7

ROZDZIAŁ I

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym

i ubezpieczeniom zdrowotnym

1. Pojęcie płatnika

Płatnikiem składek jest każdy podmiot zobowiązany

– w myśl obowiązujących przepisów – do opłacania skła-
dek na ubezpieczenia społeczne z  jakiegokolwiek tytułu.
Płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne jest, więc
pracodawca

– w  stosunku do pracowników i  poboro-

wych odbywających służbę zastępczą; a  także w  stosunku
do tych osób, które przebywają na urlopie wychowawczym
albo pobierają zasiłek macierzyński, z  wyłączeniem osób,
którym zasiłek macierzyński wypłaca ZUS.

!

UWAGA!!!
D

O

PODSTAWOWYCH

OBOWIĄZKÓW

PRACODAWCY

-

PŁATNIKA

NALEŻY

ZGŁOSZENIE

DO

UBEZPIECZEŃ

SPOŁECZNYCH

I

 

UBEZPIECZENIA

ZDROWOT

-

NEGO

UBEZPIECZONYCH

,

NALICZENIE

NALEŻNYCH

SKŁADEK

NA

UBEZPIECZE

-

NIA

I

 

PRZEKAZANIE

ICH

Z

 

PODZIAŁEM

NA

POSZCZEGÓLNE

FUNDUSZE

(

SPO

-

ŁECZNY

,

ZDROWOTNY

,

FUNDUSZ

PRACY

I

 

GWARANTOWANYCH

ŚWIADCZEŃ

PRACOWNICZYCH

).

2. Zasady podlegania ubezpieczeniom

społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu

Jeśli zatrudnimy pracownika na umowę o  pracę, to

podlega on ubezpieczeniom od dnia nawiązania stosunku
pracy do dnia ustania tego stosunku. Pracownicy podle-
gają zawsze obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i obo-
wiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, niezależnie od ilości
umów o pracę, wysokości podstaw wymiaru składek oraz
ustalonego prawa do emerytury lub renty.

Za pracownika w  rozumieniu ustawy o  ubezpiecze-

niach, uważa się także osobę wykonującą pracę na podsta-
wie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy
o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywil-
nym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy
o  dzieło, jeśli taka umowa zawarta jest z  pracodawcą,
z  którym dana osoba pozostaje w  stosunku pracy. Rów-
nież w  sytuacji, gdy umowa zlecenia czy umowa o  dzieło
zawarta jest z innym zleceniobiorcą niż własny pracodawca,
ale w ramach tej umowy wykonuje się prace na rzecz swo-
jego pracodawcy.

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Księgarnia Internetowa E-ksiazka24.pl

.

8

R

OZDZIA

I. Z

ASADY

PODLEGANIA

UBEZPIECZENIOM

SPO ECZNYM

I

UBEZPIECZENIOM

ZDROWOTNYM

Pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom

emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu.

Pracownicy wykonujący pracę nakładczą

podlegają

obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
jeśli jest to jedyny tytuł do ubezpieczeń, nie mają ustalo-
nego prawa do emerytury lub renty lub mają prawo podle-
gania z tego tytułu wskutek dokonanego wyboru.

Jeśli chodzi o  ubezpieczenie chorobowe to nakładcy

podlegają mu na swój wniosek, tj. dobrowolnie. Prawo pod-
legania temu ubezpieczeniu zostało uzależnione od obo-
wiązkowego podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym. Nie podlegają natomiast ubezpieczeniu wypad-
kowemu.

Osoby wykonujące pracę nakładczą podlegają ubezpie-

czeniom od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpo-
częcia jej wykonywania do dnia rozwiązania albo wygaśnię-
cia tej umowy. W przypadku wykonywania kilku umów,
nakładca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytal-
nemu i rentowym z jednej umowy – bez względu na wyso-
kość podstawy wymiaru. Pozostałe umowy stanowią tytuł
do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Wykonawcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu zdro-
wotnemu z każdej umowy.

Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agen-

cyjnej lub umowy zlecenia, albo innej umowy o świadcze-
nie usług

, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje

się przepisy dotyczące zlecenia, zwane zleceniobiorcami,
oraz osoby z nimi współpracujące

podlegają ubezpiecze-

niom od dnia oznaczonego w  umowie jako dzień rozpo-
częcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnię-
cia tej umowy, natomiast w przypadku osób współpracują-
cych od dnia rozpoczęcia współpracy przy wykonywaniu
umowy do dnia zakończenia tej współpracy. Nie podlegają
ubezpieczeniu z tytułu umów cywilnoprawnych uczniowie
szkół ponadpodstawowych i studenci do ukończenia 26 lat.

Zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpiecze-

niom emerytalnemu i rentowym wtedy, gdy:

▶

jest to ich jedyny tytuł do ubezpieczeń,

▶

mają ustalone prawo do emerytury lub renty i nie pozo-
stają jednocześnie w stosunku pracy,

▶

jeżeli wykonują kilka umów cywilnoprawnych nawet
w  tej samej fi rmie, podlegają obowiązkowo z  jednej
umowy – z tej, która została nawiązana jako pierwsza.
Mogą oczywiście w każdym czasie zmienić tytuł na inny
niż pierwotnie wybrany.

Zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpiecze-

niom emerytalnemu i  rentowym, dobrowolnie ubezpie-
czeniu chorobowemu oraz obowiązkowo ubezpieczeniu
wypadkowemu.

Obowiązkowo podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu

z każdej umowy.

PRZYK AD 1

Emeryt zawarł umowę zlecenia z fi rmą handlową. Z tytułu

tej umowy zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpiecze-

9

ZUS –

OBOWI!ZKI

PRACODAWCY

JAKO

P ATNIKA

niom emerytalnemu, rentowym i  ubezpieczeniu wypadko-
wemu oraz obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ma
prawo do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

PRZYK AD 2

Jan Kowalski jest zatrudniony w  zakładzie usługowym

na podstawie umowy o  pracę. Dodatkowo w  tym zakła-
dzie zawiera umowę o dzieło. Z umowy o dzieło i z umowy
o  pracę podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym
i ubezpieczeniu zdrowotnemu.

PRZYK AD 3

Rencista jest zatrudniony w zakładzie usługowym A na

podstawie umowy o pracę. W zakładzie C zawiera umowę
zlecenia, która wykonywana jest na rzecz zakładu A.

Podlega on zarówno z umowy o pracę, jak i z umowy zle-

cenia obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i obowiąz-
kowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Kolejną grupą są osoby prowadzące pozarolniczą dzia-

łalność gospodarczą

. Osoby prowadzące pozarolniczą dzia-

łalność gospodarczą podlegają ubezpieczeniom od dnia roz-
poczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej
wykonywania, a osoby z nimi współpracujące, od dnia roz-
poczęcia współpracy do dnia zakończenia tej współpracy.
Wyżej wymienieni podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym i ubezpieczeniu wypadkowemu,
natomiast dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą podlegają

tym ubezpieczeniom wtedy, gdy nie mają ustalonego prawa
do emerytury, nie mają innego tytułu rodzącego obowiązek
ubezpieczeń społecznych, który spowoduje wyłączenie ich
z obowiązkowych ubezpieczeń.

Jeśli osoba prowadzi kilka rodzajów działalności, pod-

lega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rento-
wym z jednego wybranego rodzaju działalności.

Od 1 stycznia 2008 r. osoby mające ustalone prawo do

renty z tytułu niezdolności do pracy podlegają z tytułu dzia-
łalności gospodarczej prowadzonej na podstawie wpisu do
ewidencji lub przepisów szczególnych obowiązkowo ubez-
pieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu do
momentu ustalenia prawa do emerytury.

2.1. Osoby przebywające na urlopie

wychowawczym

!

UWAGA!!!
O

SOBY

PRZEBYWAJĄCE

NA

URLOPIE

WYCHOWAWCZYM

PODLEGAJĄ

OBO

-

WIĄZKOWO

UBEZPIECZENIOM

EMERYTALNEMU

I

 

RENTOWYM

,

POD

WARUN

-

KIEM

ŻE

NIE

MAJĄ

USTALONEGO

PRAWA

DO

EMERYTURY

LUB

RENTY

ORAZ

NIE

MAJĄ

INNYCH

TYTUŁÓW

DO

UBEZPIECZEŃ

EMERYTALNEGO

I

 

RENTOWYCH

.

Powstanie innego tytułu do ubezpieczeń skutkuje dla

osób przebywających na urlopie wychowawczym utratą
prawa do obowiązkowych ubezpieczeń. Ustawa nie dopusz-

10

R

OZDZIA

I. Z

ASADY

PODLEGANIA

UBEZPIECZENIOM

SPO ECZNYM

I

UBEZPIECZENIOM

ZDROWOTNYM

cza możliwości decydowania przez ubezpieczonego o tym,
z jakiego tytułu chce podlegać obowiązkowo ubezpiecze-
niom, w przypadku zbiegu upraw nień urlopu wychowaw-
czego z innym tytułem do ubezpieczeń.

Jeśli zaistnieje taka sytuacja, to wówczas np. umowa

zlecenia, umowa o pracę nakładczą czy działalność gospo-
darcza staje się tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń,
natomiast z  ubezpieczeń z  tytułu przebywania na urlopie
wychowawczym należy zaprzestać rozliczania składek.

Osoby przebywające na urlopie wychowawczym mają

obowiązek informowania płatnika składek o ustaleniu prawa
do emerytury lub renty albo o powstaniu innego tytułu do
ubezpieczenia. Natomiast płatnik powinien zadbać o to, by
mieć od wyżej wymienionych osób stosowne oświadcze-
nie rozstrzygające o zastosowaniu ubezpieczenia na urlopie
wychowawczym.

Składki na ubezpieczenia emerytalne i  rentowe za te

osoby są fi nansowane ze środków budżetu państwa. Płatnicy
składek mają obowiązek prawidłowo sporządzać i przekazy-
wać do zakładu Ubezpieczeń Społecznych dokumenty rozli-
czeniowe, bez dokonywania wpłat obliczonych składek.

Od 1 maja 2004 każdy pracodawca, który udzielił pra-

cownicy urlopu wychowawczego, ma obowiązek ustale-
nia, czy osoba taka spełnia warunki podlegania ubezpie-
czeniu społecznym i  ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zgod-
nie z  ustawą o  systemie ubezpieczeń społecznych oraz

o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, osoby prze-
bywające na urlopie wychowawczym podlegają obowiąz-
kowo ubezpieczeniu emerytalnemu i  rentowym, jeżeli
nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty lub
innego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczeń. Również
składkę zdrowotną opłacają, jeśli nie opłacają jej z innego
tytułu. Podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest kwota
świadczenia pielęgnacyjnego obecnie 520 zł.

!

UWAGA!!!
Z

MIENI

SIĘ

PODSTAWA

WYMIARU

SKŁADEK

NA

URLOPIE

WYCHOWAWCZYM

.

U

STAWA

NOWELIZUJĄCA

K

ODEKS

PRACY

WPROWADZA

WIELE

ZMIAN

,

M

.

IN

.

NA

NOWO

REGULUJE

KWESTIE

PODSTAWY

WYMIARU

SKŁADEK

NA

UBEZ

-

PIECZENIE

EMERYTALNE

I

 

RENTOWE

OSÓB

PRZEBYWAJĄCYCH

NA

URLOPIE

WYCHOWAWCZYM

.

Podstawę tę od 1 stycznia 2012 r. będzie stanowiła

kwota 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
w poprzednim kwartale, a nie jak dotychczas – kwota mini-
malnego wynagrodzenia. Podstawa wymiaru składek nie
może być jednak wyższa niż przeciętne miesięczne wyna-
grodzenie

wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych

poprzedzających urlop wychowawczy.

11

ZUS –

OBOWI!ZKI

PRACODAWCY

JAKO

P ATNIKA

Podleganie ubezpieczeniom społecznym osób
przebywających na urlopie macierzyńskim

Od 1 września 2009 r. zmieniły się zasady podlegania

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu osób pobiera-
jących zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku
macierzyńskiego.

I tak osoba, która w okresie pobierania zasiłku macie-

rzyńskiego, zasiłku w  wysokości zasiłku macierzyńskiego:
podjęła zatrudnianie, prowadzi działalność pozarolniczą
nie jest pozbawiona składek emerytalno-rentowych fi nan-
sowania z  budżetu państwa naliczanych przez płatników
od zasiłku macierzyńskiego. Nie będzie również pozba-
wiona osoba mająca ustalone prawo do renty lub emery-
tury przebywająca na tych zasiłkach.

W związku z tym od dokumentów za wrzesień 2009 r.

płatnicy, którzy wypłacają zasiłki macierzyńskie zobowią-
zani są do wykazywania składek emerytalno-rentowych od
zasiłków macierzyńskich w imiennych raportach miesięcz-
nych z kodem tytułu ubezpieczenia 1240xx, bez względu na
to, czy pracownik w tym okresie ma inny tytuł do ubezpie-
czeń albo też ma ustalone prawo do renty lub emerytury.

Od 1 września 2009 r. osoba pobierająca zasiłek macie-

rzyński nie ma już obowiązku do informowania płat-
nika, który wypłaca zasiłek o posiadaniu innego tytułu do

ubezpieczeń czy też ustalonego prawa do emerytury lub
renty. Jeżeli w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego,
zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego osoba podej-
mie pracę na:

▶

etacie,

▶

uzyska członkostwo spółdzielni lub zostanie funkcjona-
riuszem Służby Celnej, będzie miała rozliczane i opła-
cane przez płatnika obowiązkowe składki od przycho-
dów uzyskanych ze stosunku pracy, członkostwa spół-
dzielni czy bycia funkcjonariuszem Służby Celnej,
a  równocześnie płatnik u  którego pobiera zasiłek
macierzyński, będzie wykazywał obowiązkowe składki
emerytalne i rentowe od zasiłku macierzyńskiego fi nan-
sowane z budżetu państw.

W przypadku podjęcia w  okresie pobierania zasiłku

macierzyńskiego np.:

▶

pracy nakładczej,

▶

wykonywania zlecenia,

▶

prowadzenie pozarolniczej działalności lub współpracy
– nie ma obowiązku opłacania z  tych tytułów składek
na ubezpieczenia społeczne. Składki na ubezpieczenia
społeczne z  tych tytułów w  okresie pobierania zasiłku
macierzyńskiego są dobrowolne.

Obowiązkowo musi być opłacona składka na ubezpie-

czenie zdrowotne.

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Księgarnia Internetowa E-ksiazka24.pl

.