1

SCHEMAT ODPOWIEDZI – DEMOGRAFIA

64

a) Odpowiedź: A
b) Odpowiedź: Grecja

0-2

65

1. Występuje przewaga mężczyzn nad
kobietami. Szczególnie jest to widoczne
w młodszych grupach wiekowych.
2. Następuje spadek przyrostu naturalnego.

0-2

66

1. Polityka demograficzna propagowana
przez Chiny zagraża stabilności
rodziny, wymusza aborcję.
2. Deformuje strukturę płci młodzi
mężczyźni mają mniejsze szanse
na założenie rodziny z powodu
mniejszej liczebności młodych kobiet.
3. Narusza prawa człowieka.

0-2

67

15,1 % - 2 700 000; 17,4 % = X; X = (17,4x2 700
000): 15,1; X = 3 111 258
(uwzględnić jako prawidłowe wyniki obarczone
błędem odczytania z wykresu do 0,2 %)

1

Wynik w dopuszczalnych
granicach błędu .............. 1 p.

68

Uwzględnić jak w podanych przykładach i inne
logiczne.
Np. Działania:
− obniżenie kosztów pracy, przedsiębiorcom
nie opłaca się zatrudniać nowych osób,
gdyż ich to za drogo kosztuje (składki
ZUS, ubezpieczenie zdrowotne,
obowiązkowe opłaty za badania lekarskie
pracowników);
− obniżyć stawki minimalnego
wynagrodzenia, gdyby minimalne
wynagrodzenie było niższe, to pracodawcy
byliby w stanie zatrudniać więcej osób;
− równoważenie finansów publicznych,
zmniejszenie deficytu budżetowego;
Rady:
− zwiększyć aktywność w poszukiwaniu
pracy, podejmować nawet taką, która nie
do końca odpowiada naszym
kwalifikacjom, czy wymaganiom;
− zdobywać bardziej wszechstronne
kwalifikacje, łączyć wiedzę z różnych
dziedzin;
− być bardziej skłonnym do zmiany zawodu,
czy zmiany miejsca zamieszkania

0-3 Działania i rady

w zależności od stopnia
trafności ......................0-3 p.

69

a - śląskie
b- 103,8
c - śląskie
d - 8,37%

0 -
2

Trzy luki ....................... 1 p.

cztery luki ..................... 2 p.

70

a- 11592
b -1401,9 tys.

0-2

Dwie odpowiedz

1 p.

Trzy odpowiedzi

2 p.

2

c - 3406

71

Uwzględnić jak w podanych przykładach i inne
logiczne np.:
- środowiskowe - np.
niekorzystne warunki naturalne dla rozwoju
osadnictwa i rolnictwa, transportu (słabe gleby,
stosunkowo chłodny klimat, wysoki odsetek
powierzchni leśnej, duża jeziorność, urozmaicona
rzeźba terenu, brak surowców mineralnych);
- gospodarcze - np.
słaby rozwój przemysłu, transportu, brak dużych
miast,
- społeczne - np.
wysokie bezrobocie powodujące odpływ
ludności, brak perspektyw na znalezienie
pracy;
- historyczne - np.
dawne ziemie odzyskane zasiedlone ludnością
repatriancką, znajdowały się tu niegdyś
wielkoobszarowe PGR

0-4

Za uwzględnienie każdej z
czterech grup przyczyn po1p.

72

Sektory w kolejności od góry: sektor III, sektor II,
sektor I przesłanki wskazujące na różny udział
poszczególnych sektorów w różnych etapach np.
kraje znajdujące się w I etapie rozwoju cechuje
bardzo duży udział zatrudnienia w rolnictwie, a
kraje z III etapu w usługach

0-2

Przyporządkowanie 1 p.
przesłanki

1 p.

73

W wyjaśnieniu wskaże na możliwość zastąpienia w
produkcji przemysłowej pracy człowieka
nowoczesnymi liniami produkcyjnymi
(automatyzacja, robotyzacja) np. w hutnictwie czy
w największych firmach samochodowych i
zwiększenie wielkości produkcji przy
zmniejszonym zatrudnieniu; w usługach
przeciwnie, najczęściej człowieka nie da się
zastąpić maszyną np. w medycynie wprowadzenie
nowoczesnych urządzeń nie powoduje zmniejszenia
personelu medycznego, w szkolnictwie wręcz
przeciwnie postęp techniczny wymusza
konieczność zdobywania wyższych kwalifikacji i
zwiększenie ilości zatrudnienia nauczycieli a
zwłaszcza pracowników szkół wyższych

0-3

Dostrzeżone tendencje zmian w
sektorze III i II . 1 p.
wyjaśnienie 0-2 p.

74

B, D, F

0-1

Za poprawny wybór trzech miejsc

… 1 pkt

75

Np

.

- brak rąk do pracy,
- wzrost bezrobocia w niektórych
zawodach, np. położnej, nauczyciela,
- wzrost kosztów opieki społecznej
i medycznej nad ludźmi starszymi,
- wzrost wydatków na emerytury

0-2

Za poprawne podanie:
- jednego problemu …. 1 pkt
- dwóch problemów … 2 pkt

3

i renty.

76

Np.
Podobieństwa:
- zbliżony wskaźnik przyrostu
naturalnego do wielu państw UE,
- podobny wskaźnik dzietności.
Różnice:
- mniejszy wskaźnik rozwodów,
- Polki wcześniej wychodzą za mąż.

0-2

Za poprawne podanie:
- dwóch podobieństw ......... 1pkt
- dwóch różnic ....................1 pkt
lub
- jednego podobieństwa i jednej
różnicy ................................1pkt

77

Liczba kobiet w 2003 r.
38 195 tys. - 18 493 tys. = 19 702 tys.
19 702 : 18 493 = 1,06
1,06 x 100 = 106
zaliczamy: 106,5 oraz 107

0-2 Za poprawny sposób obliczenia

........1pkt
Za poprawny sposób obliczenia i
poprawny wynik………….2pkt

78

A

0-1 Za wybór poprawnej odpowiedzi

1pkt

79

A. katolicyzm
B. prawosławie
C. protestantyzm
D. islam
E. katolicyzm

0-2 Za poprawne przyporządkowanie

nazw
religii do
- trzech lub czterech państw
............1pkt
- pięciu państw ..................2pkt

80

Np.:
Zmiana: Wzrost liczby ludności w wieku
poprodukcyjnym (emerytów)
Argument np.:
- zwiększone wydatki z budżetu na pomoc
społeczną

Zmiana: Spadek liczby ludności w wieku
produkcyjnym.
Argument: np.
- mniejsze dochody w budżecie państwa z tytułu
podatków od zarobków
- możliwe niedobory siły roboczej na rynku
pracy

Zmiana: Wzrost liczby ludności w wieku
produkcyjnym niemobilnym.
Argument np.:
- możliwy spadek aktywności i kreatywności
zatrudnionych z powodu starzenia się siły roboczej
- zmniejszenie się liczby nowych inwestycji.

0-2 Za każdy poprawnie wypełniony

wiersz po 1 pkt

81

Mazowieckie – C
Lubuskie – A
Małopolskie – D

0-2 Za wypełnione wiersze:

dwa – 1 pkt
trzy – 2 pkt

82

I faza – C
II faza – B
III faza – D

0-1 Za poprawne przyporządkowanie

trzech tendencji – 1 pkt

83

Np.:

0-2 Za podanie cech:

4

- przewaga liczby kobiet nad liczbą mężczyzn w
starszych grupach wiekowych
- niska liczebność dzieci i młodzieży
- niewielka przewaga (zbliżona liczebność)
chłopców nad dziewczynkami w najmłodszych
rocznikach wiekowych
- od około 20 lat następuje systematyczny
spadek liczby urodzeń
- przewaga ludności w wieku produkcyjnym nad
pozostałymi grupami ludności
- maleje udział najmłodszych roczników
w strukturze ludności
- starzenie się społeczeństwa (społeczeństwo
„stare”)
- stosunkowo wysoka średnia długość życia

dwóch – 1 pkt

trzech – 2 pkt

84

1. judaizm
2. hinduizm
3. islam

0-2 Za wpisanie nazw religii:

dwóch – 1 pkt
trzech – 2 pkt

85

Od góry:
Ukraińcy
Niemcy
Białorusini
Litwini

0-2 Za podanie nazw mniejszości

narodowych:
dwóch, trzech – 1 pkt
czterech – 2 pkt

86

a) obszar dominacji mniejszości niemieckiej

b) literą B zaznaczono obszar dominacji mniejszości
ukraińskiej (3)

0-2

za prawidłowe wskazanie mniejszości
niemieckiej 1 pkt
za prawidłowe określenie skupiska
mniejszości w punkcie B 1 pkt

87

Np.:
- migracje wewnętrzne mają obecnie charakter
ekonomiczny
(poszukiwanie miejsc pracy) oraz społeczny
(rodzinny)
- wyludniają się tereny najuboższe; natomiast na
terenach gdzie jest lepsza możliwość znalezienia
pracy ludności przybywa
- większość migrantów stanowią kobiety

0-1

za podanie prawidłowego przykładu 1
pkt

88

Np.:
- kobiety: wyraźna migracja w sprawach rodzinnych,
mieszkaniowych i edukacji
- mężczyźni: dominuje migracja w sprawach
zawodowych;
praca

0-1

za poprawne podanie dwóch różnic
migracji
1 pkt

89

a) Włochy
b) przyczyny:
np.:
- wysokie nakłady państwa na opiekę zdrowotną
- odpowiednia opieka socjalna w zakresie świadczeń
emerytalnych

0-2

za prawidłowe podanie nazwy państwa 1
pkt
za prawidłowe wskazanie dwóch
przyczyn
1 pkt

90

Np.:
- w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo dominuje

0-1

za poprawne wykazanie związku 1 pkt

5

ludność w wieku produkcyjnym i duży jest odsetek ludzi w
wieku podeszłym (Szwecja, Włochy)
- w krajach słabo rozwiniętych gospodarczo dominuje ludność
w wieku przedprodukcyjnym i niewielki jest odsetek ludności
w wieku poprodukcyjnym (Meksyk, Indie)

91

A. wyż kompensacyjny
B. lata 70-te

0-2

za udzielenie prawidłowej odpowiedzi
- jednej 1 pkt
- dwóch 2 pkt

92

A – Mulaci
B – Zambosi
C – Metysi

0-1

za prawidłowe podanie trzech nazw ras 1
pkt

93

0-2

za poprawne przyporządkowanie
wyznań:
- trzech, czterech 1 pkt
- pięciu, sześciu 2 pkt

94

1 - Japonia
2 - Nigeria

0 - 1 Za poprawne podanie

nazw dwóch państw ......... 1 pkt

95

a)
uznajemy 3,9 mln lub 4,0 mln
b) np.
w przedziale wieku od 0 do 9 lat jest
więcej mężczyzn, natomiast w przedziale
powyżej 80 lat jest więcej kobiet.

0 -
2

a)
Za poprawne podanie
liczby kobiet .................... 1pkt
b)
Za poprawne porównanie 1 pkt

96 Uzasadnienie, np.: W kraju oznaczonym literą A

struktura wieku może być niekorzystna, ponieważ
jest mały odsetek ludzi mających 19 i mniej lat - w
przyszłości mała liczba młodych pracowników
może być przyczyną stagnacji gospodarki.
W kraju oznaczonym literą B jest duży odsetek
ludzi mających 19 i mniej lat, więc w przyszłości
ten kraj może nie borykać się z brakiem siły
roboczej.
lub
W kraju oznaczonym literą A struktura wieku może
być niekorzystna, ponieważ jest duży odsetek ludzi
mających 65 i więcej lat, co wskazuje na duży
wskaźnik obciążenia społeczeństwa wysokimi
kosztami opieki społecznej i opieki zdrowotnej.
W kraju oznaczonym literąB jest mały odsetek
ludzi powyżej 65 lat, czyli społeczeństwo będzie
ponosić mniejsze obciążenia z tytułu opieki
społecznej i zdrowotnej.

0 - 1 Za poprawne uzasadnienie 1 pkt

97

Europeidalna: Maroko, Ukraina, Argentyna.
Mongoloidalna: Korea Północna, Chiny,

Tajlandia

Negroidalna: Zimbabwe, Angola, Kamerun

0-2

Za poprawne przyporządkowanie:
- sześciu, siedmiu lub ośmiu państw 1 pkt
- wszystkich (dziewięciu) państw 2 pkt

98

Np.
Indianie: są potomkami pierwotnych mieszkańców obszarów

0-2

Za poprawne wyjaśnienie występowania:
- dwóch grup ludności

1 pkt

6

dzisiejszej Brazylii.
Murzyni: sprowadzenie z Afryki Murzynów
- niewolników do pracy na plantacjach.
Metysi: odmiana powstała w wyniku mieszania się odmian:
mongoloidalnej (Indianie) i europeidalnej (biała ludność,
przybyła głównie z Europy)

- trzech grup ludności

2 pkt

99

pomorskie, warmińsko-mazurskie,
małopolskie, podkarpackie

0-1

Za poprawne podanie nazw czterech
województw

1 pkt

100

kartogram

0-1

Za poprawne podanie metody – 1 pkt

101 Np.:

- rosnący poziom wykształcenia kobiet
- rosnący poziom aktywności zawodowej
kobiet
- zmiana modelu rodziny na 2+1
- ubożenie części społeczeństwa
- trudności w znalezieniu pracy
- pracodawcy nie sprzyjają pracującym
matkom
- zaniechanie skutecznej polityki
prorodzinnej państwa
- mężczyzna nie jest w stanie utrzymać
rodziny i kobieta musi pracować
- choroby cywilizacyjne, np. bezpłodność

0 -
2

Za poprawne podanie:
- dwóch przyczyn ............. 1 pkt
- trzech przyczyn .............. 2
pkt

102 Podobieństwa, np.:

- roczniki najstarsze mają najmniejszą
liczebność w strukturze ludności
- w starszych rocznikach występuje
przewaga kobiet nad mężczyznami
- występuje „falowanie” liczebności
roczników (wynikające ze skutków II
wojny światowej oraz procesów
migracyjnych)
- wyże demograficzne przedzielone są
niżami
- niże i wyże demograficzne występują
w tych samych rocznikach ludności
miejskiej i wiejskiej
- zmniejsza się liczba urodzeń

Różnice, np.:
- mniejsza liczebność ludności
poszczególnych roczników na wsi
w porównaniu z miastem
- przewaga kobiet nad mężczyznami
w miastach zaczyna się w młodszych
rocznikach
- na wsiach przewaga mężczyzn nad
kobietami występuje w liczniejszych
rocznikach niż w miastach
- niże demograficzne są w miastach głębsze
a wyże większe

0-2 Za podanie dwóch podobieństw –

1 pkt
Za podanie dwóch różnic – 2 pkt

Lub

Za podanie jednego podobieństwa
i jednej różnicy – 1 pkt

Podobieństwa i różnice muszą
odnosić się do ludności a nie do
rysunku piramid

7

- deficyt kobiet na wsi

103 A.

1. Nizina Gangesu
3. Wyspa Jawa

B.
2. wyspa Honsiu
4. region Nadrenii Północnej - Westfalii
5. region północnej Francji

0-2 Za poprawne przyporządkowanie

regionów:
- trzech, czterech – 1 pkt
- pięciu – 2 pkt

Dwukrotnie powtarzające się
nazwy tych samych regionów w
grupach A i B nie są uznawane

104 A. np.:

- pojawienie się rasy (odmiany)
negroidalnej na obu kontynentach
Ameryk
- ubytek ludności w Afryce
- powstanie ras (odmian) mieszanych
w Ameryce
- zwiększenie liczebności niewolników
- tania siła robocza w obu Amerykach
- rozwój rolnictwa plantacyjnego w obu
Am.
- rasizm np. w USA
- niewolnictwo
- przymusowa praca

B. np.:
- tania siła robocza w Niemczech
- wzrost liczebności mniejszości tureckiej
w Niemczech (dzięki wysokiemu
przyrostowi naturalnemu tej grupy
ludności)
- wzrost przyrostu naturalnego ludności w
Niemczech
- wzrost liczby mieszkańców Niemiec
- problemy z adaptacją społeczną
mniejszości narodowej w Niemczech
- konflikty między ludnością turecką
a Niemcami
- korzyści finansowe dla Turcji – napływ
środków finansowych od emigrantów
wspierających rodziny pozostałe
w ojczyźnie
- wysokie koszty społeczne, jakie ponoszą
Turcy
(np. wynikające z rozbicia rodzin)
- pojawienie się dużej ilości muzułmanów
w Niemczech

0-2 Za podanie skutków migracji:

- dwóch trzech – 1 pkt
- czterech – 2 pkt

105

1 – chrześcijaństwo
2 – islam
3 - hinduizm

0-2

Za przyporządkowanie religii:
- dwóch – 1 pkt
- trzech – 2 pkt

106

- występowanie nizin nadmorskich dogodnych dla
działalności człowieka (rolnictwa, osadnictwa,

0-2

Za uzasadnienie:
- jednym argumentem – 1 pkt

8

budowy portów)
- występowanie żyznych gleb w ujściach rzek,
sprzyjających rozwojowi rolnictwa (duże
możliwości wyżywienia ludności)
- możliwość budowy portów, przez które dokonuje
się import i eksport towarów
- w portach lokalizowane są zakłady przemysłowe
wykorzystujące importowane surowce
- łagodny nadmorski klimat morski sprzyja
działalności człowieka
- walory rekreacyjne wybrzeży sprzyjają rozwojowi
ośrodków wypoczynkowych
- nadmorskie położenie umożliwia połowy ryb oraz
marikulturę
- nadmorskie położenie ułatwia komunikację
wskutek rozwoju żeglugi

- dwoma – 2 pkt

107

Spadek liczby ludności:
- dolnośląskie, świętokrzyskie

Wzrost liczby ludności:
- małopolskie, podkarpackie

0-2

Za podanie województw:
- dwóch, trzech – 1 pkt
- czterech – 2 pkt

108

Od góry:
warmińsko – mazurskie
wielkopolskie
mazowieckie
lubelskie

0-2

Za przyporządkowania:
- dwa – 1 pkt
- trzy, cztery – 2 pkt

109

A. np.:

– niskie ciśnienie atmosferyczne

– duże wysokości nad poziom morza

(bariera grawitacyjna)

– niskie temperatury powietrza.

B. np.:

– występowanie pustyń

– brak wody (bariera wodna)

– duże dobowe amplitudy temperatury

(bariera termiczna).

C. np.:

– wieczna zmarzlina

– mroźna, długa zima (bariera termiczna)

– krótki okres wegetacyjny

– okresowy niedobór światła dziennego

(bariera świetlna).

0-1

Za prawidłowe podanie przyczyn małej
gęstości zaludnienia na wskazanych

obszarach ............. 1 pkt

110

a) Np.:
– spadek liczby dzieci i młodzieży (ludności
w wieku przedprodukcyjnym)
– wzrost liczby ludności w wieku poprodukcyjnym
– spadek liczby ludności w wieku produkcyjnym
– spadek liczby urodzeń.
b) Np.:
– nastąpi likwidacja części szkół
(szczególnie w małych miejscowościach)
– zmniejszy się poziom bezrobocia
– nastąpi zwiększenie zapotrzebowania na system
świadczeń społecznych (renty, emerytury)
– wzrośnie zapotrzebowanie na usługi medyczne
i opiekę socjalną
– starzenie się społeczeństwa.

0-2

Za podanie:

– dwóch zmian .... 1 pkt

– dwóch konsekwencji ........ 1 pkt

lub

za podanie jednej zmiany i jednej

konsekwencji ....... 1 pkt

9

111

Kraje wysoko rozwinięte: B, C, E
Kraje słabo rozwinięte: A, D, F

0-2

Za prawidłowe przyporządkowanie

– czterech, pięciu liter - 1 pkt

– sześciu liter - 2 pkt

112

a) Faza poprzemysłowa (postindustrialna)
b) Np.:
- nastąpił spadek zatrudnienia w rolnictwie
- nastąpił spadek zatrudnienia w przemyśle
- nastąpił wzrost zatrudnienia w usługach.

0-2

Za podanie właściwej nazwy - 1 pkt
Za określenie dwóch zmian (wzrost,

spadek) -1 pkt

113

0-1

Za poprawny sposób obliczenia i
poprawny wynik - 1 pkt

114

Czynniki przyrodnicze, np.:
– występowanie żyznych gleb
– występowanie obszarów o niewielkim
nachyleniu w dolinach rzek przepływających
przez niziny
– łatwiejszy dostęp do zasobów wody pitnej.

Czynniki pozaprzyrodnicze, np.:
– rozwój transportu rzecznego
– lokalizowanie w dolinach rzek wodochłonnych
zakładów przemysłowych oraz zakładów
wykorzystujących energię wody płynącej
– dolinami rzek przebiegają szlaki
komunikacyjne, sprzyjające koncentracji
ludności

0-2

Za prawidłowe podanie
– dwóch, trzech czynników - 1 pkt
– czterech czynników - 2 pkt

115

Repatriacja ludności Polski – B, E
Przemieszczenie ludności ukraińskiej
w ramach akcji „Wisła” – D

0-1

Za poprawne przyporządkowanie liter
do migracji ............ 1 pkt

116

Indie – hinduizm
Tajlandia – buddyzm
Argentyna – katolicyzm
Szwecja – protestantyzm
Bułgaria – prawosławie
Izrael – judaizm

0-2

Za prawidłowe przyporządkowanie
religii:
– trzech-pięciu ...... 1 pkt
– sześciu ............... 2 pkt

117

1 – B, 2 – A, 3 – E, 4 – C
(BAEC)

0-2

Za poprawne przyporządkowanie
przyczyn do obszarów
trzech – 1pkt
czterech – 2pkt

118

a) D. 430 tys.

b) Np.:
- zwiększenie liczby urodzeń po ustaniu zagrożenia
bytu rodziny wywołanego działaniami wojennymi
- wyż kompensacyjny po II wojnie światowej
- duży przyrost naturalny będący konsekwencją
zakończenia II wojny światowej
- zakończenie II wojny światowej

0-2

Za wskazanie poprawnej odpowiedzi –
1pkt

Za poprawną odpowiedź – 1pkt
Nie uznajemy odpowiedzi „wyż
demograficzny”

119

Np.:
Saldo migracji
11 tys – 47 tys = - 36 tys
Przyrost rzeczywisty
(-36 tys) + 374 tys – 370 tys = - 32 tys

Liczba ludności w dniu 31.12.2006
38 157 tys + (-36 tys) + 4 tys = 38 125 tys

0-2

Za dwa poprawne obliczenia i wynik –
1pkt
Za trzy poprawne obliczenia i wynik –
2pkt
Lub
Za poprawny sposób wszystkich obliczeń
– 1pkt

10

Lub
38 157 tys + (-32 tys) = 38 125 tys

120

Hinduizm B – 2
Islam C – 1
Chrześcijaństwo A – 4

0-2

Za każde trzy poprawnie uzupełnione
komórki tabeli – 1pkt

121 Np.:

- wydłużyć urlopy macierzyńskie,
- zwiększyć ulgi podatkowe na każde
dziecko w rodzinie,
- zwiększyć zasiłki rodzinne i objąć nimi
szerszą grupę społeczną,
- wprowadzić okres ochronny dla kobiety
wracającej po urlopie macierzyńskim
lub wychowawczym do pracy, aby
pracodawca nie mógł jej zwolnić
natychmiast po tym urlopie,
- propagować model rodziny z dwójką
lub trójką dzieci w środkach masowego
przekazu np. pokazywać taką rodzinę
w reklamach telewizyjnych,
- ułatwić dostęp do zorganizowanej
opieki nad dziećmi, wydłużając czas
pracy żłobków i przedszkoli.

0-2

Za podanie realnych
propozycji działań:
dwóch........................1pkt
trzech…………….....2pkt

122 Kraj o największym przyroście

naturalnym: Meksyk
Kraj o najmniejszym przyroście
naturalnym: Ukraina

0-1

Za podanie poprawnych nazw obu
krajów – 1 pkt

123 a)

Obszary, które są subekumeną:
- Tybet
lub
- Północna Syberia
b) Np.:
czynniki przyrodnicze:
dla Tybetu:
- duża wysokość bezwzględna.
uzasadnienie:
- powietrze jest rozrzedzone, panuje zbyt
niskie ciśnienie, co utrudnia funkcjonowanie
organizmu człowieka.
dla Północnej Syberii:
- występowanie wieloletniej zmarzliny.
uzasadnienie:
- brak możliwości prowadzenia upraw
rolnych, utrudnione budownictwo

0-2

a) Za prawidłowy wybór obszaru, który
jest subekumeną..........1pkt




b) Za wskazanie prawidłowego
czynnika przyrodniczego
wpływającego na rozwój osadnictwa
dla wybranego obszaru i prawidłowe
uzasadnienie…......1pkt

Zdający może otrzymać 1 pkt za tę

część zadania naw

et wówczas,

gdy wybierze obszar, który nie jest
subekumeną

124 a) Województwo o największej stopie

bezrobocia: warmińsko – mazurskie
b) Województwo o najmniejszym
stopniu urbanizacji: podkarpackie

0-1

Za wybór województwa o największej
stopie bezrobocia oraz o najmniejszym
stopniu urbanizacji – 1 pkt

125 a) Chiny – 137 osób/1km

2

Holandia – 394 osoby/1km

2

0-2

a) Za poprawne obliczenie gęstości
zaludnienia dla Chin i Holandii - 1pkt

11

b) Np.:
Chiny zajmują większą
powierzchnię.

b) Za prawidłowe uzasadnienie - 1pkt

126

Przyczyny ujemnego przyrostu
naturalnego charakterystyczne dla
Europy Wschodniej, np.:
- kryzys gospodarczy,
- bezrobocie,
- emigracja przeważnie ludzi młodych,
- stopa zgonów na stosunkowo wysokim
poziomie.
Europy Zachodniej, np.:
- kryzys rodziny,
- późne zawieranie małżeństw,
- późne decydowanie się na macierzyństwo lub
ojcostwo,
- kariera zawodowa kobiet.

0-2

Za podanie prawidłowych
przyczyn ujemnego przyrostu
naturalnego:
dwóch w Europie
Wschodniej……………...1pkt
dwóch w Europie Zachodniej
…………………………..1pkt
LUB
Za podanie po jednej
przyczynie dla Europy
Wschodniej i Europy
Zachodniej………………1pkt

127

0-2

Za poprawne obliczenie
przyrostu naturalnego
i poprawny wynik.……....1pkt





Za poprawne obliczenie
przyrostu rzeczywistego
i poprawny wynik……….1pkt

128

Np.:
- wysoka aktywność zawodowa kobiet
- system wartości preferujący karierę zawodową
- system wartości preferujący wysoki standard życia
- model rodziny (2+1, 2+0)
- łatwy dostęp do środków antykoncepcyjnych
- „egoizm społeczny” konsumpcyjnego społeczeństwa
(konsumpcyjny styl życia)
- są to populacje stare pod względem demograficznym
- późne zawieranie małżeństw

2

Za podanie poprawnych przyczyn:
- dwóch – 1pkt
- trzech – 2pkt

129

Np.:
- w Łodzi był o wiele niższy przyrost naturalny niż w
Krakowie
- w Krakowie saldo migracji było stale dodatnie, a w
Łodzie było ujemne

1

Za poprawne wyjaśnienie
uwzględniające dwie przyczyny –
1pkt
Uznajemy odpowiedzi wynikające
wyłącznie z analizy wykresów.
Wyjaśnienie musi dotyczyć obu
przyczyn

Uwaga! Wystarczy odniesienie do
jednego z miast, np. w Krakowie
wyższy przyrost naturalny. Jeśli
zdający nie posłuży się nazwą miasta
uznajemy, że odnosi się ona do

12

Krakowa

130

Kraje o przyroście rzeczywistym:
- dodatnim: D, E, F
- ujemnym: A, B, C

1

Za pogrupowanie krajów wg
podanego kryterium – 1pkt

131

Np.:
- duża podaż nisko wykwalifikowanych pracowników na
rynku pracy we Francji
- wzrost liczebności wyznawców islamu
- zmiana struktury rasowej
- stosunkowo wysoki przyrost naturalny wśród
imigrantów
- powstanie dzielnic zamieszkałych głównie przez
imigrantów
- zamieszki powodowane przez imigrantów
niezadowolonych ze swojej sytuacji ekonomicznej

2

Za podanie następstw:
- dwóch – 1pkt
- trzech – 2pkt

132

od góry:
Białorusini
Ukraińcy

1

Za wpisanie nazw dwóch mniejszości
narodowych – 1pkt

133

Od góry:
Argentyna – F
Brazylia – E

1

Za poprane uzupełnienie tabeli – 1pkt

134

Np.:
Zmiana: odwrócenie salda migracji wewnętrznych z
dodatniego na ujemne w miastach, z ujemnego na
dodatnie na wsi
Przyczyny zmiany:
- niższe koszty budowy domu poza miastem niż kupna
mieszkania w mieście
- lokalizowanie działalności gospodarczej poza miastem
z powodu niższej ceny gruntu
- rozwój motoryzacji umożliwia dojazdy do pracy w
mieście
- powrót na wieś wcześniejszych emigrantów do miast
po osiągnięciu wieku emerytalnego
- chęć ucieczki przed hałasem i zanieczyszczeniami

2

Za określenie zmiany tendencji z
podaniem przyczyny:
- lednej – 1pkt
- dwóch – 2 pkt
Lub
Za właściwe odczytanie zmiany
tendencji z wykresu – 1pkt

135

Np.:
140,0 mln – 64,5 mln = 75,5 mln
(75,5 : 64,5) x 100 = 117, 1 ≈ 117
Współczynnik feminizacji: 117

1

Za poprawne obliczenia i poprawny
wynik – 1pkt

136

Np.:

– liczebność ludności w wieku przedprodukcyjnym

zmniejsza się (od 1975 r.)

– liczebność ludności w wieku produkcyjnym (po

okresie wzrostu) zmniejsza się

– liczebność ludności w wieku produkcyjnym zmniejsza

się, ale nadal stanowi ona najliczniejszą grupę
ludności

– liczebność ludności w wieku poprodukcyjnym stale

wzrasta

– największe zmiany zajdą w liczebności ludności w

wieku poprodukcyjnym
– w 2050 r. liczba ludności w wieku produkcyjnym
wzrośnie w porównaniu z 1950 r., ale jej udział (w %)
w całkowitej liczbie ludności się zmniejszy.

0-2

Za zapisanie poprawnych wniosków
trzech .......................................... 2
pkt
dwóch ......................................... 1
pkt

13

137

a) lubelskie, podlaskie
b) Np.:

− wzrost wydatków na służbę zdrowia
− wzrost podatków płaconych przez malejącą
liczebnie grupę zatrudnionych na pokrycie kosztów
świadczeń emerytalnych dla wzrastającej liczby
osób
− wzrost kosztów pracy
− większe zatrudnienie pracowników pomocy
społecznej
− wzrost bezrobocia wśród pracowników oświaty
− spadek PKB.

0-2

Za wymienienie dwóch właściwych
województw ............................... 1
pkt
Za dwie poprawnie sformułowane
konsekwencje ekonomiczne
..................................................... 1
pkt

138 1. wielkopolskie

2. lubuskie
3. zachodniopomorskie

0-1

Za wpisanie trzech poprawnych
nazw
województw ............................... 1
pkt

139 W kolejności od góry: P, P, F, F

0-2

Za poprawną ocenę
czterech zdań .............................. 2
pkt
trzech zdań ................................. 1
pkt

140 Od góry: arabski, hiszpański, portugalski

0-2

Za wpisanie poprawnych nazw:
trzech .......................................... 2
pkt
dwóch ......................................... 1
pkt

141 a) Liczba kobiet:

32,6 mln – 16,2 mln = 16,4 mln
Współczynnik: (16,4 : 16,2) x 100 = 101,2
≈101
b)
– niehigieniczny tryb życia (alkoholizm)
– mniejsza odporność biologiczna
mężczyzn
– większa podatność na choroby
cywilizacyjne (choroby serca)
– wypadki przy pracy (w górnictwie,
hutnictwie, budownictwie, transporcie)

0-2

Za poprawne obliczenia i
poprawny
wynik ..........................................
1 pkt
Za podanie dwóch przyczyn
.....................................................
1 pkt

142

0-2

Za podanie poprawnych przyczyn
migracji:
dwóch……………...1pkt
trzech……….……...2pkt

143

Województwa o największej gęstości zaludnienia:
- małopolskie, śląskie.
Województwa o najmniejszej gęstości zaludnienia, np.:
- lubuskie, zachodniopomorskie, warmińsko-mazurskie,
podlaskie, lubelskie.

0-1

Za uzupełnienie tabeli właściwymi
nazwami województw……….1pkt

144

Np.:
- problemy z wyżywieniem ludności,

0-2

Za podanie poprawnych

14

- wzrost bezrobocia,
- obniżenie poziomu usług medycznych,
- zwiększenie kosztów kształcenia ludności,
- wzrost analfabetyzmu.

konsekwencji zmian liczby
ludności:
dwóch……………...1pkt
trzech……................2pkt

145

a) Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym wzrasta.
b) Np.:
- konieczność zmiany systemu emerytalnego,
- brak rąk do pracy,
- konieczność kształcenia lekarzy geriatrów.

0-2

a) Za podanie poprawnej tendencji
zmiany liczby ludności
w wieku poprodukcyjnym..1pkt
b) Za podanie dwóch poprawnych
problemów społecznych lub
gospodarczych….1pkt

146

0-1

Za poprawne zbudowanie modelu
przyczynowo-skutkowego………..
1pkt
Kolejność wpisania liter A i C jest

dowolna

147

0-2

a) Za wpisanie właściwych nazw
obcokrajowców do
legendy……...1pkt
b) Za sformułowanie dwóch
poprawnych problemów……..1pkt

148

0-1

Za poprawne zbudowanie modelu
przyczynowo-skutkowego 1pkt
Litery F i G mogą być wpisane

w dowolnej kolejności

149

W kolejności od góry:
F
P
F
P
P

0-2

Za poprawną ocenę zdań:
trzech, czterech…....1pkt
pięciu………………2pkt

150

W kolejności F, P, F

0-1

za poprawne oznaczenie trzech zdań
– 1 pkt

151

np.:
- wokół miast powstają ogromne dzielnice biedy
(slumsy)
- w miastach rośnie bezrobocie
- w miastach wzrasta zagrożenie chorobami
- wzrasta przestępczość w miastach
- nasila sie problem zaopatrzenia miast w żywność i
wodę
- nasila się problem usuwania z miast ścieków i
odpadów
- nasilają sie problemy komunikacyjne

0-2

Za podanie konsekwencji:
dwóch – 1 pkt
trzech – 2 pkt

15

- utrudniony dostęp do oświaty i służby zdrowia

152

a) np.:
- mniejsze obciążenie państwa kosztami utrzymania
ludności niepracującej w wieku emerytalnym
- wykorzystywanie w gospodarce kwalifikacji osób z
dużym doświadczeniem zawodowym
- ograniczenie problemów społecznych wynikających z
samotności (izolacji) ludzi w wieku emerytalnym
- zmniejszenie wydatków państwa na emerytury
b) np.:
- wprowadzenie regulacji prawnych umożliwiających
podjęcie pracy emerytom
- podniesienie wieku emerytalnego
- prowadzenie kursów doszkalających (lub kształcących)
dla osób słabiej wykwalifikowanych aby mogły sprostać
wymogom rynku pracy
- subsydia dla pracodawców zatrudniających osoby
powyżej 55 roku życia
- umożliwienie podejmowania pracy przez osoby w
starszym wieku w mniejszym wymiarze godzin
- organizowanie różnych form aktywności dla ludzi
starszych umożliwiających utrzymanie dobrej kondycji
zdrowotnej
- wprowadzenie ulg np. podatkowych dla osób chcących
kontynuować zatrudnienie w starszym wieku
- podwyższanie dodatku stażowego w zawodach
opłacanych z budżetu państwa

0-2

a) za podanie dwóch poprawnych
korzyści – 1pkt
b) za przedstawienie dwóch
poprawnych działań – 1pkt

153

w kolejności: Indie, Czad

0-1

Za wpisanie nazw poprawnych
dwóch krajów – 1pkt

154

np.:
- upadek dużych, państwowych zakładów
- likwidacja większości PGR-ów
- wzrost zapotrzebowania na usługi
- przejście od gospodarki centralnie sterowanej do
rynkowej
- restrukturyzacja przemysłu
uwaga!
Nie uznajemy odp. „rozwój gospodarczy”
Uznajemy odpowiedzi zaliczające górnictwo do I
sektora

0-1

Za podanie dwóch poprawnych
przyczyn – 1pkt

155

a) w kolejności F, P, P
b) np.:
- większa średnia długość życia kobiet
- większe straty wojenne wśród mężczyzn wskutek II
wojny światowej
- nadumieralność mężczyzn w wieku produkcyjnym
- wiek poprodukcyjny obejmuje kobiety w wieku 60 lat,
czyli 5 lat wcześniej niż mężczyzn

0-3

a) za poprawne trzy zdania – 1 pkt

b) za podanie poprawnych przyczyn:
dwóch – 1 pkt
trzech – 2 pkt

156

a) poprawna odpowiedź: rosnąca
Przykłady uzasadnienie:
- będzie rosła liczba osób w wieku poprodukcyjnym
- będzie malała liczba osób w wieku produkcyjnym
Uwaga! Uznajemy odpowiedzi zawierające różne,
przewidywane przez zdającego, tendencje zmian liczby
ludności w wieku przedprodukcyjnym

0-2

a) za określenie i uzasadnienie
tendencji – 1pkt
b)
za podanie dwóch poprawnych
konsekwencji – 1pkt

16

b) np.:
- mniejsza konkurencja na rynku pracy
- większe zapotrzebowanie na osoby zatrudnione w
opiece społecznej i służbie zdrowia
- obciążenie pracujących większymi kosztami
utrzymania systemu emerytalnego i opieki zdrowotnej
- obciążenie pracujących większymi kosztami
utrzymania systemu opieki społecznej

157