiemdziesitych ............................................... 219
Metalowy atak Randy’ego Rhoadsa ......................................................................................................... 219
Yngwie Malmsteen, szwedzki demon szybkoci ......................................................................................... 219
Cikie riffy Metalliki .............................................................................................................................. 221
Z impetem w nowe stulecie .......................................................................................................................... 221
Szalona szybko Dimebaga Darrella ....................................................................................................... 222
Alice in Chains ...................................................................................................................................... 222
Kornografia ............................................................................................................................................ 223
Rozdzia 13: Rock progresywny i jazzrock ............................................................................. 225
Pierwsza fala rocka progresywnego ............................................................................................................... 225
Powiedz tak! — Yes i eklektyczna wirtuozeria Steve’a Howe’a .................................................................. 225
Upiorne gitary Genesis ........................................................................................................................... 227
Wycieczki gitarowe Roberta Frippa ......................................................................................................... 228
Przestrzenny blues Pink Floyd ................................................................................................................ 229
Akustyczny art rock — Emerson, Lake & Palmer .................................................................................... 229
Spis treci
11
Unia dwóch styli — progresywny rock czy si z metalem ............................................................................. 231
Na scenie z Alexem Lifesonem z Rush .................................................................................................... 231
Piowanie drewna — riffy Jethro Tull ...................................................................................................... 232
Jazzrock trafia na listy przebojów .................................................................................................................. 233
Elegancki jazzpop grupy Steely Dan ........................................................................................................ 233
Uczuciowy jazz George’a Bensona .......................................................................................................... 234
Wyszukany jazzpop Pata Metheny’ego .................................................................................................... 235
Toto Steve’a Lukathera — rockowe monstrum ......................................................................................... 236
Legendy jazzrocka ...................................................................................................................................... 238
Czysta wirtuozeria — John McLaughlin i Al Di Meola ............................................................................ 239
Jazzowy powrót Jeffa Becka ..................................................................................................................... 240
Cz V: W poszukiwaniu idealnego brzmienia ...............243
Rozdzia 14: W pogoni za sprztem — jak znale ten wymarzony ...................................... 245
Jak wydoby z gitary to, czego oczekujesz ...................................................................................................... 245
Otaksuj jej ciao, czyli korpus gitary ......................................................................................................... 246
Sprawdzanie gryfu i podstrunnicy ............................................................................................................ 247
Dostrój si do stroików, mostka i siodeka ................................................................................................. 249
Sprawdzanie przetworników i elektryki ..................................................................................................... 250
Jaki rodzaj gitary wybra? ........................................................................................................................ 253
Wybór najlepszego wzmacniacza, który oywi Twoj gitar ............................................................................ 254
Konfiguracje wzmacniaczy ....................................................................................................................... 255
Najwaniejsze cechy ................................................................................................................................ 256
Podsumowanie ........................................................................................................................................... 257
Rozdzia 15: Dzikie i szalone brzmienia — efekty gitarowe ................................................. 259
Róne grupy efektów ................................................................................................................................... 259
Wybór typu efektu ....................................................................................................................................... 260
Kostki .................................................................................................................................................... 260
Multiefekty podogowe ............................................................................................................................ 261
Efekty montowane w racku ...................................................................................................................... 261
Wbudowane efekty ................................................................................................................................. 261
Najwaniejsze pojcia zwizane z efektami .................................................................................................... 261
Efekty modyfikujce wzmocnienie — overdrive, distortion i fuzz ..................................................................... 262
Overdrive ............................................................................................................................................... 263
Distortion ............................................................................................................................................... 263
Fuzz ...................................................................................................................................................... 263
Podbijanie lub tumienie, czyli regulacja dynamiki ......................................................................................... 264
Kompresory ........................................................................................................................................... 264
Bramki szumów ...................................................................................................................................... 265
Granie ze suchu — efekty modyfikujce barw ............................................................................................. 266
EQ, czyli equalizer ................................................................................................................................. 266
Filtry ..................................................................................................................................................... 268
Panuj nad nateniem dwiku, czyli inne efekty modyfikujce gono .......................................................... 269
Peda gonoci ....................................................................................................................................... 269
Tremolo ................................................................................................................................................. 270
12
Gitara rockowa dla bystrzaków
Wyrana zmiana, czyli efekty modulacyjne .................................................................................................... 270
Chorus ................................................................................................................................................... 270
Flanger .................................................................................................................................................. 271
Phase shifter lub phaser .......................................................................................................................... 272
Rotating speaker lub Leslie ..................................................................................................................... 272
Pitch shifter i octave divider ..................................................................................................................... 273
Dajcie mi wicej przestrzeni, czyli czwarty rodzaj efektów ............................................................................... 273
Delay lub echo ....................................................................................................................................... 274
Reverb ................................................................................................................................................... 275
Projektowanie linii sygnau .......................................................................................................................... 276
Przenony organizer, czyli skrzynka na efekty .............................................................................................. 277
Rozdzia 16: Konserwacja i opiekowanie si gitar elektryczn .......................................... 279
Niezbdny zestaw narzdzi .......................................................................................................................... 280
Podstawowe wyposaenie ........................................................................................................................ 280
Zaawansowane narzdzia ....................................................................................................................... 281
Wymiana strun ........................................................................................................................................... 282
Wybór waciwych strun .......................................................................................................................... 282
ciganie starych strun ............................................................................................................................ 284
Zakadanie nowych strun ........................................................................................................................ 286
Czyszczenie poszczególnych elementów gitary .................................................................................................... 288
Struny ................................................................................................................................................... 289
Korpus, gryf i elementy osprztu .............................................................................................................. 289
Progi ..................................................................................................................................................... 289
Ukad elektryczny ................................................................................................................................... 290
Regulacja, czyli co zrobi, eby Twoja gitara graa jak najlepiej ...................................................................... 290
Sygnay ostrzegawcze .............................................................................................................................. 291
Napicie spryn mostkowych .................................................................................................................. 293
Rozwizywanie mniejszych problemów z ukadem elektrycznym ................................................................. 294
Naprawa wzmacniacza i efektów .................................................................................................................. 295
Wymiana bezpiecznika ............................................................................................................................ 295
Czyszczenie i wymiana lamp próniowych ................................................................................................ 295
Goniki ................................................................................................................................................. 295
Rozwizania najczstszych problemów ......................................................................................................... 296
Przechowywanie gitary ................................................................................................................................ 297
Cz VI: Dekalogi ..................................................... 299
Rozdzia 17: Dziesiciu gitarzystów rockowych, którzy zmienili histori .............................. 301
Chuck Berry ............................................................................................................................................... 301
Eric Clapton ............................................................................................................................................... 302
Jimi Hendrix ............................................................................................................................................... 302
Jeff Beck ..................................................................................................................................................... 302
Jimmy Page ................................................................................................................................................ 302
Eddie Van Halen ....................................................................................................................................... 303
Stevie Ray Vaughan ................................................................................................................................... 303
Eric Johnson ............................................................................................................................................... 303
Steve Vai ................................................................................................................................................... 304
Kurt Cobain ............................................................................................................................................... 304
Spis treci
13
Rozdzia 18: Dziesi albumów rockowych, które musisz mie ........................................... 305
The Beatles, Rubber Soul (1965) ............................................................................................................... 305
Jimi Hendrix Experience, Are You Experienced (1967) ............................................................................... 306
Led Zeppelin, Led Zeppelin II (1969) ....................................................................................................... 306
The Who, Who’s Next? (1971) .................................................................................................................. 306
The Rolling Stones, Exile on Main Street (1972) ........................................................................................ 306
Jeff Beck, Blow by Blow (1975) .................................................................................................................. 307
Van Halen, Van Halen (1978) .................................................................................................................. 307
Joe Satriani, Surfing with the Alien (1987) .................................................................................................. 307
Metallica, Metallica (The Black Album) (1991) .......................................................................................... 308
Korn, Issues (1999) .................................................................................................................................... 308
Rozdzia 19: Dziesi klasycznych gitar rockowych ............................................................. 309
Fender Telecaster ....................................................................................................................................... 309
Gibson Les Paul ......................................................................................................................................... 310
Fender Stratocaster ..................................................................................................................................... 310
Gibson z serii ES ........................................................................................................................................ 310
Gibson Flying V ......................................................................................................................................... 310
Mosrite Ventures Model ............................................................................................................................. 311
Rickenbacker 360/12 .................................................................................................................................. 311
Ibanez Iceman ............................................................................................................................................. 311
„Super Strat” ............................................................................................................................................. 311
Paul Reed Smith ........................................................................................................................................ 312
Dodatek Jak korzysta z pyty ....................................313
Jak znale waciw ciek ......................................................................................................................... 313
Naliczanie .............................................................................................................................................. 313
Aranacja stereofoniczna ......................................................................................................................... 314
cieki na pycie ......................................................................................................................................... 314
Skorowidz ............................................................................................................................ 321
Rozdzia 6
W wietle reflektorów:
wprowadzenie do gitary
prowadzcej
W tym rozdziale:
Poznasz skale, arpeggia i typowe zagrywki.
Nauczysz si czyta zapis nutowy.
Powiczysz riffy.
Dowiesz si, jak improwizowa dobre solówki.
olówki stanowi najbardziej widowiskowy i olniewajcy rockowy sposób gry na gitarze.
Potrafi przekaza pen gam emocji — od aoci i sentymentalizmu po wrzaskliw
i szalon beztrosk — czasem w tym samym motywie. Podczas gdy riffy s ugruntowane,
skomponowane i emanuj si za pomoc swej niewzruszonej staoci, gitara prowadzca
wznosi si na wyyny muzycznej boskoci, szybujc w bezkresnych przestrzeniach inspiracji.
Wszyscy najwiksi gitarzyci — od Erica Claptona i Jimiego Hendrixa po Eddiego Van Halena
i Stevego Vaia — potrafili si w ten sposób wznosi, ale oprócz tego byli zdyscyplinowanymi
mistrzami swoich instrumentów. Udao im si rozwiza odwieczny artystyczny paradoks
i uzyska cakowicie kontrolowan absolutn wolno.
Kiedy zaczniesz rozwija podstawowe techniki gry gitary prowadzcej, nie zapominaj o tym,
e w Twojej muzyce kryje si potencja wywoywania potnych emocji. Uwaaj, eby ich
nadmiar nie spali Twojego wzmacniacza!
W tym rozdziale skupimy si na palcach lewej rki i precyzyjnym piórkowaniu. Zdradz Ci
take, dlaczego caa ta gra jest warta wieczki.
Przejmij prowadzenie
Musisz umie zagra wiele dwików, aby waciwie wydoby nieliczne.
To powiedzenie nieznanego (prawdopodobnie wschodniego) pochodzenia z pewnoci
stosuje si do rocka, poniewa najlepiej by byo, gdyby najpierw nauczy si akordów (które
skadaj si z przynajmniej trzech dwików), a potem zacz gra pojedynczymi dwikami,
co jest istot gitary prowadzcej.
S
112
Cz II: Podstawowe techniki gry
Tak naprawd nie musisz opanowa gry akordowej, zanim zabierzesz si do gitary prowadzcej.
Takie podejcie jest jednak uzasadnione chociaby z technicznego punktu widzenia — do
grania rytmu nie potrzebujesz a tak precyzyjnych uderze prawej rki. Dla wikszoci
pocztkujcych gitarzystów trcanie wielu strun jest atwiejsze ni trafianie w pojedyncze.
Teraz jednak nadszed czas na wypraw w wiat pojedynczych dwików, w którym uderzasz
tylko jedn strun jednoczenie, a kluczowe znaczenie ma trafienie we waciw. Wymaga on
take znacznie wikszej ruchliwoci lewej rki.
Pojedyncze dwiki moesz gra na róne sposoby. Cztery najwaniejsze to:
9
Melodia: to podstawowy sposób gry pojedynczymi dwikami na gitarze. Moe stanowi
skomponowany motyw lub improwizowany przerywniki, a take solówk, która
wykorzystuje melodi jako punkt wyjcia.
9
Arpeggio: polega na graniu akordów rozoonych na poszczególne dwiki, wic take
jest sposobem grania pojedynczych dwików. Arpeggio moesz stosowa jako rodzaj
akompaniamentu (tak jak w palcowanym przykadzie z rozdziau 5.) lub jako gitar
prowadzc, co stosuje wielu hardrockowych i heavymetalowych gitarzystów, takich jak
Eddie Van Halen i Randy Rhoads. Wielu z nich wplata w swoje solówki kilka taktów
arpeggia, czego rezultaty bywaj niesychanie emocjonujce.
9
Riff: to autonomiczna fraza muzyczna, skomponowana zazwyczaj z pojedynczych
dwików i wykorzystywana jako strukturalna cz utworu lub jego czci. czy on
melodi i gitar rytmiczn, poniewa ma wspólne cechy z jednym i drugim sposobem
grania. Jest zazwyczaj kilka razy powtarzany i w danej czci utworu suy jako motyw
akompaniujcy.
Przypomnij sobie wpadajce w ucho riffy z utworów Day Tripper i Birthday The Beatles,
Satisfaction The Rolling Stones, Walk This Way Aerosmith, Sunshine of Your Love Cream,
Whole Lotta Love i Black Dog Led Zeppelin, Crazy Train Ozzy’ego Osbourne’a oraz You
Give Love a Bad Name Bon Jovi. Wszystkie te piosenki opieraj si na rozpoznawalnych
i atwych do zapamitania motywach.
Riffy nie zawsze s zbudowane z pojedynczych dwików. Na przykad w Smoke on the
Water Deep Purple i Iron Man Black Sabbath s one zoone z wielodwików granych
jednoczenie. Riff moe by take zagrany w harmonii przez dwie lub wicej gitar. Z takich
zagrywek s znani The Allman Brothers i The Eagles.
9
Swobodna improwizacja: nie jest to uznany termin muzyczny, tylko fraza opisujca
dowolny fragment partii gitary prowadzcej, który niekoniecznie opiera si na melodii.
Swobodna improwizacja nie musi nawet by melodyjna. Przeskoki o due interway,
granie perkusyjne, efekty muzyczne i sekwencje dwików (takie jak na przykad schematy
szybko powtarzanych nut, a nawet jednej nuty) — wszystkie te rodki wyrazu mog bra
udzia w budowaniu ekscytujcej solówki lub pasau.
Terminy gitara prowadzca, melodia, gówny motyw, riff, solówka czy improwizacja oznaczaj róne
sposoby grania pojedynczymi dwikami i s czsto stosowane wymiennie. Fraza „granie
pojedynczymi dwikami” jest nieco nieporczna, dlatego kady rodzaj grania, który nie jest
gitar rytmiczn, moesz okreli mianem gitary prowadzcej, nawet jeli bdzie to oznaczao riff.
cile rzecz ujmujc, gitara prowadzca to gówna gitara, której partia zazwyczaj opiera si na
pojedynczych dwikach. Lecz nie jest to regu, poniewa moesz gra dwudwiki technik
double-stop. Dodatkowo termin gitara prowadzca pozwala na odrónienie jej od innej gitary
(lub gitar) w zespole, która gra partie rytmiczne.
Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadzcej
113
Czasami partia gównej gitary moe si skada z akordów. Przerywnik gitarowy w Peggy Sue
Buddy’ego Holly’ego oraz riff otwierajcy utwór Pinball Wizard The Who to dwa najbardziej
znane przykady gitary rytmicznej, która gra gówn rol.
Jak trzyma piórko?
Sposób trzymania jest generalnie taki jak w przypadku gry rytmicznej. Chwy je tak, aby koniec
wystawa prostopadle z boku kciuka, i umie do w pobliu struny, któr zamierzasz uderzy.
Zalecany przeze mnie sposób trzymania piórka znajdziesz na rysunku 2.6.
Zapewne odkryjesz, e trzymasz piórko nieco mocniej, szczególnie gdy bdziesz chcia zagra
goniej lub agresywniej. To normalne. Z czasem zaczniesz je postrzega jako naturalne
przeduenie jednego z paznokci.
Przejd do ataku
Trcanie lub uderzanie okrelonego dwiku jest okrelane jako atak. Nie oznacza to, e
powiniene gra agresywnie — jest to termin odróniajcy pocztek nuty od jej wybrzmiewania
(czyli tej czci, która nastpuje po pierwszym, perkusyjnym dwiku).
Aby zaatakowa pojedyncz strun, umie piórko tak, aby dotykao jej od góry lub znajdowao
si nieznacznie ponad ni, i tr j szybkim, pynnym ruchem. Uderz j na tyle mocno, eby
dwik by wyrany, lecz aby nie zahaczy przy okazji ssiedniej struny.
Ten ruch to uderzenie w dó, które jest dokadnie takie samo jak to, które opisaem w rozdziale 5., tyle
e tym razem trcasz tylko jedn strun. Aby uderzy w gór, po prostu wykonaj odwrotny ruch.
Uderzanie pojedynczych strun w gór i w dó
Uderzanie struny w dó (w stron ziemi) oznacza si symbolem
v
, a uderzanie struny w gór
— symbolem V. Rockowi gitarzyci rytmiczni preferuj uderzenia w dó, poniewa s one
mocniejsze i su do podkrelania dwików w równych, miarowych schematach. Natomiast
naprzemienne uderzenia w gór i w dó, zwane naprzemiennym piórkowaniem (które opisz
w dalszej czci tego rozdziau), s istot gitary prowadzcej.
Granie pojedynczych dwików
Akordy zazwyczaj grasz do szerokimi ruchami przedramienia i nadgarstka. Pojedyncze dwiki
nie wymagaj takiego rozmachu, poniewa wikszo siy uderzenia bierze si z nadgarstka.
Zapewne bdziesz mia skonno do opierania podbicia doni na mostku. To w porzdku,
zwró jednak uwag na to, aby przypadkowo nie tumi strun w trakcie gry.
Jeli najpierw uderzasz dwiki na niszych strunach, a nastpnie na wyszych, naturalnie
dopasujesz pozycj rki i przesuniesz j wzdu mostka. Oczywicie nie musisz jej opiera
na strunach — równie dobrze moesz jej pozwoli swobodnie zwisa mniej wicej w okolicy mostka.
114
Cz II: Podstawowe techniki gry
Yin i Yang gitary rytmicznej i prowadzcej
Jeli w zespole s dwaj gitarzyci, najlogiczniejszy podzia obowizków sprowadza si do tego, e jeden z nich
peni rol gitarzysty prowadzcego, a drugi rytmicznego. Czsto gówn gitar gra lepszy z nich. Czasem jednak
podzia ról nie wynika z talentów muzycznych, lecz z tego, e gitarzysta rytmiczny jest jednoczenie gównym
kompozytorem (tak jak w przypadku Toma Petty’ego i Metalliki). W wielu zespoach te role nie s wyranie zdefinio-
wane — przykadem mog by Lynyrd Skynyrd, The Allman Brothers i Judas Priest. Jednak w tych, które znalazy si
na poniszej licie, wiadomo, kto jest gitarzyst prowadzcym, a kto rytmicznym.
Zespó
Gitara rytmiczna
Gitara prowadzca
The Beatles
John Lennon
George Harrison
The Rolling Stones
Keith Richards
Brian Jones/Mick Taylor/Ron Wood
The Kinks
Ray Davies
Dave Davies
Grateful Dead
Bob Weir
Jerry Garcia
AC/DC
Malcolm Young
Angus Young
Creedence Clearwater Revival
Tom Fogerty
John Fogerty
Aerosmith
Brad Whitford
Joe Perry
Kiss
Paul Stanley
Ace Frehley
Tom Petty
Tom Petty
Mike Campbell
The Cars
Ric Ocasek
Elliot Easton
The Clash
Joe Strummer
Mick Jones
Def Leppard
Steve Clark
Phil Collen
Bruce Springsteen
Bruce Springsteen
Nils Lofgren
Metallica
James Hetfield
Kirk Hammett
Guns N’ Roses
Izzy Stradlin
Slash
Nawet grajc gono i agresywnie, powiniene w peni panowa nad praw rk. Twój
ulubiony wykonawca, który móci ramieniem niczym skrzydem wiatraka, z pewnoci gra
gitar rytmiczn, a nie solow.
Zaczniemy od kilku prostych wicze w graniu pojedynczych dwików, a nastpnie
przejdziemy do zagrywek, które niele brzmi, a ich granie bdzie dla Ciebie przyjemnoci.
Technika gry pojedynczych dwików
Zagraj motywy z rysunku 6.1 wycznie za pomoc uderze w dó. Jest to sze pasay na
rónych strunach. Kady z nich skada si z trzech rónych dwików. Wszystkie s oparte na
wiernutach, co oznacza, e na jeden takt przypadaj cztery nuty (lub jeli wystukujesz rytm
stop, na jedno tupnicie przypada jedna nuta).
Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadzcej
115
Rysunek 6.1.
wiernutowe
melodie
w otwartej
pozycji na ka-
dej z szeciu
strun gitary
Caa sztuka polega na tym, eby zagra waciwe dwiki, nie trcajc przypadkowo zej
struny. Nie musisz wygrywa wyszukanych rytmów lub kombinacji uderze w gór i w dó
— wystarczy, e trafisz we waciw strun. Jak si domylasz, trudniej jest to zrobi na
wewntrznych strunach (drugiej, trzeciej, czwartej i pitej) ni na zewntrznych (pierwszej
i szóstej).
Spróbuj zagra te motywy samodzielnie (bez pomocy nagra na pycie), naliczajc (i wystukujc
stop) tempo o jeden takt wczeniej, ni zaczniesz gra. Zagraj z pyt, gdy uznasz, e wiczenie
masz ju opanowane i grasz je bez przerw lub pomyek.
Kade wiczenie jest w innym klimacie (co sycha na pycie), ale nie powinno Ci to oniemiela.
Jeli bdziesz liczy wiernuty zgodnie ze stukaniem na pycie (czyli rytmicznym dwikiem
hi-hatu, stosowanym przez perkusistów, aby wskaza tempo przed utworem) oraz skupisz si
na pynnym wydobywaniu jednego dwiku przy kadym uderzeniu, wszystko pójdzie gadko.
116
Cz II: Podstawowe techniki gry
Nastpne wiczenie (z rysunku 6.2) jest nieco trudniejsze, poniewa wymaga zmiany strun
w trakcie grania motywu. Grajc je, staraj si pynnie przechodzi midzy strunami, nie traci
rytmu i nie zmienia dynamiki (czyli siy uderze piórkiem).
Rysunek 6.2.
wiernutowa
melodia na ró-
nych strunach
Grajc na gitarze, musisz pilnowa rytmu nie tylko midzy taktami, lecz take wtedy,
gdy zmieniasz struny.
Naprzemienne piórkowanie
Teraz zwikszysz tempo i zaczniesz gra ósemki. Jak wiesz, w grze rytmicznej czsto
wystarczy zwikszy czstotliwo uderze w dó. Lecz gitara prowadzca wymaga w takiej
sytuacji wykorzystania naprzemiennego piórkowania.
Aby naprzemiennie piórkowa ósemki, musisz pamita o jednej, prostej zasadzie: na „1”, „2”,
„3” i „4” uderzasz w dó, a na „i” uderzasz w gór. Brzmi banalnie, lecz w praktyce utrzymanie
tego schematu podczas przechodzenia na ssiedni, a nawet dalsz strun jest do trudne.
Mimo to naprzemienne piórkowanie jest dobr technik — nawet gdy wydaje si nielogiczne
czy nieefektywne — i korzysta z niej praktycznie kady w miar uzdolniony gitarzysta.
Granie melodii na rónych strunach
Niezalenie od tego, czy zmieniasz struny, czy nie, powiniene piórkowa naprzemiennie.
W melodii ósemkowej oznacza to, e dwiki przypadajce na „1”, „2”, „3” i „4” uderzasz w dó,
a dwiki przypadajce na „i” (czyli te, które przypadaj midzy liczbami) — w gór.
Skale
Skale ze swej natury skadaj si z kolejnych stopni. Stanowi one straszliwe narzdzie
muzycznych tortur w rkach bezwzgldnych wychowawców (takich jak Twoja nauczycielka
muzyki w czwartej klasie), ale to wszystko ma swój cel. Skala to wietny sposób na rozgrzanie
palców za pomoc rozpoznawalnych ukadów, dziki któremu uczysz si pooenia na gryfie
nalecych do niej dwików.
Dodatkowo skale ukadaj si w znajomo brzmice melodie („do re mi fa sol la si do”), a ich
poprawne wykonanie daje swego rodzaju przyjemno — a przynajmniej do momentu, gdy
zagrasz je ju trzy miliony razy i nie bdziesz ich w stanie zdziery.
Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadzcej
117
Na razie jednak spróbuj zagra kolejne dwiki skali C-dur w gór i w dó, zaczynajc od podstawy
(czyli pierwszego stopnia skali lub akordu).
Skale durowe
Rysunek 6.3 przedstawia jedn oktaw skali C-dur (czyli osiem dwików). Zwró uwag na
to, e tylko w pierwszej poowie taktu znajduj si oznaczenia uderze, a tu po nich pojawia
si termin sim. (skrót od ang. simile — podobnie), informujcy, e reszt powiniene zagra w ten
sam sposób.
Rysunek 6.3.
Jedna oktawa
skali C-dur
w gór i w dó
W tradycyjnym zapisie nutowym pojawio si take palcowanie lewej rki. Nie chodzi jednak
o to, eby ogarnia wzrokiem wszystkie te informacje — nuty, wskazówki dotyczce lewej i prawej
rki, i tak dalej — tylko eby nauczy si tej skali i gra j za kadym razem, gdy potrzebujesz
rozgrzewki. Moesz j te wykona, gdy inspiracja schowa si, stumiona i wycofana,
w najgbszych zakamarkach umysu, a Ty nie bdziesz w stanie wymyli adnej innej
spójnej melodii.
Skala z rysunku 6.4 take jest durowa, chocia skada si z innych dwików i nieco trudniej j
zagra. S to dwie oktawy skali G-dur w gór i w dó. Jest trudniejsza ze wzgldu na palcowanie,
poniewa bdziesz przyciska struny wszystkimi palcami lewej rki na rozpitoci czterech progów.
Trzymaj lew rk mniej wicej w tym samym miejscu nad strunami i sigaj palcami do
odpowiednich progów (pierwszy palec — wskazujcy — naciska pierwszy próg, drugi — rodkowy
— drugi próg, i tak dalej). Gdy wyrobisz sobie wiksz gitko palców, zwikszy si ich
rozpito, dziki czemu bdziesz w stanie sign do poszczególnych progów, praktycznie
nie zmieniajc pozycji doni.
Skale molowe
Poniewa wprowadziem Ci w skal durow, pokazujc jej kolejne stopnie, czuj, e powinienem
przedstawi Ci take jej mroczniejszego kuzyna, czyli skal durow.
„Rodzinna” analogia jest tu jak najbardziej na miejscu, poniewa skale molowe s faktycznie
spokrewnione z durowymi. Kada skala durowa posiada odpowiadajc jej, pokrewn gam
molow, któr moesz zapisa za pomoc tych samych znaków przy kluczu wiolinowym.
Naturalna skala molowa dowolnej skali durowej (nazywana tak dlatego, e moesz j zagra,
uywajc tych samych dwików) zaczyna si od jej szóstego stopnia.
Szóstym stopniem skali C-dur jest A (pamitaj, e muzyczny alfabet koczy si na G, a midzy
A i C znajduje si H). Rysunek 6.5 przedstawia jedn oktaw skali molowej, zaczynajc si
od otwartej pitej struny, czyli A.
118
Cz II: Podstawowe techniki gry
Rysunek 6.4.
Dwie oktawy
skali G-dur
w gór i w dó
Rysunek 6.5.
Jedna oktawa
skali a-moll
Pasae
Pasae to melodie, w których wysokoci kolejnych dwików zmieniaj si o wicej ni jeden
stopie (czyli z pominiciem jednej lub kilku liter), na przykad A, C, E, G, H. Mog mie
rozpito dowolnego interwau i nie musz skada si wycznie z dwików okrelonego
akordu. Tak wic wszystkie arpeggia to pasae, lecz nie wszystkie pasae to arpeggia. Rysunek 6.6
przestawia arpeggio na akordzie a7, w którym grasz jego kolejne dwiki, czyli A-C-E-G.
Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadzcej
119
Rysunek 6.6.
Arpeggio na
akordzie a7
czenie zmian o jeden stopie
z pasaowymi przeskokami
Wikszo melodii jest zbudowana na zasadzie kombinacji tych dwóch rodzajów zmian
wysokoci dwików. Czasami zawieraj one fragmenty arpeggio (tak jak wojskowa pobudka
i sygna na posiki, grane na trbce). Granie skali polega na wydobyciu jej kolejnych dwików
w porzdku rosncym lub malejcym. Granie arpeggia umoliwia ruchy zarówno w gór,
jak i w dó, lecz jeste wówczas ograniczony do dwików akordu.
Zacznij od dou:
melodie na niszych dwikach
Z nieznanych bliej przyczyn wszystkie tradycyjne podrczniki do gitary zaczynaj si od
najwyszych strun i stopniowo przechodz do coraz niszych. Lecz my, zgodnie z prawdziwie
rewolucyjn natur rock and rolla oraz serii Dla bystrzaków, zaczniemy od dou.
To, e zaczniemy od dou, nie wynika wycznie z buntowniczego nastawienia (chocia
sprzeciw dla samego sprzeciwu jest cakiem zabawny!) — po prostu sia napdowa wikszoci
najbardziej znanych motywów, riffów i zagrywek rytmicznych pochodzi z nizin (patrzc
z perspektywy dwików na gitarze). Przypomnij sobie klasyczne riffy, o których pisaem
w tym rozdziale — Smoke on the Water, Iron Man czy Day Tripper — i pomyl, ile z nich opiera
si na niskich dwikach.
Majc to na uwadze, zagraj motyw na niskich strunach z rysunku 6.7, który przypomina
typowy rockowy riff. Wsuchaj si w jego upajajce, podziemne brzmienie. Muzycy Spinal
Tap byliby z Ciebie dumni.
Rysunek 6.8 przedstawia inn melodi, nieco ywsz ni ta z rysunku 6.7. Opiera si ona na
równomiernych ósemkach i zawiera kilka zaskakujcych zwrotów. Znajdziesz w niej take
seri przeskoków o wiksze interway, które w tym przypadku stanowi arpeggio na akordzie
a-moll.
120
Cz II: Podstawowe techniki gry
Rysunek 6.7.
Rockowa
melodia na
niskich dwi-
kach, wykorzy-
stujca najni-
sze struny
gitary
Rysunek 6.8.
Dynamiczne
ósemki w me-
lodii na niskich
dwikach
Droga na szczyt:
melodie na wyszych dwikach
Partie gitary prowadzcej zazwyczaj w duym stopniu korzystaj z wyszych rejestrów gitary,
gdzie melodie brzmi najbardziej naturalnie. Zanim przejdziesz na sam gór gryfu, zagraj
przykad z rysunku 6.9, aby sprawdzi potencja gitary do przebicia si przez zgiek sekcji
rytmicznej.
Rysunek 6.9.
Melodia na
wyszych
dwikach
w otwartej
pozycji
Jeli Twoja gitara brzczy, zamiast dawa misiste i kremowe brzmienie, zwiksz ilo
przesteru. Gdyby tego potrzebowa, w rozdziale 3. znajdziesz szczegóowe wskazówki,
jak tego dokona.
Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadzcej
121
Pozycje na gryfie
Jak dotd wszystkie melodie i wiczenia grae na najniszych progach (midzy pierwszym
a czwartym). W tej pozycji najatwiej znale na gryfie zapisane w nutach dwiki.
Gitara jest jednak wyposaona w znacznie wicej progów ni pierwsze cztery. W najniszej
pozycji moesz gra wikszo akordów, riffów na niskich strunach oraz cz melodii,
lecz kluczowym elementem solówek s wysze pozycje. Jest tak z dwóch powodów:
9
Im wyej na gryfie si znajdziesz, tym wyszy dwik bdziesz w stanie zagra. Gitara
jest instrumentem o niskim rejestrze — nuty, które czytasz z piciolinii, na gitarze s
o oktaw nisze. Z tego powodu przejcie na wysze progi pozwala Ci si przebi z melodi
przez pomruk basu oraz haas perkusji i innych gitar grajcych akordy w podstawowej
pozycji.
9
Na wyszych progach struny s bardziej elastyczne, co uatwia zmian progów oraz
stosowanie takich technik, jak podciganie strun, wibrato, hammer-on, pull-off,
slide i innych rodków ekspresji (wszystkie zostay opisane w rozdziale 9.).
Otwarta pozycja
Dotychczas grae gównie w otwartej pozycji, ale byo to celowe. Kiedy opanujesz cay gryf
i bdziesz w stanie zagra w kadym miejscu, z którego da si wydoby jaki dwik, otwarta
pozycja stanie si kwesti wyboru. Inaczej mówic, bdziesz gra w otwartej pozycji, gdy bdzie
to pasowao do muzycznego efektu, jaki zamierzasz osign.
Gitarzyci rockowi graj zarówno w otwartej, jak i w wyszych pozycjach (numer pozycji jest
okrelany przez próg, który przyciskasz palcem wskazujcym), poniewa róni si one
brzmieniem. Dla porównania: gitarzyci jazzowi staraj si unika otwartej pozycji, natomiast
folkowi niemal wcale nie korzystaj z wyszych. W rocku jednak stosuje si wszystkie, dlatego
musisz wiedzie, jakie s zalety i jednych, i drugich.
Pamitasz skal G-dur z rysunku 6.4? Bya to skala G w otwartej pozycji, poniewa wykorzystywaa
otwarte struny gitary. Teraz spróbujemy zagra te same dwiki w tym samym rytmie, ale w nieco
inny sposób.
Wysze, zamknite pozycje
Zmiana pozycji pozwala na przetransponowanie motywu w dowolne miejsce gryfu. Melodi
bez dwików na otwartych strunach moesz zacz od dowolnego progu — niezalenie od
tego, czy bdzie to pierwszy, czy pitnasty. Pozostae dwiki bd w takich samych interwaach.
To tak jak z pywaniem — jeli opanujesz technik utrzymywania si na powierzchni i poruszania
si, nie ma znaczenia, czy woda bdzie miaa pi metrów gbokoci, czy pi kilometrów.
No moe poza tym, e ta druga przypuszczalnie bdzie znacznie zimniejsza.
Wysze pozycje czasami nazywa si zamknitymi, poniewa nie wykorzystuj otwartych strun.
Kiedy opanujesz jaki motyw w dowolnej zamknitej pozycji, moesz przemieci go w dowolne
miejsce na gryfie — dziki temu uzyskasz ten sam motyw, tylko przetransponowany na inn
tonacj. Ta regua stosuje si take do akordów, jak ju wiesz z rozdziau 4., w którym poznae
akordy ruchome i barowe.
122
Cz II: Podstawowe techniki gry
Najlepsze jest jednak to, e moesz przenosi cae melodie — od razu zmieniajc ich tonacj
— czego pianici, trbacze czy flecici mog gitarzystom tylko zazdroci, poniewa nie s
w stanie tego zrobi z równ atwoci na swoich instrumentach.
Aby pozna wysze pozycje w praktyce, zagraj dwie oktawy skali G-dur na tych samych
dwikach, ale nie uywajc adnej otwartej struny. W ten sposób uzyskasz skal G-dur
w drugiej pozycji, tak jak na rysunku 6.10. Jest to druga pozycja, poniewa najniszy próg,
jaki naciskasz, definiuje nazw pozycji; w tym przypadku jest to drugi.
Rysunek 6.10.
Dwie oktawy
skali G-dur
w drugiej
pozycji
Kiedy j opanujesz, zagraj ten sam ukad palców w innych pozycjach. W ten sposób przetransponujesz
skal G-dur na inn tonacj.
Blisze spotkanie
z riffami na niszych rejestrach
Riffy pojawiy si ju wczeniej w tym rozdziale w przykadach melodii na niskich dwikach,
lecz teraz zajmiemy si nimi na powanie — nie dlatego, e pomagaj zilustrowa naprzemienne
piórkowanie lub zmian strun, lecz dla nich samych. W kocu przecie zajmujesz si muzyk
dla muzyki!
Najlepsze w niskich riffach s potne, basowe dwiki. Nie ma lepszego wyboru, jeli chodzi
o miadce, wstrzsajce ziemi, soczyste i trzeszczce, rozwalajce mózg na strzpy tony,
dlatego 99% riffów opiera si na tych wanie dwikach.
Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadzcej
123
Zacznij od klasycznego riffu na wiernutach z rysunku 6.11, zwanego boogie-woogie, boogie
lub kroczcym basem. Skada si on wycznie z dwików akordów oraz szóstego stopnia,
a kady akord jest ogrywany wedug tego samego schematu. Lecz sia tego motywu polega
wanie na powtórzeniu. Jest on tak zaraliwy, e Twoje uszy chciayby sysze ten sam
schemat przy kadym akordzie!
Rysunek 6.11.
Klasyczny riff
boogie-woogie
oparty na kro-
czcym basie
w G-dur
Czy mona to jako uproci:
skala pentatoniczna
Skale durowe i molowe by moe stanowi podwaliny edukacji muzycznej, lecz jako materia
melodyczny do ogrywania akordów brzmi, no có, akademicko. Gitarzyci rockowi maj
lepszy sposób na zaspokajanie swojego godu melodii: skal pentatoniczn.
Nie jest to rzecz jasna jedyna skala stosowana w solówkach rockowych, lecz z pewnoci
najbardziej popularna i najatwiejsza do nauczenia. Jej urok polega na tym, e dobrze brzmi
z kadym akordem w danej tonacji, wic niemal natychmiast moesz na jej podstawie zacz
tworzy muzyk.
Jak sugeruje jej nazwa, skada si ona z piciu dwików, czyli dwóch mniej ni normalna,
siedmiodwikowa skala durowa lub molowa. Dziki temu uzyskujesz bardziej otwarte
i mniej linearne brzmienie. Jest ona take w znacznym stopniu ambiwalentna, co stanowi jej
zalet, poniewa trudniej zagra „zy” dwik — czyli taki, który mimo i naley do danej
tonacji, nie pasuje do aktualnego akordu. Skala pentatoniczna wykorzystuje jedynie te najbardziej
uniwersalne dwiki.
124
Cz II: Podstawowe techniki gry
Nie jestem w stanie waciwie wyrazi jej znaczenia. Dla muzyki rockowej jest ona tym, czym
narkoza, prasa drukarska i wkrtarka akumulatorowa dla wspóczesnej cywilizacji — niezbdnym
narzdziem, bez którego ycie byoby znacznie trudniejsze.
Pierwsz skal pentatoniczn, jak poznasz, bdzie a-moll. Moesz jej uywa w solówkach,
ogrywajc akordy w tonacji a-moll, C-dur oraz progresji bluesowej w a-moll (przymiotnik
„bluesowy” moe oznacza albo specjaln, szeciodwikow skal, albo okrelon progresj
akordów). Dobrze sprawdza si take w tonacji A-dur i progresji bluesowej w C-dur.
Cakiem niele jak na skal, która ma o dwa dwiki mniej ni normalna.
Rysunek 6.12 przedstawia diagram gryfu, na którym znajduje si skala pentatoniczna w pitej
pozycji. Gryf jest w takim uoeniu, jak gdyby patrza na gitar od przodu, a nastpnie
przekrzywi j na lew stron. Jego diagram przypomina wic tabulatur — w tym sensie,
e pierwsza struna znajduje si na samej górze — jednak jest to faktyczny schemat gryfu,
a nie tabulatura. Na ciece 31. z doczonej do ksiki pyty ta skala jest grana z góry (czyli
od ósmego progu pierwszej struny) na dó (do pitego progu na szóstej strunie). Spróbuj j
zagra, chocia niekoniecznie w takim samym tempie jak na pycie — to nagranie jest po to,
eby mia pewno, i przyciskasz waciwe struny w odpowiednich miejscach.
Rysunek 6.12.
Diagram gryfu
przedstawiaj-
cy skal penta-
toniczn w pi-
tej pozycji
Na diagramie gryfu, tak jak na tabulaturze, najwysza linia oznacza pierwsz strun. Poza tym
to nie jest akord, tylko wszystkie moliwe dwiki skali pentatonicznej. Palec wskazujcy
przyciska te, które wypadaj na pitym progu, serdeczny te z siódmego progu, a may te z ósmego.
W tym schemacie skali palec rodkowy nie ma nic do roboty.
Skala pentatoniczna,
czyli trzy sposoby grania solówek
Teraz nauczysz si gra skal pentatoniczn do trzech rónych muzycznych podkadów:
9
progresji w tonacji durowej,
9
progresji w tonacji molowej,
9
progresji bluesowej.
Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadzcej
125
Ten sam schemat moesz wykorzysta do trzech rónych akompaniamentów.
To niewiarygodne zrzdzenie losu dla pocztkujcego gitarzysty, e moe zastosowa skrót
mylowy, szybk kalkulacj, pozwalajc na natychmiastowe zagranie solówki do kadego
durowego, molowego lub bluesowego utworu — po prostu wykonujc co, co zasadniczo
stanowi salonow sztuczk muzyczn. To wietne i byskawiczne rozwizanie, które pozwala
Ci niemal „od rki” zagra przyzwoicie brzmic muzyk.
Kiedy poznasz ju podstawy, by moe zechcesz si dowiedzie, dlaczego te dwiki
wspóbrzmi tak, a nie inaczej, ale na razie zacznijmy jam session!
Umie palec wskazujcy na pitym progu pierwszej struny. Rozlunij do, aby palce
swobodnie zwisay nad gryfem w okolicach szóstego, siódmego i ósmego progu. Twoja rka
jest gotowa do gry w pitej pozycji.
Zagraj motyw z rysunku 6.13. Jest to oparta na ósemkach schodzca skala pentatoniczna C-dur,
zaczynajca si od czwartego palca, który przyciska pierwsz strun na ósmym progu.
Rysunek 6.13.
Oparta na
ósemkach
schodzca
skala pentato-
niczna C-dur
Staraj si, aby kady dwik — od góry do dou — zabrzmia osobno, aby przyzwyczai si do
przyciskania progów i zmiany strun. Nie zastanawiaj si nad tym, czy uderzasz struny w gór,
czy w dó, póki nie bdziesz w stanie swobodnie przebiega palcami lewej rki po wszystkich
strunach — jak pajk po swojej sieci.
Ten schemat umoliwia trzymanie lewej rki w niezmienionej pozycji, poniewa wszystkie
palce s w stanie bez napinania dosign odpowiednich progów.
Teraz, gdy zagrae ju skal, spróbuj j wykorzysta w kontekcie muzycznym. Dziki temu
dowiadczysz magii, która bdzie miaa miejsce, kiedy zagrasz te same dwiki do utworów
w rónych tonacjach. Przedstawienie czas zacz!
Pentatonika w utworze o tonacji durowej
Rysunek 6.14 przedstawia progresj w C-dur w umiarkowanym tempie na 4/4. Solówka
stanowi mieszanin wiernut i ósemek, które nale do pentatonicznej skali C-dur, granej
w rónych pozycjach na gryfie. Na nagraniu w lewym kanale sycha sekcj rytmiczn, natomiast
w prawym — gitar prowadzc. Kiedy zaapiesz ju melodi gitary prowadzcej, przekr
balans na lewy kana (nie obra si) i spróbuj zagra j do podkadu, a nastpnie ustaw balans
na rodku i sprawd, jak dobrze Ci poszo.
126
Cz II: Podstawowe techniki gry
Rysunek 6.14.
Solówka
w umiarkowa-
nym tempie 4/4
w tonacji C-dur
Pentatonika w utworze o tonacji molowej
A teraz, jak mawiali w Monty Pythonie, co z zupenie innej beczki. Czyby? Rysunek 6.15
przedstawia motyw w innym klimacie (ciki backbeat na 4/4), w innej tonacji (a-moll),
lecz gitara prowadzca jest oparta na tych samych dwikach. Zwró uwag na uderzajco
odmienny efekt.
Rysunek 6.15.
Solówka do
cikiego back-
beatu na 4/4
w a-moll
Pentatonika w utworze o progresji bluesowej
A teraz, co niewiarygodne, nastpi kolejna zmiana klimatu, za Twoja partia bdzie si opieraa
na tej samej skali, co przykady z rysunków 6.14 i 6.15. Motyw z rysunku 6.16 to ywioowy
blues w rytmie mieszanym w tonacji A-dur. Zwró uwag na to, e ósemki z tego przykadu s
nierównomierne — powiniene je gra jako dusz i krótsz. Spraw, e bd ka.
Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadzcej
127
Rysunek 6.16.
Bluesowa
solówka
w ywym,
mieszanym
rytmie na 4/4
W nastpnej czci nie bdziesz ju musia si uczy adnych motywów — zaczniesz samodzielnie
je wymyla.
128
Cz II: Podstawowe techniki gry
Improwizowanie
W rocku, jazzie i bluesie improwizacja zajmuje poczesn rol. Umiejtno dobrego
improwizowania jest znacznie waniejsza od czystej techniki. Tworzenie szczerych,
wiarygodnych i inspirujcych solówek ma duo wiksze znaczenie od technicznej
dokadnoci i precyzji.
Najlepsi muzycy wiata to najwybitniejsi improwizatorzy, co nie oznacza, e s biegli technicznie.
Jedyna umiejtno, która jest równie istotna jak improwizowanie wietnych solówek, to pisanie
piosenek.
Ostatni przykad w tym rozdziale bdzie wic powicony improwizacji, która polega na
wybraniu zestawu dwików i stworzeniu z nich muzyki. Aby tego dokona, wykorzystaj
pentatoniczn skal w pitej pozycji, której nauczye si wczeniej. Rysunek 6.17 przedstawia
wolny, jazzujcy blues w rytmie mieszanym w tonacji A-dur. Nie zapomnij o nierównomiernym
graniu ósemek oraz bluesowym credo: nie musisz czu si le, eby gra bluesa… ale to pomaga.
Rysunek 6.17.
Wolny blues
w rytmie
mieszanym
w tonacji A-dur
Nuta kocowa
Improwizowanie to najatwiejsza umiejtno na wiecie (wystarczy znale waciwe dwiki
— i mona gra), a zarazem jedna z najtrudniejszych (trzeba na poczekaniu stworzy poruszajc
melodi). Im wicej dwików masz do wyboru, tym bogatsze jest Twoje muzyczne sownictwo,
za pomoc którego moesz wyrazi swój przekaz.
Rozdzia 6: W wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadzcej
129
Pentatoniczna skala stanowi wietny sposób na byskawiczne rozpoczcie tworzenia muzyki,
lecz istnieje ogromna liczba innych skal, które mog Ci pomóc w tworzeniu melodii. Moesz
te sucha innych gitarzystów w poszukiwaniu pomysów. Wykraczaj poza wszystkie skale,
do których przywykniesz, aby wydoby niecodzienne dwiki, oraz ucz si klasycznych solówek
z nagra, aby przekona si, co je napdzao. A przede wszystkim rozwijaj wasny sposób
frazowania i styl.
Techniki, które pomog Ci w zrealizowaniu tych celów, opisz w czci III oraz IV, wic na
razie trenuj swobodne przebiegi palców w dó i gór gryfu. Zaskakuj si, zmieniajc kierunek,
przeskakujc struny, a nawet dramatycznie powtarzajc pewne dwiki. Cz Twoich
najwspanialszych dokona muzycznych bdzie rezultatem zupenie niezamierzonych dziaa
— szczliwym przypadkiem. Lecz aby trafi na owe „zbiegi okolicznoci”, nie moesz i
najprostsz ciek. Bd miay, odwany, podejmuj ryzyko i improwizuj!
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
poradniki gitara rockowa dla bystrzakow jon chappell ebook
Gitara klasyczna dla bystrzakow giklby
Gitara klasyczna dla bystrzakow giklby
Gitara klasyczna dla bystrzakow giklby
Gitara klasyczna dla bystrzakow
Gitara klasyczna dla bystrzakow
Gitara klasyczna dla bystrzakow giklby
Gitara klasyczna dla bystrzakow giklby
Gitara klasyczna dla bystrzakow giklby
więcej podobnych podstron