Gitara rockowa
dla bystrzaków
Autor: Jon Chappell, Carl Verheyen
T³umaczenie: Marcin Machnik, Seweryn Wrona
ISBN: 978-83-246-2038-8
Tytu³ orygina³u:
Rock Guitar for Dummies
Format: 180x235, stron: 336
Dowiedz siê wiêcej, i zostañ gwiazd¹ rocka!
Przygotuj siê na niez³¹ rock and roll'ow¹ jazdê!
Gitara pojawi³a siê w Europie oko³o XIII wieku i na dobre zadomowi³a siê w Hiszpanii,
staj¹c siê tam instrumentem narodowym. W 1935 roku George Beauchamp u¿ywaj¹c
prostych narzêdzi, kawa³ków drutu oraz magnesów, skonstruowa³ pierwszy przetwornik
gitarowy. Czy wyobra¿asz sobie najwiêksze przeboje Jimiego Hendrixa , Led Zeppelin,
Pata Methen'ego, Pink Floyd, Metallicy, czy Carlosa Santany bez charakterystycznych
dzwiêków nie do podrobienia? Bez wyj¹tkowego brzmienia gitary elektrycznej?
Nie na darmo Stare Dobre Ma³¿eñstwo œpiewa³o Woli gitarê mieæ za ¿onê, z gitar¹
bierze œlub. Gitara gra tak g³oœno, jak chcesz, mo¿esz po¿yczyæ j¹ przyjacielowi i nie
wychodzi z innymi gitarami na krêgle. Nie musisz mieæ makija¿u, by czule siê do niej
tuliæ, nigdy te¿ nie boli jej wzmacniacz. Ponadto, nie jest ¿adnym obciachem korzystaæ
z kursów gry na „wioœle”, a ta ksi¹¿ka idealnie siê do tego nadaje! Niezale¿nie od tego,
czy planujesz karierê rockowego idola, czy po prostu chcia³byœ poimprowizowaæ trochê
ze znajomymi -- ten podrêcznik wraz z p³yt¹ stanowi najbardziej przystêpny zestaw
do nauki podstaw gry na gitarze elektrycznej.
WeŸ j¹ w ramiona:
•
dzia³anie gitary, wzmacniacza i uzyskiwanie zamierzonych efektów,
•
od prostych akordów po soczyste, rozpalaj¹ce riffy,
•
motywy w ró¿nych stylach — klasyczny rock, heavy metal, hip-hop,
rock po³udniowoamerykañski czy progresywny,
•
power chordy i figury rytmiczne,
•
solówki oraz bluesowa i rockandrollowa gitara prowadz¹ca,
•
ró¿ne zagrywki, od rockabilly po rap rock,
•
konserwacja Twojego sprzêtu.
P³yta CD zawiera:
•
riffy na gitarê prowadz¹c¹
•
podk³ady gry rytmicznej
Spis tre!ci
O autorze ................................................................................................................................. 15
Podzi"kowania od autora ........................................................................................................ 17
S#owo wst"pne ....................................................................................................................... 19
Wprowadzenie ......................................................................................................................... 21
O ksi!"ce .....................................................................................................................................................21
Nie a" tak bardzo naiwne za#o"enia ................................................................................................................22
Konwencje u"yte w tej ksi!"ce ........................................................................................................................22
Jak podzielona jest ksi!"ka .............................................................................................................................23
Cz$%& I: Chc$ by& gwiazd! rock and rolla ...................................................................................................23
Cz$%& II: Podstawowe techniki gry .............................................................................................................23
Cz$%& III: Zaawansowane techniki, które zrobi! z Ciebie prawdziwego rockmana .........................................24
Cz$%& IV: Ró"ne style rocka ......................................................................................................................24
Cz$%& V: W poszukiwaniu idealnego brzmienia ..........................................................................................24
Cz$%& VI: Dekalogi ..................................................................................................................................24
Dodatek ...................................................................................................................................................24
Ikony wykorzystane w ksi!"ce .........................................................................................................................25
Co dalej .......................................................................................................................................................25
Cz "# I: Chc by# gwiazd% rock and rolla .......................27
Rozdzia# 1: To tylko gitara rockowa… ale tego w#a!nie chc"! .............................................. 29
Ró"nice mi$dzy gitar! rockow! i akustyczn! — to nie tylko g#o%no%& ................................................................30
Tembr, czyli cechy brzmienia ....................................................................................................................30
Sygna# .....................................................................................................................................................31
Przesterowanie i wybrzmienie ....................................................................................................................32
No i g#o%no%& ............................................................................................................................................32
Przyk#ady do s#uchania .............................................................................................................................33
Poznawanie podstaw: Trio Mocy ...................................................................................................................34
Gitara elektryczna .....................................................................................................................................34
Wzmacniacz .............................................................................................................................................38
Efekty ......................................................................................................................................................39
Zrozumie&, jak dzia#a gitara elektryczna .........................................................................................................40
Drgania strun i wysoko%& d)wi$ku...............................................................................................................41
Naci!g kontra d#ugo%& ...............................................................................................................................41
Twoje r$ce ...............................................................................................................................................42
Przetworniki i wzmocnienie .......................................................................................................................42
6
Gitara rockowa dla bystrzaków
Dodatki do Twojej gitary ............................................................................................................................... 43
Kostki (piórka) ......................................................................................................................................... 43
Paski ....................................................................................................................................................... 44
Kable ...................................................................................................................................................... 44
Tunery .................................................................................................................................................... 44
Rozdzia# 2: We' j( w ramiona .................................................................................................. 45
Najpierw musisz j! chwyci& ............................................................................................................................ 45
Pozycja siedz!ca ....................................................................................................................................... 46
Pozycja stoj!ca ......................................................................................................................................... 46
Pozycja lewej r$ki .......................................................................................................................................... 47
Przyciskanie progów ................................................................................................................................. 48
Wkrocz do akcji ........................................................................................................................................ 48
Pozycja prawej r$ki ....................................................................................................................................... 49
Gra za pomoc! piórka ............................................................................................................................... 50
Gra za pomoc! palców .............................................................................................................................. 51
Wa"ny jest w#a%ciwy strój: tuner elektroniczny ............................................................................................. 51
Co to w#a%ciwie jest? ................................................................................................................................. 51
Jak to dzia#a? ............................................................................................................................................ 52
Podstawy zapisu d)wi$ków, które nie zrobi! Ci krzywdy .................................................................................. 52
Czytanie diagramu akordu ......................................................................................................................... 53
Czytanie rytmicznych slashów .................................................................................................................... 54
Czytanie tabulatury ................................................................................................................................... 55
Tworzenie muzyki, czyli jak zagra& akord ....................................................................................................... 55
Palcowanie akordów ................................................................................................................................. 55
Uderzanie akordu ..................................................................................................................................... 56
Rozdzia# 3: Jej druga po#ówka — wzmacniacz ....................................................................... 57
Jak dzia#a wzmacniacz ................................................................................................................................... 58
-cie"ka sygna#u ............................................................................................................................................. 58
Przedwzmacniacz ..................................................................................................................................... 59
Regulacja barwy ....................................................................................................................................... 59
Efekty ...................................................................................................................................................... 60
Wzmacniacz mocy .................................................................................................................................... 61
Krótka wycieczka po wn$trzu wzmacniacza ..................................................................................................... 61
Obudowa: wszystko na swoim miejscu ........................................................................................................ 61
Panel sterowania: przejmij kontrol$ ................................................................................................................ 62
Wej%cia poszczególnych kana#ów ............................................................................................................... 62
Ga#ki przedwzmacniacza i wzmacniacza mocy ............................................................................................ 63
Ga#ki barwy ............................................................................................................................................. 64
Wbudowane efekty ................................................................................................................................... 65
Zawsze mo"esz wybra& inne wyj%cie ............................................................................................................... 66
Speaker out .............................................................................................................................................. 67
Wyj%cie s#uchawkowe ................................................................................................................................ 67
Direct out ................................................................................................................................................. 67
P$tla efektów ............................................................................................................................................ 67
Wej%cie liniowe ......................................................................................................................................... 68
Ró"ne inne „otwory” ................................................................................................................................ 68
Ostatnie ogniwo: g#o%nik ........................................................................................................................... 69
Spis tre!ci
7
Pod#!czenie i w#!czenie .................................................................................................................................69
Przede wszystkim bezpiecze<stwo ..............................................................................................................69
W#!czanie i wy#!czanie w sze%ciu krokach ...................................................................................................70
Pierwsze d)wi$ki ...........................................................................................................................................71
Ustawianie ga#ek ......................................................................................................................................71
Prze#!czanie kana#ów ................................................................................................................................73
Co zrobi&, gdy nie masz wzmacniacza .............................................................................................................73
Pod#!czenie gitary do zestawu stereo lub „boomboksa” ...............................................................................74
Pod#!czenie do wzmacniacza s#uchawkowego .............................................................................................75
Teraz to ju" nie jest czarna magia ...................................................................................................................75
Cz "# II: Podstawowe techniki gry .................................77
Rozdzia# 4: Co! dla lewej r"ki: akordy .................................................................................... 79
Bez akordów si$ nie ob$dzie ..........................................................................................................................79
Zacznij od otwartych akordów .......................................................................................................................80
W#!cz do gry power chordy ...........................................................................................................................80
Ruchome power chordy ............................................................................................................................82
Power w praktyce .....................................................................................................................................83
Wejd) w barowy nastrój ................................................................................................................................84
Jak si$ upora& z akordami barowymi ...........................................................................................................84
Akordy barowe oparte na E ......................................................................................................................85
Przemieszczanie akordu E wzd#u" gryfu .....................................................................................................86
Inne rodzaje akordu E: molowe, septymowe, molowe septymowe i zawieszone ..............................................86
Akordy barowe oparte na A ......................................................................................................................88
Przemieszczanie akordu A ........................................................................................................................89
Inne rodzaje akordu A: molowe, septymowe, molowe septymowe, zawieszone i durowe septymowe ................89
Rozdzia# 5: W prawo patrz: techniki rytmiczne prawej r"ki .................................................... 91
Uderzanie w struny .......................................................................................................................................91
Uderzenia w dó# .......................................................................................................................................92
Uderzenia w gór$ .....................................................................................................................................93
=!czenie uderze< w gór$ i uderze< w dó# ...................................................................................................93
=!czenie pojedynczych d)wi$ków i akordów ...................................................................................................96
Technika grania d)wi$ków basowych z akordami ........................................................................................97
Bum-czik ..................................................................................................................................................97
Zmienna linia basu ...................................................................................................................................98
Zak#ócenia rytmu: uderzenia synkopowane .....................................................................................................99
Odczytywanie synkopy: kropki i #uki legato .................................................................................................99
Granie synkopowanych schematów rytmicznych ..........................................................................................99
Daj lewej r$ce chwil$ przerwy ...................................................................................................................... 101
T#umienie strun lew! r$k! .......................................................................................................................101
Sugerowanie synkopowania .....................................................................................................................102
Wró&my do prawej r$ki ...............................................................................................................................102
T#umienie strun praw! r$k! .....................................................................................................................102
Prze#am schemat gry akordowej: zmiany palcowania lewej r$ki w trakcie bicia .................................................103
8
Gitara rockowa dla bystrzaków
Prawa d#o< to nie tylko piórko ..................................................................................................................... 104
Wprowadzenie do ró"nych styli gry rytmicznej ............................................................................................ 106
Prosty rytm na cztery .............................................................................................................................. 107
„Two-beat” ............................................................................................................................................ 107
Rytm szesnastkowy ................................................................................................................................. 108
Metalowy galop ...................................................................................................................................... 108
Rytm reggae ........................................................................................................................................... 108
Rytm na trzy .......................................................................................................................................... 109
Rozdzia# 6: W !wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz(cej ........................... 111
Przejmij prowadzenie .................................................................................................................................. 111
Jak trzyma& piórko? ..................................................................................................................................... 113
Przejd) do ataku ......................................................................................................................................... 113
Uderzanie pojedynczych strun w gór$ i w dó# ................................................................................................... 113
Granie pojedynczych d)wi$ków .................................................................................................................... 113
Technika gry pojedynczych d)wi$ków ...................................................................................................... 114
Naprzemienne piórkowanie ..................................................................................................................... 116
Granie melodii na ró"nych strunach ......................................................................................................... 116
Skale ..................................................................................................................................................... 116
Pasa"e ................................................................................................................................................... 118
=!czenie zmian o jeden stopie< z pasa"owymi przeskokami ....................................................................... 119
Zacznij od do#u: melodie na ni"szych d)wi$kach ........................................................................................... 119
Droga na szczyt: melodie na wy"szych d)wi$kach .......................................................................................... 120
Pozycje na gryfie ......................................................................................................................................... 121
Otwarta pozycja ..................................................................................................................................... 121
Wy"sze, zamkni$te pozycje ...................................................................................................................... 121
Bli"sze spotkanie z riffami na ni"szych rejestrach ........................................................................................... 122
Czy mo"na to jako% upro%ci&: skala pentatoniczna .......................................................................................... 123
Skala pentatoniczna, czyli trzy sposoby grania solówek .................................................................................. 124
Pentatonika w utworze o tonacji durowej .................................................................................................. 125
Pentatonika w utworze o tonacji molowej .................................................................................................. 126
Pentatonika w utworze o progresji bluesowej ............................................................................................. 126
Improwizowanie .......................................................................................................................................... 128
Nuta ko<cowa ............................................................................................................................................ 128
Rozdzia# 7: Porywaj(ce riffy ................................................................................................... 131
Wejd) w klimat: najprostsze riffy .................................................................................................................. 132
Riffy na ca#ych nutach i pó#nutach ........................................................................................................... 132
Riffy na ósemkach i &wier&nutach ............................................................................................................. 132
Riffy szesnastkowe .................................................................................................................................. 134
Synkopowanie ósemkowe ........................................................................................................................ 135
Co dwie nuty, to nie jedna: technika double-stop ........................................................................................... 137
=!czenie riffów na pojedynczych nutach z akordami ...................................................................................... 138
Poszukiwanie w#asnego stylu ........................................................................................................................ 140
Spis tre!ci
9
Cz "# III: Zaawansowane techniki,
które zrobi% z Ciebie prawdziwego rockmana ................141
Rozdzia# 8: Granie w wy*szych pozycjach ............................................................................. 143
Si$gaj wy"ej, czyli w$drówka w gór$ gryfu .....................................................................................................143
Pierwsze skoki na wy"sze progi ................................................................................................................144
Technika double-stop w górze gryfu .........................................................................................................145
Skale do gry solowej w zamkni$tych pozycjach ..............................................................................................146
Granie w okre%lonej pozycji .........................................................................................................................146
Jak okre%li& pozycj$ .................................................................................................................................146
Jak wybra& pozycj$ ..................................................................................................................................147
Stosowanie ruchomych skal pentatonicznych ...................................................................................................148
Pozycja wyj%ciowa ..................................................................................................................................148
Wyj%cie z pozycji wyj%ciowej ....................................................................................................................148
Zej%cie poni"ej pozycji wyj%ciowej ............................................................................................................149
Poruszanie si$ mi$dzy pozycjami .............................................................................................................150
W poszukiwaniu pi$ciu pozycji skali pentatonicznej .......................................................................................151
Nie bój si$ zmian ........................................................................................................................................153
Zagrywki podró"nicze .............................................................................................................................153
Z otch#ani na szczyt ................................................................................................................................153
Sk!d wiedzie&, gdzie zagra& .........................................................................................................................154
Pozycja a tonacja ....................................................................................................................................154
Wybór pozycji ........................................................................................................................................156
Pi$& pozycji w praktyce ...........................................................................................................................156
Rozdzia# 9: Ekspresja, czyli jak sprawi+, *e gitara zacznie „!piewa+” ................................. 159
„M#otkowanie”, czyli hammer-on .................................................................................................................160
Sztuka podrywania, czyli pull-off ..................................................................................................................161
Slide, czyli %lizgawka ...................................................................................................................................162
Podci!gnij si$ w podci!ganiu .......................................................................................................................163
Podci!ganie i opuszczanie .......................................................................................................................164
Podci!ganie wst$pne ...............................................................................................................................165
Wibrato, które wprawi Ci$ w dr"enie ............................................................................................................165
Fla"olety, czyli muzyczna przyprawa ............................................................................................................166
Nie wahaj si$ gra& wajch! ............................................................................................................................167
A teraz wszystko naraz ................................................................................................................................168
Cz "# IV: Ró&ne style rocka .........................................171
Rozdzia# 10: Wczesne lata rock and rolla ............................................................................. 173
Kluczow! spraw! jest w#a%ciwy sposób uderzania w struny .............................................................................174
R&B wychodzi na powierzchni$ — Bo Diddley .........................................................................................174
Kiedy rock pozna# teksa<skie brzmienie — Buddy Holly ...............................................................................175
Doo wop zdobywa rzesze fanów ...................................................................................................................176
I-vi-ii-V: 12/8 .........................................................................................................................................176
I-vi-IV-V: zwyk#e ósemki .........................................................................................................................177
I-vi-ii-V: rytm mieszany ...........................................................................................................................177
10
Gitara rockowa dla bystrzaków
Po#!czenie country z bluesem, czyli rytm rockabilly ........................................................................................ 179
Powstanie rockandrollowego stylu gry na gitarze — Chuck Berry ................................................................... 181
Muzyka surfowa .......................................................................................................................................... 182
Nadci!ga brytyjska inwazja .......................................................................................................................... 184
The Beatles „I Saw Her Standing There” ............................................................................................... 185
Melodyjne riffy w stylu The Beatles ......................................................................................................... 186
Riffy na wysokich i niskich d)wi$kach ...................................................................................................... 187
Rozdzia# 11: Z#ote lata klasycznego rocka ............................................................................ 189
Trudniejsze riffy i figury rytmiczne ............................................................................................................... 189
Motyw rytmiczny oparty na riffie .............................................................................................................. 189
Motyw rytmiczny oparty na akordach ....................................................................................................... 190
Studiowanie klasycznych mistrzów rocka ....................................................................................................... 192
Inwazja brytyjska .................................................................................................................................... 192
Blues przebija si$ na powierzchni$ ........................................................................................................... 195
Rock latynoski — Carlos Santana ........................................................................................................... 200
Rock po#udniowy .................................................................................................................................... 201
Wskrzeszenie dogorywaj!cego bluesa — Stevie Ray Vaughan ................................................................... 204
Rock neoklasyczny — Aerosmith ............................................................................................................ 206
Po#!czenie country i rockowego stylu grania gitary prowadz!cej — The Eagles ............................................... 206
The Edge nadaje muzyce epick! struktur$ .................................................................................................... 209
Rozdzia# 12: Heavy metal ....................................................................................................... 211
Pojawienie si$ metalu .................................................................................................................................. 211
Riffy Black Sabbath, które rozsadz! Ci czaszk$ ........................................................................................ 212
Barokowa eksplozja Ritchiego Blackmore’a .............................................................................................. 213
Era gwiazd, czyli rock stadionowy ................................................................................................................ 214
Kiss — makija"e i p#on!ce gitary ............................................................................................................. 214
Przyjazne dla radia riffy Bostonu ............................................................................................................. 214
Rewolucja d)wi$kowa Van Halena .......................................................................................................... 216
Ha#as barowy Angusa Younga ................................................................................................................ 216
Pocz!tki inwazji europejskiego metalu .......................................................................................................... 218
Upychanie fanów na trybunach, czyli heavy metalowe hity lat osiemdziesi!tych ............................................... 219
Metalowy atak Randy’ego Rhoadsa ......................................................................................................... 219
Yngwie Malmsteen, szwedzki demon szybko%ci ......................................................................................... 219
Ci$"kie riffy Metalliki .............................................................................................................................. 221
Z impetem w nowe stulecie .......................................................................................................................... 221
Szalona szybko%& Dimebaga Darrella ....................................................................................................... 222
Alice in Chains ...................................................................................................................................... 222
Kornografia ............................................................................................................................................ 223
Rozdzia# 13: Rock progresywny i jazzrock ............................................................................. 225
Pierwsza fala rocka progresywnego ............................................................................................................... 225
Powiedz tak! — Yes i eklektyczna wirtuozeria Steve’a Howe’a .................................................................. 225
Upiorne gitary Genesis ........................................................................................................................... 227
Wycieczki gitarowe Roberta Frippa ......................................................................................................... 228
Przestrzenny blues Pink Floyd ................................................................................................................ 229
Akustyczny art rock — Emerson, Lake & Palmer .................................................................................... 229
Spis tre!ci
11
Unia dwóch styli — progresywny rock #!czy si$ z metalem .............................................................................231
Na scenie z Alexem Lifesonem z Rush ....................................................................................................231
Pi#owanie drewna — riffy Jethro Tull ......................................................................................................232
Jazzrock trafia na listy przebojów ..................................................................................................................233
Elegancki jazzpop grupy Steely Dan ........................................................................................................233
Uczuciowy jazz George’a Bensona ..........................................................................................................234
Wyszukany jazzpop Pata Metheny’ego ....................................................................................................235
Toto Steve’a Lukathera — rockowe monstrum .........................................................................................236
Legendy jazzrocka ......................................................................................................................................238
Czysta wirtuozeria — John McLaughlin i Al Di Meola ............................................................................239
Jazzowy powrót Jeffa Becka .....................................................................................................................240
Cz "# V: W poszukiwaniu idealnego brzmienia ...............243
Rozdzia# 14: W pogoni za sprz"tem — jak znale'+ ten wymarzony ...................................... 245
Jak wydoby& z gitary to, czego oczekujesz ......................................................................................................245
Otaksuj jej cia#o, czyli korpus gitary .........................................................................................................246
Sprawdzanie gryfu i podstrunnicy ............................................................................................................247
Dostrój si$ do stroików, mostka i siode#ka .................................................................................................249
Sprawdzanie przetworników i elektryki .....................................................................................................250
Jaki rodzaj gitary wybra&? ........................................................................................................................253
Wybór najlepszego wzmacniacza, który o"ywi Twoj! gitar$ ............................................................................254
Konfiguracje wzmacniaczy .......................................................................................................................255
Najwa"niejsze cechy ................................................................................................................................256
Podsumowanie ...........................................................................................................................................257
Rozdzia# 15: Dzikie i szalone brzmienia — efekty gitarowe ................................................. 259
Ró"ne grupy efektów ...................................................................................................................................259
Wybór typu efektu .......................................................................................................................................260
Kostki ....................................................................................................................................................260
Multiefekty pod#ogowe ............................................................................................................................261
Efekty montowane w racku ......................................................................................................................261
Wbudowane efekty .................................................................................................................................261
Najwa"niejsze poj$cia zwi!zane z efektami ....................................................................................................261
Efekty modyfikuj!ce wzmocnienie — overdrive, distortion i fuzz .....................................................................262
Overdrive ...............................................................................................................................................263
Distortion ...............................................................................................................................................263
Fuzz ......................................................................................................................................................263
Podbijanie lub t#umienie, czyli regulacja dynamiki .........................................................................................264
Kompresory ...........................................................................................................................................264
Bramki szumów ......................................................................................................................................265
Granie ze s#uchu — efekty modyfikuj!ce barw$ .............................................................................................266
EQ, czyli equalizer .................................................................................................................................266
Filtry .....................................................................................................................................................268
Panuj nad nat$"eniem d)wi$ku, czyli inne efekty modyfikuj!ce g#o%no%& ..........................................................269
Peda# g#o%no%ci .......................................................................................................................................269
Tremolo .................................................................................................................................................270
12
Gitara rockowa dla bystrzaków
Wyra)na zmiana, czyli efekty modulacyjne .................................................................................................... 270
Chorus ................................................................................................................................................... 270
Flanger .................................................................................................................................................. 271
Phase shifter lub phaser .......................................................................................................................... 272
Rotating speaker lub Leslie ..................................................................................................................... 272
Pitch shifter i octave divider ..................................................................................................................... 273
Dajcie mi wi$cej przestrzeni, czyli czwarty rodzaj efektów ............................................................................... 273
Delay lub echo ....................................................................................................................................... 274
Reverb ................................................................................................................................................... 275
Projektowanie linii sygna#u .......................................................................................................................... 276
Przeno%ny organizer, czyli skrzynka na efekty .............................................................................................. 277
Rozdzia# 16: Konserwacja i opiekowanie si" gitar( elektryczn( .......................................... 279
Niezb$dny zestaw narz$dzi .......................................................................................................................... 280
Podstawowe wyposa"enie ........................................................................................................................ 280
Zaawansowane narz$dzia ....................................................................................................................... 281
Wymiana strun ........................................................................................................................................... 282
Wybór w#a%ciwych strun .......................................................................................................................... 282
-ci!ganie starych strun ............................................................................................................................ 284
Zak#adanie nowych strun ........................................................................................................................ 286
Czyszczenie poszczególnych elementów gitary .................................................................................................... 288
Struny ................................................................................................................................................... 289
Korpus, gryf i elementy osprz$tu .............................................................................................................. 289
Progi ..................................................................................................................................................... 289
Uk#ad elektryczny ................................................................................................................................... 290
Regulacja, czyli co zrobi&, "eby Twoja gitara gra#a jak najlepiej ...................................................................... 290
Sygna#y ostrzegawcze .............................................................................................................................. 291
Napi$cie spr$"yn mostkowych .................................................................................................................. 293
Rozwi!zywanie mniejszych problemów z uk#adem elektrycznym ................................................................. 294
Naprawa wzmacniacza i efektów .................................................................................................................. 295
Wymiana bezpiecznika ............................................................................................................................ 295
Czyszczenie i wymiana lamp pró"niowych ................................................................................................ 295
G#o%niki ................................................................................................................................................. 295
Rozwi!zania najcz$stszych problemów ......................................................................................................... 296
Przechowywanie gitary ................................................................................................................................ 297
Cz "# VI: Dekalogi ..................................................... 299
Rozdzia# 17: Dziesi"ciu gitarzystów rockowych, którzy zmienili histori" .............................. 301
Chuck Berry ............................................................................................................................................... 301
Eric Clapton ............................................................................................................................................... 302
Jimi Hendrix ............................................................................................................................................... 302
Jeff Beck ..................................................................................................................................................... 302
Jimmy Page ................................................................................................................................................ 302
Eddie Van Halen ....................................................................................................................................... 303
Stevie Ray Vaughan ................................................................................................................................... 303
Eric Johnson ............................................................................................................................................... 303
Steve Vai ................................................................................................................................................... 304
Kurt Cobain ............................................................................................................................................... 304
Spis tre!ci
13
Rozdzia# 18: Dziesi"+ albumów rockowych, które musisz mie+ ........................................... 305
The Beatles, Rubber Soul (1965) ...............................................................................................................305
Jimi Hendrix Experience, Are You Experienced (1967) ...............................................................................306
Led Zeppelin, Led Zeppelin II (1969) .......................................................................................................306
The Who, Who’s Next? (1971) ..................................................................................................................306
The Rolling Stones, Exile on Main Street (1972) ........................................................................................306
Jeff Beck, Blow by Blow (1975) ..................................................................................................................307
Van Halen, Van Halen (1978) ..................................................................................................................307
Joe Satriani, Surfing with the Alien (1987) ..................................................................................................307
Metallica, Metallica (The Black Album) (1991) ..........................................................................................308
Korn, Issues (1999) ....................................................................................................................................308
Rozdzia# 19: Dziesi"+ klasycznych gitar rockowych ............................................................. 309
Fender Telecaster .......................................................................................................................................309
Gibson Les Paul .........................................................................................................................................310
Fender Stratocaster .....................................................................................................................................310
Gibson z serii ES ........................................................................................................................................310
Gibson Flying V .........................................................................................................................................310
Mosrite Ventures Model .............................................................................................................................311
Rickenbacker 360/12 ..................................................................................................................................311
Ibanez Iceman .............................................................................................................................................311
„Super Strat” .............................................................................................................................................311
Paul Reed Smith ........................................................................................................................................312
Dodatek Jak korzysta# z p(yty ....................................313
Jak znale)& w#a%ciw! %cie"k$ .........................................................................................................................313
Naliczanie ..............................................................................................................................................313
Aran"acja stereofoniczna .........................................................................................................................314
-cie"ki na p#ycie .........................................................................................................................................314
Skorowidz ............................................................................................................................ 321
Rozdzia# 6
W !wietle reflektorów:
wprowadzenie do gitary
prowadz(cej
W tym rozdziale:
Poznasz skale, arpeggia i typowe zagrywki.
Nauczysz si$ czyta% zapis nutowy.
Po%wiczysz riffy.
Dowiesz si$, jak improwizowa% dobre solówki.
olówki stanowi( najbardziej widowiskowy i ol)niewaj(cy rockowy sposób gry na gitarze.
Potrafi( przekaza% pe*n( gam$ emocji — od +a*o)ci i sentymentalizmu po wrzaskliw(
i szalon( beztrosk$ — czasem w tym samym motywie. Podczas gdy riffy s( ugruntowane,
skomponowane i emanuj( si*( za pomoc( swej niewzruszonej sta*o)ci, gitara prowadz(ca
wznosi si$ na wy+yny muzycznej bosko)ci, szybuj(c w bezkresnych przestrzeniach inspiracji.
Wszyscy najwi$ksi gitarzy)ci — od Erica Claptona i Jimiego Hendrixa po Eddiego Van Halena
i Stevego Vaia — potrafili si$ w ten sposób wznosi%, ale oprócz tego byli zdyscyplinowanymi
mistrzami swoich instrumentów. Uda*o im si$ rozwi(za% odwieczny artystyczny paradoks
i uzyska% ca*kowicie kontrolowan( absolutn( wolno)%.
Kiedy zaczniesz rozwija% podstawowe techniki gry gitary prowadz(cej, nie zapominaj o tym,
+e w Twojej muzyce kryje si$ potencja* wywo*ywania pot$+nych emocji. Uwa+aj, +eby ich
nadmiar nie spali* Twojego wzmacniacza!
W tym rozdziale skupimy si$ na palcach lewej r$ki i precyzyjnym piórkowaniu. Zdradz$ Ci
tak+e, dlaczego ca*a ta gra jest warta )wieczki.
Przejmij prowadzenie
Musisz umie$ zagra$ wiele d(wi)ków, aby w.a/ciwie wydoby$ nieliczne.
To powiedzenie nieznanego (prawdopodobnie wschodniego) pochodzenia z pewno)ci(
stosuje si$ do rocka, poniewa+ najlepiej by by*o, gdyby) najpierw nauczy* si$ akordów (które
sk*adaj( si$ z przynajmniej trzech d;wi$ków), a potem zacz(* gra% pojedynczymi d;wi$kami,
co jest istot( gitary prowadz(cej.
S
112
Cz"!+ II: Podstawowe techniki gry
Tak naprawd$ nie musisz opanowa% gry akordowej, zanim zabierzesz si$ do gitary prowadz(cej.
Takie podej)cie jest jednak uzasadnione chocia+by z technicznego punktu widzenia — do
grania rytmu nie potrzebujesz a+ tak precyzyjnych uderze< prawej r$ki. Dla wi$kszo)ci
pocz(tkuj(cych gitarzystów tr(canie wielu strun jest *atwiejsze ni+ trafianie w pojedyncze.
Teraz jednak nadszed* czas na wypraw$ w )wiat pojedynczych d;wi$ków, w którym uderzasz
tylko jedn( strun$ jednocze)nie, a kluczowe znaczenie ma trafienie we w*a)ciw(. Wymaga on
tak+e znacznie wi$kszej ruchliwo)ci lewej r$ki.
Pojedyncze d;wi$ki mo+esz gra% na ró+ne sposoby. Cztery najwa+niejsze to:
Melodia:
to podstawowy sposób gry pojedynczymi d;wi$kami na gitarze. Mo+e stanowi%
skomponowany motyw lub improwizowany przerywniki, a tak+e solówk$, która
wykorzystuje melodi$ jako punkt wyj)cia.
Arpeggio:
polega na graniu akordów roz*o+onych na poszczególne d;wi$ki, wi$c tak+e
jest sposobem grania pojedynczych d;wi$ków. Arpeggio mo+esz stosowa% jako rodzaj
akompaniamentu (tak jak w palcowanym przyk*adzie z rozdzia*u 5.) lub jako gitar$
prowadz(c(, co stosuje wielu hardrockowych i heavymetalowych gitarzystów, takich jak
Eddie Van Halen i Randy Rhoads. Wielu z nich wplata w swoje solówki kilka taktów
arpeggia, czego rezultaty bywaj( nies*ychanie emocjonuj(ce.
Riff:
to autonomiczna fraza muzyczna, skomponowana zazwyczaj z pojedynczych
d;wi$ków i wykorzystywana jako strukturalna cz$)% utworu lub jego cz$)ci. @(czy on
melodi$ i gitar$ rytmiczn(, poniewa+ ma wspólne cechy z jednym i drugim sposobem
grania. Jest zazwyczaj kilka razy powtarzany i w danej cz$)ci utworu s*u+y jako motyw
akompaniuj(cy.
Przypomnij sobie wpadaj(ce w ucho riffy z utworów Day Tripper i Birthday The Beatles,
Satisfaction
The Rolling Stones, Walk This Way Aerosmith, Sunshine of Your Love Cream,
Whole
Lotta Love i Black Dog Led Zeppelin, Crazy Train Ozzy’ego Osbourne’a oraz You
Give Love a Bad
Name Bon Jovi. Wszystkie te piosenki opieraj( si$ na rozpoznawalnych
i *atwych do zapami$tania motywach.
Riffy nie zawsze s( zbudowane z pojedynczych d;wi$ków. Na przyk*ad w Smoke on the
Water
Deep Purple i Iron Man Black Sabbath s( one z*o+one z wielod;wi$ków granych
jednocze)nie. Riff mo+e by% tak+e zagrany w harmonii przez dwie lub wi$cej gitar. Z takich
zagrywek s( znani The Allman Brothers i The Eagles.
Swobodna improwizacja:
nie jest to uznany termin muzyczny, tylko fraza opisuj(ca
dowolny fragment partii gitary prowadz(cej, który niekoniecznie opiera si$ na melodii.
Swobodna improwizacja nie musi nawet by% melodyjna. Przeskoki o du+e interwa*y,
granie perkusyjne, efekty muzyczne i sekwencje d;wi$ków (takie jak na przyk*ad schematy
szybko powtarzanych nut, a nawet jednej nuty) — wszystkie te )rodki wyrazu mog( bra%
udzia* w budowaniu ekscytuj(cej solówki lub pasa+u.
Terminy gitara prowadz@ca, melodia, g.ówny motyw, riff, solówka czy improwizacja oznaczaj( ró+ne
sposoby grania pojedynczymi d;wi$kami i s( cz$sto stosowane wymiennie. Fraza „granie
pojedynczymi d;wi$kami” jest nieco niepor$czna, dlatego ka+dy rodzaj grania, który nie jest
gitar( rytmiczn(, mo+esz okre)li% mianem gitary prowadz(cej, nawet je)li b$dzie to oznacza*o riff.
Kci)le rzecz ujmuj(c, gitara prowadz(ca to g.ówna gitara, której partia zazwyczaj opiera si$ na
pojedynczych d;wi$kach. Lecz nie jest to regu*(, poniewa+ mo+esz gra% dwud;wi$ki technik(
double-stop. Dodatkowo termin gitara prowadz@ca pozwala na odró+nienie jej od innej gitary
(lub gitar) w zespole, która gra partie rytmiczne.
Rozdzia# 6: W !wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz(cej
113
Czasami partia g*ównej gitary mo+e si$ sk*ada% z akordów. Przerywnik gitarowy w Peggy Sue
Buddy’ego Holly’ego oraz riff otwieraj(cy utwór Pinball Wizard The Who to dwa najbardziej
znane przyk*ady gitary rytmicznej, która gra g*ówn( rol$.
Jak trzyma# piórko?
Sposób trzymania jest generalnie taki jak w przypadku gry rytmicznej. Chwy% je tak, aby koniec
wystawa* prostopadle z boku kciuka, i umie)% d*o< w pobli+u struny, któr( zamierzasz uderzy%.
Zalecany przeze mnie sposób trzymania piórka znajdziesz na rysunku 2.6.
Zapewne odkryjesz, +e trzymasz piórko nieco mocniej, szczególnie gdy b$dziesz chcia* zagra%
g*o)niej lub agresywniej. To normalne. Z czasem zaczniesz je postrzega% jako naturalne
przed*u+enie jednego z paznokci.
Przejd- do ataku
Tr(canie lub uderzanie okre)lonego d;wi$ku jest okre)lane jako atak. Nie oznacza to, +e
powiniene) gra% agresywnie — jest to termin odró+niaj(cy pocz(tek nuty od jej wybrzmiewania
(czyli tej cz$)ci, która nast$puje po pierwszym, perkusyjnym d;wi$ku).
Aby zaatakowa% pojedyncz( strun$, umie)% piórko tak, aby dotyka*o jej od góry lub znajdowa*o
si$ nieznacznie ponad ni(, i tr(% j( szybkim, p*ynnym ruchem. Uderz j( na tyle mocno, +eby
d;wi$k by* wyra;ny, lecz aby nie zahaczy% przy okazji s(siedniej struny.
Ten ruch to uderzenie w dó*, które jest dok*adnie takie samo jak to, które opisa*em w rozdziale 5., tyle
+e tym razem tr(casz tylko jedn( strun$. Aby uderzy% w gór$, po prostu wykonaj odwrotny ruch.
Uderzanie pojedynczych strun w gór i w dó(
Uderzanie struny w dó.
(w stron$ ziemi) oznacza si$ symbolem
, a uderzanie struny w gór)
— symbolem V. Rockowi gitarzy)ci rytmiczni preferuj( uderzenia w dó*, poniewa+ s( one
mocniejsze i s*u+( do podkre)lania d;wi$ków w równych, miarowych schematach. Natomiast
naprzemienne uderzenia w gór$ i w dó*, zwane naprzemiennym piórkowaniem (które opisz$
w dalszej cz$)ci tego rozdzia*u), s( istot( gitary prowadz(cej.
Granie pojedynczych d-wi ków
Akordy zazwyczaj grasz do)% szerokimi ruchami przedramienia i nadgarstka. Pojedyncze d;wi$ki
nie wymagaj( takiego rozmachu, poniewa+ wi$kszo)% si*y uderzenia bierze si$ z nadgarstka.
Zapewne b$dziesz mia* sk*onno)% do opierania podbicia d*oni na mostku. To w porz(dku,
zwró% jednak uwag$ na to, aby przypadkowo nie t*umi% strun w trakcie gry.
Je)li najpierw uderzasz d;wi$ki na ni+szych strunach, a nast$pnie na wy+szych, naturalnie
dopasujesz pozycj$ r$ki i przesuniesz j( wzd*u+ mostka. Oczywi)cie nie musisz jej opiera%
na strunach — równie dobrze mo+esz jej pozwoli% swobodnie zwisa% mniej wi$cej w okolicy mostka.
114
Cz"!+ II: Podstawowe techniki gry
Yin i Yang gitary rytmicznej i prowadz(cej
Je"li w zespole s$ dwaj gitarzy"ci, najlogiczniejszy podzia( obowi$zków sprowadza si* do tego, +e jeden z nich
pe(ni rol* gitarzysty prowadz$cego, a drugi rytmicznego. Cz*sto g(ówn$ gitar* gra lepszy z nich. Czasem jednak
podzia( ról nie wynika z talentów muzycznych, lecz z tego, +e gitarzysta rytmiczny jest jednocze"nie g(ównym
kompozytorem (tak jak w przypadku Toma Petty’ego i Metalliki). W wielu zespo(ach te role nie s$ wyra5nie zdefinio-
wane — przyk(adem mog$ by9 Lynyrd Skynyrd, The Allman Brothers i Judas Priest. Jednak w tych, które znalaz(y si*
na poni+szej li"cie, wiadomo, kto jest gitarzyst$ prowadz$cym, a kto rytmicznym.
Zespó$
Gitara rytmiczna
Gitara prowadz/ca
The Beatles
John Lennon
George Harrison
The Rolling Stones
Keith Richards
Brian Jones/Mick Taylor/Ron Wood
The Kinks
Ray Davies
Dave Davies
Grateful Dead
Bob Weir
Jerry Garcia
AC/DC
Malcolm Young
Angus Young
Creedence Clearwater Revival
Tom Fogerty
John Fogerty
Aerosmith
Brad Whitford
Joe Perry
Kiss
Paul Stanley
Ace Frehley
Tom Petty
Tom Petty
Mike Campbell
The Cars
Ric Ocasek
Elliot Easton
The Clash
Joe Strummer
Mick Jones
Def Leppard
Steve Clark
Phil Collen
Bruce Springsteen
Bruce Springsteen
Nils Lofgren
Metallica
James Hetfield
Kirk Hammett
Guns N’ Roses
Izzy Stradlin
Slash
Nawet graj(c g*o)no i agresywnie, powiniene) w pe*ni panowa% nad praw( r$k(. Twój
ulubiony wykonawca, który m*óci ramieniem niczym skrzyd*em wiatraka, z pewno)ci( gra
gitar$ rytmiczn(, a nie solow(.
Zaczniemy od kilku prostych %wicze< w graniu pojedynczych d;wi$ków, a nast$pnie
przejdziemy do zagrywek, które nie;le brzmi(, a ich granie b$dzie dla Ciebie przyjemno)ci(.
Technika gry pojedynczych d-wi ków
Zagraj motywy z rysunku 6.1 wy*(cznie za pomoc( uderze< w dó*. Jest to sze)% pasa+y na
ró+nych strunach. Ka+dy z nich sk*ada si$ z trzech ró+nych d;wi$ków. Wszystkie s( oparte na
%wier%nutach, co oznacza, +e na jeden takt przypadaj( cztery nuty (lub je)li wystukujesz rytm
stop(, na jedno tupni$cie przypada jedna nuta).
Rozdzia# 6: W !wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz(cej
115
Rysunek 6.1.
Kwier9nutowe
melodie
w otwartej
pozycji na ka+-
dej z sze"ciu
strun gitary
Ca*a sztuka polega na tym, +eby zagra% w*a)ciwe d;wi$ki, nie tr(caj(c przypadkowo z*ej
struny. Nie musisz wygrywa% wyszukanych rytmów lub kombinacji uderze< w gór$ i w dó*
— wystarczy, +e trafisz we w*a)ciw( strun$. Jak si$ domy)lasz, trudniej jest to zrobi% na
wewn$trznych strunach (drugiej, trzeciej, czwartej i pi(tej) ni+ na zewn$trznych (pierwszej
i szóstej).
Spróbuj zagra% te motywy samodzielnie (bez pomocy nagra< na p*ycie), naliczaj(c (i wystukuj(c
stop() tempo o jeden takt wcze)niej, ni+ zaczniesz gra%. Zagraj z p*yt(, gdy uznasz, +e %wiczenie
masz ju+ opanowane i grasz je bez przerw lub pomy*ek.
Ka+de %wiczenie jest w innym klimacie (co s*ycha% na p*ycie), ale nie powinno Ci$ to onie)miela%.
Je)li b$dziesz liczy* %wier%nuty zgodnie ze stukaniem na p*ycie (czyli rytmicznym d;wi$kiem
hi-hatu, stosowanym przez perkusistów, aby wskaza% tempo przed utworem) oraz skupisz si$
na p*ynnym wydobywaniu jednego d;wi$ku przy ka+dym uderzeniu, wszystko pójdzie g*adko.
116
Cz"!+ II: Podstawowe techniki gry
Nast$pne %wiczenie (z rysunku 6.2) jest nieco trudniejsze, poniewa+ wymaga zmiany strun
w trakcie grania motywu. Graj(c je, staraj si$ p*ynnie przechodzi% mi$dzy strunami, nie traci%
rytmu i nie zmienia% dynamiki (czyli si*y uderze< piórkiem).
Rysunek 6.2.
Kwier9nutowa
melodia na ró+-
nych strunach
Graj(c na gitarze, musisz pilnowa% rytmu nie tylko mi$dzy taktami, lecz tak+e wtedy,
gdy zmieniasz struny.
Naprzemienne piórkowanie
Teraz zwi$kszysz tempo i zaczniesz gra% ósemki. Jak wiesz, w grze rytmicznej cz$sto
wystarczy zwi$kszy% cz$stotliwo)% uderze< w dó*. Lecz gitara prowadz(ca wymaga w takiej
sytuacji wykorzystania naprzemiennego piórkowania.
Aby naprzemiennie piórkowa% ósemki, musisz pami$ta% o jednej, prostej zasadzie: na „1”, „2”,
„3” i „4” uderzasz w dó*, a na „i” uderzasz w gór$. Brzmi banalnie, lecz w praktyce utrzymanie
tego schematu podczas przechodzenia na s(siedni(, a nawet dalsz( strun$ jest do)% trudne.
Mimo to naprzemienne piórkowanie jest dobr( technik( — nawet gdy wydaje si$ nielogiczne
czy nieefektywne — i korzysta z niej praktycznie ka+dy w miar$ uzdolniony gitarzysta.
Granie melodii na ró&nych strunach
Niezale+nie od tego, czy zmieniasz struny, czy nie, powiniene) piórkowa% naprzemiennie.
W melodii ósemkowej oznacza to, +e d;wi$ki przypadaj(ce na „1”, „2”, „3” i „4” uderzasz w dó*,
a d;wi$ki przypadaj(ce na „i” (czyli te, które przypadaj( mi$dzy liczbami) — w gór$.
Skale
Skale ze swej natury sk*adaj( si$ z kolejnych stopni. Stanowi( one straszliwe narz$dzie
muzycznych tortur w r$kach bezwzgl$dnych wychowawców (takich jak Twoja nauczycielka
muzyki w czwartej klasie), ale to wszystko ma swój cel. Skala to )wietny sposób na rozgrzanie
palców za pomoc( rozpoznawalnych uk*adów, dzi$ki któremu uczysz si$ po*o+enia na gryfie
nale+(cych do niej d;wi$ków.
Dodatkowo skale uk*adaj( si$ w znajomo brzmi(ce melodie („do re mi fa sol la si do”), a ich
poprawne wykonanie daje swego rodzaju przyjemno)% — a przynajmniej do momentu, gdy
zagrasz je ju+ trzy miliony razy i nie b$dziesz ich w stanie zdzier+y%.
Rozdzia# 6: W !wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz(cej
117
Na razie jednak spróbuj zagra% kolejne d;wi$ki skali C-dur w gór$ i w dó*, zaczynaj(c od podstawy
(czyli pierwszego stopnia skali lub akordu).
Skale durowe
Rysunek 6.3 przedstawia jedn( oktaw$ skali C-dur (czyli osiem d;wi$ków). Zwró% uwag$ na
to, +e tylko w pierwszej po*owie taktu znajduj( si$ oznaczenia uderze<, a tu+ po nich pojawia
si$ termin sim. (skrót od ang. simile — podobnie), informuj(cy, +e reszt$ powiniene) zagra% w ten
sam sposób.
Rysunek 6.3.
Jedna oktawa
skali C-dur
w gór* i w dó(
W tradycyjnym zapisie nutowym pojawi*o si$ tak+e palcowanie lewej r$ki. Nie chodzi jednak
o to, +eby) ogarnia* wzrokiem wszystkie te informacje — nuty, wskazówki dotycz(ce lewej i prawej
r$ki, i tak dalej — tylko +eby) nauczy* si$ tej skali i gra* j( za ka+dym razem, gdy potrzebujesz
rozgrzewki. Mo+esz j( te+ wykona%, gdy inspiracja schowa si$, st*umiona i wycofana,
w najg*$bszych zakamarkach umys*u, a Ty nie b$dziesz w stanie wymy)li% +adnej innej
spójnej melodii.
Skala z rysunku 6.4 tak+e jest durowa, chocia+ sk*ada si$ z innych d;wi$ków i nieco trudniej j(
zagra%. S( to dwie oktawy skali G-dur w gór$ i w dó*. Jest trudniejsza ze wzgl$du na palcowanie,
poniewa+ b$dziesz przyciska* struny wszystkimi palcami lewej r$ki na rozpi$to)ci czterech progów.
Trzymaj lew( r$k$ mniej wi$cej w tym samym miejscu nad strunami i si$gaj palcami do
odpowiednich progów (pierwszy palec — wskazuj(cy — naciska pierwszy próg, drugi — )rodkowy
— drugi próg, i tak dalej). Gdy wyrobisz sobie wi$ksz( gi$tko)% palców, zwi$kszy si$ ich
rozpi$to)%, dzi$ki czemu b$dziesz w stanie si$gn(% do poszczególnych progów, praktycznie
nie zmieniaj(c pozycji d*oni.
Skale molowe
Poniewa+ wprowadzi*em Ci$ w skal$ durow(, pokazuj(c jej kolejne stopnie, czuj$, +e powinienem
przedstawi% Ci tak+e jej mroczniejszego kuzyna, czyli skal$ durow(.
„Rodzinna” analogia jest tu jak najbardziej na miejscu, poniewa+ skale molowe s( faktycznie
spokrewnione z durowymi. Ka+da skala durowa posiada odpowiadaj(c( jej, pokrewn@ gam$
molow(, któr( mo+esz zapisa% za pomoc( tych samych znaków przy kluczu wiolinowym.
Naturalna skala molowa dowolnej skali durowej (nazywana tak dlatego, +e mo+esz j( zagra%,
u+ywaj(c tych samych d;wi$ków) zaczyna si$ od jej szóstego stopnia.
Szóstym stopniem skali C-dur jest A (pami$taj, +e muzyczny alfabet ko<czy si$ na G, a mi$dzy
A i C znajduje si$ H). Rysunek 6.5 przedstawia jedn( oktaw$ skali molowej, zaczynaj(c( si$
od otwartej pi(tej struny, czyli A.
118
Cz"!+ II: Podstawowe techniki gry
Rysunek 6.4.
Dwie oktawy
skali G-dur
w gór* i w dó(
Rysunek 6.5.
Jedna oktawa
skali a-moll
Pasa&e
Pasa+e to melodie, w których wysoko)ci kolejnych d;wi$ków zmieniaj( si$ o wi$cej ni+ jeden
stopie< (czyli z pomini$ciem jednej lub kilku liter), na przyk*ad A, C, E, G, H. Mog( mie%
rozpi$to)% dowolnego interwa*u i nie musz( sk*ada% si$ wy*(cznie z d;wi$ków okre)lonego
akordu. Tak wi$c wszystkie arpeggia to pasa+e, lecz nie wszystkie pasa+e to arpeggia. Rysunek 6.6
przestawia arpeggio na akordzie a7, w którym grasz jego kolejne d;wi$ki, czyli A-C-E-G.
Rozdzia# 6: W !wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz(cej
119
Rysunek 6.6.
Arpeggio na
akordzie a7
>%czenie zmian o jeden stopie?
z pasa&owymi przeskokami
Wi$kszo)% melodii jest zbudowana na zasadzie kombinacji tych dwóch rodzajów zmian
wysoko)ci d;wi$ków. Czasami zawieraj( one fragmenty arpeggio (tak jak wojskowa pobudka
i sygna* na posi*ki, grane na tr(bce). Granie skali polega na wydobyciu jej kolejnych d;wi$ków
w porz(dku rosn(cym lub malej(cym. Granie arpeggia umo+liwia ruchy zarówno w gór$,
jak i w dó*, lecz jeste) wówczas ograniczony do d;wi$ków akordu.
Zacznij od do(u:
melodie na ni&szych d-wi kach
Z nieznanych bli+ej przyczyn wszystkie tradycyjne podr$czniki do gitary zaczynaj( si$ od
najwy+szych strun i stopniowo przechodz( do coraz ni+szych. Lecz my, zgodnie z prawdziwie
rewolucyjn( natur( rock and rolla oraz serii Dla bystrzaków, zaczniemy od do*u.
To, +e zaczniemy od do*u, nie wynika wy*(cznie z buntowniczego nastawienia (chocia+
sprzeciw dla samego sprzeciwu jest ca*kiem zabawny!) — po prostu si*a nap$dowa wi$kszo)ci
najbardziej znanych motywów, riffów i zagrywek rytmicznych pochodzi z nizin (patrz(c
z perspektywy d;wi$ków na gitarze). Przypomnij sobie klasyczne riffy, o których pisa*em
w tym rozdziale — Smoke on the Water, Iron Man czy Day Tripper — i pomy)l, ile z nich opiera
si$ na niskich d;wi$kach.
Maj(c to na uwadze, zagraj motyw na niskich strunach z rysunku 6.7, który przypomina
typowy rockowy riff. Ws*uchaj si$ w jego upajaj(ce, podziemne brzmienie. Muzycy Spinal
Tap byliby z Ciebie dumni.
Rysunek 6.8 przedstawia inn( melodi$, nieco +ywsz( ni+ ta z rysunku 6.7. Opiera si$ ona na
równomiernych ósemkach i zawiera kilka zaskakuj(cych zwrotów. Znajdziesz w niej tak+e
seri$ przeskoków o wi$ksze interwa*y, które w tym przypadku stanowi( arpeggio na akordzie
a-moll.
120
Cz"!+ II: Podstawowe techniki gry
Rysunek 6.7.
Rockowa
melodia na
niskich d5wi*-
kach, wykorzy-
stuj$ca najni+-
sze struny
gitary
Rysunek 6.8.
Dynamiczne
ósemki w me-
lodii na niskich
d5wi*kach
Droga na szczyt:
melodie na wy&szych d-wi kach
Partie gitary prowadz(cej zazwyczaj w du+ym stopniu korzystaj( z wy+szych rejestrów gitary,
gdzie melodie brzmi( najbardziej naturalnie. Zanim przejdziesz na sam( gór$ gryfu, zagraj
przyk*ad z rysunku 6.9, aby sprawdzi% potencja* gitary do przebicia si$ przez zgie*k sekcji
rytmicznej.
Rysunek 6.9.
Melodia na
wy+szych
d5wi*kach
w otwartej
pozycji
Je)li Twoja gitara brz$czy, zamiast dawa% mi$siste i kremowe brzmienie, zwi$ksz ilo)%
przesteru. Gdyby) tego potrzebowa*, w rozdziale 3. znajdziesz szczegó*owe wskazówki,
jak tego dokona%.
Rozdzia# 6: W !wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz(cej
121
Pozycje na gryfie
Jak dot(d wszystkie melodie i %wiczenia gra*e) na najni+szych progach (mi$dzy pierwszym
a czwartym). W tej pozycji naj*atwiej znale;% na gryfie zapisane w nutach d;wi$ki.
Gitara jest jednak wyposa+ona w znacznie wi$cej progów ni+ pierwsze cztery. W najni+szej
pozycji mo+esz gra% wi$kszo)% akordów, riffów na niskich strunach oraz cz$)% melodii,
lecz kluczowym elementem solówek s( wy+sze pozycje. Jest tak z dwóch powodów:
Im wy+ej na gryfie si$ znajdziesz, tym wy+szy d;wi$k b$dziesz w stanie zagra%. Gitara
jest instrumentem o niskim rejestrze — nuty, które czytasz z pi$ciolinii, na gitarze s(
o oktaw$ ni+sze. Z tego powodu przej)cie na wy+sze progi pozwala Ci si$ przebi% z melodi(
przez pomruk basu oraz ha*as perkusji i innych gitar graj(cych akordy w podstawowej
pozycji.
Na wy+szych progach struny s( bardziej elastyczne, co u*atwia zmian$ progów oraz
stosowanie takich technik, jak podci(ganie strun, wibrato, hammer-on, pull-off,
slide i innych )rodków ekspresji (wszystkie zosta*y opisane w rozdziale 9.).
Otwarta pozycja
Dotychczas gra*e) g*ównie w otwartej pozycji, ale by*o to celowe. Kiedy opanujesz ca*y gryf
i b$dziesz w stanie zagra% w ka+dym miejscu, z którego da si$ wydoby% jaki) d;wi$k, otwarta
pozycja stanie si$ kwesti( wyboru. Inaczej mówi(c, b$dziesz gra* w otwartej pozycji, gdy b$dzie
to pasowa*o do muzycznego efektu, jaki zamierzasz osi(gn(%.
Gitarzy)ci rockowi graj( zarówno w otwartej, jak i w wy+szych pozycjach (numer pozycji jest
okre)lany przez próg, który przyciskasz palcem wskazuj(cym), poniewa+ ró+ni( si$ one
brzmieniem. Dla porównania: gitarzy)ci jazzowi staraj( si$ unika% otwartej pozycji, natomiast
folkowi niemal wcale nie korzystaj( z wy+szych. W rocku jednak stosuje si$ wszystkie, dlatego
musisz wiedzie%, jakie s( zalety i jednych, i drugich.
Pami$tasz skal$ G-dur z rysunku 6.4? By*a to skala G w otwartej pozycji, poniewa+ wykorzystywa*a
otwarte struny gitary. Teraz spróbujemy zagra% te same d;wi$ki w tym samym rytmie, ale w nieco
inny sposób.
Wy&sze, zamkni te pozycje
Zmiana pozycji
pozwala na przetransponowanie motywu w dowolne miejsce gryfu. Melodi$
bez d;wi$ków na otwartych strunach mo+esz zacz(% od dowolnego progu — niezale+nie od
tego, czy b$dzie to pierwszy, czy pi$tnasty. Pozosta*e d;wi$ki b$d( w takich samych interwa*ach.
To tak jak z p*ywaniem — je)li opanujesz technik$ utrzymywania si$ na powierzchni i poruszania
si$, nie ma znaczenia, czy woda b$dzie mia*a pi$% metrów g*$boko)ci, czy pi$% kilometrów.
No mo+e poza tym, +e ta druga przypuszczalnie b$dzie znacznie zimniejsza.
Wy+sze pozycje czasami nazywa si$ zamkni)tymi, poniewa+ nie wykorzystuj( otwartych strun.
Kiedy opanujesz jaki) motyw w dowolnej zamkni$tej pozycji, mo+esz przemie)ci% go w dowolne
miejsce na gryfie — dzi$ki temu uzyskasz ten sam motyw, tylko przetransponowany na inn(
tonacj$. Ta regu*a stosuje si$ tak+e do akordów, jak ju+ wiesz z rozdzia*u 4., w którym pozna*e)
akordy ruchome i barowe.
122
Cz"!+ II: Podstawowe techniki gry
Najlepsze jest jednak to, +e mo+esz przenosi% ca*e melodie — od razu zmieniaj(c ich tonacj$
— czego piani)ci, tr$bacze czy fleci)ci mog( gitarzystom tylko zazdro)ci%, poniewa+ nie s(
w stanie tego zrobi% z równ( *atwo)ci( na swoich instrumentach.
Aby pozna% wy+sze pozycje w praktyce, zagraj dwie oktawy skali G-dur na tych samych
d;wi$kach, ale nie u+ywaj(c +adnej otwartej struny. W ten sposób uzyskasz skal$ G-dur
w drugiej pozycji, tak jak na rysunku 6.10. Jest to druga pozycja, poniewa+ najni+szy próg,
jaki naciskasz, definiuje nazw$ pozycji; w tym przypadku jest to drugi.
Rysunek 6.10.
Dwie oktawy
skali G-dur
w drugiej
pozycji
Kiedy j( opanujesz, zagraj ten sam uk*ad palców w innych pozycjach. W ten sposób przetransponujesz
skal$ G-dur na inn( tonacj$.
Bli&sze spotkanie
z riffami na ni&szych rejestrach
Riffy pojawi*y si$ ju+ wcze)niej w tym rozdziale w przyk*adach melodii na niskich d;wi$kach,
lecz teraz zajmiemy si$ nimi na powa+nie — nie dlatego, +e pomagaj( zilustrowa% naprzemienne
piórkowanie lub zmian$ strun, lecz dla nich samych. W ko<cu przecie+ zajmujesz si$ muzyk(
dla muzyki!
Najlepsze w niskich riffach s( pot$+ne, basowe d;wi$ki. Nie ma lepszego wyboru, je)li chodzi
o mia+d+(ce, wstrz(saj(ce ziemi(, soczyste i trzeszcz(ce, rozwalaj(ce mózg na strz$py tony,
dlatego 99% riffów opiera si$ na tych w*a)nie d;wi$kach.
Rozdzia# 6: W !wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz(cej
123
Zacznij od klasycznego riffu na %wier%nutach z rysunku 6.11, zwanego boogie-woogie, boogie
lub krocz(cym basem. Sk*ada si$ on wy*(cznie z d;wi$ków akordów oraz szóstego stopnia,
a ka+dy akord jest ogrywany wed*ug tego samego schematu. Lecz si*a tego motywu polega
w*a)nie na powtórzeniu. Jest on tak zara;liwy, +e Twoje uszy chcia*yby s*ysze% ten sam
schemat przy ka+dym akordzie!
Rysunek 6.11.
Klasyczny riff
boogie-woogie
oparty na kro-
cz$cym basie
w G-dur
Czy mo&na to jako" upro"ci#:
skala pentatoniczna
Skale durowe i molowe by% mo+e stanowi( podwaliny edukacji muzycznej, lecz jako materia*
melodyczny do ogrywania akordów brzmi(, no có+, akademicko. Gitarzy)ci rockowi maj(
lepszy sposób na zaspokajanie swojego g*odu melodii: skal$ pentatoniczn(.
Nie jest to rzecz jasna jedyna skala stosowana w solówkach rockowych, lecz z pewno)ci(
najbardziej popularna i naj*atwiejsza do nauczenia. Jej urok polega na tym, +e dobrze brzmi
z ka+dym akordem w danej tonacji, wi$c niemal natychmiast mo+esz na jej podstawie zacz(%
tworzy% muzyk$.
Jak sugeruje jej nazwa, sk*ada si$ ona z pi$ciu d;wi$ków, czyli dwóch mniej ni+ normalna,
siedmiod;wi$kowa skala durowa lub molowa. Dzi$ki temu uzyskujesz bardziej otwarte
i mniej linearne brzmienie. Jest ona tak+e w znacznym stopniu ambiwalentna, co stanowi jej
zalet$, poniewa+ trudniej zagra% „z*y” d;wi$k — czyli taki, który mimo i+ nale+y do danej
tonacji, nie pasuje do aktualnego akordu. Skala pentatoniczna wykorzystuje jedynie te najbardziej
uniwersalne d;wi$ki.
124
Cz"!+ II: Podstawowe techniki gry
Nie jestem w stanie w*a)ciwie wyrazi% jej znaczenia. Dla muzyki rockowej jest ona tym, czym
narkoza, prasa drukarska i wkr$tarka akumulatorowa dla wspó*czesnej cywilizacji — niezb$dnym
narz$dziem, bez którego +ycie by*oby znacznie trudniejsze.
Pierwsz( skal( pentatoniczn(, jak( poznasz, b$dzie a-moll. Mo+esz jej u+ywa% w solówkach,
ogrywaj(c akordy w tonacji a-moll, C-dur oraz progresji bluesowej w a-moll (przymiotnik
„bluesowy” mo+e oznacza% albo specjaln(, sze)ciod;wi$kow( skal$, albo okre)lon( progresj$
akordów). Dobrze sprawdza si$ tak+e w tonacji A-dur i progresji bluesowej w C-dur.
Ca*kiem nie;le jak na skal$, która ma o dwa d;wi$ki mniej ni+ normalna.
Rysunek 6.12 przedstawia diagram gryfu, na którym znajduje si$ skala pentatoniczna w pi(tej
pozycji. Gryf jest w takim u*o+eniu, jak gdyby) patrza* na gitar$ od przodu, a nast$pnie
przekrzywi* j( na lew( stron$. Jego diagram przypomina wi$c tabulatur$ — w tym sensie,
+e pierwsza struna znajduje si$ na samej górze — jednak jest to faktyczny schemat gryfu,
a nie tabulatura. Na )cie+ce 31. z do*(czonej do ksi(+ki p*yty ta skala jest grana z góry (czyli
od ósmego progu pierwszej struny) na dó* (do pi(tego progu na szóstej strunie). Spróbuj j(
zagra%, chocia+ niekoniecznie w takim samym tempie jak na p*ycie — to nagranie jest po to,
+eby) mia* pewno)%, i+ przyciskasz w*a)ciwe struny w odpowiednich miejscach.
Rysunek 6.12.
Diagram gryfu
przedstawiaj$-
cy skal* penta-
toniczn$ w pi$-
tej pozycji
Na diagramie gryfu, tak jak na tabulaturze, najwy+sza linia oznacza pierwsz( strun$. Poza tym
to nie jest akord, tylko wszystkie mo+liwe d;wi$ki skali pentatonicznej. Palec wskazuj(cy
przyciska te, które wypadaj( na pi(tym progu, serdeczny te z siódmego progu, a ma*y te z ósmego.
W tym schemacie skali palec )rodkowy nie ma nic do roboty.
Skala pentatoniczna,
czyli trzy sposoby grania solówek
Teraz nauczysz si$ gra% skal$ pentatoniczn( do trzech ró+nych muzycznych podk*adów:
progresji w tonacji durowej,
progresji w tonacji molowej,
progresji bluesowej.
Rozdzia# 6: W !wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz(cej
125
Ten sam schemat mo+esz wykorzysta% do trzech ró+nych akompaniamentów.
To niewiarygodne zrz(dzenie losu dla pocz(tkuj(cego gitarzysty, +e mo+e zastosowa% skrót
my)lowy, szybk( kalkulacj$, pozwalaj(c( na natychmiastowe zagranie solówki do ka+dego
durowego, molowego lub bluesowego utworu — po prostu wykonuj(c co), co zasadniczo
stanowi salonow( sztuczk$ muzyczn(. To )wietne i b*yskawiczne rozwi(zanie, które pozwala
Ci niemal „od r$ki” zagra% przyzwoicie brzmi(c( muzyk$.
Kiedy poznasz ju+ podstawy, by% mo+e zechcesz si$ dowiedzie%, dlaczego te d;wi$ki
wspó*brzmi( tak, a nie inaczej, ale na razie zacznijmy jam session!
Umie)% palec wskazuj(cy na pi(tym progu pierwszej struny. Rozlu;nij d*o<, aby palce
swobodnie zwisa*y nad gryfem w okolicach szóstego, siódmego i ósmego progu. Twoja r$ka
jest gotowa do gry w pi(tej pozycji.
Zagraj motyw z rysunku 6.13. Jest to oparta na ósemkach schodz(ca skala pentatoniczna C-dur,
zaczynaj(ca si$ od czwartego palca, który przyciska pierwsz( strun$ na ósmym progu.
Rysunek 6.13.
Oparta na
ósemkach
schodz$ca
skala pentato-
niczna C-dur
Staraj si$, aby ka+dy d;wi$k — od góry do do*u — zabrzmia* osobno, aby) przyzwyczai* si$ do
przyciskania progów i zmiany strun. Nie zastanawiaj si$ nad tym, czy uderzasz struny w gór$,
czy w dó*, póki nie b$dziesz w stanie swobodnie przebiega% palcami lewej r$ki po wszystkich
strunach — jak paj(k po swojej sieci.
Ten schemat umo+liwia trzymanie lewej r$ki w niezmienionej pozycji, poniewa+ wszystkie
palce s( w stanie bez napinania dosi$gn(% odpowiednich progów.
Teraz, gdy zagra*e) ju+ skal$, spróbuj j( wykorzysta% w kontek)cie muzycznym. Dzi$ki temu
do)wiadczysz magii, która b$dzie mia*a miejsce, kiedy zagrasz te same d;wi$ki do utworów
w ró+nych tonacjach. Przedstawienie czas zacz(%!
Pentatonika w utworze o tonacji durowej
Rysunek 6.14 przedstawia progresj$ w C-dur w umiarkowanym tempie na 4/4. Solówka
stanowi mieszanin$ %wier%nut i ósemek, które nale+( do pentatonicznej skali C-dur, granej
w ró+nych pozycjach na gryfie. Na nagraniu w lewym kanale s*ycha% sekcj$ rytmiczn(, natomiast
w prawym — gitar$ prowadz(c(. Kiedy za*apiesz ju+ melodi$ gitary prowadz(cej, przekr$%
balans na lewy kana* (nie obra+$ si$) i spróbuj zagra% j( do podk*adu, a nast$pnie ustaw balans
na )rodku i sprawd;, jak dobrze Ci posz*o.
126
Cz"!+ II: Podstawowe techniki gry
Rysunek 6.14.
Solówka
w umiarkowa-
nym tempie 4/4
w tonacji C-dur
Pentatonika w utworze o tonacji molowej
A teraz, jak mawiali w Monty Pythonie, co) z zupe*nie innej beczki. Czy+by? Rysunek 6.15
przedstawia motyw w innym klimacie (ci$+ki backbeat na 4/4), w innej tonacji (a-moll),
lecz gitara prowadz(ca jest oparta na tych samych d;wi$kach. Zwró% uwag$ na uderzaj(co
odmienny efekt.
Rysunek 6.15.
Solówka do
ci*+kiego back-
beatu na 4/4
w a-moll
Pentatonika w utworze o progresji bluesowej
A teraz, co niewiarygodne, nast(pi kolejna zmiana klimatu, za) Twoja partia b$dzie si$ opiera*a
na tej samej skali, co przyk*ady z rysunków 6.14 i 6.15. Motyw z rysunku 6.16 to +ywio*owy
blues w rytmie mieszanym w tonacji A-dur. Zwró% uwag$ na to, +e ósemki z tego przyk*adu s(
nierównomierne — powiniene) je gra% jako d*u+sz( i krótsz(. Spraw, +e b$d( *ka%.
Rozdzia# 6: W !wietle reflektorów: wprowadzenie do gitary prowadz(cej
127
Rysunek 6.16.
Bluesowa
solówka
w +ywym,
mieszanym
rytmie na 4/4
W nast$pnej cz$)ci nie b$dziesz ju+ musia* si$ uczy% +adnych motywów — zaczniesz samodzielnie
je wymy)la%.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Gitara rockowa dla bystrzakow gitroc
poradniki akwarium slodkowodne dla bystrzakow maddy hargrove ebook
poradniki zarzadzanie projektami dla bystrzakow stanley e portny ebook
poradniki trening psow dla bystrzakow jack volhard ebook
poradniki komputery pc dla bystrzakow dan gookin ebook
poradniki jazda konna dla bystrzakow audrey pavia author ebook
poradniki wino dla bystrzakow ed mccarthy ebook
poradniki poker dla bystrzakow richard d harroch ebook
poradniki anatomia i fizjologia dla bystrzakow donna rae siegfried ebook
poradniki nadcisnienie dla bystrzakow alan l rubin ebook
więcej podobnych podstron