ANDRZEJ PILIPIUK

NORWESKI DZIENNIK

TOM I

UCIECZKA

DOM NAD MORZEM

Pewien odsetek osób, zdarzeń i faktów jest autentyczny. Wszystkie nazwy geograficzne,

oraz część szczegółów umożliwiających identyfikację zmieniono, aby chronić

niewinnych...

Wszelkie poszukiwania opisanych miejsc i osób uznać należy za

niewskazane, a przy tym niebezpieczne.

Prolog

Drewniane domy, gdy są przez dłuższy czas niezamieszkiwane, szybko niszczeją.

Czasem wystarcza kilka miesięcy, aby całkiem solidna konstrukcja zaczęła się rozsypywać.

Na północ od miasta Bodo w norweskiej Laponii stał nad brzegiem morza taki właśnie

drewniany dom. Budynek wzniesiono na szczycie niewysokiego urwiska. Od tyłu otaczał go

las. Dom stał pusty przez trzy lata. Zimą mróz trzymał go w stalowym uścisku, lecz gdy

nadchodziła wiosna, będąca w tej części świata porą wichrów, deski zaczynały ponuro

klekotać pod uderzeniami nawałnicy. Wiatr wdzierał się przez szpary do wnętrza i hulał po

pokojach. Deszcz wpadający przez dziurawy dach powodował zacieki na ścianach. Na

podłodze pojawiła się gdzieniegdzie pleśń. Gdy wiał wiatr, wiązania belek skrzypiały. Nikt tu

nie zachodził, jedynie od czasu do czasu pojawiała się na tym brzegu samotna postać

ornitologa lub leśnika. Dom konał. Ostatkiem sił czekał na człowieka, który podźwignąłby go

z ruiny.

*

Wojsławice, woj. Chełmskie. Dwa lata wcześniej.

Dwadzieścia cztery kilometry na południe od Chełma przy szosie prowadzącej na

Zamość leżą Wojsławice. Na co dzień - niewielka senna prowincjonalna wioska. Kiedyś była

miastem, jednak utraciła prawa miejskie po powstaniu styczniowym. Utrata praw nastąpiła

głównie za sprawą niejakiego Hanusza Paczenko, który mimo iż był prostym chłopem zebrał

spory oddział i w okolicach miasteczka stoczył zwycięską potyczkę z Rosjanami. Pech chciał,

że nieliczni ocaleni z pogromu wrócili jakiś czas później, wiodąc za sobą oddziały przysłane z

Chełma w celu ukarania buntowników.

Hanusz Paczenko pozostał na posterunku i miał okazję stać się pierwszym, lecz nie

ostatnim członkiem rodu, który poległ w walce. Jego sukcesorom zdarzało się to odtąd często

i jedynie wysokiemu przyrostowi naturalnemu zawdzięczać należy fakt, że ta szlachetna

rodzina nie została doszczętnie wytępiona i jeszcze pod koniec dwudziestego wieku pewni jej

przedstawiciele odegrali swoją skromną rolę w budowaniu historii.

Przez pięć pokoleń Paczenkowie trzęśli wsią i okolicą. Członkowie rodu chętnie

angażowali się w rozliczne burdy o charakterze zarówno lokalnym jak i międzynarodowym.

Nie do końca zdefiniowana przynależność narodowa rodziny, sprawiła że po

zakończeniu drugiej wojny światowej wszyscy niemal jej członkowie wylądowali daleko za

kołem podbiegunowym i przez następne lata rzadko dawali oznaki życia. W Wojsławicach, a

raczej w otaczających miasteczko lasach, pozostał tylko Józef. Wykopane w ścianach

lessowych wąwozów bunkry opuścił dopiero po amnestii w 1956 roku.

Rodzina cieszyła się, jak już wspomnieliśmy, odpowiednią renomą. Mieszkańcy

Wojsławic snuli przy wódce opowieści o kilkunastu spalonych chałupach, o kilku osobach,

które usiłowały bruździć i zniknęły jak kamień rzucony w wodę. Byli i tacy, którzy mówili

szeptem o zakopanych na ogrodzie Paczenków nieboszczykach, wśród których znajdować się

mieli czterej gestapowcy, trzej volksdojcze, oraz kilku pracowników NKWD i UB. Gdy stary

Józef wyszedł z lasu poprzedzała go tak ponura sława, że Polak, który zajął jego

gospodarstwo w ciągu kilku godzin spakował cały dobytek i rodzinę na wóz, po czym

zniknął. Osiedlił się aż pod Szczecinem. Józef nie ścigał go.

Miejscowa policja nie miała jakoś odwagi na przekopanie ogrodu i zbadanie pogłosek.

Fakt, że przez czterdzieści, wówczas, lat istnienia posterunku w miasteczku bez śladu

zniknęło także kilkunastu jego pracowników, działał odstraszająco. Ale w połowie lat

osiemdziesiątych w Wojsławicach nie było już Paczenków...

Pomińmy tą niewielką dygresję. W roku, w którym rozgrywają się opisane poniżej

przypadki, wskutek ludzkiego niedbalstwa i nikłych środków finansowych, przeznaczonych

na renowację starego systemu rowów melioracyjnych, odprowadzających nadmiar wody z

leżących na północ od osady łąk, nastąpił powrót do stanu sprzed melioracji. Łąki zamieniły

się tej wiosny w obrzydliwe trzęsawisko, które w środku lata, gdy rozgrywa się nasza

opowieść, zdążyło odrobinę podeschnąć. Na północ od miasteczka droga prowadząca do

Chełma rozwidla się. Koło rozwidlenia stoi tabliczka:

Czarnołozy 2 Km

Od tabliczki na zachód biegnie nitka asfaltowej szosy, tak wąskiej, że gdy dwa

kombajny mają się na niej minąć zbiega się okoliczna dzieciarnia i przyjmuje zakłady, który z

nich wyląduje w rowie, choć gwoli ścisłości należy zaznaczyć, że najczęściej sytuacja jest

remisowa. Po lewej stronie szosy znajdują się wspomniane wyżej łąki, po prawej pola

podchodzące aż pod ścianę lasu. Mniej więcej w połowie drogi od tabliczki do wsi znajduje

się niewielki suchy cypel wcinający się kilkadziesiąt metrów w bagno. Tego lata z racji

zabagnienia cypel ten stał się czymś w rodzaju półwyspu. To właśnie miejsce wybrali sobie

na obóz harcerze. Nie wnikając w ich przynależność do jakiegoś konkretnego hufca

nadmienimy, że zachowywali się w sposób uwłaczający dobremu imieniu swojej organizacji.

Palenie i picie można by im ostatecznie wybaczyć, ale druhowie popełnili szereg innych

czynów nie do końca akceptowanych przez społeczeństwo, jak na przykład wyprawa na

jabłka (oczywiście cudze) w środku nocy, czy udział w zabawie wiejskiej. Zabawy były

organizowane we wsi raz na jakiś czas, to znaczy, gdy organizatorom udało się wmówić

miejscowej milicji, że ta impreza nie będzie miała tak burzliwego przebiegu, jak

dotychczasowe. Zapewnienia te były zazwyczaj gołosłowne, bowiem ludzkości nie udało się

jeszcze opracować metody uspokajania bawiącego się tłumu. W każdym razie ta zabawa była

typową dla tych stron miłą imprezą folklorystyczną. W ruch poszły łańcuchy od krów,

butelki, ponadto rozebrano kilka okolicznych płotów. Harcerze jednak nie uszanowali

miejscowych zwyczajów i użyli gazu łzawiącego w dużej ilości, co wywołało wśród tubylców

skrajne oburzenie, bo jak to tak można, broń masowej zagłady na zupełnie spokojnej

dyskotece. Tak więc już następnego dnia padła propozycja, aby podłych wrogów pozbawić

skalpów. Propozycja spotkała się z wyjątkowo ciepłym przyjęciem.

Noc była ciepła i bezksiężycowa. Nad bagnem snuło się trochę mglistych oparów.

Dwaj wartownicy patrolowali granicę obozowiska. Nic nie wskazywało by groziło im

jakiekolwiek niebezpieczeństwo.

- Nudno, cholera - powiedział jeden z wartowników do drugiego.

- Nudno - potwierdził zagadnięty i ziewnął.

Odwrócił się w stronę łąki nagle poczuł, że serce zjechało mu do gatek.

- O kur...czątko! - zdołał z siebie wykrztusić.

Widok, który ukazał się jego oczom był przerażający i fascynujący zarazem. Przez

łąki galopowała na koniach banda miejscowych. W łapach trzymali pochodnie. Wartownik

porwał sygnałówkę i zatrąbił na alarm. Tubylcy odpowiedzieli skowytem tak strasznym, że

kilku mniej odważnych druhów zaszyło się w krzakach koło latryny. Zastępowy wybiegł z

namiotu z rakietnicą w dłoni. Na widok nadciągającej „kawalerii” zbladł, zaraz jednak

opanował chęć natychmiastowej ucieczki. Wypalił racę w stronę wrogów. Nikogo wprawdzie

nie trafił, ale udało mu się nader skutecznie spłoszyć większość koni. Jeźdźcy stracili wiele

cennych minut, na ich uspokajanie i ponowne formowanie szyku. Przepadła przewaga

zaskoczenia. Wreszcie dopadli celu. Jednolita dotąd grupa rozdzieliła się na kilka mniejszych,

które opanowały natychmiast kuchnię, magazyn i latrynę. W wielu miejscach obozu

wywiązała się walka wręcz. Wódz napastników podjechał do pala z powiewającym na nim

sztandarem i zdarłszy materię podpalił ją swoją pochodnią. Harcerze wpadli w szał. Wódz nie

cieszył się długo swoim sukcesem, bowiem z ciemności nadleciała duża (750 gram) puszka

mielonki i uderzywszy go w czoło sprawiła, że spadł ze swojego rumaka. Tubylcy

przegrywali. Nie pomogło nawet to, że oddział, który zdobył latrynę, podpalił obiekt i

wmieszał się do walki.

Z zagajnika po drugiej stronie szosy obserwowała te wydarzenia niewielka grupka

chłopców. Oni także siedzieli na koniach, lecz niewiele łączyło ich z bandą, która przybyła tu,

aby siać pożogę i zniszczenie. Ci trzej sympatyczni młodzieńcy przybyli tu jedynie w tym

szlachetnym celu, aby zrabować harcerzom ich sztandar i wymienić go później na jakiś

niewielki okup.

- Co robimy? - zapytał Maciej Wędrowycz, wnuk znanego w całej okolicy egzorcysty

amatora, którego zejście ze świata rok wcześniej wprawiło większość autochtonów w stan

euforii. - Uważam, że powinniśmy pomóc naszym.

- Naszym? - zdziwił się Paweł Norwicki. - Ja się nie poczuwam do jakichkolwiek

związków z tą dziczą.

Na jego twarzy zagościł wyraz odpychającej pogardy. Wodnisto błękitne oczy Maćka

rozbłysły w ciemności spod grzywy popielatożółtych włosów.

- Jakby nie było, poddani twojego pradziadka.

- Tak, ale w 1918 roku majątek wrócił w ręce hrabiego Poletyłły. Zresztą poddanymi

nie byli nigdy a zachowali swoją nienawiść do tej pory.

Paweł miał ciemne włosy, przenikliwe spojrzenie, a na jego twarzy gościł wyraz

lekkiego zakłopotania. Był nieco wyższy od przyjaciela, ale wzrost jego genetycznie

warunkowało szlacheckie pochodzenie. Tak przynajmniej twierdził w przypływach nostalgii

za dawnymi dobrymi czasami.

- Pomóżmy. Walczą może trochę brutalnie, ale w słusznej sprawie - odezwał się

milczący do tej pory Kurt.

- Wehre das moglisch? - zdziwił się Maciek.

Kurt był dziwnym przypadkiem. Czystej krwi Niemiec, trzecie pokolenie w Polsce.

Jego przodkowie pochodzili z Bawarii co nadal dało się usłyszeć w jego miękkim południowo

niemieckim akcencie, a po pierwszej wojnie jakoś zostali. Jego rodzina słabo władała

językiem polskim, ale ludzie specjalnie im nie bruździli.

- To tutaj to robota dla milicji - stwierdził Paweł.

- Dlaczego nie? - w głosie Maćka zabrzmiała ledwo uchwytna nuta buntu.

Paweł był ich przywódcą od bardzo dawna, ale panowała wśród nich znaczna

autonomia, zresztą nie było właściwie okazji, żeby musieli określać kto tu rządzi. Byli

kumplami a ten najsprytniejszy ogłosił się szefem. Reszta odpuściła sobie ten problem.

- Niech się żrą między sobą. Nie pamiętasz już, jak cię dwa dni temu wyzywali od

ukraińskich świń?

- Niby racja, ale...

W jego oczach zapaliły się dziwne ogniki, jak gdyby tęsknoty za dawnymi dobrymi

czasami, gdy jego dziadek Jakub z Józefem Paczenko, robili porządek ze swoimi wrogami

ogniem, mieczem oraz inną bronią.

- Dobra - podjął decyzję wódz. - Możemy ich trochę przetrzepać.

Banda wyraźnie ucieszyła się na jego słowa. Trzepać wrogów.

- Jaki plan? - zapytał Maciek. - I czym dysponujemy?

- Ja mam trzydzieści petard własnej produkcji - zadeklarował Paweł.

Lubił w wolnych chwilach pichcić różne chemiczne różności. Czasami efekty były

dość przerażające.

- To znaczy, że co trzecia wybuchnie...

- To bardzo dobry materiał wybuchowy.

Rozdzielili je pomiędzy siebie i zacięli konie do galopu. Kurt pozostał na miejscu. Nie

umiał jeździć konno. Trzymał się wprawdzie jako tako w siodle, ale zazwyczaj było tak, że

koń szedł w swoją stronę, niekoniecznie w tą, w którą chciał jeździec. Tym razem nie chciał

iść wcale. Przyjaciele rzucili petardy, gdy byli już bardzo blisko. Wybuchła co piąta, ale i tak

narobiły bigosu. Panika ogarnęła zarówno tubylców, jak też harcerzy. Ba, kto nie przeraziłby

się wielkich kłębów fioletowożółtego ognia. Walka zamieniła się w chaotyczną ucieczkę we

wszystkie strony. Niespodziewanie Paweł znalazł się w samym sercu bitwy, koło słupa, na

którym poprzednio wisiał sztandar. Rozejrzał się z lekkim roztargnieniem i właśnie miał

skierować konia na łąki, gdy nadbiegli trzej harcerze z kawałem sznura i zręcznie ściągnęli go

z konia. Gdy znalazł się na ziemi otrzymał cios w głowę, który sprawił, że dalsze ciosy i

kopanie podkutymi butami uszły jego uwadze. Maciek wobec liczebnej przewagi wroga

wycofał się do lasu. Dwaj kumple rozglądali się za swoim szefem przez chwilę, ale nigdzie

nie mogli go dostrzec. Słaba widoczność wywołana była wielkimi kłębami czarnego dymu,

nie licząc zmroku.

- Donerwetter - zdenerwował się Kurt.

- Gliny - zauważył Maciek.

Maciek nie lubił milicji. Miał to po dziadku. W dali na szosie widać było migające

światełka, które zbliżały się całkiem szybko. Rzucił ostatnią petardę, która także okazała się

być niewypałem.

- Pryskamy? - zagadnął Kurt.

- Odprowadź konia. Ja poszukam wodza.

- Zgoda.

*

Paweł ocknął się w bardzo paskudnym nastroju. Bolała go głowa, czuł, że ma

zwichniętą rękę w łokciu, a do tego po lewej stronie klatki piersiowej czuł tępy ból w miejscu,

gdzie swojego czasu miał połamane żebra. Wokoło nie było prześladowców. Nie było także

przyjaciół. Od strony szosy coś błyskało na niebiesko.

- Milicja - wydedukował.

Poczuł nagłą potrzebę wyparowania z miejsca zajścia. Przywierając do ziemi zaczął

czołgać się w stronę krzewów. Niespodziewanie uderzył głową w coś dziwnego. Owo coś

była to para podkutych oficerek. Uniósł głowę i zobaczył, że należą do rosłego

funkcjonariusza MO.

Bronił się bagnetem wrzeszcząc, że pozabija ich wszystkich, jeśli podejdą, więc użyli

gazu obezwładniającego.

*

Gdy radiowozy wracające z akcji wyjechały z szosy na ulicę Chełmską nastąpiły

kolejne wydarzenia o gwałtownym przebiegu. Oba pojazdy jednocześnie złapały gumę.

Dzielni stróże prawa wysiedli, aby sprawdzić co się stało i spostrzegli, że w ich kołach tkwią

całkiem fachowo wykonane kolce z grubej blachy. Zza drzew na drogę wyjechał na koniu

jakiś zamaskowany typ z karabinem w ręce.

Był to Maciek. Zresztą kolce to też była jego robota.

- Połóżcie się na szosie - polecił. - Uwolnijcie zatrzymanego.

Nie posłuchali. Jego głos nie brzmiał poważnie. Miał dopiero czternaście lat i mówił

dość piskliwie. Zaczęli biec w jego stronę. Zaciął konia nahajką i prysnął na łąki. Nie strzelali

za nim. Zajęli się porzuconym karabinem. Był to stary jak świat Mosin, coniebądź

zardzewiały i z przepróchniałą kolbą. Po wierzchu odpolerowano go papierem ściernym, ale

oczywiście nic w nim nie działało. Mechanizmy zarosły rdzą na amen. Za to był nabity, co

widać było przez przeżartą korozją ściankę magazynka. A gdy wrócili do wozu zobaczyli, że

aresztant doszedł do siebie i ulotnił się. Może gdyby przeszukali okoliczne rowy, złapali by

go, ale oni mieli już dość wrażeń na tę noc. Za to następnego ranka szukali uczestników

nocnej bitwy i nawet kilku znaleźli...

*

30 czerwca 1984. Warszawa.

Stałem przed szkołą. Patrzyłem przesz dłuższą chwilę na jej brudnożółte mury i

wahałem się. Zdawałem sobie oczywiście sprawę z tego, że wahanie to jest zupełnie pozorne.

Musiałem tam wejść, ale przez tą chwilę, w której wmówiłem sobie, że tak właściwie to

wcale nie muszę, czułem jakąś dziwną władzę. Władzę nad sobą a może nad swoim losem. I

byłem prawie szczęśliwy. A potem wszedłem. Zaraz za drzwiami czatowali dwaj dyżurni.

Podli pachołkowie dyrekcji. Sprawdzali czy każdy ma obuwie na zmianę. W takim dniu. Raz

w roku mogliby odpuścić, ale oczywiście nie odpuścili. Miałem na szczęście w torbie

wymięte kapcie specjalnie zabrane dla pokazania im. Przepuścili. Pokręciłem się chwilę w

szatni między innymi uczniami ze swojej klasy. Miałem ich gdzieś. Czułem, że są to

właściwie tylko fantomy a może roboty. Nie przedstawiali sobą żadnej wartości. Mózgi jak

kosmos, próżnia absolutna, wypełniona sekwencjami z meczy i umiejętnością kopania piłki. Z

całej mojej klasy, jak się mogłem zorientować, tylko moje ambicje sięgały dalej niż do

zawodówki budowlanej. No, ale był jeszcze rok. Cały rok czasu. A potem może pójdzie

lepiej. A może coś innego stanie na drodze i wreszcie będę mógł błysnąć. Tu w tej budzie nie

miałem szans. Wszystko co było inne, lepsze lub gorsze, było ścierane przez tryby machiny.

Nie byłem panem swojego losu. Tłum zepchnął mnie powolutku w stronę sali gimnastycznej.

Wszedłem. Sala była ogromna. Jeszcze przedwojenna. W jednym jej końcu znajdowała się

scena jak w teatrze. Na scenę prowadziły wejścia z boków, ale teraz przystawiono od przodu

schodki. Tam będzie stał dyrektor a potem wejdą nauczyciele. Dla uczniów została ta dolna

część sali.

Krzeseł oczywiście nie było. Zbyteczna fatyga. Uczniowie w odświętnych ubraniach

siadali na podłodze. W kurzu i zaduchu. Może dlatego, aby nauczyciele mogli odczuć jeszcze

raz swoją wyższość. Możliwe. Klasy wymieszały się. Nauczyciele wrzeszczeli starając się

uspokoić gadającą bandę na podłodze.

Wszedł dyrektor. Popatrzył na nas ponuro. Wydało mi się, że patrzy prosto na mnie,

ale musiało to być złudzenie. Patrzył po postu na uczniów. Jego spojrzenie wędrowało, aż

wreszcie zatrzymało się na woźnym. Woźny, zalany nieco, siedział w kącie sali przy krześle

od pianina i drzemał. Obok stała nauczycielka muzyki. Dyrektor dał znak ręką. Dwaj

nauczyciele wuefu podeszli do woźnego obudzili i wyprowadzili. Nauczycielka muzyki siadła

przy pianinie i nerwowym ruchem ręki poprawiła mikrofon.

- Do hymnu - powiedział dyrektor przez drugi mikrofon.

Zaskoczył praktycznie wszystkich. Nauczyciel przysposobienia obronnego biegał i

starał się ustawić uczniów w rzędy. Wreszcie udało mu się. Stanęli. Kolejna komenda

dyrektora sprawiła, że wciągnęli brzuchy i wyprężyli się na baczność. Nauczycielka zagrała.

Hymn państowy zawsze był dla mnie zagadką. Znałem go na pamięć i nie miałem

problemów, zawsze jednak gdy był śpiewany sprawiał, że w nosie pojawiały mi się delikatne

ukłucia. A w oczach stawały łzy. Może to było wzruszenie? Zakończyliśmy śpiew. Dyrektor

dał nam minutę odpoczynku a potem zaczęliśmy śpiewać znowu. Tym razem hymn szkoły.

Hymn zbudowany był z kawałów utworów patrona tej budy.

Hej kolego chwytaj za książkę.

Szukaj prawdy jasnego płomienia.

Szukaj nowych nieodkrytych dróg.

Ucz się pilnie i świat wokół zmieniaj.

Oczywiście można zmieniać świat tak jak autor wiersza Adam Asnyk, fanatyczny

socjalistyczny terrorysta i poeta, jeden z inicjatorów zamachu na Aleksandra II - go jedynego

demokratycznie myślącego rosyjskiego cara... Pierwsza zwrotka zabrzmiała trochę fałszywie.

Wiązało się to z drobną dywersją, której dokonaliśmy swojego czasu ja i Maciek Wędrowycz

z równoległej klasy. Rozprowadził mianowicie w szkole pewną ilość odpisów mojej własnej

wersji hymnu, stąd część dzieci śpiewała mrużąc oczy ze złośliwej radości trochę co innego:

Hej kolego chwytaj za bombę.

Szukaj wiedzy jasnego płomienia

Szukaj nowych nieodkrytych dróg

Ucz się pilnie, by świat zrównać z ziemią

Nauczyciele jeszcze się nie skapowali, że coś nie gra, ale było to tylko kwestią czasu.

Nie ta uroczystość to następna. Drugiej zwrotki o tym, jak to szkoła nauczy ich być dobrymi

Polakami nie udało się zmienić. Za trudna. Po śpiewach dyrektor pozwolił usiąść i teraz

zaczynała się najciekawsza część imprezy. Szef tego cyrku odczytywał długi rząd cyfr, z

których wynikało, że średnia ocen zwiększa się, ilość zimujących zmniejsza i w ogóle z roku

a rok jest coraz lepiej i lepiej i niewątpliwie wkrótce szkoła ta stanie się najlepszą w stolicy, a

może i na całym świecie. Nie wspomniał o dwu uczniach, którzy nie wytrzymali stresów

nauki i wylądowali w wariatkowie. Moja twarz wyrażała zachwyt. Tak było bezpieczniej.

Kontrolowanie mimiki stało się odruchem.

Będąc w szkole z reguły uśmiechałem się, dzięki czemu nauczyciele brali mnie

powszechnie za nieszkodliwego przygłupa i nie gnębili specjalnie. Wychowawcy

poszczególnych klas weszli na scenę. Teraz zaczynał się obrzęd uświęcony już kilkuletnią

tradycją. Woźne spuściły ciężkie ciemne kotary na okna. Reflektor punktowy wypożyczony

przez ojca jednej z absolwentek z telewizji oświetlił scenę. Drugi snop światła wywołał z

mroku drewniane schodki.

- A teraz przystąpimy do nagradzania i karania - oświadczył dyr. - Najpierw

obowiązki potem przyjemności.

Wydobył z kieszeni kartę papieru.

- Lista osób, które nie zostały promowane - odczytał z namaszczeniem. Lista liczyła

ponad dwadzieścia nazwisk. Sporo jak na pięć równoległych klas siódmych. Sporo jak na

szkołę, która wkrótce miała stać się najlepsza na świecie.

- Ale to im musi psuć statystykę. - mruknęła jakaś dziewczyna siedząca obok

poprawiając fryzurę.

Odetchnąłem z ulgą. Moje nazwisko nie padło. Zawsze bałem się tego momentu.

Teoretycznie nic się nie mogło stać. Znałem swoje oceny. Doskonale znałem. Ani jednej

wyższej niż dostateczna. Nie, w tym roku dostałem piątkę z plastyki. No tak. Pierwsza jak do

tej pory piątka z czegokolwiek. Dyrektor zaczął odczytywać listę uczniów, którzy otrzymali

świadectwa z czerwonym paskiem, a co za tym idzie, także nagrody. Wyczytany biegł niemal

kłusem do schodków i wdrapywał się po nich do góry w zalane światłem regiony

przeznaczone dla nielicznych wybrańców.

Założę kiedyś prywatną szkołę to tak to właśnie będzie wyglądać - pomyślałem. -

Tylko że ja to zrobię na wolnym powietrzu w nocy i uczniowie będą trzymali pochodnie a

mury zamku zatrzęsą się od ich głosów. Zresztą kogo stać na posyłanie dzieciaków do

prywatnych szkół? W Polsce i tak nie pozwolą mi takiej otworzyć...

Wybrańcy maszerowali w potokach światła na górę i tworzyli jeden długi rząd.

Dyrektor ściskał im dłonie i wręczał książki. Wreszcie uroczystość dobiegła końca.

Odsłonięto okna. Wychowawcy wyłapywali swoich uczniów. Czas i na mnie... Poszedłem

ponuro za panią Pszczółką. Weszliśmy do klasy. Kilku lizusów zaczęło pchać się z

kwiatkami, inni z paczkami kawy. Ja nie miałem nic... Bo i skąd? Pachołki - pomyślałem. -

Podlizują się i podlizują a ona i tak nie bierze sobie tego do serca. Tracą tylko ich rodzice

dolary w Pewexie i niczego to nie zmieni.

Pachnące mydło i kawa. A od nowego roku szkolnego znowu klasówki i pisanie daty

po rosyjsku na tablicy. I znowu dwóje. Aż do skutku. Potem pomyślałem, że tak na dobrą

sprawę to sam mógłbym dać coś na rozpoczęcie roku. Jakiś mały niezobowiązujący prezent.

Pochwyciłem na sekundę jej taksujący wzrok. Wiedziała, że jak zwykle nic dla niej nie mam.

Byłem spalony do końca pobytu w tej szkole. Na zawsze. Nic by mnie nie uratowało. Nawet

worek kawy. Pszczółka odesłała gestem suplikantów na miejsca. Najpierw musiała wygłosić

kazanie.

- Drogie dzieci - zaczęła. - Spotykamy się po raz ostatni w tym roku szkolnym.

Szkoda, że nie po raz ostatni w ogóle. Mogła by sobie wyjechać do Związku

Radzieckiego na szkolenie i zostać tam na zawsze w kopalniach złota - pomyślałem.

- Więc zanim się rozstaniemy chcę zwrócić waszą uwagę na parę rzeczy. Czy Koćko

mnie słucha?

Paweł Koćko to ja. Zawsze, gdy mówiła do mnie po nazwisku wróżyło to poważne

kłopoty a tego dnia jak na złość nie miałem nic co mógłbym poczytać sobie na korytarzu.

- Oczywiście, że słucham proszę pani - powiedziałem wstając.

- No, mam nadzieję. A więc drogie dzieci, na wakacjach spotkać was może wiele

niebezpieczeństw, z których nawet nie zdajecie sobie sprawy.

Tak oczywiście mamy po trzy latka i opuszczenie piaskownicy jest dla nas

śmiertelnym zagrożeniem - przedrzeźniłem ją w myślach.

- Lubicie chodzić po lesie... - (chyba tylko ja lubiłem), - ...a w lesie można zabłądzić

albo spotkać dzikie zwierzęta...

No tak ci neandertalczycy z miasta, z którymi chodziłem do klasy faktycznie mogą

zabłądzić.

- ...Leśne zwierzęta są z reguły chore na wściekliznę...

Gdyby z reguły były chore na wściekliznę, to dawno by wszystkie wyzdychały.

- ...A wściekliznę można wyleczyć serią bardzo bolesnych zastrzyków, więc lepiej

unikajcie nieznajomych zwierząt...

Tak. Serią zastrzyków. Zapomina dodać, że nawet w Czechosłowacji surowicę od

dawna już podaje się dożylnie, praktycznie bezboleśnie, i tylko my jesteśmy tak zapóźnieni.

- ...Bardzo niebezpieczne są wsie. Ich mieszkańcy z reguły nienawidzą obcych. Może

się zdarzyć, że was pobiją albo poszczują psami...

Jeśli będziecie wchodzić do ich sadów kraść jabłka, wydeptywać ścieżki przez pola,

lub zachowywać się w podobny sposób.

- ...Oczywiście wszelkie zabawy z ogniem są absolutnie wykluczone...

Tak. Należy im zakazać. Neandertalczyk plus ogień...

- ...Uważajcie też z wodą. Wiele dzieci ginie co roku na skutek utonięcia. Pamiętajcie,

żeby kąpać się tylko w miejscach do tego wyznaczonych pod opieką ratownika. Z wodą nie

ma żartów. Zwłaszcza nad morzem. Pamiętajcie, żeby nie odpływać daleko od brzegu, bo

może zacząć się odpływ i ściągnąć was na otwarte morze...

Zwłaszcza w Bałtyku.

- ...Nie jedzcie lodów z niewiadomego źródła. Salmonelloza nie śpi. Nie chodźcie

sami po górach. Góry są bardzo niebezpieczne. Można spaść do przepaści albo zabłądzić...

I nie karmić misiów.

- To już chyba wszystko - powiedziała w zadumie i popatrzyła roztargnionym

wzrokiem na klasę.

Podniosłem rękę.

- Tak? Słucham.

- Zapomniała pani powiedzieć o niewypałach i zabawie na szosie - podpowiedziałem

usłużnie.

- Za drzwi!

Wyszedłem i z braku innego zajęcia przyłożyłem ucho do drzwi.

- Pamiętajcie, że nasza ziemia usiana jest niewypałami pochodzącymi z poprzedniej

wojny światowej. Niech was ręka Boska broni brać coś takiego, a zwłaszcza wrzucać do

ognia. A co się tyczy zabaw na szosie...

- Znowu cię wyrzucili za drzwi? - usłyszałem sympatyczny wesoły głos. - Jak tyś to

zrobił. Przecież rok szkolny już się skończył?

Odwróciłem się gwałtownie. Stał przede mną chłopak, mniej więcej w moim wieku.

Spod grzywki żółtych włosów patrzyły zuchwale błękitne oczy. Jego szerokiego, szczerego

słowiańskiego uśmiechu nie można było zapomnieć. Druga z zakał tej budy - Maciek

Wędrowycz.

Rozmawialiśmy ze sobą kilkukrotnie w stołówce.

- Wyrzucili - mruknąłem. - Ciebie też?

Czasami spotykaliśmy się na korytarzu, gdy wylatywaliśmy obaj jednocześnie. Śmiał

się, że to telepatia...

- Nie, ja poszedłem po kredę - pokazał mi kilka kawałków trzymanych w dłoni. - Ale

chyba zabłądziłem po drodze. A może nie mogę znaleźć woźnego? Chyba to drugie

wyjaśnienie będzie bardziej prawdopodobne. Jutro wakacje...

- Aha - zgodziłem się. - Wyjeżdżasz gdzieś?

- Tak, i to daleko, jak najdalej od tego syfu - klepnął ścianę. - A ty?

- W tym roku nic się nie szykuje - powiedziałem.

Kiwnął głową.

- Pokaż mi swoją dłoń - powiedział. - Lewą.

- Jesteś wróżbitą?

- Chiromatą. Nie, nie jestem. Ale dziadek trochę mnie nauczył na ten temat. To był

zabawny staruszek. Nie miał linii bogactwa więc wypił piwo, stłukł flaszkę i kawałkiem szkła

poprawił sobie ścieżki losu wypisane na dłoni.

Uśmiechnąłem się.

- No nie jest źle, tylko linia życia coś krótka - powiedział w zadumie. - Widzę tu

książęcy diadem i daleką podróż. Gdy spotkamy się ponownie, powiesz mi czy się

sprawdziło. Teraz niestety muszę lecieć...

- Nie ma tam nic o odzyskiwaniu pamięci? - rzuciłem za oddalającym się.

- Było coś - odpowiedział wesoło, - ale w pośpiechu nie zdołałem odczytać...

Poszedł.

*

Ręce pokryły mi się kroplami potu. Czerwcowe słońce stało wysoko. Powietrze było

ciepłe, zupełnie jak zupa. Papier świadectwa szkolnego pod wpływem wilgoci pomarszczył

mi się w miejscu gdzie trzymałem. Wiatr gonił po niebie białe chmury. Miałem ochotę rzucić

się na ziemię i leżąc na wznak obserwować ich gonitwę. Pozbyć się za ciasnych tenisówek,

pobiec na bosaka po miękkiej jedwabistej trawie. Chciałem poczuć się wolny. Ukończyłem

siódmą klasę podstawówki. Właśnie zaczęły się wakacje. Krzywy chodnik, ułożony z

popękanych płyt. Skrzypnięcie zardzewiałej furtki. Dom dziecka wyrósł przede mną. Drzwi

także zaskrzypiały. Trzeba by naoliwić. Korytarzem przechodził chłopak ze starszej grupy.

- Kociooki, dyr cię woła - rzucił od niechcenia.

Idiotyczne przezwisko, nigdy nie doszedłem czy stworzyli je od mojego kretyńskiego

nazwiska, czy może od kształtu moich źrenic.

Mus to mus. Poszedłem. Po drodze spotkałem jeszcze ze trzy osoby. Wszystkie

powtarzały mi to samo. Dotarłem do drzwi i zapukałem.

- Wejść - rozległo się ze środka.

Wszedłem jak automat. Dyrektor siedział za biurkiem. Na mój widok uśmiechnął się z

przymusem.

- Siadaj - wskazał mi krzesło.

Usiadłem. Moje świadectwo położyłem na biurku Rzucił na nie przelotnie okiem.

- Paweł Koćko - przeczytał. - Słabo poszło - przeleciał wzrokiem wypisane po drugiej

stronie oceny. - Ale to już nie ma znaczenia.

Z szuflady wyjął kopertę. Bawił się nią przez chwilę.

- Co sobie przypomniałeś? - zapytał.

- Nic nowego. Padający deszcz, pokój z lamperiami pomalowanymi olejną farbą.

Szpital.

- Nic wcześniej?

- Nic.

Bawił się w milczeniu kopertą. Wreszcie wyjął z niej fotografię. Rzucił na stół.

Podniosłem ją do oczu. Człowiek na zdjęciu był do mnie trochę podobny.

- Kto to jest? - zapytałem.

Westchnął.

- Może oni ci powiedzą - powiedział wreszcie. - Minęły cztery lata odkąd cię

znaleziono niedaleko radzieckiej granicy z rozbitą głową...

- Czy on?

- Jego zastrzelili a ty oberwałeś w głowę kolbą karabinu. Tak przynajmniej sądzę.

Oczywiście ani nasze służby pilnujące granicy ani radzieckie z pewnością nie chciałyby cię

zabić. Sadzę, że ten człowiek zaplątał się w przemyt, albo jakieś szpiegowskie historie.

Gadaj zdrów.

- W każdym razie oberwałeś zdrowo.

Oberwałem. To fakt. Miałem lekkie zaklęśnięcie nad lewym uchem. I nie miałem

przeszłości.

- W wyniku ciosu nastąpiła całkowita amnezja. Przytomność odzyskałeś po trzech

miesiącach. Dali ci pierwsze imię i nazwisko jakie przyszło im do głowy. Nawiasem mówiąc

wybrali kompletnie idiotycznie. Potem trafiłeś do nas.

Westchnął. Wyjął z kieszeni paczkę papierosów i machinalnie mnie poczęstował.

Dopiero po chwili spostrzegł niezręczność sytuacji. Poczerwieniał i wsadził ją z powrotem do

kieszeni.

- Uczyłeś się języka od nowa. Cios w głowę wywołał rozległe uszkodzenia mózgu.

Swoją drogą to dawali ci pięć procent szans na przeżycie i to tylko jako roślina... Ale to inny

problem. Przed dwoma laty zjawił się u mnie facet. Wręczył mi kopertę. Opłacił ci kurs

angielskiego i norweskiego.

- Nigdy mi pan nie powiedział jak ten człowiek się nazywał...

Dyrektor skinął głową.

- Mówi ci coś nazwisko Derek Tomatow?

Pokręciłem przecząco głową.

- No widzisz, nic nie straciłeś. W dziedzinie języków obcych poczyniłeś

zdumiewające postępy. Derek był zadowolony.

- Dowiadywał się o mnie?

- Taaa. Dzwonił raz na pół roku. A dwa razy przysłał po tysiąc jogurtów

czekoladowych szwedzkiej, nie, duńskiej produkcji. Pamiętasz, jedliście je wszyscy.

- Przysłał jeszcze magnetowid, ale zabrali ci z ministerstwa, cholerni złodzieje. W

dodatku niezbyt umiałem wyjaśnić, skąd się wziął. At, nieważne. Miesiąc temu wpadł znowu.

Tym razem to dopiero będą problemy.

- Problemy? - zdziwiłem się.

Parsknął rozdrażniony.

- Muszę upozorować twoją ucieczkę. Nie gap się tak. Moi konfidencji donieśli mi już

dawno że tylko udajesz przygłupa a w wolnych chwilach czytasz podręczniki uniwersyteckie.

Wytrząsnął ze złością z koperty jej zawartość. Paszport. Norweski paszport. I jakaś

podłużna książeczka. - Za cztery godziny masz samolot.

- Samolot?

- Do Oslo. Lufthansa. Dadzą ci za darmo soczek i sałatkę z krewetek...

- I wypuszczą mnie? Przecież nie mam paszportu, na wizę czeka się miesiącami

zaproszenia, dewizy...

Uśmiechnął się z przymusem. Otworzył paszport i pchnął go w moją stronę.

Popatrzyłem. Ze zdjęcia gapiła się na mnie moja twarz.

- Marcus Oseberg.

- To teraz ty. Na Okęciu mówisz wyłącznie po norwesku i angielsku. Raczej po

norwesku. Nie chlapnij niczego po polsku. Jesteś norweskim nastolatkiem. Synem attache

kulturalnego ambasady. W razie czego żądaj norweskiego konsula. Jest wprowadzony w

sprawę potwierdzi twoją tożsamość.

Muszę przyznać, że udało mu się mnie zaskoczyć. - Jestem teraz szpiegiem? - Bzdura.

Po prostu ten cały Tomatow dużo może. Bardzo dużo. No cóż, mnie, przyznaję przekupił. Jak

się zarabia dwadzieścia dolarów na miesiąc, to dodatkowa stówka... Ech, - machnął ręką.

- A na miejscu?

Otworzył szeroko oczy.

- A skąd mogę wiedzieć, co czeka cię tam na miejscu?

- Rozmontują mnie na narządy do przeszczepów. Albo będą wyzyskiwali w fabryce.

Przecież tam jest kapitalizm.

Parsknął śmiechem.

- Nie inwestowaliby aż tyle. Może ten cały Derek to twój krewny? Cholera wie.

- Jest tylko pewien mały problem - musnąłem dłonią moją, poszarzałą od polskich

proszków do prania, koszulę.

Wyjął z koperty klucz.

- Przystanek drogi stąd są ogródki działkowe - powiedział. - Znajdziesz działkę numer

96. Trzeba iść od bramki na lewo a potem w pierwszą na prawo. Budka koloru obleśnie

zielonego. Ten klucz otwiera kłódkę od budki. Wewnątrz czeka na ciebie garderoba.

Posiedzisz w budce do godziny szesnastej - głos mu stwardniał gdy przekazywał instrukcję. -

O szesnastej wyjdziesz przed bramę ogródków działkowych. Tam stał będzie samochód.

Duży fiat. W środku będę ja. Zawiozę cię na lotnisko. W chwili gdy samolot odleci zgłaszam

na milicji twoje zaginięcie.

Kiwnąłem głową.

- Nie żegnasz się z nikim. Nie zabierasz żadnych swoich rzeczy. Zresztą nie masz tu

kumpli. Nie twój poziom. Cholera zawsze wyglądałeś mi na arystokratę. Ta zimna

wyniosłość, nie mieszanie się z pospólstwem. At, nieważne. Może jesteś arystokratą. Sądzę,

że wyjaśnią ci to tam, po drugiej stronie. Co to ja jeszcze chciałem..? Aha - podał mi saszetkę.

- Zawartość twojej szuflady. Scyzoryk, zabroniłem wam chyba posiadania noży?

Ogryziony ołówek, kawałek granitu, brazylijska moneta. Było jeszcze sto złotych bilonem,

ale zatrzymamy. Tam gdzie lecisz te pieniądze nie mają wartości.

- Tu też nie mają, ale ludzie je lubią - zauważyłem.

Poweselał.

- Spoko. Wszystko będzie dobrze.

*

Wszystko poszło dokładnie zgodnie z planem. O piątej zatrzymał samochód przed

halą odlotów na Okęciu.

- Podchodzisz do stanowiska piątego - powiedział. - Idź pewnie, jesteś tu nie pierwszy

raz. Wypatrz w grupie ludzi lecących do Oslo ze dwie osoby i pilnuj się ich, żebyś nie

przegapił odlotu. W Oslo zgłaszasz się do informacji. Czeka tam na ciebie bilet gdzieś dalej.

Nie wiem dokąd. I nie chcę wiedzieć.

- A co jest za odprawą?

Wzruszył ramionami.

- Pewnie poczekalnia. Nie wiem. Nigdy tam nie byłem. Poradzisz sobie. Teraz słuchaj

bo to ważne. W Oslo musisz się zorientować pół godziny po wylądowaniu masz samolot

dalej. Bilet czeka na ciebie w informacji. Odbierzesz go okazując paszport.

Kiwnąłem głową.

- A tak na marginesie. Ostatnie pytanie. Ty naprawdę straciłeś pamięć? Czy może

udawałeś tak doskonale przez te pięć lat?

- Naprawdę straciłem.

- Gówno prawda. No nieważne. Gratuluję wytrwałości, choć nie znam powodów.

Dobrze, Jeszcze jedno. Nie przysyłaj mi kartki. Uciekłeś, przepadłeś, jak kamień w wodę.

Zarżnęli cię narkomani w krzakach nad Wisłą i zakopali. Ja nie miałem z tym nic wspólnego.

- Tak jest.

Wręczył mi plik banknotów i poklepał po ramieniu.

- Powodzenia.

Pożegnaliśmy się i poszedłem. I wszystko okazało się łatwiejsze niż myślałem.

*

Niebo było czyste i prawie bezchmurne. Na wysokości dziesięciu tysięcy metrów, na

jakiej leciał mój samolot wiał silny wiatr. Kołysało fest. Od czasu do czasu zdarzały się także

dziury powietrzne i wówczas latałka opadała kilka, a może i kilkadziesiąt metrów w dół, a

moje serce przemieszczało się z gatek do gardła i z powrotem. Widok, który roztaczał się

przed moimi oczami był niewątpliwie piękny i imponujący. Przez znaczną część lotu

towarzyszyły nam góry miejscami lesiste, a miejscami zbudowane z paskudnych skał.

Wyobraźnia podsuwała mi obrazy mojego ciała roztrzaskującego się o nie. Jak to w górach.

W dodatku byłem bardzo zmęczony. Podróż wlokła się od osiemnastu godzin, a ja nie

wróciłem jeszcze do siebie po porannym wstrząsie psychicznym. Przyłożyłem czoło do

szyby. Jej chłód pomógł mi zebrać myśli. Rozłożyłem na kolanach sczytaną do cna norweską

gazetę młodzieżową i usiłowałem skupić wzrok na równych rządkach literek. Wreszcie udało

mi się, ale po chwili pożałowałem widoków i znowu podniosłem głowę i popatrzyłem przez

okno. Samolot odbił nieco na zachód w czasie, gdy czytałem i leciał teraz nad morzem,

wzdłuż linii brzegu.

Ponownie zagłębiłem się w lekturze. Umysł potrzebował paliwa. Nie mogłem się

jednak jakoś skupić. Literki skakały mi przed oczami, a sam tekst stawał się coraz mniej

zrozumiały. Głos zapowiadający lądowanie przyniósł mi ulgę. Nareszcie koniec. Zapiąłem

pasy i zamknąłem oczy. Myślałem, że poczuję wstrząs, gdy koła dotkną pasa startowego, ale

prawie nie poczułem.

Jak się już na wstępie przekonałem, w tej całej Norwegii nie było wcale tak zimno, jak

by wynikało ze słów mojego nauczyciela geografii. Nie podstawili nam autokaru. Budynki

były tuż tuż. Zaraz w holu lotniska zauważyłem, że jakiś facet mnie szuka. Stał i przypatrywał

się wychodzącym. Był też drugi facet w głębi, ale on wycofał się, gdy tylko nasze spojrzenia

się spotkały.

- Thomas Patzchenko? - zapytał.

- Nie - odpowiedziałem i chciałem go minąć, ale nie dał za wygraną tak łatwo.

- Paweł Koćko? - zagadnął ponownie. - alias Marcus Oseberg.

- Tak, to ja - odpowiedziałem po norwesku.

- Już nie. Teraz będziesz Tomaszem Paczenką.

Ach jak miło. Szkoda, że nie zapytali mnie jak chciałbym się nazywać, tylko przylepili

kolejne nazwisko jeszcze idiotyczniejsze niż poprzednie. Dlaczego nie mogłem nazywać się

po ludzku, na przykład Skorliński, albo Chojnacki?

- Jestem Dae Glorssen, jestem pracownikiem Contenblau Corporation - przedstawił się

facet. - Działam na polecenie Derka Tomatowa. Pokazał mi fotografię identyczną jak ta, którą

widziałem kilkanaście godzin temu. Tomatow to też lepsze nazwisko niż Paczenko.

- Miło mi poznać - podałem mu dłoń.

- W takim razie proszę do samochodu. Pojedziemy obejrzeć twój dom.

Przyjechał po mnie nowiutkim oplem. Wsiedliśmy i zaraz ruszył.

- Powinieneś kupić sobie plan i kompas - powiedział. - W tym mieście łatwo

zabłądzić.

- Aha - zgodziłem się bez przekonania.

Miasto było nieduże. Jakieś 50 tysięcy mieszkańców. Może trochę mniej. Ale skoro

cała ludność Norwegii liczyła zaledwie około czterech milionów musiało być sporą

aglomeracją. Domy były głównie parterowe a samo centrum otaczały dzielnice małych

domków z ogródkami poprzecinane w niektórych miejscach pagórkami i kępami choinek.

Chodniki lśniły czystością. Witryny sklepów połyskiwały jak świeżo umyte.

- Więc tak wygląda kapitalizm? - zagadnąłem.

- Przyzwyczaisz się. Załatwiliśmy ci tu dobrą szkołę i dla tego twojego kumpla też. A

ten drugi przysłał telegram, że przyjedzie tu na dniach.

- Mój kumpel? - nie zrozumiałem. - Nie mam żadnych kumpli.

- Masz, masz. Dwaj mili młodzieńcy. Hrabia wiąże z nimi duże nadzieje na

przyszłość. Polubicie się.

- Myślałem zawsze, że przyjaciół samemu się wybiera.

- Szkoda czasu - błysnął zębami w uśmiechu.

- Co to za szkoła? - zapytałem.

- Średnia szkoła, odpowiednik waszego dawnego gimnazjum, albo obecnego liceum.

Ta akurat jest prywatna i nastawiona na bardzo wysokie wymagania.

- Dam sobie radę?

- Nie doceniasz swoich możliwości.

- Uczyłem się norweskiego przez dwa i pół roku po dziesięć godzin tygodniowo. Mam

jeszcze dwa miesiące na doszlifowanie go.

- Właśnie po to potrzebni ci są przyjaciele. Mówisz nieźle, ale gramatyka i słownictwo

to nie wszystko. Jeśli nie będziesz sobie dawał rady, to skontaktuj się z hrabią, coś

wykombinuje.

- Jak mogę się skontaktować?

- W teczce, która leży obok ciebie znajdziesz dwie moje wizytówki. Ja osobiście

prowadzę filię w Tromso, ale bywam tu mniej więcej dwa razy w miesiącu. Na jednej z nich

masz numer centrali, a na drugiej tutejszy. W razie czego dzwoń. Hrabia Derek sam się

odezwie. Niech ci się nie wydaje, że możesz tu robić co ci się żywnie podoba. Mam swoje

metody na kontrolowanie, czy nie przychodzą ci do głowy jakieś głupie pomysły.

- Jak to wszystko będzie wyglądało od strony finansowej?

- Nie powiedzieli ci? Pokrywamy wszystkie świadczenia, ale tylko do pewnego limitu.

Jeśli zechcesz sobie zainstalować telefon, to niestety rachunki sam będziesz musiał opłacać.

Zresztą i tak nie masz dokąd dzwonić. Ponadto co miesiąc w tutejszej siedzibie w kasie

możesz podjąć trzy tysiące koron, na wydatki.

Nie znałem kursu korony. Nic mi to nie mówiło.

- A od strony prawnej?

- Hrabia Derek jest twoim opiekunem. Wystąpiliśmy już o przyznanie naturalizacji.

Mogą być problemy z opieką społeczną.

- To znaczy?

- Są tu takie trzy koszmarne babska uważające za swój obowiązek wtrącać się w życie

innych ludzi. To może być czasami dość przykre. Już miałem z nimi małe starcie. Gdyby się

pojawiły to lepiej byłoby, gdyby nie było cię w domu. Rozumiesz?

- Tak.

Zatrzymał samochód.

- Jesteśmy na miejscu. Trafisz stąd do miasta?

- Droga jest chyba jedna.

- Tak. Coś jeszcze chcesz wiedzieć?

- Właściwie to nic nie wiem.

- Resztę wyjaśnią ci kumple i hrabia Derek. Wpadnę za kilka dni zobaczyć jak sobie

radzisz. Tu masz legitymację szkolną, oraz odpis aktu własności. Wystrzegaj się obcych, nie

pij, nie pal papierosów, i nie rozrabiaj. OK?

- Sure.

Pomachał mi na pożegnanie i odjechał. Rozejrzałem się na boki. Stałem na żużlowej

drodze przecinającej las. Droga była od czasu do czasu używana, o czym świadczyły ślady

kilku pojazdów, które najwyraźniej niedawno tędy przejechały. Obok drogi ciągnęło się

ogrodzenie z siatki. Stałem niemal dokładnie w jego połowie koło zardzewiałej bramy. W

teczce pobrzękiwało coś ciężkiego. Pęczek kluczy. Kompletnie zardzewiały skobel zamykała

nowiutka kłódka. Obok bramki wisiały na siatce metalowe tabliczki. Obłaziły z farby, ale co

nieco zdołałem odczytać:

135 Vaser gattan. Posiadłość prywatna.

Poborcom podatków wstęp wzbroniony!

Obok wisiała wycięta z miedzianej blachy trupia czaszka, kolejna tabliczka.

Uwaga indianie, tubylcy i inni kolorowi!

Jeśli pojawicie się tu w nocy,

znajdziecie się na liście do odstrzału,

a waszym mięsem zostaną nakarmione wściekłe psy.

Zostaliście ostrzeżeni!

A nieco dalej:

Nie przekraczaj tej granicy.

Jeśli masz swoje życie w pogardzie

to pamiętaj o swojej rodzinie.

Niżej było jeszcze coś napisane, ale nie zdołałem odczytać co. Weseli ludzie tu

dawniej mieszkali. Przekroczyłem granicę i ruszyłem ścieżką. Nie miałem żony, ani dzieci, a

z resztą to ostatecznie ja byłem właścicielem. Mogłem się bać jedynie siebie, ale na wszelki

wypadek zacisnąłem dłoń na tkwiącym w kieszeni nożu. Poprzedni właściciel nie był

problemem, ale kto wiedział, kto lub co mogło się zagnieździć w opuszczonym domu. Dzicy

lokatorzy, lub dzikie zwierzęta. Albo przyjaciele, których nigdy nie widziałem na oczy. Za

furtką znajdowała się niewielka polanka pozarastana już samosiejkami świerków. Dalej rósł

zbity gąszcz kilkunastoletnich drzewek. Rozpoznałem choiny kanadyjskie, świerki srebrne,

oraz jodły. Znaczna część drzewek była uschnięta, prawdopodobnie na skutek nadmiernego

zagęszczenia. Warstwa opadłych igieł pokrywała ziemię. Byłem ciekaw, czy są tu grzyby, ale

nie robiłem sobie zbyt dużych nadziei. I tak nie znałem się na grzybach. Ścieżkę odnalazłem

łatwo pomimo podniesienia się poziomu gruntu. Korzenie drzew powyrywały płytki

chodnikowe, które sterczały pod różnymi dziwnymi kątami ze ściółki. Poszedłem tym

tropem. Drzewa stały się grubsze, a las mniej zbity. Kawałek dalej jednak znowu zaczęły się

gęste choinki. Przedzierałem się przez nie, jak okręt przez fale i dość niespodziewanie

wyszedłem nad morze. Ziemia, po której szedłem zamieniła się w litą skałę, która kawałek

dalej opadała niewysokim urwiskiem w zielonkawo niebieskie wody niewielkiej zatoczki.

Stanąłem oczarowany widokiem. Po prawej stronie zatoczka wyglądała niemal jak

fiord z pocztówki. Ostre skały opadające piętnastometrowym urwiskiem do wody. Po lewej

brzeg był znacznie niższy. U stóp skarpy zbudowanej z kamiennych bloków różnej wielkości

znajdował się wąski pasek żwirowatej plaży. Na szczycie urwiska rosły świerki, niewielkie i

poskręcane na skutek wiatrów. A potem zobaczyłem dom.

W pierwszej chwili pomyślałem, że zaszła jakaś pomyłka, ale zaraz odrzuciłem to

przypuszczenie. To nie była pomyłka. Dom stał na krawędzi urwiska prawie dotykając do

niego jedną ścianą. Był bardzo stary i bardzo zrujnowany. Z dachu pozostał jedynie szkielet.

Ze ścian odpadały deski. Okna, o dziwo z szybami, spaczyły się i widać było szerokie na

palec szpary pomiędzy nimi a framugą. Całość miała smutny głęboko szary kolor i sprawiała

przygnębiające wrażenie.

Zamyśliłem się głęboko. Postanowiłem na początek dostrzec w tej ruinie jakieś

pozytywne strony. Nie była przechylona, co wydawało się świadczyć o mocnej konstrukcji i

to było właściwie wszystko. Cała reszta szczegółów podnosiła włosy na głowie.

- Trzeba będzie zwiedzić to od środka - powiedziałem sam do siebie. - Może jeszcze

się coś wyklaruje.

Drzwi znajdowały się w ścianie frontowej i dotrzeć można było do nich jedynie po

wąskiej półce skalnej. Nie stanowiło to specjalnego problemu, bowiem w ścianie było dużo

dziur zapewniających wygodne uchwyty dla rąk. Dotarłem bez przygód do drzwi. Ktoś

musiał niedawno przebyć tą drogę, bowiem zamknięte były na zupełnie nowy zamek. Drugi z

kluczy pasował. Przekręciłem go, potem nacisnąłem klamkę i pociągnąłem. Otwierały się na

zewnątrz.

Nie chciały jednak tak łatwo się poddać. Z przeraźliwym zgrzytem uchyliły się o parę

centymetrów. Dalej nie miały ochoty. Szarpnąłem potężnie. Drzwi odpadły od framugi i

pociągnęły mnie do wody. Uderzyłem ciężko plecami, dwa metry niżej i zapadłem się w

chłodną ciemność. Przekręciłem się rozpaczliwie, tracąc wiele cennego powietrza i wróciłem

na powierzchnię. Ubranie namokło oczywiście natychmiast, skrępowało moje ruchy,

wciągało mnie w dół. Nie pływałem nigdy dobrze, byłem samoukiem, ale jakoś udało mi się

dopłynąć do skały, w którą czyjaś litościwa dłoń powbijała metalowe klamry.

Zacząłem się wspinać ku górze. Piąta z kolei była tak zardzewiała, że złamała się pod

moim ciężarem i wisiałem przez chwilę na jednej ręce, ale jakoś wdrapałem się aż do progu.

Wszedłem do domu. Wrażenie jakie odniosłem wewnątrz było jeszcze bardziej

przygnębiające niż na zewnątrz. Podłoga załamywała się pod stopami.

- Jest tu kto? - zawołałem w półmrok.

Odpowiedziała mi nienaturalna cisza. Sufit korytarzyka, w którym się znalazłem był

powybrzuszany, a deski jego groziły w każdej chwili spadnięciem na głowę. Po lewej stronie

miałem dwie pary drzwi. Nie otwierały się, unieruchomione w zawiasach przez rdzę. Drzwi

po prawej stronie zdołałem uchylić tylko kawałek. Na szczęście drzwi na końcu korytarza

były uchylone. Przecisnąłem się przez nie i znalazłem się w rozległym pomieszczeniu. Było

tu dość ciemno, bowiem okna zasłaniały jakieś szmaty, a sufit o dziwo był prawie cały.

Pośrodku piętrzył się stos różnych rupieci. Ściągnąłem z siebie mokre łachy i powiesiłem je

na jakichś badylach sterczących ze stosu. Na zrolowanym dywanie leżał zwinięty pled.

Narzuciłem się nim. Był bardzo gruby i pachniał nowością. Obok znalazłem poduszkę.

Popatrzyłem na zegarek. Na szczęście chyba nie zamókł. Pokazywał niemal północ.

Popatrzyłem za okno i zrozumiałem.

- Biała noc - szepnąłem w półmrok.

Położywszy się na zrolowanym dywanie zapadłem niemal natychmiast w sen.

Przyśniła mi się cytadela warszawska. Stałem w białogwardyjskim mundurze przed

bramą straceń i na coś czekałem. Ale chyba nie na skazańców. Obudziłem się, gdy coś

miękkiego dotknęło mojej twarzy. Otworzyłem oczy. Szary kot siedział koło mnie i patrzył

ciekawie. Zasnąłem ponownie. Wrzasnąłem i obudziłem się. Kot siedział nadal niedaleko

mnie. Sięgnąłem ręką, aby go pogłaskać. Odskoczył. Poczułem się samotny, opuszczony i

nieszczęśliwy. Zapłakałem, ale zaraz znowu zasnąłem.

*

1 lipca 1984 okolice Lwowa USSR.

Nazywano to miejsce Małą Ameryką. Nieoficjalnie. Faktycznie wyglądało dość

amerykańsko. Nieduże domki o elewacjach wykończonych sidingiem tonęły wśród gęstych

drzew. Pierwotną, odwieczną dąbrowę przetrzebiono przekształcając w rozległy park. Drzewa

dawały dużo cienia i nawet w najgorsze upały było tu chłodno. Liście zatrzymywały niesiony

wiatrem lessowy pył. Osiedle otaczał betonowy mur pięciometrowej wysokości. Za murem

ciągnęły się sosnowe i brzozowe zagajniki. Zagajniki otaczał pierścień jednostek

wojskowych, a całość dodatkowo chroniły setki kilometrów kwadratowych poligonu.

Ponieważ kontaktowanie się ze światem wymagałoby pokonywania kilkunastu punktów

kontroli, osada utrzymywała więź z resztą socjalistycznej ojczyzny drogą powietrzną.

Z niewielkiego lotniska startowały często awionetki i helikoptery. Blisko połowę

osady zajmował dziwny betonowy budynek, zagłębiony częściowo w ziemię. Na jego dachu

położono grubą warstwę gleby i zasadzono cały las. Miedzy drzewami zawieszono druty i

puszczono nimi prąd o wysokiej częstotliwości. Tajemnic budynku nie był w stanie rozgryźć

żaden wraży amerykański satelita. Wewnątrz mieścił się Instytut. Wszyscy mieszkańcy osady

pracowali w Instytucie. Część domów zajmowali emeryci, którzy przestali pracować w

Instytucie. Nieliczni pracownicy mieli dzieci, które uczyły się w specjalnej szkole, by w

przyszłości pracować w Instytucie.

Semen Miszczuk, genialny mikrobiolog, siedział w salonie przy komputerze. Teraz,

gdy wreszcie zaczął do czegoś dochodzić nie odrywał się od pracy nawet w domu, robiąc

tylko kilkugodzinne przerwy na sen. Cząsteczka DNA, którą wyświetlił różniła się zasadniczo

od ludzkiej. Obok wisiały, wolniutko obracając się na kolorowym ekranie monitora,

cząsteczki DNA konia i psa.

- Cholera - mruknął sam do siebie. - Jasna cholera. Dlaczego wcześniej na to nie

wpadłem? No cóż, nikt nie uczył nas wyższej genetyki...

Łucja trzymając w smukłych dłoniach dzbanek z wodą wśliznęła się do pokoju.

Zaczęła podlewać dużą palmę. Odbijała się w filtrze monitora. Semen uśmiechnął się lekko.

Była urocza.

Rozległ się melodyjny gong przy drzwiach. Otworzył syn Semena - Ihor. Po chwili do

gabinetu weszli dwaj mężczyźni w mundurach KGB. Miszczuk przerwał porównywanie

cząstek i odwrócił się w ich stronę.

- Tak? - zagadnął. - Czym mogę służyć?

Wyższy, pułkownik, chrząknął.

- Semenie Pawłowiczu, dyrektor Ławrenko zadecydował, że trzeba przejść wreszcie

do etapu drugiego.

Twarz Miszczuka stężała.

- Materiał dojrzał - pułkownik machnął ręką w stronę Łucji. - Musimy przeprowadzić

eksperymenty toksykologiczne i krzyżowania z homo sapiens.

Omal nie zemdlał. Nie usłyszał jak dzbanek wyślizguje się z rąk córki i roztrzaskuje o

kamienną posadzkę.

- Protestuję - powiedział. - Procedura podejmowania decyzji w instytucie wymaga

mojej zgody.

- Gdy przed czternastu laty oddawaliśmy ją twojej żonie na wychowanie zobowiązałeś

się wydać materiał do badań na pierwsze żądanie profesora.

Łucja zbladła i padła na podłogę prosto w kałużę wody i odłamków szkła. Semen

uśmiechnął się jednym kącikiem ust. Uspokoił się.

- Myślę że będę musiał zastosować procedurę odwoławczą. - powiedział podchodząc

do ściany.

Mieszkańcy osady lubili antyki. On nie podzielał ich pasji. Na ścianie wisiał tylko

jeden stary miecz samurajski, zdobyty przez jednego z jego przodków w 1905 roku w

Mandżurii.

- Nie możesz się odwoływać - warknął towarzyszący pułkownikowi mężczyzna. - Ta

decyzja jest ostateczna.

- Ostateczna - powtórzył kładąc dłoń na rękojeści.

Trudno jest ściąć dwie głowy za jednym zamachem, ale jemu się udało. Krew

pułkownika splamiła sufit. Biolog upuścił miecz i podbiegł do Łucji.

- Wszystko w porządku? - zapytał.

Kiwnęła głową. W oczach miała pustkę. Z szuflady za nią wyjął pistolet z tłumikiem i

odbezpieczył go. Pudełko z nabojami wysunęło mu się z dłoni i upadło na podłogę. Schylił się

po nie. To uratowało mu życie. Kula wymierzona w jego głowę uderzyła w ścianę. Odwrócił

się. Strzelał do niego Ihor.

Jego własny syn. Jedynak, następca, podpora starości kontynuator rodu i badań... Ich

spojrzenia spotkały się. Wzrok Ihora był zimny. Ponownie nacisnął na spust. Pocisk szarpnął

ojca za kołnierzyk marynarki ale szczęśliwie ominął szyję. Miszczuk wystrzelił. Chłopak

trafiony precyzyjnie w środek czoła padł na wznak. Koniec. Opuścił broń. Łucja patrzyła już

prawie przytomnie.

- Nie jestem twoją córką - szepnęła.

- Jesteś. Może nie masz mojej krwi ale jesteś. Czytałem ci bajki na dobranoc.

Patrzyłem jak rośniesz.

- Jestem materiałem. Owocem jakichś waszych obłąkańczych badań...

- Jesteś moją córką. Nie sądziłem, że kiedykolwiek zrealizują tą część planów.

Sądziłem, oszukiwałem się. Ale miałem nadzieję.

- Domyślałam się. Te dziwne zachcianki... Trawa... Kim jestem? I co teraz?

- Jesteś moją córką, a resztę spróbuję ci wyjaśnić, w jakimś stosowniejszym

momencie.

Podniósł broń i jednym strzałem roztrzaskał komputer. Trzy pudełka dyskietek cisnął

do kominka. Zaskwierczał płonący plastik.

Piętnaście lat pracy diabli wzięli - pomyślał.

Poczuł dziwną ulgę.

- Musimy uciekać. Pojedziemy na lotnisko i porwiemy samolot.

- Nie uda się.

- Dlaczego nie? Nie spodziewają się. Trzeba spróbować.

Podniósł ją ziemi. Słaniała się na nogach. Z podręcznego laboratorium zabrał

walizeczkę z kilkoma probówkami. Przeszli koło pozbawionych głów ciał. Ich buty

zakląskały na kałuży krwi, zostawiały potem krwawe ślady. Ihor patrzył w górę szklistym

wzrokiem.

- Zabiłeś ich - powiedziała.

Głos bardzo jej drżał.

- Po to właśnie, między innymi, ma się rodziców.

2 lipca 1984. Sobota. Bodo Norwegia.

Przebudzenie nie należało do specjalnie przyjemnych. Mimo koca zmarzłem na kość.

Moje ubranie, podobnie zresztą jak i wszystko wokoło było mokre, a raczej wilgotne, jak

gdyby polizane wielkim jęzorem. W dodatku, coś okropnie uwierało mnie w plecy. Sięgnąłem

ręką i wydobyłem spod siebie pistolet zawinięty w kawałek brezentu. Pojęcie o rodzajach

broni miałem nikłe, ale ten typ akurat znałem. Mały kobiecy rewolwer produkowany w Belgii

pod koniec wojny. Strzelał nabojami tego typu jak do sportowego karabinka. Ołowiany

czubek bez stalowego płaszcza. Mimo niewielkiego kalibru wyrywał w ciele potężne dziury.

Schowałem znalezisko pod dywan, odkładając na później sprawdzenie, czy działa.

Popatrzyłem na swoje dłonie. Były potwornie brudne. Rozejrzałem się po pokoju, do

którego rzucił mnie wczoraj los. Pomieszczenie miało wymiary około dziesięć na pięć

metrów i panował w nim potworny bałagan. Meble zwalono na stos. Pomiędzy nimi

poniewierały się stosy książek. Książki były zawilgłe i przedstawiały sobą obraz nędzy i

rozpaczy. Większość sprzętów rozpadała się w rękach. Próchno, ale na szczęście nie

widziałem nigdzie śladów obecności korników. Może było tu na nie zbyt zimno? Po

pobieżnym zlustrowaniu pomieszczenia ruszyłem na podbój domu.

Czułem się trochę jak poszukiwacz skarbów, choć wszystko wskazywało na fakt, że

jakieś męty splądrowały już raz wnętrze. Wyszedłem na korytarz, z którego na skutek braku

drzwi miałem piękny widok, i energicznie zabrałem się za wyważanie drzwi na lewo, za

pomocą młotka murarskiego znalezionego w pomieszczeniu w którym spędziłem noc. (Dla

uproszczenia będę nazywał je biblioteką, choć nazwa ta przyjęła się dopiero w wiele dni

później).

Drzwi, które przyszło mi wyłamywać nie stawiały oporu. Pokonałem zardzewiałe

zawiasy i zajrzałem do środka. To była kiedyś łazienka i ubikacja zarazem. Można się było

tego od razu domyśleć po stosach kafelków, które odpadły od ścian i leżały na podłodze

popękane, z plamami odłażącego kleju. Wanna, coniebądź obita z emalii, stała pod ścianą.

Wypełniały ją brudne szmaty, najwyraźniej części garderoby. Otworzyłem klapę sedesu.

Wewnątrz pływały rozkładające się szczątki jakiegoś gryzonia, szczura albo leminga.

Spuściłem odruchowo wodę. Zadziałało. Kran nad umywalką również był sprawny.

To było pocieszające. Gorzej przedstawiały się sprawy ze starym bojlerem na węgiel,

który wisiał nad wanną strasząc swoimi wyrwanymi drzwiczkami. Był kompletnie

zardzewiały. Zdawałem sobie sprawę, że nigdy już nie uda się go uruchomić. Na odchodnym

postanowiłem sprawdzić oświetlenie. Niestety, podobnie jak w bibliotece, nie działało.

Następne pomieszczenie było czymś w rodzaju podręcznej rupieciarni. Nigdy nie

miało okien, nie było więc pokojem. Poprzedni właściciel używał go zapewne jako

magazynu, środek jego bowiem zawalony był deskami. Deski podobały mi się. Były

względnie nowe, i o dziwo nie specjalnie zawilgłe. Pod ścianą stała szafka na narzędzia,

rozbita w nieprzewidywalnej przeszłości czyjąś chciwą ręką. Wszystko co miało jakąkolwiek

wartość zniknęło, ale obcęgi, kombinerki i młotki zostały. Były jedynie mocno zardzewiałe.

Obok znalazłem przystawkę do wiertarki, służącą do mocowania niedużej piły tarczowej.

Widocznie przegapili ją w pośpiechu. Co krok natrafiałem na ślady byłego właściciela, lub

grasujących złodziei. Skarpetki wiszące na lampie, pusta butelka po wódce, porzucony łom.

Właściwie powinienem odczuwać niepokój, ale nie bałem się. Ślady wystygły. To wszystko

zdarzyło się dawno dawno temu. Upewniała mnie o tym gruba warstwa pajęczyn i

wszechobecny kurz.

Zlustrowawszy pomieszczenie poszedłem naprzeciwko, gdzie po drugiej stronie

korytarza mieściła się kuchnia. Drzwi poddały się. Kuchnia była duża. Miała około

dwudziestu pięciu metrów kwadratowych powierzchni. (Jak potem obliczyłem parter miał

prawie dokładnie sto metrów kwadratowych). W kuchni paskudnie cuchnęło. Nic dziwnego,

bowiem jakaś bezpostaciowa masa, zapewne kartofle, gniła w jednym z kątów. W drzwiach

stał stół. Pokrywał go kożuch pleśni, kropidlaków i pędzlaków , jadowicie zielonych. Tu i

ówdzie pleśń była powybrzuszana i tworzyła niewielkie pagórki. Gdy pchnąłem stół wywalił

się i rozleciał na kilka mniejszych stołów, różnego kształtu. Był całkowicie spróchniały.

Przekroczyłem jego mizerne resztki i wkroczyłem. W kuchni znajdował się piec na węgiel, a

pod ścianą od biblioteki - trzy potężne lodówki. Na piecu stały trzy garnki. Podniosłem

ciekawie pokrywki. W jednym była dziura, którą to co w nim było uciekło do paleniska, w

drugim dno pokrywało jakieś zaschnięte paskudztwo. W trzecim paskudztwo półpłynne

drżało lekko. Woń którą wydzielało była obrzydliwa.

Podłoga w pomieszczeniu nie należała do najmocniejszych, uginała się niebezpiecznie

pod nogami. Wymagała z pewnością rychłej wymiany. Całości obrazu nędzy i rozpaczy

dopełniał zlew wypełniany stosem połamanych talerzy. Od lodówek podejrzanie zalatywało.

Postanowiłem zbadać to dokładniej. Były bardzo wiekowe, myślę, że miały co najmniej po

jakieś dwadzieścia lat. Nic dziwnego, że od nich zalatywało. Brak prądu musiał doprowadzić

do rozkładu ich zawartości. Otworzyłem środkową.

Byłem przygotowany na różne paskudne widoki, ale temu, kto załadował ją swojego

czasu udało się mnie zaskoczyć. Włosy stanęły mi dęba. Instynktownie odskoczyłem do tyłu,

a potem zawartość żołądka zaczęła się ze mnie wydostawać. Pobiegłem do okna i uderzyłem

je ramieniem, w celu otworzenia. Okno wypadło na zewnątrz. Zwymiotowałem. Skurcze

szarpały mój żołądek ilekroć podmuch wiatru napędzał w moją stronę smród bijący z

lodówki.

Postarałem się opanować i gdy doszedłem do wniosku, że jestem gotowy popatrzyłem

przez ramię. Zawsze bałem się do szaleństwa nieboszczyków, duchów, wampirów, bandytów,

wind, zsypów, luster, ciemności, wysokości, krów, owadów, elektryczności, etc., a to co

miałem przed oczyma wyglądało jak ciało człowieka odzianego w futro. Takie częściowo

zmumifikowane. Szaleńcze myśli przeleciały mi przez głowę: trup poprzedniego właściciela,

ofiara poprzedniego właściciela, ofiara gangsterskich porachunków miejscowych mafii.

Zmusiłem się, aby podejść. To nie był trup człowieka, to było rozkładające się truchło

renifera wtłoczone w nieco zbyt ciasną lodówkę. Pomyłka drobna, choć znacząca. Tak to już

bywa. Na odchodnym postanowiłem zbadać zawartość szafek. Szafki były dwie i stały na

podłodze. Tylko ślady na ścianie wskazywały na fakt, że kiedyś tam wisiały. W szafkach były

różności. Miedziane rondle, torby zatęchłej mąki, mole zbożowe, a nawet kilka myszy. O

dziwo talerze nie potłukły się przy upadku, a w każdym razie nie wszystkie.

Spośród sztućców wydobyłem małą srebrną solniczkę w kształcie jelenia. Była

zaśniedziała, w ten sposób w jaki śniedzieje srebro. Widocznie złodzieje przegapili ją w

pośpiechu, a może w ogóle nie otwierali tej szafki.

Z boku szafki ktoś przyszpilił nożem kartkę papieru. Oderwałem ją.

Drogi Tomaszu.

Ogarnij nieco chałupę, nasz kumpel przyjdzie za kilka dni to ci pomoże z wstępnym

remontem. Ja wpadnę na początku września. Schowałem dla Ciebie dwie butelki piwa w

bojlerze. Trzymaj się.

Paweł Norwicki.

Zamyśliłem się. Z kieszeni wyjąłem legitymację szkolną a ściślej mówiąc coś w

rodzaju laminowanego identyfikatora z moim zdjęciem.

- Tomasz Paczenko - przesylabizowałem. - A Pawła Koćkę zaszlachtowali narkomani

w krzakach nad Wisłą i zakopali tak dokładnie, że nigdy nie zostanie znalezione jego ciało.

Cały problem, że nie znam żadnego Pawła Norwickiego.

Nieoczekiwanie nazwisko to wydało mi się znajome. Czujna myśl rzuciła się w mrok

umysłu, ale nic nie znalazła. Jak zwykle. Wyszedłem z kuchni z głębokim postanowieniem,

że jeszcze tam wrócę. Aby jednak podjąć walkę potrzebowałem kilku rzeczy, których nie

posiadałem. W kieszeń wsadziłem plik banknotów z rupieciarni wyciągnąłem rozklekotany

rower, wytarłem go jakąś szmatą z kurzu, podpompowałem koła i pojechałem do miasta.

Jechałem powoli ulicą. Czystość kłuła w oczy. Ludzie ubrani byli potwornie jaskrawo,

a może to moje oczy przywykłe do wyblakłych barw socjalistycznej odzieży nie mogły się

przystosować? Większość elewacji domów wyglądała jak świeżo odmalowana. Kapitalizm

zaczynał mi się podobać.

Kupiłem sobie trochę impregnatu do drewna, płyn do mycia podłogi mydło oraz kilka

puszek jakiejś fasolki. Była dość tania, jak na tutejsze warunki.

Wróciwszy do domu, co na rowerze nie zajęło mi dużo czasu, (jak obliczałem dom

mój od północnego skraju miasta oddzielało jakieś sześć kilometrów lasu), na początek

zjadłem puszkę fasolki, aby się wzmocnić, a potem zakasałem rękawy i raźno zabrałem się do

roboty.

W rupieciarni odnalazłem stary szpadel i naostrzyłem go pilnikiem. Następnie

wykopałem niedaleko domu duży dół na odpadki i ruszyłem do szturmu. W szturmie tym

szpadel odgrywał znaczącą rolę. W ogóle jest to przyrząd o szerokich zastosowaniach. Można

nim kopać doły pod drzewka, lub groby dla niechcący zastrzelonych kumpli. O ile się ich ma.

Ja podobno miałem.

Najpierw pozbierałem odłamki desek i drewniane gonty leżące wokoło domu. Potem

udałem się do biblioteki, gdzie rozwaliłem szpadlem część mebli. Ich żałosne szczątki

zaniosłem do dołu i zwaliłem na stos. Potem zaszedłem do kuchni, gdzie rozpyliłem trochę

aerozolu przeciw owadom. Zmęczywszy się poszedłem zwiedzić swoją posiadłość.

Obszedłem dom od tyłu. Ściana południowa także przylegała do urwiska. Zatoczka wcinała

się w tym miejscu najgłębiej.

Kawałek dalej zszedłem po kamieniach na plażę. Może wyraz „plaża” nie pasuje zbyt

dobrze do dwumetrowej szerokości żwirowej łachy, która w czasie przypływu znika pod

wodą, ale z braku lepszego określenia nazywałem ją plażą. Plaża była fajna. W

przeciwieństwie do tej, na której spędziłem wakacje w Polsce, ta była wręcz sterylnie czysta.

Ani śladu zardzewiałych puszek, brył styropianu, butelek, i innych takich. Placków mazutu

także nie znalazłem. Morze wyrzucało za to duże ilości kawałków drewna, kijów i konarów.

Uprzątnąłem sobie kawałek miejsca i uwaliłem się, aby odpocząć. Wzrok mój wolno

przesunął się po skałach i spoczął na wylocie zatoczki. Przez szerokie, lejkowate ujście,

widziałem kawałek otwartego morza. Było mi dobrze, czułem się bezpieczny. Komfort

psychiczny. Daleko poza mną pozostał świat zaludniony przez rozmaitych degeneratów.

Daleko za sobą zostawiłem spaliny i beton wielkich miast, klaustrofobiczną atmosferę domu

dziecka... Wolność. Wieczór pojawił się na moim zegarku. Nic w przyrodzie nie zwiastowało

jego nadejścia. W domu ostro pachniały środki owadobójcze. Jak się domyślałem nie był to

zapach specjalnie zdrowy, toteż postanowiłem zanocować na zewnątrz.

Przy okazji było to nieco bardziej higieniczne. Za pomocą siekiery powaliłem kilka

uschłych świerków i zbudowałem z nich szałas. Nie za duży, długi na dwa metry, szeroki na

metr. O wysokości przemilczę. Budowa szałasu dała mi nieoczekiwanie dużo radości. Z domu

przyniosłem sobie dywan, który posłużył mi za materac. (Był nadal zwinięty). Nakryłem się

pledem. Nie mogłem zasnąć. Było zbyt jasno.

Poszedłem do lasu. Opadłem na czworaki i zacząłem węszyć tuż nad ziemią.

Niebawem znalazłem kępę długiej miękkiej norweskiej trawy. Skubałem ją zębami i przeżutą

połykałem. Miała lekko słodkawy posmak.

Leżałem i myślałem o różnych sprawach. Gdy wreszcie zapadłem w sen przyśniły

ruiny jakiejś wsi. Chałupy rozbite pociskami. Pośród tego rumowiska nietknięty kościół i

cerkiew z częściowo zerwanym dachem. Przed cerkwią leżeli pokotem na ziemi zabici

rosyjscy żołnierze. Obudziłem się i pomyślałem, że nie wiadomo, gdzie ich pochowano.

Potem znowu zapadłem w sen. Aż do rana nic mi się już więcej nie śniło.

3 lipca niedziela.

Obudziłem się wedle mojego zegarka o godzinie szóstej rano. Powietrze było rześkie,

nawet trochę za bardzo. Na szczęście mój pled nie przepuścił całej wilgoci, która na nim

osiadała. Wygrzebałem się z ciepłego legowiska. Naturalną potrzebą każdego

cywilizowanego człowieka jest potrzeba mycia się, ale zbadawszy temperaturę wody w

morzu zrezygnowałem. Poszedłem do domu. Wewnątrz było paskudnie zimno i wilgotno, co

przy takiej ilości dziur w dachu i ścianach specjalnie mnie nie dziwiło.

Aby trochę poprawić sobie warunki bytowania napaliłem solidnie w piecu w kuchni.

Robaczki które przeżyły trucie wypełzły gromadnie z różnych zakamarków uciekając przed

gorącem. Trochę mnie to zmartwiło, ale nie miałem czasu, aby się nad tym głębiej

zastanawiać. Czekało mnie sprzątanie. Zjadłem na śniadanie trochę fasolki, a potem

otworzyłem puszkę mleka skondensowanego dla kota. Wprawdzie nigdzie go nie było widać,

ale podejrzewałem, że wylezie wcześniej czy później ze swojej kryjówki. Mleko przelałem do

takiej śmiesznej miseczki, którą znalazłem w ruinach szafki i postawiłem w bibliotece.

Pozbierałem wszystko co mogło się przydać i wyniosłem do rupieciarni, po czym zabrałem

się za to, co przydać się nie mogło. Wszelkie odpadki wrzucałem pod kuchnię, gdzie

zamieniały się w popiół, ogień dym i ciepło. Trochę śmierdziało, ale nic na to nie mogłem

poradzić.

Zmęczyłem się fest. Dla rozrywki postanowiłem zbadać jak działa instalacja

elektryczna. Brak prądu, jak się okazało, był spowodowany przepaleniem obu korków.

Zesztukowałem je za pomocą drutu. W całym domu zapaliło się światło, a wszystkie trzy

lodówki zaczęły pracować. Ucieszyło mnie to, bo pomyślałem, że gdy truchło renifera

zamarznie to przestanie śmierdzieć.

Zabrałem się za podłogę. Na pierwszy rzut oka wydawało się, że pokrywa ją jakaś

wykładzina z tworzywa sztucznego. Bliższe jednak oględziny pozwoliły mi stwierdzić, że nie

była to wykładzina, lecz trzycentymetrowa warstwa brudu. Świństwo to z trudem dawało się

skrobać łopatą. Na piecu zagrzałem wody w metalowym wiadrze. Odskrobaną część

potraktowałem ukropem. Spod szarej warstwy zhomogenizowanych nieczystości wyjrzały

deski. Były zupełnie do chrzanu. Przepróchniałe i popękane. Wreszcie skończyłem. Zegarek

powiedział mi, że jest po jedenastej. Kuchnia została względnie uprzątnięta, ale ubranie moje

lepiło się z brudu.

Pomieszczenie pozbawione mebli wydało się większe. Siadłem na wywróconym do

góry dnem wiadrze i spisałem wszystko co tu znalazłem. Spis ten zamieszczam tu dla

porządku:

- 10 garnków w tym 9 dziurawych.

- 30 miedzianych rondli, rondelków i patelni, wszystkie strasznie zaśniedziałe.

Stanowią zapewne kolekcję, są ślicznie grawerowane, co wyklucza raczej ich praktyczne

zastosowanie.

- 150 różnych sztućców w tym 82 platerowane. Pochodzą z co najmniej 15

kompletów.

- 46 talerzy, kubków szklanek, spodków, w tym jeden ozdobiony wielką czarną

swastyką.

- Dwie wazy do zupy, obie dziurawe.

- 14 dzbanków ozdobionych gotyckimi napisami w języku niemieckim (przysłowia?).

- 6 tasaków.

- Cztery salaterki.

- Miedziana czarka posrebrzana.

Ponadto:

- Piecyk na węgiel drzewny - połamany.

- Mikser - zepsuty.

- Sokowirówka - zepsuta.

- Prodiż bez kabla - chyba zepsuty. (Potem okazało się, że działał).

- Radio turystyczne - zepsute.

Spisawszy to wszystko, za pomocą oleju ze znalezionej w kuchni butelki (nie umiem

powiedzieć, jakim cudem nie zaśmiardł się), spróbowałem uruchomić obcęgi i kombinerki

oraz przystawkę do cięcia piłą tarczową. Nakapałem solidnie na wszystkie złącza i

zostawiłem to, aby odmokło. Poszedłem do lasu koło plaży, gdzie poprzednio zauważyłem

rządek betonowych słupków. Postanowiłem zbadać, co też to takiego. Jak się okazało były to

smętne resztki pochylni do wyciągania statków na brzeg. Statek zresztą też tam stał.

Był stary jak świat, co można było poznać po jego „stanie technicznym”. Koszmarna

piętnastometrowa łajba, zdaje się kuter rybacki, wykonana z drewna, które rozłaziło się w

rękach. Nakryto go brezentem, ale to chyba nic nie dawało. Wokoło rosły spore samosiejki

brzózek. Nie wchodziłem na pokład, nie było z resztą jak, i poprzestawszy na zewnętrznych

oględzinach, wróciłem do pracy.

Uprzątnięcie biblioteki zajęło mi trzy godziny. Wszystkie meble za wyjątkiem

potężnego dębowego stołu nadawały się tylko i wyłącznie do wyrzucenia. Książki, których

było około dwu tysięcy, ustawiłem na kształt murku wokoło kominka i napaliłem w nim

solidnie kawałkami desek. Nie miałem specjalnych złudzeń, że wyschną, ale w ciągu

następnych kilku dni wysuszyłem je prawie całkowicie. Wszelkie śmieci zgromadziłem w

dole wykopanym koło domu. Potem zabrałem się za badanie strychu. To zajęcie jako

najprzyjemniejsze zostawiłem sobie na deser. Strych nie rozczarował mnie. Znalazłem na nim

całą kupę różnych przedmiotów, które troskliwie zgromadziłem w drewnianej skrzyni i

zdeponowałem w rupieciarni. Przy okazji odkryłem kilka tarcz karborundowych i dwie

niewielkie piły tarczowe. Pozbierałem kawałki leżących gontów i szmaty i zwaliłem to na dół.

Następnie zajrzałem do kuchni sprawdzić, jak przebiega zamarzanie renifera. W ogóle

nie przebiegało, bo choć lodówka wyła jak startujący samolot nie dawała wcale ujemnej

temperatury. Zniechęcony wywlokłem truchło bosakiem, na kawałek plandeki i zaciągnąłem

do dołu , który już prawie całkowicie wypełniony był śmieciami. Na wierzch narzuciłem

warstwę szmat i tych gontów wyrzuconych ze strychu. Polałem to wszystko spirytusem

technicznym, była to miejscowa wersja denaturatu, podobna w zapachu, choć ślicznego

oliwkowozielonego koloru, i podpaliłem. Zahajcowało się jak złoto , a potem zaczęło

śmierdzieć. I to strasznie.

Wycofałem się więc na plażę, dokąd zapach nie docierał. Renifer palił się kilka godzin

i wcale nie spalił się do końca. Podsycałem płomienie śmieciami. Przed wieczorem zaszedłem

do biblioteki. Szukałem kota. Od tamtej nocy nie miałem okazji go widzieć i nawet

zastanawiałem się, czy nie otrułem go nie daj Boże przy okazji likwidowania robactwa, ale

jak się okazało mleko, które nalałem do miski zniknęło bez śladu. Coniebądź uspokojony

poszedłem spać, znowu na zrolowanym dywanie. Nie przyśniło mi się nic istotnego.

*

Dziesięć tysięcy metrów nad ziemią Semen zmiął gazetę i wepchnął ją do torby. Łucja

patrzyła obojętnie przez okno. Gdzieś w dole przesuwały się zimne fale Atlantyku.

- Powiesz mi tato? - zagadnęła.

- Powiem. Pod koniec lat sześćdziesiątych w ZSSR przeprowadzono powszechną

akcję badania grup krwi. Chodziło o określenie udziału procentowego poszczególnych...

- Rozumiem - kiwnęła głową.

- Badania były anonimowe. Pośród kilkudziesięciu milionów próbek odkryto

kilkanaście, których nie zdołano zidentyfikować. Pomocą okazał się katalog endemicznych

grup krwi Allenberga, opracowany dwa lata wcześniej po analogicznych badaniach na terenie

USA. Mieliśmy dwanaście przypadków grupy AQ, cztery przypadki Q1 i dwa przypadki Q2.

Oraz siedem grupy M. Najciekawsza okazała się próbka pochodząca z Doniecka. Próbka

wykazywała niezwykłe anomalie. Ciałka krwi posiadały jądra komórkowe. Zbudowane były

ze zmodyfikowanej genetycznie hemoglobiny. Obecność kilku dodatkowych rodzajów ciałek

nadaje jej fantastyczne właściwości magazynowania tlenu.

- Niech zgadnę. To dlatego mogę wstrzymać powietrze na ponad dziesięć minut?

Kiwnął głową.

- Zrobiliście mnie z jakichś zlewek? Zeskrobanych z próbówki?

Zaczerwienił się lekko.

- Tak. Można tak powiedzieć.

- Czyja to była krew?

- Nie wiadomo. Ktoś spalił archiwum szpitala w Doniecku, gdzie przechowywano

dokumentację. Od tamtej pory KGB szuka dawcy. Dla analizy tych dwu centymetrów

sześciennych krwi powołano nasz - skrzywił się - instytut.

- Wyklonowaliście mnie z..?

- Tak. Udało się to tylko raz. Ale próbowali wielokrotnie. Przypuszczam, że także z

twoją krwią.

- Ale ty jesteś mikrobiologiem.

- Zgadza się. Mikrobiologiem a ostatnio także genetykiem amatorem. Jakby to

powiedzieć, twoja krew ma bardzo specyficzne właściwości. Jest niewrażliwa na żadne

infekcje bakteryjne i wirusowe.

- Żadne?

Skrzywił się lekko.

- Pamiętasz jak zmarła ta mała Olga? Po szczepionce w szkole.

- Aha. Spalili dom Gołubiewów. Z przyczyn epidemiologicznych.

- Pomyliła się pielęgniarka. Tak sądzę. Ty dostałaś jej szczepionkę a ona, cóż...

wyizolowane pałeczki dżumy, które były dla ciebie.

4 lipca poniedziałek.

Zmysł węchu wyostrzył mi się niespodziewanie. Tego dnia rankiem gdy otworzyłem

oczy z miejsca zalała mnie fala różnorakich woni. Morze pachniało morzem. Zapach morskiej

wody zagłuszał większość innych zapachów. Nagrzany słońcem las puszczał olejki eteryczne.

Z dołu powiew wiatru przyniósł ostrą nutę spalenizny. Coś cuchnęło mi prosto nad głową.

Otworzyłem oczy. Pierwszą rzeczą na jaką zwróciłem uwagę były wiszące na lampie

skarpetki. Poprzedni właściciel używać ich musiał jako lepu na muchy. Poszedłem do dołu, w

którym wczoraj spaliłem renifera. Zapach nadal kręcił mnie w nosie, ale zmysł powonienia

stopniowo wracał mi do normy.

To co zobaczyłem sprawiło, że moje nerwy napięły się. W dole ktoś grzebał. W

jasnym popiele widać było niezbyt starannie zamaskowane ślady kopania. Ktoś, a może

nawet oni, sprawdzał, co spaliłem. Woń spalonego mięsa była obecnie nikła i nie roztaczała

się dalej niż na kilka metrów, zatem ten ktoś musiał poczuć ją wczoraj.

Ponieważ nawet w czasie palenia się nie rozchodziła się bardzo daleko

wywnioskowałem, że ten, kto to zrobił musiał znajdować się na terenie mojej parceli. Szpieg,

zbiegły kryminalista, może zboczeniec, złodziej czy morderca... Albo hrabia Derek.

Właściwie to nie miało znaczenia kim był. Jego zamiary były nieczyste. Wróciłem do domu.

Wydobyłem z walizki pistolet i otworzyłem go. Wyglądał na zupełnie sprawny. Był nabity, a

dodatkowe naboje znalazłem sprzątając wczoraj. Naoliwiłem go staranie i schowałem do

kieszeni. Ledwo zdążyłem się uzbroić nadszedł Dae Glorsen.

- No hej - zagadnął - widzę, że urządzasz się pomału?

- Dzień dobry. Sam pan widzi jak to wygląda. Trzeba włożyć dużo pracy. Na razie

zrobiłem mały krok do przodu.

Przeszedł się po pokojach smętnie kiwając głową.

- Przytulnie tu - zakpił.

- Przydałoby się trochę desek - wyraziłem swoje oczekiwania.

- Ile desek? - zapytał rzeczowo.

- Może pięć metrów sześciennych...

- Pięć metrów - powtórzył w zadumie. - Co jeszcze jest ci potrzebne?

- Właściwie wszystko mam. Lodówki wprawdzie są już stare i nie chcą mrozić, ale

poradzę sobie sam z kupnem nowych.

- Dobrze. Pamiętasz, że masz się zgłosić siódmego do szkoły?

Pamiętałem. Było to zapisane na kartce którą odkryłem przyszpiloną koło kontaktu w

bibliotece. Pożegnaliśmy się i poszedł. Obiecał załatwić deski jak najszybciej. Sam nie wiem,

dlaczego nie poinformowałem go wówczas o swoich obserwacjach. Może myślałem o

rozprawie z nieznanym wrogiem własnymi środkami, a może bagatelizowałem powagę

sytuacji. Pojechałem do miasta, gdzie kupiłem pięć kilo gwoździ, skrzynkę pocztową, zamek

do drzwi, (poprzedni utonął wraz z drzwiami), oraz pudełko cukierków, dla poprawienia sobie

nastroju. Skrzynkę zawiesiłem na bramce, a przy okazji pozrywałem wszystkie tabliczki

wiszące na siatce. Może poprzedni właściciel lubił wieszać skarpetki na lampie i prowadzić

wojnę z wszystkimi, przechodzącymi drogą, ale ja ceniłem pokojową koegzystencję z

wszystkimi ludźmi na świecie, za wyjątkiem oczywiście nauczycieli i komunistów. Zresztą i

tak trzeba było je odmalować. Żaden Paweł na razie się nie objawił.

Zjadłem sobie małe drugie śniadanie. Pokrzepiwszy się wlazłem ponownie na strych.

Zabrałem się za zrywanie desek. Nie była to trudna praca. Posuwając się po belce łamałem

deski podłogi i zrzucałem je na ziemię. Gdy któraś się nie podawała waliłem ją młotkiem. Z

belek wyrywałem gwoździe, co było już nieco trudniejsze, ale odrdzewione obcęgi sprawiały

się w tej pracy bez zarzutu. To zadziwiające, ale zerwanie połowy podłogi zajęło mi zaledwie

cztery godziny. Akurat piłem sobie szklaneczkę wody na wzmocnienie, gdy przywieźli deski.

Całe szczęście, że zdążyłem uprzątnąć nieco ścieżkę poprzez usunięcie części uschłych

choinek. Dwaj robotnicy nosili dechy, a ja pomagałem im. Te pięć metrów, nie było tego tak

dużo jak mi się wydawało. Deski były prosto z traka, trochę szorstkie, z zadziorami. Tarcica.

Poza deskami Dae Glorsen przysłał dziesięć rolek papy. Dałem robotnikom po 50 koron

napiwku. Widać było, że ucieszyli się. Pewnie dałem za dużo. Gdy poszli zabrałem się do

dalszej pracy. O ósmej wieczorem skończyłem. Mięśnie ramion bolały mnie. Byłem tak

zmęczony, że nie mogłem utrzymać młotka w dłoni, ale dokonałem tego. Zerwałem trzysta

desek w niecałe jedenaście godzin. Aby trochę się odprężyć poszedłem zobaczyć co też

słychać na drodze. Na drodze było pusto i cicho, za to skrzynka na listy była pełna.

Wygarnąłem jej zawartość i zaniosłem do domu. Tam dokonałem selekcji. Wśród

kilkudziesięciu prospektów reklamowych miejscowych firm były dwie gazety młodzieżowe

wraz z druczkami zachęcającymi do ich prenumeraty.

Gdy tego wieczora położyłem się spać w bibliotece mogłem przed zaśnięciem patrzeć

w niebo. Słońce nie zaszło. Biała noc. Delikatny półmrok trwał może godzinę. Na niebie nie

było ani jednej chmurki. Miałem w duszy cudowny spokój.

5 lipca wtorek Bodo Norge.

Ranek dnia tego zastał mnie na dachu domu, gdzie zajmowałem się dość dziwnym i w

sumie nie bardzo sensownym zajęciem, jakim było naciąganie papy na szkielet dachu, tak,

aby tworzyła coś w rodzaju namiotu. Po niebie sunęły niewielkie szare obłoczki i było dosyć

wietrznie. Wewnątrz domu paliło się w piecu w kuchni i na kominku w bibliotece. Ponieważ

niezrozumiałym dla mnie zrządzeniem losu kominek nie był połączony z przewodem

kominowym a jego wylot znajdował się na strychu czułem się momentami jak w wędzarni.

Ale ostatecznie nic w życiu nie przychodzi łatwo.

W dodatku patrząc w dół odczuwałem silne ataki lęku wysokości. Było to o tyle

zrozumiałe, że szkielet dachu znajdował się w stanie niemalże rozsypki. Wszystkie łaty na

których stawiałem nogi trzeszczały i uginały się. Skończyłem swoją pracę przed południem i

zlazłem na ziemię. Zjadłem sobie małą namiastkę obiadu. Nie chciało mi się gotować. Po

posiłku poszedłem nad morze. Łaziłem po plaży bez specjalnego celu wygrzebując z

wodorostów kawałki drewna, które wydawały mi się warte wysuszenia i zawieszenia na

ścianie. (W końcu jednak wszystkie poszły na podpałkę).

Niespodziewanie znalazłem koński ząb. Siekacz. Wrzuciłem go obojętnie do kieszeni.

Woda w morzu była bardzo zimna, ale mimo to rozebrałem się do kąpielówek i wskoczyłem.

Dno opadało stromo, a ja słabo umiałem pływać. Pobiegałem trochę, aby się rozgrzać, a

potem ubrałem się i wróciłem do domu. Robota czekała i nie było co się zasiadywać.

Zamontowałem w przystawkę krążek piły tarczowej i uruchomiłem wiertarkę. Już

poprzedniego dnia wymierzyłem odległości pomiędzy belkami stropowymi i teraz zabrałem

się za przycinanie desek tarcicy do odpowiedniej długości. Robota szła mi raźno, choć

dwukrotnie piła zaklinowała się w materiale. Potem nawierciłem w deskach dziurki, aby

łatwiej w nie wchodziły gwoździe. Sporo czasu zajęło mi wciągnięcie desek na piętro. Gdy

wreszcie się z tym uporałem była prawie szósta wieczorem.

Nieludzko umęczony siadłem przed domem i oddałem się rozmyślaniom. Zajączek

światła odbitego od czegoś wolno przesunął się po ziemi koło mnie. Zastygłem w bezruchu.

Zajączek nie był jednolity, składał się z pasków jaśniejszych i ciemniejszych ułożonych

koncentrycznie. Zacząłem wyobrażać sobie od czego też mógł powstać. Wolniutko uniosłem

głowę i rozejrzałem się po okolicy. Zbadałem położenie słońca. Światło odbiło się od czegoś

na skałach na prawo od domu. Przeszukiwałem je przez chwilę wzrokiem i spostrzegłem to.

W szczelinie między dwoma odłamami skalnymi tkwił obiektyw teleskopu, za pomocą

którego ktoś mnie obserwował. Gdyby nie przypadek nigdy nie zdołałbym tego zauważyć.

Zacząłem się zastanawiać. Jeśli moje obserwacje poczynione przy ognisku wiązały się z

obecnością tego nieznanego obserwatora, a mogłem przypuszczać, że wiązały się, to byłem

od kilku dni obserwowany. Być może nawet od chwili przyjazdu. Intencje szpiega były mi nie

znane. Mógł prowadzić obserwację celem dokonania napadu, ale po co w takim razie

zwlekałby tak długo? Nie, on miał inne plany. Co też powiedział Dae Glorssen? Coś o tym,

żebym nie wariował, że będę pod kontrolą? Czy to facet od niego siedział tam na górze?

Pomacałem pistolet tkwiący w kieszeni. Jeśli coś knuł to mogło go czekać niemiłe

rozczarowanie. Odpocząwszy zabrałem się za przybijanie desek na strychu. Szło mi to dosyć

wolno, byłem bardzo zmęczony. Około dziesiątej wieczorem, gdy właśnie miałem zamiar

skończyć na dzisiaj usłyszałem złowróżbne bębnienie kropli deszczu w papę.

- Do licha - powiedziałem sam do siebie. - Trzeba zabezpieczyć dom przed deszczem.

Był to pomysł i dobry i niewykonalny zarazem. Nie miałem jak zakryć wszystkich

szpar w ścianach, a biorąc pod uwagę, że deszcz zacinał musiałem się spodziewać kałuż na

podłodze parteru. Przełożyłem książki na stół, co zajęło mi godzinę, a potem wciągnąłem

sobie zrolowany dywan na piętro, gdzie było zupełnie sucho i miło. Potem zgasiłem światło i

ułożyłem się spać. Nie udawało mi się zasnąć przez bardzo długi okres czasu. Wiatr wył w

kominie, a na papie deszcz wybijał swoje werble. Pod wpływem uderzeń wiatru dom jęczał i

trzeszczał. W wiązaniach dachu ożywiły się jakieś robaczki. Do tego morze wściekle

szturmowało skałę na której stał mój dom. Od czasu do czasu uderzał piorun, raz dalej, a raz

bliżej. Burza krążyła. Wreszcie zapadłem w sen. I oczywiście od razu przyśnił mi się

koszmar. Śniło mi się, że się obudziłem i leżałem na zrolowanym dywanie. Obok dywanu

paliła się lampa naftowa, a kawałek dalej stało krzesło na którym siedział jakiś człowiek.

Krzesło stało na podłodze, w miejscu w którym w rzeczywistym świecie nie zdążyłem jej

jeszcze położyć.

- Poznajesz mnie? - zapytał.

- Nie.

Było zbyt ciemno. Gość wykonał ruch ręką i lampa zaświeciła jaśniej. Nadal nie

mogłem go poznać. Lampa zgasła a ja czułem, że on nadal jest tam, w ciemnościach.

*

Zatrzymali się na noc w niewielkim motelu. Semen wypił kieliszek koniaku i rozłożył

na kolanach magazyn „Lancet”. Łucja wzięła prysznic i przebrana w dres siadła na sąsiednim

fotelu.

- Nadal nie wszystko jest dla mnie jasne - powiedziała.

Odłożył pismo.

- Co chciałabyś wiedzieć? - zapytał.

- Czy jestem ...kosmitką?

Westchnął ciężko.

- Skąd mogę wiedzieć? - zapytał bezradnie. - Badaliśmy twoje DNA. Wszystkie geny

wydają się być ziemskie. Ale złożone zostały do kupy tak perfekcyjnie, że nie sądzę... My nie

mieliśmy wystarczającej technologii. I nigdy nie będziemy mieli. Wygląda to tak, jakby ktoś

wziął wzorzec z homo sapiens i uzupełnił go przypadkowo dobranymi cechami różnych

zwierząt, które wpadły mu w ręce. Masz znakomity węch. Gdybyś trochę nad tym

popracowała pewnie zdołałabyś tropić ludzi po śladach. Masz kocie źrenice. Widzisz w

ciemności prawie tak dobrze jak w dzień.

- A wmawiali mi, że klinowaty kształt źrenic, spowodowany jest kataraktą.

- Tak myśleliśmy początkowo. Masz dwuwarstwową powiekę, zupełnie jak koń. Słabo

odkłada ci się tkanka tłuszczowa. Organizm przerabia wszystko na mięśnie. Prawdopodobnie

możesz znacznie wytracić temperaturę ciała i zapaść w coś w rodzaju snu zimowego.

- To by tłumaczyło senność na mrozie...

Nalał sobie drugi kieliszek.

- Są inni? - zapytała.

- Byli. Przechwyciliśmy po wojnie część dokumentacji doktora Sigridsena,

zbrodniarza wojennego z Sachsenhausen. Prowadził eksperymenty na kimś... Pewne

szczegóły wskazują, że była to istota twojego gatunku. Eqoidae Edoni. Nie doszedł

praktycznie do żadnych wniosków. Wpadł niestety w ręce Amerykańców a nie nasze. Może

tu w USA kontynuował swoje doświadczenia.

Cisnął szklankę z koniakiem do kominka. Alkohol buchnął błękitnym płomieniem.

6 lipca środa.

Obudziłem się nawet w niezłym nastroju. Zszedłem na parter i napaliłem w obydwu

piecach. Deski podłogi zawilgły paskudnie zwłaszcza koło ścian, które też były mokre. Na

dworze wył wiatr. Z rupieciarni przyniosłem sobie lampę naftową. Potrząsnąłem nią.

Zachlupotało. Podniosłem klosz i zapaliłem knot. Płomyk zapełgał i przygasł. Przechyliłem

lampę, aby nafta trochę go zmoczyła.

Niestety, ignorancja mści się. Z otworu nic nie wyciekało, więc potrząsnąłem lampą

trzymając ją przechyloną. Zachlupotało i momentalnie strzelił płomień. Oczywiście

upuściłem ją ratując ręce przed spaleniem. Po chwili paliła się już podłoga. Kopnąłem lampę

do kominka i zdarłszy z siebie kurtkę zadusiłem ogień. To znaczy prawie zadusiłem. Podłoga

przestała się palić, za to moja kurtka chajcowała się jak diabelski płaszcz. Wybiegłem z nią

przed dom i wrzuciłem ją do morza. Na szczęście w lampie musiało być tylko trochę

zwietrzałej nafty na dnie, bo gdy wróciłem już wygasła. Tak oto stanąłem przed

koniecznością udania się do miasta po nową kurtkę. Najpierw jednak postanowiłem zjeść

śniadanie. Deszcz ciągle padał. Wdrapałem się na strych i siadłem na podłodze. Nogi

zwiesiłem na dół. Deszcz bił w papę nad moją głową. Kopnięciem pozbyłem się butów.

Spadły na parter. Zamyśliłem się. Spotkałem w życiu kilku lekarzy. Wszyscy zgodnie

twierdzili, że amnezja taka jak moja mija.

- Paczenko - powiedziałem w przestrzeń. - Tomasz Paczenko.

Nic mi to nie pomogło.

- Paweł Norwicki - rzuciłem w przestrzeń.

Nazwisko to obudziło w moim mózgu jakieś echa. Ulotne ale jednak. Z kieszeni

wyjąłem fotografię faceta którego zastrzelili. Wyjąłem lusterko. Porównałem jego twarz z

moją. Był podobny. Miał takie same klinowate kocie źrenice. Pewnie katarakta.

- Ojciec? - zastanowiłem się.

Miałem wtedy dziesięć lat. Powiedzmy, że mój ojciec mógłby mieć wówczas

trzydzieści. Człowiek ze zdjęcia miał najwyżej dwadzieścia pięć. Brat, albo młody stryjek.

Wujek? Odłożyłem zdjęcie. Deszcz już trochę zelżał.

Poszedłem do stojącego w lesie statku i pogrzebawszy w jego wnętrzu odnalazłem

kawał starej sieci. Wygotowałem go w garnku, aby pozbawić go rybiego zapachu i szarego

koloru. Jedno i drugie zeszło tylko do połowy. Z czterech desek zbiłem ramę i naciągnąłem

sieć na tą konstrukcję. Deski na strychu były bardzo twarde i należało mi się wygodne łóżko.

Wprawdzie jak się przekonałem to co zrobiłem nie było specjalnie wygodne, łóżka też nie

przypominało, ale nie miałem czasu o tym myśleć. Do późna w nocy pracowałem i udało mi

się pokryć podłogą większą część strychu, zanim zmęczenie zmusiło mnie do zaprzestania

wysiłków.

7 lipca czwartek.

Na kartce wyrwanej z zeszytu, niewyraźnym charakterem pisma Dae Glorssen

zanotował następującą informację:

„Zgłosić się do Gunnara Ahsensona (pseudo Teufel), Hogre Elementar Larovek 46

Ibsengatta. 7 lipca godzina dziesiąta.”

Krótko sucho i bez dodatkowych wyjaśnień. Ale wiedziałem o co chodzi. Tacy jak ja

czują szkołę na kilometr. O wyznaczonej godzinie pojawiłem się na miejscu. Szkoła stała w

pewnym oddaleniu od ulicy. Był to trzypiętrowy murowany budynek. Otaczały go srebrne

świerki. Znowu miałem potwornie wyczulony węch. W dodatku raziło mnie słońce.

Podszedłem do drzwi i nacisnąłem ostrożnie klamkę. Nie ustąpiły.

- Zamknięte - powiedział ktoś cicho.

Obejrzałem się. Dwa metry od wejścia na ławeczce pod rozłożystym świerkiem

siedziała dziewczyna. Ubrana była w jeansy, skórzaną kurtkę, na nogach miała mokasyny, a

na głowie koszmarny kapelusz ze skóry. Widząc, że na nią patrzę zsunęła go do tyłu. Nie była

bardzo ładna. Miała wystające kości policzkowe, ciemne oczy o ładnym wykroju, oraz

ciemnobrązowe włosy. Wyglądała sympatycznie. Poczynienie tych wszystkich obserwacji

zajęło mi zaledwie kilka sekund. Mimo że siedziała ode mnie dobre cztery metry poczułem jej

zapach - delikatną mieszaninę potu i dezodorantu.

- Dziękuję - odpowiedziałem.

Uśmiechnęła się lekko.

- Ty jesteś tym amerykaninem z Utah, który mieszka w domu starego Johna

Wargelanda?

- Nie.

Popatrzyła na mnie uważnie.

- Nie jesteś amerykaninem - stwierdziła. - Oni zupełnie inaczej - zrobiła w powietrzu

dziwny gest, jak gdyby usiłowała coś obrysować.

- Jestem Tomasz Paczenko - nazwisko w moich ustach zabrzmiało jakby fałszywie.

Nadal czułem się Pawłem Koćko.

- Brat opowiadał mi o tobie. Jestem Ingrid. Ingrid Roslin.

- A skąd u niego te informacje?

Znowu zrobiła ręką nieokreślony gest.

- On jest strażnikiem łowieckim.

Nic mi to nie wyjaśniło.

- Widział cię wczoraj jak naciągałeś papę na dach.

- Co to za miejsce?

- To dobra szkoła. Prywatna, bardzo wysoki poziom, zupełnie co innego niż normalne

szkoły. C, którzy tu uczęszczają idą później na uniwersytety, i inne wyższe uczelnie. Mój brat

też ją ukończył.

Doszedłem do wniosku, że dziewczyna ma dwu braci. Jeden ukończył tą budę i

studiował a drugi nie ukończył i został strażnikiem łowieckim.

- Lubię się uczyć. Myślę, że też sobie poradzę.

- Masz rodzeństwo?

- Nie.

- Mój tata jest weterynarzem. W Geitvagan. Wiesz, gdzie to jest?

- Na północ od mojego domu. Cztery kilometry?

- Sześć. Jesteśmy sąsiadami. Masz zwierzęta?

- Jakie zwierzęta?

- Psa, może kota?

- Nie. Zaraz, mam kota. Przybłąkał się. Taki szary. Czyżby nie wolno było tu mieć

kota bez obroży?

- Udomowiłeś go, to dobrze. Wiesz do obowiązków strażników łowieckich należy

zabijanie zdziczałych kotów. Przynoszą duże szkody w lesie. Zakłócają równowagę

ekologiczną. Ale jeśli teraz jest twój to nic mu się nie stanie.

- Przekażesz swojemu bratu wyrazy szacunku ode mnie i poprosisz go, aby w miarę

możliwości nie zabijał go?

Uśmiechnęła się. Doszedłem do wniosku, że to na skutek mojej wypowiedzi. Z

pewnością pakowałem sporo błędów gramatycznych, ale to się dotrze. Męczyła mnie ta

rozmowa.

- On już pewnie wie. Ale powiedzieć mu mogę.

- Będę ci wdzięczny.

- Mojemu bratu przysługuje służbowy koń, ale on nie stara się o to.

Nagle urwała i skrzywiła się. Od strony furtki nadchodził jakiś facet. Facet był dość

stary, wysoki, miał na sobie marynarkę ozdobioną kilkoma szmatkami takimi od orderów. Na

jego twarzy malowały się wyraźnie jego cechy charakteru. Musiał być złośliwy, surowy i

mieć stalową wolę.

- Dyrektor - szepnęła.

Facet stanął koło nas i obrzucił mnie taksującym spojrzeniem. Wstałem dla okazania

szacunku, choć on tego chyba nawet nie zauważył. Jeśli w ogóle zrozumiał ten gest.

- Thomas Patzychenko - wycedził. - Ciekawe, ciekawe.

Zrobił ręką ruch w stronę drzwi. Weszliśmy do wnętrza. Otworzył kolejne drzwi i

weszliśmy do dziwnego pokoju. Musiał to być jego gabinet. Pokój urządzony był zupełnie

bez smaku i wyobraźni. Koło wejścia wisiała plątanina rogów reniferów tworząca wieszak.

Na ścianie wisiało kilka portretów najwyraźniej najwybitniejszych absolwentów. Pośrodku

królowało wielkie biurko, na którym stał komputer i dwa telefony, oraz piętrzyły się masy

papieru. Pod ścianą stał stolik. Dyrektor nie bawił się w długie powitania.

- Ty tu - wskazał mi ręką stolik. - Możesz tym razem usiąść. Potem nie. Tu uczniowie

stoją.

Otworzył szufladę i wydobył niej plik jakichś papierów. Rzucił je zręcznie w moją

stronę. Złapałem je w powietrzu i udało mi się ich nie upuścić. Za nimi cisnął długopis.

- Wypełnij - polecił.

Usiadłem i rozłożyłem je przed sobą. Cisza za moimi plecami stała się denerwująca.

Obejrzałem się. Gunar stał wsparty o biurko i świdrował nieszczęsną dziewczynę wzrokiem, a

potem nabrał w płuca haust powietrza i zaczął się na nią wydzierać, aż przykro było słuchać.

Rozumiałem piąte przez dziesiąte. Mówił coś na temat dobrego imienia szkoły i dalej w tym

guście. Wypełniłem ankietę personalną. Wśród papierów leżała kartka z pytaniem czy

wyrażam zgodę na objęcie mnie eksternistycznym trybem nauki. To mi coś mówiło, ale

niezbyt wiedziałem, co.

- Mogę prosić o wyjaśnienia? - zapytałem wykorzystując przerwę w krzykach. Lekko

go zatkało.

- O co chodzi? – zapytał.

Podałem mu kartkę.

- Będziesz przychodził do szkoły raz w tygodniu, aby zdać przerobiony i przyswojony

materiał - wyjaśnił. - Nie znając jeszcze dobrze norweskiego działałbyś hamująco na pracę

całej klasy. Rozumiesz?

- Rozumieć!

Podpisałem z autentyczną radością. Taki układ bardzo mi się spodobał. Pomyślałem

sobie, że będę mógł wykorzystać w pełni możliwości mojego umysłu. Tak się bowiem

dziwnie składało, że zapał do nauki miałem zazwyczaj między dziesiątą wieczorem a

pierwszą w nocy. Rankami zaś lubiłem sobie pospać. Skończyłem pisać i oddałem wszystkie

papiery dyrektorowi. Nie czytając przybił na nich pieczątki i obojętnie wrzucił je do szuflady.

- To wszystko - powiedział wręczając mi kartkę.

- Poczekaj - szepnęła Ingrid.

Nie zrozumiałem o co jej chodzi. Dyrektor gestem wskazał mi drzwi. Wyszedłem.

Siadłem przed szkołą na ławce i popatrzyłem na kartkę. Jej treść nie była specjalnie ciekawa.

Nazwisko Hilding Ulv, oraz data i godzina. Nie czekałem długo. Dziewczyna wybiegła ze

szkoły. Była okropnie zdenerwowana.

- Dziękuję, że zaczekałeś - powiedziała.

- Dla mnie żaden kłopot.

W tym momencie dyrektor wybiegł ze szkoły.

- Jeszcze tu jesteście? - ryknął.

A potem zdjął z nogi but i zamachnął się. Zwialiśmy. Przystanęliśmy za rogiem ciężko

dysząc.

- Czy on zawsze jest taki miły? - zapytałem.

- Przed wojną był podobno całkiem sympatyczny. Tyle tylko, że w czasie wojny

postanowił zostać bohaterem narodowym i udało mu się.

- Mogę prosić o dodatkowe wyjaśnienia?

- Aha. Ty jesteś Polakiem, tak?

- Tak.

- Mieliście dobrze rozwiniętą partyzantkę. U nas partyzantów było mało. A w Bodo

nie było ich wcale. On był jedynym miejscowym partyzantem. Zastrzelił kilku bardzo

ważnych Niemców, zestrzelił samolot i spalił dwa kutry pościgowe. Ma dużo orderów.

Niemcy go złapali i wieźli do Oslo, ale po drodze odbili go Rosjanie.

- Armia Czerwona? Tutaj?

- Nie, zupełnie nie. Wiesz, na południu gdzieś mieszka trochę emigrantów. W czasie

wojny chcieli ich wymordować i oni uciekli w góry. Mam o tym książkę.

- Pozwolisz się odprowadzić?

- Możemy pójść razem twoją drogą. Dawno już nie byłam w tamtych stronach, a

tamtędy też mogę dojść do siebie. To stara droga do Geitvagan.

- A nowa droga?

- Nowa droga, tak właściwie to wcale nie jest nowa, bo ma już z siedemdziesiąt lat,

biegnie o ponad kilometr od brzegu morza. Omija górę. To teraz wyasfaltowana szosa.

Normalnie wsiadam sobie w autobus i jadę te sześć kilometrów. A na co dzień, gdy muszę

dojechać, to mam rower.

- A zimą?

- Zimą będziesz miał problemy. Czasami leży tu nawet do półtora metra śniegu.

- Półtora metra - szepnąłem w rozmarzeniu.

- Będziesz musiał kupić sobie narty, albo rakiety śnieżne.

- Kupię. Co jeszcze może mnie spotkać?

- No cóż. Będzie zimno. Totalnie zimno. Nocami może być nawet trzydzieści stopni

mrozu.

- Nas w Polsce uczyli w szkole, że klimat tutaj podlega ogrzaniu przez Golstfrom i że

średnie temperatury kształtują się tu na granicy pięciu stopni mrozu...

- Owszem, bywają odwilże, ale rzadko. Z reguły to trzyma nielichy mróz, a woda w

morzu nie zamarza głównie dlatego, że zawiera zbyt dużo soli. Może niezupełnie tak. Woda

w morzu zamarza, ale w trochę inny sposób. Przypływ nanosi dużo kry, która zbija się w

jednolite pole lodowe... Rozumiesz?

- Tak, mów dalej.

- Potem odpływ rozbija ją z powrotem na kawałki. Twój dom stoi zbyt blisko morza.

- Dlaczego? Jego położenie bardzo mi się podoba...

- Będziesz miał kłopoty, kilku różnych rodzajów. Po pierwsze od fiordu ciągnie

chłodem.

- To chyba miło. Jest przewiew...

- W lecie tak, ale zimą będziesz z tego niezadowolony.

- Rozumiem.

- Do tego morze podczas sztormów może ochlapywać ci ścianę frontową. Drewno

będzie gniło.

- Już gnije.

- W zimie będzie tam lodowa skorupa. Lód bardzo niszczy drewno.

- Pomyślę i nad tym. Kto dawniej mieszkał w tym domu?

- Ostatnio był naszą własnością. Tato kupił go w ramach lokowania oszczędności.

- Hm?

- To była dobra lokata. Nabył to kilka lat temu za psie pieniądze, a przed kilku

tygodniami przyjechał tu taki dziwny facet z Tromso i kupił ją za całkiem sporą sumkę.

- Obejrzał przed kupieniem?

- Tak. Był zachwycony. Szukał właśnie czegoś takiego. W wiejskim stylu, jak

powiedział. Mało mu oczy nie wypadły z zachwytu.

- Ach tak - uśmiechnąłem się do swoich myśli.

- Wybacz głupie pytanie, to nie był twój tata?

- Nie, nie wiem kto to był. Może Derek Tomatow?

- Ach tak. Zapamiętaj. Jestem Ingrid. Ingrid Roslin. Jeśli dojdziesz do wniosku, że

jestem ci potrzebna to możesz mnie poszukać w Geitvagan. Zapytasz o dom weterynarza i

każdy ci pokaże. Ale lepiej nie pytaj tych, którzy są w twoim wieku. Mamy deficyt dziewcząt

i mogłoby się to skończyć w paskudny sposób.

- Nie lubią konkurencji?

- Dokładnie tak. Ach i jeszcze jedno. Gdzieś tu w okolicy spędza wakacje taka

przyjezdna hołota. Niemcy. Mogą być niebezpieczni. Były już na nich skargi.

- Co zrobili?

- Alkoholizm, narkotyki i zdaje się napadli kogoś i pobili.

- Dziękuję za ostrzeżenia.

- Nie ma problemu. Odwiedzę cię któregoś dnia.

- Będzie mi bardzo miło.

Skręciła w stronę przystanku, a ja poszedłem prosto. W skrzynce siedział telegram i

list. Nic w domu nie wskazywało na to, by ktokolwiek składał mi wizytę. Usiadłem w

bibliotece i oddałem się lekturze. Na początek zająłem się telegramem. Był dość lakoniczny w

treści.

„WITAJ W NORWEGII STOP SERGIEJ ORLOV”

Nie znałem żadnego Orlova ani Orłowa. Wzruszyłem ramionami.

- Na zdrowie - powiedziałem w przestrzeń.

Drugi list był pocztówką z Tromso. Na pocztówce napisano piękną kaligraficzną

cyrylicą poufną informację:

„Każdy twój krok jest śledzony przez faceta nazwiskiem Sven Roslin. Ma przysyłać

codziennie raporty. Uważaj.

Paweł Norwicki

Aha. To po to ma się przyjaciół.

- Świnia - powiedziałem pod adresem Ingrid.

Ale prawdę mówiąc nie myślałem tak. Dała mi tak wiele aluzji, że właściwie

powinienem się był sam wszystkiego domyślić. Ale tak to już bywa. Przejadłem małe drugie

śniadanie. Potem przez kilka godzin przybijałem podłogę ma strychu. Nie dałem rady

skończyć. Zanadto się zmęczyłem. Zostało około metra, gdy ręce odmówiły mi

posłuszeństwa. Zjadłem kolację. Mleko z miski kota zniknęło, więc nalałem mu następną

porcję. Po kolacji wlazłem na strych i uwaliłem się spać. Przyśniła mi się moja

wychowawczyni z podstawówki, niejaka pani Pszczółka.

- Niech ci się nie wydaje, że znasz rosyjski - powiedziała. - Przepiszesz za karę sto

razy wiersz Majakowskiego o Feliksie Dzierżyńskim.

Na szczęście to był tylko sen.

8 lipca piątek.

Rano przyjechał facet z cegłami żaroodpornymi. Cegły przysłał Dae Glorssen, co było

miłe z jego strony. Zawlokłem je na swoją działkę, co zajęło mi sporo czasu.

Posiedziałem przez chwilę na brzegu morza wpatrując się w zielonkawe fale. Nagle

naszła mnie fala jakiegoś takiego zniechęcenia. Morze... Spędzę nad nim cały rok, a nawet

kilka lat. Przyjdzie jesień. Wiatry przewieją dom na wylot. Potem nadejdzie zima. Mróz

ściśnie wszystko razem w swoim lodowatym uścisku. A potem przyjdzie wiosna i to co

trzymało się razem rozsypie się na kawałki. Z całego tego kurnika zostaną trociny. Po prostu

trociny. Ale ja już tego nie zobaczę. Jesienne wiatry zerwą papę z dachu i pierwszy śnieg

zamrozi mnie na śmierć.

Wycofałem się do lasu. Z niedużej brzózki urwałem gałązkę pokrytą zielonymi

listkami i położywszy się na plecach w mchu, zacząłem skubać ją zębami. Przyzwyczaiłem

się już do swojego wyczulonego węchu. Pożarłem gałązkę. Zamyśliłem się. Zawsze lubiłem

żuć gałązki i trawki. Ostatnio popadłem niemal w nałóg.

Poderwałem się i wszedłem do środka. Nie mogłem się zasiadywać. W ciągu godziny

dokończyłem kładzenie podłogi i zabrałem się za pokrywanie jej lakierem. Szło mi to szybko,

tyle tylko, że gdzieś koło połowy zabrakło lakieru a w dodatku potwornie mnie zemdliło. W

głowie mi się kręciło. Zatrułem się widać wyziewami tego świństwa. Zbiegłem na parter i

wybiegłem przed dom. Stanąłem nad skarpą i zwymiotowałem prosto w fale. Potem usiadłem

i potrząsnąłem kilkakrotnie głową. Przed oczyma latały mi mroczki.

- Oddychaj głęboko - polecił mi jakiś głos. - Musisz pozbyć się związków azotu z

krwi. Organizm wydali w ciągu godziny, ale musisz zwiększyć wymianę gazową z

otoczeniem.

Odwróciłem się gwałtownie. Za mną w cieniu pierwszych drzew stał Sven Roslin.

Poznałem od razu. Był uderzająco podobny do swojej siostry. Musiał mieć jakieś dwadzieścia

dwa, może dwadzieścia trzy lata. Ubrany był w jeansową kurtkę rozpiętą z przodu, bo dzień

był ciepły. Na piersi miał przypięty identyfikator.

- Kim pan jest? - zapytałem ostrożnie.

- Jestem tu strażnikiem łowieckim - wyjaśnił. - Przechodziłem właśnie obok.

- Rad jestem z wizyty - powiedziałem.

- Nierozsądnie jest tak lakierować bez zapewnienia sobie należytej wentylacji.

Przechodził obok i poczuł woń lakieru? Musiałby mieć węch znacznie lepszy niż mój.

- Ma pan rację.

- Trzeba uważać. Lepiej użyć farb silikonowych, którymi maluje się łatwiej i

bezpieczniej...

- Mam jeszcze jedna prośbę, ale nie wiem, czy uda mi się wyrazić ją po norwesku w

wystarczająco kulturalny sposób, a nie chciałbym pana urazić...

- Tak?

- Gdyby w swoim raporcie, wysyłanym hrabiemu mógł pan pominąć ten przykry

wypadek... - gestem ręki dałem mu do zrozumienia, że chodzi mi o lakierowanie.

Aż przysiadł. A potem zaczął myśleć.

- Wykluczam moją siostrę jako źródło informacji więc skąd..?

- Dedukcja. Już w pierwszych dniach pobytu zauważyłem, że jestem śledzony. Ktoś

grzebał w dole, w którym paliłem renifera.

- Tak to ja.

- Wydało mi się logiczne, ze hrabia, który kontrolował mnie w Polsce przez dyrektora

mojego domu dziecka, tu także znajdzie sobie odpowiedniego szpiega. Skoro istnieje ktoś kto

mnie śledzi, prawdopodobnie przekazuje wyniki swoich obserwacji na piśmie.

- No cóż. Nie spodziewałem się dekonspiracji. I co my teraz zrobimy?

- Och to zupełnie proste. Mogę udawać, że o niczym nie wiem.

- Hm?

- Właściwie to jest mi obojętne, czy ktoś mnie śledzi, czy nie. Nie zamierzam tu pić,

palić ani zażywać narkotyków, więc nic co robię nie powinno niepokoić hrabiego.

Roześmiał się i z trudem tylko zdołał się opanować.

- W takim razie wypada nam życzyć sobie owocnej współpracy - powiedział, a ja już

wiedziałem, że udało mi się go oswoić.

- Napijemy się herbaty, aby uczcić naszą znajomość? - zapytałem.

Coś w tym zdaniu pomerdałem, ale zrozumiał.

- Właściwie to jestem w pracy - powiedział, co musiało być zbliżone do polskiego

pojęcia picia na służbie, - ale ostatecznie...

Poszliśmy do kuchni. Postawiłem na piecu garnek z wodą. Nie miałem czajnika. Za to

miałem paczkę herbaty. Woń lakieru ulotniła się prawie całkowicie.

- Trochę tu surowo - powiedział szpieg omiatając wzrokiem puste i dziurawe ściany.

- Mam zamiar zrobić remont.

- Sam nie dasz rady.

- No właśnie. Miałem zapytać. Ponoć ma przyjechać jakiś przyjaciel, którego nigdy na

oczy nie widziałem. Nie orientuje się pan kiedy?

Kiwnął głową ze zrozumieniem. Potem wydobył z kieszeni zwitek kartek i zajrzał do

środka.

- Nie podali daty - stwierdził. - Mam tu zapisane, że nie pijasz herbaty - zauważył.

- To prawda. Uważam, że herbata to trucizna, ale dla towarzystwa...

Wypiliśmy. Herbata nieszczególnie mi smakowała, widać odzwyczaiłem się.

- Będziesz się uczył w tej samej szkole co moja siostra? - upewnił się.

- Tak. Eksternistycznie.

- Z kim?

- Uczyć mnie będzie niejaki Hilding Ulv.

- Niedobrze.

- Dlaczego?

- Mnie też uczył kilka lat temu. Ten facet to wariat.

- Może kumpel dyrektora?

Źle sformułowałem.

- No niezupełnie. Oni obaj są wariatami.

Nie zrozumiałem go zbyt dobrze.

- W czym się objawia to, że Ulv jest wariatem? - zapytałem.

- Gdy trafia na tępego ucznia, to wszystko jest w porządku. Wywala go ze szkoły i po

problemie. Ale jeśli trafi na trochę inteligentniejszego, to stara się zrobić z niego geniusza, a

to się zazwyczaj źle kończy.

Z dwojga złego wolałem już jak robiono ze mnie na siłę geniusza niż gdy starano się

nagiąć mnie do średniej klasowej.

- A co chcesz wiedzieć? Ja nie mogę ci powiedzieć za dużo. Zresztą sam wiem

niewiele. Tyle tylko, że straciłeś pamięć.

- Tylko jedno. Czy Hrabia Derek jest moim ojcem?

Popatrzył na mnie uważnie.

- Nie, nie sądzę. Zupełnie nie jesteście do siebie podobni. Zresztą, gdy mnie werbował

do tej roboty, nie mówił mi zbyt wiele. Tyle tylko, że jesteś z domu dziecka.

- Czuję brak informacji. Potrzebuję dużo ogólnych informacji. To miejsce różni się

bardzo od wszystkich, w których dawniej mieszkałem.

- Pytaj może w miarę jak będą się pojawiały problemy.

- Jak mogę pana znaleźć?

- Zawołaj.

Wygadał się i nawet nie zauważył. W domu był podsłuch! Ale miałem to gdzieś.

Pożegnał się i poszedł w diabły. Na zdrowie. Wieczorem poszedłem nad morze.

Potrzebowałem odrobinę przestrzeni. No i oczywiście łyk świeżego powietrza też był nie do

pogardzenia. Usiadłem sobie na kamieniu i zamyśliłem się. Było ciepło miło, fale szumiały

jednostajnie. Ale czegoś mi brakowało. Może szarej betonowej pustyni Warszawy. A może

po prostu towarzystwa. Ja, który zawsze trzymałem się trochę na uboczu, zapragnąłem teraz

mieć kogoś, z kim mógłbym otwarcie pogadać. I po polsku. Tajemniczego przyjaciela

doczepionego na siłę przez pomysłowego hrabiego. O moje nogi otarło się coś futrzanego.

Kotka. Schyliłem się i podniosłem ją z ziemi. Trochę się opierała ale potem przestała się

bronić.

- Tak jest zawsze - powiedziałem w przestrzeń, - łapiesz, to się opiera a potem ty

głaszczesz i już...

Kotka mruczała.

- Złapać to nie sztuka - powiedziałem sam do siebie. - Znacznie trudniejsze jest to

głaskanie. A potem trzeba uważać, żeby nie zwiało.

Kotka zwiała. Wywinęła się i uciekła w chwili, gdy prawie była oswojona. Nie uciekła

całkiem. Zatrzymała się niedaleko i mruczała. Usiadłem i obojętnie wpatrzyłem się w

przestrzeń. Wróciła i znowu zaczęła się o mnie ocierać. Schyliłem się, aby ją podnieść.

Odskoczyła.

- Wszystko dla zwycięzcy - powiedziałem w przestrzeń. - Albo poddajesz się zupełnie,

albo poszukaj innego pachołka do głaskania.

Obraziła się widocznie, bo więcej do mnie nie podchodziła. Siadła niedaleko i czyściła

sobie futerko. Roześmiałem się cicho. Nie mogła się obrazić. Mówiłem po polsku. Zresztą

koty, w przeciwieństwie do koni, nie są wcale inteligentne. Ot takie futrzaki z żyłką łowiecką.

Przebłysk pamięci nadszedł niespodziewanie. Dwaj starzy mężczyźni siedzieli przy

stole.

- Ten koń miał prawo zabić w obronie własnej - powiedział jeden z nich po polsku.

Patrzyłem na nich z dołu. Moja głowa na pewno nie wystawała ponad stół. Zacisnąłem

skronie dłońmi, ale to już odchodziło.

Wróciłem do domu i wdrapałem się na strych. Spać położyłem się wcześnie. Białe

noce wybijały mnie z rytmu dnia. Przyśniło mi się, że stałem przed biurkiem w niewielkim

zacisznym gabinecie. Miałem na sobie mundur białogwardzisty. Za biurkiem siedział car

Mikołaj II.

- Sztylet patriarchy Nikona - powiedział w zadumie oglądając trzymaną w ręce

relikwię. - Podobno nikt z jego właścicieli nie przeżył pięciu lat...

- Tak się mówi - powiedziałem.

- Może to tylko zabobony - szepnął sam do siebie, a potem dodał już głośniej. -

Nominację i nagrodę otrzymasz na dniach.

- Ja nie dla nagrody wasza wysokość...

- Wiem, wiem - uśmiechnął się dobrodusznie - Idź się teraz zabawić. Za godzinę nowy

rok.

- Nie zaszczycicie nas swoją obecnością wasza wysokość?

- Przyjdę.

Wyszedłem z gabinetu, składając uprzednio dworski ukłon. Na schodach spotkałem

dziewczynę. Była bardzo ładna i w pierwszej chwili wydawało mi się, że znam ją skądś.

- Anzelm. Sława Bogu. Wróciłeś?

- Łesia. Jak miło cię widzieć.

- Chodź - pociągnęła mnie za sobą.

Weszliśmy do sali, w której był stół i można było siąść i jeść a przy stole siedziało

kilku oficerów. Potem pociągnęła mnie do innej sali, gdzie tańczyliśmy. A potem w krótkiej

przerwie stanąłem przed dużym lustrem. Pamięć wróciła mi. Znowu byłem Tomaszem

Paczenką. A w lustrze odbijał się jakiś Anzelm. Odbicie było bardzo wyraźne, inaczej niż w

snach, gdzie zazwyczaj niczemu nie można przyjrzeć się dokładnie. Ordery wiszące na mojej

piersi były widoczne bardzo dokładnie, ze wszystkimi szczegółami. Twarz była dokładnie

taka jak na fotografiach w albumie, który gdzieś kiedyś oglądałem.

- To nie jest sen - szepnąłem sam do siebie. - To jest realne!

A potem obudziłem się. Leżałem na niewygodnym jak diabli łóżku, a o papę nad moją

głową bębnił deszcz. Zasnąłem natychmiast znowu, aby wrócić do pałacu na bal, ale

oczywiście nie udało mi się.

9 lipca sobota.

Obudziłem się z paskudnym uczuciem, że zapomniałem o czymś bardzo ważnym.

Pamiętałem z detalami mój sen, to było jakoś z nim związane. Coś o czym zapomniałem?

Doszedłem do wniosku, że może przypomnę sobie w ciągu dnia. Zjadłem skromniutkie

śniadanko, a potem postanowiłem pobawić się w stolarza. Zmajstrowałem coś pośredniego

między trumną a leżącą szafą, co szumnie nazwałem łóżkiem. Wyglądało lepiej niż

konstrukcja wykonana poprzednio, ale później okazało się, że komfort wylegiwania się

pozostał taki sam. Pomalowałem lakierem. Gdy było suche poszedłem na piętro i

naciągnąłem na to sieć z poprzedniego łóżka. Jako materac była średnio wygodna, w dodatku

jeszcze nie wywietrzała do końca. Wróciłem do kuchni. Deska koło drzwi pękła, gdy

postawiłem na niej stopę. Wkurzyłem się jak diabli.

- Jak długo jeszcze wytrzymasz cholero? - zawyłem pod adresem podłogi a potem

skoczyłem z rozmachem na jej środek.

I wtedy stała się okropna rzecz. Deski trzasnęły mi pod nogami i powstała wielka

dziura w którą wpadłem. I to cały. Pod podłogą zamiast skalistego podłoża znajdowała się

nieduża, a za to bardzo głęboka piwniczka wyrąbana w skale. W piwniczce stała woda.

Wpadłem w nią jak śliwka w kompot. Zanurzyłem się bardzo głęboko, ale nie

dotarłem do dna. Zwinąłem się w kłębek i woda wyrzuciła mnie na powierzchnię. Po chwili

zacząłem zapadać się z powrotem w głąb. Poruszyłem rękami i nagle uświadomiłem sobie, że

płynę. Unoszę się w wodzie. A przecież nie umiałem pływać. Ostrożnie wyciągnąłem ciało.

Woda wypchnęła mnie na powierzchnię. Lekkie ruchy wystarczyły by utrzymywać się na

niej. I nagle przypomniałem sobie detal ze snu.

- Widziałem gdzieś album ze zdjęciami carskich oficerów - powiedziałem sam do

siebie. - Gdzie to było?

Podłoga wisiała jakieś półtora metra nad moją głową. Spróbowałem doskoczyć do

niej, ale woda nie dawała dobrego oparcia. Dopiero za piątym razem udało mi się złapać za

krawędź dziury. Spróbowałem się podciągnąć, ale deska, której się uczepiłem złamała się pod

moim ciężarem. Otrząsnąłem się i zacząłem badać miejsce swojego uwięzienia. Piwnica

miała jakieś trzy na cztery metry przy niezbadanej głębokości. Nad głową miałem deski

podłogi, wygniłe coniebądź od spodu i pokryte warstwą jakichś zwisających farfocli. Chyba

starych pajęczyn.

Po środku podłogę podpierał solidny słup. Był dość blisko dziury, toteż wpadłem na

pomysł, że mogę się po nim wdrapać na górę. Podpłynąłem do niego. Gdy jednak zacząłem

się nań wspinać, co było bardzo trudne, w głębinie bardziej zgniła jego część pękła i zwaliłem

się wraz z nim z powrotem do wody. Zakląłem cicho i podpłynąłem do ściany, w którą

wbitych było kilka niemożliwie zardzewiałych klamer. W tym momencie ktoś wbiegł do

kuchni.

- Uwaga! - krzyknąłem.

Po usunięciu słupa podłoga groziła zawaleniem się w każdej chwili.

- Gdzie ty? - dobiegł mnie głos Svena.

- W dziurze - wyjaśniłem.

Usłyszałem jego kroki, a potem nachylił się i zajrzał.

- Jasny gwint - powiedział.

- Wyciągniesz mnie?

- No nie wiem. Właściwie to miałem tylko obserwować i przekazywać spostrzeżenia.

Ratowanie cię nie wchodzi w zakres moich obowiązków. Wybacz, to był żart. Masz jakąś

linę?

- Kawał sznura jest w rupieciarni.

- To tam naprzeciwko, o ile się nie mylę? Wytrzymasz jeszcze chwilę?

- Tak. Mam tu klamry do włażenia, ale problem zasadza się w tym, że nie ma nad nimi

klapy i ...

- Zaraz wracam.

Wybiegł i rzeczywiście po chwili wrócił. Zrzucił linę na dół. Złapałem się, aby

wciągnąć się po niej na górę, ale nie udało mi się. Podłoga znowu się wykruszyła. Zresztą

byłem zbyt słaby, aby móc się po niej podciągnąć.

- Nie da rady - powiedział wreszcie, gdy po raz kolejny zwaliłem się w wodę.

- Może przynieś drabinę.

- Jak się tu u ciebie wchodzi na strych?

- Z ostatniego pokoju - wyjaśniłem.

Zniknął razem z liną. Spróbowałem rozwalić podłogę nad klamrami, ale nie udało mi

się. Usłyszałem odgłos odrywanego drewna gdzieś z góry. Popatrzyłem. Sven oderwał dwie

deski i przerzucił linkę przez belkę stropową. Gdy jednak zbiegł na parter okazało się, że lina

jest zbyt krótka, aby mógł wyciągnąć mnie tą metodą. Pobiegł do rupieciarni poszukać

dłuższej a ja tym czasem waliłem pięścią w deski podłogi nad klamrami. Wreszcie udało mi

się jedną wyłamać Z drugą poszło już łatwiej. Wrócił Sven z liną. Na widok mnie

gramolącego się z nowego otworu tak jak gdyby troszkę zmarkotniał.

- Poradziłeś sobie. Zuch chłopak.

Stałem szczękając zębami.

- Brr - powiedziałem. - To były ekscytujące przeżycia.

- Powinieneś napić się grzanego piwa, bo się zaziębisz - poradził.

- Nie mam piwa.

- Przebierz się, a ja przyniosę.

- Ależ proszę sobie nie robić...

Ale jego już nie było. Przebrałem się stosownie do jego rady w suchy dres. Mój szpieg

i niedoszły wybawca wrócił z piwem. Odrzuciłem jednak z miejsca jego propozycję, aby

piwo podgrzać w garnku.

- Dlaczego nie? - zdziwił się. - Tak się to u nas pija. Taki mamy zwyczaj.

- Widzi pan panie Sven, w moim kraju do zwyczajów należy mieszanie piwa z wódką

w proporcji jeden do jednego. Na szklankę piwa, szklankę okowity, dobrze zabełtać i chlu.

- Hmmm...

- A jak nie ma wódki to dodaje się kropli żołądkowych.

Użyłem błędnie polskiego idiomu w dosłownym tłumaczeniu.

- Lekarstwo na żołądek - domyślił się. - A po co?

- One zawierają dużo spirytusu. Dwie, a jeszcze lepiej trzy buteleczki. Żeby było

mocniejsze.

- I wszyscy tak robią?

- Większość.

- A alkoholicy?

- Alkoholicy to zależy. Jak mają pieniądze to robią tak jak mówiłem. A jeśli nie mają

pieniędzy, to kupują denaturat.

- Co to jest?

- Takie coś jak wasz spirytus techniczny, tyle tylko, że fioletowe albo niebieskie, a nie

oliwkowozielone. Zapach ma dość podobny, tyle tylko, że mocniejszy i jest skażone

metanolem, żeby się nie dało pić.

- Zaraz zaraz, przecież metanol to trucizna!

- Nasi pijaczkowie są uodpornieni. A jeśli nie ma akurat denaturatu, to można użyć

wody brzozowej.

- Co to jest?

- Takie coś jak woda kolońska, ale preparowane na soku brzozowym. Niezłe, jeśli

chodzi o ilość procentów, ale potem odbija się fryzjerem.

- Skąd wiesz? - zaciekawił się. - Próbowałeś?

- Ja nie, ale w mojej klasie kilku to piło.

- Wcześnie. I co na to nauczyciele?

- Ich interesowało tylko to, co się działo w szkole. A i w to się specjalnie nie

wgłębiali. W mojej klasie prawie wszyscy palili papierosy w ubikacji. Parę razy ich na tym

przyłapano, ale żaden nie wyleciał.

- Komunizm - powiedział. - Wszyscy w komunizmie palą papierosy.

- Och to uogólnienie. Po rewolucji pojawiło się wielu nałogowych palaczy, bo tytoń

zmniejszał nieco uczucie głodu, no i nieco łatwiej go było kupić. Od tego wzięła się moda.

Zresztą młodzież pali dla szpanu. Przynajmniej na początku.

- Jaki ma sens palenie i picie?

- Nie wiem, dlatego na wszelki wypadek nie robię ani jednego, ani drugiego.

- Słuchaj no wracając do tego niebieskiego...

- Denaturatu?

- Tak. Jak to możliwe, żeby się nie potruli?

- Na początku pijają go trochę przedestylowanego - wyjaśniłem usłużnie. - Bierze się

bułkę, odcina górę i przelewa go przez nią. Wycieka dołem prawie czysty.

- Straszne.

- Są jeszcze inne metody. Można wrzucić do środka surowego kartofla. Ale to ściąga

tylko barwnik. Żeby było mniej szkodliwe można go przecedzić przez skórkę od... - zabrało

mi słowa.

Pstryknąłem palcami w powietrzu usiłując sobie przypomnieć odpowiednie słowa.

- Od chleba, od bułki? - podpowiedział.

- Od ciemnobrązowego chleba - wyjaśniłem najlepiej jak umiałem.

- To coś pomaga?

- Podobno tak. Sam widziałem kiedyś trzech pijaczków. Siedzieli na murku i pili

denaturat. Mieli jedną butelkę i jedną skórkę, którą podawali sobie nawzajem.

Sven wyglądał, jak gdyby go zemdliło.

- Niemożliwe.

- Widziałem to na własne oczy. Do tego jeszcze oczywiście dochodzi bimber.

- Bimber? - zapytał ostrożnie. Użyłem oczywiście polskiego słowa.

- Spirytus produkowany w domu – wyjaśniłem.

- Ach. Tak. U nas też to się pojawiło, ale tylko w dużych ośrodkach przemysłowych

na południu kraju.

- U nas to cała plaga. Cała nielegalna gałąź gospodarki narodowej.

- A z czego wy to robicie?

- Ze wszystkiego, co tylko się da. Jabłka, gruszki, buraki, kartofle, cukier, melasa,

miód... Mogę wymieniać choćby do jutra, ale trochę mi brakuje słownictwa.

Dopiłem piwa. Poczułem, że przydałoby się coś mocniejszego, ale odrzuciłem od

siebie tą myśl. Nie chciałem popaść w alkoholizm.

- Czy Bodo jest miastem o tradycjach hanseatyckich? - zadałem pytanie nurtujące

mnie od jakiegoś czasu.

- Nie, zostało założone w 1816 roku, ale z tego okresu nie zachowało się wiele. W

1940 mieliśmy paskudny nalot dywanowy, który obrócił w perzynę większość zabytkowych

budowli. Za to w Geitvagan jest bardzo stary grób marynarzy. Chyba nawet z szesnastego

wieku. Bardzo przyzwoity grób z kamiennych ciosów. I jest na nim napis: „Umarli, lecz

opłacili pogrzeb”.

- Jak to możliwe?

- Nie mieszkałeś nigdy nad morzem?

- Nie, ale jeździłem raz na wakacje.

- Widzisz jest taki zwyczaj... Może inaczej zapytam. Jak sądzisz, dlaczego marynarze

noszą często kolczyki w uszach?

- U nas już nie noszą.

- U nas ta tradycja utrzymała się. W ogóle to pochodzi z północnych Niemiec, a może

Niderlandów.

- Mnie się wydawało, że raczej jest angielska. Albo portugalska.

- Nieistotne. Ważne jest skąd się wzięła. Te kolczyki były koniecznie ze złota i bardzo

grube. Chodziło o to, żeby w razie jakiegoś wypadku, gdy zwłoki marynarza zostały

wyrzucone na brzeg ich znalazca mógł być wynagrodzony za trud ich pogrzebania.

- A fe. U nas to by się nazywało - strzeliłem znowu palcami nie mogąc przypomnieć

sobie odpowiedniego słowa.

- Korsarstwo, rabunek, kradzież... - próbował podpowiedzieć.

- Nie, nie tak. Świętokradztwo - przetłumaczyłem niemal dosłownie. - Być hieną

cmentarną.

Wyrazu hiena użyłem po niemiecku, ale musiał być podobny, bo mój szpieg

zrozumiał.

- U nas nie. To była taka jakby nieformalna umowa. W każdym razie wyrzuciło ich

dwudziestu kilku na raz i mieszkańcy wioski zarobili dużo pieniędzy. A jeszcze więcej

zarobili na towarach z tego statku. Jego katastrofa stała się początkiem rozkwitu...

- Mam głupie pytanie. Czy ci dzielni mieszkańcy nie pomogli im się rozbić, za

pomocą na przykład ruchomych świateł?

- No wiesz! Chodź tak naprawdę to nie wiadomo. A tak swoją drogą to wiem, gdzie

leży wrak tego statku.

- I nie próbowałeś poszukać jeszcze kilku facetów gotowych opłacić swój pogrzeb?

- Odrobinę zbyt głęboko. Osiemnaście metrów. Mój wujaszek próbował schodzić z

butlami. Wyciągnął kilka starych butelek, a potem zrezygnował. Ale miejsce znam.

- Można by wybrać się któregoś dnia na drobne poszukiwania.

- No wiesz! Czy to nie będzie świętokradztwo?

- Przecież nie chcę rabować nieboszczyków tylko poszukam ładunku.

- Rozczaruję cię. Statek przewoził zboże z Murmańska.

- Ech, los mi rzuca kłody pod nogi.

- Uważaj, bo jeszcze trochę i kupisz sobie na własność księżyc. Coś trzeba sobie

zostawić.

- Co takiego?

- Oczywiście trochę marzeń. Pomyśl sobie tak: wiem, gdzie to jest, ale nie wyciągam

tego, bo mam gdzieś forsę. Pieniądze szczęścia nie dają.

- Tak, ale jakoś nikt nie spostrzega, że bieda często unieszczęśliwia.

- Może i tak. Może, rzeczywiście lepiej jest być bogatym. No i zdrowym. Nie pomoże

bogactwo, kiedy zdrowie nie pozwala z niego korzystać.

- Najlepiej marzyć o złocie.

Roześmieliśmy się obaj wesoło. Gdyby to było takie proste... Gdy Sven poszedł sobie,

zapewne pisać raport wyciągnąłem z rupieciarni stary telewizor. Udało mi się go nawet

uruchomić, co bardzo mnie zaskoczyło. Obraz był bardzo nieostry, dwoił się i troił, a dźwięku

nie było wcale. Obejrzałem sobie jakiś film.

Film był typowym produktem zgniłego kapitalizmu. Straszny bandzior, dwa metry

wzrostu walczył ogniem, karate i karabinem z policjantami i chyba kolesiami po fachu.

Postarałem się oglądać te głupoty z krytycznym nastawieniem, ale oczywiście nie udało mi

się to. Akcja mimo braku dźwięku była zbyt wciągająca. Po obiedzie nie robiłem nic

istotnego. Przybiłem na miejsce dwie deski oderwane przez mojego szpiega, polakierowałem

do końca podłogę i zerwałem podłogę w kuchni tam, gdzie groziła zawaleniem się. Powstało

urocze jeziorko, dookoła którego można było na upartego przejść. Zmęczyłem się przy tym

nieludzko, ale byłem z siebie zadowolony. Spać poszedłem w bibliotece, jako, że na górze po

polakierowaniu było trochę trudno oddychać. Obudziłem się w środku nocy, na skutek

jakiegoś koszmaru. Zdaje się gonił mnie drabiniastym wozem kościotrup z kosą. Leżałem,

było już całkiem jasno, i rozmyślałem. Coś dobijało się do mojej pamięci. Coś o czym

zapomniałem.

- Łesia - powiedziałem sam do siebie w zadumie. - Była jakaś Łesia.

A potem nagle zrozumiałem. Album. Album ze zdjęciami. Gdzie mogłem go widzieć?

Bo przecież widziałem.

- Łesia Paczenko - powtórzyłem.

Nic mi to nie mówiło.

10 lipca 1988 niedziela.

Obudziłem się około dziewiątej rano. Ręce bolały mnie jak diabli. Poszedłem

zobaczyć, jaka jest pogoda. Pogoda była niezła, a na drzwiach wejściowych od środka

przypięta była pinezką kartka od Svena.

„Poszedłem do zboru. Nie top się do dziesiątej.”

Wydobyłem z walizki taśmę mierniczą, blok rysunkowy, ołówek, linijkę i ekierkę i

zabrałem się za zdejmowanie wymiarów strychu. Potem na jednej kartce narysowałem szkice

przyszłych konstrukcji w rzucie prostopadłym i aksonometrycznie. Na dalszych kartkach

umieściłem szereg rysunków technicznych w różnych skalach obrazujących połączenia desek

i inne istotne elementy. Kończyłem właśnie gdy nadszedł Sven.

- No hej - zagadnął. - Co porabia mój szpiegowany?

- A witam, witam donosiciela. Może pomóc w papierkowej robocie?

Roześmiał się, a potem wziął ze stosika jeden rysunek.

- Całkiem nieźle - powiedział. - Co kombinujesz?

- Będąc człowiekiem wysoce cywilizowanym postanowiłem zagospodarować strych.

- Dobrze rysujesz. Sądzisz, że uda ci się to wybudować? - przerzucał rysunki.

- Mogę przynajmniej spróbować. Znajdę sobie jakąś książkę o stolarce i do dzieła.

- Fakt, że z tą podłogą na strychu uwinąłeś się jak się patrzy, ale to będzie o wiele

trudniejsze.

- Mogę przynajmniej spróbować. Życie w komunizmie nauczyło mnie radzić sobie z

trudnymi problemami.

Zdanie nie wyszło mi dobrze, coś pokopałem i ze słownictwem i z gramatyką.

- Może lepiej będzie jeśli nauczysz się mówić po polsku - zaproponowałem.

- Ano, naucz mnie jakiegoś prostego zwrotu.

- Chrząszcz brzmi w trzcinie. - odpaliłem.

- Schybrm, jak dalej?

- Dajte bud łaska pokoj.

Wzdrygnął się.

- Może pogadajmy po mojemu, to doszlifujesz sobie akcent - zaproponował.

- Ależ z przyjemnością. Dla mnie nie problem.

Odsunąłem stosik rysunków i na nowej kartce zacząłem wykreślać plan stołu do

kuchni.

- Co to będzie? Stół?

- Aha. A tak swoją drogą to mamy w języku polskim bardzo łatwe i proste

powiedzonko o stole, wprost stworzone dla cudzoziemców.

- Jak ono brzmi?

- Stół z powyłamywanymi nogami.

- Wybacz, nawet nie będę próbował powtórzyć. Szybko rysujesz.

- I tak miałem same tróje.

- Dlaczego?

- Nauczyciel mnie nie lubił. Okropnie mnie nie lubił. Zresztą ja też go nie lubiłem.

Nikt go nie lubił. On sam siebie nie lubił.

Przeszliśmy do rupieciarni. Zakręciłem deskę w imadło i przystawką do cięcia piłą

tarczową zręcznie ją przeciachałem. Potem to samo zrobiłem z kolejną.

- Chyba masz talent - stwierdził. - Ale do poddasza jeszcze daleka droga.

- Zrobię poddasze.

- Nie dasz rady.

- Założymy się?

- Dobra.

- Ja zagospodaruję poddasze tak jak zaplanowałem, a ty za to oddasz mi rękę swojej

siostry.

Użyłem polskiego wyrażenia w dosłownym tłumaczeniu. Nie zrozumiał i

zdenerwował się.

- Dasz mi ją za żonę. - sprostowałem.

Roześmiał się.

- Tak ci się podobała?

- Sympatyczna. I ładna. Czego więcej trzeba?

- Jeszcze się powinna zgodzić. Nie sądzisz?

- U nas w Polsce takie sprawy załatwia się inaczej - zełgałem.

- Tak oczywiście. Ale wy żyjecie jeszcze w średniowieczu - odgryzł się. - A tu jest

cywilizacja.

- U nas też. Mamy nawet wyższy ewolucyjnie system społeczny. Powiedzmy, że jak

skończę to postarasz się namówić ją, żeby za mnie wyszła.

- Rozumiem, że zamierzasz budować to przez trzy lata?

- Dlaczego?

- Powinniście być pełnoletni.

- Napisałeś w raporcie o naszym spotkaniu?

- Wspomniałem. Nie mogłem przecież donosić na własną rodzinę - uśmiechnął się.

- Może to i lepiej.

- Ale posłałem im kilka fotek.

- Jakich znowu fotek? - zaniepokoiłem się.

Uśmiechnął się szeroko i wyjął ze swojej raportówki kilka zdjęć.

Przedstawiały mnie przy remoncie domu, mnie idącego przez las, oraz mnie i Ingrid,

przed szkołą. Przejrzałem je i oddałem mu.

- Niezłe. Jaki masz teleobiektyw?

- Dwa tysiące razy.

- Pożyczysz w razie czego?

- A po co ci?

- Chciałbym sfotografować, taki motyw: ptaszek siedzi na kawałku skały.

- Pożyczę ci. Żaden problem.

Niedługo potem poszedł sobie. Dokończyłem stół. Nawet nieźle wyszedł; kiwał się

tylko trochę.

Poszedłem do lasu. Zerwałem kawał plastiku, którym był nakryty ten wrak, (jego

dziobowa część, bo reszta nakryta była uczciwym brezentem) i wróciłem do kuchni. Plastik

rozpiąłem nad dziurą, (chodziło mi o powstrzymanie idącej ku górze wilgoci), następnie w

miejsce brakującej belki wstawiłem nową zaimprowizowaną z kilku desek skręconych

śrubami w coś w rodzaju korytka i umocowawszy to starannie przybiłem nowe deski. Do

wieczora podłoga była skończona i nawet zabejcowana. Lakier skończył się definitywnie, a

szkoda. Wdrapałem się na piętro i przypiąłem do ściany zdjęcie przedstawiające mnie i Ingrid

na drodze. Mój szpieg nawet nie spostrzegł jak mu je zwinąłem. Miałem talent. Biorąc pod

uwagę wszystkie moje możliwości i okazje, z pewnością dawno byłbym milionerem, gdyby

nie wrodzona uczciwość.

Byłem zmęczony. Rzuciłem się na łóżko i wyciągnąłem się jak długi. Pamięć nie

chciała wracać. Za to mój żołądek domagał się długiej jedwabistej trawy, takiej jak ta rosnąca

koło wraku. Ze znalezionego pudełka wyjąłem indyjskie kadzidełko i zapaliwszy je zapałką

wetknąłem w szczelinę pomiędzy deskami. Żarzyło się w ciemności i wydzielało biały

dymek.

*

Wetknięta w szparę w deskach podłogi żarzyła się trociczka Chakra. Tomasz

Paczenko stał i przez dziurę po sęku wpatrywał się nieskończenie smutnym wzrokiem w

przestrzeń. Dusza jego, ta wschodnia, ukryta zazwyczaj w najgłębszych zakamarkach umysłu,

wypełzła ostrożnie ze swojej kryjówki i na jakiś czas zastąpiła tę codzienną. Ogarnęła

swojego właściciela ciemnością i smutkiem. Czuł popiół w sercu. Czuł czającą się naokoło

niego pustkę. Po policzkach spływały mu łzy. Nozdrza drażnione delikatnym dymem drgały

leciutko. Był chory. Chory na nostalgię. Gdyby go teraz zapytano czym jest szczęście

odpowiedziałby, że szczęście trwa tak długo, jak długo pali się ostatnia trociczka firmy

Chakra.

DOM NAD MORZEM CZ. II

11 lipca poniedziałek.

Zszedłem na parter i zjadłem niewielkie śniadanko. Kotu nalałem mleka do miski, bo

porcja, z dnia poprzedniego zniknęła bez śladu. Znaczyło to, że kot żyje i działa, a dopóki żył

nie miałem się czym martwić. Nie zostawiał po sobie śladów, widocznie załatwiał te sprawy

gdzieś na dworze. Z pieca wziąłem ogryziony ołówek i naskrobałem na ścianie wierszyk:

Zmrok już za oknem wyczernił świat.

Żegnam cię miła czas już na mnie,

Wychodzę w ciemność by jak twój brat

Umrzeć tej nocy za Irlandię.

Wezmę ze sobą trotylu skrzynkę.

Żegnam cię miła czas ucieka,

Białą do klapy przypnę koniczynkę,

Na moje bomby Belfast czeka.

Wyciągnąłem z rupieciarni rower i pojechałem do miasta. Starałem się poznać trochę

jego topografię. Zajechałem do portu i patrzyłem na rybaków wracających z nocnego rejsu.

Potem pojechałem pod szkołę i wreszcie do parku. Przy alejce była ławeczka. Poczułem

gwałtowne zmęczenie. Usiadłem, aby odpocząć. Siedziałem kilka minut, z przymkniętymi

oczami, gdy niespodziewanie jakiś cień zasłonił mi światło. Zanim otworzyłem oczy węch

upewnił mnie, że w pobliżu jest koń. Faktycznie. Przede mną stała kobieta w dziwnym

uniformie. Trzymała za cugle śliczną klaczkę, ciemnobrązową z białą gwiazdą na czole.

- Czy nie potrzebujesz jakiejś pomocy? - zapytała. - Wyglądasz na zagubionego.

- Nie dziękuję, jestem tylko trochę zmęczony. Jest pani policjantką?

- Reprezentuję Armię Zbawienia. Może powinieneś korzystając z chwili czasu zwrócić

swoje myśli ku Bogu?

- Zwracam je. Ale nie ma w tym mieście katolickiego kościoła, więc rozważania

moje...

- Kościół jest. Ale nie ma księdza. Wróci dopiero za kilka miesięcy. Zachorował na

gruźlicę. Mogę ci podać adres.

Wziąłem ulotkę i podziękowałem. Klaczka nachyliła się i trąciła mnie nosem.

- Jak się ona nazywa? - zapytałem.

- Svea.

- Gdyby się nazywała Karolina, to byłoby ładnie.

- Zabawne imię.

- Gdybym mógł odkupiłbym ją.

Pogłaskałem klaczkę po nosie. Spłynął na mnie cudowny spokój. Kobieta wskoczyła

zręcznie na konia i odjechała, a ja zostałem. Alejką nadszedł Sven. Prowadził rower.

- No hej - zagadnął.

- Dzień dobry.

- Co u ciebie słychać?

- Chciałbym mieć własnego konia. Taką ładną brązową klacz.

- Poproś hrabiego Derka. Może ci kupi na imieniny.

- Niestety nie był łaskaw zostawić mi adresu. Chyba, że ty mi udostępnisz ten, pod

który wysyłasz raporty.

- Przecież oficjalnie nie masz o niczym pojęcia!

- A mam?

- Tak właściwie to nie rozumiem twojego stosunku do koni - powiedział Sven. -

Wydaje mi się, że masz do nich bardzo osobiste...

- To cecha narodowa. Polacy lubią konie. Czasy konnicy już się skończyły. Wojna

została odhumanizowana, w miejsce pojedynków dzielnych ludzi weszły masy wojska i

karabiny maszynowe... Ty Sven miałeś kiedy kontakt z końmi?

- Nigdy.

- Więc tego nie zrozumiesz.

- Dlaczego nie? Wydaje mi się, że chwytam motywy, które tobą kierują...

- Nie, żebyśmy mogli się zrozumieć musisz popatrzeć koniom w oczy i dostrzec

drzemiącą w nich inteligencję. Koń wedle mnie jest potencjalnie prawie tak mądry jak

człowiek. A jeśli pomyślę o pewnych ludziach, których miałem nieszczęście spotkać na

swojej drodze to myślę, że konie przewyższały ich inteligencją.

- Widzisz Thomas, mam możliwość postarać się o przydziałowego konika do

patrolowania lasu...

- Nie wahaj się ani chwili.

- Wolę jeździć na rowerze.

- Jako strażnik łowiecki powinieneś się wstydzić. Wyobraź sobie, że gonisz

kłusownika. Na rowerze. On się odwraca i wbija ci nóż w pierś. Trup na miejscu. A jeśli

gonisz go konno to jesteś wyżej. On cię nie sięgnie a ty go szabelką przez łeb. I głowa toczy

się po trawie....

- Masz zwyrodniałą wyobraźnię. Tu nie ma kłusowników.

- Może i tak. Załatw sobie tego konia.

- Ale ja nie mam o tym pojęcia. Jeździć umiem wyłącznie na motorze.

- Nauczysz się szybko.

- Nie wiem jak o niego dbać.

- Pomogę ci we wszystkim. Pomagałem kiedyś po lekcjach w stadninie na Kole, w

Warszawie i nauczyli mnie w nagrodę jeździć.

- No nie wiem. Niby mam nawet gdzie go trzymać, ale...

- Pomyśl o swojej siostrze. Kiedyś zechcecie wydać ją za mąż. Panienka z dobrego

domu powinna umieć jeździć konno i grać na fortepianie.

- Może u was. U nas liczy się bardziej wykształcenie, choć też nie zawsze. Większość

ludzi z towarzystwa woli takie kurki domowe.

- Miłe, ale nie bardzo inteligentne?

- Tak.

- To jesteś skończonym draniem! To twoja siostra. Powinieneś postarać się aby

osiągnęła w życiu to co najlepsze.

- Mam inne poglądy na to co jest w życiu potrzebne.

Prychnąłem.

- Pomyśl ile radości może osiągnąć ucząc się jeździć. Pomyśl jak z uśmiechem będzie

się podnosić z ziemi po upadku.

- Jakim upadku?

- No z konia.

- Tego tylko brakowało! Przecież to niebezpieczne.

- Życie ogólnie jest niebezpieczne.

Zajechaliśmy do mnie. Mój szpieg poszedł na swoje stanowisko obserwacyjne gdzieś

na fieldzie na lewo od domu (obiecałem sobie, że przy najbliższej okazji wybiorę się

zobaczyć jak to wygląda z bliska) a ja poszedłem na strych i zabrałem się za

zagospodarowywanie wnętrza. Konkretnie zacząłem przycinać słupki konstrukcyjne do

odpowiednich wymiarów wedle moich rysunków. Może najpierw należało podjąć prace

bardziej doraźne, jak na przykład załatanie niektórych dziur w ścianach, czy wymiana podłóg

w całym domu, ale jakoś pogrążywszy się raz w pracy twórczej nie mogłem się od niej

oderwać. Taki niestety byłem.

Gdy dorwałem się do ciekawej książki, to nauka leżała z reguły odłogiem, ale

uważałem się częściowo za usprawiedliwionego. Ostatecznie zamiast zaśmiecać sobie umysł

fizyką, czy matematyką, do których żywiłem serdeczną nienawiść, dostarczałem mu

treściwego i wysokooktanowego paliwa. A starałem się dbać o swój rozwój intelektualny za

wszelką cenę.

Dwaj faceci przywieźli nową lodówkę. Przysłał ich Dae i wszystko było już opłacone.

Zabrali stare i załadowawszy na ciężarówkę ulotnili się.

Postawiłem nabytek koło drzwi. Nie wiedzieć czemu poprzednie stały na tej ścianie,

która miała z drugiej strony kominek, a przy tym blisko pieca. Zjadłem lekki obiad i do

wieczora pracowałem na strychu przycinając słupki. Było to zajęcie diabelnie męczące i nie

dające specjalnej satysfakcji.

Zmęczyłem się dość szybko, jednak dopiero o ósmej zrobiłem sobie przerwę.

Wykąpałem się w morzu. Woda była nawet ciepła, ale ostra fala dała mi się we znaki rzucając

mną co chwila o brzeg. Wreszcie zmarzłem na tyle, że znudziła mi się ta zabawa. Wróciłem

do domu i poszedłem spać. Nie byłem głodny. Zapewne na skutek opicia się wodą morską.

*

Rodzina Roslinów zebrała się w skali ich domu, przy stole. Byli w komplecie. Doktor

weterynarii Lars, jego żona Brigitta, córka Ingrid, no i oczywiście niepoprawny syn, szpieg i

strażnik łowiecki. Opowiadał oczywiście o swojej trudnej pracy.

- Nie mogę już wytrzymać - pożalił się. - Ten cały Thomas to zaraza. Nie sposób

przewidzieć, co zrobi za pięć sekund. Siedzę przy podsłuchu, słyszę wstał, stuka coś

młotkiem, myślę sobie zabrał się do jakiejś roboty. A tu nagle przestaje stukać i po dziesięciu

sekundach znika na rowerze w lesie. Oczywiście go nie dogoniłem, ale przypadkiem

przyuważyłem w parku. Przekonywał jedno babsko z Armii Zbawienia, że powinna zmienić

imię swojego konia.

- Coś takiego? - zdumiał się Lars.

- A potem mówił, że Ingrid powinna jako panienka z dobrego domu umieć jeździć

konno i grać na pianinie.

- A o tenisie nic nie wspominał?

- Jakoś nie. Widocznie tenis jest mu obojętny, albo w Polsce nie ma zwyczaju grać w

tenisa, jeśli jest się „z dobrego domu”.

- Ciekawe. On kim jest z pochodzenia?

- Niewiele wiem. Ma amnezję pourazową. Nie pamięta swojego pochodzenia. Hrabia

Derek, który zatrudnił mnie do tej fuchy, twierdzi, że sobie stopniowo przypomni. Ale

chłopaczek jest zupełnie obłąkany. Ma paskudne zaklęśnięcie nad uchem. Chyba mu wgniotło

połowę mózgu do środka. Zabrało pamięć i wybełtało rozum.

- To może nie tyle obłęd, co różnice kulturowe. Jego myśli biegną innymi ścieżkami.

- A co ty Ingrid o nim powiesz? Spotkałaś go raz i dość długo sobie gawędziliście.

- Tak. Wypytywał o sprawy praktyczne. Jak tu jest zimą i tak dalej. Starał się być

miły.

- Starał się?

- Trochę to sztucznie wyglądało. Tak, jak gdyby myślał o czymś innym. Jak gdyby coś

go gryzło. To się pojawiło dopiero po rozmowie z Teuflem.

- Może poczuł się jak gdyby wrócił do swojej komunistycznej szkoły. Tam zdaje się

stosują wobec uczniów metody, przy jakich Teufel...

- Ciekawe jakie. Każą się uczyć cytatów z Lenina na pamięć?

- Zapytaj go przy okazji Ingrid. Pewnie ucieszy się z twoich odwiedzin.

- No nie wiem...

*

12 lipca wtorek.

Najpierw sny straciły swoje kolory. Potem tłumy gości jakoś się rozpłynęły. Łesia z

którą przetańczyłem pół nocy uśmiechnęła się po raz ostatni i też rozwiała się w powietrzu

bez śladu. Złapałem rękoma pustkę. Miotałem się przez chwilę po łóżku, zanim zrozumiałem,

ze sen odpłynął. Zacisnąłem oczy i z premedytacją zapadłem znowu w sen. Udało mi się.

Stałem w ubikacji szkoły numer 126.

- Cholera, nie trafiłem - powiedziałem sam do siebie.

- Trafiłeś w sam raz - oświadczył żelazny głos za moimi plecami. Jednocześnie coś

twardego ukłuło mnie w plecy. Obejrzałem się. Za mną stała pani Pszczółka. To coś co

wbijało mi się w plecy to była lufa karabinu maszynowego. Skoczyłem na drzwi. Ponieważ

była to ubikacja w tej właśnie szkole nie miały klamki, ani zamka i otworzyły się bez

przeszkód. Wybiegłem na korytarz. Za moimi plecami rozległ się metaliczny terkot. To

wychowawczyni otworzyła ogień.

- Cholera, muszę się obudzić, bo ta baba mnie zabije! - zawyłem.

- Nie uciekniesz - oświadczyła.

Dopadłem ściany i zacząłem tłuc w nią głową, aby się obudzić. Najpierw pociekła

krew, a potem mózg wypadł mi z czaszki i upadł na ziemię.

- Nie uciekniesz.

Nie mogłem uciekać, bo mój mózg leżał na ziemi. Podbiegł do niego jakiś kot i

obwąchiwał.

- Paskudztwo - oświadczył wreszcie i odszedł machając ogonem. I zaraz potem się

obudziłem. Leżałem dłuższą chwilę przychodząc do siebie. Popatrzyłem w zadumie na lasek

słupków konstrukcyjnych poumieszczanych tu i ówdzie na strychu. Niektóre mogłem już

połączyć w myśli deskami w ściany. Poczułem przypływ energii. Ponieważ nie czułem głodu,

nie zjadłem śniadania, lecz jedynie przekąsiłem kilka trawek i od razu zabrałem się za dalsze

zagospodarowywanie strychu. Koło dwunastej zaszedł mój szpieg.

- No cześć - zagadnął. - Przyszedłem trochę z tobą pogadać.

- To miło z twojej strony.

- No niezupełnie. Przyszedłem tu z wyrafinowania. Widzisz nie mogę napisać w

raporcie, że cały dzień tłukłeś młotkiem. Muszę niejako pogłębić obserwacje.

- W takim razie proszę na piętro.

Wdrapał się zwinnie po zaimprowizowanej drabince.

- Całkiem nieźle - powiedział na widok rusztowań.

- Szykuj na przyszły tydzień wesele swojej siostry.

- Biedna Ingrid. Ale i tak nie będzie twoja.

Zamarłem z młotkiem w ręce.

- Dlaczego?

- Pastor jest moim kumplem. Nie udzieli wam ślubu.

- Ślub i tak będzie katolicki.

- Na to nie licz.

- No to weźmiemy sobie w jakimś innym zborze. Macie tu wedle przewodnika cztery

różne...

- Jesteśmy kalwinitami. A taki zbór jest jeden.

- Dla mnie wszystko jedno gdzie, i tak będzie po heretycku. Wezmę ślub w

porządnym katolickim...

- Jesteś fundamentalistą religijnym?

- A dlaczego by nie? Lepiej być za życia fundamentalistą niż po śmierci smażyć się w

ogniu piekielnym. Wszyscy dobrzy chrześcijanie wiedzą, że Marcin Luter był opętany przez

diabła.

- Ajajaj. A wiesz, że ksiądz przebywa na Riwierze?

- Żaden problem. Sprowadzę sobie innego księdza.

- Wolne żarty. Wiesz ilu katolików jest w Norwegii?

- Nie wiem.

- Kilka tysięcy.

- Znajdę księdza, choćbym miał pojechać po niego do Polski.

- No to ja sprofanuję budynek.

- I co z tego? Odprawi się egzorcyzm i po kłopocie.

- No to wysadzę w powietrze.

- Ach, dlaczego wcześniej nie powiedziałeś, że też jesteś fundamentalistą religijnym?

Jeden fundamentalista zawsze się dogada z drugim. Ale powiem ci coś jeszcze. Gdy ty

będziesz odsiadywał w mamrze wysadzenie w powietrze miejsca kultu to ja będę brał ślub z

twoją siostrą w Irlandii. Macie połączenie lotnicze, Bodo z Dublinem. I tylko jedna

przesiadka.

- Nie wydam siostry za byle kogo. Może i nie umie jeździć konno i grać na pianinie,

ale za to umie jeździć na motorze i grać w pokera.

- A fe!

- No i jesteśmy klasą średnią, z ziemiańskimi tradycjami.

- Furda. O to nie musicie się martwić. Niewykluczone że jestem następcą tronu. Gdy

tylko przypomnę sobie szczegóły...

- Nie mogę oddać siostry imigrantowi. Gastarbeiterowi.

- A ja będę miał obywatelstwo. Byłem prześladowany w komunizmie.

- OK. Zostawmy naszych szlachetnych przodków i ich koneksje na boku. Przyjmijmy

nawet, że jesteśmy równi urodzeniem...

Miałem na końcu języka stwierdzenie, że ja jestem lepszy, ale powstrzymałem się.

- No cóż nie będę ci przeszkadzał w pracy.

Poszedł sobie, a ja nadal przybijałem słupki. W południe zjadłem obiad. Pęcherze na

dłoniach bolały mnie bardzo, więc darowałem sobie dalszą pracę. Dla odmiany poszedłem w

odwiedziny do Svena. Skoro on mógł mnie szpiegować to dlaczego nie miałbym postępować

tak samo. Mój szpieg urządził się całkiem nieźle. W dość płaskiej powierzchni fieldu

znajdowało się zaklęśnięcie. Stał tam namiot, składane krzesełko, potężny teleskop na

statywie, oraz kuchenka turystyczna na gaz. Dzielny wywiadowca właśnie kończył jeść coś z

menażki.

- No hej - zagadnąłem - wpadłem zobaczyć, jak wygląda tajna baza szpiegowska, aby

móc to opowiadać swoim dzieciom.

- Jakim dzieciom? - zdziwił się.

- Tym, dla których będziesz wujkiem.

- Ty nawet nie masz gdzie jej wprowadzić po ślubie!

- Do licha, mój dom widać nawet stąd!

- Ten kurnik? Pomijając to, że my mamy ponad dwudziestokrotnie większy metraż, to

jeszcze nasz jest nieco lepiej zbudowany. Tu wystarczy podmuch wiatru i ściany odpadają.

Dwa, trzy sztormy i zostanie z niego wielka kupa desek. Zresztą dom nie jest twój tylko

hrabiego Derka.

- Ja zrobię remont. Gruntowny remont, gdy tylko przyjedzie mój kumpel.

- Nawet jeśli zrobisz remont, to i tak stoi zbyt blisko morza. A ściany ma takie, że w

środku w zimie krew będzie zamarzała wam w żyłach.

- Napalę w piecu a na nią włożę futerka.

- Jakie futerka?

- Ze zwierząt. Upoluję.

- Ach. Kłusownik! Poślę cię za to do pudla!

- Do pudła? Co z ciebie za strażnik łowiecki, co zamiast pilnować lasu całe dni traci na

śledzeniu mnie?

- Wspomagam budżet własnego kraju. Robię to za obce pieniądze!

- Wiesz co robisz? Za cudze pieniądze szpiegujesz norweskiego obywatela...

- Prawie obywatela. Nie wiadomo jeszcze czy dostaniesz tu azyl. Ostatecznie nikt cię

nie prześladował.

- Wysługujesz się obcym siłom. Dostaniesz za to taki wyrok, że się nogami nakryjesz.

- Moja rodzina cię wykończy.

- Proszę bardzo, niech spróbują. Mam się czym bronić.

- Tu cię mam. Zamelduję, że posiadasz broń.

- Melduj. Na siekierę nawet u ruskich nie trzeba zezwolenia.

- A żeń się. Co ja ci będę bronił. Zobaczysz po ślubie jak to miło.

Zadowolony wróciłem do siebie i zabrałem się do następnej pracy. Poodrywałem

zmurszałe deski ze ściany frontowej i zastąpiłem je nowymi. Zajęło mi to kilka godzin, ale w

sumie był to stracony czas. Ilość szpar nie zmniejszyła się w widoczny sposób, a ponadto

właściwie do wymiany nadawała się cała ściana. Zniechęcony i zmęczony poszedłem sobie na

plażę. Woda była zbyt zimna, abym mógł się kąpać, połaziłem więc tylko po brzegu morza i

pogrzebałem w wodorostach, w nadziei znalezienia czegoś ciekawego, najchętniej ze złota.

Znalazłem dwa kolejne końskie zęby, kawałek szkła z butelki i ładny kawałek

bursztynu. Przystanąłem zaskoczony. Okoliczne piaski i skały nie zawierały skamieniałych

bitumitów. Problem ten wyjaśnił się, gdy go podniosłem. To nie był bursztyn. To był

jasnobrązowy cukierek. Zawyłem długo i ponuro. Całe szczęście, że Sven mnie nie usłyszał.

A nawet jeśli usłyszał, to nie ujawnił się. Wróciłem do domu i przez następne godziny

naprawiałem telewizor. Oczywiście miałem o tym pojęcie jak ślepy o kolorach, ale udało mi

się osiągnąć coś na kształt sukcesu. Obraz zanikł zupełnie a za to pojawił się dźwięk.

Poszedłem spać bez kolacji. Jakoś nie miałem ochoty jeść.

13 lipca, środa.

Przyśniło mi się, że stoję na skale. Wokoło była nieskończona pusta przestrzeń.

Gdzieś tam w ciemnościach latały białe gołębie. Ale nie byłem w tym śnie sobą. Byłem kimś

innym, kimś kogo czasami w sobie przeczuwałem, kimś kto czasami wydostawał się na

zewnątrz. Byłem draniem, kanalią, niepohamowanym okrutnikiem, mordercą, podpalaczem i

zdrajcą ojczyzny. Jak gdyby doktor Jekryl i mr. Hyde. Drugie wcielenie, druga strona tego

całego Tomasza Paczenki, który był przecież całkiem cywilizowanym człowiekiem i który

nigdy nikomu nie zrobił krzywdy, a przynajmniej nie bardzo dużą. To było przerażające. A

potem obudziłem się. Byłem zmęczony, zmarnowany i nie chciało mi się nic robić. Z trudem

zmusiłem się aby wstać i ubrać się. Byłem głodny jak wilk, a nawet kilka wilków, ale nie

mogłem zmusić się, aby coś zjeść. Wreszcie po długich medytacjach otworzyłem sobie

puszkę fasolki. Najpierw wypiłem wodę. Wiedziałem, że zawiera dużo konserwantów, ale

miałem to gdzieś. Ktoś zapukał do drzwi wejściowych. Sven.

- No hej - zagadnął.

- No hej. Cóż sprowadza dzielnego wywiadowcę wiadomych sił?

- Znalazłem jeszcze jeden powód, dla którego moja siostra nie może cię poślubić.

Weszliśmy do kuchni.

- Poczęstujesz się? - zapytałem gestem wskazując puszkę z mielonką. - Została ze

śniadania.

- Fur Katze - odczytał z etykietki. - Nie, dziękuję. Znasz niemiecki?

- Trochę.

- I mimo to?

- To jest niezłe - zażartowałem - i tańsze niż normalne żarcie.

- No nie! Jadłeś to już kiedyś? O tej mielonce powinienem napisać w raporcie.

- Nie zamierzałem jej jeść tak naprawdę. Ona jest dla mojego kota.

- Uff, odżywam. Wiesz z czego to świństwo robią?

- Zapewne ze zdechłych koni.

- Kupują u nas w rzeźni sanitarnej mączkę mięsną. Nie wiemy co robią z całością ale

część idzie na jakieś pasze... A co do mojej niewinnej siostry oddanej przez mój głupi zakład

na twój łup...

- Wypraszam sobie. Nie głupi tylko...

Nie znalazłem na poczekaniu łagodniejszego określenia.

- Nie dostaniesz jej za żonę, bo jesteś komunistą - wypalił.

Aż mnie zatkało. Ale zaraz poznałem, że tylko żartuje.

- Wy kapitaliści jesteście sprytni - powiedziałem. - Ale rozszyfrowałem jeden z

waszych planów.

- Jaki plan? - zaciekawił się. - Szpiega złapałeś będąc jeszcze w Polsce?

- Nie. Wasze plany rozszyfrowałem już na zachodzie. Popatrz na to - wyjąłem z

lodówki paczkę sera. - Wy kapitaliści wyprodukowaliście ser.

- No i co z tego? Ser jak ser. Żółty. Może wy takiego nie macie?

- Mamy. Tu chodzi głównie o opakowanie. Widzisz, każdy plasterek jest osobno

paczkowany w plastik.

- No to co? Dzięki temu nie zsycha się tak bardzo.

- Ech Sven, taki inteligentny człowiek, a taki ogłupiony.

- Co chcesz przez to powiedzieć?

- Robotnik, który na odpakowanie plasterka sera zużywa minutę nigdy nie będzie miał

wystarczająco dużo czasu, by zorganizować rewolucję.

- O Boże!

Wyjąłem z lodówki butelkę coli.

- Chlapiemy jednego? - zapytałem.

- Oryginalne stwierdzenie - zauważył. - Ale wypić możemy.

Rozlałem colę do szklanek.

- Czy ty jako komunista aby na pewno możesz to pić? - zapytał.

Jeszcze mu było mało. Postanowiłem uderzyć z grubej rury.

- No cóż. Wprawdzie coca - cola jest kolejnym kapitalistycznym wynalazkiem,

którego celem jest ogłupianie robotników, ale w jedną rzecz nigdy nie wierzyłem.

- W co mianowicie?

- U nas mówiło się, że otrzymuje się ją z rozgniecionej amerykańskiej stonki.

Zakrztusił się. Nie wiem, czy ze śmiechu, czy z innych powodów.

- Z rozgniecionej stonki? - upewnił się.

- Tak mówiono. Ale ja w to nie wierzę. Widzisz o was kapitalistach mówi się, że

jesteście krwiopijcami, że wysysacie krew robotników.

- Sugerujesz, że cola jest robiona z krwi robotników?

- Nie. Doszedłem do wniosku, że robotnicy są wam zbyt potrzebni. Zresztą byłaby

wówczas czerwona.

- Zaciekawiasz mnie. Z czego w takim razie według ciebie jest ona produkowana?

- Z Murzynów. Wskazuje na to jej kolor.

Tym razem parsknął śmiechem tak straszliwym, że aż zwalił się pod stół.

- Muszę to opowiedzieć Ingrid.

- Lepiej napisz w raporcie.

- W jakim celu?

- Och, tak sobie.

- Thomas, ty jesteś bardzo sprytny, ale nie uda ci się. Gdybym przekazał takie

informacje pomyśleliby, że zwariowałem, albo zmyśliłem to po pijanemu.

Zdyskredytowałbym się.

- Słusznie.

Zamyślił się a potem coś mu się przypomniało.

- Mają przyjechać do ciebie kumple...

- Czyżby się odzywali?

- Tak jakby. Hrabia dzwonił. Powiedział, że już niedługo. Były problemy z wizą.

Pogadaliśmy jeszcze chwilę i poszedł sobie. Wyszedłem przed dom. Morze pachniało

oszałamiająco, ale mnie ciągnęło coś innego. Coś, co ukryte było w lesie. Wszedłem między

choinki, opadłem na kolana. Długa jedwabista trawa miała smak podobny jak żubrówka. Nie

mogłem się pohamować. Jadłem. Dziąsła i język zaczęły mnie delikatnie piec od zawartych w

trawie soków. Jakieś źdźbło rozcięło mi wargę. Dopiero smak krwi uwolnił mnie z transu.

Leżałem na trawie. W ustach miałem jej źdźbła. W żołądku... Zastanawiałem się dlaczego tak

jest. Czy cios w głowę naruszył do tego stopnia mój mózg? Czy tak zaczynał się obłęd? Po

tylu latach...

Podjadłszy wdrapałem się na strych popracować. Dokończyłem budowę konstrukcji i

przybiłem trochę desek. Najpierw nawierciłem je wiertarką, dzięki czemu gwoździe

wchodziły łatwiej i odpadało ryzyko pękania. Do wieczora skończyłem robić swój pokój.

Pęcherze na dłoniach podeszły mi krwią. Bolało jak diabli.

„Być twardym w bólu. Nie życzyć sobie tego, co niemożliwe lub bezwartościowe, być

zadowolonym z dnia takiego jaki jest, we wszystkim szukać dobra i cieszyć się naturą i

ludźmi takimi jacy są. Pocieszyć się po tysiącach gorzkich chwil tą jedną, która jest piękna, a

sercem i umiejętnościami dawać to co najlepsze nawet wtedy, gdy nie ma za to

podziękowania”. - jak to słusznie zauważył kajzer Wilhelm II - gi. Sam nie wiem kiedy

zasnąłem.

14 lipca, czwartek.

Obudziłem się dość wcześnie rano. Było mi zimno. Dwa tygodnie od przybycia do

Norwegii. Nie wstawałem jeszcze, bojąc się zanurzenia w chłodzie poranka. Sięgnąłem po

jeden z przeglądanych dnia poprzedniego zeszytów i na wolnej kartce zapisałem coś takiego.

Resume

- Naprawiona ściana frontowa budynku (przepuszcza wiatr bez przeszkód, o wodzie

nie wspominając).

- Nowa podłoga na strychu.

- Pokoje na poddaszu,(zaczęte).

- Spalenie renifera i śmieci.

- Nowa podłoga w kuchni,(ale nie na całej powierzchni).

I to właściwie było wszystko. Nic więcej nie zdziałałem. Poczułem gwałtowny

przypływ wstydu. Trzeba było brać się do roboty. Umyłem się zimną wodą co działało

odświeżająco. Zresztą tak prawdę mówiąc to po prostu nie chciało mi się jakoś zagrzać ciepłej

na piecu. Właśnie szykowałem śniadanie, gdy rozległo się pukanie do drzwi. Myślałem, że to

Sven więc przestraszyłem się w pierwszej chwili widząc za drzwiami nieznanego mi

brodatego faceta. Wystarczyła mi jednak niecała sekunda, aby stwierdzić, ze broda jest

przyklejona. Gość musiał być mniej więcej w moim wieku. Zamaskował się dość staranie.

Miał ciemne okulary i kapelusz.

- Czego pan sobie życzy? - zapytałem po norwesku.

Uśmiechnął się.

- Jestem akwizytorem - odpalił, chyba po niemiecku. Zrozumiałem go w każdym

razie.

- Proszę dalej - zachęciłem go gestem.

Gdy mijał mnie, podniosłem leżący na ziemi worek i zręcznie zarzuciłem mu na

głowę. Z zaskoczenia upuścił walizkę i pudło, które niósł. Wepchnąłem go do kuchni i

spętałem sznurem, co było dosyć trudne, bo szarpał się i wyrywał. Wreszcie leżał opleciony

jak baleron. Zdarłem worek, przy okazji spadł mu kapelusz.

- A teraz gadaj psie, kto cię tu przysłał? - warknąłem po polsku.

- Tomasz, przyjacielu, nie zabijaj mnie!

Cholernie znajomy głos!

- Kto cię nasłał. KGB?

- Nie powiem - podjął grę.

Wyjąłem z szafki butelkę spirytusu technicznego i pudełko zapałek.

- Josif! - krzyknąłem w stronę biblioteki. - Przynieś jakichś szmat, żeby nie zajuszyć

dywanu! - to genialne zdanie poznałem swojego czasu przy okazji czytania książki

Karczewskiego „Rok przestępny”. Cytowałem je czasami różnym ludziom i zawsze robiło

wrażenie.

- Jest was więcej? - zaciekawił się.

Przeszedł na polski.

- Pewnie. Jest nas tu pięciu i teraz będziemy cię torturować, żeby wydusić z ciebie

wszystko co wiesz, niczym serwatkę z twarogu.

- Tomaszu to ja, Maciek!

- Hm?

- Maciek Wędrowycz. Twój kumpel ze szkoły. Twój serdeczny przyjaciel,

przyjechałem, żeby ci pomóc się urządzić. Pamiętasz? Ostatniego dnia wywróżyłem ci

podróż...

Kurde.

- Ja tam ci szpiegu nie wierzę, ale znaj moje dobre serce - powiedziałem i uwolniłem

go z więzów.

Zdarł sztuczną brodę, zdjął ciemne okulary i znowu był sobą. Patrzyłem na niego

zaciekawiony. Jego szczera szeroka słowiańska twarz budziła zaufanie.

- O kurczę kumplu, mogłem się tego po tobie spodziewać. To tak wita się przyjaciół?

- Maciek, kopę lat! Ach jak miło, że przyjechałeś. Nie mogłeś się sukinsynu wcześniej

ujawnić?

- W szkole? Hrabia zabronił. Mówił, że sam powinieneś przypomnieć sobie

siedemdziesiąty dziewiąty rok w Wojsławicach.

- Znaliśmy się wcześniej? - zdumiałem się.

- Straciłeś pamięć... Nie sądziłem, że aż tak. At, to nieistotne. Przypomnisz sobie, a ja

ci pomogę. Pawcio też.

- Pawcio?

- Paweł Norwicki.

Przbłysk. Znałem to nazwisko... Ach, tak. Z listu.

- Gdzie się spotkaliśmy?

- W Wojsławicach.

Przebłysk. Zamknąłem oczy. Przez ułamek sekundy widziałem jakieś budynki.

- Cholera - zakląłem. - No to kim jestem?

- Tomasz Paczenko. Tomasz Nikitycz.

- Syn Nikity?

- Tak. Wnuk Józefa Paczenki, największego bimbrownika i kłusownika w

Wojsławicach. No prawie największego. Mój dziadek Jakub był od niego nieco lepszy.

Patrzył mi w twarz. Szukał oznak, że sobie cokolwiek przypominam. Popatrzyłem na

niego bezradnie.

- Dobra. Wrócimy do tego - powiedział. - Poopowiadaj teraz co to za miejsce.

- Sam widzisz, że to miejsce, to nie są rajskie ogrody, a ten dom, to nie jest pałac. Ale

jak do tej pory nie narzekam. Ach, jeszcze jedno. Łazi za mną jeden szpieg.

- Jaki szpieg?

- Hrabia Derek przyczepił mi ogona.

- Żaden problem. Chce być na bieżąco informowany, to dostanie takich informacji, że

mu bokiem wyjdą. Zaraz, a gdyby tak szpiegowi obrzydzić nieco życie?

- Nie warto. Próbuję go oswoić.

- Ach. Likwidacja byłaby łatwiejsza, ale oswojenie też może przynieść pewne

rezultaty. Też bym pewnie tak zrobił. Słuchaj, czy w tym uroczym slumsie znajdzie się

komórka z wiązką słomy na podłodze? - ziewnął. - Jechałem całą noc pociągiem...

Wprawdzie cudownie luksusowym, lotnicze siedzenia...

- Ależ oczywiście. Mam siedem wolnych pokoi na piętrze.

- Siedem? Dobra. Pokazuj drogę to wybiorę sobie jakiś.

Weszliśmy po drabince na strych. Zapaliłem światło.

- No wybieraj - zachęciłem.

- Ten jest pewnie twój - odgadł zezując na jedyny ukończony, który objawił się jako

komórka w kącie pomieszczenia.

- No tak.

- Może więc ten - popatrzył w zadumie na pustą framugę tkwiącą wśród rusztowania

kawałek dalej.

- Żaden problem.

Zajrzał do środka i cofnął się z wystudiowanym wyrazem rozczarowania na twarzy.

- Wolałbym umeblowany.

- No cóż...

- Rozumiem. Meble będą jak się je zrobi. No nic, mnie spać na podłodze nie

pierwszyzna.

- Prześpij się na moim łóżku. - zaproponowałem. - A ja zrobię dla ciebie...

- Wolne żarty. Wybacz Tomaszu, ale to ja jestem stolarzem amatorem, a nie ty.

Wypakuj mój plecak.

- Zrobię.

- Poczekaj. Prześpię się małą godzinkę, albo i dwie i sam zrobię.

- No to miłych snów.

Zszedłem na parter. Gdy byłem w bibliotece usłyszałem, jak Maciek rzucił się na

łóżko, a ono rozleciało się. Dobiegła mnie wiązanka piekielnie wymyślnych przekleństw w

językach słowiańskich. Pomyślałem, że chyba go polubię. Nadawał na tej samej fali co ja.

Zabrałem się za wypakowywanie plecaka. W kieszeni był kawałek końskiej kiełbasy, ponadto

trochę książek i różne drobiazgi. Do tego torba mandarynek. Na torbie widniał nadruk

„AIRPORT OSLO”.

Uśmiechnąłem się lekko. Niespodziewanie jakiś dźwięk zakłócił moje myśli.

Szczeknięcie. Dobiegło ze stojącego na korytarzu pudła. Pies. Otworzyłem pudełko i

wypuściłem go. Chciał na zewnątrz więc wyprowadziłem. Zrobił co trzeba i zaraz wrócił.

Zachowywał się jakoś dziwnie, był najwyraźniej czymś oszołomiony. Pewnie na czas

podróży dostał jakieś prochy. Na szczęście chyba nie dostał za dużo, bo...

Jak gdyby w odpowiedzi na moje myśli a oknem huknął strzał. Okno było uchylone.

Mój kot skorzystał z okazji, żeby przez nie wskoczyć. Właśnie opadał na ziemię, gdy

zobaczyłem, jak szyba rozpryskuje się na kawałki. Poczułem gwałtowne szarpnięcie w lewym

ramieniu. Aż mnie zakręciło. Zrozumiałem, że dostałem postrzał. W tej samej niemal chwili

Sven wpadł przez drzwi z dymiącą jeszcze dubeltówką w ręce.

- Gdzie kot? - zawył.

- Odwal się od mojego kota!

- Jestem strażnikiem łowieckim a ten kot poluje w lesie. Mam obowiązek likwidować

dzikie koty.

- Oswojony - pokazałem gestem miskę przy drzwiach.

- Dziki!

Wypatrzył kota zaszytego w kąt koło pieca i wycelował w niego. Odbiłem mu kopem

strzelbę i strzał huknął w sufit. Śrut. Nie przebił desek.

- Panie Sven! - wrzasnąłem. - Postrzelił mnie pan w ramię a teraz demoluje mi pan

chałupę po to tylko, żeby zabić kota, który jest moją własnością! To wolny kapitalistyczny

kraj, własność prywatna jest tu chroniona. Ja tego tak nie zostawię, ta sprawa skończy się w

sądzie!

Krwawiłem z rany na ramieniu jak diabli. Nie zauważył nawet. Maciek bezszelestnie

zmaterializował się za jego plecami i przyłożył mu obnażone ostrze szabli do gardła.

- Rzuć broń - powiedział.

Powiedział po polsku. Przed oczyma stanęła mi scena z dalekiej i zamierzchłej

przeszłości. Chłopak z szablą. Ale to nie mógł być Maciek. Tamten był ciemnowłosy.

Przebłysk zniknął. Szpieg zastanawiał się przez chwilę, po czym opuścił dubeltówkę.

- Napaść na urzędnika państwowego? To was będzie drogo kosztowało!

- Strzelanie do nieletnich, wtargnięcie do prywatnego mieszkania z bronią w ręku! -

odparowałem.

- Zabierz tego pachołka zza moich pleców!

- Macieju, on nazwał cię moim pachołkiem - zwróciłem się po polsku do swojego

przyjaciela.

- Ty świnio - wrzasnął Maciek po niemiecku. - Jestem rosyjskim szlachcicem!

Sven popatrzył na niego z niepokojem. Maciek wyglądał naprawdę strasznie.

Niespodziewanie Sven rzucił się do okna i wyskoczył przez nie.

- U do diabła. Co to był za wariat?

- Nasz szpieg, a przy okazji strażnik łowiecki likwidujący okoliczne koty.

- Cholera! Jesteś ranny!

Zdjąłem koszulę i obejrzałem ranę. Nie wyglądała wcale źle. Ot, takie dość głębokie

draśnięcie. Polałem ją spirytusem.

- Mogły zostać w niej jakieś śruciny - zauważył mój kolesio.

- Boli, cholera.

- Spokojnie. Powinny wyjść razem z ropą.

- Wolne żarty! Ja w ogóle nie chcę, żeby mi ropiało.

- Trochę pewnie będzie.

Zalepiłem sobie plastrem, a potem wyciągnąłem kota zza lodówki.

- Ech ty draniu - powiedziałem do niego. - Ja przelałem za ciebie krew, a ty nadal się

boczysz?

Kot poddał się. Podniosłem z ziemi szablę i zdumiałem się.

- Co to jest? - zdziwiłem się.

- Pawcio prosił, żebym mu to przywiózł. Będzie miał dużo bagażu, a ostatecznie

powtarza ciągle, że jest wątły.

- Ach tak.

- Co zamierzasz zrobić z tym pomylonym szpiegiem? Masz jakiś pomysł?

- Och, liczyłem na twoją inwencję.

- Czy w nocy też nas śledzi?

- Chyba nie. Myślę, że noce spędza w domu.

- Powiedział ci?

- Nie, to tylko moje domysły.

- Wobec tego jest szansa, że masz rację. Myślę, że na początek wykopiemy wilczy dół.

- Wilczy dół?

- Zamaskowaną dziurę w ziemi. Wpadnie i zrobi sobie kuku.

- To nieetyczne.

- Więc przed wilczym dołem ustawimy tabliczkę ostrzegawczą. Będziesz miał swoją

etykę.

- Przeczyta i nie wpadnie, więc po co kopać?

- Napiszemy po polsku. Nie zrozumie ostrzeżenia i wpadnie, a my będziemy mieli

czyste sumienia.

Jak się potem przekonałem Maciek zawsze miał genialne pomysły. I sumienie z gumy.

Na obiad zjedliśmy mięso z puszki, piure ziemniaczane z torebki i zupę z puszki. Po obiedzie

Maciek zaryglował się w rupieciarni z narzędziami i ołówkiem. Przez następne trzy godziny

piłował coś, wiercił wiertarką, lub ciął piłą tarczową. Pracował szybko. W chwilach, gdy

niczym nie warczał słychać było, że pogwizduje pod nosem „serenadę” Schuberta. Gdy

wreszcie wynurzył się był cały upaćkany trocinami, ale sprawiał wrażenie zadowolonego.

Zmajstrował zgrabną ławę do kuchni, dwa taborety, oraz łóżko dla siebie. Zaniósł je zaraz na

piętro.

- Co jest jeszcze do roboty? - zapytał wróciwszy.

- Trzeba by postawić kominki w pokojach na piętrze. Ale to ja sam...

- A umiesz?

- A to trudne?

- Tak. Ja sam stawiałem kiedyś piec, ale nie wyszedł bardzo dobrze. Problem będzie

zwłaszcza z kominami. Nie da się tego zebrać w jeden przewód. Chyba trzeba będzie zrobić

jeszcze trzy, a to popsuje estetykę...

- Pal diabli estetykę, byle tylko działało.

- Powinieneś się zająć wzornictwem przemysłowym. Tam tak myślących ludzi jest na

pęczki, zrozumielibyście się. A tak poważnie podchodząc do zagadnienia, to najpierw trzeba

postawić ściany, a dopiero potem można bawić się dalej.

- Co jeszcze widzisz tu do poprawienia?

- No cóż. Widzę, że w tych pokojach jest ciut ciut ciemno. Ale z tym można sobie

poradzić, wystarczy wstawić okna. A propos dachu. To był twój pomysł z tą papą nie przybitą

do krokwi?

- A...

- Dobra, dobra, nie musisz się tłumaczyć, jeśli nie chcesz. Powiedzmy, że tak to

zostawił głupi poprzedni właściciel. Odnośnie podłóg. Tą na strychu sam układałeś?

- Aha.

- To się od razu rzuca w oczy. Te szpary szerokie na pół centymetra. Podłogi na

parterze też warto by wymienić. Że już nie wspomnę o ścianach.

- Frontowa jest całkiem dobra - zaprotestowałem.

- Frontowa mnie najbardziej zastanawia. Co za palant poprzybijał nowe deski na to

stare próchno.

- E...

- Wybacz stary. Nie wiedziałem, że to ty. Ile masz desek?

- To co w rupieciarni.

- Mało. Bardzo mało. Możesz dokupić? Tak swoją drogą to wylądowałeś w niezłej

ruderze. Czy jesteś zupełnie pewien że to właściwy adres? Wybacz głupie pytanie.

Oczywiście, że jest właściwy, przecież trafiłem tu, posługując się nim. Obaj nie mogliśmy się

aż tak pomylić. Więc jeśli odpada pomyłka to widzę tu dwie inne możliwości. Po pierwsze

hrabia mógł to kupić w ciemno, w co osobiście nie wierzę, bo on jest zawsze przesadnie

ostrożny, we wszystkich dziedzinach życia.

- Czyli sądzisz że to test?

- Chyba tak, bo forsy mu nie brakuje. Sądzę, że nie poddasz się. Jesteś ulepiony z tej

samej gliny co ja. A ja bym się nie poddał... Spoko. Jestem tu i pomogę ci we wszystkim, co

będzie potrzebne... Odszykujemy chałupę tak, że przyjemnie będzie patrzeć.

- Trzymam cię za słowo.

- Zrobię co w mojej mocy. Po pierwsze dlatego, że jesteś moim kumplem, a po drugie

dlatego, że stolarka to moje hobby. Przejdziemy się nad morze, bo jakoś do tej pory

widziałem je z pewnej odległości...?

Poszliśmy. Na plaży leżało sporo różnego organicznego śmiecia. Patyków i

wodorostów.

- Niezła plaża - zauważył mój kolesio. - Podczas przypływu cała jest pod wodą?

- Nie, zawsze wystaje kawałek. Czyżbyś chciał zakopać mnie tu w piasku po szyję a

potem zaczekać na przypływ?

- No wiesz!

Pogrzebał w wodorostach i znalazł koński ząb.

- Ciekawa rzecz - zauważył. - Ząb rekina ani chybi.

Wiedział oczywiście czyj to ząb. Usiłował mnie nabrać, ale nie udało mu się. Nie

zmartwiło go to specjalnie. Zdjął buty i skarpetki i wlazł po kostki do wody.

- Mokra i zimna - stwierdził, - ale czysta jak kryształ. Tak swoją drogą to nie

rozumiem, co ludzie widzą w tej zagranicy. Pomijając ten śliczny widoczek, - zrobił ręką gest

w stronę skał, na których zapewne czatował Sven, - to tu jest zupełnie tak, jak w Polsce.

Choinki jak przed pałacem kultury w Warszawie. Woda w morzu taka sama, tylko trochę

lepszego gatunku.

- A zachodziłeś do sklepów?

- Zaglądałem. Żadnych rewelacji. Zupełnie jak u nas w Pewexie. Trochę tu inaczej i to

wszystko.

- To co cię... Nie widzisz, że to zagranica? Że wszystko tu jest inne?

- Tu większość rzeczy jest taka sama lub podobna. Jedynym problemem jest to, że

zamiast mówić po polsku, lub ukraińsku, jak Pan Bóg przykazał posługują się jakimś

niezrozumiałym bełkotem.

- To już taka specyfika.

- Żadna specyfika. To po prostu wkurzające, gdy patrzę na wystawę sklepową a tam

zamiast szyldu „zabawki” jakieś słowo, którego nawet nie podejmuję się powtórzyć.

- Tak to już bywa. Pociesz się, że jak oni przyjadą do Polski, to będą mieć takie same

problemy.

Twarz mojego przyjaciela rozjaśniła się w szerokim szczerym słowiańskim uśmiechu.

Widocznie spodobała mu się taka wizja. Wracaliśmy lasem. Patrzył w zadumie na wysokie

drzewa.

- Skała musi tu być dosyć głęboko - powiedział w zadumie. - Inaczej nie urosłyby aż

takie duże.

- Skała jest płytko. Widziałeś na brzegu.

- To nie tak. Ona jest nachylona jak ...hmm... ta część wialni do zboża, w którą sypie

się ziarno. Nad morzem wyłazi na powierzchnię, a w stronę lądu opada głębiej i stąd tu

osadza się próchnica.

- Po co ci te informacje?

- Och po prostu z remontu będzie dużo złomowanych desek. Zbuduję sobie małą

przytulną ziemiankę.

Do kolacji pracował. Po kolacji wziął łopatę i poszedł do lasu mówiąc, że niedługo

wróci. Wrócił po godzinie i znowu zajął się stolarką meblową. Nie przeszkadzałem mu.

Poszedłem spać. Ledwo przyłożyłem głowę do poduszki znalazłem się na ławeczce w jakimś

zaśnieżonym parku. Nie wiedzieć skąd wiedziałem, że to park w Carskim Siole. Ubrany

byłem, jakżeby inaczej, w mundur. Właśnie zastanawiałem się, na co do licha czekam, gdy

podeszła do mnie Łesia. Wyglądała uroczo w futerku.

- Car prosi do siebie - powiedziała.

W tym momencie obudziłem się. Była trzecia w nocy, a mój niezrównany kolesio ciął

coś piłą tarczową.

*

Gdzieś nad niewielką rzeczką zagubioną wśród bezkresnych połaci kanadyjskiej

puszczy stał nieduży szałas. Przed szałasem płonęło niewielkie ognisko. Przy ogniu drzemał

Semen Miszczuk. Sen jego był bardzo płytki i nawet mysz nie mogła dobrać się do resztek

kolacji bez obudzenia go. Semen ogólnie sypiał bardzo nerwowo, ale to było nic w

porównaniu ze snem jego córki.

Łucja rzucała się we śnie i co kilka minut budziła się z krzykiem. Starał się ją

wówczas łagodnie usypiać. Śpiewał ukraińskie kołysanki. Jej stan był beznadziejny. Nie

reagowała na nic. Umysł uciekł gdzieś do wewnątrz. Ta straszna noc pod Lwowem wypaliła

myśli. Wypaliła do cna. To co zostało z tej sympatycznej i inteligentnej dziewczyny to było

tylko ciało, zewnętrzna powłoka duszy. Ale szło jak gdyby powoli ku lepszemu. Zaczęły śnić

jej się koszmary. Umysł powracał w nich do tamtego potwornego dnia i odnajdywał siebie. W

ciemnościach tamtej strasznej nocy... To mogło coś dać. W przeciwieństwie do katatonii. O

świcie Semena obudził plusk. Po drugiej stronie rzeki sarna piła wodę. Przez chwilę rozważał,

czy nie zastrzelić jej z pistoletu maszynowego, który miał pod poduszką, ale odrzucił ten

zamiar. Wolno wyciągnął z pochwy miecz samurajski i zebrawszy całą siłę cisnął. Stalowe

ostrze przeszyło zwierzę prawie na wylot. Przebrodził pospiesznie na drugą stronę i tu przeżył

szok. Koło sarny stali trzej Indianie. Pojawili się tak cicho, że zauważył ich dopiero, gdy był

już bardzo blisko. Sprężył się w sobie do ucieczki, ale Indianin zatrzymał go gestem.

- Jesteśmy przyjaciółmi - powiedział po ukraińsku.

- Przyjaciele? Jestem zbyt złym człowiekiem, aby mieć przyjaciół. Weźcie sarnę i

odejdźcie.

- Nie przybyliśmy tu po to, aby brać coś od ciebie. Obserwujemy cię od dwóch dni. Ty

jesteś dobrym człowiekiem. Coś ci możemy ofiarować.

- Co możecie mi ofiarować? - zdziwił się. - Nie przybyłem tu, by brać cokolwiek od

was.

- Zostałeś ciężko skrzywdzony. A twoja córka jeszcze bardziej. Pozwól, że ci

pomożemy. Co jej jest?

- Katatonia - wyjaśnił, ale widząc, że to nic im nie mówi postarał się wytłumaczyć to

na ich sposób. - Jej dusza uciekła.

Indianin uśmiechnął się olśniewająco.

- Wiem co to jest katatonia - powiedział. - Studiowałem psychologię i socjologię w

Montrealu. Chodź z nami. Nie obawiaj się. Nie wydamy cię.

- Dlaczego? Skąd wiecie kim jestem?

- Widzieliśmy jaki jesteś. A nasz szaman odnalazł wasze myśli podczas transu jak

miotały się w ciemności. To wystarczy. Wprawdzie ona nie jest człowiekiem, ale to nie

zmienia faktu, że cierpi.

- Masz rację, ona nie jest człowiekiem. A może wiesz czym jest?

Indianin uśmiechnął się zagadkowo.

- Nie wy pierwsi dotarliście do naszej wioski.

*

15 lipca, piątek.

Świt. Słońce przenikające przez szczeliny desek. Maciek mylił się mówiąc, że

wszystko w Norwegii jest takie samo jak w Polsce, a w każdym razie podobne. Takiego świtu

jak tutaj nie przeżyłem nigdzie a świecie. A jeśli nawet przeżyłem, to o tym nie pamiętałem.

Ten świt przesączający się przez szpary pomiędzy deskami był zupełnie inny. Choć nie

potrafię dobrze sprecyzować na czym ta jego inność polegała. Może na zapachu lasu, może na

tańcu plam światła wraz z ruchami drzew? W powietrzu niósł się zapach kleju stolarskiego,

lakieru i świeżych trocin. Zajrzałem do pokoju mojego kumpla. Spał jak zabity. Ubrałem się i

cicho zszedłem na parter. Stół z biblioteki zaskoczył mnie swoim wyglądem. Stary lakier

został zdarty, a drewno na połowie długości głęboko zeszlifowane papierem ściernym. Na

stole leżała kartka z wypisanymi zakupami, które powinienem był widocznie wykonać.

Wyprowadziłem z rupieciarni rower. Po drodze prawie rozdeptałem Maćkowego

kundla. Nawet się nie obudził. Zdechlak, a nie pies. W Bodo byłem o siódmej. Zrobiłem

wszystkie zakupy bez większych kłopotów. Kabel, oprawki, gniazdka i inne takie. Do tego

oczywiście, żarło. Gdy wracałem do domu zauważyłem na ścieżce świeżo rozsypaną ziemię.

Widocznie coś kopał w nocy. Ale tak to już bywa. Maciek siedział w kuchni i rozkręcał jakieś

dziwne urządzenie.

- No cześć - zagadnąłem.

- Cześć. Widzisz co mam?

- Co to?

- Wymontowałem podsłuch spod stołu.

- Wot te na!

- A nawiasem mówiąc to korzystając z okazji, że ten cały szpieg pojechał za tobą,

wykopałem wilczy dół.

- To fajnie, tylko uważaj, żebyś go nie wykończył.

- E tam. Dół ma siedemdziesiąt centymetrów głębokości. Żadna śmiercionośna

pułapka. Zwykły potykacz. Ale zada mu bobu. A, nie odnosiłeś czasem wrażenia, że ten twój

szpieg też jest z KGB?

- Sven?

- Ten wariat z dubeltówką. Nie wiem jak się nazywa. Ale wczoraj wyraźnie chciał cię

kropnąć. Może on tylko udaje, że nie zna polskiego a w rzeczywistości podsłuchuje nas? Nie,

cholera. Przecież on jest od Derka. Hrabia twierdzi, że KGB ma na razie małe szanse cię

wyśledzić.

- Chcesz, żebym dostał manii prześladowczej? Po co ma mnie śledzić KGB? Czy to

część tego czego nie pamiętam, czy coś bredzisz?

- Ten Sven to chyba nawet jest ruski. Zwróć uwagę na jego nazwisko, na fakt, że nie

pasuje wyglądem do reszty tych blondynów, którzy łażą tu po ulicach... A jak pięknie wylazł

z niego ruski, gdy polował na kota. Trach i ze spokojnego człowieka skatina. Strzelał w sufit

po to, żeby cię nastraszyć?

- Nie, strzelał do kota, a ja podbiłem mu strzelbę.

- To typowo ruskie zachowanie, strzelać w środku mieszkania. Tak swoją stroną to nie

powiem z kogo kiedyś w dość mogą wyjść przyzwyczajenia pradziadka z carskiej ochrany.

Zaskoczyłem dopiero po chwili.

- Mój pradziadek był agentem ochrany?

- Tego też nie pamiętasz? U cholera.

- Nie pamiętam nic. Cała moja przeszłość zaczyna się pięć lat temu.

Zamyślił się.

- Spróbuję ci pomóc. Tak swoją drogą to ciekawe, czy słowo „chronić” pochodzi od

rzeczownika „ochrana”. To fascynujące jak zmieniają się języki. Ano nic. Trzeba brać się do

roboty.

Zabrał się ostro. W nocy zrobił jeszcze dwa stołki, oraz ławę do spania. Twierdził, że

ławy takie były dawniej bardzo popularne w Wojsławicach. (Normalnie mebel ten wygląda

jak szeroka ława, z oparciem, ale deskę, na której się siedzi można wysunąć i ma się

wspaniałe miejsce do spania). Zaciągnęliśmy ją do kuchni. Zmajstrowawszy szafkę nocną dla

siebie, przeniósł się na piętro, gdzie zajął się budową pokoi. Najpierw zrobił oświetlenie

górne, a potem przybijał deski. Szło mu to dosyć szybko. Taki kumpel to skarb. Zrobiłem

obiad. Po obiedzie pomogłem mu. Przycinałem tarczówką deski i bardzo szybko zaczęło ich

ubywać. Zmartwiło to nas obu. Po obiedzie postanowiliśmy odpocząć i poszliśmy sobie na

plażę. Maciek wziął ze sobą szklankę z herbatą, by, jak się wyraził, wypić ją w plenerze.

Dzień był piękny. Słonecznie i ciepło, ale od morza wiał wietrzyk.

- Dobrze mi - oświadczył uwaliwszy się na nagrzanym słońcem kamieniu.

- Aha - zgodziłem się.

- Nie ma tu gdzieś czasem owsa morskiego?

- Nie, nie widziałem. Czemu pytasz?

- Och po prostu przypomniały mi się książki o Muminkach.

- ”Tego samego dnia, gdy tatuś Muminka zakończył budowę mostu na rzece mały

zwierzaczek Ryjek zrobił odkrycie...”

- Tak. To dobra rzecz dokonywać odkryć. Odkrywać nowe ścieżki. Trzeba będzie się

tym zająć w jakiejś dobrej chwili. Tak swoją drogą to ta herbata ma strasznie dziwny smak.

- Bo to nie herbata tylko Yerba Mate.

- Co to jest?

- W naszym kraju nie występuje w handlu. To takie coś jak herbata, tylko trochę inne.

Rośnie w Ameryce Południowej. Sven zostawił.

- Extra. Ale, ale. Ty to pijasz?

- Czasami.

- Przecież twierdziłeś, że herbatę podsunęli podbici Chińczycy Anglikom, żeby ich

otruć.

- Ja?

- Wtedy, w Wojsławicach.

- Czekaj. To ważne. Po utracie pamięci nadal nie lubię herbaty.

Usiadł i popatrzył na mnie uważnie.

- Może to odruch, a może nie wszystko się zatarło - powiedział.

Wypiwszy wlazł do wody i nawet kawałek przepłynął, ale potem wylazł na brzeg.

- Zapomniałem o odpływie.

- Teraz nie ma odpływu - zauważyłem.

- Nic nie szkodzi. Może przyjść nagle.

Zaparł się i więcej do wody nie wszedł. Domyśliłem się, o co mu chodzi. Nie umiejąc

dobrze pływać, bał się włazić zbyt daleko.

- Może to i lepiej. Wprawdzie teraz nie sezon na rekiny...

- Rekiny? - zaniepokoił się, a może tylko udawał.

- Nieduże, grenlandzkie. Atakują stadami. Obdzierają człowieka z mięsa w ciągu

dziesięciu minut.

Obrzydziłem mu kąpiel do reszty. Przed wieczorem popracowaliśmy znowu nad

strychem. Nie dużo, tak z godzinkę. Potem zjedliśmy wystawną kolację. Była butelka wina

Chatenau, (Maciek wyciągnął ją spod wanny, przeczytawszy najpierw instrukcję od hrabiego

którą znalazł na skrzynce z bezpiecznikami) i końska kiełbasa. Wino było całkiem kwaśne, to

się chyba nazywa fachowo wytrawne. To określenie dobrane jest wyjątkowo dobrze, bo

faktycznie może wytrawić wszystkie wnętrzności. Ale gdy się człowiek przyzwyczaił to było

nawet znośne. Maciek pociągał je ze szklanki z miną konesera. Jak się zdążyłem zorientować

miał talent aktorski. Wreszcie poszedłem spać. Miałem nadzieję, że przyjdzie we śnie ta ładna

Łesia, ale nie udało się. Zamiast niej przyśniło mi się, że pracowałem w fabryce pułapek na

myszy.

KONIEC ZESZYTU PIERWSZEGO

16 lipca, sobota Bodo Norwegia.

Obudziłem się w bólu. Rana postrzałowa na ramieniu pulsowała nieznośnie. Zdarłem

plaster i popatrzyłem uważnie. Zgodnie z przewidywaniami Maćka zaropiała lekko i

napuchła. Coś trzeba było z tym zrobić. Mogłem oczywiście pójść z tym do lekarza, ale

byłem dziwnie pewien, że w przypadku postrzału tajemnica zawodowa nie obowiązywała.

Maciek spał jeszcze. Siadłem na rower i pojechałem do Geitvagan. To była dobra

okazja dla poszerzania znajomości. Rana reagowała na każdy wybój, do tego droga okazała

się być dłuższa niż mi się wydawało. W końcu dotarłem. Miasteczko było nieduże. Sklepiki,

bank, dealer samochodów. Zapytałem policjanta o drogę do gabinetu doktora Roslina.

Wyjaśnił mi jak trafić. Gabinet urządzony był w niedużym domku przy głównej drodze.

Doktor miał chyba dość spaczone poczucie humoru, bo nad drzwiami wisiała imponująca

kolekcja krowich czaszek. Cóż, myślę, że w Polsce taka reklama raczej odstraszałaby, tu

widać ludzie mieli inne poczucie humoru. W poczekalni było pusto, za to z gabinetu

zabiegowego dobiegały odgłosy intensywnej wymiany poglądów. Po chwili wyleciał ze

środka wielki dog, a za nim facet w mundurze. Facet wyglądał na wariata. Za facetem

wyszedł doktor. Był szczupły, wysoki, ciemnowłosy. Był nieco podobny do swojego syna,

(czy też raczej Sven był podobny do niego). Pod nosem miał wąsik, a na nosie okulary w

drucianej oprawce. Jego wiek oceniłem na jakieś czterdzieści pięć lat.

- Czego pan sobie życzy? - zapytał uprzejmie.

- Jestem Tomasz Paczenko.

- Miło poznać, słyszałem co nieco.

- Mam mały problem natury dość prywatnej.

- Proszę. - gestem zaprosił mnie do środka.

Wszedłem.

- Jaki to problem?

- Jako weterynarz powinien się pan znać także na ludziach.

Zdanie było bardzo skomplikowane i chyba coś poplątałem.

- Sugerujesz, że masz jakiś problem zdrowotny? Ja jestem weterynarzem i leczę

zwierzęta. Ludzi nie. Dwa domy dalej jest lekarz.

- Obawiam się, że nie mogę tam iść.

- Proszę pokazać - zażądał.

Zdjąłem koszulę.

- Postrzał - stwierdził. - Muszę zadzwonić na policję.

Tego się obawiałem.

- Proszę nie dzwonić, bo głupio by panu było, gdyby pański syn poszedł siedzieć.

- Co ty sugerujesz?

- Zostałem postrzelony przez strażnika łowieckiego Svena Roslina. Strzelał do mnie w

moim własnym mieszkaniu, i co gorsza mam na to świadka.

Zbladł lekko.

- Celowo?

- Bardziej przez przypadek. Celował w mojego kota. Szyba poszła...

Zamyślił się na dwie sekundy.

- Co zmierzasz zrobić w tej sprawie?

- Nie zależy mi na dużej awanturze. Sam się zemszczę.

- Tylko go nie zabij - mruknął.

W jego oczach zapaliły się figlarne iskierki.

- Zabić nie zabiję. Wymyślę coś subtelnego.

Doktor parsknął śmiechem. Śmiał się dłuższą chwilę.

- Jak cię postrzelił? - zapytał wreszcie.

- Przez okno. To był przypadek, bo strzelał do mojego kota - powtórzyłem.

- Dobrze mówisz po norwesku. Posłuchaj. W ranie zostało trochę śrutu i to wywołało

zakażenie. Niektórzy ludzie są uczuleni w pewien sposób na ołów. Poza tym to ciało obce.

Rozumiesz?

- Tak.

- Muszę to oczyścić i wyjąć śrut, ale nie mam, żadnego środka znieczulającego

miejscowo, który byłby bezpieczny dla ludzi.

- No to bez znieczulenia.

- To będzie bolało. Mocno bolało.

- Jestem Polakiem. Powinienem znosić ból z honorem.

To zdanie też mi się poplątało. Ale zrozumiał. Wziął skalpel, wymienił w nim ostrze i

zdezynfekował mi ramię jakimś środkiem w sprayu. Już to było dość nieprzyjemne. Dalej

poszło szybciej. Naciął skórę dość głęboko i wydobył z rany śrucinę. Po chwili drugą. Chciało

mi się wyć, ale zacisnąłem zęby. Męczył mnie przez jakieś pięć minut, a potem posypał

zasypką, która też była paskudnie paląca.

- Zuch chłopak - powiedział. - Nawet nie pisnąłeś. Swoją drogą skórę masz jak na

nosorożcu. Dwa razy grubsza niż normalnie.

- Mam wysoki próg bólu.

- Mimo wszystko. Tak więc umówimy się tak. Ja nie biorę za zabieg ani grosza, ty w

zamian, zamiast donieść na Svena załatwisz to we własnym zakresie.

- Dokładnie tak. I nie zrobię mu specjalnej krzywdy.

- Ludzie na poziomie zawsze się dogadają.

Zaliczył mnie do swojej grupy. Klasa średnia. Moja klasa. Przez moment nawiązała

się miedzy nami nić porozumienia. Podziękowałem pożegnałem się i wyszedłem. Przed

budynkiem wpadłem na tego faceta w mundurze. Tym razem był bez psa, a za to niósł

strzelbę. Dwaj policjanci nadbiegli cicho, rozbroili go i skuli kajdankami. Wszystko rozegrało

się błyskawicznie.

- Biedny pułkownik - zauważył jakiś stary mężczyzna niosący kota w koszyku. -

Znowu mu odbija.

Wskoczyłem na swój rower i pojechałem do domu. Ból ustąpił prawie całkowicie. W

domu byłem o dziewiątej. Maciek siedział na strychu i robił elektrykę. Widocznie przez cały

okres mojej nieobecności przybijał deski, a teraz zajął się dalszą działalnością. Strych

wyglądał już całkiem nieźle. Przez środek biegł korytarz z którego prowadziły drzwi do

ośmiu pokoi położonych na prawo i lewo od niego. W pokojach nie było wprawdzie ścianek

działowych, ale za to było światło. To znaczy prawie było.

- Jak ci idzie? - zapytałem.

- Coś mi tu nie kontaktuje - powiedział wbijając w złącze śrubokręt.

Żarówki zamigotały, a z oprawki śrubokręta poszedł dym. A potem wywaliło korki.

- Na pewno wiesz, jak to zrobić? - zainteresowałem się.

- Obrażasz mnie. Pamiętasz stodołę Osiuka? Tą, która się spaliła? A, przepraszam... Ja

tam robiłem oświetlenie elektryczne.

No i nic dziwnego, że spłonęła. Na szczęście jak mi potem wyjaśnił żartował z tą

elektryką. Stodoła Osiuka spaliła się na skutek samozapłonu umieszczonej w niej gorzelni

samogonu. Każdemu co jego. (Podobno podpalili ją milicjanci, bo nie chciał im płacić

procentu od zysków). Do obiadu mój przyjaciel skończył i zawołał mnie na oględziny.

Instalacja wykonana była perfekcyjnie. A światło w pokoju można było zapalać zarówno

kontaktem koło drzwi, jak także tym, koło ściany schowka. Gdyby ktoś w nocy obudził się i

bał się duchów, to mógł bez trudu włączyć prąd, posługując się przełącznikiem, znajdującym

się obok łóżka. Ale z własnego doświadczenia wiedziałem, że gdy budziłem się w nocy po

jakichś koszmarach to nie zapalałem nigdy nocnej lampki, bo bardziej bałem się tego, co

mógłbym zobaczyć po włączeniu światła.

Zabrałem się za robienie obiadu. Byłem trochę zamyślony, toteż dopiero głośny plusk

dobiegający z garnka zwrócił moją uwagę. Zajrzałem i zamartwiałem. W zamyśleniu

pomyliłem grochówkę z mielonką dla kotów. Zakląłem cicho i soczyście. A potem poszedłem

po rozum do głowy. Z rupieciarni przyniosłem mikser, który na dniach naprawiałem.

Przyczepiłem mu przystawkę do robienia sałatek i uruchomiłem go. Zawył jak syrena

przeciwmgielna, ale ruszył z miejsca. Zanurzyłem go w garnku. Mielonka wolno zaczęła się

rozdrabniać. Niestety po zaledwie paru minutach od włączenia z miksera zaczął wydobywać

się dym. Wyszarpnąłem wtyczkę z kontaktu. Rozkręciłem go zręcznie. Tak jak

podejrzewałem zapaliła się znajdująca się w środku tektura. Wywaliłem ją na aut i skręciwszy

urządzenie do kupy wpuściłem je do garnka.

Tym razem nie poszedł już dym, a za to mechanizm przetopił dno i wpadł do zupy.

Wyrwałem ponownie wtyczkę i wydobywszy go za kabel wyniosłem do rupieciarni ze

szlachetnym zamiarem uruchomienia go w jakiejś wolnej chwili ponownie. Potem

pościerałem bryzgi grochówki ze ścian, (chlapało trochę przy tej robocie). Właśnie

kończyłem gdy przyszedł Maciek.

- Warto by coś przekąsić.

Mikser hajcując się wydzielił dużo dymu, ale w całym mieszkaniu cuchnęło spaloną

izolacją.

- Tak nadymiłeś, że nawet zupę czuć palonym plastikiem - powiedziałem na wszelki

wypadek.

- Jak się chce mieć oświetlenie na piętrze to tak bywa - zauważył sentencjonalnie.

- No trudno. Zjedzmy.

Nie było to takie złe. Nawet jeśli w tej mielonce były zdechłe konie to nie dało się ich

wyczuć. Obserwowałem twarz kumpla usiłując odgadnąć, czy smakuje, czy nie, ale on jadł

zupełnie spokojnie, a nawet z apetytem. Nagle zakrztusił się. Przez chwilę obracał coś

językiem a potem wyjął z ust kółko zębate.

- Co to jest do licha? - powiedział. - Taka zupa może zabić człowieka. - Dla robotów

kółka zębate na obiad!

- Cholerni kapitaliści nadziewają blachą mielonkę dla kotów. - zawtórowałem mu w

swoim oburzeniu.

Maćka ruszyło po minucie.

- Co nadziewają? - zapytał słodziutko.

Nie mogłem się przyznać. To był mój kumpel, ale mimo wszystko mogło to być

niebezpieczne.

- Grochówkę - powiedziałem niewinnie.

- Zrozumiałem „grochówkę z kotów”.

- Musiałeś się przesłyszeć.

- Pewnie tak - zgodził się bez przekonania i od tej chwili patrzył na talerz

podejrzliwie.

Po obiedzie poszedłem nad morze, a Maciek wrócił do pracy. Podział obowiązków.

Każdy z nas robił to, co umiał robić najlepiej. I to co lubił robić. Ja kochałem samotne

spacery nad brzegiem morza. Maciek kochał stolarkę. Różniliśmy się, ale pasowaliśmy do

siebie, tak jak różnie naładowane blaszki przyciągają się wzajemnie. Tak jak porządna

dziewczyna z dobrego domu zawsze znajdzie sobie chłopaka, który jest kawałem drania. Ale

takie są prawa rządzące wszechświatem.

Znalazłszy się nad morzem zzułem buty i skarpetki po czym usiadłem na kamieniu i

pozwoliłem, aby lodowata woda zamknęła się wokoło moich stóp. Chciałem, aby wniknęła w

pory skóry. Słońce ogrzewało mnie swoimi promieniami, a mewy wrzeszczały mi nad głową.

Powinienem być szczęśliwy, ale z niezrozumiałych przyczyn nie byłem. Wstałem poszedłem

do lasu i rzuciłem się na mech. W nozdrza uderzyła mnie woń ziemi. Wydało mi się to w

pierwszej chwili dziwne, ale potem zrozumiałem, że do tej pory nie mogłem jej wychwycić,

bo tłumił ją silny zapach morza. Zamknąłem oczy i odpłynąłem.

Biegłem po zaoranym polu w dół ku wsi. Zapach świeżo zaoranej ziemi był wszędzie

wokoło mnie, wypełniał cały wszechświat. Wieś była dziwna. Kurne chałupy wrastały w

ziemię. Z krzywych ścian odpadała polepiająca je glina. Czułem w sobie zmęczenie młodej

klaczy i lęk przechodzący w panikę. Gdzieś z tyłu słyszałem (słyszałam?) głosy ludzi.

Obudziłem się na skutek chłodu. Leżałem w dziwnej pozycji, na brzuchu, nogi i ręce

podciągnięte miałem pod siebie. Silny skurcz ściągnął mi nadgarstki prawie wyłamując je ze

stawów. Rozciąłem sobie wargę. Przez sen znowu gryzłem trawę. Z domu dobiegały mnie

dźwięki piłowania. Widocznie przyjaciel mój pracował. Poczułem wyrzuty sumienia, że on

haruje, podczas, gdy ja wyleguję się na mchu, ale zaraz ucichły. Wstałem i poszedłem mu

pomóc. Wszedłem do domu. W powietrzu unosiła się mgiełka trocinowego pyłu,

dominującym zapachem była woń świeżego drewna, i starego drewna, gnijącego drewna i

nasmołowanego drewna. Zapach bejcy był nikły, ale też zdołałem go wychwycić. Dopiero po

chwili poczułem ostrą woń potu i jakby jeszcze czegoś innego. To ja tak śmierdziałem. Mój

kumpel pogwizdując ciął piłą ramową deskę, po linii narysowanej ołówkiem.

- Przyda ci się do czegoś niewykwalifikowany pomocnik? - zapytałem.

Zastanowił się na chwilę.

- Pomoc zawsze może się przydać - powiedział - Ale teraz mam akurat ochotę zrobić

sobie krótką przerwę. Tak mniej więcej do jutra. Zanieś te deski na strych i myślę, że na

dzisiaj starczy.

Zaniosłem. Musiałem obrócić wiele razy. Po skończonej pracy wyszliśmy przed dom.

- Chyba zbiera się na burzę - zauważył Maciek. - To dobrze, bo odświeży powietrze.

Mały sztormik od czasu do czasu jest rzeczą pozytywną. Pożądaną.

- Chyba oszalałeś! Mały sztormik, jak to określiłeś może i oczyści powietrze, ale my

tego nie poczujemy, bo przystrojeni w wodorosty będziemy leżeli tam na dnie.. - wskazałem

gestem lekko wzburzone morze przed nami.

Ożywił się, a wyraz apatii zniknął z jego twarzy.

- Dlaczego? - zaciekawił się.

- Dlatego, że ten sztorm rozwali tą budę na kawałki, a my wraz z łóżkami na

grzbietach fal popłyniemy...

- Wyobraźnia cię ponosi mój kumplu. Wyobraźnia jest twoim podstawowym

wrogiem.

- Dlaczego..?

- Ta buda Tomaszu wytrzymała już wiele sztormów. I ciągle stoi. Nowa podłoga na

strychu zwiększyła jej stabilność. A te deski na froncie. Hmm... niefachowo przybite, ale też

spełnią pozytywną rolę. Zresztą, może nie będzie żadnej burzy.

Pawcio opowiedział mi później, że pewnego lata w Wojsławicach Maciek

przepowiedział, że niedługo spadnie deszcz, i rzeczywiście nie minęły dwa tygodnie i deszcz

spadł. Od tamtej pory uważał się za eksperta od przepowiadania pogody.

- Będzie burza - powiedziałem.

- Aha - zgodził się, bowiem myślał już o czymś zupełnie innym - Nie widziałeś

mojego psa?

- Może się utopił? - gdy byłem lekceważony narastała we mnie złośliwość.

- Możliwe - zgodził się bez sprzeciwów. - W którym miejscu wrzuciłeś go do wody z

kamieniem u szyi?

Nie byłem pewien, czy jest to żart, czy też nie. Z wyrazu twarzy nie mogłem nic

odczytać, zresztą nigdy nie byłem w tym specjalnie dobry.

- Może powinniśmy wrócić do domu, bo coś mi się zdaje, że ta pogoda rzuca ci się na

umysł - powiedziałem życzliwie.

Prychnął dziwnie, ale został przed domem, gdy ja wróciłem i wdrapawszy się na swój

strych rzuciłem się na łóżko. W oczach miałem ciemność. W umyśle też. Wywiesiłem na

drzwiach kartkę:

Nie przeszkadzać!

I spokojnie walnąłem się spać. Przyśniła mi się dziwna scena. Siedziałem pod stołem i

bawiłem się jakimiś ścinkami papieru. Musiałem być bardzo mały, miałem może sześć lat, i

sam nie wiem jak to się stało, że pamięć moja przechowała ten kawałek rozmowy,

prowadzonej po ukraińsku. Może po prostu rozumiałem wtedy trochę ten język.

- Rozwija się szybciej niż jego siostra - powiedział ktoś. Znałem skądś ten głos, ale nie

wiedziałem do kogo należy.

- Udane dzieci. Może chociaż jedno przeżyje.

Gdy obudziłem się w środku nocy zapisałem starannie, słowo po słowie,

przeczuwając, że jest to ważne, choć jeszcze nie wiedziałem dlaczego. I może lepiej by się

stało, gdybym nigdy nie dowiedział się szczegółów.

17 lipca niedziela.

Około szóstej rano z objęć Morfeusza wyrwała mnie koszmarnie kudłata zmora, która

wlazła pod kołdrę i zaczęła mnie podgryzać. Zerwałem się półprzytomny i silnym wymachem

nogi uwolniłem się od uzębionej paszczęki. Zmora poleciała w kąt i zaskomlała, ale już

próbowała się odgryzać, więc zarzuciłem na nią kołdrę i poddusiłem. Zmora broniła się,

zaciekle, ale ja w międzyczasie na tyle oprzytomniałem, że zrozumiałem, iż jest to parszywy

kundel mojego przyjaciela - Gucio, który widocznie wcale nie utopił się poprzedniego dnia.

Kanalia, nie pies. Pozbawił mnie odrobiny tak ciężko zapracowanego odpoczynku. Należało

go surowo ukarać.

Złapałem go na ręce i zniosłem na parter. Po drodze obślinił mnie szczodrze po

twarzy, co zniosłem z trudem, bo zazwyczaj od takich psich czułości robiło mi się mocno

niedobrze. Rozważałem nawet, przez chwilę, czy przypadkiem nie należałoby go utopić, ale

potem zrezygnowałem, z tego ambitnego planu. Wszystko co już raz zaczęło żyć ma prawo

do życia, za wyjątkiem oczywiście niektórych szkodników, komunistów i nauczycieli.

Swojego czasu zarąbałem na śmierć, w ogródku domu dziecka, turkucia podjadka. Właściwie

to czytelnik może się w tym miejscu uśmiechnąć z politowaniem, że traktuję to jak jakiś super

wyczyn, więc na marginesie powiem, że wsoliłem mu osiem razy na płask łopatą, zanim

przestał się ruszać.

Umieściłem kundla w szafce stojącej na podłodze w kuchni i podparłem jej drzwi

stołkiem, aby nie mógł się wydostać, po czym wróciłem do łóżka i ponownie zapadłem w

słodką drzemkę. Śniło mi się, że znalazłem złotą dwudziestorublówkę, gdy obudził mnie

Maciek.

- Tomasz! - zawył. - Zabiję cię za to, co zrobiłeś z moim psem!

- Jakim psem? - zdziwiłem się. - Nie wiem nic, o żadnym psie.

- Dlaczego go wsadziłeś do lodówki?

- Jakiej znowu lodówki? Masz urojenia maniakalne! Nikogo nigdzie nie wsadzałem.

- No dobra, nie do lodówki. To ty masz urojenia maniakalne, jesteś neurotykiem u

którego skrytość charakteru uniemożliwia przewidzenie zachowań! Jeśli nie ty, to kto go tam

wsadził?

- Pewnie sam wlazł. I się zatrzasnął.

- I podparł drzwi stołkiem? Wyjaśnij mi but' łaska czego on tam szukał?

- Pewnie był głodny.

- No dobra. Pomińmy to, nic mu się na szczęście nie stało. Kiedy wstaniesz?

- Wstać? Nie, nie mam zamiaru. Zapadam w sen zimowy - oświadczyłem z godnością.

- Będziesz się wylegiwał do południa?

- Tak. Muszę odespać wizytę twojego pupilka.

- Ach tak? Więc gdy biedny samotny piesek przychodzi trochę się pobawić, to dla

ciebie powód, żeby go katować. Jak się chla całą noc, to potem może się człowiekowi

wydawać, że zarzyna świnię w chlewiku, a rano znajduje teściową utopioną w wannie!

- Sugerujesz, że byłem pijany?

- Nic nie sugeruję.

Po wczesnym obiedzie poszliśmy do miasta. Teoretycznie szedłem na pocztę, bo

chciałem obejrzeć miejscowe pocztówki, ale mój kumpel zwrócił mi uwagę na jakieś

zamieszanie.

- Jakiś jarmark - zauważył. - Coś się dzieje.

Dostrzegłem kilku policjantów przepychających się przez tłum.

- Pewnie kogoś zabili - wyraziłem swoje przypuszczenie. - Ale możemy zobaczyć.

- Przyjedzie telewizja! - zapalił się Maciek.

- Może.

Ruszyliśmy w kierunku gęstniejącego tłumu. To dziwne, jak bardzo wszelkie

nieszczęśliwe wypadki przyciągają ludzi. To nie był wypadek. To był jakiś festyn połączony z

targiem. Coś na kształt naszego Jarmarku Dominikańskiego w Gdańsku. Było tłoczno i

wesoło. Ludzie przepychali się na różne strony, a gdzieś dalej grała muzyczka.

- Weźmiemy udział? - zapytał mój towarzysz.

- Bo ja wiem? A co się właściwie robi na takim festynie?

- Nie mam pojęcia. Chyba należy się bawić.

- Jak?

- Napijmy się piwa. Jeśli wypijemy go odpowiednio dużo, to nie będziemy musieli się

nad tym zastanawiać. Pomysły same nam przyjdą do głowy.

- Raczej uderzą.

- Ciekawe jaką tu mają izbę wytrzeźwień - chyba zażartował.

Zaczęliśmy buszować po kramach w poszukiwaniu czegoś ciekawego. Maciek właśnie

wdał się w pogawędkę z jakąś dziewczyną, która sprzedawała wyroby z rogu renifera, (choć

nie mam pojęcia jak się dogadywali), gdy niespodziewanie w tłumie niedaleko mnie pojawił

się zamęt i rozległo się kilka przestraszonych okrzyków, po czym spomiędzy lasu ludzkich

nóg wyskoczył wielki wypasiony rotweiler. Wpadł na mnie zwalając mnie z nóg i rzucił się

do gardła stojącej obok mnie nieletniej kici. Zerwałem się na równe nogi i rzuciłem się

pędem. Durni potomkowie wikingów nawet się nie poruszyli. Kopem zrzuciłem psa z leżącej

na ziemi dziewczyny. Zostawił ją i obrócił się w moją stronę. Wyglądał jakby był wściekły.

Przysiadł na moment na zadzie po czym skoczył. Wyprowadziłem wysoki kopniak, który

trafił go w żebra, w chwili, gdy już leciał. Odrzuciło go na moment na bok, ale niemal

natychmiast poderwał się z ziemi. Tym razem ten manewr nie wyszedł mi. Zdążyłem jedynie

zasłonić ręką gardło. Siła zwierzaka rzuciła mnie na wznak. Uderzenie o ziemię było tak

silne, że zobaczyłem przed oczyma wszystkie gwiazdy, kilku aniołów, a w uszach zabrzmiały

mi dzwony wzywające na sąd ostateczny. Deja vu! Nie wiadomo skąd nadleciały pocisk

śrutowy rozsadził psu koniec mordy na kawałki. Konkretnie przednią część pyska miej więcej

do oczodołów. Drugi strzał wyrwał mu cały bok. Poczułem ulgę i straciłem przytomność.

- Ja was, sukinsynu, powieszę wszystkich na suchej gałęzi! - darł się ktoś.

- Tego psa należało zabić gdy tylko się urodził! Jako strażnik łowiecki...

Rozpoznałem ten drugi głos. To mówił ten szpieg z KGB Sven. Teraz dopiero zdałem

sobie sprawę z tego, że ktoś delikatnie mną potrząsa.

- Tomasz wstawaj do cholery, nie rób wiochy - poradził mi ktoś życzliwie w moim

ojczystym języku.

Z głębin niepamięci wypłynęło nazwisko właściciela głosu. Maciej Wędrowycz. I

nagle pojawił się przebłysk. Leżę na plecach trzymam psa na wyciągniętych rękach za obrożę.

Rwie mi się do gardła. Gdzieś kawałek ode mnie pada strzał. Człowiek z karabinem wyrasta z

ciemności i bierze potężny zamach kolbą.

- Pan pozwoli kajdanki Kapitanie i niech pan do pioruna nie stawia oporu, bo tylko

będzie gorzej.

- Tylko nie kajdanki. Zabieraj te łapy! Mam Legię Honorową!

Jaki kapitan? - zdziwiłem się.

Wydało mi się to na tyle ciekawe, że otworzyłem oczy, aby sobie na niego popatrzeć.

- Dochodzi do siebie - powiedział ktoś.

- Jesteś w Bodo Tomaszu - powiedział Maciek.

- Wiem jak się nazywam - wyjaśniłem z godnością, choć niekoniecznie na temat.

Dał mi rękę. Wstałem. Obok dwaj policjanci spisywali zeznania Svena. Tłumaczył im,

że bronił mnie przed psem i dlatego użył broni, a oni uspokajali go mówiąc, że słusznie

postąpił.

- Gdzie dziewczyna? - zapytałem.

- Jaka dziewczyna? - zapytał przyjaciel.

- Ta którą ...

- Zwiała, gdy tylko skoczył na ciebie, ale pewnie gdzieś się tu kręci. Właściwie to

mogłaby podziękować.

- Za młoda, żeby dała mi buzi w podzięce.

Podszedł do mnie policjant. Był młody i sympatyczny.

- Nic ci nie jest? - zapytał.

- Nie, tylko w głowie mi się kręci. Zaraz dojdę do siebie.

- Mogę prosić pana dokumenty?

- O co jestem oskarżony? Ja tego psa odkupię...

- Nie, nie, o nic nie jesteś oskarżony. Po prostu sporządzamy protokół zajścia.

Podałem mu legitymację. Przepisał coś i oddał mi. Podszedł Sven.

- Nic ci nie jest?

- Nie...

- Przyjmiesz tą akcję jako przeprosiny?

Zamyśliłem się.

- Dwa razy w ciągu ostatnich dni moje życie znalazło się w zagrożeniu -

powiedziałem. - Przyjmuję przeprosiny.

Maciek musiał zrozumieć, bo zrobił minę pełną ubolewania i popatrzył w zadumie na

niebo.

- Chodźmy stąd - poradził szpieg. - Odetchniemy trochę świeżym powietrzem i od

razu ci się poprawi.

Nie mogłem nie przyznać mu racji.

- Co to za kapitan, którego zabrali? - zapytałem.

- Dyrektor Teufel - wyjaśnił Sven. - Tak go niektórzy tytułują. Moim zdaniem

niepotrzebnie. A co do tego zabrania to nie zabrali go tylko spisali personalia. Kij wie po co,

bo i tak, każdy go tu zna.

- Aha.

- Chodź do portu.

Mój szpieg mówił po niemiecku, tak, aby Maciek mógł go zrozumieć. Za to ja ledwo

rozumiałem.

- A co z psem? - zapytał.

- Zawiozą go do nas na sekcję. Chociaż nie, pewnie weźmie go miejscowy szpital.

Pogryzł kilka osób, będą chcieli sprawdzić, czy nie jest wściekły. Czy nie był wściekły.

- Czy to możliwe? Przecież jest martwy, a z tymi zmianami na mózgu to podobno

przesąd...

- Jeśli nie widać zmian na mózgu to można zrobić rozmaz płynu rdzeniowego i pod

mikroskop elektronowy.

- Aha.

W tym momencie z ulicy obok wybiegł dyrektor Teufel. Przykro było na niego

patrzeć. Włosy na głowie miał zmierzwione a w oczach najczystszy obłęd. Chyba za wcześnie

go wypuścili.

- Tu jesteście mordercy psów! - zawył. - Ty Sven niech ci się nie wydaje, że jak masz

strzelbę i legitymację, to możesz bezkarnie zabijać psy na ulicach!

- Dawno już trzeba było go odstrzelić. Tak głupiego i agresywnego bydlęcia...

- Zamknij się. Wytoczę ci proces! Wybulisz sto tysięcy koron odszkodowania!

Będziesz mi ustępował z drogi jak wszyscy w tym mieście! Będziesz mnie szanował...

- Nigdy. Niech się panu nie wydaje, że ktokolwiek tu pana szanuje. Po prostu to naród

tchórzem podszytych fajtłapców, i starają się schodzić z drogi niebezpiecznemu wariatowi!

- Komendant niemieckiej obrony miasta gdy kapitulował przed nami wyraził mi swoje

najgłębsze uznanie.

- Tak, nie trudno mu było podlizywać się, gdy walczył o życie. A mnie tata opowiadał,

że wcale nie wyrażał uznania tylko bluzgał po niemiecku, za co go utopiłeś w porcie.

- To potwarz!

- Kotwicę do nóżek i chlup. W środku nocy, żeby mieszkańcy nie widzieli. A potem

mówiło się, że odesłaliście go na południe przed trybunał.

- Był legalnie sądzony i stracony jako zbrodniarz wojenny.

- Tak, oczywiście. Co zrobimy w sprawie tego psa?

- Słucham propozycji.

Dyrektor nagle się opanował.

- Zwolni pan mojego kumpla na pół roku z opłat za naukę w swojej uroczej szkółce...

- Co!? Jak śmiesz!

- Pies został zdaje się poszczuty?

- Niech cię piekło pochłonie!

- I wzajemnie panie dyrektorze.

Teufel odwrócił się na pięcie i pobiegł ulicą. Po chwili nie było po nim śladu. Szpieg

splunął ponuro.

- Skąpiec - rzucił za oddalającym się.

Kupił trzy puszki piwa, irlandzkiego, usiedliśmy sobie na granitowym nabrzeżu i

stuknęliśmy się puszkami, co było dosyć trudne, ale wykonalne. Wypiliśmy. Świat stał się

odrobinę weselszy.

- Pokój i przyjaźń - powiedział szpieg.

- Aha - zgodziłem się.

- Ja tam bym się nie zgadzał - powiedział Maciek. - Nacjonalizm słowiański nie

powinien znać wybaczenia wobec ras germańskich, no ale trudno.

Spędziliśmy przyjemnie parę chwil. Maciek śpiewał czastuszki po ukraińsku, ja

wybijałem rytm piętami o kamień, a Sven czyścił swoją flintę. Było mi dobrze. Siedziałem na

ciepłym kamieniu. Na lewo ode mnie siedział mój niedoszły zabójca, że o kocie nie

wspomnę, a obecnie sympatyczny jak dawniej prywatny szpieg. Po prawej stronie siedział

także mój serdeczny przyjaciel. Uspokoiwszy nerwy zaproponowałem powrót na festyn, co

moim towarzyszom bardzo się spodobało. Na jarmarku rozeszliśmy się, bo Sven spotkał

jakiegoś znajomego i poszedł z nim na jedno piwko, przykazawszy mi przedtem, żebym nie

dał się zabić pod jego nieobecność. Maciek poszedł pooglądać sobie stare meble wystawione

obok na aukcję, bo jako stolarza nęciły go ich szczegóły konstrukcji, ja zatrzymałem się przy

stoisku, na którym handlowano medalami, odznaczeniami i innym tego typu barachłem.

Grzebiąc w stosie różnych rupieci znalazłem coś dla siebie. Wpadł mi w oko nieoczekiwanie.

Śliczny filigranowy kolczyk, złoty ze zwisającym szmaragdem w kształcie łzy. Poprosiłem

faceta o lupę i obejrzałem go uważnie. Nie miał nawet prób.

- To złoto? - zapytałem.

- Nie, to tombak - wyjaśnił sprzedawca. - Robi je u nas taki jeden złotnik. Zgubiłem

gdzieś drugi. Kosztuje dziesięć koron.

- Ajaj. Jestem ubogim studentem który musiał uciekać ze swojego kraju...

- Za młody jesteś na studenta. Ile dasz?

- Może pięć koron.

- Czekaj. Ty jesteś tym Polakiem?

- Aha.

- Masz jakieś polskie monety?

Wydobyłem z kieszeni portfel i wygrzebałem z niego złotówkę, piątkę i dwudziestkę z

Nowotką.

- Tylko tyle.

- Zamienimy się?

Dobiliśmy targu. Nie miałem wprawdzie dziurek w uszach, żeby go nosić, zresztą

uważałem to za zupełnie niemęskie zachowanie, ale kolczyk spodobał mi się bardzo. I nie był

drogi.

- Tomaszu, pozwól tu na moment - z zamyślenia wyrwał mnie głos mojego kumpla

Maćka.

- Co się stało? - zapytałem odwracając się w jego stronę.

- Coś niesamowitego. Masz forsę?

- Mam kupić szafę? Czy może kredens? Obawiam się, że mnie na to nie stać.

- Fotele. Zresztą co ja ci będę mówił, chodź to sam zobaczysz.

Istotnie na niewielkim podium stało trochę mebli.

- Numer dwadzieścia jeden! - krzyknął licytator. - Para foteli z wczesnych lat

trzydziestych. Palisandrowy szkielet, angielskie sprężyny, pokrycie skóra wołową, stan

zachowania średni. Cena wywoławcza tylko sto koron, za oba! Kto da więcej?

- Sto dziesięć! - krzyknąłem, bo fotele spodobały mi się od pierwszego wejrzenia.

- Dwieście! - krzyknął ktoś za moimi plecami.

Obejrzałem się. Niedaleko mnie stał Teufel.

- Dwieście dwadzieścia - krzyknąłem.

- Pięćset - zawył dyrektor szkoły.

- Tysiąc - usłyszałem gdzieś z przodu drwiący głos Svena.

- No dalej - ponaglił mnie Maciek.

- Nie mam więcej forsy - wyjaśniłem.

Zmarkotniał.

- Tysiąc po raz pierwszy! - obwieścił licytator.

- Dziesięć tysięcy - zawył Teufel.

Zapadła grobowa cisza. Prawie dwa tysiące dolarów.

- Dziesięć tysięcy po raz pierwszy, po raz drugi po raz trzeci. Sprzedano! - krzyknął

licytator waląc młotkiem.

Dyrektor obwieścił całemu miastu swój tryumfalny uśmiech i poszedł płacić. Przez

tłum przepchnął się pomocnik licytatora, który do tej pory wnosił na podium, różne

przedmioty.

- Nie kupiliście foteli - zagaił. - Ale może mam, coś co się wam spodoba.

- Nie mam dużo pieniędzy - zastrzegłem się.

- Nie będzie wiele potrzeba - zapewnił.

Poszliśmy za nim. Za straganami stała ciężarówka, a na niej dwa identyczne fotele,

tyle tylko, że bardziej sfatygowane.

- Co o tym powiecie? - zapytał - Wymagają wprawdzie remontu, ale kosztują tak samo

jak tamte. Sto koron.

- Ładne, ale jestem tylko ubogim emigrantem. Nie dałoby się tak pięćdziesiąt koron za

oba?

- Właściwie to dlaczego by nie.

- Głupi pomysł sprzedawać je poza licytacją - powiedział Maciek po niemiecku. -

Gdyby je wystawić na sprzedaż zanim ten facet sobie pójdzie, to możnaby wycisnąć z niego

jeszcze raz.

- Chciwość zgubą frajerów - powiedział facet. - Zresztą zarobiliśmy więcej niż

zakładaliśmy w najśmielszych przypuszczeniach. Więc niech wam będą na zdrowie. Tylko

wymknijcie się tak, żeby was nie zobaczył, bo będzie nieszczęście.

Nagle niespodziewanie spostrzegłem, że go rozumiem. Zaskoczyło mnie to

kompletnie. Zastosowaliśmy się do rady faceta. Fotele miały kółka, dzięki czemu aż do

żużlówki nie mieliśmy z nimi dużych problemów. Potem prowadzić je było znacznie trudniej.

W połowie drogi dogonił nas szpieg.

- Ojej? - zdziwił się na widok naszego zakupu. - Skąd to macie?

- Kupiliśmy od dyrektora - wyjaśniłem z godnością. - Bał się, że żona go nie wpuści

do domu z tymi gratami.

- Nie wierzę ci. To nie są te same. A tak swoją drogą to nie macie się czego bać. Ten

kundel nie był wściekły.

- Nie będziemy musieli brać zastrzyków - powiedział mój koleś z ulgą.

- Nie lubisz zastrzyków - powiedział szpieg domyślnie.

- Raz już miałem i takiego bólu więcej nie wytrzymałbym.

Przełożyłem jego słowa.

- Jakiego bólu? Przecież to prawie bezbolesny zabieg.

- Jak to bezbolesny? - zdenerwował się Maciek - Wbija się aż do jelit, można kota

dostać!

- Do jelit?!

- A jak ? - teraz z kolei ja się zaciekawiłem.

- Normalnie trzy zastrzyki dożylne. Nie słyszałem, żeby zastrzyki głębokie były

stosowane później niż we wczesnych latach pięćdziesiątych.

- Europa - szepnął Maciek, gdy przełożyłem mu. - Jesteśmy zapóźnieni o czterdzieści

lat.

Wróciwszy zjedliśmy sobie lekki obiad. Po obiedzie Maciek poszedł trochę

popracować, choć protestowałem przeciw temu z uwagi na świąteczność dnia. Nie udało się

go jednak przekonać. Kiroshi, pracujący do upadłego. Odpocząwszy poczytałem sobie trochę

po norwesku, co było trudne, ale potrzebne. Po kolacji siedliśmy w bibliotece przy

odnowionym stole. Maciek wyjął ze swojej walizki dziwna skórzana saszetkę.

- Co pamiętasz? - zapytał.

- Dzisiaj przypomniałem sobie jak oberwałem w głowę. Poszczuli mnie psem,

wcześniej.

Kiwnął poważnie głową.

- No to do dzieła.

Wyjął z saszetki pierwsze zdjęcie i położył przede mną. Popatrzyłem uważnie.

Przedstawiało chłopca w indiańskim piuropuszu na głowie. Za pasek zatknięty miał

tomahowk, wykonany z kawałka wapiennej skały.

- To ja.

Kiwnął głową i położył obok drugie zdjęcie. Przedstawiało trzech chłopców

przebranych za Indian. Za nimi znajdował się nieduży szałas.

- Ja i ty. A kim jest ten trzeci? Pawcio?

- Przypominasz sobie cokolwiek?

- Nic. Ale teraz przynajmniej wierzę, że faktycznie spotkaliśmy się wtedy.

Westchnął i położył kolejne zdjęcie. Tym razem to był on. Stał koło jakiegoś dziwnie

ubranego staruszka na tle zbudowanej z belek ściany domu.

- Nic - pokręciłem głową.

- Ja i mój dziadek Jakub Wędrowycz.

Położył następne. Tym razem to byłem ja z jakimś staruszkiem.

- I jak? To powinieneś pamiętać.

Za nami w głębi fotografii widać było szopę zbudowaną z belek.

- Szopa - powiedziałem. - Króliki w klatce. Koło klatki szło się do ustępu. W ustępie

przypięta do ściany pocztówka z różą.

Popatrzyłem na niego triumfująco. Śmiał się.

- Bingo! Trafiłeś w dziesiątkę. Co jeszcze?

Zamyśliłem się. Mała komórka pamięci uzyskała połączenie zresztą mózgu, ale nic

więcej z tego nie wynikało. Żadnych więcej śladów. Powiedziałem mu to.

- Na dziś wystarczy. Jutro ciąg dalszy.

- Dlaczego nie od razu?

- Derek mówił jak trzeba porcjować. Gdybym ci wszystko powiedział to nic by to nie

dało. Nawet uszkodzony mózg można zmusić do pracy. Trzeba zmusić do pracy.

- Jedno pytanie. Czy ja znałem niemiecki?

- Oczywiście. To znaczy o tyle o ile. Kurt nas uczył. A co?

- Zrozumiałem co mówisz dziś... Ale jeśli chcę dobrać w pamięci jakieś słowa...

- Spoko. Przypomnisz sobie.

Poszedłem jakoś bardzo wcześnie spać. Sam nie wiem dlaczego, widocznie

wykończyły mnie przejścia tego dnia. I wtedy właśnie przyśnił mi się sen, który przemienił

całe moje życie. Choć właściwie to nic nie zmienił, a jedynie życie go potem dogoniło. Nie,

nie potrafię tej myśli odpowiednio sformułować.

Sen zaczął się dość dziwnie. Biegłem przez długie korytarze. Było ciemno, na dworze

panował zmierzch. Musiałem znajdować się w jakimś pałacu. Biegłem. Okna były

powybijane kamieniami, a z zewnątrz dobiegał niczym pomruk burzy skowyt tłumów.

Wpadłem do niewielkiego pomieszczenia. Pośrodku podłogi płonął stos papierów. Uwijało

się przy nim kilka osób. Wyszarpywali z szaf jakieś skoroszyty i wrzucali je do ognia.

Niektóre tylko trafiały do plecaków stojących opodal.

- Jaka sytuacja na zewnątrz? - zapytała mnie Łesia. Była nieco starsza niż poprzednim

razem, gdy mi się śniła. Musiała mieć jakieś dwadzieścia, może dwadzieścia pięć lat. A może

nawet jeszcze więcej. Uroda jej już trochę przekwitła.

- Nie ma czasu - krzyknąłem. - Spalmy to wszystko. Oni zaraz tu będą!

- Nie da rady palić więcej - odezwał się jeden z oficerów. - Podłoga już się zajęła. Car

nie będzie kontent gdy spalimy jeden z najbardziej reprezentacyjnych budynków...

Zamiast mu odpowiedzieć wywaliłem zawartość szafy na ziemię i rzuciłem w nią

lampą naftową.

- Musimy uciekać, jeśli nie chcecie, aby ten ogień stał się naszym stosem

pogrzebowym! - krzyknąłem.

Kiwnęli głowami i porwawszy plecaki wybiegli.

- Musimy się pospieszyć kochanie - powiedziałem do dziewczyny.

- Właściwie to nawet nie musimy - odpowiedziała poważnie.

- Dlaczego?

- Widzisz przykro mi to mówić, ale to tylko mój sen.

- Co?

W tym momencie uświadomiłem sobie, że ja także śpię.

- To mój sen! - zaprotestowałem.

Popatrzyła na mnie uważnie.

- Jesteś pewien?

- Tak.

- Udowodnij to .

- Nie mam szczerze mówiąc pojęcia jak.

- To zabawne. Rozmawiamy po rosyjsku. Znasz może ukraiński?

- Oczywiście.

- Słuchaj tak mi coś chodzi po głowie. Może skontaktujemy się jakoś gdy się

obudzimy?

- Pomysł sam w sobie genialny. Jesteś śliczna i sympatyczna. Możesz mi podać adres?

- Wolałabym nie. KGB ma chyba zbyt prymitywną technikę, aby wleźć komuś do snu,

ale może lepiej ty powiesz mi gdzie mieszkasz?

- Mieszkam w Norwegii. Miasto Bodo. zapamiętasz?

- Nie wiem. Często gdy budzę się nie pamiętam co mi się śniło. Wiesz, gdzie

jesteśmy?

- Tak. Jesteśmy w Petersburgu, w gmachu sądu na Aptekarskim Ostrowie. Jest

rewolucja październikowa.

- Skąd wiesz?

- Nie mam pojęcia.

- No to chodu!

Pobiegliśmy. Właściwie to głupio, bo na tych schodach mieliśmy spotkać

bolszewików, ale nie miałem jakoś czasu, aby to przemyśleć. Byliśmy już gdzieś na

wysokości parteru, gdy zobaczyliśmy kilkunastu oberwańców biegnących po schodach do

góry. Dobyłem szabli i rzuciłem się na nich, aby wyrąbać sobie drogę. Zawyłem straszliwie i

ciąłem z ramienia. Potoczyła się po schodach odrąbana głowa, obcięta ręka padła na podest.

Dwaj padli z wyprutymi flakami.

Nie krzyczałem już. Rąbałem na odlew. Zginęli wszyscy. Siedmiu rosłych chłopów.

W tym momencie padło z tyłu kilka strzałów. Dziewczyna osunęła się. Kula karabinowa

wyszła jej między oczami. Dobyłem pistoletu i strzelałem do góry w stronę trzech stojących

tam czerwonogwardzistów. Jeden zwinął się jak sprężyna i stoczył po schodach, drugiemu

kula przeszła przez gardło. Trzeci raniony w rękę potknął się, a potem przechylił przez poręcz

i spadł, roztrzaskując sobie głowę o schody dwa pietra niżej. Właśnie miałem zawyć z

radości, gdy gdzieś z dołu padł strzał i poczułem jak kula przechodzi mi przez pierś. Weszła

od tyłu pod prawą łopatką i wyszła przodem. Upadłem. Obudziłem się zlany potem. Była

trzecia nad ranem. Padał deszcz. W ustach miałem zupełnie sucho. Poszedłem do kuchni i

napiłem się wody. Potem położyłem się i aż do rana nic mi się nie śniło.

*

Semen siedział na werandzie domu szamana. Szaman ubrany w spłowiałą żółtą

koszulę huśtał się powoli na bujanym fotelu. Mikrobiolog poszukał wzrokiem córki. Siedziała

nad rzeką i uczyła się od rówieśniczek wyplatać coś z cienkich kolorowych pasków skóry. Jej

siwe włosy przefarbowali na czarno. Ogorzała twarz z wystającymi kośćmi policzkowymi

czyniła ją niezwykle podobną do Indianek. Wrażenie to potęgowały lekko skośne oczy. W

pewnej chwili przerwała wyplatanie. Zerwała pęk trawy i obojętnie włożyła do ust. Dwie

koleżanki siedzące obok nie wykazały zdziwienia.

- Wraca - powiedział Szaman. - Szok już jej mija.

- Dlaczego je trawę? - zapytał Semen. - Zauważyłem to gdy była mała.

- Jej natura ciągnie ją do naturalnego sposobu odżywiania - wyjaśnił Szaman. - To

proste. Gdyby twoje dzieci trafiły do społeczeństwa całkowitych wegetarian, to mimo, że

dieta taka zawiera teoretycznie wszystkie niezbędne składniki potrzebne do prawidłowego

funkcjonowania organizmu, to mimo wszystko czułaby pociąg do pokarmów mięsnych.

Zaciągnął się fajką.

- Dawno już nie widzieliśmy istot jej rodzaju - powiedział wreszcie.

18 lipca poniedziałek.

Obudziłem się trochę nie w sosie. Odgniotłem sobie kręgosłup. Wygrzebałem się z

ciepłego łóżka i poszedłem do łazienki, aby umyć się. W kuchni Maciek śpiewał swoją wersję

hymnu Związku Radzieckiego („Razruszen sojuz rjespublik hołowuczych”). Piosenka ta

zawierała słowa polskie, rosyjskie, ukraińskie i pośrednie zaś gramatyka była tak jak to się

mówi murzyńska.

- Ona miała na imię Łesia - powiedziałem sam do siebie. - Czego się tak wydzierasz? -

zapytałem Maćka przez ścianę.

- Życie jest piękne - odpowiedział.

- E tam. Co w nim takiego pięknego?

- Pomyśl, że nie musimy nerwowo reagować za każdym razem, gdy zechce nam się

pić, bo ta zdechła kundlina wcale nie była wściekła.

- Ach jak mnie to cieszy - oświadczyłem zgryźliwie.

Ale cieszyło. Zrobiliśmy śniadanie. Właśnie byłem w jego trakcie, gdy przyszedł

Sven.

- No cześć - zagadnął po polsku.

Wrażenie było piorunujące, ale dalej mówił w narzeczu swojego plemienia.

- Są do was jakieś kartki w skrzynce.

Poszedłem to sprawdzić. Istotnie w skrzynce siedziały dwie kartki. Jedna była ze

Stanów, do Maćka, drugą było awizo na paczkę.

- Co tam? - zapytał mój kumpel.

- Dostaliśmy paczkę - powiedziałem.

- To nie paczka, tylko przesyłka kurierska - zauważył Sven - trzeba ją odebrać na

dworcu w Bodo w ciągu sześciu godzin.

- Wybierzesz się ze mną? - zapytałem gościa, który siedząc usiłował najwyraźniej

przeniknąć rozumem o czym mówimy. Niezbyt mu się to chyba udawało.

- Chętnie - powiedział. - Skoczyć po rower?

- Tak. Myślę, że nie będzie to na tyle ciężkie, aby nie można było tego wieść na

bagażniku.

Pojechaliśmy. Dworzec kolejowy w Bodo nie był bardzo reprezentacyjnym miejscem

i nawet trochę się rozczarowałem. Weszliśmy do pomieszczenia spedycji bagażowej.

Odbywała się tu właśnie wesoła zabawa polegająca na poskramianiu psa wielkości cielaka,

który mimo kagańca najwyraźniej chciał rozszarpać wszystkich obecnych. Podałem awizo

jedynej nie zajętej zabawą kobitce.

- Ach to ty! - ucieszyła się. - Weź go sobie.

Gestem wskazała bestię.

- To dla mnie?

- Tak. Jest jeszcze paczka.

Ze stosu przesyłek podała mi grubą kopertę. Poszedłem do psa i złapałem go za

smycz. Warknął głucho i groźnie. Pociągnąłem mocno i zdecydowanie. Wstał i poszedł

potulnie, jak gdyby rozumiał, kto tu jest panem. Wyszliśmy ze Svenem i postaraliśmy się w

miarę szybko zagłębić się w lesie.

- Cholera co to za bydlę - zastanawiał się szpieg. - Wielki jak koń.

- Jakaś krzyżówka - zasugerowałem. - Popaśli sterydami to i wyrósł jak się patrzy.

Znowu użyłem polskiego idiomu, przez co musiałem wyjaśnić, że nie chodziło mi

wcale dokąd patrzy pies, tylko raczej jak wygląda. Psisko pozwalało się prowadzić, od czasu

do czasu tylko próbowało się buntować, ale wtedy szarpałem mocniej smycz i pies spotulniał.

Przy furtce rozstaliśmy się. Sven poszedł dalej, a ja skręciłem do domu. Po drodze

machinalnie sprawdziłem skrzynkę. Ku swojemu zaskoczeniu znalazłem wewnątrz jeszcze

jedną kartkę. Znowu do Maćka. Nie zauważyłem jej jakoś poprzednio. Wszedłszy do domu

zostawiłem zwierza w korytarzu a sam wszedłem do biblioteki, gdzie siedział mój kolega i

czytał książkę.

- No hej - powiedziałem rzucając mu kartkę. Złapał i przeczytał pospiesznie.

- Od Sylwii - ucieszył się.

Podrapałem się po nodze w miejscu, gdzie kiedyś dawno dawno temu Maciek

rozharatał mi ją szablą.

- Pamiętasz! - ucieszył się.

Zatrzymałem się wpół kroku.

- Rany boskie - szepnąłem. - Waliliśmy się szablami aż miło było popatrzeć. Ale o co

poszło?

- Spróbuj.

- Piesek. Animowany film... O pieskach z szablami...

- Trzej muszkieterowie. Dobranocka. Pojedynków na śmierć i życie nie zapomina się

tak łatwo. Nawet jeśli poszło tylko o kobietę, i zdarzyły się w drugiej klasie podstawówki.

- Kobietę?

- Tak. Chodziła ze mną do podstawówki w Warszawie. Rodzicie przywieźli ją na trzy

dni. Bardzo ci się podobała.

- Niska brunetka... To kto tak właściwie wtedy wygrał? - zapytałem.

- Chyba ty. Mało mi nie rozwaliłeś łba, a sam tylko prawie straciłeś nogę.

- Ech dawne dobre czasy.

- Tak. Niewielu chyba zaczynało karierę pojedynkowiczów w tak młodym wieku.

- Niewielu....

- Ale choć wygrałeś Tomaszu, to moje jest teraz na wierzchu. Ona mnie kocha. Na

ciebie zawsze patrzyła wilkiem. Miało być do pierwszej krwi! A ty uparłeś się, żeby mnie

zabić. A nie zapominaj, że to ja pierwszy dziabnąłem cię po nodze.

- Ach tak? - zdziwiłem się.

- Możemy powtórzyć w każdej chwili!

- Chcesz satysfakcji?

- Tak.

- Szable czy pistolety? - przeszedłem do konkretów.

- A może rosyjska ruletka?

- To nie zgodne z kodeksem honorowym. Rosyjska ruletka to tylko rozrywka

towarzyska. A nie metoda roz... załatwiania spraw honorowych.

- Ajaj. Tak dobrze znasz kodeks honorowy?

- Aha.

- Ciekawe skąd. Teraz wymyśliłeś?

- Zabiję! - zawyłem zrywając się na równe nogi.

- Tak, oczywiście. Jesteś kumplu wspaniałym szlachcicem, a nawet szlachtownikiem.

Może lepiej pobawimy się w tygrysa? Masz pistolet i dzwonek? A co do pojedynków to

mamy tylko jedną szablę. I to nie naszą.

Na szczęście głuche warczenie dobiegające z korytarza przerwało nam tą uczoną

dysputę, bo jeszcze parę minut i jeden z nas spocząłby w kałuży krwi.

- Co to jest? - zdziwił się.

- Moje zwierzątko - wyjaśniłem z prostotą.

- Zwierzątko?

- Ciapuś.

- Ach tak. Oswoiłeś sobie wilka z lasu?

- No nie zupełnie. Przyszło pocztą.

- Ach tak. Pocztą. A od kogo?

- Pewnie od hrabiego Derka.

- Zwierzątko...Pewnie futerkowe?

- Można to tak określić. Niewątpliwie ma futro. A także zęby i pazury.

- Wilk?

- Nie.

- Łasica?

- Też nie.

- Słusznie, głos daje niezły. Tygrys?

- Co ty.

- Lew.

- Zgaduj dalej. A jak zgadniesz to ci pokażę.

- Poddaję się.

- Piesek!

Poszliśmy do korytarza. Maciek długą chwilę wpatrywał się milcząco w bestię.

- Jest wielkości sporego wilczura, ale nie jest dorosły. Ma wyraźnie szczenięce

proporcje - zauważył.

- Aha.

- Nie podoba mi się to.

- Dlaczego?

Podszedł do stosu przy kominku i wziął książkę o wymarłych zwierzętach, którą

przeglądał wcześniej. Zasiadł wygodnie w kupionym wczoraj fotelu i zaczął ją kartkować. Po

chwili podał mi otwartą na jednej ze środkowych stron.

- Co ty na to?

Na stronie było kilka reprodukcji malarstwa brazylijskiego i kolorowa fotografia psa,

który najwyraźniej był tego samego gatunku co mój.

- Ładne - oddałem książkę Maćkowi.

- Tylko tyle masz mi do powiedzenia?

- Widocznie wcale nie jest taki wymarły jak się autorom wydawało.

- To dog karaibski!

- Nie słyszałem nigdy.

- To posłuchaj. To była rasa psów używana do polowań na niewolników. Największe i

najbardziej krwiożercze psy jakie kiedykolwiek chodziły po naszej planecie. Począwszy od

lat dwudziestych naszego wieku różne organizacje dążyły do całkowitej likwidacji tej rasy i w

późnych latach trzydziestych kosztem wielkich starań udało się wytłuc wszystkie.

- Jak widać nie wszystkie, skoro jeden tam siedzi.

- Widocznie nie wszystkie...

- A może to tylko jakaś krzyżówka mająca dokładnie udawać...?

- Nie, nie sądzę. Do Derka podobne są właśnie takie zagrania. Ale jeśli on jest

prawdziwy to moja rada Tomaszu jest krótka. Kula w łeb i do piachu.

- Nie mam broni.

- Masz. Widziałem twój pistolet tam na piętrze, gdy rozwaliłem ci łóżko. Mógł mi

wystrzelić prosto w plecy, jak na niego spadłem.

- Wyjąłem naboje. Nie mogę z zimną krwią zabić psa tylko dlatego, że być może

należy on do rasy, która została wybita dawno temu z nieznanych mi przyczyn.

- To pies, w porównaniu z którym rotweilier to nieszkodliwy szczeniak. Zobacz jaki

duży jest w tej chwili i pomyśl, co z niego jeszcze może wyrosnąć!

- Nie strasz mnie. Nie boję się psów. To tylko zwierzę. Jeśli jest niebezpieczne to będę

trochę bardziej ostrożny i po problemie. To nie jest diabeł a tylko pies. Sobaczka.

- Ale nie mów, że cię nie ostrzegałem.

- Ciekawe, jak zareaguje na niego Gucio.

- Do licha! On go zeżre na śniadanie.

- Jak twój pies zeżre mojego to ...

- Nie odwrotnie. Ciapek zje Gucia.

- Ojej. Jeszcze się biedak struje.

- Wolne żarty. A tak swoją drogą to kretyńsko się nazywa. Sam mu wymyśliłeś to

imię?

- Szczerze mówiąc tak. Przed chwilą. Uważasz, że jakie byłoby lepsze?

- Może Rezun.

- Ja proszę bez osobistych wycieczek.

Dobraliśmy się wreszcie do pakietu, który dostałem razem z pieskiem. Wewnątrz była

dziwna obroża zaopatrzona w pilota i kilka przełączników, oraz kilka kartek pokrytych

kaligraficznym pismem w języku rosyjskim.

- Obroża elektryczna - zdziwił się mój kumpel.

- Ty wiesz co to jest?

- Aha. Zakładasz psu, albo wrogowi na szyję i jeśli coś kombinuje to naciskasz guzik i

dostaje tysiąc wolt.

- Hmm...

- No przeczytaj co tam piszą.

- ”Suczka Gwiazda. Pies przeszedł tresurę na psa obronnego. W przypadku

zaatakowania śmiertelnie niebezpieczny. Obroża reaguje na wysokie dźwięki, co umożliwia

awaryjne włączenie bez użycia pilota. Zasadniczo przeznaczona jest do obrony osobistej na

niezabudowanym terenie, należy przestrzegać zasad dyskrecji i raczej nie prowadzać na

smyczy do miasta. W przypadku wzrastającej agresywności zalecałbym likwidację”.

- Kto to napisał? - zaciekawiłem się. - Bo chyba nie hrabia Derek. On dodałby tu

kilogram ozdobników.

Nagle zamilkłem. Maciek wyszczerzył zęby.

- Coś tam ci się kołacze. To pisał Ałmaz Wisarionowicz Czerakow.

- Pierwsze w życiu słyszę.

- Służący albo ktoś taki u księcia Sergieja.

- Księcia!

- To znajomy Derka. Poznasz go z pewnością wkrótce. Tak więc masz tresowanego...

Z korytarza dobiegły odgłosy jakiejś małej szamotaniny. Wybiegliśmy. Gucio

niezrażony niczym witał nowego kumpla.

- Wot te na - powiedział Maciek.

Założyłem Ciapusiowi (a właściwie suczce Gwieździe), obrożę elektryczną i

uwolniłem z kagańca. Czułem się trochę niepewnie, bo spodziewałem się natychmiastowego

ataku i utraty rąk i nóg, ale nic takiego nie nastąpiło. Łasił się do mnie zupełnie jak normalny

piesek.

- Zupełnie spokojny - zauważyłem. - Gdzie ta wrodzona krwiożerczość?

- Cholera wie. Może objawi się później. A tak swoją drogą to zadziwiające. Choć z

drugiej strony to słyszałem o przypadkach, że rotweilery trzymane od małego i całkowicie

obłaskawione nagle zamieniały się w krwiożercze bestie rozrywające dzieciaki na strzępy.

- Oj nie strasz. Boję się o mojego kota...

- E, przywyknie. Zresztą nawet jeśli zamieszka w lesie to nic mu się nie powinno stać.

Radził sobie tyle lat, myślę, że się wyżywi.

- Nie zapominaj o jednym: gdy zamieszka w lesie przestanie być udomowiony i wtedy

Sven zastrzeli go jak psa, to znaczy...

- Może i tak, ale myślę, że raczej się nie odważy.

Zjedliśmy obiad. Mój nabytek (prezent?) zachowywał się zupełnie poprawnie, a za to

żarł za sześciu. Po obiedzie wypuściłem go na spacer do lasu w towarzystwie Gucia. Poza

teren nie powinny się były wydostać, choć po prawdzie gdyby ukryły się gdzieś na działce w

niczym nie zmieniało to sytuacji, bo na hektarze takiego paskudnego zagajnika można było

ukryć pułk wojska a co dopiero dwa niewielkie zwierzątka. Do wieczora czas spędziliśmy w

ten sposób, że Maciek pracował nad budową pokoi na strychu, zaś ja pomagałem mu

przycinając deski i nawiercając w nich dziurki, żeby gwoździe łatwiej wchodziły. Maciek jak

każdy niemal artysta trochę narzekał, ale pokoje zrobił pierwsza klasa. Zmniejszył nieco ich

metraż przez dodanie schowków, które zajmowały tą część, najbliższą krawędzi dachu. Było

to bardzo funkcjonalne rozwiązanie i sam pewnie wpadłbym na ten pomysł, gdybym trochę

więcej myślał, a mniej roił sobie o niebieskich migdałach. Wieczór był parny i duszny, nawet

bryza od morza nie poprawiała sytuacji.

- Cholera - powiedział Maciek ocierając pot za czoła.

- Nie przeklinaj, tak często, bo ci to wejdzie w krew.

- Wybacz stary, to wina dzielnicy w której się wychowywaliśmy ja i Pawcio i jej

proletariacko - żulerskich mieszkańców. Chciałem powiedzieć, że wysoka temperatura

powietrza obniża wydajność.

- Zgodzę się z tą światłą myślą. Ogłosimy fajrant do jutra?

- Pomysł sam w sobie dobry. Chyba będzie burza.

- Wczoraj, czy przedwczoraj też tak mówiłeś.

- No to najwyższy czas, żeby przyszła.

Wieczór nadszedł wreszcie. Wraz z nim zelżał nieco upał, choć duchota z powietrza

nie ustąpiła. Chciałem posiedzieć sobie na swoim nabytku, ale ciało lepiło się do skórzanych

obić foteli, w tak nieprzyjemny sposób, że brało obrzydzenie. Nie mieliśmy jakoś apetytu na

kolację. Przed snem założyliśmy jeszcze drzwi w naszych pokojach. Człowiek cywilizowany

powinien mieć możliwość odizolowania się od otoczenia. Drzwi na dole zostawiliśmy

otwarte, tak, by każdy nawet najsłabszy podmuch wiatru mógł przenikać w głąb domu.

- To zabawne - powiedział mi Maciek przez ścianę układając się spać. - W książkach

do geografii mówi się o tym, że tu w Skandynawii powinno być chłodno i wilgotno. Wilgotno

jest, bo człowiek gotuje się we własnym pocie, ale nie wierzę jakoś w ten chłód.

- Może przyjdzie w nocy - zasugerowałem.

- Może, ale wtedy będzie za późno. Te zwierzaki zjedzą na śniadanie pieczyste. Ciebie

i mnie.

Wreszcie zamknął się i poszedł spać. Ja także zasnąłem. Bywały takie noce, w moim

życiu, że nie mogłem zupełnie zasnąć. Tej nocy miałem atak bezsenności. Miotałem się po

łóżku na wszystkie strony. Zapadłem w sen dopiero około drugiej.

Nie spałem długo, bowiem dwie kosmate bestie wlazły mi pod kołdrę i zaczęły mnie

podgryzać. Zerwałem się na równe nogi i zdecydowanie usunąłem je na korytarz.

Zatrzasnąłem drzwi i właśnie miałem zasnąć znowu, gdy Ciapuś skoczył na klamkę i

oczywiście otworzył. Po czym cała zabawa zaczęła się na nowo. Myślałem przez długą

chwilę, po czym wpadłem na genialny pomysł będący rozwiązaniem moich problemów.

Zwierzaki chciały się bawić i zamiast się na nie niepotrzebnie złościć powinienem dostarczyć

im jakiejś rozrywki. Rozrywek było w moim domu wiele, ale tylko jedna była naprawdę

dobra. Złapałem jednego kundla za obrożę, drugiego pod pachę i zaniosłem je do pokoju

Maćka, po czym zamknąłem starannie drzwi. Położyłem się wreszcie spać, ale nie zdołałem

zasnąć, gdyż przez cienką ścianę dobiegały odgłosy bardzo wesołej zabawy, oraz okrzyki,

(zapewne radości), które wydawał mój kumpel. Nie minęło dużo czasu jak wpadł do mojego

pokoju dysząc najwyraźniej rządzą zemsty. Udałem oczywiście pogrążonego w głębokim

śnie.

Postał chwilę nasłuchując mojego oddechu, a potem wrócił do swojego pokoju skąd

przydźwigał oba pieski i troskliwie umieścił na moim łóżku. A potem poszedł sobie. Łobuz.

Odczekałem aż zaśnie i zabrawszy zwierzaki poszedłem umieścić je z powrotem u niego.

Trochę miałem pecha, gdy w ciemnościach kładłem mu je na łóżku zapaliło się

niespodziewanie światło. Ten drań wcale się nie położył, tylko czekał przyczajony za

drzwiami. W ręce miał siekierę.

- No cześć - powiedziałem.

Co innego mogłem powiedzieć?

- Panie Paczenko, jak w świetle przepisów dobrego zachowania mam rozumieć pańską

tu obecność? I zabierz te parszywe zwierzęta z mojego pokoju, bo zrobię rzecz tak straszną,

że kamienie zapłaczą.

- Oj Maciuś, Maciuś, nerwy cię ponoszą. Czy to nie jest miłe spędzać noc w

towarzystwie tak miłych zwierzątek? Ja ci chciałem sprawić przyjemność a co mam w

zamian? Groźby, wyzwiska, straszenie siekierą...Nie wstyd ci?

- A wiesz, że jakoś nie?

- To pewnie dlatego, że jesteś Ukraińcem.

- No to będziesz miał pecha zginąć z ręki rodaka!

- Ja też jestem Ukraińcem? - zdziwiłem się.

- Prawie. Polakiem wysiedlonym omyłkowo w ramach akcji Wisła. To znaczy twój

tata. Tak swoją drogę to powinniśmy działać zespołowo, bo w pojedynkę sobie najwyraźniej

nie radzimy.

- Co sugerujesz?

- Chińską narkozę.

- Szkoda zwierzaków. Może zrzucimy je na parter?

- Nie wiem, czy zauważyłeś, ale zrobiłem całkiem ładne schodki. Nie stanowią dla

nich dużej przeszkody, bo ostatecznie po kolacji zostały tam na dole.

- Słusznie. Ale gdyby tak nakryć właz deskami i...

Plan był na tyle dobry, że natychmiast przystąpiliśmy do jego realizacji. Oczyszczenie

strychu z agentów królestwa zwierząt poszło dość łatwo. Zbudowaliśmy barykadę i

wróciliśmy do łóżek. Widocznie jednak wszystkie złe moce sprzysięgły się tej nocy przeciw

nam. Biedne opuszczone pieski zaczęły bowiem żałośnie płakać. Aż skręcało.

- Może trzeba było zastosować tą chińską narkozę - odezwał się mój kumpel ze

swojego pokoju.

- Zaraz dostanę kota.

- Po pierwsze masz już kota i to w obu znaczeniach tego słowa, a po drugie wykaż się

swoim ucywilizowaniem i wymyśl coś.

- Jakoś nic mi nie przychodzi do głowy.

Zniechęceni rozebraliśmy barykadę. Zwierzaki ruszyły natychmiast do ataku. Przy

okazji zbadaliśmy ciekawy problem, w jaki sposób Maćkowy jamnik pokonywał schody. Po

prostu mój dog złapał go zębami za kark i wniósł. Gdy Ciapuś był już dość wysoko polaliśmy

go wodą ze szklanki, co jednak nie wywarło na nim żadnego wrażenia.

- Może chodzi im jedynie o kontakt wzrokowy? - zasugerowałem.

- Zbudujemy sobie klatki?

- Myślałem raczej o moskitierach.

- Pomysł do luftu. Ale mam lepszy. Zrobimy sobie hamaki. Będzie przewiewnej od

spodu, a zawiesimy, w takim miejscu, że nie doskoczą.

Pomysł był dobry. Nawet bardzo dobry. Przynieśliśmy z rupieciarni dwa kawałki sieci

i rozpięliśmy je sobie pod sufitem biblioteki. (Konkretnie przybiliśmy do belek stropowych).

Zasnąłem prawie natychmiast. Po takich przejściach nic dziwnego. Przyśniła mi się

dziewczyna o imieniu Ehter. Była w białym czepku i sukience z niewielkim dekoltem.

Jechałem do niej na koniu, gdy niespodziewanie koń fiknął fikołka i poleciałem w dół w

głęboką ciemność. Na dnie ciemności był stół biblioteczny, w który walnąłem z taką siłą, że

przez chwilę nie mogłem złapać oddechu. Wreszcie udało mi się. W pomieszczeniu było

paskudnie zimno i dość wietrznie. Wiatr i zimno pochodziły z zewnątrz.

Rozejrzałem się po pomieszczeniu i stwierdziłem, że nigdzie nie widać zwierzaków.

W tym samym momencie Ciapuś zwalił mi się na głowę. W pierwszej chwili pomyślałem, że

to już przepowiadany przez mojego przyjaciela atak bestii, ale po chwili zorientowałem się w

swojej pomyłce. Po prostu moje wymajtnięcie z hamaka nie było przypadkowe. Ta kundlina

wskoczyła do sieci i rozbujała ją do tego stopnia, że wypadłem, a potem zleciała sama.

Skakać musiała ze schodków prowadzących na piętro. Innej możliwości nie było. Postawiłem

psa na ziemi i poszedłem zobaczyć, co się dzieje na dworze. Działy się tam sceny jak z

Szekspira, to znaczy szalała burza. Pies przydreptał za mną. Stanąłem na skale koło drzwi i

podziwiałem walkę żywiołów. Deszcz lada chwila miał lunąć, niedaleko waliły pioruny.

Wiatr wył jak tej nocy, gdy Beria dusił Stalina poduszką. Właśnie miałem się cofnąć do

mieszkania, bowiem trochę marzły mi nogi na skutek stania w kałuży, gdy niespodziewanie

przyszła wielka fala. Psisko usiłowało schować się za mną i oczywiście zaplątało mi się

między nogi tak, że straciłem równowagę i poleciałem głową w dół prosto w szalejące fale.

Prawie nie umiałem pływać. Całe moje doświadczenie sprowadzało się do unoszenia

na wodzie w zatopionej piwniczce. A teraz znalazłem się w atramentowo czarnej wodzie.

Woda ta była dodatkowo lodowato zimna. Złapałem szczeniaczka za obrożę i wsparłem się na

nim jak na kole ratunkowym. Miał niezłą wyporność. Poruszałem nogami utrzymując się na

powierzchni. Rozejrzałem się. Nigdzie nie było widać lądu. Trochę mnie to zaniepokoiło, ale

ląd odnalazł się, w chwili, gdy woda rąbnęła mną o skałę z taka siłą, aż mi świeczki w oczach

stanęły. Usiłowałem mimo to jedną ręką, (w drugiej miałem psa), wymacać jakiś uchwyt, ale

nie udało się. Woda odciągnęła mnie w głąb zatoczki i obróciwszy parokrotnie

wyekspediowała wraz z potężną falą gdzieś w nieprzenikniony mrok. Ku swojej radości po

kilku minutach rozpaczliwego miotania się w wodzie natrafiłem nogami na twardy grunt.

Byłem gdzieś na zatopionej wodą plaży. Wlokąc za sobą psa wydostałem się po skarpie na

górę do lasu. Zaczął padać deszcz. Popatrzyłem, co z psem. Kaszlał i krztusił się, ale po

chwili doszedł do siebie. To zabawne, ale dopiero gdy stanął na nogi przyszło mi go głowy,

że może lepiej byłoby, gdybym wcale go nie ratował. Dobre pomysły czasem przychodzą

zbyt późno, a to był naprawdę dobry pomysł. Wróciłem do domu i starannie zamknąłem

drzwi. Wytarłem Ciapusia w jakąś szmatę, która nawinęła mi się w ręce. Po kilku minutach

zapadł w sen. Poszedłem do siebie i uwaliwszy się do łóżka zasnąłem.

*

Strażnik Ducha był stary. Bardzo stary. Jego powykręcane nieco artretyzmem palce

drżały, gdy delikatnie obmacywał głowę Łucji. Szczególnie uważnie przypatrywał się jej

oczom.

- Uwstecznione migotki - powiedział. - Dwuwarstwowa powieka. Tak. To się zgadza.

Masz jakieś piętnaście lat. Czy byłaś już chora?

- Chora? - zdziwiła się Łucja. - Na co?

- To nie ma nazwy. Przychodzi jak fala i jak fala odchodzi. Zaczyna się od ostrego

zaostrzenia percepcji - powiedział Strażnik. - Będziesz odbierała bodźce świetlne i zapachowe

znacznie silniej niż teraz. Zaostrzy ci się wzrok i słuch. A potem zaczną się dreszcze i

gorączka. Potrwają kilka tygodni.

- Skąd wiecie? - zapytał Semen.

- Gościliśmy w naszym plemieniu ludzi, a raczej istoty, jej rasy - powiedział powoli. -

W 1911 roku. Przyszli znad rzeki. Było ich dwoje. Dusze błąkające się w mroku.

- Skąd byli? Gdzie możemy znaleźć innych?

- Nie pytamy naszych gości skąd przybyli. Ani nie śledzimy gdy odejdą. Kobieta była

w ciąży. Urodziła u nas dziecko. Dziwne dziecko. Bardziej wyglądało jak źrebię niż jak

człowiek. Była zima. Oglądałem je. Żyło tylko kilka dni. Urodziło się za wcześnie.

Pomarszczona twarz ściągnęła mu się.

- Kobieta zmarła na wiosnę. Mężczyzna został z nami. Zginął w walce z

niedźwiedziem. Był potwornie poharatany. Myśleliśmy, że nie przeżyje nawet godziny, ale on

żył jeszcze przez dwadzieścia dni. Zmarł na coś, co przypominało raka. Tak jakby jego ciało

usiłowało się odtworzyć i zaleczyć rany, ale zapomniało jak się to robi.

Wszedł szaman.

- Szukaliśmy im podobnych w ciemnej międzyprzestrzeni, gdzie miotają się dusze

narkomanów i obłąkanych. Może was to śmieszy, ale też chcieliśmy wiedzieć. Lusija -

wymówił imię po swojemu - zostawia bardzo charakterystyczne echo telepatyczne. Natrafiam

na podobne, na szlakach duszy.

- Są inni? - szepnęła.

Kiwnął poważnie głową.

DOM NAD MORZEM CZ. III

19 lipca wtorek.

- Obudź się ty do jasnej... - głos Maćka przedarł się przez opary snu i wprawił mój

umysł w stan gotowości bojowej.

Z intonacji wynikało, że mój przyjaciel jest poirytowany w najwyższym stopniu.

Otworzyłem ostrożnie jedno oko, ale zaraz przezornie je zamknąłem. Maciek stał nad moim

łóżkiem z siekierą w ręce. Co on mówił na temat swojej narodowości? Wolałem sobie nie

przypominać. Podobno w Wojsławicach nigdy nie strzelano do człowieka, który niósł chleb.

Ale może to tylko plotki.

Niestety mój podstęp nie udał się. Ten drań musiał zauważyć, że tylko udaję, bowiem

walnął siekierą w moje łóżko, konkretnie w jego krawędź. Deska prawie pękła.

- O co chodzi? - zapytałem ostrożnie otwierając oczy.

- A o to! - cisnął we mnie jakąś wilgotną szmatą.

Po bliższych oględzinach stwierdziłem, że jest to koszula, cała pokryta strzępkami

wodorostów i kłaczkami sierści. Wyglądała, jak gdyby ktoś zwinął ją w kłębek, a potem

rozprostował.

- Jakaś szmata - wyraziłem swoje przypuszczenia.

Zapominałem, że nie żartuje się z faceta, który ma siekierę w ręce.

- To moja koszula - rąbał słowo po słowie mój przyjaciel. (Jednocześnie rąbał łóżko). -

I w dodatku wytarłeś w nią swojego zawszonego, parszywego kundla!

- Coś takiego? - zdumiałem się. - On jest zawszony?

- Ty zamknij się nieszczęsny!

- Mój piesek jest wyjątkowo czysty. Zresztą Gucia też wytarłem - zełgałem. - Odkupię

ci jeśli tak ...

- Nieważne, wypierze się. A tak właściwie to co robiłeś w nocy?

- Zrobiło mi się ciut duszno i poszedłem się wykąpać, a dla towarzystwa zabrałem ze

sobą pieski.

- Tak. A dlaczego pływałeś w piżamie?

- W piżamie? - zdziwiłem się.

- Suszy się na sznurze w kuchni, a ty śpisz w dresie. Suszy się dokładnie tam, gdzie

suszyła się moja koszula - uściślił.

- Pływałem w piżamie, żeby nie gorszyć tubylców.

- Ach tak.

- Swoją drogą to przy okazji się wyprała.

- Hy! Wyprała? Wiesz, że pełno na niej wodorostów? Musiał być w nocy nielichy

sztorm.

- Sztorm?

- Silne ruchy wody zagoniły je do naszej zatoczki. Musiała być fala co najmniej

dwumetrowa.

- Dziwne. Jakoś nie zauważyłem.

- A dlaczego fotel z biblioteki został przeciągnięty aż do drzwi wejściowych?

Tym razem zabił mi klina. Nie pamiętałem, żebym ciągał fotel dokądkolwiek.

- Nie pamiętam. Może sam się przesunął?

- Krasnoludki wywlokły, albo aniołki niosły do nieba i po drodze zgubiły. Powiem to

tak. Poszedłeś w nocy łowić ryby. Początkowo chciałeś łowić je płynąc na fotelu, ale

zmęczyłeś się jego ciąganiem i zostawiłeś go w połowie drogi na dno. Zwierzaki służyły ci za

przynętę.

Opowiedziałem mu, jak było naprawdę. Po śniadaniu wziąłem rower i pojechałem do

miasta. Zanosiło się na deszcz, ale doszedłem do wniosku, że zdążę. Na drodze dogonił mnie

Sven.

- No hej - zagadnął.

- No hej - odpowiedziałem.

- Wesoło tam u was w nocy było - zauważył.

- Aha. A gdzie to byłeś gdy fale wielkie jak domy miotały mną o skały?

- O!

- Albo gdy serdeczny kumpel chciał mnie zarąbać siekierą dzisiaj o świcie?

- Może w nocy mnie nie było, ale dzisiaj rano czuwałem na swoim posterunku. To nie

moja wina, że wykłócacie się ze sobą po polsku.

- Trzeba się uczyć obcych języków.

- Trzeba, bo nawet nie mam odzewu, czy wasze rozmowy są ciekawe.

I to miał być szpieg. Patałach. Nawet nie zauważył, że się wygadał. Po pierwsze w

domu miałem podsłuch i to niezły, skoro był w stanie wychwycić kiedy się obudziłem. Do

tego nagrywał nasze rozmowy i przekazywał gdzieś dalej, do bliżej nieokreślonego

szpiegowskiego ośrodka, gdzie siedziała banda specjalistów, którzy rozszyfrowywali nasze

pokrętne rozmowy, wywlekali uboczne znaczenia i przekazywali jeszcze wyżej.

Poczułem dreszcz obrzydzenia. Ale maskowałem się. Lepiej było, aby mój szpieg

myślał, że jestem głuchy i ślepy. Tak było znacznie lepiej i dla mnie i dla niego. A tak swoją

drogą to mógł drań ostrzec. Nie gadalibyśmy wtedy ze sobą tak otwarcie. Zamyśliłem się na

chwilę nad problemem: co mógł przekazać. Powoli w miarę jak moja świetna pamięć

odtykała się włosy stawały mi dęba. Dziesięć kłótni dziennie, do tego ta niepotrzebna

rozmowa o dogu karaibskim.

- Tak swoją drogą to niedługo będzie jesień, a potem zima i zdechniesz na tych

skałach - zauważyłem.

- Och drobiazg. Zamieszkam w tej ślicznej ziemiance, którą twój kumpel kopie sobie

po nocach, gdy mu się wydaje, że mnie nie ma w pobliżu.

- Kopie sobie bunkier?

- Nie bunkier. Ziemiankę.

- Ach tak. Przepraszam, u nas utarło się nazywać podziemne kryjówki ukraińskich

nacjonalistów bunkrami, podobnie jak żelazobetonowe... blockhauzy?

- U was bunkier betonowy i drewniany nazywają się tak samo?

- Nie, to nie tak. Gdy ma się na myśli bunkier ukraiński lub żydowski z okresu drugiej

wojny światowej to chodzi o ukrytą w ziemi, w murze na strychu, czy w jakimś podobnym

miejscu, kryjówkę, która punktem oporu staje się dopiero po jej wykryciu.

- Złożone, ale chwytam, jak to jesteś łaskaw określać.

Aha. Jeszcze jeden idiom.

- To chyba nie był dobry pomysł, takie kryjówki? - zauważył.

- Dlaczego?

- Łatwo znaleźć.

- Veto. Po zamaskowaniu włazu bardzo trudno na to trafić, nawet, gdy się dobrze wie,

gdzie trzeba szukać.

- Jak można zamaskować?

- Właz może być zamaskowany kamieniem, pniem drzewa, nawet całym drzewem.

Sadzi się je wówczas w skrzynce. Maciek wyjaśni ci to dokładniej. To przypuszczalnie jego

hobby.

- Ach tak. Ja go zapytam, a on mnie nożem po gardle.

- Na takie ryzyko naraża się każdy, kto chce zostać szpiegiem.

- Poczekam, aż skończy i sam zobaczę.

- Tylko nie przegap odpowiedniego momentu, bo potem nie znajdziesz.

- Wolne żarty.

Zrobiłem nieduże zakupy i wróciliśmy. Maciek siedział w kuchni i rozmyślał.

- Jak zwierzaki?

- Doszły do siebie i rozrabiają.

Wziąłem kartkę na której miałem listę zakupów i odwróciwszy ją na drugą stronę

napisałem:

„W domu jest podsłuch. Sven wygadał się, że nasze rozmowy są rejestrowane i

przekazywane gdzieś wyżej”.

Maciek wyrzucił z siebie długie niecenzuralne przekleństwo i napisał pod moim :

„Proponuję wykopać topór wojenny i pozbawić go skalpu”.

„Przyjmuję przez aklamację. Jak i kiedy?”

- Im szybciej tym lepiej - powiedział głośno.

- Schody na piętro skrzypią - zauważyłem beztrosko.

- Trzeba naoliwić - odpowiedział wesoło.

Poszedłem troszkę się położyć. Byłem jakiś oklapły, zapewne na skutek bezsennej

nocy. Przyśniło mi się, że razem z Maćkiem uciekałem przez gęsty las przed jakimiś facetami.

W końcu zabarykadowaliśmy się w domu o niebieskiej podłodze. Tam mieszkał kat, który

chciał mnie zarąbać toporem, ale czarami zmieszaliśmy mu umysł. Obudził mnie Maciek.

- Obiad na stole.

- Jakoś nie mam apetytu.

- Może jesteś chory?

- Chyba coś mnie bierze. Jestem zupełnie oklapły i głowa mnie boli.

- Pewnie złapałeś jakąś dżumę od tego swojego tygrysa.

- Tygrysa?

- Z Karaibów.

- Ach! - zrozumiałem nareszcie. - Nie, nie sądzę. Co on robi?

- Nie wierzę, że był tresowany. Nie ma w nim ani krztyny inteligencji. Cały czas

wygłupia się jak szczeniak.

- Widzisz? A ty chciałeś go likwidować.

- Jeśli mam być szczery to nadal doradzałbym likwidację.

- Prezentów się nie zabija.

- Prezentów się nie wyrzuca, o zabijaniu nic nie jest powiedziane.

Po obiedzie poszedłem się trochę przejść. Po deszczu wszystko było mokre i smutne.

Po niebie sunęły chmury i nawet bez maćkowych zdolności przepowiadania pogody mogłem

się założyć, że deszcz znowu zacznie padać. I to jeszcze przed wieczorem. Błąkając się

zawędrowałem na południe od mojej posiadłości. Tu także była zatoczka, ale zupełnie inna.

Nie był to fiord, ale wachlarzowate usypisko kamienne schodzące do morza. Piszę kamienne,

ale to chyba nie jest dobre określenie, bowiem tworzyły je bloki o wielkości dochodzącej do

rozmiarów samochodu dostawczego. Przejęty urodą tej formacji zagłębiłem się pomiędzy nie.

Wlazłem w morze aż po kolana nie przejmując się, że moczę sobie spodnie i buty. Wiatr

gwizdał pomiędzy złomami skały. Wdrapałem się na niewielką wysepkę żwiru, i uwaliłem się

w stos wodorostów. Przymknąłem oczy. Byłem daleko, daleko stąd, gdzieś w dolinie

Muminków. Było mi zupełnie dobrze i ciepło, ale nie miałem ze sobą panny Migotki. Z

głębokim westchnieniem wróciłem do świata ludzi, aby ją odnaleźć. Zjawiłem się nagle. Było

mi mokro i zimno. Wróciłem powoli do domu. Zwierzaki wybiegły mi na spotkanie. Z

biblioteki wyjrzał Maciek.

- Gospodi pamiłuj - jęknął. - Coś ty z siebie zrobił?

- Coś nie tak?

- Wyglądasz szczerze mówiąc jak gdybyś najpierw sobie połaził po kolana w wodzie,

potem uwalił się na stosie gnijących wodorostów...

- Zgadza się.

Nie wierzył, ale dobre wychowanie nie pozwoliło mu zadawać pytań.

- Znajdź mi bud' łaska jakieś poezje lakistów, a ja się przebiorę - poprosiłem.

- Kto to lakiści? Producenci laku?

- Poeci jezior!

- Znaczy Gałczyński?

Westchnąłem w sposób, który miał mu unaocznić jego głęboką niewiedzę, ale

oczywiście nie zrobiło to na nim wrażenia. Gdy wróciłem po kilku minutach stwierdziłem ku

swojemu zdumieniu, że ogląda telewizję. Był dźwięk.

- Działa? - zdziwiłem się.

- Naprawiłem w wolnej chwili - wyjaśnił.

Leciał film. Film był bardzo zabawny. Wariat + ogień + dużo benzyny. Bez przerwy

coś wylatywało w powietrze, albo ulegało spaleniu. Krew lała się strumieniami, a wrogowie

faceta padali jak muchy. W oczach Maćka znajdowałem dużo zrozumienia i sympatii dla

głównego bohatera. Wreszcie film skończył się.

- Oto jak trzeba rozwiązywać problemy - powiedział z namaszczeniem. - Ogniem i

nożem.

- Zgrywasz się - powiedziałem. - Wcale tak nie myślisz.

- Tak uważasz?

- Pewnie wyzywali cię w szkole od morderców i podpalaczy, aż w to uwierzyłeś.

Parsknął śmiechem.

- Spaliłem samochody dwu ubekom - powiedział. - Rzygać mi się chce od tego całego

socjalizmu.

- Nie możesz zostać tutaj?

Zamyślił się.

- Nikłe szanse. Żeby się tu zaczepić trzeba mieć znajomości. A mnie hrabia Derek

chyba nie lubi. Ciebie zresztą też. Tyle lat kazał ci siedzieć tam, ale chociaż zafundował kursy

norweskiego. Mi nie zafundował z czego wynoszę, że nie jestem mu tutaj potrzebny. Może

będę mu potrzebny tam? Ktoś musi ich obalić - przeciągnął się. - Twój dziadek siedział w

lesie do 56' roku. Dziwi mnie, że cała ta nasza Solidarność nie stworzyła jeszcze organizacji

bojowej na wzór rosyjskich socjalistów - rewolucjonistów. Komuchy nie spodziewają się

zamachu. Można by zająć budynek telewizji w kilkanaście minut. Odczytać przed kamerami

deklarację niepodległości. A potem nastanie raj na ziemi i nie będzie trzeba prać kupowanych

w Pewexie ubrań w kupowanym za dolary zagranicznym proszku do prania.

Słuchałem go. Było mi ciepło i dobrze, a potem palnąłem się w głowę, aż dom zadrżał

w posadach.

- Jesteśmy kretynami! - wrzasnąłem.

- Dlaczego?

- Podsłuch!

- O shiet!

Tknięci jedną myślą rzuciliśmy się do obozowiska Svena. Przeskakiwaliśmy przez

kałuże, gałęzie chlastały nas po twarzach. Wreszcie wydostaliśmy się na field. Sven siedział

w namiocie ze słuchawkami na uszach, a obok niego stała radiostacja zaprzężona z

magnetofonem. Kaseta nie obracała się, widocznie przerwał nagranie gdy umilkliśmy.

- Witam, witam - powiedział. - Co was sprowadza chłopcy?

- Dawaj kasetę! - ryknął Maciek po niemiecku.

Ja nie patyczkowałem się. Wykonałem wślizg na szczupaka pod ramieniem szpiega,

wyprułem kasetę z magnetofonu.

- Hej, oddaj! - krzyknął Sven.

Widząc, że zaraz mi ją zabierze włożyłem ją do ust i energicznie zacisnąłem szczęki.

Zachrobotało. Obudowa była z kiepskiego plastiku bo udało mi się ją bez większego trudu

zmiażdżyć zębami. Pomagając sobie jedną ręką poszarpałem taśmę na kawałki.

- Smacznego - warknął jadowicie.

- Wybaczy pan, ale te informacje były zbyt osobiste, aby mogły stanowić część

pańskiej pracy - powiedział spokojnie mój kumpel.

- Ech wy - powiedział szpieg z westchnieniem. - I co ja mam teraz napisać w raporcie?

Że mój podopieczny zeżarł kasetę magnetofonową z kompromitującymi go informacjami?

- Proszę napisać, że kaseta została omyłkowo skasowana - poradziłem.

Popatrzył n nas ciężkim wzrokiem, a potem wyciągnął z plecaka trzy butelki piwa i

podsunął nam.

- Pokój i przyjaźń - powiedział po polsku.

Zabrzmiało to komicznie.

- Pokój i przyjaźń - powiedział Maciek po norwesku i zabrzmiało to jeszcze gorzej.

Ale rozumieliśmy się.

Wypiliśmy piwo a potem śpiewaliśmy. Wróciliśmy o domu późno i ja od razu

poszedłem spać. Co robił mój przyjaciel tego nie wiem, ale być może kopał swój bunkier.

Śniło mi się, że byłem szpiegiem. Chyba KGB, ale nie mam pewności.

*

W radzieckiej ambasadzie w Ottawie zadzwonił telefon.

- Halo? - odezwał się dyżurny.

- Ambasada? - upewnił się lekko zachrypnięty głos po drugiej stronie. - Połącz mnie

kochaneńki z jakimś ważnym facetem z KGB.

Głos mówił po rosyjsku. Dyżurny wzruszył ramionami i połączył.

- Pułkownik KGB Szyczkin. Halo, kto mówi?

- Ja emigrant. Szukacie jakiegoś Miszczuka? Semena Miszczuka?

- Chwileczkę proszę się nie rozłączać?

Podszedł do terminala komputerowego i wywołał listę poszukiwanych. Komputer

wypluł szereg informacji.

- Szukamy Miszczuka - powiedział do słuchawki. - Wiecie gdzie jest?

- Leży tu schlany w trupa. Powiem wam gdzie, ale oczywiście nie za darmo.

- Co chcecie w zamian? Paszporty emigracyjne dla rodziny?

- Dwa miliony w używanych banknotach. I order Lenina.

Pułkownik otarł czoło z potu.

- Dwa miliony rubli?

- Dolarów złociutki. Amerykańskich.

- Dwa miliony nie da rady.

- To cześć!

- Chwileczkę proszę zaczekać.

- Tak?

- Dwa miliony to za dużo. Sto tysięcy.

- Żartujecie.

- Pół miliona?

- Milion i order.

- Po co wam ten order?

- On jest ze złota, a Lenin jest z platyny. Przyda się.

- Milion da się załatwić, ale orderu niestety raczej nie.

- Dobra niech będzie. Proszę przywieźć pieniądze za dwadzieścia minut do starej

stoczni.

- Nie można by za godzinę?

- Zupełnie nie. Wytrzeźwieje i ucieknie. Pośpiech leży w waszym interesie.

- Muszę wziąć ze sobą jednego człowieka do ochrony. To duża suma.

- Oczywiście. Ale jednego. Nie więcej.

Rozłączył się. Pułkownik zabrał ze sobą oficera operacyjnego i pojechali. Stocznia

była od dawna opuszczona. Miejsce wyglądało paskudnie. Ciemne, puste, zaśmiecone

wrakami samochodów i kawałkami drewna i metalu. Samochód zatrzymał się pośrodku

pustego placu. Obaj agenci pozostali w środku. Właśnie zaczynali podejrzewać, że nikt się nie

pojawi, gdy z ciemności wyszedł facet ubrany w długi szary płaszcz. Na głowie miał

kapelusz.

- To wy szukacie Miszczuka? - zapytał.

- Tak. Gdzie jest?

- Najpierw pokażcie pieniądze.

Wysiedli z wozu i otworzyli na masce walizkę. Wypełniona była plikami banknotów

stu - i pięćdziesięcio dolarowych. Nieznajomy przejrzał kilka plików. Pieniądze były z całą

pewnością prawdziwe. Ilość też się chyba zgadzała.

- Nadal chcecie wiedzieć, gdzie jest Miszczuk? - upewnił się.

- Tak - pułkownik zaczął się niecierpliwić.

- Mam dla was dwie wiadomości. Jedną dobrą a drugą złą. Zacznę od dobrej.

Zrzucił kapelusz i odlepił sobie wąsik.

- Jestem Semen Miszczuk - oświadczył.

Dzieli agenci byli przygotowani na wiele ewentualności, ale takiej akurat nie brali pod

uwagę.

- A zła wiadomość? - zapytał wreszcie oficer ochraniający pułkownika.

Semen uśmiechnął się złośliwie a potem nagłym ruchem wyrwał sobie zza kołnierza

płaszcza miecz samurajski, który wisiał mu na plecach. Rozległ się świst. Miecz zatoczył

długi łuk. Dwie głowy potoczyły się po bruku. Semen obszukał pośpiesznie ciała. Znalazł

pistolet z tłumikiem. Obszedł wóz od tyłu i strzelił kilkakrotnie w pokrywę bagażnika. W

środku coś się szarpnęło parokrotnie i znieruchomiało. Otworzył bagażnik. Agent siedzący

wewnątrz wyglądał na nieżywego ale mikrobiolog nie chciał ryzykować. Strzelił mu w głowę.

Następnie wydobył z kieszeni fiolkę z bezbarwnym płynem i ochlapał nim ciała oraz wnętrze

wozu, starając, się, żeby przypadkiem żadna kropla nie kapnęła mu na ubranie. Na koniec

podniósł walizkę z ziemi i poszedł w stronę nabrzeża. Na brzegu leżała głowa pułkownika,

która aż tutaj się dotoczyła.

- Miało być tylko dwu - powiedział do niej Miszczuk.

Żart był makabryczny, ale głowa nie poznała się na nim, a sam Semen nie miał

poczucia humoru aż tak rozwiniętego, aby się roześmiać z własnego dowcipu. Gdy był już

dosyć daleko wydobył z kieszeni telefon komórkowy. Zadzwonił do ambasady.

- Możecie przyjechać po ciała - powiedział do dyżurnego.

O pieniądzach nie wspominał. Bo i po co.

Oczywiście przyjechała ekipa po ciała. Sprawa była śmierdząca, więc ambasada nie

powiadomiła żadnych czynników państwowych. W kilka dni po akcji biorący udział w

sprzątaniu trupów agenci poczuli się bardzo źle. Zgłosili się do lekarza. Obejrzał ze

zdziwieniem ropne krosty, którymi się pokryli a potem drżącą ręką zaczął wypełniać

skierowania na leczenie w Moskwie.

- Co nam jest panie doktorze? - zapytał jeden z nich.

Doktor popatrzył mu prosto w oczy.

- Dżuma!

*

20 lipca środa.

Obudziłem się bardzo wcześnie rano. Pod cienkim kocem było chłodno, ale

przyjemnie. Wstałem i poszedłem na parter. Stanąłem w cienkim dresie w otwartych

drzwiach. Wiatr od morza wypędził ze mnie resztę senności. To był dobry dzień. Dzień

przeznaczony dla mnie. Dzień wielkich możliwości. Dzień wielkich czynów i wielkich

łajdactw. Otrzeźwiwszy się wiatrem i chłodem wlazłem na piętro, gdzie ubrałem się, a potem

poszedłem obudzić Maćka. Wielkie czyny mają bowiem to do siebie, że najlepiej dokonuje

się ich, gdy ktoś podziwia, oklaskuje i dodaje zachęty okrzykami pełnymi podziwu. Maciek

wprawdzie specjalnie się do tego nie nadawał, ale jak się nie ma co się lubi to się lubi co się

ma...

- Wstawaj ukraińcze, czekają nas wielkie czyny - potrząsnąłem śpiącym. - Grzechem

jest spać w tak piękny poranek!

Powalane błotem buty leżące pod łóżkiem wskazywały na to, że przyjaciel mój sporą

część nocy spędził kopiąc sobie bunkier, ale nie wzruszało mnie to specjalnie. Ten piękny

dzień był mi usprawiedliwieniem. Przyjaciel mój otworzył leniwie jedno oko. Wzrok jego

począł na leżącym na stoliku zegarku, po czym oko zamknęło się. Odwrócił się twarzą do

ściany. Najwyraźniej nie rozumiał szalonych możliwości jakie się przed nami otwierały, oraz

wspaniałości czynów jakich mieliśmy dokonać. Zawsze jakaś jednostka stoi na drodze

postępu. Wziąłem do ręki szklankę z wodą, która zawsze stawiał sobie przy łóżku na

wypadek, gdyby w nocy chciało mu się pić i pokropiłem go wodą.

- Fafluchten Sie - warknął otwierając wreszcie oczy.

Później wyjaśnił mi, że ten interesujący zwrot wymyślili kiedyś wspólnie z Kurtem.

Nie znaczył nic. Ujmując go od strony naukowej była to forma grzecznościowa od wyrażenia

„cholera”. Ale tak to już bywa.

Polałem go ponownie.

- O co ci chodzi? - zapytał dość kwaśno.

- Wstawaj. Chcę dzisiejszy dzień upamiętnić jakimś wielkim dziełem, i potrzebuję

pomocy tak wspaniałego fachowca jak ty.

- Ja fachowiec..? Tak! Oczywiście, że jestem fachowcem. Trzeba było tak od razu.

Przedstaw plan pracy, a ja przemyślę to podczas drzemki i na wieczór dam ci wykrętną

odpowiedź.

- Idę robić śniadanie. Oczekuję cię za pięć minut.

Zlazł po jakichś piętnastu. Był z jakiegoś powodu zły, ale starał się maskować. Po

śniadaniu powiodłem go do lasu, gdzie ściągnąłem brezent ze stojącego tam statku.

- Co o tym powiesz jako fachowiec?

- Dlaczego myślisz, że jestem fachowcem od statków? - zdziwił się. - Zasad

konstrukcji czajek nie mam we krwi. Moja genetyka podpowiada mi tylko, co robić z takimi,

którzy włóczą mnie po lesie o świcie...

Jego myśli schodziły na niebezpieczne tory.

- Miałeś żaglówkę. Pamiętam przecież.

Zatrzymał się jak wryty.

- Pamiętasz!

Zatkało mnie.

- Mój Boże - szepnąłem. - Przecież...

Siadłem na kamieniu i objąłem głowę rękami.

- Fotografia. Ona była na fotografii. Ty i Paweł. Pawcio..?

- Brawo. Dalej. Fotografia. Zamknij oczy. Widzisz ją?

Zamknąłem oczy i naprawdę ją zobaczyłem.

- Fotografia formatu pocztówkowego. Czarno - biała. Trzcinowisko, Żaglówka.

Malutka, jednomasztowa. Żagiel jest zwinięty. Siedzisz na dziobie. Masz na głowie

kowbojski kapelusz. Paweł stoi za tobą i trzyma wiosło. Macie po jakieś siedem lat. Może

koło ośmiu.

- Oderwij wzrok od fotografii. Szukaj wokoło.

- Sad. Jesteśmy w sadzie. My dwaj. Pomiędzy drzewami widać jak ziemia opada w

dół. Tam jest chyba wąwóz a po drugiej stronie wznosi się wzgórze. Stoi nami dom

wymurowany z czerwonej cegły.

- Gówno! - zaklął Maciek.

Wizja uleciała.

- Coś nie tak? - zaniepokoiłem się.

- Tak. Nie widziałeś zdjęcia. To znaczy przypomniałeś sobie tylko to o żaglówce.

Pokazywałem ci je w domu twojego dziadka.

- Ale ja dokładnie widziałem ten sad...

Objął mnie ramieniem. Uścisnął. Uspokoiłem się.

- Ten dom o którym mówisz zbudowali na wiosnę. Dlatego jest jeszcze nie

otynkowany. Po prostu ściągnąłeś sobie odpowiedni obrazek prosto z mojej pamięci. Hrabia

Derek ostrzegał mnie...

- Co zrobiłem?

Zmieszał się. Puścił mnie i popatrzył pod nogi.

- Żaglówka rozsypała się ze starości, gdy byłem w trzeciej klasie podstawówki.

Postanowiłem wybadać go później.

- Ale to była twoja łódź. Dlatego uważam, i niestety będę się przy tym upierał, że

wiesz więcej niż ja. Referuj co wiesz.

Zamyślił się głęboko.

- Żagle dopiero na końcu - zauważył.

Przybrał marsową minę wilka morskiego i przez dłuższą chwilę wpatrywał się

uważnie w różne elementy poszycia. Wreszcie uśmiechnął się promiennie.

- Podobny do kutra rybackiego, ale ma trochę inny kształt.

- To jest pełnomorski jacht. Popłyniemy nim w rejs do Ameryki Południowej!

- Okay. Ale daleko to nie popłynie. Może metr, może dwa, a potem na dno.

- Zbadaj deski. Sam bym sobie lepiej poradził z tymi oględzinami!

- To trzeba było mnie nie budzić.

Popukał w burtę wsłuchując się uważnie w wydawany przez nią dźwięk. Potem

uśmiechnął się złośliwie, tak jak gdyby to co usłyszał potwierdzało jego najgorsze przeczucia.

- Próchno - oświadczył wreszcie z dziwnie zadowoloną miną.

- Możemy go trochę ruszyć?

- Nie ma po co. Dawno przyrósł do gleby. Ale jeśli chcesz...

Usunęliśmy kołki, które go przytrzymywały i pchnęliśmy ze wszystkich sił. Ani

drgnął.

- Tylko udajesz, że pchasz - oświadczyłem Maćkowi.

Nawet się nie obraził.

- Tak go nie ruszymy - powiedział. - Trzeba zaatakować z rozpędu.

Wzięliśmy rozbieg i walnęliśmy z całej siły. Rufa rozleciała się na kawałki.

Wpadliśmy do ładowni obijając się o jakieś drewniane i metalowe pozostałości wyposażenia.

Statek zatrzeszczał i rozwalił się niemal na kawałki. Spomiędzy desek wypełzły stada

robaczków. Wygrzebaliśmy się z rumowiska.

- Nadal chcesz płynąć do Ameryki? - zapytał mój kumpel jadowicie.

- Od przodu nie poniszczył się specjalnie - zauważyłem. - Tył się naprawi...

Ziewnął i popatrzył na zegarek.

- Piąta rano - oświadczył z zimnym spokojem. - Jeśli moja pomoc fachowca nie jest

już ci potrzebna to idę spać.

I rzeczywiście poszedł. Wróciłem do domu i poczytałem sobie dwie godzinki. Potem

znudziło mi się to więc poszedłem na drogę zobaczyć, co tam słychać. Droga była pusta ale w

wilgotnym porannym powietrzu niósł się jakiś znajomy zapach. Przez chwilę węszyłem

usiłując go zlokalizować, gdy niespodziewanie skojarzyłem sobie, co to jest. Rozejrzałem się

i niemal natychmiast znalazłem piramidkę brązowych kulek. Podszedłem bliżej i urwawszy

sobie z uschłej choinki długi patyk ostrożnie pogrzebałem w tym.

- Dużo owsa - powiedziałem sam do siebie. - Tu nie rośnie owies. Trzeba go

sprowadzać chyba aż ze Skane. Ciekawe, ciekawe. To jednocześnie tłumaczyłoby dlaczego

tak niewiele tu koni.

Ktoś usiłował się podkraść do mnie od tyłu. Szedł cicho, myślał palant, że nie

zauważę. Odwróciłem się gwałtownie. Sven Roslin na szpiegowskiej praktyce.

- No hej - powiedziałem.

- Hej. Co ty tu robisz? - popatrzył na rozgarniętą kupkę nawozu.

- Prowadzę badania naukowe z dziedziny wybiórczości pokarmowej koni. A ty?

- Ja prowadzę badania naukowe z dziedziny kropofagii wśród Słowian. Tak swoją

drogą to do jakich wniosków doszedłeś?

- To zgubił koń.

- Zupełnie słusznie.

- Macie tu w Bodo konie?

- Och nigdy nie było ich dużo ale mamy kilka. Zaraz niech się zastanowię... W tartaku

są trzy.

- Macie trak poruszany kieratem? - zainteresowałem się.

Połowa wyrazów była oczywiście polska, toteż szpieg nie za bardzo zrozumiał o co mi

chodzi.

- One nie pracują - powiedział po krótkim namyśle. - One są bardzo stare. Były cztery,

ale jeden z nich padł jakiś czas temu. Właściciel trzyma je w szopie i tak karmi, że wielu ludzi

mogłoby pozazdrościć.

- Dlaczego?

- Lubi je. Są na emeryturze. Uwierzył, że przyniosły mu szczęście. Dlatego trzyma je

przy sobie.

- Aby nadal przynosiły mu szczęście?

- Tak. Dwa ogiery ma policja. Ale oni patrolują na nich tylko parki.

Zaskoczył mnie. Myślałem, że konne patrole policyjne w parkach to wymysł typowo

polski. Widać pomyliłem się. Właściwie to konie były optymalnym rozwiązaniem takiego

problemu. Ciche, szybkie, wysokie, dzięki czemu trudno byłoby ściągnąć z konia policjanta, a

na pewno trudniej niż z motoru.

- A inne konie? - zapytałem.

- Armia Zbawienia ma chyba osiem. Sam nie wiem po co. Kilka koni mają

prominenci, ale on mieszkają na drugim końcu miasta.

- Aha. To by pasowało. Ten koń był pewnie rasowy. Zobacz jak był karmiony -

wskazałem gestem swoje znalezisko.

Skrzywił się.

- Daj spokój - poprosił.

- Może prominenci zapuścili się aż tutaj albo policjanci przyjechali na inspekcję.

- Nie wysilaj się. Jestem strażnikiem łowieckim.

- I co z tego?

- Można powiedzieć, że nic w tym lesie nie poruszy się bez mojej wiedzy.

- Jeśli przyjechałeś tą drogą to rzeczywiście mogłeś go zauważyć. Co to był za koń?

- Dziwny. Nigdy takiego nie widziałem. Biały jak mleko. Nieskazitelnie biały. Trochę

niepraktyczna barwa zwłaszcza w tych lasach. Ale oto i on - dodał.

Zza zakrętu wyjechał facet na koniu. Facet ubrany był z wyszukaną elegancją. Miał na

sobie białą płócienną kurtkę, białe spodnie z żaglowego płótna, na nogach buty do konnej

jazdy. Był ciemnowłosy i lekko śniadej cery. Miał duże ciemne oczy. Wyglądał na Gruzina.

W twarzy miał coś szlachetnego. Patrzył na nas w zadumie. Otaksowawszy go długim

spojrzeniem skupiłem się teraz na koniu, którego dosiadał. Koń był piękny. Biały arab czystej

krwi, o idealnych proporcjach. Był tak czysty, jak gdyby dopiero co wyszedł z pralni. Kopyta

miał polerowane. Staliśmy tak przez chwilę mierząc się wzrokiem przy czym on wyraźnie

nad nami górował. Wreszcie odezwał się. Mówił po norwesku z jakimś dziwnym śpiewnym

akcentem.

- Wybaczą panowie, gdzie tu się mieści posiadłość Sventonów?

- To tutaj - wyjaśnił Sven wskazując moją parcelę. - Ale Sventonów nie ma tu już od

dwudziestu lat.

Facet roześmiał się.

- Nieważny jest właściciel, liczy się nazwa - powiedział.

Skinął nam głową na pożegnanie i odjechał.

- Wot te na - szepnąłem sam do siebie.

- Myślę, że szukał ciebie. - zauważył mój szpieg.

- Jeśli tak, to dlaczego nic nie powiedział?

- Może nie szukał dla siebie.

- Dziwi mnie, dlaczego pytał.

- Dlatego, że twój kumpel odczepił wszystkie tabliczki do odmalowania. Gdy nie ma

numeru ani wizytówki przy bramie to trudno jest się połapać, który dom jest czyj.

Zapomniałem o tym.

- Ciekawe, kim on jest.

- Ciekawe. Ale myślę, że wiem. Parę dni temu do Bodo przyjechał cyrk.

- Wolne żarty. Wyobrażasz sobie tego człowieka w cyrku?

- Może jego nie, ale za to pasuje mi ten jego koń.

- Może masz rację.

Wróciłem do domu. Maciek wstał już i pogwizdując serenadę Schuberta pracował nad

kolejnymi drzwiami. Te miały być chyba wejściowe, bo obciągał je stalowym

płaskownikiem.

- Co powiesz? - zapytał. - Czego dokonałeś, gdy sobie drzemałem?

- Nic wielkiego. Chciałem dokonać wielkich czynów, ale otaczają mnie same

miernoty, na których nie można polegać...

Opowiedziałem mu o spotkaniu w lesie.

- Może to książę Orłow przysłał własnych szpiegów - zasugerował.

- A to po co? Kim on jest? Znasz go?

- Żeby sprawdzić, czy nie jesteś agentem KGB i zlikwidować w zależności od

wyników.

- Chyba ci stolarka na mózg pada. Kim on jest?

- Raczej zrywanie się o świcie - zaprotestował z prostotą. - Mówiłeś, że koń był rasy

arabskiej?

Wieczne niedopowiedzenia.

- Słuchaj! Dlaczego ty nigdy nie odpowiadasz na moje pytania? Popatrz mi w oczy i

odpowiedz. Kim jest książę Orłow?

- Księciem oczywiście.

- Tak. Wyobraź sobie, że tego akurat się domyśliłem ale teraz poproszę o szczegóły.

- Facet, lat trzydzieści pięć, ciemne włosy szlachetna podłużna twarz, z wykształcenia

filolog słowiański. Nawet trochę mówi po polsku.

- Dzięki - mruknąłem. - Marzy mi się spotkanie z tym całym Derkiem. Taka szczera

rozmowa w piwnicy. I ja jako śledczy.

Uśmiechnął się szeroko. Szelmowsko.

- Każdy ma swoje marzenia i niech się spełnią. A tak swoją drogą nie marzyła ci się

czasem urocza kicia siedząca na olśniewająco białej klaczce?

Mówiąc to popatrzył przez okno w kuchni. Powędrowałem, za jego spojrzeniem i

rzeczywiście, na polance koło domu stał olśniewająco biały koń, obok którego stała jakaś

kicia.

- Donerwetter - powiedziałem cicho sam do siebie.

Wyszedłem przed dom. Kicia nie znikała, więc doszedłem do wniosku, że jednak jest

prawdziwa. Była nieco starsza ode mnie, miała jakieś osiemnaście lat. Nie była bardzo ładna,

ale wyróżniała się z tłumu. Miała lekko wystające kości policzkowe i duże ciemne oczy, w

których można było się całkiem zagubić.

- Ty jesteś Tomasz Nikitycz Paczenko von Uhersk? - zapytała po norwesku.

- To zależy kto pyta - odpowiedziałem ostrożnie.

- Tam w krzakach siedzi facet z aparatem fotograficznym zaopatrzonym w

teleobiektyw - powiedziała po rosyjsku. - Czy wiesz coś o tym?

- Mój ochroniarz - wyjaśniłem w tym samym języku. - Jest trochę nieśmiały.

- Weź - podała mi cugle.

Złapałem je lewą ręką. Były plecione z czerwonych sznurków i rzemieni. Kolejny

przebłysk. Ściana wymurowana z pustaków, żłób ze starej beczki i cugle wiszące na ścianie

koło zgrzebła. Chyba z... Czeczenii?

- Jestem Juli - an Bołdyrew - przedstawiła się.

- Miło mi poznać.

Scena była tak nierzeczywista, że wydawało mi się, że śnię.

- Książę Sergiej prosił, żebym cię odwiedziła i sprawdziła czy czegoś ci nie potrzeba.

Sprężyłem się w sobie.

- Nie, dziękuję za troskę, ale jakoś sobie radzę. Za to chętnie posłucham wszelkich

informacji.

Popatrzyła w zadumie na nieco sypiącą się ścianę domu, ale nic nie powiedziała.

- Lubisz konie - stwierdziła.

- Dlaczego tak myślisz?

- Moja klaczka cię lubi, a ona zna się na ludziach. Chcesz się przejechać?

Popatrzyłem w zadumie na swoje spodnie, potem popatrzyłem w zadumie na swoje

buty.

- Jestem zbyt brudny.

Uśmiechnęła się a potem wyciągnęła rękę i dotknęła mojego ramienia. To był dziwny

gest. Gest protekcji, gest usankcjonowania władzy występujący często na egipskich

malowidłach i reliefach. Wówczas jednak nie rozumiałem, o co jej chodzi.

- Nie obawiaj się - powiedziała. - To mogę ci ofiarować... Prawda na razie będzie

przed tobą zakryta.

Rosyjski nie był jej językiem ojczystym. Była taka dziwna. Jak gdyby na wpół

obłąkana. Wsiadłem na konia. Ruszyłem stępa w stronę lasu i zawróciłem. Maciek stał koło

niej. Wyglądali na starych znajomych.

- Boisz się - powiedziała, gdy oddałem jej cugle. - Lękasz się tego konia. Umiesz

świetnie jeździć, ale nie na nim. Wydaje ci się, że w każdej chwili może się potłuc, jak gdyby

był z porcelany.

- Wyobrażam sobie jego wartość.

- Koń niezależnie od jego wartości służy do tego, aby na nim jeździć, a nie do tego,

aby trzymać go w pudełku wykładanym czerwonym aksamitem. To zwierzę a nie klejnot.

- Jak ona się nazywa? - zapytałem wskazując gestem klacz.

- Tatiana - odpowiedział Maciek.

- Ładnie.

- Pewien człowiek z miasta daleko na południu nazwał ją tak na cześć swojej bratanicy

- wyjaśniła.

- Czy książę Sergiej ma dla mnie jakieś polecenia?

- Mam dla ciebie kartkę od niego - podała mi małą kopertę koloru kości słoniowej.

- Co słychać u niego? - starałem się podtrzymać rozmowę.

- Pracuje. Ciężko pracuje. Ale pewnie zaprosi cię do siebie za jakiś czas. Jego praca

dobiega już końca.

- Ach tak...

- Jest ktoś, kto cię tam czeka - uśmiechnął się Maciek.

- Kto? Ktoś kogo znam? Pawcio? Hrabia Derek?

- Nie, ale ona zna ciebie z rozmów. I chce cię poznać.

- Kim ona jest?

- Nie powiem ci, bo straciłbyś połowę przyjemności. Dowiesz się we właściwym

czasie - odezwała się Juli - an.

- Zaciekawiasz mnie.

Wzruszyła ramionami a potem z gracją wskoczyła na konia.

- Do zobaczenia - powiedziała.

- Już odjeżdżasz? - zmartwiłem się. - Może wpadniesz chociaż napić się herbaty.

- Jesteś dokładnie taki, jak opowiadał hrabia Derek. Nie możesz zrozumieć, że

większości ludzi jesteś całkowicie obojętny. Wydaje ci się, że każdy powinien albo cię lubić,

albo czuć do ciebie niechęć.

Odjechała. Upadłem na kolana i stłumiłem zawrót głowy. Svenowi zrobiło się głupio i

wylazł z krzaków.

- Co się stało? - zapytał.

- Ona jest zupełnie zmanierowana - wyjaśniłem. - Taka ładna a taka...

- Poznasz moją siostrę to ci przejdzie. Ingrid ma serce po właściwej stronie. O co wam

poszło?

- Z tego spotkania to ja będę pisał raport - ostudził go Maciek.

Mówił po niemiecku, ale Sven musiał go zrozumieć. Ja na wszelki wypadek

udawałem, że nie rozumiem.

- Powiedz mi, jeśli się kogoś spotyka i rozmawia z nim, to czy można być w stosunku

do niego obojętnym? Chyba zawsze coś się odczuwa? Niechęć, lub sympatię... - zapytałem

szpiega.

- Dlaczego? Nie można chyba na przykład robiąc zakupy...

- Wybacz. To ja jestem nienormalny.

- Dała ci kosza?

Zaskoczył mnie.

- Co za pomysł.

- Wyglądasz jak gdyby spotkała cię przykrość.

- Nie zrozumiesz nigdy mojej słowiańskiej duszy!

- Chcesz odbitki? - poklepał swój aparat.

- Może jedną... Na pamiątkę.

- Ja poproszę negatyw - wtrącił się Maciek po czym przeszedł i stanął na brzegu.

- Zdjąłem ciebie na koniu. Ta będzie chyba dobra?

- Tak. Dziękuję.

- Ale nie udało mi się sfotografować tego człowieka, który siedział w krzakach za

domem z pistoletem w ręce.

- Widział cię?

- Tak. Myślę, że to ktoś takiego samego zawodu jak ja. Nie przeszkadzaliśmy sobie.

Poszedł a ja wróciłem do domu. Maciek przyszedł po chwili. Pokazałem mu kopertę.

- Trochę niewymiarowa - zauważył.

- Taki widocznie standard - odgryzłem się - za to listonoszka niczego sobie.

- A gdzie znaczek?

- Opłatę pocztową uiści nadawca.

Otworzyłem kopertę. Wyjąłem ze środka kartkę. Przeczytałem ją a potem schowałem

do kieszeni.

- I co?

- Nie wiem. Książę pisze, że przyśle po mnie samochód za kilka dni. Mam być jego

gościem. To mi pachnie porwaniem.

- Oj daj spokój. Wyobrażasz sobie rosyjskiego arystokratę porywającego ludzi?

- Oczywiście. Hrabia Drakula...

- Drakula był chyba księciem. I to rumuńskim.

- Nie pamiętam, nie będę się kłócił. Był Drakula, byli i inni. Porywali ludzi, żeby

wysysać z nich krew, mordować dla zaspokojenia żądz...

- Hy?

- Weź takiego Jusupowa. Książę, a wpadł na pomysł, żeby zabić Rasputina. I to

dlaczego? Dla jakichś marnych celów politycznych. Muszę się pilnować.

- Weź ze sobą broń - zaproponował.

Poszedłem do swojego pokoju. Oba zwierzaki leżały na moim łóżku i bawiły się

kamieniem. Przypomniało mi się, jak kiedyś w podstawówce miałem ciekawe hobby.

Kolekcjonowałem kamienie. Zbierałem je na wałach, niedaleko szkoły. Wybierałem

najładniejsze odłamki granitu, bazaltu i kolorowych piaskowców. Znosiłem je w kieszeniach

do domu dziecka i wrzucałem do dużej puszki po duńskim mleku w proszku. Gdy się

wypełniła przesypywałem jej zawartość do szuflady. Gdy szuflada była pełna wynosiłem je w

kubełku do piwnicy i wsypywałem do dużej beczki z prasowanego papieru, w której kiedyś

trzymali cement. Gdy wyjeżdżałem beczka była prawie pełna. Nie wiem, co dyrektor zrobi,

gdy ją w końcu odkryje. Była zbyt ciężka, aby ją wytoczyć, a żeby wyczerpać ją za pomocą

kubła trzeba by chyba zrobić ze sto kursów. Robota na cały tydzień. Zjedliśmy obiad. Pogoda

wspaniała rankiem psuła się stopniowo coraz bardziej. Zachmurzyło się, a morze pokryła

ostra krótka fala.

- Chyba będziemy mieli następny nocny sztorm - zauważył Maciek.

Siedział i malował wykonane rankiem drzwi lakierem wodoodpornym. Drzwi

wyglądały na dzieło profesjonalisty. Mój przyjaciel dysponując tylko wiertarką z kilkoma

przystawkami zrobił z nich istne dzieło sztuki.

- Ładne - powiedziałem. - Bardzo ładne.

- Co porobimy teraz?

- A pokoje na piętrze?

- Właściwie to już skończone. Tyle tylko, że deski kończą się.

- Wystarczy na regały w bibliotece?

Zamyślił się.

- Chyba nie za bardzo. Ile jest tych książek?

- Nie dużo. Coś ze dwa tysiące.

- Dwa tysiące... Myślę, że na upartego wystarczy. Ale mocno upartego.

- Zrób, co możesz. Najwyżej część będę trzymał w skrzyni.

- Niezły pomysł. To już tak na zawsze?

- Nie, tylko do czasu, aż przyjdzie dla mnie jakaś forsa na następny miesiąc. Wówczas

dokupię desek i wszystko będzie...

Zgrzyt piły tarczowej przerwał moją wypowiedź. Maciek nie odkładał niczego do

jutra. (Za wyjątkiem nauki). Taki już był. Pracował całe popołudnie. Regały wyszły niemal

jak fabryczne. Sztorm tymczasem zbliżył się. Fale stały się większe, a niebo nad horyzontem

pociemniało. Zjedliśmy kolację i zaraz walnąłem się spać. Nie dość, że dzień zaczął się dla

mnie bardzo wcześnie, to jeszcze wypełniony był wrażeniami. A to był dopiero początek...

*

Maciej Wędrowycz zasiedział się tej nocy w bunkrze. Gdy wreszcie wyrobił dzienną

normę metrów sześciennych ziemi oczy piekły go jak diabli, ale był zadowolony z siebie. Na

zewnątrz schronu było diabelnie nieprzyjemnie. Wiał silny wiatr i padał deszcz. Burza jednak

przeszła bokiem. Nad morzem było trochę jaśniej. Popatrzył na zegarek. Dochodziła druga.

Ziewnął potężnie i ostrożnie wyjrzał zza rogu domu. Był przypływ. Większe fale podchodziły

aż do krawędzi urwiska. Na ich grzbietach tańczyła wielka kłoda która od czasu do czasu

pukała konarem w ścianę.

- Oj niedobrze - powiedział sam do siebie.

Morze zagłuszało wszystko do tego stopnia, że sam siebie nie usłyszał. Wlazł przez

okno do domu i wyciągnął z rupieciarni bosak i kawał liny. Wyszedł przez świeżo wprawione

drzwi wejściowe i stanął na skale. Kłoda walnęła w ścianę obok niego. Fala była

wystarczająco potężna, aby podrzucić ją aż tak wysoko. To było niepokojące. Zaczepił pień

bosakiem. Fala cofając się szarpnęła tak mocno, że znalazł się w wodzie. Zgubił przy okazji

bosak.

- I po co ja tu właziłem? - zapytał sam siebie.

Zaraz jednak sobie przypomniał. Walcząc z żywiołem rękami i nogami dopłynął do

kłody. Obwiązał sterczący konar linką i spróbował popłynąć z belką na holu. Najpierw woda

odciągnęła go do tyłu, a potem pień popychany przez falę ruszył do przodu i dzielny potomek

ukraińskich kozaków omal nie stracił głowy. W ostatniej chwili zrobił unik.

- Nie choczesz nie nada - mruknął sam do siebie.

Gdy mijała go wskoczył na wierzch, jak na konia. Mało nie zleciał do wody gdy

uderzyła w skałę, ale utrzymał się. Wiosłując nogami trochę ją skręcił, tak, aby ustawiła się

pod kątem do fali. Gdy nadeszła kolejna omal nie stracił jednej nogi, ale udało mu się

zepchnąć drzewo z pierwotnego kursu i wypłynął na spokojniejsze nieco wody zatoczki na

lewo od domu.

Niebawem znalazł się przy skarpie nad plażą. Zeskoczył z pnia. Pod nogami miał

grunt, ale sypki żwir nie dawał jego stopom wystarczającego oparcia, a ponadto w każdej

chwili groziło mu rozgniecenie na miazgę. Z linką w zębach wdrapał się po skarpie do góry i

przywiązał koniec sznura do drzewa. Mając poczucie dobrze spełnionego obowiązku, wrócił

do domu. Nad piecem suszyła się koszula Tomka. Na twarz Maćka wpłynął straszliwy

szyderczy grymas. Zemsta! Najpierw użył jej jako ręcznika, a potem wytarł nią podłogę koło

drzwi. Wreszcie zadowolony z siebie wyrzucił ją w ciemność i kipiel za drzwiami. Potem

poszedł spać. Spał dobrze. Żadnych wyrzutów sumienia. Nie nastawił budzika. Wiedział, że

rano obudzi go jego serdeczny przyjaciel i że będzie trzymał w ręce siekierę. Taki jest

porządek wszechświata.

21 lipca czwartek.

Wstałem o ósmej rano. Przyozdobiłem twarz radosnym uśmiechem i poszedłem na

parter. Wyszedłem przed dom. W nocy musiał być nielichy sztorm, bo pod drzwiami leżało

sporo wodorostów, a ściana była zupełnie mokra. Skrzywiłem się. Nie lubiłem wilgoci.

Wszedłem do kuchni, aby zdjąć ze sznura swoją wypraną wczoraj koszulę. Ku swojemu

zaskoczeniu stwierdziłem, że jej nie ma. Łamałem sobie przez chwilę głowę nad tą zagadką, a

potem zabrałem się za robienie śniadania. Odrzuciłem ambitny pomysł zrobienia jajecznicy z

jajek w proszku, głównie dlatego, że nie lubiłem jajecznicy. Zamiast tego podgrzałem w

garnku parówki z puszki. Były kretyńskie, długości najwyżej dwu centymetrów. To zabawne,

ale w moim kraju w tym okresie parówki występowały tylko w jednym standardowym

rozmiarze. A do tego wyłącznie na kartki. Podgrzałem w garczku sos z pędami bambusa.

Niebiański zapach wywabił mojego kumpla z łóżka i zniewolił go do zejścia ma parter. Po

drodze wdepnął do łazienki, gdzie umył się. Wreszcie wszedł do kuchni. Miał na sobie swoją

koszulę, co osłabiło nieco moje podejrzenia.

- No cześć - powiedziałem - nie widziałeś gdzieś mojej koszuli?

- Koszuli? - zdziwił się.

Jego zdziwienie było sztuczne, a ton wypowiedzi obojętnie niewinny. Czyli moje

podejrzenia były słuszne.

- Wisiała tutaj - pokazałem palcem na sznur.

- Może Gucio zjadł?

- On nie jada ubrań. A przynajmniej nigdy nie słyszałem...

- Ten mój pies jest w sumie bardzo głupi. Nie wiadomo co mu do łba może strzelić.

Ukrywał coś wyraźnie. Pewnie w nocy pociął moją koszulkę na kawałki, albo zrobił z

nią jeszcze coś gorszego. Postanowiłem zachować się kulturalnie i nie naciskać go dalej.

Wcześniej czy później i tak się wygada. Po śniadaniu zabraliśmy się za oczyszczanie lasu, to

znaczy wycięliśmy dużą ilość uschłych choinek dzięki czemu te, które jakoś jeszcze

egzystowały uzyskały nieco więcej światła i przestrzeni życiowej. Zgromadzone za domem

mieliśmy pociąć przy najbliższej okazji. To męczące zajęcie zajęło nam ponad cztery

godziny.

Byłem tak wykończony, że straciłem nawet apetyt, toteż wymówiłem się od jedzenia

obiadu i pojechałem na rowerze do Bodo. Kupiłem sobie gazetę i pojechałem nową drogą do

Geitvagan. Postanowiłem pojechać w odwiedziny do tej sympatycznej Ingrid. Przejechałem

jakieś trzy kilometry, gdy spotkałem Juli - an. Siedziała sobie na kamieniu na niewielkim

pagórku kilkadziesiąt metrów od szosy i opalała się a klaczka skubała trawę kawałek dalej.

Zauważyła mnie i pomachała mi ręką. Zawahałem się na chwilę, a potem zatrzymałem rower

i podszedłem do niej.

- Priwiet - powiedziała.

- Dzień dobry. Cóż porabia tak ładna dziewczyna jak ty na takim odludziu?

- Masz jeszcze do mnie żal za to wczorajsze - powiedziała. - Wybacz mi, zachowałam

się trochę sztywno i nieuprzejmie.

- Każdemu co jego.

Gwizdnęła przez zęby. Klaczka podbiegła.

- Przejechałeś się wczoraj tylko kawałek. Skorzystaj proszę z okazji i pojeździj

jeszcze. Wiem, jaką ci to sprawia przyjemność.

Popatrzyłem w zadumie na nią.

- Jesteś dziwna - powiedziałem. - Inna niż wszystkie.

- To moja wada. Normy i zasady nie znaczą dla mnie wiele, dlatego książę Orłow

niechętnie widzi mnie koło swojej posiadłości. Jestem zbyt zdziczała, aby... Zresztą chyba

sam to rozumiesz.

- Rozumiem.

Ująłem w dłoń cugle i wskoczyłem na siodło. Pojechałem kawałek, może ze sto

metrów, a potem wjechałem na szczyt następnego pagórka. Za nim ciągnęły się dacze. Miasto

wypuściło w tą stronę długą mackę. Zawróciłem.

- Dobrze jeździsz - pochwaliła. - Koń czuje jeźdźca.

- Jeśli wiesz, że dobrze jeżdżę to niepotrzebnie mi to mówisz.

- Słusznie. Ty to wiesz. Mowa jest srebrem.

Podeszła i stała teraz bardzo blisko mnie.

- Podobam ci się?

- Jeśli mam być szczery to nie.

Brwi uniosły się jej do góry.

- Któregoś dnia książę powiedział hrabiemu Derkowi, że chętnie widziałby mnie

wreszcie zamężną i ustatkowaną.

- Wybacz, nie jesteś zbyt młoda?

- Mam osiemnaście lat. A hrabia Derek jest ode mnie akurat o tyle starszy, żeby mnie

pociągać nie narażając się przy tym na złośliwe komentarze, że uwodzi dziewczynę, która

mogłaby być jego córką.

- I co on na to?

- Hrabia wygarnął mu prosto w twarz, że nie zniesie, aby ktoś próbował układać mu

życie, a do tego powiedział, że potrzebuje domu, w którym może odpocząć po pracy, do

którego może wracać jak do bezpiecznej przystani po swoich misjach, a nie dyskoteki z

wiecznie niezadowoloną histeryczką wewnątrz. Zresztą powołał się na argument, że jestem

jego kuzynką w trzecim stopniu pokrewieństwa.

- To już nie przeszkadza.

- Nie przeszkadza. Myślę, że gdy się ciebie bliżej pozna to jesteś sympatyczny.

- O! - wyraziłem swoje zaskoczenie.

- Dałabym ci małego całuska na pożegnanie, ale niestety mamy wspólny kłopot. Ty

masz swojego faceta ze sztucerem w tamtych krzakach, a ja mam po drugiej stronie mojego

pomylonego braciszka z pistoletem w ręce.

- Ktoś dybie na twoje życie?

- KGB oczywiście. No, może niezupełnie dybią. Poza tym on pilnuje, abym nie zeszła

na złą drogę. Jesteś monarchistą?

- A wyglądam? Skąd. Nie mam pojęcia o polityce.

Wzruszyła ramionami.

- Przywykłam, że nikt nie jest tym, za kogo się podaje. To wiedza, która gwarantuje

przeżycie w tym świecie. Ty też się kiedyś tego nauczysz. A tak swoją drogą to dobrze, że

uważasz się za monarchistę. Czekają cię niespodzianki... raczej miłe.

- Przecież nie jestem. Jakie niespodzianki?

Uśmiechnęła się lekko, jak gdyby z drwiną.

- Do zobaczenia - powiedziała. - Nie szukaj mnie w Bodo. Dzisiaj wyjeżdżam. Nie

szukaj mnie wcale. Jestem zanadto obłąkana i przyniosłabym ci tylko cierpienie. Nigdy nie

zdołałbyś mnie pokochać.

Podrywaczka psiakrew.

- Do zobaczenia - powiedziałem, a gdy odjechała szepnąłem cicho do siebie: - Mam

nadzieję, że nigdy.

Z krzaków wylazł Sven.

- Właśnie przechodziłem obok - wyjaśnił.

Obłudnik, podglądacz, świnia i kapuś.

- No hej. Co widziałeś ciekawego?

- Jakiś facet z pistoletem trzymał was na muszce. Ten, którego wczoraj spotkaliśmy.

- Coś takiego? - udałem zdziwienie. - I co napiszesz w raporcie?

- Nic nie napiszę. Sądzisz, że ktokolwiek uwierzyłby, że przyjechała do ciebie

dziewczyna na białym koniu, a w krzakach czaił się jej ochroniarz? Chociaż może jednak

napiszę. To znajomi Derka. Tak samo obłąkani jak on.

- To zupełnie prawdopodobne.

- Takie rzeczy się tu nie zdarzają. Zazwyczaj. To cywilizowany kraj.

- To dlaczego mi się to przytrafia?

- Gdyby ktokolwiek na świecie wiedział co ci strzeli za pięć minut do głowy, to moja

praca stałaby się zbędna. Posadziłoby się jasnowidza i wystarczyły by działania prewencyjne!

A tak co chwila przydarzają ci się jakieś przygody rodem z sennych koszmarów. Brakuje już

tylko agenta KGB ostrzącego nóż o piaskowcowy krawężnik. Ale zapewne wkrótce się

objawią.

Złapałem się za głowę.

- KGB! W co wy mnie wrabiacie. Derek, Maciek i ty? Kim jestem, że będzie mnie

śledziło KGB?

- Hrabia Derek nie byłby zadowolony, gdybym ci to teraz powiedział. Wyjaśnią ci to

w Nowoorłowie.

- Gdzie?

Westchnął. Sądząc po jego minie sypnął się z jakąś tajemnicą.

- Tak właściwie to dokąd jechałeś?

- Chciałem po prostu zobaczyć dokąd prowadzi ta droga. A potem spotkałem tę kicię.

- Dzisiaj było jakby mniej ostro?

- Przyjąłem jej przeprosiny.

Wróciliśmy razem. Maciek z braku desek bawił się w przycinanie ściągniętych

choinek do równej długości.

- Zjesz obiad? - zapytał.

- Chętnie.

- Mam dla ciebie dwie wiadomości. Jedną dobrą drugą złą.

- Zacznij od złej.

- Ten obiad trzeba dopiero zrobić.

- A dobra?

- Możesz go sam zrobić. Własnoręcznie. Cieszysz się?

- Idź się powiesić z takimi wiadomościami.

- Coś nie tak?

Nie słuchałem go. Poszedłem do siebie i uwaliłem się do łóżka. Zasnąłem niemal

natychmiast. Obudził mnie po godzinie.

- Obiad - powiedział.

Zwlokłem się do kuchni. Wszedłem do środka i rozejrzałem się zdziwiony. Żadnego

obiadu nie było. Usłyszałem zgrzyt zasuwki w drzwiach.

- Co jest?

- Dosięgła cię kara Boża za lenistwo - powiedział mój kumpel mściwie. - Zrobisz

obiad, to drzwi się otworzą. Nie wcześniej.

To było bardzo sprytownicze. Wyszedłem przez okno i poszedłem na plażę. Tam miło

spędziłem czas odczepiając od moich spodni białe włoski, które zostały tam po porannej

przejażdżce. Spodnie pachniały słodko koniem. Czułem napięcie mięśni. Ten zapach

przyprawiał mnie o dziwne drżenie. Maciek znalazł mnie dość szybko.

- Bardzo śmieszne - powiedział.

- Wykorzystywanie siły niewolniczej jest nieopłacalne - powiedziałem spokojnie. -

Tak pisał już Karol Marks.

- To nie jest dla mnie żaden autorytet.

- Nie zniosę przymusu.

- Jesteś po prostu Tomaszu potwornie leniwy.

- Coś podobnego? Jakoś nie zauważyłem.

- Wiesz co ci powiem? Zaczątek klęski tkwi w każdym człowieku, a moim zadaniem

jest usunąć je...

- Z mojego umysłu?

- Tak.

- Powiem ci mądre zdanie. „A wtedy przejrzysz, aby móc usunąć belkę z oka brata

twego”.

- To nie tak...Belka...

- To nie jest to, o czy myślisz. To fragment jakiegoś starego apokryfu. Usuń źdźbło ze

swojego oka a potem będziesz mógł zabrać się za belkę tkwiącą w moim oku.

- A jeśli ta belka tkwi w moim oku a w twoim źdźbło?

- Nie będę się upierał. Chciałem być grzeczny i dlatego zasugerowałem, że to ja

jestem bardziej obciążony.

- Cytat nie mówi o źdźble - zastanowił się głośno. - Co było wcześniej?

- Nie wiadomo. Ocalał tylko urywek.

- Może w moim oku tkwi cały las, w twoim tylko belka?

- Nie będę się sprzeczał. A teraz idź i przygotuj obiad. Przynieś mi go tutaj. Chcę

ucztować pod gołym niebem.

- Ty masz nie tylko belkę w oku, ale cały mózg z drewna!

Nie upierałem się. Postanowiłem być sympatyczny i nawet pomogłem mu szykować

jedzenie. Pewnie dlatego wyszło troszkę przesolone. Po obiedzie eksperymentowałem trochę

w kuchni. Konkretnie zbudowałem szybkowar na bazie zakręcanej metalowej puszki po

czymś. Maciek robił coś w rupieciarni, ja zmywałem, a eksperyment stał na piecu i

podgrzewał się, a potem go rozerwało. Na szczęście kumpel mój akurat piłował coś piłą

tarczową, więc tego nie usłyszał. Po południu poszedłem sobie na plażę. Wiatr był dość silny,

ale do tego zdążyłem się już przyzwyczaić. Z nudów pogrzebałem w wodorostach i znalazłem

kolejny ząb. Przyszedł Sven. Sam nie wiem, czy zachodził do mnie dlatego, że mu się

nudziło, czy też chciał uzyskać jakieś informacje warte tego, aby umieścić je w raporcie. To

tak trudno powiedzieć.

- Co znalazłeś? - zapytał po powitaniu.

- Ząb - pokazałem mu. - Ząb konia.

Obejrzał.

- Faktycznie ząb konia - zgodził się. - Co w tym takiego nadzwyczajnego?

- Nic, pod warunkiem, że nie postawi się pytania skąd się wziął. Macie tu, jak słusznie

zauważyłeś chyba przedwczoraj, bardzo mało koni...

- Przed wojną była tu mała kopalnia rudy, tam w głębi lasu - pokazał ręką dość

nieokreślony kierunek. - Może powrzucali zdechłe konie do wody.

- Nie, nie wydaje mi się. Popatrz, on jest dość świeży. Na pewno nie leży w ziemi od

półwiecza.

- W takim razie nie mam pojęcia skąd się wziął. Może przypłynął z daleka...

Rzuciłem ząb do niedużej kałuży. Poszedł od razu na dno. Schyliłem się i podniosłem

go.

- Nie mógł przypłynąć - powiedziałem w zadumie. - Poszedłby na dno.

Wzruszył ramionami.

- Czy to aż takie istotne?

- To budzi mój niepokój, ciekawość. Ciebie to nie dziwi. Odrzucasz od siebie

problemy, których nie można tak łatwo wyjaśnić.

- Idź do rybaków do Bodo, albo do Geitvagan i po prostu zapytaj ich o to. Myślę, że

będą wiedzieli. Może to zresztą wcale nie są końskie zęby. Może krowie.

- A widziałeś tu krowę?

- Nie ma ich dużo, ale kilka jest.

Zamyśliłem się. Tak na dobrą sprawę nigdy nie zaglądałem krowie do pyska. Może

faktycznie był to krowi ząb.

- Mam prośbę.

- Co tylko zechcesz.

Postanowiłem udać że nie zrozumiałem retorycznego sensu jego odpowiedzi.

- Co zechcę? - ucieszyłem się. - Niech no wyliczę.

Parsknął śmiechem.

- W granicach rozsądku - powiedział.

- Wobec tego ograniczenia poproszę cię jedynie o to, abyś zapytał swojego ojca o to,

czyj to ząb.

- Żaden problem. Jutro będziesz wiedział.

Pożegnaliśmy się i wrócił do siebie, a ja też poszedłem do domu. Maciek skończył

pracę na dzień dzisiejszy i siedział sobie na ławie w kuchni. Był zmęczony ale chyba

zadowolony z siebie. Nie miałem siły nawiązywać rozmowy. Poszedłem do biblioteki.

Maciek zrobił regały, więc zacząłem rozkładać na nich książki. Szło mi to dość szybko, zanim

nie znalazłem tomiku opowiadań Gajdara. Musiał go przywieźć mój przyjaciel. Przeczytałem

sobie kilka: o podłych białogwardzistach, którzy podpalili las wokoło fabryki i o kułakach,

który zamordowali przewodniczącego kołchozu. Mało się nie popłakałem. Po kolacji

wcześnie poszedłem spać. Przyśniły mi się jakieś koszmary. Konie białe jak mleko tańczyły

po stosach nieboszczyków a krew chlustała im spod kopyt i przylepiała się do sierści.

Wreszcie stały się zupełnie różowe i nastąpiła metamorfoza. Zatraciły swoje realistyczne

kształty stając się kucykami z filmu „My little pony”. Jeden z nich przypominał z wyrazu

pyska Juli - an.

*

- Narkotyk? - zdziwił się Semen.

Szaman kiwnął głową i pokazał mu fiolkę pełną pokruszonego zaschniętego

paskudztwa.

- Astralna wędrówka. Natychmiast, na wiele godzin. Ci różni nawiedzeńcy z

towarzystw psychotronicznych i okultystycznych daliby lepszy grosz za taką możliwość.

Oczywiście można to wszystko wyjaśnić inaczej. Mózg człowieka odbiera fale radiowe ale

nie jest w stanie ich przetworzyć. Wysyła także fale radiowe, jednak słabe i rozproszone,

aparatura może je zarejestrować ale są problemy z odcyfrowaniem. Ten środek uaktywnia

zmysł radiowy w mózgu. Wtedy można odbierać fale innych ludzi jeśli nadane są na

podobnym paśmie. Oczywiście nie jest to przekaz dosłowny, ale garść obrazów, które możesz

nazwać indiańskimi wizjami. Tamtej nocy stałem na skale a wokoło mnie latały białe gołębie.

Czułem, że ktoś stał niedaleko mnie.

- Jak się go otrzymuje?

- Na starym łajnie reniferów pojawiają się pleśni. Trzeba zmieszać je z dwunastoma

rodzajami specjalnie przygotowanych ziół i grzybów. W jednym przypadku na dziesięć udaje

się dobrze dobrać proporcje.

- Chciałbym spróbować.

Szaman uśmiechnął się.

- To bardziej przyda się, tej którą uważasz za swoją córkę.

22 lipca piątek. Bodo - Geitvagan.

Obudziłem się o siódmej rano. Umyłem się w misce, ubrałem i zszedłem na parter,

gdzie Maciek stukał coś młotkiem. Sądziłem, że stuka w kuchni i tam też zaszedłem, ale jak

się okazało nie zgadłem. Mój koleś stał za oknem i przybijał zawias mający trzymać

okiennicę.

- Cześć - zagadnąłem.

- Cześć - odpowiedział niewyraźnie, bo trzymał w ustach kilka gwoździ.

- Ładne zęby - zauważyłem. - Po co nam okiennice?

- Och, przydadzą się, a poza tym jak znowu cię zamknę to nie wyleziesz tak łatwo jak

poprzednio.

- Po śniadaniu idę na wycieczkę. Będziesz mi towarzyszyć?

- Nie mam jakoś ochoty. Dokąd?

- Do Geitvagan. Pójdę skałami.

- To dość daleko.

- Lekarz zalecił mi długie spacery.

- Spacery pomagają na główkę? Gdybym wiedział to już dawno popsułbym ci rower.

Oczywiście dla twojego dobra.

Bywały takie ranki, kiedy go nie znosiłem.

- Mam zamiar przejść przez field a potem pójdę usypiskami wzdłuż morza wśród

kamieni wielkości domów.

- Co wykuć ci na nagrobku, jeśli coś takiego cię przywali?

- Wykuj co zechcesz.

- Tu spoczywa wierny syn narodu ukraińskiego. Poległ za cara?

- Jestem Ukraińcem?

- Nie.

- I nie za cara.

- W takim razie wykuję ci cytat z jakiegoś ładnego wiersza.

- Nie lubię poezji.

- Wykuję ci cytat z twojego własnego wiersza. Może i nie lubisz ale przecież trochę

tego kiedyś napisałeś?

- Ja pisałem wiersze?

- Takie tam nieudolne próby. I tak nikt tego nie pamięta...

Zamknął oczy i zaczął recytować w natchnieniu.

”Na takie dictum Stiepan się zawinął,

Po drodze glinowi portfel z torby zwinął

I porwawszy kufel z barowego stołka,

Strzaskał go na łbie komuny pachołka!”

Zamknąłem oczy i usiłowałem sobie przypomnieć, ale nic z tego nie wyszło.

- No wiesz - zaprotestowałem, - coś takiego wykułbyś mi na nagrobku?

- Pasowałoby.

- Tobie tak, ale ja wolałbym jakieś strofy bardziej wzniosłe i...

- Rozumiem. A pamiętasz taki swój utwór:

„Krwią świeżą się zachłyśniemy.

Zwłoki w kanale skisły,

Na gruzach sztandar nasz zatkniemy”?

- Ja to napisałem?

- A któżby inny?

- Nie pamiętam. Na nagrobek też się nie nadaje.

- ”W ciemności nocy zagajnik druidów...”?

- Nie! Kiedy to miałem niby napisać? Wtedy, gdy się spotkaliśmy?

Westchnął.

- Byłem dumny, że mam kumpla poetę - powiedział. - Szkoda, że nie pamiętasz.

„Nie wrócę nigdy do swego kraju,

Nie ujrzę swego domu.

Bolesne są na sercu blizny,

Pogrzebać mnie nie będzie komu”?

Ten utwór poznałem od razu.

- Skąd ty to znasz?

- Napisałeś na dniach ołówkiem na stole w bibliotece i to akurat świeżo po jego

oczyszczeniu i wypolerowaniu.

- Nie złość się, ale to też się nie nadaje.

”Czas się wypełnił, lecz mam świadomość,

Że nie czas by wygasł mój ród

Koła pociągu stukają wiadomość:

Na wschód, na wschód, na wschód...”

- Ładne. To też ja?

- Na ścianie mojej komórki na Starym Majdanie.

- Oj nie ubyło ci jej.

- Zamknij oczy i przypomnij sobie.

Zamknąłem oczy. Znowu znalazłem się w sadzie. Odwróciłem się powoli i

zobaczyłem budynek wymurowany ze starych pustaków. Usłyszałem jęk Maćka. Był bardzo

blady.

- Idź w cholerę. Mózg mi chcesz uszami wygotować? - jęknął.

- Co się stało?

- Grzebiesz mi w głowie!

- No to gadaj. Wszystko co wiesz. Skoro jesteś moim kumplem powinieneś mi

powiedzieć. Dlaczego jestem telepatą? Kim ja jestem?

- Jesteś Tomasz Paczenko. A telepatia? Cóż. Wszyscy byliście trochę tego - pokręcił

palcem jakby wkręcał śrubkę w skroń. - Genetyka pomerdana na wylot. Zresztą co się dziwić.

Kiedyś, gdy będziesz sławnym poetą, wydłubię ten kawałek ze ściany i opchnę

kolekcjonerom za ciężkie pieniądze.

„Żurawi skrzydła nad głową łopocą,

A ja granicę sforsowałem nocą,

Strzał chybił więc jednak wydarzył się cud,

Fale pluskając niosą wiadomość:

Na wschód, na wschód, na wschód...”

- Zgoda. To mi wykujez.

- Tylko tego brakowało. Jeszcze się tu zaplącze jakiś nasz i przeczyta. I co wtedy?

Dzieci w szkołach będą się uczyły o nieznanym bohaterze, który przepłynął Bug, pytanie

tylko w którą stronę i jeszcze do niego strzelali.

- Skąd ta pewność, że chodzi o Bug? Z wiersza to nie wynika.

- Ten chybiony strzał i pluskające fale pasują jak ulał do naszej wschodniej granicy.

Zresztą napisałeś to na przystanku w Mirczu. Cegłą na asfalcie, jeśli mnie pamięć nie myli.

- Ale tu nikt do mnie nie będzie strzelał. Żadne nagrobki nie będą mi potrzebne.

Chyba, że ci agenci KGB, o których bredził Sven...

Maciek uśmiechnął się lekko.

- Nie martw się. Weź ze sobą spluwę i idź. A oni pewnie nigdy się nie pojawią. Skoro

nie wytropili cię w Polsce, widocznie już im na tym nie zależy.

- Nie powiesz mi?

Westchnął. Wyglądało na to, że mówi szczerze.

- Nie mogę. Przynajmniej dopóki hrabia nie zmieni rozkazu. Już i tak wiesz za dużo.

Musisz badać swoją pamięć. Tam znajdziesz odpowiedź na wszystkie pytania.

- Znałem księcia Orłowa?

- Znałeś Derka. Na prawie wszystkie pytania.

Zjadłszy śniadanie, wyszedłem. Miałem ze sobą plecak, zwój linki alpinistycznej,

młotek geologiczny, oraz butelkę wody. Wdrapałem się najpierw na field i zajrzałem do

obozowiska Svena. Ku swojemu zaskoczeniu stwierdziłem, że nie ma go. W ogóle tego dnia

nie przyszedł. Troszkę mnie to zdziwiło. Nagle poczułem się mniej pewnie, tak jak gdyby

zabrakło mi anioła stróża w obliczu bram piekieł.

Przeciąłem skalisty taras. Był tu następny wąwóz schodzący do morza. Wąwóz to

może za dużo powiedziane. Była to po prostu szczelina w skale szeroka na dwa do trzech

metrów, która przecinała field i opadała dziesięć lub dwanaście metrów w dół, gdzie wśród

kamieni buszowało morze. Straciłem trochę czasu aby ją obejść lasem, po czym wróciłem na

skały i ruszyłem dziarskim krokiem naprzód. Szedłem po koronie klifu, po płaskiej

powierzchni skały, nachylonej lekko w stronę lasu, który w zależności od rodzaju gleby

oddalony był od krawędzi urwiska to o pięćdziesiąt, to o dwieście metrów. W skale pojawiło

się więcej szczelin, to szerszych, to węższych. Niektóre musiałem obchodzić, nad innymi

wystarczyło dać duży krok, co nie należało do przyjemności, bo wprawdzie były wąskie, ale

za to potwornie głębokie.

Krajobraz zmieniał się stopniowo. Dotarłem do prawdziwego rumowiska wielkich

skalnych bloków, nachylonych pod dziwacznymi kątami. Klif gubił się, zamieniał w usypiska

pozornie luźno leżących na sobie bloków skalnych, schodzące aż do wody. Miejscami

tworzyły istny labirynt. Nie spieszyło mi się. Zapędzałem się dzikimi ścieżkami aż nad wodę,

potem wdrapywałem się mozolnie na górę. Wreszcie zmęczyłem się. Musiałem zrobić chyba

ze cztery kilometry z ośmiu dzielących mnie od celu mojej wędrówki, gdy usiadłem, aby

kapinkę odpocząć. Niespodziewanie w nozdrza uderzył mnie zapach dymu z ogniska, który

widocznie nadleciał razem z wiatrem. W pierwszej chwili nie wiedzieć czemu pomyślałem

sobie o bandzie satanistów wędzących jakąś ofiarę, ale zaraz odrzuciłem te bezsensowne

myśli.

Przeszedłem jeszcze kawałek i stanąłem nad dużą szeroką doliną. Wyglądała jak

wyschnięty fiord, zasypany odłamkami skał, z których największe miały po pięć metrów

wysokości. Ekstremalny krajobraz. Brrr. Wydobyłem z plecaka maćkową lornetkę. Ci od

ogniska siedzieli nad wodą. Ognisko palili naprawdę spore. Na wodzie kołysał się nieduży

jachcik oraz dwie mniejsze żaglówki. Przyjrzałem się teraz dla odmiany siedzącym. Ubrani

byli jak strachy na wróble a wokoło zauważyłem dużą ilość pustych puszek po piwie.

- Nieodpowiednie towarzystwo - powiedziałem sam do siebie, potem zacząłem się

zastanawiać, w jaki sposób można by ich było ominąć. W przeciwległej do mnie ścianie

wąwozu znajdował się kamienisty żleb. Doszedłem do wniosku, że jest to chyba jedyna

droga. Po dnie wąwozu mogłem się przemknąć niepostrzeżenie. Lub prawie niepostrzeżenie.

Popatrzyłem jeszcze raz w stronę wesołej gromadki przy ognisku i zauważyłem coś na co

wcześniej nie zwróciłem uwagi. Niedaleko od ognia w kierunku wnętrza lądu rosło drzewo.

Rosło, to może zbyt eufemistyczne określenie. Sterczał tam z ziemi biały konar, na górze

rozczapierzony jak ręka kościotrupa. Problem polegał na tym, że do słupa ktoś stał

przywiązany.

Podregulowałem nieco ostrość i ku swojemu zdumieniu poznałem pannę Ingrid

Roslin. Niemal natychmiast wydedukowałem, że przywiązali ją ci od ogniska. Przeliczyłem

ich. Było ich dziewięciu. Ciut, ciut za dużo. Gdyby było ich o siedmiu mniej... Zakląłem.

Klątwami obłożyłem: swoje dobre serce nakazujące mi ją uwolnić, Maćka, że nie poszedł ze

mną, Svena za to samo, oraz jeszcze raz siebie za pomysł włóczenia się po skałach bez

pożytku. Zlezienie na dno wąwozu nie było trudne. Potem czołgając się pomiędzy załomami

skały zacząłem się zbliżać do ich obozowiska. Podpełzłem tak blisko, że prawie dotykałem

pnia. Chłopaczkowie byli już nieźle wstawieni i głośno rozważali, co też zrobią ze złapaną

rano panienką. Palili skręty z marihuany. Wiatr niósł w moją stronę zapach palonych konopi.

Właściwie wszyscy mieli na myśli urządzenie małej orgii, rozważali tylko możliwe

zakończenia. Kilku sugerowało zamordowanie dziewczyny, inni zabranie jej ze sobą na

wyspę ze sobą na wyspę i przetrzymanie jej tam jakiś czas do zabawy. Byli to młodzi

Niemcy. Znowu rozumiałem niemiecki, choć nie wiedziałem, skąd mógłbym znać ten język,

zwłaszcza, że porozumiewali się raczej dość rynsztokowym słownictwem. W miarę jak

kolejne puszki piwa znikały w ich gardłach, nastrój niewymuszonej wesołości pogłębiał się.

Wreszcie po jakiejś godzinie posnęli prawie wszyscy za wyjątkiem jednego, który

utrzymywał, że nie należy spać, bo tubylcy mogą znienacka napaść. Siedział kiwając się przy

wygasłym ogniu. Przeliczyłem wzrokiem puste puszki. Wyliczyłem, że wypili flaszkę

Wiskhy i po litrze z kawałkiem piwa na łebka. To było niewiele. Nie wiedziałem, jak

podziałały na nich skręty. Trzeba było działać. Podniosłem się i podkradłem od tyłu do

siedzącego. Podniosłem z ziemi spory kamień i trzasnąłem go w łeb. Nie przejmowałem się

specjalnie możliwością, że mogę łobuza zabić. Im mniej takich jak on na świecie, tym lepiej.

Chlapnął na ziemię jak worek ze zbożem. Podszedłem do Ingrid. Była przytomna. Zerwałem

plaster, którym miała zaklejone usta. Nie miałem przy sobie noża, ale na szczęście

poniewierały się na ziemi kawałki stłuczonych butelek. Przeciąłem kilka sznurków i stanąłem

przed następnym problemem. Ręce miała skute kajdankami.

- Który ma klucz? - zapytałem, szeptem.

- Tamten - odszepnęła wskazując gestem głowy jednego z nich. Leżał w samym

środku. Bałem się, że jeśli wejdę pomiędzy nich któryś może się obudzić. Wolałem nie

ryzykować. Zamiast tego wyjąłem jej z włosów spinkę. Rozgiąłem drut i zacząłem dłubać w

zamku kajdanek. Widziałem kiedyś na filmie, jak się takie coś otwiera. Wówczas wydawało

mi się to łatwym do powtórzenia, ale teraz ku swojemu rozczarowaniu stwierdziłem, że jakoś

mi to nie idzie. Zniechęcony podniosłem z ziemi leżącą nieopodal siekierę. Rąbnąłem w

zamek z całej siły. Było to o tyle ryzykowne, że mogłem niechcący odrąbać Ingrid rękę, ale

udało mi się trafić bezbłędnie. Zamek pękł. Mało jej nie połamałem nadgarstków. W dodatku

zdarło jej się trochę skóry. Hałas był taki, że obudziłby śpiących rycerzy pod Giewontem, ale

o dziwo tylko jeden z nich usiadł i ziewając zaczął się rozglądać.

Przyskoczyłem i mlachnąłem go tyłem siekiery w mordę. Tym razem niestety trochę

się powstrzymałem, żeby nie zrobić mu krzywdy, na skutek czego wypluł dużą ilość zębów, a

dopiero potem zawył jak syrena. Obejrzałem się. Ingrid wiała w stronę żlebu, o którym

pomyślałem obserwując dolinkę. Poczułem przez chwilę dziwne rozczarowanie, że mnie

zostawiła, ale zaraz pobudziła się reszta, więc nie miałem czasu się nad tym zastanawiać.

Wydałem z siebie dziki skowyt i rzuciłem się do ucieczki.

Jeden zastąpił mi drogę, ale ja byłem właśnie w stanie totalnego amoku więc źle się to

skończyło. Drogę zastąpił mi Niemiec, szwab, szkop, krzyżak, kat mojego narodu, więc moja

polska dusza poderwała mi trzonek siekiery do ciosu, a moja ukraińska połowa włożyła w

cios odpowiednio dużo siły i skierowała go w nader żywotny punkt niezbędny do

przedłużania gatunku. Zawył i wykonał salto w powietrzu, waląc łbem o kamienie. Miałem

mściwą nadzieję, że zrobił sobie dodatkowo jakąś krzywdę. Usłyszałem huk wystrzału z

pistoletu, a w sekundę później nad głową przeleciało mi z gwizdem coś bardzo szybkiego i

metalowego, jednak ta kula była już elementem drugiego strzału. Odsadziłem się od

prześladowców dość daleko głównie z tego powodu, że miałem na nogach buty, podczas gdy

oni byli na bosaka ale szczerze mówiąc nie sądziłem, że tacy szmaciarze mogą mieć broń.

Poczułem gwałtowne szarpnięcie za nogawkę i wywaliłem się jak długi. Zdaje się, że kula

zaczepiła mi o szew spodni. Zaraz jednak poderwałem się i pobiegłem dalej. Dziękowałem

Bogu, że byli aż tak pijani, choć może gdyby byli trzeźwi, to obyło by się bez tej strzelaniny.

Gdy dopadłem żlebu, Ingrid była już dość wysoko. Z bliska żleb okazał się być fatalnym

miejscem do ucieczki. Był cholernie stromy Wdarłem się do góry i popchnąłem dziewczynę,

co wydatnie pomogło jej pokonać ostatni odcinek. Na górze było już płasko. Właśnie

usiłowałem się tam wywindować a ona podała mi rękę, gdy poczułem, że ktoś złapał mnie za

nogę. Wyprowadziłem drugą nogą silny kopniak, uścisk zwiotczał po czym kopnięty stoczył

się na dół. Znalazłszy się na górze popatrzyłem. Łobuz siedział na ziemi i trzymał się ręką za

nos, a spomiędzy palców ciekła mu czerwona jucha. Ale będzie żył. Miałem inne problemy,

bowiem żlebem wspinali się dwaj następni. Złapałem spory kamień leżący na krawędzi i

spuściłem im na łby. Właśnie miałem wydać okrzyk bojowy ukraińskich nacjonalistów, gdy

nadbiegł ten z bronią i wolałem szybko się wycofać z nad krawędzi. Obejrzałem się za Ingrid,

była już dość daleko, ale czekała na mnie przynaglając mnie gestami. Pobiegłem w jej

kierunku a ona biegła dalej. Byliśmy na fieldzie podobnym do tego, który przebyłem na

początku swojej wędrówki. Chłopaczkowie wdrapali się już na górę i biegli ze nami.

Dogoniłem ją.

- Umiesz pływać? - zapytała.

- Tak!

Zakręciliśmy w stronę urwiska. Las podchodził tu dość blisko morza ale nawet jej do

głowy nie przyszło, żeby tam się schronić. Może i miała rację, bo nie należał w tym miejscu

do gęstych a oni dysponowali sporą przewagą liczebną. Dobiegliśmy do krawędzi urwiska.

Spodziewałem się, że zna tu jakąś ścieżkę nad wodę, marzyła mi się nawet motorówka

przywiązana tam na dole. Tymczasem zobaczyłem pionową skałę.

- Umiesz fruwać? - zapytała.

- Nie!

- Najwyższy czas się nauczyć - powiedziała spokojnie, a potem złapała mnie za rękę i

szarpnęła z całej siły. Lot w dół był po prostu upojny, tyle tylko, że trwał przerażająco długo.

Od wody dzieliło nas co najmniej dwadzieścia metrów. Uderzenie zamroczyło mnie na

chwilę. Nigdy w życiu nie skakałem z takiej wysokości. Na szczęście u stóp skały było

bardzo głęboko. Wbiło nas ze trzy metry a potem woda wypchnęła nas na górę.

- Do licha - powiedziałem - to nieładnie tak kogoś zwalać w wodę.

- Sam byś nigdy nie skoczył.

Skowyt, który dobiegł nas z góry, pozwolił nam się domyśleć, że prześladowcy są już

nad nami. I rzeczywiście, po chwili woda zakotłowała się od ogromnych głazów, które

zwalali nam na głowę, najwyraźniej w morderczych intencjach. To zabawne ale pomyślałem

sobie w pierwszej chwili, że mają prawo do odwetu, w chwilę później jednak uświadomiłem

sobie, że to my jesteśmy ofiarami. Nastąpiło przejście i byłem rosyjskim szlachcicem z

polskich Ukraińców a na skale nad moją głową czaiła się banda młodocianych nazistów.

Podpłynęliśmy do samej skały.

- Umiesz nurkować? - zapytała.

- Tak. Głęboko?

- Tu jest podwodna grota. Jakieś dwa metry. Pod wodą zaczyna się do niej wlot. Dasz

radę?

- A co mam ... - chciałem powiedzieć, „a co innego mi pozostaje”, ale zdanie było zbyt

trudne. - Spróbuję.

Udało mi się za trzecim razem a w dodatku dostałem w nogę kamieniem. W grocie

było ciemno, ale powietrze było świeże.

Usłyszałem ją w ciemnościach jak kokosi się po kamieniach.

- Gdzieś tu miałam słoik z zapałkami i świecę - powiedziała - ale nie mogę znaleźć.

- Nic nie szkodzi - powiedziałem. - Możemy siedzieć po ciemku.

- Wybacz, nie podziękowałam i jeszcze...

- Ależ nic nie szkodzi. To był mój obowiązek.

- Wybacz trochę mną to wstrząsnęło. Czy Polacy rozbijają śpiącym głowy i walą

siekierą po twarzach?

- Polak nie powinien robić takich rzeczy - zgodziłem się - ale było ich zbyt wielu,

abym mógł stosować czyste metody walki.

- Jesteś dziwnym człowiekiem - powiedziała. - Ale cieszę się, że byłeś po mojej

stronie.

Mój atak szału bojowego przeraził ją widocznie. Nie dziwiłem się specjalnie. Ja sam

byłem zaskoczony własnymi reakcjami.

- Wybacz - powiedziałem - ale wpadłem w furię widząc co oni...

- Co zrobisz jeszcze w tej sprawie?

- Nie mam pojęcia. Od tego chyba jest policja?

Takich jak oni powinno się rostrzeliwywać i zakopywać głęboko w ziemi. Takie było

moje osobiste zdanie ale wolałem się nie wypowiadać. Zrobiłem na niej wystarczająco złe

wrażenie. Swoją drogą to byłem nieco rozczarowany jej podejściem. Spodziewałem się

odrobiny wdzięczności za ratunek. Ale oczywiście przeliczyłem się. Ratujący bardziej wiąże

swoje myśli z osobą ratowaną niż uratowany ze swoim wybawcą ale chłód tej dziewczyny był

obezwładniający.

- Co porobimy dalej? - zapytałem.

Znowu pomerdałem zdanie, ale zrozumiała o co mi chodzi.

- Teraz? Nic nie będziemy robili. Jesteśmy w oblężeniu.

- Może już sobie poszli. Pójdę sprawdzić.

- Nie zgrywaj się na takiego bohatera.

Wkurzyłem się. Ja się zgrywałem? Wariatka! Już by pewnie ziemię gryzła gdyby nie

ja a teraz mówi, że ja się zgrywam na bohatera? Ogarnęła mnie wściekłość.

- Do zobaczenia - powiedziałem. - Może ktoś kto się będzie zgrywał wyciągnie cię

stąd!

Wskoczyłem do wody i wypłynąłem z groty. Rozejrzałem się uważnie .

Prześladowców nigdzie nie było widać. Jacht był na morzu. Żaglówki towarzyszyły mu.

Znajdowali się w odległości około pół kilometra i szybko oddalali się od lądu wykorzystując

sprzyjający wiatr. Popłynąłem wzdłuż skały szukając jakiejś możliwości wdrapania się na

górę. Fale majtały mną o kamienie, w dodatku nie miałem pod stopami gruntu. Wreszcie

znalazłem wąską ścieżkę wspinającą się zakosami ku szczytowi urwiska. Dwa razy omal nie

zwaliłem się do wody ale zdołałem się utrzymać. Byłem już blisko krawędzi, gdy usłyszałem

wystrzał z dubeltówki. Troszkę się wystraszyłem, pomyślałem, że ktoś strzela do mnie ale

potem przypomniałem sobie słowa hrabiego Derka. „Jeśli słyszysz oddany do ciebie strzał to

znaczy, że jeszcze żyjesz, bowiem kula jest szybsza niż odgłos”. Wyjrzałem ostrożnie. Sven.

Ucieszyłem się.

- Tutaj – krzyknąłem.

Odwrócił się i poszedł w moją stronę. Wyszedłem mu naprzeciw. Nagle zatrzymałem

się zaskoczony, przypomniałem sobie słowa hrabiego Derka. Usiłowałem się skoncentrować i

może przypomniałbym sobie jeszcze coś, ale Sven mi nie dał.

- No hej - zagadnął. - Co tu się działo? Słyszałem z daleka jakąś strzelaninę...

- Strzelaninę? - zdziwiłem się. - Jakieś łebki chyba zabawiały się petardami. Chcesz

siekierę? - podałem mu trzymaną w ręce.

- Skąd masz? - zdziwił się.

- Leżała tu między kamieniami. Pomyślałem, że niepotrzebnie się marnuje. Za ciężka,

żeby mi się chciało wlec ją taki kawał.

- Nie wierz mu - powiedziała Ingrid.

Nadeszła cicho i musiała już dobrą chwilę stać za mną.

- Co tu się naprawdę stało? - zapytał patrząc na jej otarte nadgarstki.

Opowiedziała. Z detalami. Podkreślała szczególnie moje bohaterstwo zimną krew i

opanowanie. Widać było, że żałuje szczerze tego co powiedziała do mnie w grocie. Jej brat

był wstrząśnięty.

- Załatwię to - powiedział. - Złapią gnojków i powieszą.

- Powieszą? - ucieszyłem się.

- Może nie powieszą, ale jeśli to Niemcy to wstemplują im wizy administracyjne i

nigdy w życiu nie będą mogli się pojawić na terenie żadnego państwa skandynawskiego.

- Trochę mało.

- Posterunkowy Lunden to mój dobry kumpel. Przy aresztowaniu oberwą od

policjantów w koniecznej obronie własnej.

Poczułem się przez sekundę, jak gdybym wrócił do Polski. Poszliśmy przez las do

starej drogi. Geitvagan leżało bliżej niż mi się wydawało. Na miejscu byliśmy po niespełna

półgodzinie. Dom Roslinów stał za miastem, na wzgórzu. Im bardziej się zbliżaliśmy tym

mniejszy się czułem. Budowla przytłaczała swoim ogromem i powiewem trochę już

przebrzmiałej świetności. Na pierwszy rzut oka przypominał mi nieco kozacki chutor. Ten,

kto w bliżej nieokreślonej przeszłości wzniósł dla siebie i swojej rodziny tą siedzibę musiał

mieć wielu wrogów. Dom bowiem pełnił jednocześnie funkcje mieszkalne i obronne. Na

podmurówce z kamienia, która nawiasem nie była jednolitej wysokości, wznosiły się ściany

zbudowane z poczerniałych ze starości drewnianych belek. Budowniczy dopasował je do

podmurówki poprzez odpowiednie przycięcie, tak jak gdyby kamienny wątek ściany był

szczególnie bliski jego sercu. Okna wąskie i długie przywodzące na myśl strzelnice

znajdowały się dopiero na wysokości pierwszego piętra. Mój zachwyt odmalował się

widocznie na mojej twarzy, bowiem Sven mrużąc szyderczo oczy zapytał:

- No i jak, podoba ci się?

- Niesamowite - wyraziłem swoje zdanie.

- Robi wrażenie, no nie? - zapytała Ingrid z tryumfalnym uśmiechem.

- Niesamowite - powtórzyłem. - Kto to wybudował?

- Nasz pradziadek nadał domowi ten kształt, który teraz widzisz. Ale moja rodzina

żyje w nim już od dziesięciu pokoleń. Od 1725 roku.

Przeszliśmy przez małą furtkę w bramie i znaleźliśmy się na dziedzińcu otoczonym

jakimiś pomieszczeniami. Na wysokości pierwszego piętra obiegał go balkon, z którego

prowadziły liczne drzwi, zapewne do pokoi. Belki podtrzymujące balkon i wyżej daszek nad

nim były gęsto rzeźbione, tak jak gdyby nieznany artysta spróbował oddać w drewnie

przepych baroku.

- Czuje się tu powiew historii - powiedziałem z szacunkiem.

Niewesołe myśli ogarnęły mnie dość niespodziewanie. Co my Paczenkowie

osiągnęliśmy? Nie wiedziałem. Poczułem silny kompleks niższości. Rodzina powinna mieć

swoją siedzibę. Bez tego zanika tradycja. Skrzyżowałem ręce na piersi i złożyłem dworski

pokłon wszystkim przodkom Svena i Ingrid, którzy kiedykolwiek tu mieszkali.

- Co mu się stało? - usłyszałem szept dziewczyny.

- Nie wiem, on często tak. Zamyśla się, a potem... Chyba chce okazać szacunek.

- Komu? Przecież w domu nikogo nie ma?

- Może historii. A może tym, który to wznieśli? Nie jestem od tego, aby grzebać się w

jego pokrętnej słowiańskiej duszy.

- Te kamienne części ścian to resztki skali wikingów, prawdopodobnie z dziesiątego

wieku - powiedziała. - Już nasi przodkowie otaczali je szacunkiem, jak zapewne widzisz.

- Niesamowite - powiedziałem. - Nie znajduję słów uznania...

Dziesiąty wiek. Rotunda na Wawelu i ruiny na Ostrowie Lednickim. Zalążek państwa

pierwszych Piastów. A tutaj? W prywatnym domu!

- Oprowadź gościa - polecił jej brat. - Ja skoczę do Bodo do Lundena...

- Dobrze - zgodziła się. - Chodź Thomas.

Ładnie mnie nazwała, słyszałem gorsze wersje swojego imienia o nazwisku nie

wspominając.

Sven wyciągnął z jednego z pomieszczeń swój rower i pojechał. Stałem przez chwilę

w milczeniu patrząc na otaczające mnie zabudowania.

- Tam na piętrze były kiedyś pomieszczenia mieszkalne? - zaciekawiłem się.

- Tak. Kiedyś było nas więcej. Część zajmowała służba. Tyle tylko, że potem

płodność zaczęła się zmniejszać. W początkach wieku, mamy taką fotografię, było

dwadzieścioro członków naszej rodziny. A dziś jest nas tylko troje. Nie liczę mamy, bo to

inna krew.

- To faktycznie przygnębiające.

- Chodź dalej.

Weszliśmy w potężne nabite żelaznymi ćwiekami drzwi po przeciwległej stronie

dziedzińca niż brama.

- Wiesz po co nabijano drzwi metalem? - zapytała.

- Wiem. Chodziło o to, aby wrogowie próbujący je wyłamać mieli problemy z ich

rozrąbaniem. Interesowałem się od zawsze archeologią i historią...

Weszliśmy. Były tu schody prowadzące na górę oraz drzwi do głównego

pomieszczenia domu. Rzuciłem okiem. Wielki salon, jeśli wierzyć podłodze z kamiennych

płytek i częściowo kamiennym ścianom musiała się tu kiedyś mieścić główna sala

wikińskiego dworzyszcza. Tylko żeliwny kominek o konstrukcji umożliwiającej dopalanie

gazów w czaszy troszkę psuł efekt. Weszliśmy po schodkach na górę i po sforsowaniu

kolejnych drzwi wykonanych z dranic gęsto oplecionych stalą znaleźliśmy się na balkonie

obiegającym podwórzec.

Ledwo jednak się tam wdrapaliśmy przez bramę wbiegł doktor Lars.

- No hej - zawołał do nas.

Zeszliśmy na parter. Rzucił się w naszą stronę jak rozjuszony byk, aż się w pierwszej

chwili przestraszyłem ale nie stało się nic strasznego, poza tym, że uścisnął mnie potężnie, aż

poczułem swoje połamane żebra.

- Panie Patzchenko - powiedział. - Gdybym tylko mógł coś zrobić dla pana...

- Ależ nie ma za co...

- Nasza dozgonna wdzięczność...

Z jego urywanych zachwytów nad moją skromną osobą wywnioskowałem, że Sven

już mu wszystko opowiedział. Zacząłem się wymawiać, że to nic takiego i że każdy na moim

miejscu postąpiłby tak samo a pewnie nawet jeszcze lepiej, bo ja cały czas mało nie

narobiłem w portki ze strachu.

- To że się bałeś nie umniejsza twoich zasług, ale wręcz przeciwnie zwiększa ich

wartość - powiedział. - To nie sztuka, gdy ktoś odważny dokonuje wielkiego czynu, ale gdy

ktoś przezwycięża sam siebie...

- Ratowałem ją ze strachu, że wyrzuty sumienia nie dałyby mi spać do końca życia -

wyjaśniłem.

Trochę skopałem gramatykę, ale zrozumiał. Zaraz przyszła mama Ingrid - pani

Brigitta, która już co nieco słyszała ale której musiałem opowiedzieć wszystko jeszcze raz ze

szczegółami. Ingrid pomogła mi wychwalając pod niebiosa moją odwagę. Poczułem się

zażenowany ale właśnie przyjechał Sven z Lundenem; na jego twarzy gościł jak gdyby wyraz

rozczarowania. Policjant także był mocno nie w sosie.

- Thomas Paczenko? - raczej stwierdził niż zapytał patrząc na mnie w zadumie.

- Tak, to ja.

- Przykra sprawa. Strzelali do ciebie?

- Trzy razy.

- Powiem po kolei o co chodzi. Niecałe dwadzieścia minut przed pojawieniem się na

posterunku mojego kumpla Svena zjawiła się tam banda, dziesięć sztuk, młodych niemieckich

turystów.

- Aresztował ich pan?

- Przyszli złożyć doniesienie. Mianowicie wedle ich słów zostali napadnięci a na moje

barki złożyli ciężar odszukania sprawcy.

- Wot te na! - wyraziłem po rosyjsku swój niepokój.

- Trzeba przyznać, że rzeczywiście mieli pewne podstawy. Jeden dostał kamieniem w

głowę. Nic szczególnego, lekki wstrząs mózgu. Drugi oberwał znacznie gorzej. Ktoś mu

przyładował siekierą w usta i chłopak nie może się doliczyć jedenastu zębów. Jeden ma

naderwane jądra, na szczęście niegroźnie, tyle tylko, że musieli mu w szpitalu przyszywać.

Jeszcze inny ma trzy szwy na głowie po tym, jak jakiś łobuz rzucił do niego kamieniem, zdaje

się o sporej wadze. Jeszcze inny ma złamany nos po tym, jak ktoś go kopnął w twarz.

- Niesamowite - wyraziłem ostrożnie swoje zdanie.

- Mimo moich pytań pomocniczych i łagodnej perswazji twierdzili uparcie, że

zaatakował ich jeden zdziczały tubylec o nieprawdopodobnej sile.

- Wobec tego mam alibi. Każda próba wykaże, że moja siła nie odbiega od przeciętnej.

- Tak czy inaczej jestem pełen podziwu.

- Działałem w koniecznej obronie własnej!

- Szykuje się grubsza afera. Tatuś jednego z tych degeneratów jest jakąś grubą rybą w

ambasadzie RFN. Zapowiedział już przez telefon, że będzie interweniował.

- Właściwie to gdybym pojechał na lotnisko, przypuszczalnie złapałbym samolot

gdzieś i za godzinę znalazłbym się poza granicami waszej jurysdykcji - powiedziałem

ostrożnie.

- Panie Lunden, jeśli aresztuje pan człowieka, który wydarł z łap bandy

zwyrodnialców moją córkę... - zaczął doktor Lars.

- Doktorze, niepotrzebnie pan mną tak gardzi - powiedział Lunden z żalem. - Podoba

ci się w Norwegii? - zwrócił się do mnie.

- Bardzo. To piękny kraj.

- Masz zamiar zostać produktywnym obywatelem?

- Miałem taki zamiar. Teraz...

- Może jestem norweskin szowinistą, ale ja panie doktorze odbieram to w ten sposób.

Jeśli p r a w i e nasz obywatel wydziera młodą Norweżkę, z rąk bandy zagranicznych

szumowin, to moim obowiązkiem jako norweskiego policjanta jest mu w tym dopomóc!

Dzieci to przyszłość naszego kraju. Chrońmy je.

Lars i Sven kiwnęli głowami.

- Tak więc po przesłuchaniu świadka - wykonał ręką gest w stronę Ingrid. - I po

zasięgnięciu opinii miejscowego notabla - skłonił się w stronę doktora - stwierdzam, że

odnalezienie poszukiwanego osobnika jest właściwie niemożliwe, gdyż nikt z

zamieszkujących nasz okręg młodzieńców nie odpowiada podanemu rysopisowi. Skargę

rodziny Roslinów dołączymy do sprawy. Wprawdzie w ich zeznaniach nie było mowy o

żadnej dziewczynie ale może zmienią zeznania jak pokażemy im wystrzelone kule i inne

dowody rzeczowe.

- Skąd je wziąć?

- Jutro odbędziemy wizję lokalną na miejscu zdarzenia. Jeśli coś znajdziemy to będzie

bardzo dobrze. I nie przejmuj się. Nawet jeśli minister nakaże nam odnalezienie winnych to

tak czy siak nie będzie to takie proste.

- Dziękuję.

- Ależ nie ma za co. Prosiłbym tylko, żebyś w przyszłości używał innych argumentów

niż siekiery.

- Może wartoby ich zrewidować? - zauważył doktor. - Powinni mieć broń...

- Nie możemy bez nakazu prokuratora.

Mój szpieg miał minę jak gdyby go zęby bolały. Pożegnaliśmy się i poszedł.

Wkurzyłem się, zresztą moje zdenerwowanie podzielali wszyscy w pokoju.

- Napadli na moją córkę i jeszcze mieli czelność składać doniesienie - wściekł się

weterynarz.

- Gówno będzie a nie dochodzenie - zawtórował mu Sven. - Poszukają łusek, nic nie

znajdą, brak dowodów i cześć. Chłopaczkowie uruchomią tatusiów i wywiną się a jeszcze

nam się oberwie za wytoczenie im sprawy.

Uznałem, że pora działać. Odezwał się we mnie zew krwi. Zapewne po przodkach.

- Na Ukrainie, skąd pochodzę, w przypadkach gdy prawo jest bezsilne lub urzędnicy

skorumpowani, należy zemstę brać we własne ręce - powiedziałem dobitnie i chyba nawet

całkiem poprawnie.

- Kim jesteśmy, aby brać zemstę we własne ręce? - powiedział doktor. - Nie mamy

broni. Zresztą jest ich wielu. Zbyt wielu. Wszystko się we mnie gotuje ale chyba trzeba

odpuścić. Ja w każdym razie o niczym nie wiem.

Porozmawialiśmy jeszcze przez chwilę, a potem poszedłem do domu. Sven

zaofiarował się, że mnie odprowadzi, bał się, że rozgromieni rankiem chłopaczkowie mogą

powrócić w zwiększonej ilości i przetrząsać okolicę. Takie ryzyko istotnie istniało.

- Myślę, że obaj myślimy o tym samym? - zagadnął, gdy opuściliśmy dom Roslinów.

- Myślę, że tak.

- Poważnie chcesz zadać im bobu?

To zabawne, że to akurat wyrażenie po przetłumaczeniu na polski brzmiało niemal

identycznie.

- Myślę, że trzeba.

- Pomyśl z tym swoim ukraińskim kumplem nad metodą, a ja tymczasem postaram się

dowiedzieć, gdzie oni siedzą. Coś słyszałem o wyspie Landego ale nie jestem pewien, czy to

akurat o nich chodziło.

- Nie myślałem, że tu tak jest.

- To znaczy jak?

- Miałem nadzieję, że to państwo prawa. Że przestępcy trafiają tu do więzień...

Uśmiechnął się lekko.

- Na razie organa ścigania chronią jednego takiego co rąbie śpiących siekierą.

Pomyliłeś ustroje. To zdaje się w Rosji wsadzono dziesięć milionów ludzi do łagrów w

ramach intensyfikacji walki z chuligaństwem?

- No cóż. W USA jest zapewne podobnie jak u was.

- Powiem ci Thomas, że dosięgnie ich orzeł Temidy. Jeśli nie państwowy, to naszej

hodowli.

Uścisnąłem mu rękę. Widać odezwała się w nim dobra krew po przodkach wikingach.

W lesie nie spotkaliśmy nikogo.

- Pewnie liżą rany - zaryzykował stwierdzenie Sven. - Ale przez parę dni lepiej by

było, gdybyś nie chodził nigdzie sam.

- A czy ja chodzę gdzieś sam? - wyraziłem zdziwienie.

Roześmiał się.

- Faktycznie. Swoją drogą to niezły z ciebie kombinator. W ciągu tygodnia zrobiłeś ze

mnie, dzielnego wywiadowcy, swojego ochroniarza.

- Tak to już bywa - powiedziałem z obłudnym uśmiechem. - Nic w życiu nie

przychodzi łatwo. A tak na marginesie, o dzisiejszych wypadkach napiszesz chyba w

raporcie?

- Jeszcze nie zgłupiałem. Wystarczy, że wysłałem ten o tej kici na koniu, choć

napisałem w nim jedną dziesiątą tego, co tu miało miejsce. Gdybym teraz napisał o waleniu

siekierą po twarzach i strzelaninie, to nikt nie uwierzyłby mi w dalsze doniesienia.

- Dlaczego?

- Trochę za gęsto tych niesamowitych przygód.

W domu było cicho i spokojnie. Zwierzaki buszowały po parterze. Zamknąłem drzwi

na zasuwkę. Nieobecność Maćka trochę mnie niepokoiła ale gdy wdrapałem się na piętro

niepokój prysł. Na drzwiach jego pokoju wisiała kartka:

„Poszedłem spać. Źle się czuję.

PROSZĘ NIE BUDZIĆ”

Zastosowałem się do jego prośby. Zszedłem na parter i zrobiłem coś do jedzenia dla

siebie i zwierzaków. Po obiedzie wypuściłem je na zewnątrz, aby mogły się wyhasać przed

nocą. Popatrzyłem na nie przez okno w kuchni. Pobiegły na skraj lasu. Tam przystanęły.

Przez chwilę węszyły w poszyciu a potem zabrały się za kopanie. Widocznie znalazły jakąś

obiecującą norę. Może leminga? To zabawne ale przez cały swój dotychczasowy pobyt nie

spotkałem ani jednego. Gucio kopał jak zawodowiec. Miał w tej dziedzinie wieloletnie

doświadczenie. Zdaje się, że był starszy od Maćka. Ciapuś z kolei był jeszcze szczeniakiem

ale starał się naśladować. Biorąc pod uwagę jego rozmiar w ciągu minuty wydarł dziurę tak

głęboką, że chował się w niej do połowy. Maciek obudził się bardzo późno i był wyraźnie nie

w sosie. Zczłapał na parter zapewne z zamiarem przekąszenia czegoś.

- No cześć - powiedział na mój widok - Jak tam wycieczka?

- Całkiem udana. - powiedziałem.

W tej chwili potknął się o leżącą na podłodze siekierę. Podniósł ją z zaciekawieniem

do oczu i obejrzał uważnie.

- Co to jest? - zaciekawił się.

- Siekiera.

- Widzę, że nie łopata. Ona jest nasza?

- Teraz już tak.

- To na trzonku to krew. Zabiłeś kogoś?

- Nie czekałem, aby sprawdzić.

- Hmm... A za co?

- Miał nieprzyjemny wyraz twarzy.

- Moją lornetkę też zabrałeś?

Lornetka była w plecaku, a plecak został u Roslinów.

- Jutro będziesz miał ją z powrotem.

- Hm. Pogadamy jutro, co? Trochę źle się czuję. Mam nadzieję, że nikt nie depcze ci

po piętach?

- Niewykluczone. Na wszelki wypadek trzeba uważać na bandę chłopaczków, takich

po siedemnaście, osiemnaście lat. Może będą mnie szukać. Nie budź mnie jutro rano, chcę się

dobrze wyspać.

- Gut.

Podniósł siekierę z ziemi i otworzywszy drzwi wejściowe rzucił ją z rozmachem w

fale.

- Nigdy nie bierz ze sobą nic co może cię obciążać - pouczył mnie tonem zrzędliwego

belfra.

Nie mogłem nie przyznać mu racji. Ale trochę było mi żal siekiery, bo była naprawdę

fajna. Nie zasiadywałem się. Poszedłem spać niedługo po nim. Przyśniło mi się, że kupiłem

jakieś stare dolary. Te najstarsze były chyba z czasów wojny o niepodległość.

23 lipca sobota.

Obudziłem się o siódmej rano. Właściwie to zostałem obudzony. Maciek potrząsał

mną. Otworzyłem leniwie oczy. Siódma rano.

- Śpię do południa - przypomniałem mu.

- Wstawaj Tomaszu! Dama do ciebie.

Zwlokłem się z łóżka i umywszy w misce zszedłem na dół. W kuchni na krześle

maćkowej produkcji siedziała Ingrid. Wyglądała uroczo.

- Wyglądasz jak samuraj zbierający siły przed decydującym starciem - powiedziała.

- Czyżby? - zdziwiłem się.

- Jesteś skupiony, rozważasz coś w myślach, jak gdybyś się szykował do czegoś

strasznego.

- Jeśli już szukasz japońskich analogii to powiem ci japońskie przysłowie: po

zwycięstwie mocniej naciągnij hełm.

- Dlaczego? Banda oberwała wczoraj solidnie... Więc co według ciebie należałoby

zrobić?

- Najpierw dokładnie ich zrewidować. Potem zamknąć na trzy dni w izolowanych

celach bez wody i żarcia a potem na kolanach prosiliby, żebyśmy byli łaskawi odebrać ich

zeznania.

Zdanie strasznie pokiełbasiłem ale zrozumiała.

- Takich metod nie wolno tu stosować.

- U nas też nie a jednak są powszechnie używane.

- Opowiedz mi coś o sobie - poprosiła. - Tak słabo się znamy a mam wobec ciebie

dług wdzięczności.

- Zostaniemy przyjaciółmi? - zaproponowałem.

Kiwnęła poważnie głową.

- Co chcesz o mnie wiedzieć? - zapytałem.

- Wszystko.

- To będzie krótkie opowiadanie. Nie wiem kim jestem...

Maciek uśmiechnął się.

- Nie słuchaj go - powiedział po angielsku. - Ma zanik pamięci. Amnezję pourazową.

Jestem chwilowo jego teraputą.

Zamyśliłem się na dłuższą chwilę.

- Żyję w nieprzeniknionych ciemnościach - powiedziałem. - Moja dusza pełna jest

mroku i szarych cieni i niekiedy tylko mam w życiu nieco jaśniejsze okresy. Mam problemy z

oceną tego co jest sprawiedliwe i co jest niesprawiedliwe, zresztą jak większość ludzi, których

kształtował komunizm. Mam duszę trochę polską a trochę ukraińską. Polska część zmusza

mnie do pakowania się w różne niemiłe sytuacje, jak na przykład wczoraj ale gdy coś zaczyna

się psuć, włącza się moje ukraińska dusza i wyciąga mnie z błota, do którego wpadłem.

Maciek wzniósł oczy w stronę sufitu.

- Nie masz duszy ukraińskiej - warknął po polsku. - wszyscy twoi przodkowie byli

Polakami.

- Ojej. To chyba jest depresja.

- Z całą pewnością.

- A co powiesz o tym mieście? O tej okolicy? Podoba ci się tutaj?

- Umiecie żyć. Nie ma nawet porównania z tym, co jest w moich rodzinnych stronach.

Ale tu jest tak spokojnie...

- Zwłaszcza wczoraj?

- Nawet tak. Zresztą nie mogę narzekać, bo ostatecznie to ja ich napadłem.

- A ludzie?

- Nie miałem okazji poznać tu zbyt wielu osób ale sądzę, że niewiele będzie na moim

poziomie. To jest Zachód. Macie inne zainteresowania.

- Na przykład?

- Sex, narkotyki, moda, filmy i dekadencka muzyka.

- Tak nisko nas oceniasz?

- Wybacz ale taki jest mój pogląd. Nie macie w życiu prawdziwych celów, o które

trzeba walczyć. Nic was nie ogranicza. Jeśli jutro wpadniesz na pomysł, żeby wyrwać się w

Alpy na narty to kupujesz sobie bilet wsiadasz i lecisz. A jeśli zechcesz popływać w morzu

karaibskim, to też nie jest to problem.

- To drogie zachcianki.

- Droga Ingrid, nie rozśmieszaj mnie. Dla was nie istnieją rzeczy drogie.

- To znaczy?

- Tu się zarabia dwadzieścia dolarów na godzinę. U nas dwadzieścia dolarów na

miesiąc. To obrazuje różnicę.

Zamilkła zaskoczona. Maciek milczał. Chyba nie do końca rozumiał o czym mówimy.

- Zaś gdy chcecie gdzieś jechać to wyjmujecie paszport z szuflady i po problemie. U

nas trzeba złożyć podanie, odczekać kilka lat na jego pozytywne lub, co często się zdarza

negatywne rozpatrzenie, potem wystać się w kolejkach po wizę, wreszcie na waszej granicy

czatują faceci z urzędów imigracyjnych, którzy mogą po prostu nie wpuścić do środka. A do

tego wasze ceny to śmierć dla każdego turysty zza żelaznej kurtyny.

- Ale trochę Polaków przyjeżdża. Na południe...

- Tak ale przybywają tu aby pracować. Tu popracuje dwa trzy miesiące, wróci do

siebie i kupi sobie używany samochód, albo działkę pod miastem, no może nie po dwu

miesiącach, ale to działa na podobnej zasadzie. Tu miesiąc, tam pół życia..

- Nie lubisz swojego kraju?

- Jestem patriotą na tyle, na ile mogę. Strasznie zszedł naród na psy. Wybacz, nie o

tym miałem mówić.

- Nic nie szkodzi. To bardzo ciekawe, co mówisz. Jak to się stało, że ty nie zszedłeś na

psy?

Pytanie było ciut obraźliwe, ale takie są skutki różnic kulturowych.

- Nie zdążyłem.

- Też będziesz kiedyś wielkim człowiekiem - wyraziła swoje przypuszczenia.

- Jeśli nie dopadną mnie wcześniej moi wrogowie, na przykład ci, których wczoraj

porąbałem siekierą.

- Zawsze są jacyś wrogowie - zauważył Maciek i wyszedł.

- Myślisz, że ci wczorajsi będą próbowali cię znaleźć?

- Jestem tego prawie pewien. Ja bym próbował.

- Myślę, że na wszelki wypadek nie powinieneś chodzić na dyskoteki. Przez najbliższe

kilka tygodni.

- I tak nie chodzę, więc nawet nie poczuję braku.

- Dlaczego nie chodzisz? - zdziwiła się.

- Wasza muzyka nie przemawia do mnie zupełnie. Wolę przebywać w ciszy i

ciemności.

- To co robisz w wolnych chwilach?

- Rozważam różne problemy i przeglądam swoje wspomnienia.

Zamyśliła się marszcząc czoło.

- Masz aż tyle wspomnień?

- Trochę mam. Może nie bardzo dużo i nie są specjalnie ciekawe ale trudno.

Nudziła mnie ta rozmowa. Ingrid też zaczęła się zbierać. Zaofiarowałem się, że ją

odprowadzę. Zabrałem rewolwer. Tak na wszelki wypadek. Odprowadziłem ją prawie do jej

domu, po czym zawróciłem. Zaraz na skraju lasu natknąłem się na Svena.

- Na ile jesteście Ukraińcami, ty i twój kumpel? - zapytał.

- Jeśli chcesz szukać zemsty to trafiłeś na odpowiednich ludzi - powiedziałem. - Może

i mamy po piętnaście lat ale nie zawahamy się przed niczym.

- Twój kumpel umiałby zrobić bombę?

- Myślę, że tak. Masz jakiś materiał wybuchowy? Jeśli nie to dostarczysz składniki i

on zrobi. Nawet nitroglicerynę.

- Cholera! Mam skrzynkę czegoś. Chyba trotylu. Pójdziemy sprawdzić?

Kiwnąłem głową. Zawróciliśmy. Z patio ich domu wchodziło się do niewielkiego

pomieszczenia przy bramie. W podłodze była klapa prowadząca do piwnicy. Zostałem na

podwórku i wypatrywałem, czy nie mignie mi gdzieś Ingrid, ale ona zaszyła się wewnątrz

domu. Szpieg wynurzył się z piwnicy ze sporą skrzynką. Odbił wieko i oczom naszym

ukazało się kilkadziesiąt lasek mniej więcej trzydziestocentymetrowej długości. Wziąłem

jedną o ręki i obejrzałem.

- To chyba nie jest trotyl - powiedziałem. - Dynamit też nie. Ale Maciek będzie

wiedział.

Ingrid pojawiała się na balkonie.

- Zjecie drugie śniadanie?

Nie odmówiłem poczęstunku. Jedliśmy w Skali.

- Oczarowałeś moją siostrę - powiedział Sven. - Do tej pory jej chłód był nieomal

przysłowiowy.

Popatrzyłem jej w oczy ponad stołem. Zarumieniła się, ale patrzyła na mnie. To było

zaskakujące.

„Chyba mnie kocha” - pomyślałem. Zacząłem się nad tym zastanawiać, ale nie

doszedłem, do żadnych wniosków. Może i tak było. Po śniadaniu wsiadłem ze Svenem do

samochodu i pojechaliśmy. Ingrid stała w otwartej bramie i machała nam dopóki nie

zniknęliśmy za zakrętem. Odmachnąłem jej. Samochód to jednak dobra rzecz. Nie uchybiając

oczywiście rowerowi. Maciek siedział w rupieciarni i coś majstrował. Na widok skrzynki

oczy mu zabłysły.

- Chcemy się zemścić - powiedział szpieg. - Pomożesz nam?

- Zemsta! - ucieszył się Maciek. - Oczywiście, że pomogę.

- Mój plan jest następujący - powiedział Sven. - Wedle moich informacji siedzą na

wyspie Landego. Znam ją jak własną kieszeń. W grę wchodzą trzy dogodne miejsca do

biwakowania. Mój plan jest następujący: Wysadzimy desant na wyspę i wysadzimy im w

powietrze ich jacht.

- Trzeba pomyśleć o finansowym zabezpieczeniu sprawy - powiedziałem. - Na

wypadek, gdyby nas złapali.

- Z tym mógłby być mały problem. Dlatego nie możemy dać się złapać.

- Jakiej pomocy potrzebujecie? - zapytał mój kumpel, gdy przełożyłem mu wszystkie

dialogi.

- Umiesz zrobić bombę? - zapytał Sven.

- Bombę? Tak, oczywiście. Z tego?

Mój przyjaciel popatrzył uważnie na papier nalepiony na jednej z lasek.

- Amonit, albo melanit - powiedział. - Używany w kopalniach.

- To właśnie z kopalni - wyjaśnił szpieg. - W czasie wojny spółka zatopiła szyb, a

materiały wybuchowe rozdano górnikom. Tylko Teufel z nich skorzystał.

Maciek wziął nóż i zaczną dłubać przy lasce. Szarpnęliśmy się obaj odruchowo do

tyłu, ale on wiedział co robi. Zdarł papier i wrzucił pod piec.

- Amonit nie zapala - powiedział. - Zostałyby kawałki papieru. Gdyby odczytali

numery ewidencyjne byłoby źle.

- Czego potrzebujesz do budowy bomby? - zapytał Sven.

- Blachę miedzianą, drut izolowany, budzik, płaską baterię, nie, lepsza będzie

dziewięciowoltowa. Metalową puszkę, metalową rurkę około metra długości i średnicy trzy

centymetry, uszczelniacza... I kondensator.

- Zapisz - podsunąłem mu kartkę.

- Mam ponadto jeszcze jeden pomysł - powiedział mój nieobliczalny kumpel.

- Co to za pomysł? - zainteresowaliśmy się.

- Walczyć należy nie dynamitem a ogniem i nożem. Dynamit też się oczywiście

przyda. Myślę, że poza wysadzeniem tej łajby w powietrze można by było podchajcować im

namioty.

Boże - pomyślałem. - On ma zwyrodniałą wyobraźnię!

- Jestem za - powiedział Sven. - Czego będzie potrzeba?

- Dziesięć słoików, litr benzyny, kawałek grubego miedzianego drutu i jeszcze ze dwie

baterie. I kilogram proszku do prania.

Dopisałem to do listy zakupów i Sven pojechał po to do Bodo.

- Boję się, że trochę przesadzimy - powiedziałem.

- Spokojna marchewka. Chcieli zrobić krzywdę jego siostrze, niech się cieszą, że nie

pozabijamy ich jak wściekłe psy. Właściwie to tak by należało zrobić, ale niestety jestem

kiepskim Ukraińcem.

- Daj spokój - poprosiłem. - Wmówiłeś sobie, krwiożerczość i teraz to z ciebie wyłazi.

- Może i tak. Ale zemsta będzie pierwsza klasa.

Bywały dni kiedy bałem się swojego kumpla. Bywał nieobliczalny. I potwornie

mściwy. Sven wrócił po godzinie. Przywiózł wszystko i gumowe rękawiczki, żeby nie

zostawiać odcisków palców. Maciek wyprosił nas grzecznie acz stanowczo z kuchni. Przez

następne dwie godziny słychać było z wnętrza odgłosy piłowania metalowych rurek,

wiercenia i inne podejrzane dźwięki. Wreszcie przyjaciel nasz wynurzył się z wnętrza. Niósł

uśmiechnięty dużą metalową puszkę.

- Oto wasza bomba - powiedział.

- Na pewno zadziała? - zapytał szpieg.

- Niemal identyczna wybuchła pod czołgiem generała Jakubowskiego w ubiegłym

roku w Kijowie - powiedział.

Byłem ciekaw, skąd wie, ale wolałem się nie dopytywać.

- Kiedy wyruszamy? - zapytał Maciek.

- Dziś wieczorem. Będzie spore zachmurzenie. Ciemności sprzyjają komandosom.

- Terrorystom - sprostował mój przyjaciel z godnością.

- Terrorystom - zgodził się.

Zabrał przezornie skrzynię z amonitem i poszedł sobie.

- Trzeba wypocząć - powiedziałem. - Szykuje się upojna nocka.

- Zanim wypoczniemy musimy wypełnić nasze obowiązki patriotyczne.

- Chym?

- Wczoraj był dzień żałoby narodowej. Zdaje się, że złożyłeś w ramach obchodów

krwawą ofiarę z kilku łobuzów, ale to troszkę za mało.

- Więc co mamy robić? - zapytałem rozbawiony.

Mój kumpel urządził fachowo małą uroczystość patriotyczną. Spaliliśmy kawał

czerwonej szmaty z namalowanym sierpem i młotem, potem strzelaliśmy z procy do portretu

Lenina, i śpiewaliśmy hymn. Zajęło nam, to czas akurat do obiadu. Po obiedzie poszedłem się

kapinkę zdrzemnąć. Maciek obudził mnie koło szóstej.

- Wstawaj Thomas - powiedział akcentując „h”. - Czekają nas wielkie czyny.

- Ale kwas - podsumowałem jego wypowiedź, ale wstałem.

Koło siódmej było już dosyć ciemno, niebo zaciągnęły szare deszczowe chmury. Sven

przypłynął motorówką.

- Jesteście gotowi? - zapytał.

- Tak, czekaliśmy już tylko na ciebie.

- Świetnie. Wyruszamy .

Wsiedliśmy o łódki, bomby i słoiki z benzyną umieszczone w plecaku wsadziliśmy

pod ławkę i ruszyliśmy. Przeprawa przez cieśninę zajęła nam blisko pół godziny. Przybiliśmy

w uroczej małej zatoczce. W skałę wbita była klamra, do której szpieg przywiązał łańcuchem

łódkę.

- Przed nami kilometr do pierwszego miejsca, w którym mogli się zatrzymać -

powiedział. Nie możemy palić świateł, ale mam nadzieję, że poradzimy sobie.

Poprowadził nas po potwornych wertepach. Szliśmy najpierw pod górę, potem przez

jakiś las. Wreszcie znaleźliśmy się na rozległym wachlażowatym usypisku opadającym w dół

w stronę morza. Sven wyjął z torby noktowizor i obserwował dłuższą chwilę okolicę.

- To nie tutaj - powiedział. - Tam na dole nie ma niczego żywego.

- Dokąd teraz?

- Jakieś dwa kilometry stąd jest podobne miejsce.

- Nie mogli się ulokować gdzieś na wybrzeżu? - zapytał Maciek.

- Nie. Muszą gdzieś trzymać swój jacht. Tu nie ma wielu dobrych miejsc.

Ruszyliśmy dalej. Powietrze było wspaniałe. Woń lasu i morza. I to nie jakiegoś

sosnowego lasku jak w Polsce nad Bałtykiem, ale prawdziwego świerkowego lasu dalekiej

północy. Czułem się byczo. Kolejna dolina okazała się także niewypałem. Sven zaklął.

- Zostało nam jeszcze jedno miejsce do zbadania - powiedział, - ale to będzie

trudniejsze niż się spodziewałem.

Przeszliśmy jeszcze dwa kilometry. Odległość trochę mnie zaniepokoiła. Gdybyśmy

mieli uciekać zmniejszała nasze szanse. Wreszcie znaleźliśmy się nad niedużą rzeczką.

- To tutaj - powiedział szpieg. - Rzeka opada w dół aż do morza. To znaczy nie

bezpośrednio do morza, ale do fiordu. Tam jest duża łacha piaskowo - kamienna. Na niej

prawdopodobnie siedzą.

- Mamy zejść korytem strumienia?

- To jedyna droga. Ja w każdym razie nie znam innej. Można wprawdzie od strony

wody, ale nie w naszym przypadku.

Zejście było nieziemsko trudne. Oczywiście przemoczyliśmy sobie spodnie do kolan.

Na szczęście nie natknęliśmy się na żadne czujki wroga. Po kilkunastu minutach znaleźliśmy

się na niewielkiej półce skalnej. Nie potrzebowaliśmy noktowizora. Z miejsca w którym

staliśmy widać było dogasające ognisko, oraz kilkanaście namiotów. Rozstawione były dość

chaotycznie. Na brzegu znajdowała się nieduża przystań, pomost z desek wcinający się dość

daleko w głąb morza. Cumowało przy nim kilka żaglówek, a na jego końcu znajdował się

jacht.

- Cholera toż to niemal fort Knox - powiedziałem.

- Poradzimy sobie. Namioty stoją w trzech grupach. Każdy z nas zajmie się jedną -

polecił Maciek. - Jesteście zupełnie pewni, że to oni?

- Słusznie, nie możemy sfuszerować - zauważył szpieg.

podał mi lornetkę. Przyjrzałem się uważnie jachtowi.

- ”Rat” - odczytałem nazwę wymalowaną wielkimi literami na burcie. - To oni.

Popatrzyłem na twarze tych kilku siedzących przy ogniu. Poznałem tego który do nas

strzelał.

- Oni - potwierdziłem.

Sven nabił dubeltówkę.

- Każdy minuje jedną grupę namiotów - polecił mój kumpel. - Spotykamy się pod

tamtym drzewem - pokazał ręką kierunek.

Leżał tam potężny świerk. Doszedłem do wniosku, że też powinienem powiedzieć coś

wzniosłego.

- Nie dajmy się zabić - powiedziałem z patosem. Najpierw po norwesku, a potem po

polsku.

Maciek nic już nie mówił. Podał nam opaski z żółto błękitnej szmatki z

wyhaftowanymi srebrną nitką tryzubami. Założyliśmy je na lewe ramiona. Trzech ukraińskich

terrorystów wyruszyło do akcji.

W sumie to nie było takie trudne, dostałem cztery słoiki, oraz zwój drutu. Należało

odkręcić wieczko i odwrócić je do góry nogami tak by dwa druty pełniące rolę elektrod

zanurzyły się benzynie. Następnie ich dwa górne bieguny okręcić drutem - i przeciągnąć go

do następnego namiotu. Poruszałem się cicho jak duch. Słyszałem wewnątrz namiotów

rozmowy i inne dźwięki, ale oni nie usłyszeli mnie. Słoiki zgodnie z instrukcją umieszczałem

o pół metra od ścian. Wreszcie z garścią drutów ręce znalazłem się pod drzewem. Obaj moi

kumple już czekali. Maciek wziął moje druty i zręcznie podłączył go skomplikowanego

urządzenia którego głównymi składnikami były baterie dziewięciowoltowe i budzik.

- Za piętnaście minut wybuch - powiedział spokojnie.

- Zdążymy - odparł Sven. - Rozdzielmy się. Spotykamy się za minutę na końcu

pomostu.

Rozeszliśmy się. Każdy poszedł inną drogą. Niebawem byliśmy na umówionym

miejscu. Jacht stał przed nami w całej swojej okazałości. Nie był nawet taki duży. Było już

niemal zupełnie ciemno. Zaraz miało lunąć. Niespodziewanie w ciszy nocy zaskrzypiały

głośno deski. Ktoś szedł w naszą stronę. Błyskawicznie ale cicho zsunęliśmy się do wody.

Dwaj chłopaczkowie wleźli na pomost.

- Nikogo tu nie ma - powiedział jeden z nich. - Musiało ci się przywidzieć.

- Wyraźnie widziałem faceta ze strzelbą, jak przemykał się w tą stronę.

- Brednie. Przywidziało ci się.

- Mógł się gdzieś tu schować. Cholera nie trzeba było ściągać tej sieci.

- Może to ci z kontynentu. Pamiętasz, co opowiedział Klaus? On był jeden i uzbrojony

tylko w siekierę, a sześciu naszych chłopaków mocno oberwało.

- Patałachy. Jednego zasranego tubylca się przestraszyli.

Zeskoczyli na jacht. Przez chwilę buszowali po nim.

- Nic tu nie ma. Nikogo. Coś ci się musiało przywidzieć.

- Niemożliwe. Obudź chłopaków, a ja tu zaczekam. Trzeba przetrząsnąć cały obóz. On

gdzieś tu jest.

- Dobra, dobra już idę.

Jeden został, a drugi pobiegł. Szpieg cicho wypełzł na pomost i jednym

błyskawicznym ruchem zakneblował wartownika szmatką nasączoną eterem. Po chwili puścił

go. Wartownik znajdował się w objęciach Morfeusza. Związaliśmy go na wszelki wypadek.

- Ile czasu zostało? - zapytał.

- Siedem minut - powiedział Maciek.

- Cholera nie zdążymy. A do tego zaraz zaczną przetrząsać obóz i znajdą nasze

ładunki - zauważyłem.

- Zdążymy - powiedział Sven ze spokojem.

Wśród namiotów zaczął się ruch. Zdjął z ramienia dubeltówkę i strzelił w kłódkę,

która spinała łańcuch na którym przycumowany był jacht. Strzelił nabojem na dzika. Kłódka

nie puściła. Władował jeszcze jedną kulę. Pękła. Rozerwałem ją do reszty i uwolniłem

łańcuch. Przeskoczyliśmy na jacht i odepchnęliśmy go mocno od pomostu. Zaczął oddalać

się. W tym momencie wiele par butów załomotało na deskach pomostu. Sven urwał lufą

kłódkę zamykającą wejście do kabiny. Po chwili zawołał Maćka. Obaj zniknęli w środku.

Jacht był jakieś cztery metry od pomostu i oddalał się wolno. Dwaj ścigający skoczyli do

wody i rzucili się wpław za nami. Ukryłem się za burtą mocno zaciskając w dłoni krótkie

ciężkie wiosło. Gdy tylko pierwsza głowa pokazała się nad burtą walnąłem ją na płask.

Trafiony wydał z siebie straszliwy skowyt i zwalił się do wody. W tym momencie zaczął

pracować silnik i łajba popruła naprzód. Ze środka wyszedł mój kumpel.

- Spięliśmy na krótko - pochwalił się.

A potem odsunął mankiet koszuli i popatrzył na swój zegarek.

- Trzy, dwa, jeden teraz - szepnął wpatrując się uważnie w głąb zatoki. Jak za

dotknięciem czarodziejskiej różdżki w kilkunastu miejscach obozowiska strzeliły w górę

płomienie. Blask oświetlił bandę na pomoście. Było ich ponad dwudziestu, w tym kilku

dorosłych.

- Esesmani - powiedział Maciek na ich widok. - Krzyżaki.

Część rzuciła się gasić płomienie, reszta wskoczyła do żaglówek i ruszyła w pościg.

Wycofaliśmy się do środka. Sven pogwizdując sterował wzdłuż brzegu.

- No, Macieju - powiedział. - Szykuj bombę.

- Wlazł kotek na płotek i mruga, ta bomba to będzie już druga - zadeklamował mój

koleś.

- Skąd u ciebie znajomość tak pięknej poezji? - zapytałem.

- Z filmu „Misja specjalna” - wyjaśnił. - Na ile nastawić? - zapytał Svena.

- Dziesięć minut. Może piętnaście, bo za dziesięć powinniśmy być w miejscu

dogodnym do lądowania.

Maciek nastawił budzik i połączywszy jakieś kabelki wsadził go do puszki.

- Gotowe - powiedział. W tym momencie gdzieś na wodzie zabłysnął silny reflektor.

- Straż przybrzeżna. Jesteście otoczeni! - wrzasnął ktoś gromko przez megafon.

- Jasna cholera - powiedział Sven.

- Co z tą bombą? - zapytał Maciek.

- Wywal ją do wody, jak by nas z nią złapali to dopiero będą problemy.

Maciek posłusznie wyrzucił ładunek za burtę. Niemal w tym samym momencie lunął

deszcz. Zakręciliśmy gwałtownie w stronę wyspy. Ląd zbliżał się coraz bardziej. Ścigające

nas żaglówki też.

- Zaraz nas dorwą - powiedział mój koleś pesymistycznie.

Ale oczka mu świeciły. cieszył się perspektywą walki. W tej chwili coś stuknęło o

burtę.

- Nasza bomba - powiedział szpieg. - Możesz ją rozbroić?

- Nie da rady - powiedział Maciek.

- Ile jeszcze czasu?

- Trzy minuty.

Deszcz lał już a całego. Sven złapał bombę i cisnął ją za burtę od strony podwietrznej.

Zaczęła się oddalać.

Nie zdążyliśmy się nawet ucieszyć, bo wpakowaliśmy się z całego rozpędu a skałę.

Wymajtnęło mnie do przodu. Wpadłem w wodę, trochę uderzyłem się o dno, bo było tu już

niemal zupełnie płytko. Nie zdążyłem się podnieść, gdy dopadli mnie moi kumple.

- Nic ci nie jest? - zapytał szpieg.

- Nic.

- No to chodu, bo oni zaraz wylądują.

Przebiegliśmy, rozchlapując wodę, płytką zatoczkę i zaczęliśmy się wdzierać na górę .

Wychwycił nas reflektor z kutra straży przybrzeżnej.

- Widzimy was! - wrzasnął ktoś przez megafon. - Ucieczka nic wam nie pomoże.

W tym momencie gdzieś koło kutra wybuchła maćkowa bomba. W powietrze strzelił

słup wody wysoki na co najmniej cztery metry.

- Wyłącz ten reflektor - wrzasnął ktoś na kutrze, ale bez megafonu - Oni tam mają

bazookę!

Zwiewaliśmy tak szybko, że nawet nie mieliśmy czasu się śmiać. Wdrapaliśmy się do

ścieżki i rzuciliśmy biegiem przez las w stronę naszej motorówki. Niebawem zgubiliśmy

pościg. Przebiegliśmy chyba ze dwa kilometry, potem przeszliśmy w szybki chód.

Popłynęliśmy motorówką na zgaszonych światłach. W odległości jakichś czterech lub pięciu

kilometrów widzieliśmy kuter przeszukujący wybrzeża wyspy, a wyżej dziesiątki

błyskających latarek. Gdy byliśmy już przy brzegu kontynentu Sven dodał gazu. poczułem

straszne zmęczenie i przysnąłem sobie na dnie łódki. Nic więcej nie pamiętam z tej nocy,

poza jednym oderwanym epizodem, że zdejmuję z siebie mokre spodnie i koszulę.

24 lipca niedziela. Geitvagan.

Obudziły mnie promienie słońca padające przez okno wycięte w ścianie z grubych

pociemniałych ze starości belek. Leżałem na wąskim łóżku, nakryty skórą renifera. Obok na

krześle wisiało moje ubranie. Było już suche. Wzrok mój przesuwał się po ścianach i

zatrzymał na potężnej rzeźbionej szafie. Podziwiałem ją przez dłuższą chwilę, po czym

spojrzenie moje przesunęło się na prawo. Koło łóżka na fotelu siedziała Ingrid. Wyglądała

ładnie. Włosy upięte miała w kok, ubrana była w mszystozielony dres.

- No hej - powiedziała.

- Witaj. Jestem w twoim domu?

- Aha.

- A Maciek?

- Twój przyjaciel i mój brat jeszcze śpią. Co zdziałaliście?

- A co mieliśmy zdziałać? - zdziwiłem się.

- Nie udawaj - poprosiła. - Bo i tak przeczytam o tym w gazetach.

- Droga Ingrid. Obawiam się, że nasze ambitne plany spaliły na panewce. Chcieliśmy

wysadzić tym łobuzom jacht w powietrze, ale nie udało nam się. Za to trochę im popaliliśmy

namioty.

- Ojej - patrzyła na mnie z wyraźnym zachwytem.

- To głównie dzieło twojego brata i mojego kumpla. Ja byłem tylko ślepym

narzędziem w rękach tych okrutników. Tylko dzięki mojej obecności nie polała się krew.

- Ojej. Twój kumpel aż tak szalał?

- Aha. Ale w jego przypadku to zrozumiałe. Ma to we krwi po swoim dziadku.

Staruszek był zdaje się hieną cmentarną.

- Dziki wschód - szepnęła.

- Ano dziki wschód. Pozwolisz, że się ubiorę?

Kiwnęła głową i wyszła na moment. Ubrałem się pospiesznie i wyszedłem do niej. Jak

się słusznie domyśliłem nocowałem w jednym z pokoi na pierwszym piętrze nad patio. Na

dworze było zimno. Ingrid stała przechylona przez barierkę i patrzyła na coś na podwórku.

Popatrzyłem i ja. Na ziemi siedziała mewa i dziobała zajadle kawałek czegoś.

- Co powiesz? - zapytałem.

Odwróciła się do mnie. Uśmiechnęła się.

- Nic nie będę mówiła.

Pocałowałem ją. Zaskoczyło ją to w pierwszej chwili, ale nie broniła się.

- Uciekniesz ze mną? - zapytałem.

- Chętnie, a dokąd?

- Nie wiem. Może ty znasz jakieś miłe miejsce? Ja szczerze mówiąc nie znam tego

kraju.

- Ja też nie. Właściwie to nie wyjeżdżam nigdzie dalej. Raz byłam w Oslo, dwa razy w

Tromso.

Zdziwiło mnie to.

- Jakie są przyczyny tego, że tak siedzisz w jednym miejscu? - zapytałem zdziwiony.

- Nie ma przyczyn. Co jest tam, czego nie mamy tu?

- Tam jest cały wielki i wspaniały świat. Krajobrazy, góry, rzeki jeziora, inni ludzie...

- Od czasu do czasu produkty tych dalekich stron docierają tutaj. Zresztą miałeś tego

przedwczoraj przykłady i sam też jesteś przykładem, choć akurat raczej pozytywnym. Tam

jest źle, tu jest dobrze.

Zaciekawiła mnie. Zupełnie nie było w niej ciekawości świata, która wydawała mi się

zawsze być przypisana każdemu człowiekowi.

- Różnimy się od siebie - powiedziałem. - Nie wiem, czy to dobrze, czy to źle, ale tak

to już jest.

- To dobrze, że się różnimy. Nie będę musiała nigdzie jeździć, żeby móc badać obce

wzorce kulturowe.

Powiedziała to zupełnie obojętnie. Pożałowałem, że w ogóle cokolwiek zacząłem.

- Obserwator nigdy nie doświadcza tej samej kultury, co obserwowany. -

zacytowałem. - Ale mogę spróbować ci pomóc.

Uśmiechnęła się lekko.

- W czym pomóc?

- Tkwisz w zgniłym zachodnim dekadentyzmie. Ja cię wyzwolę z tych pęt. Uczynię

twój umysł jasnym.

- Wczoraj mówiłeś, że tkwisz w metafizycznych ciemnościach.

- Jedno drugiemu nie przeszkadza.

Popatrzyła mi w oczy.

- Uważasz, że są rzeczy, wzorce kulturowe lepsze od tych, które ja reprezentuję?

- Tak.

- Jeśli dobrze rozumiem to uważasz się za wyżej cywilizowanego niż ja!

- Można to tak ująć.

- Chyba mnie obrażasz.

- Wybacz, to nieporozumienie wynika właśnie z różnic kulturowych.

Parsknęła śmiechem.

- Co ty robisz, czego ja nie robię? - zapytała.

- Tego nie wiem.

Zaczęło mnie to denerwować. Miałem zbyt duże luki w słownictwie aby wyjaśnić jej

dokładniej, o co mi chodzi.

- Chodź do mnie - powiedziała. - Wczoraj nie zdążyłeś zobaczyć, jak mieszkam.

Poszedłem posłusznie. Widziałem tylko kilka dziewczęcych pokoi w moim życiu. U

nas w komunizmie były standartowe. Biurko, kwiatek w doniczce, wąskie łóżko, szafa i półka

na książki. I właściwie nic więcej. Bo i co więcej potrzeba? Nauka i sen. Ingrid strzeliła mi

palcami nad uchem i obudziłem się z zamyślenia. Weszliśmy.

Wnętrze przytłoczyło mnie i zdumiało. Na wprost drzwi wisiała skóra z wilka. Na niej

krzyżowały się dwa ciemnowiśniowe wiosła ozdobione runicznymi napisami w postaci

inkrustacji z mosiężnego drutu. Nad skórą wisiała czaszka renifera wraz z porożem. Na lewo

od wejścia całą ścianę zajmowało imponujące łoże z baldachimem, zaścielone miękkim

kocem o barwie jasnego brązu. Na prawo na ścianie wisiała skóra renifera, a na niej dwie

skrzyżowane strzelby skałkowe. Koło wejścia stała szafa na ubrania, podobnie jak w pokoju

w którym spałem bogato rzeźbiona. Całości obrazu dopełniały sekretarzyk i szafka

zawierająca w swoim wnętrzu kolorowy telewizor. Na podłodze także leżały skóry reniferów.

- Jak ci się podoba mój pokój? - zapytała.

- Godny właścicielki - powiedziałem.

- Moja babcia tu mieszkała, gdy była panienką na wydaniu - wyjaśniła. - Teraz ja

jestem na wydaniu.

Popatrzyła na mnie zalotnie..

- To trudny problem - powiedziałem. - Ale poradzimy sobie z tym. Znajdę ci

odpowiedniego męża.

Daliśmy sobie znowu małe buzi. To wszystko razem wzięte było najczystszym

obłędem.

- Tak uważnie się rozglądasz - zauważyła. - Tak jak gdybyś porównywał.

- Porównuję - potwierdziłem. - Ten pokój ma swój styl i swój charakter. Swoją duszę.

Meble które służyły wielu pokoleniom. Nowe elementy wystroju zręcznie wkomponowane w

już istniejące. Zresztą ty sama dodajesz mu blasku.

- A twoja rodzina? Czy nie macie swojej rodowej siedziby?

- Nie wiem. Chyba nie. Nie macie problemów z sąsiadami?

- Dlaczego?

- Jestem zwolennikiem izolacji grup społecznych. Każda powinna być zamknięta w

innej dzielnicy.

- Tak właściwie jest w Bodo. Na południu mieszkają robotnicy portowi rybacy i

marynarze. Ci którzy pracują w przemyśle mieszkają na wschodzie miasta, klasa średnia w

centrum.

- A ja? W jakim przedziale mieszczą się ci którzy mieszkają na północy Bodo?

- Różni ludzie. Artyści, pisarze, chyba ze trzech, trochę takich, co wolą świeże

powietrze. Taka zbieranina, ale porządni ludzie.

- Cieszy mnie to. Widzisz w moim kraju nie da się zrobić tak jak u was.

- Dlaczego?

- Mamy problemy mieszkaniowe. Na mieszkanie trzeba czekać.

- U nas też. Co najmniej półtora roku.

Parsknąłem śmiechem.

- A ile się czeka u was? - zapytała.

- Od piętnastu lat w wzwyż. Zazwyczaj dłużej.

- To głupie. Nie można kupić sobie już gotowego mieszkania?

- Można, tylko za co. Metr kwadratowy kosztuje kilkaset dolarów przy średniej płacy

w granicach dwudziestu dolarów miesięcznie.

- Wybacz. Nie wiedziałam.

- Nic nie szkodzi. Cieszy mnie jak słyszę, że tu na zachodzie ludzie strajkują żądając

podniesienia zarobków. Na miejscu waszych rządów pakowałbym do wagonów strajkujących

i wysyłał do Polski na tygodniową kurację. Gdyby zobaczyli kolejkę po telewizory liczącą

kilkaset osób, czy podobnej długości kolejkę po mięso to odechciałoby im się strajków. Do

końca życia myśl o buncie nie zaświtałaby im w głowach.

- Nie masz ochoty tam wrócić.

- Mam. To mój obowiązek. Ktoś musi wreszcie posprzątać ten śmietnik. Pokazać

komunistom ich miejsce. Na latarniach.

- Twój przyjaciel. Zrobił wam bomby dwu różnych rodzajów. Musiał mieć wprawę...

- Nie wiem. Czuję, że on przechodzi jakieś szkolenie, ale nie wiem przez kogo ani

gdzie prowadzone. Nie mówi nigdy dużo o sobie i rzadko prawdę.

- Twój przyjaciel postanowił zostać terrorystą - powiedziała.

- Myślę, że to bardziej zabawa. Ale nie mogę być pewnym. Kopie sobie gdzieś w lesie

ziemiankę. W tajemnicy przede mną.

- Dobry przyjaciel nie powinien mieć tajemnic.

- Pokaże mi ją pewnie gdy będzie wyjeżdżał. Jako dobry kumpel szanuję jego prawo

do prywatnych tajemnic.

- Ja też mam dobrą przyjaciółkę, która nie mówi wszystkiego - powiedziała Ingrid i

posmutniała. - Może powinniście się poznać.

- Ależ bardzo chętnie.

- Któregoś dnia...

W tym momencie przyszli Sven i Maciek. Szpieg objechał siostrę że trzyma mnie

głodnego zjedliśmy śniadanie i odwiózł nas do domu.

- Jeśli zajdzie do was policja i będą wypytywać o wczoraj to całe popołudnie byliście

u nas - poinstruował. - Na noc też się zatrzymaliście.

- Fajnie.

- Myślę, że nawet jeśli Lunden będzie miał jakieś podejrzenia, to jego sympatia będzie

po naszej stronie.

Pożegnaliśmy się i pojechał. Maciek parsknął śmiechem i śmiał się jeszcze długo.

- Z czego się cieszysz? - zapytałem.

- Wyobraź sobie co napisze w raporcie. Przez sporą część popołudnia obserwowane

obiekty majstrowały bomby, a wieczorem puściliśmy z dymem obóz harcerski. No prawie

harcerski. Szkoda, że wtedy nie byłeś z nami. Pawcio ci opowie.

- Myślę że raczej stworzy nieco odmienne dzieło. Po południu w moim skromnym

domu w Geitvagan gościli Tomasz Paczenko, doskonale zapowiadający się młody człowiek

oraz jego serdeczny druh Maciej Wędrowycz czarujący ukraiński intelektualista.

- Obaj goście stanowili znakomitą wizytówkę swojej nacji. Po długotrwałej dyskusji

na tematy polityczne i kulturalne...

- ...goście podjęci zostali kolacją. Serwowano świeże langusty z szampanem. Niestety

późna pora oraz gwałtowne pogorszenie pogody zmusiły ich do spędzenia nocy pod moim

dachem!

Rechotaliśmy długo. Weszliśmy do domu. Nakarmiliśmy zwierzaki, a potem ja

poszedłem do swojego pokoju, oddawać się rozmyślaniom, a Maciek został w bibliotece i

czytał coś sobie. Uwaliłem się na łóżku i oddałem marzeniom. Właśnie zakładałem razem z

Ingrid szczęśliwą rodzinę, gdy pomyślałem sobie, że właściwie to nie oglądałem jeszcze

maćkowego bunkra. Mojego przyjaciela nie było w bibliotece, gdy zszedłem na parter.

Łopaty też nie było. Kopał. Znalezienie go okazało się być trudniejsze niż myślałem. Owszem

na ścieżce było sporo świeżej ziemi, nieduży wykrot po lewej jej stronie także został

zniwelowany, ale nie mogłem znaleźć włazu.

Ciągnąłem za wszystkie choinki po kolei, ale żadna nie ukrywała wejścia. Gdy już się

prawie zniechęciłem zauważyłem zamaskowany rowek biegnący od domu. Wyjąłem kawałek

darni i zobaczyłem izolowany kabel. Poszedłem tym tropem. Kabel niknął pod niedużym

płaskim kamieniem. Pociągnąłem i właz zbudowany w kształcie klapy otworzył się. Wlazłem

do środka i po drabince z biblioteki (oto po co mój koleś wymienił ją na schodki!), zlazłem na

dół. Z pomieszczenia obok sączyło się mdłe światło. poszedłem w tamtą stronę krótkim

korytarzem. Znalazłem się w niedużej całkowicie wykończonej salce.

Miała wymiary dwa metry na dwa. Ściany szalowane były okorowanymi pniami z

uschłych choinek, a sufit wiszący tuż nad głową zrobiony był ze złomowanych desek.

Podłoga była nierówna, w kilku miejscach spod cienkiej warstwy ciemnej polepy wystawała

lita skała. Z pomieszczenia obok dobiegały dźwięki szurania łopatą. Po chwili ustały a ze

środka wyłonił się gospodarz. W ręce trzymał karabin.

- Witam przyłapanego szpiega - zagaił. - Jaki rodzaj śmierci wybierasz?

- A fe. To bardzo nieładnie zabijać gościa pod własnym dachem - zauważyłem.

- Przyszedłeś za wcześnie. Jeszcze nie skończyłem. Jak trafiłeś?

- Po kablu. przytulnie tu.

- Przytulnie. Wykończy mnie to moje hobby.

- Dlaczego? sporo już zrobiłeś. Całe jedno pomieszczenie...

- Wiesz ile ja stąd wyniosłem ziemi?

- Jakieś osiem metrów sześciennych i jeszcze cztery z korytarza...Dwanaście metrów.

- To wydaje się niedużo. Pomyśl sobie, że jeden metr sześcienny to czterdzieści

kubłów ziemi. Ale wywalam metr sześcienny dziennie, chociaż łapy mi od tego odpadają.

Całe szczęście, że jest tu niedaleko w krzakach stary szyb po jakichś pracach wiertniczych to

mam gdzie wsypywać.

- Szyb? - zdziwiłem się.

- Po świdrze. Trzydzieści centymetrów średnicy, kilkadziesiąt metrów głębokości, ale

zalany wodą.

- Zwierzaki mogły wpaść.

- Był zabezpieczony drewnianą pokrywą. Była całkiem przepróchniała, więc zrobiłem

nową. Nie bój się. Nie wpadną.

- Ładna pukawka - zwróciłem uwagę. - Skąd masz?

- Sven podarował. Stary grat, zardzewiały dokumentnie. Ale jak się pomoczy w oleju

to może da się uruchomić. Amunicji wprawdzie nie ma, ale ...

Pokiwałem poważnie głową i poszedłem sobie. Do kolacji nie robiłem nic

specjalnego. Rozmyślałem. Spać poszedłem wcześnie. Przyśnił mi się wujek Ihor.

Siedzieliśmy przy stole w Bibliotece. Wujek uśmiechał się.

- Kochacie się - powiedział. - Miłość to wielka siła. A dziewczyny to bardzo dobry

wynalazek.

Obudziłem się. Byłem półprzytomny, ale postanowiłem iść i sprawdzić, czy

przypadkiem nie siedzi jeszcze w bibliotece. Chciałem go o coś zapytać. Zszedłem na parter.

W bibliotece ktoś siedział, ale gdy podszedłem bliżej okazało się, że to nie jest wujek Ihor, ale

Maciek, który zasnął przed telewizorem. Potrząsnąłem nim. Obudził się.

- Kim był Ihor? - zapytałem. - Wujek Ihor?

- Twoim stryjkiem oczywiście. Ihor Paczenko. Poeta - wymamrotał Maciek. -

Przypominaj sobie dalej. Na zdrowie.

Poszedłem spać. Nic więcej sobie tego wieczoru nie przypomniałem.

DOM NAD MORZEM CZ. IV

25 lipca poniedziałek. Bodo.

Obudziłem się o siódmej rano. Byłem wyspany i wypoczęty. Wsiadłem na rower

pojechałem do tartaku w Bodo, gdzie kupiłem dwa metry sześcienne deski (na tyle tylko

starczyło mi pieniędzy). Obiecali dostarczyć około dziesiątej. Gdy wróciłem, mój koleś nadal

spał na fotelu trzymając w objęciach mojego pieska. To dobrze, jeśli człowiek lubi zwierzęta.

Nie budziłem go. Poszedłem do swojego pokoju i rzuciłem się na łóżko, by sobie kapinkę

spocząć. Obudziło mnie delikatne potrząsanie. Otworzyłem oczy. Na brzegu mojego łóżka

siedziała Ingrid.

- Cześć - powiedziałem po polsku, ale myślę, że zrozumiała i nawet próbowała

powtórzyć. Wyszło jej to żałośnie. Bardzo żałośnie.

- Przywieźli deski - powiedziała.

- Już lecę! - poderwałem się.

- Mój brat z twoim kumplem już je wyładowali, a transport opłacony był z góry.

Możesz leżeć dalej. Nie budziłabym ciebie, ale śniło ci się coś okropnego.

- Często śnią mi się koszmary. Na szczęście najczęściej nie pamiętam ich.

- Trudno się tu do ciebie dostać. - uniosła kawałek spódnicę i pokazała rajstopy tu i

ówdzie podarte.

- Co się stało?

- Jakiś jamnik bronił schodów.

- Mój kumpel ci odkupi. To jego pies.

- Przy średnich zarobkach dwadzieścia dolarów na miesiąc? Nie śmiałabym wysuwać

takich żądań. Taki drugi psiak bronił twojego pokoju.

- W takim razie ja odkupię.

- Ależ nie trzeba. Sympatycznie tu u ciebie - rozejrzała się wokoło.

- Niedługo będą okna - poczułem lekkie zawstydzenie.

- Mówiłeś wczoraj o Norwegii i jakoś nie dokończyliśmy...

- Popatrz w niebo droga Ingrid, a zobaczysz samoloty odlatujące bliżej lub dalej.

- Co chcesz przez to powiedzieć?

- Jest takie przysłowie „Wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma”. Ziemia wiąże do siebie.

Powinnaś wybrać się gdzieś trochę dalej, żeby mieć skalę porównawczą. Mogę ci mówić

choćby od jutra jak ładnie jest gdzie indziej, ale to nic nie da, jeśli nie zobaczysz tego sama.

Sam widok lecącego samolotu powinien ci dawać do zrozumienia, jak wiele tracisz.

- Widuję lecące samoloty, ale nie czuję żadnych ciągotek, aby wsiąść i odlecieć.

- Gdy mieszkałem w Polsce widziałem od czasu do czasu na niebie odlatujące....

- Hmm, ty chcesz mi dać coś do zrozumienia?

- Tak. Uważam osobiście, że każdy człowiek powinien wykorzystywać możliwości,

które ma, przez szacunek dla drugiego człowieka, który jest tych możliwości pozbawiony.

Pomyśl jak przyjemnie byłoby leżeć na piasku jakiejś egzotycznej plaży, pod palmami...

- Nie lepiej leżeć tu? Wprawdzie nie mamy tu palm...

- Piasku także nie.

- Jak to nie?

- Ty to nazywasz piaskiem? Są plaże, gdzie piasek jest tak miałki jak puder i tak biały,

że prawie oślepia, gdy słońce odbija się od niego. A woda jest ciepła jak z kranu...

Przynajmniej tak słyszałem.

- Hm... Może i masz rację. Ale z drugiej strony tu mam żaglówkę rodziców,

motorówkę brata i dobrze mi się pływa pomiędzy skałami, podczas, gdy ty chciałbyś, żebym

leżała...

- Powiem to inaczej. Wszystko to o czym mówisz jest na pewno miłe i przyjemne, ale

może należy porównać to z czymś innym, aby mieć skalę.

- Znowu proponujesz mi ucieczkę.

- Niekoniecznie zaraz ucieczkę.

- Próbujesz mnie przekształcić na swój obraz. Znowu. Czy dla Słowian normalne jest

takie dążenie do panowania nad całym otoczeniem?

- Urodziłem się w roku tygrysa. Dążenie do dominacji jest dla mnie normalne. Z

drugiej strony w moich żyłach płynie krew narodu, który nigdy nie poddał się obcej

dominacji.

- Jesteś ciekawym człowiekiem, bo nie mogę znaleźć klucza do twojej osobowości -

powiedziała.

- Po co szukasz?

- Ty usiłujesz znaleźć do mnie...

- Czy ewentualnie w przyszłym tygodniu mógłbym cię zapytać, czy zostaniesz moją

dziewczyną?

- Ojej. Lepiej nie.

- Rozumiem. Dam ci więcej czasu.

Popatrzyła na mnie dziwnie.

- Zobaczymy. Nie zapominaj, że to dopiero czwarte nasze spotkanie. Muszę niestety

już iść. Mam dzisiaj zrobić obiad.

Odprowadziłem ją do furtki. Wracając spotkałem Svena, był z siebie czegoś

zadowolony.

- Nareszcie materiał podsłuchowy w jakimś zrozumiałym języku - powiedział

potrząsając trzymaną w ręce kasetą.

Zaatakowałem go z znienacka. Wykopnąłem mu kasetę z ręki. Drugi kop wylądował

na jego żołądku. Kaseta potoczyła się po ziemi aż do pniaka, na którym rąbałem drewka.

Siekiera leżała na miejscu.

Walnąłem kilka razy i z kasety została sieczka. Sven zawył.

- Chcesz się bić?

- No dalej!

Koło mnie zmaterializował się Maciek. Trzymał szablę.

- Chcesz pojedynku, to szable czekają - wrzasnąłem.

- Nie jestem szlachcicem, żeby się siekać szablami! - wrzasnął szpieg. - Chodź na gołe

ręce!

Wygrałby. Był dużo silniejszy, choć nie specjalnie dobrze umięśniony.

- Żeby szpiegować własną siostrę trzeba być kompletną świnią - powiedziałem. -

Wynoś się z mojej posiadłości, bo zawołam policję, żeby cię usunęła.

- Grozisz mi?

- Tak!

- Uważaj, bo ja też mógłbym co nieco im opowiedzieć!

- Ach tak?

Złapałem szablę i wyciągnąłem ją z pochwy jednym płynnym ruchem. Za mną rozległ

się metaliczny szczęk. To Maciek odbezpieczył rewolwer.

- Ja tu jeszcze wrócę - odszczeknął się szpieg.

- Jeśli wrócisz to tylko po to, aby wyjechać na taczkach!

Poszedł sobie. Przełożyłem kumplowi dialogi, żeby wiedział o co nam poszło.

Niedługo potem zjedliśmy obiad. Maciek go zrobił i o dziwo, nawet nieźle mu to wyszło.

Wcale nie było czuć, czy przypalił, tyle wsypał red chili. Powiedziałem mu to. Nawet się

specjalnie nie obraził. Był raczej rozgoryczony.

- Ty już taki jesteś Tomaszu - powiedział ze smutkiem. - Dziewczyna daje ci kosza a

ty odgrywasz się potem na całym świecie.

Wzruszyłem ramionami.

- Od dzisiaj przyprawy będę trzymał pod kluczem i wydzielał najwyżej po szczypcie.

- Człowiek tyra, wyłazi ze skóry, a co go za to spotyka? Czarna niewdzięczność.

- Nie bierz sobie tego tak do serca proszę - powiedziałem. - Wiesz, że z natury jestem

upierdliwy i czepiam się wszystkiego dla samej przyjemności czepiania się.

- To nie jest cała prawda. Ty sobie kodujesz w umyśle całe kawałki życia a potem w

czasie, gdy twoje ciało pracuje wedle odpowiedniego programu, twój umysł oddaje się jakimś

dziwnym rozmyślaniom. A tak swoją drogą to zadam ci pytanie. Czy głaszczesz swojego

pieska?

- Nie. A dlaczego pytasz?

- Może zdziwisz się, ale ile razy przechodzisz koło niego to nachylasz się i głaszczesz

go, przy czym, jest to trochę dziwny ruch, bo głaszczesz z włosem, albo pod włos, w

zależności jak się ustawi.

- Coś takiego. Musiałem to robić zupełnie bezmyślnie.

- A wiesz jak głaszczesz mojego Gucia? Zawsze pod włos i wsadzasz palce głęboko w

jego sierść, tak jak gdybyś sprawdzał jakość futra a nie okazywał swoją sympatię wobec

żywego zwierzęcia.

- Chyba masz rację. W obcowaniu ze zwierzętami brakuje mi poczucia uczestnictwa.

- Nie przejmuj się, to się zdarza. Ty nie lubisz psów, rozumiem zresztą ten uraz.

Po obiedzie zabrałem książkę oraz zwierzaki i poszedłem sobie na plażę. Tam

uwaliłem się na ciepłym i suchym żwirze i oddałem się lekturze. Zwierzaki kotłowały się

między sobą i bawiły się wodą szczekając na nadchodzące fale i uciekając przed nimi.

Zabawę miały przednią. Umiały się cieszyć. We mnie umiejętność ta zanikała. Zamknąłem

książkę i oddałem się rozmyślaniom. Minęło kilka godzin. Przyszedł Maciek.

- Chyba zbiera się na deszcz - powiedział. - Trzeba zamknąć okiennice.

Podniosłem się z piasku i zauważyłem, że pochłodniało. Niebo zaciągnęło się już do

połowy chmurami.

- Tak, chyba będziemy mieli deszczową noc. Mamy drewno?

- Drewno?

- Będzie chłodno. Chcę napalić w kominku.

- Jeśli nie ma to zaraz narąbię. To dobry pomysł.

Wróciłem do domu i pomogłem pozamykać okiennice. Zrobiło się ciemno i

przytulnie. Postawiłem na stole w bibliotece świece.

- Pobawimy się, że jesteśmy w Wojsławicach i że wyłączyli światło? -

zaproponowałem.

- Dobra myśl. To zabawne, że tam wyłączają prąd przed każdą burzą, a tu nie

wyłączają go nigdy. Ale pamiętasz, że wyłączają.

- To chyba tylko luźne skojarzenie.

- Im więcej takich skojarzeń tym lepiej. Może przypomnisz sobie.

- Może...

Maciek wyjął ze swojego notatnika nieduże zdjęcie rentgenowskie i rzucił mi je

obojętnie. Popatrzyłem na nie zaciekawiony. Przedstawiało ludzką czaszkę. Było opisane.

Ktoś naniósł flamastrem datę i nazwisko. Koćko.

- To ja?

- Prawdopodobnie. Zrobiono ci je przed trzema laty. Widzisz te zaciemnienia

promieniście rozchodzące się od ucha?

- Tak. Co to jest?

- Twój wyrok. Skrzepy krwi, niszczące tkankę mózgową. Wiesz jaką miałeś szansę

przeżycia takiego urazu?

- Nie wiem.

- Zerową. A wiesz jaką miałeś szansę, że jeśli cudem pozostaniesz przy życiu nie

będziesz do końca życia sparaliżowany? Też zerową.

- To jakim cudem żyję?

- Tego nie mogę ci powiedzieć.

Popatrzyłem mu prosto w oczy. Spuścił wzrok.

- Przekaż hrabiemu, że wolałbym wiedzieć co jest grane. Jeśli jestem ufoludkiem, to

może mi to śmiało powiedzieć.

Uśmiechnął się.

- Ech, kumplu. Na podstawie jednego zdjęcia rentgenowskiego sądzisz, że jesteś

kosmitą.

- Człowiek by tego nie przeżył...

Usiedliśmy sobie przy stole i gawędziliśmy jak za dawnych dobrych czasów w jego

chałupce na Starym Majdanie.

- Tak swoja drogą, to czytasz te biologiczne książki i nawet nie zastanawiasz się ,kto

je pisze.

- W tym akurat przypadku wiem doskonale - poklepałem „Agrobiologię” leżącą na

skrzyni.

- Nie, nie wiesz. Wyobrażasz sobie spokojnego naukowca a tymczasem ci ludzie to

notoryczni maniakalni zboczeńcy.

- Na marginesie, lepiej mówić „uczonego”. Naukowiec, to brzmi bardzo po

związkoradziecku i to w wykonaniu Pszczółki. Ale ciekawy pogląd.

- Dla mnie uczony to jak z rosyjskiego uczenyj, więc lepiej przemyśl czy to na pewno

rusycyzm - zmienił temat.

- Może uczenyj to rosyjski polonizm? A ten twój pogląd jest bzdurny.

- I jednocześnie całkiem prawdziwy. Pomyśl, żeby napisać jak się rozmnażają motylki

i inne takie trzeba je najpierw podejrzeć...

Dalszy ciąg jego wypowiedzi utrzymany był w tym samym duchu i zastosowany do

szeregu różnych nauk przyrodoznawczych. Początkowo bawiło mnie to, ale potem poczułem

znudzenie. Wreszcie butelki były puste. Widząc, że ma atak gadulstwa, a próba upicia go nie

dała rezultatów poszedłem do kuchni, skąd przyniosłem paczkę tajlandzkich trociczek i

zapaliłem kilka z nich. Wkrótce kłęby dymu zasłoniły go przed moimi oczami. Gęsty ciężki

dym z kadzidełek działał lekko otępiająco. W pewnej chwili zamknąłem oczy i nie dałem już

rady ponownie ich otworzyć. Zapadłem w sen. Było mi ciepło, miło bezpiecznie

wygodnie...Ale wcale nie byłem pijany.

26 lipca wtorek. Mo - i - Rana / Południowy Norrland/

- Wstawaj zalkoholowaciały narkomanie! - głos Maćka wyrwał mnie z błogiej

drzemki.

Otworzyłem oczy. Ciało bolało mnie na skutek spędzenia całej nocy w fotelu.

Popatrzyłem na stół. Trzy butelki, knoty świec pływające w kałużach wosku, oraz kupki

popiołu z kadzidełek świadczyły o realności wczorajszego wieczoru. Powinienem mieć kaca,

ale nie miałem. Widocznie wypiłem mniej niż mi się wydawało. Maciek stał koło stołu.

Nogawki spodni miał powalane ziemią. Widocznie cały ranek spędził kopiąc swój bunkier.

- Fafluchten Sie - powiedziałem. - I po co ty mnie zbudził, ha?

- Dziewiąta rano, pijaczyno - powiedział, jak gdyby to miało cokolwiek wyjaśniać.

- Sam też się nieźle zaprawiłeś - zaważyłem.

- Ja!? Wypiłem tylko lampkę wina a ty kumplu dwie butelki, flaszkę wódy i jeszcze

się zaczadzałeś trociczkami.

- Pójdę sobie popływać - powiedziałem, - to mi przejdzie.

- Fala dwa metry i dziesięć stopni w skali Beauforta.

- Sztorm? - zadziwiłem się.

- I to jaki.

Umyłem się zimną wodą, ubrałem w świeżą koszulę i zasiedliśmy do śniadania.

Kończyliśmy właśnie, gdy ktoś zapukał do drzwi. Otworzyłem. Na skale stał znany mi już

skądś facet. Miał może ze dwadzieścia jeden lat, nieduży wąsik pod nosem. I ciemne włosy.

Wysiliłem pamięć. Nie pomogło.

- Fadej Wisarionowicz - przedstawił się. - Witam panie Paczenko. Zgodnie z

przepowiednią hrabiego Derka spotkaliśmy się znowu.

Z kuchni wyszedł Maciek. Zauważyłem że wymienili spojrzenia, tak, jak gdyby już

się skądś znali.

- Mam polecenie od księcia Sergieja, aby przywieźć pana do nas.

Zabawne, ale nikt ze znanych mi rosyjskich emigrantów nigdy nie używał w

prywatnych rozmowach zwrotu „jego wysokości księcia”, ale mówili o nim tak, jak o jeszcze

jednym znajomym człowieku, może nieco ważniejszym, ale nic ponadto.

- W odwiedziny do jego wysokości? Nie wiem, nie mam garnituru...

- Nie będzie potrzebny. Przyjaciela możesz wziąć ze sobą...

- Wolę zostać i poczekać tutaj - zaprotestował Maciek. - Panna Bołdyrew ostatnio...

- W takim razie proszę się spakować.

Poszedłem do siebie i w ciągu dziesięciu minut spakowałem wszystko, co mogło mi

się przydać do niedużej walizki zabranej z pokoju mojego kumpla. Przy okazji zwinąłem mu

także marynarkę.

- Kiedy mam się ciebie spodziewać? - zapytał mój przyjaciel.

- Za jakieś trzy, może cztery dni - odpowiedział Fadej.

- Nie zabij Svena pod moją nieobecność - dodałem.

- Dlaczego nie? - zdziwił się obłudnie.

- Ja też muszę mieć jakąś rozrywkę - upomniałem go. - Opiekuj się zwierzakami.

- Dobrze. Możesz ma mnie liczyć.

- W takim razie do zobaczenia.

- Do zobaczenia - odpowiedział, a gdy już sadowiłem się w samochodzie, dodał

konfidencjonalnym szeptem.

- Ładna marynarka.

Przypomniał mi się dowcip własnego autorstwa. (Co to jest marynarka? Marynarka to

jest strój ochronny używany przy marynowaniu śledzi.) Ale nie miałem już czasu, żeby go

powiedzieć, bo samochód ruszył.

- Ile czasu potrwa podróż? - zapytałem.

Fadej zamyślił się na chwilę.

- Za dwie godziny będziemy zapewne w Fauske, Myślę, że powinniśmy stanąć na

miejscu około godziny czternastej. Tak mniej więcej jestem umówiony.

Samochód przetoczył się przez las i po kilku minutach jechał już uliczkami Bodo. Na

wschód. Potem jechaliśmy długą i pełną zakrętów szosą. Właściwie to całą moją uwagę

pochłaniało kontemplowanie krajobrazu. Za Fauske wyjechaliśmy na dobrą autostradę, więc

kierujący samochodem dodał gazu i pomknęliśmy znacznie szybciej. Widoki wokoło znużyły

mnie dość szybko. Pędziliśmy przez monotonny kawałek kraju. Lasy, to znowu miejscami

łyse pagórki. Kilka sennych miasteczek. Momentami widać było morze. Ruch był raczej

znikomy. Zatrzymaliśmy się raz przy małej kafejce, która stała sobie przy drodze co najmniej

dziesięć kilometrów od ostatniej mijanej mieściny, a jak się później okazało kilkanaście

kilometrów od następnej. Zjedliśmy po ciastku, a mój towarzysz wypił ponadto szklankę

kawy.

- Wyjechałem wczoraj wieczorem z Tromso - wyjaśnił. - Trochę się czuję zmęczony.

- Przeze mnie musiał się pan fatygować, nadkładać prawie dwieście kilometrów.

- Dla mnie żaden kłopot - zapewnił.

Ale byliśmy już niedaleko. Po następnej półgodzinie znaleźliśmy się w sporym

przemysłowym mieście, rozłożonym dość malowniczo nad brzegiem fiordu.

- Mo - i - Rana - obwieścił mój przewodnik - Tubylcy mówią najczęściej krótko Mo,

nasza dzielnica posiada nazwę autonomiczną, nie uznawaną jednak, przez władze i

kartografów.

Ta jego dzielnica znajdowała się na południe od miasta. Wjechaliśmy na niewielkie

wzgórze. Zatrzymał samochód i zachęcił mnie abym wysiadł.

- Co ty na to? - zapytał wskazując gestem to wszystko, co leżało niżej. Stało tu kilka

domków charakterystycznych dla tych stron. Dalej ciągnął się betonowy mur obejmujący

swoim zasięgiem spory obszar. Co najmniej sto hektarów. Za murem stała wioska złożona z

kilkudziesięciu drewnianych domów nawiązujących stylem do rosyjskiej architektury

drewnianej przełomu wieków, której przykłady znałem i z Polski. Robiło to bardzo przyjemne

swojskie wrażenie. Wokoło na wzgórzach rozrzuconych było kilka niedużych dworków.

Dalej za wsią na następnym pagórku znajdował się mur nieco szlachetniejszy, bo wykonany z

cegły. Za nim majaczyły drzewa jakiegoś parku lub lasu.

- I co ty na to? - zapytał ponownie.

- Sympatyczne. Obwarowania niemal jak Berlin Zachodni. Ten mur to dla ochrony

przed tubylcami?

- Po części tak.

Wsiedliśmy i zjechaliśmy na dół. W murze znajdowała się brama i wartownia. Tu

dopiero zdałem sobie sprawę, gdzie trafiłem. Zajęło się mną dwu rosłych drabów, którzy

zbadali moją tożsamość, potem zdjęli mi odciski palców, zapowiedzieli, że następnym razem

przydałby się jeszcze skan genetyczny (cholera wie co to takiego), zrobili zdjęcia z kilku

różnych profili, wpisali moje personalia i datę przybycia łącznie z godziną i minutą do

pamięci komputera, na koniec kazali mi się zapoznać z kilkustronicowym dokumentem.

Dokument ten wyliczał szczegółowo jakich informacji o życiu osady nie mogę

ujawniać poza nią. Do tego musiałem podpisać oświadczenie, że zapoznałem się z nim i zdaję

sobie sprawę, że w razie tych informacji ujawnienia, podlegam takiemu samemu wymiarowi

kary, jak mieszkaniec tego niewielkiego raju. Zapachniało mi to totalitaryzmem najczystszej

wody, ale spokojnie złożyłem swój podpis. Wystawili mi przepustkę i mogliśmy jechać dalej.

- Ostre przepisy w dziedzinie bezpieczeństwa - zauważyłem.

Fadej uśmiechnął się.

- Bywały przypadki, że wchodzili tu ludzie, których nasłano, aby sprawdzili co tu się

dzieje, ale nie wszyscy wydostali się z powrotem na zewnątrz.

Zabrzmiało to diabelnie ponuro. Przejechaliśmy przez osadę dość szybko, ale

spostrzegłem kilka sklepików z szyldami wypisanymi cyrylicą, potem droga wspięła się pod

górę do kolejnej bramy. Tu ponownie sprawdzono naszą tożsamość i przepuszczono. Za

bramą znajdował się piękny park, choć przeważały w nim drzewa iglaste nad liściastymi.

Wreszcie samochód zatrzymał się przed pałacem. Była to frymuśna budowla zaprojektowana

przez najwidoczniej w sztok pijanego architekta cierpiącego dodatkowo na manię wielkości.

Architekt ten naćkał gęsto kolumienek półokrągłych baszt i innych detali architektonicznych

zupełnie bez ładu i składu. W sumie robiło to przykre wrażenie. Zaraz też na nasze powitanie

wyszedł sam gospodarz. Książę miał wówczas dwadzieścia siedem lat, ale wyglądał na

znacznie więcej. Na jego twarzy odbijały się wszystkie trudne chwile, jakich nie szczędził mu

złośliwy los. Ale od razu było widać, że jest to wielki człowiek. Wielki w każdym calu.

Wysiadłem z samochodu i złożyłem dworski ukłon.

- Witaj Tomaszu - powiedział po polsku. (Później dowiedziałem się, że studiował

kiedyś ten język zdaje się na filologii słowiańskiej w USA, ale w pierwszej chwili diabelnie

się zdziwiłem.) - Cieszę się mogąc cię widzieć.

- Ja także poczytuję sobie za zaszczyt mogąc...

Urwałem w pół słowa. Zza pleców księcia wysunęła się dziewczyna. Mimo, że ubrana

była zwyczajnie w szary dres i tenisówki wiedziałem od pierwszej chwili, że jest to

autentyczna księżniczka. Sam nie wiem jak się tego domyśliłem, ale jak się okazało nie

pomyliłem się. Nie była nawet bardzo ładna, miała typową rosyjską arystokratyczną urodę.

Owalną twarz, ciemne włosy i nieco mocniej zaznaczone kości policzkowe. Włosy spięła

sobie w dwa kucyki, które majtały się jej jak uszy spaniela.

- Tomaszu, to moja bratanica księżniczka Tatiana Igorewna Orłow - Astrachańska.

Moja droga, to Tomasz Nikitycz Paczenko - Uherski, o którym tyle ci opowiadałem. Pokaż

mu pokój gościnny. Mnie niestety czekają obowiązki.

Minął mnie i ruszył do samochodu. Zauważyłem jeszcze kątem oka jak Fadej

wyprężył się i zasalutował.

- Chodź Tommek? - powiedziała do mnie. - Przepraszam, mówisz po rosyjsku?

- Ależ oczywiście.

Złapała mnie za rękę i pociągnęła do wnętrza. Przeszliśmy długim korytarzem, potem

pół piętra do góry i kawałek innym korytarzem, do sporego salonu, gdzie przy dużym stole

siedziało kilku facetów po jakieś osiemnaście - dziewiętnaście lat i notowało słowa jakiegoś

starszego, który wyjaśniał im wiszący na ścianie schemat czegoś.

- Studenci - powiedziała widząc moje zainteresowanie. - Normalnie powinni być w

bibliotece, ale tam odnawiają podłogę.

- Co oni studiują? - zaciekawiłem się.

Parę tygodni później nie odważyłbym się zadać tak niedyskretnego pytania. Ale

błądziłem chwilowo w niewiedzy.

- Teorię i praktykę odbudowy sieci administracyjnej na prowincji - powiedziała. - I

inne takie.

Poszliśmy po schodkach na piętro i jeszcze kawałek korytarzem. Pchnęła drzwi

pokoju po lewej stronie. Intarsjowane meble, boazeria, kasetony na suficie.

- Tam jest łazienka i ubikacja - pokazała drzwi w głębi. - Ja mieszkam naprzeciwko,

jakbyś czegoś potrzebował to zapukaj. Obiad będzie za jakieś pół godziny, będzie to impreza

nieoficjalna.

Z grubsza zrozumiałem, co chce przez to powiedzieć.

- Aha. - zgodziłem się.

- Jakoś dziwnie patrzysz - zauważyła.

- Wybaczcie, po prostu po raz pierwszy w życiu widzę księżniczkę.

Uśmiechnęła się.

- A jak sobie wyobrażałeś? - zapytała. - W diademie na głowie, sukni do ziemi i

safianowych pantofelkach?

- Coś w tym guście. - uśmiechnąłem się przepraszająco.

- Rozczarowałam cię?

- Nie śmiałbym...

- Nie przejmuj się - poprosiła. - Mam diadem w sejfie w pokoju. Jeśli poczujesz się

dzięki temu lepiej, to mogę założyć go do obiadu.

- Nie wiem, co powinienem powiedzieć...

Puściła do mnie oczko.

- Rozgość się. Zajdę po ciebie - obiecała.

I poszła sobie. Rozpakowałem walizkę, umyłem się po podróży, zmieniłem koszulę na

czystą i wyszczotkowałem marynarkę. Przyczesałem włosy. W międzyczasie mój chory

umysł podsuwał mi wizje odrodzonej carskiej Rosji ze mną jako namiestnikiem

Kongresówki. Czułem coraz bardziej dziką euforię.

- Niech żyje autorusyfikacja - powiedziałem sam do siebie. Potem pomyślałem sobie o

pani Pszczółce, która była moją wychowawczynią i rusycystką w podstawówce. Gdyby ta

biedna kobieta wiedziała do czego używać będę języka, który wbijała mi do głowy!

Księżniczka przyszła po mnie kilka minut później. Miała na czole piękny diadem, ze

złota i szmaragdów, ale nie zmieniła swojego dresu na nic innego. Patrzyłem na nią przez

chwilę a potem uświadomiłem sobie, co mówi moje serce. Pokochałem ją od pierwszego

wejrzenia. Zauroczyła mnie. Staliśmy przed sobą i uśmiechaliśmy się do siebie.

Jak niebo i zbrukana ziemia....

KONIEC ZESZYTU DRUGIEGO

26 lipca wtorek (dokończenie).

Spodziewałem się obiadu na sto osób, ale rozczarowałem się. Obiad podano w

niedużym pokoju, którego okna wychodziły na lesiste wzgórza, na południe od miasta. Stół

zastawiony był na trzy osoby i byliśmy tam tylko we trójkę. Książę, księżniczka Tatiana i ja -

niegodny pachołek.

- Co tam u ciebie słuchać Tomaszu? - zagaił gospodarz.

- Właściwie to nic specjalnego - odpowiedziałem. - Dom kapinkę się zastał, nie

używano go przez ostatnie lata. Weszła wilgoć, trzeba go będzie wyremontować, co zresztą

już powoli zacząłem robić. Warunki są prymitywne, ale kilka miesięcy i odszykuję go.

- Gdybyś potrzebował pomocy to mamy tu w osadzie cieślę, mógłbyś zasięgnąć

fachowej porady. Mamy też ekipę budowlaną...

- Naprawdę cieszyć może tylko to, co zrobi się własnymi rękami wasza wysokość,

toteż pozwolicie, że nie skorzystam z waszej oferty.

Uśmiechnął się lekko. Wiedział co odpowiem.

- Zdaje się, że mieliście tam w Bodo jakąś straszną rozróbę?

- Rozróbę? - zdziwiłem się.

- Wasze brukowce pisały o spaleniu obozu żeglarskiego i zatopieniu jakiegoś jachtu.

Czy to miała być aluzja?

- Nie słyszałem - powiedziałem. - Gazety czytuję rzadko.

Zjadł pierwszy, przeprosił i wyszedł. Widocznie gdzieś mu się spieszyło. Zostaliśmy

sami przy deserze.

- Umiesz jeździć konno? - zapytała.

- Może nie tak jak Juli - an Bołdyrew, ale nie narzekam.

- Ach, odwiedzała cię. Co tam u niej słychać?

- Nie mam pojęcia. Rozmawialiśmy tylko chwilę. Nawet jeśli starała się być miła, to

nie było to szczególnie widoczne.

- Ona już taka niestety jest. Byłyśmy kiedyś dobrymi przyjaciółkami, ale to się

zmieniło od kilku lat.

Po obiedzie zaciągnęła mnie na tyły budynku, gdzie znajdowała się stajnia. Weszliśmy

do środka. Konie ustawiono w sposób artystyczny. Stały w boksach, rzędem dobrane pod

kolor. Od karych aż po białe araby. Białych było pięć. Nie wszystkie tak idealnie mlecznej

barwy, jak te na których jeździli Juli - an i jej brat.

- Wybierz sobie - zrobiła zachęcający gest.

- Nie znam ich. Muszę zdać się tu na was.

Uśmiechnęła się lekko. Poszliśmy na koniec stajni tam, gdzie stały araby.

- Popatrz na tego źrebaka - pokazała mi. - Jeśli byłbyś zainteresowany, to jest na

sprzedaż.

- Raczej nie byłbym zainteresowany. Nie miałbym gdzie go trzymać, o kosztach nie

wspominając. A dlaczego?

- Popatrz na jego bok.

Popatrzyłem. Miał ciemniejszą plamę. Wyglądało to dość dziwnie, bo włosy były

ciemne tylko u swojej nasady.

- Farbowany? - zdziwiłem się.

- Nie mogłam patrzeć, jak mój wuj się martwi, więc ukradłam Juli - an butelkę

rozjaśniacza do włosów i nasmarowałam go. Tyle, że znowu odrasta.

- Ojej - wyraziłem swój zachwyt dla jej inteligencji.

- Wuj był niespecjalnie zachwycony, a Juli - an jeszcze mniej. Myślałam, że dojdzie

do rękoczynów, ale na szczęście nie odważyła się drapać, ani targać za włosy...księżniczki.

Popatrzyłem jej w oczu. Było w nich coś niepokojącego. Upojenie władzą? Wzięliśmy

dwa konie. Nie siodłaliśmy ich. Oboje, jak się okazało, lubiliśmy jeździć na oklep. Zanim

wyjechaliśmy pojawił się służący. Wyglądał zupełnie jak ten staruszek, grający lokaja w

„Batmanie”. Wręczył mi pistolet maszynowy Uzi.

- Będziesz się umiał w razie czego z tym obchodzić? - zapytał.

- Tu się odbezpiecza, a potem naciska na to? - upewniłem się.

Uśmiechnął się i skinął głową.

- Tylko nie zapomnij wycelować - powiedział.

W pierwszej chwili myślałem, że kpi, ale patrząc w jego oczy spostrzegłem przyjazne

iskierki. Wyjechaliśmy do parku. Było chłodno, choć słonecznie.

- Koniec lipca, a już prawie jesień - powiedziała Tatiana. - Lubisz jesień, mam

nadzieję?

- Gdzieżbym śmiał nie lubić, jeśli tylko wy lubicie...

Parsknęła śmiechem.

- A tak naprawdę?

- Uwielbiam, gdy liście się sypią z drzew i zacina deszcz, a ja mogę siedzieć sobie w

ciepłym pokoju i popatrywać na to przez grube szyby. Ale tak swoją drogą to uważam, że nie

ma złych ani dobrych pór roku.

- Przeżyjesz tu zimę to zmienisz zdanie. Świetnie mówisz po rosyjsku.

- Staram się.

- Co zamierzasz robić w przyszłości?

- Szczerze mówiąc nie mam chwilowo specjalnie przejrzystych planów. Myślałem o

uniwersytecie w Uppsala, ale obawiam się, że nie znam w wystarczającym stopniu języka,

żeby sobie poradzić.

Kiwnęła głową, jak gdyby przyznawała mi rację. Ale potem powiedziała:

- Hrabia Derek świetnie mówi po szwedzku, mógłby cię nauczyć. Ponadto zazwyczaj

przed zdawaniem na uniwersytet studenci obcojęzyczni mają prawo do rocznego kursu

językowego, choć nie znam szczegółów. A co potem?

- Jeszcze nie zdecydowałem. Poszukałbym sobie jakiegoś zajęcia.

- Może byłbyś w przyszłości zainteresowany pracą u nas?

- To znaczy?

- Właściwie to miasto jest nasze. Holding Orłowów kontroluje wszystkie ważniejsze

inwestycje w Mo. Potrzebujemy oddanych i pewnych ludzi o żelaznej uczciwości.

- Jestem wdzięczny za propozycję. Pomyślę o tym - obiecałem. - Ale to jeszcze tyle

czasu...

Wjechaliśmy na nieduże wzgórze, chyba to, które widać było przez okno z jadalni. Za

nim znajdowała się niewielka, dość głęboka dolinka. Na jej dnie stała altana a wokoło rosły

kwitnące drzewka wiśni. Zjechaliśmy na dół. Było tu znacznie cieplej niż w parku, pewnie

dlatego, że znaleźliśmy się w miejscu zupełnie osłoniętym od wiatru. Zsiadłszy z koni

puściliśmy je wolno, aby mogły sobie poskubać trawę. Weszliśmy do altany i siedliśmy na

ławce.

- Ile w tym poezji - powiedziałem patrząc na kwitnące drzewa.

- Nie jesteś zdziwiony?

- Trochę. Rozumiem, że tu na północy drzewa kwitną później. Jedyne co mnie

zaskakuje to jak udało się utrzymać przy życiu tak delikatne drzewa w tej okolicy.

- Większą część roku są ogacane słomą. Niby mamy tu klimat odznaczający się dużym

wpływem morza, ale w zimie potrafi być nawet dwadzieścia stopni mrozu, a śnieg może

padać nawet w maju. Nie mamy z tego owoców. Na jesieni pojawiają się zielone, ale nie

zdążą dojrzeć, gdy ścina je mróz. Wypaczona wegetacja. Byłeś w Kanadzie?

- Nie, nie zdarzyło mi się.

- W Kanadzie mieszka wielu Rosjan. Polacy też się trafiają. Jeździłam trochę po

świecie. Najpierw do Francji do cara Włodzimierza...

- O! To macie tu i cara?

- Cara - pretendenta. Nudno w tym całym Saint Briac, a etykieta tak rozbudowana, że

ciężko było głębiej odetchnąć. Ale były i zabawne sceny. Pojechaliśmy na przejażdżkę

promenadą, i spotkaliśmy jakiegoś faceta, któremu popsuł się samochód. Car zdjął

marynarkę, zagrzebał się w trzewiach maszyny i w ciągu dziesięciu minut naprawił. Miłość

do dawnego zawodu. Czytałam jego biografię, z tego co pamiętam pracował jakiś czas jako

mechanik samochodowy.

- Biografię?

- Tak autorstwa hrabiego Derka „Droga carów”. Mam nawet własny egzemplarz z

dedykacją hrabiego. Gdybyś chciał się zapoznać z innymi jego pracami to mamy w bibliotece

spory wybór jego dzieł.

- Z przyjemnością skorzystam.

Przeciągnęła się kusząco. Poczułem, że mam zupełnie zwyrodniałą wyobraźnię. Ale

zaraz mi przeszło.

- Potem byłam dziesięć miesięcy w Kanadzie. U ciotki. - wzdrygnęła się na samo

wspomnienie.

- Aż tak źle?

- Gorzej. Znacznie gorzej.

Oczy jej popatrzyły gdzieś w przestrzeń. Coś sobie przypominała. Nie przeszkadzałem

jej. Milczała może minutę. Po głowie zaczęły mi chodzić dziwne myśli. Na przykład, co by

było, gdybym ją teraz pocałował. Wolałem nie sprawdzać. Ocknęła się niespodziewanie.

- Wybacz, zamyśliłam się. Pojedziemy dalej?

Złapaliśmy konie, które nie miały specjalnej ochoty przerywać pożywiania się trawą i

pojechaliśmy. Zawróciliśmy w stronę morza. Następny pagórek był łysy, a w jego centralnym

miejscu znajdowało się palenisko.

- Miejsce spotkań czarownic? - zaciekawiłem się.

- Nie, tutaj zazwyczaj odbywają się uroczystości na świeżym powietrzu - powiedziała.

- Na przykład moje urodziny. W zeszłym roku było wesoło. Juli - an pokazywała nam jak się

gasi batem świecę i jeden z zaproszonych chłopców omal nie stracił zęba.

- Ojej - wyraziłem swoje współczucie.

- Dostał świecznikiem prosto w twarz. Konna jazda jest twardą grą. Trzeba mieć

odporność.

Zawróciliśmy do pałacu. Oddałem służącemu broń i sprawdziłem, czy w kopyta koni

nie nabiły się kamienie.

- Co chcesz teraz robić? - zapytała.

- No cóż, chętnie zapoznałbym się z zasobami waszej biblioteki. Jeśli naturalnie nie

ma tam zbiorów, których znajomość mogłaby być źle widziana...

- Prohibita trzymamy oddzielnie. Zaprowadzę cię.

Zaprowadziła. Biblioteka była ciekawym miejscem. Pomieszczenie miało rozmiary

sporej sali gimnastycznej. Pośrodku na potężnym stole, stało kilka komputerów. Od podłogi

do sufitu ciągnęły się regały, na których ustawiono tysiące książek. Wszystkie tak samo

oprawione w brązową skórę, ze złoceniami. Wyobraziłem sobie sumę, jaką musiało

pochłonąć ich oprawienie i lekko zmiękły mi kolana. W bibliotece siedziało kilka osób,

zajętych czytaniem lub pisaniem czegoś na komputerze. Połowa podłogi była świeżo

zeszlifowana i czekała na pokrycie lakierem.

- Trafisz stąd do siebie? - zapytała księżniczka.

- Po schodach do góry, potem na lewo, korytarzem do końca, potem jeszcze raz na

lewo i po schodach na piętro?

- Brawo. Masz świetny zmysł orientacji.

Poszła sobie. Katalog był skomputeryzowany. Poczekałem chwilę, aż miejsce przy

terminalu zwolni się, bo siedział przy nim jeden z tych dziwnych „studentów”. Siadłem i po

paru minutach prób, siedziałem przy czymś takim po raz pierwszy w życiu, wywołałem część

dotyczącą czasopism. Właśnie przeglądałem pliki, gdy inny student podszedł i popatrzył mi

przez ramię.

- Może wam pomogę? - zapytał. - Podał mi dyskietkę i gestem wskazał sąsiedni

komputer. Włączyłem go i wgrałem weń dyskietkę. Wyświetlił się zbiór artykułów

prasowych dotyczących śmierci księcia Igora Orłowa.

- Wszyscy za pierwszym razem tego szukają - wyjął dyskietkę i umieścił troskliwie w

kieszeni. - Wykasuj po przeczytaniu.

Niespodziewanie wiedziałem, jak mam to zrobić. Informacja o kasowaniu wyskoczyła

gdzieś z głębi mojego mózgu.

Artykuły miały dużo mówiące tytuły: „Książę Igor Orłow nie żyje!” „Ofiary KGB”,

„Bolszewicka Krucjata przeciw Emigracji”, „Pozostaje nam zemsta”. Przeczytałem pobieżnie

kilka i zrezygnowałem z reszty. Samochód trafiono rakietą Strieła, w górach w pobliżu

Kiruny, już po szwedzkiej stronie. Wybuch zwalił go z szosy, ale nie zapalił się, więc

napastnicy ostrzelali go z pistoletów maszynowych. Książę ostrzeliwywał się, ale mieli

przewagę liczebną. Księżniczka Tatiana ocalała, bo była nieprzytomna i faceci pomyśleli, że

nie żyje. Myślałem dotąd, że była córką księcia Sergieja, a teraz przypomniałem sobie co

mówił gdy ją przedstawiał. Była jego bratanicą. Wykasowałem program i postarałem się

zapomnieć.

Wyciągnąłem sobie „Psie serce „ Bułhakowa i przeczytałem od deski do deski w ciągu

następnych dwu godzin. To było extra! Przeczytawszy wstawiłem książkę na półkę i

poszedłem do siebie. Zaraz też zaszła po mnie księżniczka zawołać mnie na kolację. Zabawne

jak ten czas szybko przeleciał. Jej wuj nie był obecny, tak, że jedliśmy we własnym

towarzystwie. Wyjaśniła mi przyczyny jego nieobecności. W osadzie na dole (przy okazji

dowiedziałem się, że nosi wdzięczną nazwę Nowoorłowo), wyniknął jakiś spór i jako arbitra

poproszono właśnie jego.

- Wuj cieszy się tu dużym prestiżem - powiedziała nalewając sobie herbaty z

samowara.

- Zawsze chyba tak było, że feudałowie spełniali funkcje sądownicze - wyraziłem

swoje przypuszczenie.

- Nie tutaj. Zresztą ci tam na dole tylko udają takich zachwyconych faktem, że

mieszkamy tu pobliżu - powiedziała. - Naturalnie są tacy co wodzą za mną cielęcym

wzrokiem i tacy, którzy rzucaliby kamieniami, gdyby tylko zebrali dość odwagi, ale to

sporadyczne przypadki. Mój wuj studiował przez dwa lata prawo i dobrze umie interpretować

zasady zarówno kodeksu honorowego, jak także zbioru zasad, którymi rządzi się nasza

obszczyna. Mir, wspólnota, nazywaj to jak chcesz. Poza tym jest jeszcze coś. Tak go nie

lubią, że w razie czego będą źli na niego a nie na siebie nawzajem.

- I jakie kary przewidują wasze przepisy?

- Za zdradę kara śmierci. I były już przypadki wykonania. Za mniejsze przewinienie

zsyłka.

- Na Sybir?

- Dobrze by było, aczkolwiek, po pierwsze nikt dobrowolnie by tam nie pojechał, a po

drugie byłyby problemy z powrotem.

- Ach. Zaraz, chwileczkę. Dobrowolnie pojechał?

- Oczywiście nasze przepisy regulują życie wsi. Gdy komuś coś nie odpowiada

wystarczy jeśli wyprowadzi się za mur. Jeśli jednak chce tu pozostać, to niestety musi się

podporządkować.

- Czekaj, to jest fascynujące. W jaki sposób odbywa się zsyłka? I dokąd?

- To zależy. Można wybrać krótszą w gorszych warunkach, lub dłuższą w mniej

uciążliwych. Odbywa się ją na zasadzie nisko odpłatnej pracy przymusowej w jednym z

emigracyjnych... W jednym z przedsiębiorstw należących do emigrantów zrzeszonych w

naszym ruchu. Zazwyczaj Alaska, północna Kanada i Tromso traktowane są jako ekwiwalent

zesłania na Syberię. Zesłanie na teren USA, lub któregoś z krajów Europy zachodniej jest

równoważne dawnemu zesłaniu do Rosji europejskiej. A dla najcięższych przypadków

przewidziane jest zesłanie do Brazylii. Ono nie jest odpowiednikiem niczego, co było dawniej

i jest bardzo rzadko stosowane.

- A okres?

- Od sześciu miesięcy do piętnastu lat, za spowodowanie śmierci innego Rosjanina z

zastrzeżeniem, że najpierw trzeba się poddać normalnemu postępowaniu karnemu

przewidzianemu przez miejscowe sądy państwowe.

Zakręciło mi się w głowie. Po kolacji zaprosiła mnie do siebie. Jej pokój był

urządzony podobnie jak reszta domu. Luksusowo i ze smakiem. Intarsjowane meble, fotel z

obiciami z zielonego aksamitu, perski dywan na podłodze. Gęsty, puszysty, stopy zapadały

się w niego jak w mech. Na stoliku pod oknem stał komputer IBM, a dalej było przejście do

sypialni. Na ścianach wisiały maskotki w liczbie kilkudziesięciu sztuk. W rogu pokoju kilka

ikon w sukienkach ze srebrnej blachy. Oceniłem ich wiek na przełom siedemnastego i

osiemnastego wieku, choć mogłem się pomylić, bo do tej pory ikony widziałem tylko na

obrazkach w książkach. Z pewnością jednak przedstawiały znaczną wartość. Zaczęliśmy

gawędzić sobie na temat sztuki w ogóle, potem rozmowa zeszła nam a rzeźbę Vingelanda.

Potem wypłynął problem ochrony zbiorów. Wreszcie gadaliśmy o problemach ochrony

osobistej.

- Są z tym problemy - powiedziała księżniczka. - Na noc spuszcza się w parku psy, a

wszyscy mieszkańcy pałacu śpią z bronią na podorędziu.

- To musi być uciążliwe - zauważyłem.

- Nawet nie specjalnie. Kursy samoobrony były trudniejsze - Uśmiechnęła się.

- Usiłuję sobie wyobrazić was... - zacząłem.

- Nie wierzysz? - poczułem, ze koniecznie chce się popisać zdobytymi

umiejętnościami.

- No cóż...

- Stań proszę.

Stanąłem pośrodku dywanu i popatrzyłem a nią. Uśmiechnęła się lekko a potem jej

dłoń wystrzeliła do przodu i pstryknęła mnie lekko pod brodą. Przez ułamek sekundy nic się

nie działo, a potem poczułem, że lecę. Upadłem na wznak i przez dłuższą chwilę nie mogłem

opanować gwałtownych skurczów mięśni, które miotały mną podobnie jak to się dzieje przy

ataku padaczki. Wreszcie doszedłem do siebie. Księżniczka nachyliła się i podała mi szklankę

wody.

- Wybacz - powiedziała. - Troszkę przesadziłam.

Troszkę!?

- Co to było? - jęknąłem.

- Gołąb byłby w stanie ogłuszyć człowieka uderzeniem skrzydła, gdyby wiedział,

gdzie uderzyć. Ja po prostu wiem to, czego on nie zdołał nigdy poznać.

- To działa zawsze? Na każdego?

- Nie, mniej więcej w jednej trzeciej przypadków. Niektórzy ludzie są na to prawie

zupełnie niewrażliwi. Wiesz na jakiej zasadzie to działa?

- Bardzo precyzyjne uderzenie w splot nerwowy?

- Dokładnie. Drugie takie miejsce jest na karku.

- Wierzę ci, nie musisz pokazywać!

Odruchowo przeszedłem w rozmowie z nią na „ty”, co mnie speszyło, ale na szczęście

nie zauważyła. Właśnie wstawałem z podłogi, gdy przyszedł książę.

- Ech Tatianka, czy ty musisz każdego tak marnować - skarcił ją. - Wybacz Tomaszu,

ona lubi się popisywać swoimi umiejętnościami...

- Otrzymać cios tak delikatną dłonią to sama przyjemność - powiedziałem.

Roześmieli się oboje.

- Przepraszam moja droga - zwrócił się do niej, - ale chciałem teraz ja skorzystać z

towarzystwa mojego, bądź co bądź, gościa.

- Ależ oczywiście wuju - powiedziała posyłając mu jednocześnie dość dziwne

spojrzenie.

- Pozwól przyjacielu, chciałem ci coś pokazać - zwrócił się do mnie.

Poszliśmy. Najpierw trafiliśmy do jego gabinetu. Gabinet był niewielki, ładnie

umeblowany, na ścianie wisiał portret cara. Książę podszedł do ciężkiej rzeźbionej szafy

bibliotecznej i bez trudu odsunął ją na bok. Ukazały się stalowe drzwi wyposażone w zamek

kodowy. Otworzył je i oczom moim ukazały się schody biegnące w dół.

- Schodź pierwszy - zachęcił. - Uważaj, bo tam jest dość stromo.

Zacząłem schodzić w głąb, gdy niespodziewanie za plecami usłyszałem metaliczny

szczęk. Pomyślałem sobie, że to gospodarz odbezpieczył pistolet i zaraz zwalę się ugodzony

kulą gdzieś na dół, ale po sekundzie uświadomiłem sobie, że to po prostu zaskoczył jakiś

zatrzask przy drzwiach. Zeszliśmy jakieś piętnaście metrów poniżej poziomu ziemi. Korytarz

zakręcił i znaleźliśmy się przed wielkimi stalowymi wrotami. U ich stóp leżał kościotrup w

mundurze radzieckich wojsk MSW. Skąd wiedziałem, że MSW?

- Co mu się stało? - zaciekawiłem się.

- Spadł ze schodów i kark sobie skręcił. Robi wrażenie no nie?

- Niezłe...? Zaraz. skąd się tu wziął radziecki żołnierz w pełnym umundurowaniu?

- Kościotrup jest z gipsu. Kupiłem go w fabryce pomocy naukowych.

Poczułem się odrobinę lepiej. Książę wykręcił na tarczy jakiś długi ciąg liczb i stalowe

wrota cicho odsunęły się na bok. Wyjął z kieszeni latarkę i błysnął nią w głąb pomieszczenia.

Zapaliło się światło.

- Zamknij oczy - polecił, - nie z przyczyn bezpieczeństwa. Dla efektu.

Zamknąłem posłusznie. Wziął mnie za rękę i poprowadził do środka skarbca. Potem

ustawił naprzeciw czegoś.

- Możesz otworzyć - powiedział.

Otworzyłem i zamarłem ze zdumienia. Stałem przed złotym murem. Minęła długa

chwila, zanim uświadomiłem sobie, że mur ten stanowią setki ikon zawieszonych gęsto jedna

przy drugiej na betonowej ścianie. Wrażenie było niesamowite.

- Jak w grobowcu Tutanchamona - szepnąłem.

- Lepiej - odpowiedział kniaź.

Wpatrywałem się w milczeniu. Ikon były setki. Wszędzie błyszczało złoto.(Choć z

całą pewnością koszulki nie były z litego złota ale z mosiądzu lub pozłacane).

- Ile ich tu jest? - zapytałem słabym głosem.

- Niespecjalnie dużo. Pięćset, może niecałe pięćset sztuk. Reszta jest tam.

Odwróciłem się i zamarłem. Na przeciwległej ścianie znajdował się regał, ciągnący się

wzdłuż całej jej długości dobre trzydzieści metrów, na którym także stały ikony, wstawione

tak, jak wstawia się książki na półkę.

- Sto dwanaście tysięcy sztuk - pochwalił się. - Gromadzone przez ponad sześćdziesiąt

lat przez moją rodzinę.

- Niesamowita kolekcja.

- To nie jest kolekcja w ścisłym tego słowa znaczeniu. To depozyt. W stosownej

chwili, gdy w bliżej nieokreślonej przyszłości komunizm w Związku Radzieckim zostanie

obalony, przekażę to wszystko rosyjskiemu ministerstwu kultury i sztuki.

Przeszliśmy dalej. Stały tu skrzynie zawierające serwisy z porcelany, skrzynie

wypełnione srebrnymi kielichami i kilka dużych pak wypełnionych niezbyt fachowo

odkutymi freskami.

- Klasztor Sołowiecki, piętnasty wiek - wyjaśnił książę. - Z soboru, który został

wysadzony w powietrze.

Nie miałem pojęcia jak można było ukraść kilka ton tynku z siedziby KGB, ale

widocznie było to możliwe. Przeszliśmy do następnej sali. Znajdowała się tu gablota

zawierająca kilkaset miniatur malowanych na kości słoniowej i porcelanie, oraz duża ilość

skrzynek zawierających rzeźby. Drewniane i kamienne, niektóre jak mi się wydaje odkute

zostały z jakichś elewacji. Ponadto był tu potężny sejf. Puntiłowskich zakładów.

- Tego co się tu znajduje nie powinienem ci pokazywać, nie chciałem ci pokazywać...

- Z radością obejdę się bez tej wiedzy.

- Hrabia Derek wymógł na mnie obietnicę, że pokażę ci to nawet jeśli nie będziesz

chciał. Trudno mi powiedzieć dlaczego, ale pewnie miał jakieś swoje powody, bo nie należy

do ludzi, którzy lekceważą względy bezpieczeństwa tylko po to, aby się czymś pochwalić.

Gospodarz otworzył drzwi i wyjął z wnętrza drewnianą skrzynkę. otworzył ją i

pokazał mi jej zawartość. W skrzynce leżał masywny złoty krzyż. Musiał ważyć co najmniej

dwa kilogramy.

- Dar Aleksandra III - go dla Jana z Kronsztadu - wyjaśnił. - Przygotuj się na szok.

- Już jestem zszokowany, więc nie sądzę, żeby coś mogło mi zaszkodzić -

powiedziałem.

Myliłem się oczywiście. Książę Sergiej wyjął z sejfu niepozorne pudełko po butach, z

ordynarnej szarej tektury ozdobione polską etykietką. Otworzył je i wyjął ze środka koronę

carów. Koronę Aleksandra Drugiego.

- I co ty na to? - zapytał.

- Falsyfikat - stwierdziłem z całkowitą pewnością.

Uśmiechnął się szeroko.

- Dlaczego tak sądzisz?

- A skąd by się tu wzięła?

- O to musiałbyś zapytać hrabiego. Jak także o to, co podłożył na jej miejsce w

Ermitażu. Ale ta jest prawdziwa. Możemy to zresztą łatwo sprawdzić.

Podszedł do gabloty z miniaturami i przeciągnął rantem wysadzanym brylantami po

szkle. Pojawiły się na nim tysiące matowych rys.

- Niemożliwe - szepnąłem, ale teraz wierzyłem już, że jest ona prawdziwa.

- Teraz rozumiesz dlaczego nie chciałem ci tego pokazywać. Ta informacja to śmierć.

Oni z całą pewnością dowiedzieli się już, że to co mają u siebie nie jest prawdziwe. Myślę, że

trwają poszukiwania.

Podał mi ją.

- Przymierz - zachęcił.

- Ojej. Nie czuję się godny.

- Derek mówił, żebyś przymierzył. Sam nie wiem czemu, ale też jestem ciekaw. Tam

masz lustro - wskazał ciężkie zwierciadło w bogato rzeźbionej ramie.

Podszedłem i założyłem ją na głowę. Zobaczyłem chłopaka w sztruksowej marynarce,

jeansach i kapciach, o pociągłej wymizerowanej twarzy z koroną carów na głowie. Spod

korony wymykały się kosmyki włosów niezbyt określonej barwy.

- Nie pasuje - zdjąłem i oddałem mu.

Założył sobie na głowę. Pomijając nieodpowiedniość stroju (miał na sobie garnitur

zamiast paradnego munduru),pasowała jak ulał.

- Jak na obstalunek zrobiona - powiedziałem.

Tak jak gdybym go kapinkę przestraszył. Zdjął ją z głowy i włożył ponownie do

pudełka, po czym umieścił w sejfie.

- Lepiej się nie przyzwyczajać - powiedział.

- Chciałbym, dać ci coś na pamiątkę - powiedział. - Hrabia Derek wspominał, że

zbierasz monety?

Brwi uniosły mi się do góry.

- Pierwsze słyszę.

- Wybierz sobie z tego - podał mi ciężkie jak diabli pudełko wypełnione srebrnymi

talarami, złotymi rublami i dukatami.

Leciutko mnie przymurowało. Pogrzebałem przez chwilę w tym bogactwie i

wybrałem sobie monetę ośmiorealową wicekrólestwa Peru. Nieforemny placek srebra z

wybitym zużytą sztancą herbem.

- Jeśli mógłbym prosić...

Uśmiechnął się lekko.

- Tak skromnie? - zapytał.

- Wybrałem to co według mnie ma wartość nie tylko historyczną ale także

emocjonalną.

Popatrzył na mnie i kiwnął głową, jak gdyby przyznawał mi rację.

- Srebro z Potosi - powiedział. - Oświęcim czasów konkwisty.

Nie rozwijał dalej swojej myśli. Straszliwe kopalnie srebra zanieczyszczonego

arsenem i rtęcią. Indianie marli w nich jak muchy.

- Pokażę ci jeszcze coś.

Wydobył z szafy bibliotecznej opasły mszał. W książce tkwiła kula.

- Czy ten kto się tym zasłonił przeżył? - zapytałem.

- Nie. Strzelili mu w plecy i dopiero książka zatrzymała kulę. To w pewien sposób

metafora naszego losu.

- Stając z wami ramię w ramię do walki znajdę się po niewłaściwej stronie.

- Tak. Możesz zginąć od strzału w plecy.

Pokiwałem głową. Odprowadził mnie do drzwi mojego pokoju. Spędziliśmy w

skarbcu przeszło trzy godziny, a były tam przejścia i do kolejnych pomieszczeń, których mi

nie pokazał. W głowie miałem mętlik, toteż ucieszyłem się szczerze, gdy wreszcie mogłem

położyć się w łóżku i zapaść w sen. Myślałem, że po dniu tak pełnym wrażeń będę miał

nieziemskie sny, ale nie przyśniło mi się nic istotnego.

27 lipca środa. Nowoorłowo.

Bezpośrednią przyczyną mojego przebudzenia było dyskretne pukanie do drzwi

mojego pokoju.

- Tomaszu, wstałeś już? - zapytała mnie księżniczka.

- Za minutę będę do dyspozycji - odpowiedziałem raźno podrywając się z łóżka.

Popatrzyłem na zegarek. Była siódma rano. Księżniczce łatwo było mówić, żebym

wstawał, sama poszła spać o dziewiątej. Umyłem się pośpiesznie, lecz starannie, ubrałem i

wyszedłem. Księżniczka ubrana była ładnie. Miała brązową spódnicę, o ton jaśniejszą niż

barwa jej włosów, do tego białą jedwabną bluzkę z wyhaftowaną żekotką i ciemnobrązową

skórzaną kamizelkę. Włosy spięła z tyłu w koński ogon, a na czole miała znowu swój diadem.

- Wybacz, że cię niepokoję, ale za kilka minut będzie śniadanie - powiedziała.

- Wybaczcie, to ja kapinkę zaspałem.

- Co chcesz robić po śniadaniu? - zagadnęła.

- Słucham propozycji, lub rozkazów.

Uśmiechnęła się.

- Pojedziemy do wsi. Połazimy po sklepach, a ja spotkam się z jedną kumpelką. A

potem się zobaczy.

Śniadanie było imprezą nieco bardziej oficjalną niż posiłki dnia poprzedniego. Stół był

nakryty na cztery osoby, poza mną i Tatianą obecny był książę i jakiś facet, bodajże prawnik,

który nie jadł dużo, bo cały czas referował po francusku szczegóły jakichś przepisów.

Księżniczka stwarzała nastrój swobody i beztroski w ten sposób, że trącała mnie swoją

zgrabną giczką pod stołem i chichotała. Książę Sergiej w pewnej chwili trochę się

zdenerwował i polecił mi, żebym jej oddał, to może się uspokoi. Nigdy w życiu nie kopałem

księżniczki, ale nie skorzystałem z okazji, aby zdobyć nowe doświadczenia. Pod koniec

śniadania zapytał mnie, czy umiem prowadzić samochód. Wyjaśniłem, że nie i co gorsza nie

wiem nawet, który pedał trzeba wcisnąć...

Wzięliśmy opla i pojechaliśmy. Księżniczka prowadziła. Siedziała obok i

pogwizdywała. (Zanim zaczęła, nie podejrzewałem jej nawet o tą umiejętność. Cóż czasy się

zmieniają, choć to nie znaczy, że na plus). W skrytce na rękawiczki leżał granat obronny F1, a

na drzwiach wisiał pistolet maszynowy Heckler & Koch. Wycieczka. Nie byłem jakoś

przyzwyczajony do ciągłego widoku broni, ale nie przeszkadzało mi to specjalnie, podczas

gdy na przykład świętej pamięci Kurt był, wedle słów Pawcia, tak zagorzałym pacyfistą, że

nawet kolekcja łusek Maćka budziła jego wstręt.

Pojechaliśmy główną ulicą osady, potem zakręciliśmy przy cerkwi i znaleźliśmy się w

pasażu handlowym. Dużo małych sklepików. Księżniczka wysiadła przy jednym i

pogwizdując weszła do środka. Czułem się jak ostatni kretyn idąc za nią z pistoletem

maszynowym przewieszonym przez ramię, ale jakoś nikt nie zwracał na to specjalnej uwagi.

W sklepiku wybrała sobie dwie spinki do włosów. Zapłaciła czymś dziwnym. Zapytałem ją o

to, gdy wróciliśmy do samochodu.

- Ach, nie pokazałam ci? - zdziwiła się po czym wysypała na dłoń kilka monet i

podała mi do obejrzenia.

Zatkało mnie. Zupełnie. Po jednej stronie ozdobione były podobizną cara

Włodzimierza, po drugiej był carski orzeł ale bez herbów Polski i Gruzji na skrzydłach, pod

orłem była podana wartość monety: „1 rubel - dwadzieścia pięć koron norweskich”. Oraz

krótka a treściwa informacja, że po obaleniu komunizmu zostanie wymieniony na srebrną

monetę po kursie 1:1. Rubel miał wielkość taką samą jak ruble emitowane w dawnych

dobrych carskich czasach i wybity był z uczciwego srebra. Obejrzałem też drobniejsze

monety. Stopa mennicza była zachowana. Od denieszki, do pięciu kopiejek bite były z

miedzi, wyższe nominały także pięciokopiejówki ze srebra.

- Niesamowite - powiedziałem zwracając jej bilon.

- Weź na pamiątkę - podała mi rubla.

- Zapłacę.

- Weź w prezencie. Do kolekcji.

Podziękowałem i schowałem monetę do kieszeni.

- Wy się tym posługujecie przy wszystkich zakupach? - zaciekawiłem się.

- A dlaczego nie? Tak jest ciekawiej. A jeśli ktoś ma ochotę zrobić zakupy na

zewnątrz to wymienia sobie w naszym banku.

- A gdzie jest pułapka?

- Pułapka polega na tym, że wobec faktu posiadania własnej waluty blokujemy

odpływ pieniądza na zewnątrz, bo po co wymieniać, jeśli za pieniądz wewnętrzny można

kupić to samo i po takiej samej cenie, tyle tylko, że od swoich.

Zatrzymaliśmy się przy następnym sklepiku, z przyborami kreślarskimi i artykułami

biurowymi. Weszliśmy. Za ladą stał chłopak może w moim wieku, może ciut starszy.

Księżniczka kupiła sobie ołówek i dwie pachnące chińskie gumki. Stałem koło drzwi, ale gdy

mijała mnie wychodząc odwróciłem się na moment. Uderzył mnie wyraz jego twarzy.

Ujmująco grzeczny i spokojny, ale czułem, że planuje moje zabójstwo. Sam nie wiem

dlaczego mi to przyszło do głowy.

- Dokąd teraz? - zapytałem.

- Zawróćmy do cerkwi a potem pojedziemy do ukraińskiej dzielnicy.

Ukraińska dzielnica. W miasteczku liczącym może czterdzieści domów. Myślałem w

pierwszej chwili, że to żart, dopóki jadąc wedle jej wskazówek nie znalazłem się na uliczce

po obydwu stronach której ciągnęły się kozackie chutorki jakby żywcem przeniesione z

„Ogniem i mieczem”, zatrzymaliśmy się przed jednym z nich i wysiadła. Poszedłem za nią.

Weszliśmy na podwórko i zaraz ze stajni, która była z boku, wyszła dziewczyna, uderzająco

podobna do Maćka. Mogłaby być jego siostrą.

- Poznajcie się - zachęciła księżniczka.

Teoretycznie powinna nas sobie przedstawić.

- Książę Fiodor Nikitycz Romanow? - zdziwiła się dziewczyna patrząc na mnie.

Jeszcze jeden Nikitycz?

- Wybaczcie, ale mylicie się - powiedziałem. - Nie jestem aż tak szlachetnie

urodzony... Jestem Tomasz Paczenko.

- Marie Leamount - przedstawiła się. - Wybaczcie pomyłkę, jesteście bardzo

podobnym do Romanowów.

Dziewczyny zaczęły sobie rozmawiać, na temat, że warto by było pojechać na małą

przejażdżkę brzegiem morza, zastanawiały się tylko, na czyich koniach. Wyszło w końcu, że

konie będą Marie, natomiast księżniczka wzięła telefon komórkowy i porozumiała się z

wujem w kwestii ochrony. Wreszcie uzgodniła wszystko. Wprowadziliśmy samochód na

podwórko chutoru i osiodłaliśmy sobie trzy konie. W tym księżniczka, jako że miała na sobie

spódnicę, miała jechać w damskim siodle. Obłęd w kratkę. Pistolet maszynowy poleciła mi

zostawić w samochodzie, bo w razie spotkania z miejskimi służbami porządkowymi mogło

się to źle skończyć. Za to kazała mi wziąć do kieszeni granat. Nie byłem tym zachwycony, ale

czego się nie robi dla przyjaciół. (A zwłaszcza dla przyjaciółek).

Wyjechaliśmy za bramę osady, i pojechaliśmy nad morze. Plaża była tu kiepska, ale

mimo to było na niej trochę osób. Odprowadzali nas spojrzeniami, gdy przegalopowaliśmy

brzegiem morza. Wśród rudych lub jasnowłosych potomków wikingów rozwiane ciemne

włosy księżniczki musiały wyglądać dość egzotycznie. Towarzyszył nam samochód terenowy

jadący skrajem wzgórz. Nigdy dotąd nie zdarzyło mi się jechać konno brzegiem morza i było

to upajające przeżycie. Te rozrywki młodej arystokracji zdecydowanie przypadały mi do

gustu. Gdy wjechaliśmy na bardziej dziką część plaży zwolniliśmy. Nie było dokąd się

spieszyć i nikt nie mógł ukrywać Kałasznikowa po kocem na którym leżał. Zza wzgórz od

czasu do czasu majaczyły fragmenty muru otaczającego osadę. Byliśmy już dość daleko, gdy

zza skał wyjechały dwie konne postaci. Samochód napakowany ochroniarzami przyspieszył i

wyminął nas, ale zaraz zwolnił i został w tyle. Widocznie nic nam nie groziło. Księżniczka

wyjęła z torebki okulary w szylkretowej oprawie i popatrzyła na nich.

- Mykoła Żurewlewycz i jego siostra Margaretta - powiedziała.

Podjechali do nas i wówczas zdumiałem się po raz kolejny od przyjazdu w to

zwariowane miejsce, gdzie nikogo nie dziwił widok księżniczki robiącej zakupy w

towarzystwie uzbrojonego w pistolet maszynowy chłopaka, a korony carów trzymano w

pudełkach po butach. Para która do nas podjechała posiadała poza pięknymi ukraińskimi

nazwiskami domieszkę krwi najwyraźniej murzyńskiej. Mykoła wyglądał niemal dokładnie

jak młody Puszkin, jego siostra była urocza. Miała trójkątną twarz o skośnych oczach i

wystających indiańskich kościach policzkowych, oraz dość ciemną cerę. Zsiedliśmy z koni,

nastąpiły powitania i prezentacje. Dziewczyny zaczęły paplać ze sobą o jakimś

przedstawieniu teatralnym, które będzie wystawiane w Tromso i że trzeba się tam wybrać,

tylko pytanie komu najlepiej zwalić się na głowę. Ja i Mykoła mierzyliśmy się spojrzeniami.

Wreszcie ja się przemogłem jako pierwszy.

- Skąd rodem? - zapytałem.

Uśmiechnął się promiennie.

- Jestem z Parana. A mój pradziadek mieszkał w Uchaniach w chełmskiej guberni.

- Ach, to jesteśmy prawie sąsiadami - zauważyłem. - Moja rodzina mieszkała podobno

w Wojsławicach, a to jest raptem osiem kilometrów.

Przebłysk pamięci. Mapa i oba miasteczka, połączone drogą. Gdzie mogłem to

widzieć?

- Miło spotkać krajana. Gdybyście się kiedyś wybierali w rodzinne strony i

potrzebowali ochrony to znam karate.

Roześmiałem się.

- Ochrona nie będzie mi potrzebna, ale w towarzystwie podróż jest przyjemniejsza...

Nie wiem tylko kiedy się tam wybiorę. Może jakoś na jesieni. Jeszcze się nad tym nie

zastanawiałem.

Wyłowił z kieszeni bluzy wizytówkę i podał mi.

- Proszę zadzwonić w razie czego - poprosił.

- Będę pamiętał. Mam nadzieję, że jeszcze się spotkamy.

- Na pewno. Będziesz tu nie raz wracał.

- Skąd ta pewność?

- Tu znajdziesz ludzi myślących podobnie. Mój dziadek, który Polaków nienawidził

totalnie, gdy pomieszkał siedem lat między brazylijczykami tak zatęsknił za jakimś

kontaktem ze Słowianami, że zaczął odwiedzać polskich sąsiadów i sporo im pomagał

całkiem bezinteresownie. Tak mu dopiekło.

- Zapewne masz rację.

- Wracamy! - zawołała w naszą stronę księżniczka. - Sztorm idzie.

Faktycznie niebo przy horyzoncie zaciągnęły chmury. Znowu przejechaliśmy przez

nieco bardziej zaludnioną część plaży. Wróciliśmy do osady bez przeszkód. Ochroniarz na

bramie zasalutował na widok księżniczki. Zostawiliśmy konie w chutorku i pożegnawszy się

wróciliśmy do pałacu. Moja towarzyszka poszła się kąpać, a mnie książę poprosił na kilka

minut rozmowy. Wdrapaliśmy się na wieżę, z której roztaczał się widok na okolicę.

- Popatrz na naszą wioskę, Tomaszu - zwrócił się do mnie. - Zawsze trzeba mieć

dokąd wracać - powiedział poważnie. - W razie czego zapewnimy ci tu całkowitą ochronę.

Jeśli masz życzenie, możesz się tu przeprowadzić, choćby zaraz.

- Cóż, nie znam opinii hrabiego Derka. Nie bez powodu umieścił mnie w Bodo.

Kiwnął głowa.

- Hrabia miewa dziwne pomysły. Nie wiem zupełnie czemu przez pięć lat trzymał cię

po tamtej stronie żelaznej kurtyny. Dawno już powinien cię wyciągnąć.

Zamyśliłem się.

- Cenię sobie swobodę - powiedziałem. - U siebie w Bodo nie muszę brać granatu do

kieszeni, gdy idę do lasu nazbierać chrustu. Tu jak zaobserwowałem...

- Tak, to prawda. KGB najchętniej widziałoby wszystkich Orłowów martwych lub w

łagrach. Od czasu do czasu zdarzają się wypadki wskazujące na to, że niebezpieczeństwo jest

realne, nie jest tylko produktem mojej manii prześladowczej. Teraz posłuchaj. Gdybyś chciał

się tu sprowadzić, dostaniesz w wieczystą bezpłatną dzierżawę dom, jaki tylko sobie

wybierzesz z katalogu. Zapewnimy ci naukę w wybranym przez ciebie języku. Po norwesku,

rosyjsku czy ukraińsku... Problem nasz polega na tym, że brakuje nam odpowiednich ludzi. Ci

tam to miernoty. W znacznej części. Postarałem się stworzyć tu raj na ziemi. Zbudowałem

niemal utopijny socjalizm. Nie wspomnę ile to pochłonęło pieniędzy. Stworzyłem optymalne

warunki do wyhodowania sobie zastępu ludzi, z których pomocą można by dźwignąć Rosję z

tego upadku, w jakim się znajduje...”Ruszyć bryłę z posad świata” - zacytował

niespodziewanie po polsku. - A tymczasem wszystko się wali. Wczoraj wyniknęła

nieprzyjemna sprawa, porżnęli się tacy dwaj nożami z zazdrości o dziewczynę. Obaj rosyjscy

szlachcice od co najmniej ośmiu pokoleń. Porżnęli się nożami. Gdyby to były szable, czy

pistolety i mieliby sekundantów, to jeszcze bym był w stanie zrozumieć, ale nożami jak

pospolite miejscowe łobuzy... Zaproponowałem im do wyboru rok ścinki drzewa w Kanadzie,

albo opuszczenie wioski. Powiedzieli, że nie jestem carem, żeby ich zsyłać i wyprowadzili

się. Pewnie teraz zasilą brukowce w połowie Europy wstrząsającymi relacjami o tym co się tu

wyrabia, a niejaki Icek, który krąży wokoło nas jak cień kupi od nich informacje jakie obrazy

wiszą u mnie na ścianach.

- Może trzeba ich było jakoś przyszantażować? - zasugerowałem.

- Właściwie to nie mam jak. Zagrozić im likwidacją ? Wiedzą, że ledwo daję radę

trzymać inicjatywę strategiczną w wojnie z KGB. Nie zdołałbym ich prawdopodobnie

dosięgnąć. Ale może będzie trzeba. Jestem przeciwnikiem stosowania kar nieodwracalnych.

- Jeśli osiedlę się tutaj to nie minie dużo czasu i zrusyfikuję się totalnie.

- Nikt cię nie będzie rusyfikował na siłę. To nie te czasy.

- Wierzę, ale dziękuję za waszą propozycję...

- Pozostaje ciągle otwarta. Gdybyś się zdecydował. Mam jeszcze jedną sprawę. Znasz

dobrze kilka języków. Może chciałbyś popracować przy tłumaczeniu książek? Pewnie we

wrześniu ruszy pewien projekt. Chcemy przełożyć na norweski sporą ilość dzieł rosyjskich i

polskich na rosyjski. Mógłbyś na tym zarobić za stronę tyle ile się w Polsce zarabia przez

kilka dni... Ja niestety uczyłem się polskiego bardzo krótko i dość dawno, zresztą i tak nie

mam zbyt dużo czasu.

- To brzmi interesująco. Tylko, że ja nie mówię aż tak dobrze... Czy nie macie tu

lepszych ode mnie fachowców?

- Twoja znajomość języków to zupełny drobiazg. Ściągasz klucz fonetyczny

bezpośrednio z umysłu... - złapał się teatralnym gestem za twarz i natychmiast zmienił temat.

- Znaczna część ludzi mieszkających w tej osadzie jest już zatrudniona w różnych moich

firmach w mieście. Jak już mówiłem, braki kadrowe. Większość pracuje na półtora etatu. A i

ich znajomość rosyjskiego często pozostawia sporo do życzenia. Walczymy z tym...

- Nie można uzupełnić w jakiś sposób rezerw ludzkich?

- Robimy to. Także w tej chwili. Poznałeś Żurawlewyczów? Masz odpowiedź na

swoje pytanie. Jeżdżę i szukam. Niewielu jest godnych zaufania. Bywały już pomyłki. Fatalne

pomyłki. Sowieci mają swoich ludzi nawet wewnątrz wsi. Szukamy ich i jeśli złapiemy

likwidujemy...Ale ci ze wsi tego nie chcą akceptować. Wybacz, zadręczam cię swoimi

problemami a tam pewnie czekają nas z obiadem.

Obiad był bardzo smaczny. Po obiedzie lunął deszcz. Był to rzęsisty szary deszcz, po

którym zazwyczaj w powietrzu pozostaje wilgoć i chłód. Książę przeprosił nas i poszedł

porządkować jakieś swoje papiery a ja z Księżniczką Tatianą udaliśmy się do niej.

- To zabawne - powiedziała patrząc przez okno.

- Co jest zabawne? - zaciekawiłem się.

Odwróciła się w moją stronę.

- Mieliśmy wielu gości. Byli książęta krwi, różni studenci, którym wuj zezwolił na

korzystanie z biblioteki i archiwów, a w sumie z nikim dotąd nie mogłam porozmawiać tak

otwarcie jak z tobą. Wszyscy zachowywali się jak gdyby połknęli kij, i omijali mnie

wzrokiem, a ty otwarcie się przypatrujesz i mówisz, że nigdy w życiu nie widziałeś

księżniczki...

- Może po prostu jestem źle wychowany... Może... Sam nie wiem. Zapewne ciągłe

uchybiam etykiecie. Ale to wina tego, że jestem prostym człowiekiem, którego nie uczyli

nigdy czy należy patrzeć na księżniczkę, czy nie i który znalazł się tu tylko dlatego, że

przypadkiem kiedyś ktoś walnął go w głowę, co wyprało całą pamięć.

Zdjęła z głowy diadem i położyła go na nocnej szafce.

- Nie ma księżniczki - powiedziała. - Patrz do woli.

- Jesteś nadal...

Podeszła do mnie bardzo blisko i położyła mi ręce na ramionach.

- Jesteś szlachcicem - powiedziała. - Opisz co czujesz.

- Nie jestem szlachcicem. A przynajmniej nic mi o tym nie wiadomo.

- Widzisz, masz to we krwi. Ilu jest takich, którzy mają dobre nazwiska, a którzy

doszli do wniosku, że życie wedle jakiejś etyki jest dla nich zbyt trudne. Ja osobiście nie czuję

się w żaden specjalny sposób wyróżniona przez to, że jestem księżniczką. Tytuł bez

znaczenia, choć czasem przyjemnie jest popatrzeć, jak komuś wypadają oczy na mój widok.

Na widok młodej arystokratki. Ilu ominęło by mnie spojrzeniem gdyby nie ta kropla błękitnej

krwi?

- Ja nigdy! Wydaje mi się jednak, że cierpicie na brak poczucia uczestnictwa.

- Masz rację. Wierzysz w miłość od pierwszego wejrzenia?

- Patrząc na was tak.

Pocałowała mnie. Poczułem muśnięcie jej warg jak delikatne wyładowanie

elektryczne. Odsunąłem się.

- Nie jestem godny - powiedziałem.

Uśmiechnęła się do mnie.

- Czas pokaże - powiedziała.

Do kolacji oglądaliśmy video. Miała sporo filmów. Wybrałem „Świat się śmieje”.

Kolacja była nieoczekiwanie wystawna. Świece kawior i łosoś. I butelka wina o wiele

mówiącej nazwie „Saint Briac” W czasie kolacji wyraziłem chęć opuszczenia jutro

Nowoorłowa. Książę Sergiej i księżniczka Tatiana protestowali, ale zdołałem się wykazać

odpowiednią nieugiętością. Po kolacji wcześnie poszedłem spać.

*

Telewizja Norweska wyemitowała film „Fistful of dynamite” Maciek obejrzał go z

prawdziwą przyjemnością. Wprawdzie sporo stracił, z uwagi na barierę językową, ale

wychwycił ogólny sens, a nawet całe kawałki dialogów w miejscach gdzie przebijała się

angielska ścieżka dźwiękowa. Spłynęło na niego natchnienie. Film skończył się po północy.

Maciek zatarł dłonie i popatrzył w rozczuleniu na swoje cienkie długie palce pianisty, którymi

zmajstrował już niejeden wynalazek na szkodę swoich bliźnich.

- Garść dynamitu - szepnął sam do siebie. - To da się zrobić.

Z bunkra przyniósł trzy połówki lasek amonitu, kawałek stalowej rurki i zwój

cienkiego izolowanego drutu.

Około pierwszej w nocy ciemno ubrana postać przemknęła się lasem, aż na sąsiednią

posesję, gdzie na brzegu morza leżała niesłychanie wonna zdechła jałówka. Zawleczenie jej

na field, do obozowiska Svena zajęło mu godzinę. Właśnie zaczął padać deszcz. Był dość

gęsty. Amonit wybucha stosunkowo cicho. Deszcz znakomicie wygłusza odgłos eksplozji.

Maciek z wprawą doświadczonego dynamitera wetknął jałówce w odbyt ładunek

wybuchowy. Następnie oddalił się dwadzieścia metrów i przytknął druty do obu biegunów

baterii. Krowie truchło zamieniło się w kilkadziesiąt mniejszych i większych ochłapów, które

dość równomiernie pokryły cały cypel. Smród był potworny.

- ”Gdy byłem młody i zaczynałem stosować dynamit wierzyłem w wiele rzeczy. Teraz

został mi już tylko dynamit” - zacytował z dumą i poszedł do domu pogwizdując po drodze

melodię z filmu. Był młody, wierzył w wiele rzeczy i wprawiał się w stosowaniu dynamitu. A

gdy zasnął, jego sny także były wybitnie bombowe.

*

28 lipca czwartek Nowoorłowo – Bodo.

Obudziłem się podobnie jak dnia poprzedniego około siódmej rano, tym razem z

własnej inicjatywy. Umyłem się, ubrałem i zszedłem na parter. W salonie siedział książę i z

wyraźnym rozbawieniem czytał jakieś czasopismo.

- Witaj Tomaszu. Mam dla ciebie sympatyczny artykuł do poczytania.

Przywitałem się. Podał mi gazetę. Usiadłem i rozłożyłem ją. Był to typowy brukowiec

zamieszczający prognozy dotyczące rychłego lądowania kosmitów, oraz podobne głupoty.

Środkowe strony wypełnione były wstrząsającym artykułem pod budującym tytułem „SYN

CARA Z WIZYTĄ U KSIĘCIA ORLOVA!” Na honorowym miejscu pyszniło się moje

zdjęcie. Zrobione zostało teleobiektywem i leciutko podretuszowane. Następne zdjęcie

przedstawiało mnie i obie dziewczyny o zatytułowane było: „Czyżby matrymonialny cel

wizyty?”. Trzecie z kolei zdjęcie przedstawiało mnie i Mykołę gawędzących sobie nad

morzem i popisane było skromnie: „Monarchistyczny gabinet cieni”. Za pomocą dobrego

specjalisty od fotomontażu dorysowano nam karabiny przytroczone przy siodłach.

Sam tekst był jeszcze bardziej budujący. Przestudiowałem go uważnie. Cytowane w

nim obszerne fragmenty moich jakoby wypowiedzi w rodzaju: „Przybyłem tu w tajnej i

poufnej misji, przed wyjazdem do Rosji muszę uporządkować część spraw swojej dynastii”

Etc, wprawiły mnie prawie w stan uniesienia.

- I co ty na to? - zapytał kniaź.

- Jestem pod wrażeniem. Nie wiedziałem, że moja tutaj wizyta ma aż tak podniosłe

znaczenie. Tak swoją drogą to kto to napisał?

- Jest u nas w Mo taki jeden dziennikarz. Pisuje o nas takie głupoty, że mózg gotuje

się pod czaszką. Tydzień temu gdy przeciągnęliśmy mój jacht do stoczni remontowej, bo dno

trochę ucierpiało na skutek uderzenia w skałę, napisał, że mój jacht został poddany przeróbce

na kanonierkę przed jesiennym rejsem pirackim po Bałtyku, i że w poufnej rozmowie z nim

zdradziłem gotowość zdobycia Sankt Petersburga w ciągu dziesięciu godzin poprzez desant z

morza.

Zabawne, ale większość poznanych przeze mnie rosyjskich emigrantów nie mogła się

zdobyć na wypowiedzenie nazwy Leningrad.

- Mogę zatrzymać to na pamiątkę?

- Tak, zrobiliśmy już skan. Tak swoja drogą to... - urwał nagle swoją myśl, bo po

schodach zeszła księżniczka. Była trochę zaspana. Ale wyglądała uroczo. Przy śniadaniu

książę wyciągnął sprawę mojego wyjazdu.

- Mam pewną koncepcję - powiedział. - Nie masz nic przeciwko lotom samolotem?

- Nie. Zupełnie nic.

Pokiwał głową, ale nic nie powiedział. Zaraz po posiłku wyjął z kieszeni telefon

komórkowy i zadzwonił gdzieś. Gawędził przez dłuższą chwilę z jakimś Saszą, wreszcie

rozłączył się.

- O dwunastej na lotnisku w Mo wyląduje samolot po ciebie - zwrócił się do mnie.

Byłem wstrząśnięty.

- Nie martw się, to dla mojego znajomego zupełny drobiazg. Tylko dwa dodatkowe

międzylądowania. Nawet nie będzie musiał nadkładać drogi.

Po śniadaniu poszedłem z księżniczką na przechadzkę do parku. Po nocnym deszczu

było chłodno, choć ziemia już wyschła.

- Będzie mi ciebie brakowało - powiedziała. - Tak miło nam się rozmawiało...

- Mnie także...

Popatrzyła na korony drzew. Jak gdyby coś rozważała.

- Słyszałam, że hrabia Derek udaje się na dniach na północ. Może spotkacie się. Myślę

też, że powinieneś zobaczyć występ Juli - an. Spotkamy się jeszcze z całą pewnością przed

moimi urodzinami.

- Będę zaszczycony.

- Miło byłoby gdybyś mieszkał w Nowoorłowie. Moglibyśmy się częściej spotykać.

- Wasza wysokość...

- Jesteśmy sami - powiedziała z lekkim naciskiem. - Nie musisz się wygłupiać.

- Wybacz, tak mi łatwiej...Tatiano. Każdy ma swoje życie. Wy macie tu swój dom,

swoje problemy a ja też mam swój domek daleko na północy w gęstych lasach i tam jest mi

dobrze. Z dala od cywilizacji. Może i warunki życia są prymitywne, ale ja jestem prostym

człowiekiem i nie potrzeba mi dużo do szczęścia.

- Odwiedzaj nas tak często, jak często poczujesz samotność. Zawsze będziemy ci

radzi.

Weszliśmy na wyższe wzgórze z którego widać było morze.

- Woda - powiedziała, - może łączyć, lub dzielić. Wierzę, że nas połączy.

- Byłbym szczęśliwym człowiekiem - odpowiedziałem.

Pocałowaliśmy się tam pod drzewami. To był smutny pocałunek. Wróciliśmy do

pałacu. Spakowałem się. Z uwagi na mój wyjazd zjedliśmy wcześniejszy obiad. Po obiedzie

wsiedliśmy do opla i pojechaliśmy na lotnisko. Książę poszedł pogadać z jednym facetem i

wpuszczono nas na płytę. Pojechaliśmy samochodem po starym pasie startowym.

Zatrzymaliśmy się na poboczu. Pozostało nam czekać.

- Chciałbym ci dać jeszcze coś na pamiątkę - powiedział książę.

Podał mi pudełko takie w jakich przechowuje się biżuterię. Wewnątrz znajdował się

brylant. Największy i najpiękniejszy jaki w życiu widziałem.

- Kopia brylantu „Orłow” wycięta w cyrkonii.

- Dziękuję.

- Gdy będziesz na niego patrzył to przypomni ci się czas spędzony u nas i kto wie,

może zechcesz tu powracać.

Zadzwonił telefon w jego kieszeni. Odebrał i przez chwilę wsłuchiwał się w

przekazywane treści. Potem uśmiechnął się promiennie i rozłączył się.

- Zaraz będzie.

Nie minęło pięć minut jak na niebie pojawiła się nieduża, ale szybko przemieszczająca

się awionetka. Samolot wylądował niedaleko nas i bardzo szybko wytraciwszy szybkość

zatrzymał się. Podeszliśmy. Z samolotu wysiadł wysoki przystojny mężczyzna z niewielkim

wąsikiem. Miał około czterdziestki. Ubrany był w jeansy i szarą płócienną koszulę.

- Jego wysokość książę Aleksander Timofiejewicz Gagarin, Tomasz Pawłowicz

Paczenko von Uhersk - przedstawił nas sobie książę Orłow.

Wymieniliśmy mocny uścisk dłoni. Pożegnałem się i wsiedliśmy do samolotu.

Wnętrze było ciasne, ale przytulne.

- Gdzie cię wysadzić? - zapytał książę Aleksander.

- W Bodo - powiedziałem. - Jeśli można prosić.

- Żaden problem.

Samolot ruszył i po chwili poderwał się do góry.

- To ty byłeś tym młodym, człowiekiem, który znalazł księcia Sergieja wtedy w

górach w Utah? - zapytał.

- Nie.

- Miał szczęście, że się nie zabił. A mówiłem mu, żeby zawsze sprawdzał przed

odlotem, czy ktoś mu nie pomajstrował przy mechanizmie. Nie chciał słuchać rad...

- Są więc tacy, którzy majstrują przy mechanizmach? - zdziwiłem się.

- Tak. Może nie bardzo często, ale zdarzają się takie wypadki.

- Szczyt głupoty.

- Proszę?

- Dłubanie przy mechanizmie. Wystarczyłoby dosypać cukru do baku. Silnik się zatrze

i spada.

- No proszę. To my się zastanawiamy jak unikać niebezpieczeństwa, a ty wskazujesz

na jeszcze jedną rzecz do sprawdzenia przed startem. To bardzo cenna uwaga.

Skąd mogłem wiedzieć, że i mnie zdarzy się mieć nieprzyjemność obserwować skutki

takiego pomajstrowania. Samolot pruł jak diabli. W ciągu godziny z kawałkiem byliśmy w

Bodo. Tu zaczęły się problemy, bowiem nie chciano dać mu pozwolenia na lądowanie na

lotnisku, z uwagi na trwające tam jakieś szopki z powitaniem zespołu koszykarzy, który

wrócił z mistrzostw. Książę wyłączył radio powiedział kilka brzydkich wyrazów po czym

rozłożył sobie na kolanach plan miasta i studiował go przez chwilę.

- Pasy masz zapięte? - upewnił się. - No to lądujemy.

Minął lotnisko, przeleciał nad miastem i wyleciał nad nową drogę. Była równa prosta i

szeroka, ale mimo to wylądował na niej dopiero za trzecim podejściem.

- No to do zobaczenia - powiedział. - Trafisz stąd do domu?

- Oczywiście. Dziękuję, za odwiezienie.

Kiwnął mi głową na pożegnanie i odleciał. Awionetka była niewielka. potrzebowała

niecałych stu metrów rozbiegu, aby wzbić się do góry. Wziąłem walizkę w ręce i poszedłem

wolno w stronę Geitvagan. Nie zaszedłem daleko, gdy dogoniła mnie na rowerze Ingrid.

- No hej - zagadnęła. - Widziałeś tego wariata co lądował samolotem na szosie?

- Nie, nie zauważyłem.

- Hm... Wybacz głupie pytanie, ale skąd się tu wziąłeś?

- Wróciłem ze swojej wycieczki.

- Czy przypadkiem nie przyleciałeś tym samolotem?

- Droga Ingrid, skąd ci takie głupie pomysły przychodzą do głowy?

- Powiesz mi gdzie byłeś? Wyjechałeś bez uprzedzenia i troszkę za tobą tęskniłam.

- Jeździłem do przyjaciół. Do południowego Nordlandu.

- Widziałeś coś ciekawego?

- Tak, nawet jedną prawdziwą księżniczkę. Mam jej zdjęcie, pokażę ci przy okazji. A

co tu u was słychać?

- Twój kumpel wstąpił na ścieżkę wojenną z moim bratem. Podłożył nabitą

gwoździami deskę w lesie i rozwalił amonitem jakąś zdechłą krowę akurat na jego stanowisku

obserwacyjnym. Do tego strzelał z procy petardami.

- Ja tam go nie żałuję. Twój braciszek zachował się po świńsku.

- A jeśli ja cię poproszę?

- Niech napisze list, podanie o łaskę, złoży samokrytykę i wyrazi skruchę.

Rozpatrzymy.

- Dzięki.

Pożegnaliśmy się i poszedłem na skróty przez las. Do domu miałem dwa kilometry.

Gdy wróciłem Maciek siedział w kuchni i jadł kanapkę. Na rękawie miał swoją

nacjonalistyczną opaskę, a na stole leżały pakuły, pułapka na myszy, petarda i stała kulka

czegoś.

- No cześć - powiedziałem.

- Cześć. Fajnie, że jesteś, to pomożesz mi w wojnie z tym łobuzem.

- W wojnie? Ach słyszałem coś o jakiejś jałówce rozerwanej na strzępy dynamitem.

- Kto ci powiedział? - zapytał ostrożnie.

- Jeden znajomy glina z Bodo pytał mnie, czy nie wiem coś na ten temat.

- Jeśli Sven na mnie doniósł to trzeba go będzie...

- Żartowałem. Jak dotąd wie chyba tylko jego siostra.

- Rozniesie...

- Tu chyba nie ma zwyczaju plotkowania o wszystkim co się usłyszy. Zresztą ona nie

jest taka.

- Skąd wiesz? Tak słabo się znacie.

- Budzi we mnie zaufanie. Myślę, że to odpowiednia osoba, jeśli domyślasz się o co

mi chodzi. Tak swoją drogą to nasz kochany szpieg ma napisać samokrytykę, i zastanowimy

się czy mamy mu wybaczyć.

Skrzywił się.

- Niech i tak będzie - powiedział. - Choć doświadczenie wielu pokoleń uczy, żeby nie

rezygnować z zemsty. Co widziałeś tam na południu?

Opowiedziałem mu. Nie wszystko oczywiście, pamiętałem o podpisanym

dokumencie. Słuchał krzywiąc się co chwila. Wreszcie gdy skończyłem skrzywił się, jak

gdyby zjadł kawałek cytryny.

- Co ci się nie podoba? - zapytałem.

- Wszystko mi się podoba, choć żałuję tego Mykoły.

- Dlaczego?

- Należeć do mojego narodu to ciężkie brzemię do udźwignięcia, a do tego mieć zły

wygląd to już zupełnie źle.

- Może masz rację. Zobacz co dostałem - położyłem mu na dłoni pudełko.

- Ładne. - stwierdził sprawdziwszy uprzednio na oknie, czy mój souwenir nie tnie

szkła.

Wynik doświadczenia rozczarował go. Parsknąłem śmiechem widząc jego minę.

Wzruszył ramionami.

- Co będziesz robił? - zapytał.

- Położę się trochę. Miałem za sobą ciężki dzień. Nie wiesz czasem, po co byłem im

tam potrzebny?

Wzruszył ramionami.

- W tym samym celu co ja. Żeby księżniczka nie musiała sama jeździć konno po

parku.

- Przecież ma tam kupę znajomych.

Uśmiechnął się.

- Też nie wiedziałem. Ale się domyśliłem. Im chodzi o kadry. Potrzebują ludzi. A

właściwie ich mózgów. Położył mi dłonie na ramionach i popatrzył prosto w oczy.

- Jesteśmy tani - powiedział. - Moich rodziców kupili za sto pięćdziesiąt dolarów

miesięcznie. Organizowali potem mety dla ich szpiegów. A mnie kupili jeszcze taniej. Za

trzydzieści dolarów miesięcznie, które wydaję na kursy językowe. I za obietnicę, że kiedyś

będę mógł zamieszkać tutaj. Za możliwość spędzenia wakacji wśród fiordów Norwegii, albo

na szkierach Szwecji, gdzie hrabia Derek ma daczę. Za parę kilogramów kiełbasy. Ty jesteś

trochę droższy. Walący się dom i trzy tysiące koron na miesiąc. Ile to będzie? Gdzieś pięćset

dolarów. Załatwili ci szkołę a gdy już wykażesz się odpowiednimi zdolnościami, zostaniesz

studentem takim jak ci, których pewnie widziałeś w pałacu.

- Ale co chcą ze mną zrobić?

- Zostaniesz pracownikiem holdingu Orłowów. Zarobisz dla nich miliony dolarów, a

oni zapłacą ci z tego tysiące. Zarobisz dla nich miliardy, dostaniesz setki tysięcy.

- To brzmi nieźle.

Kiwnął głową.

- Jesteśmy niewolnikami - powiedział. - Jak cały nasz naród. Ty będziesz trochę

bardziej niewolnikiem, bo inwestują w ciebie więcej. I zdobędziesz trochę więcej wolności.

W ostatecznym rozrachunku ty się liczysz, a ja nie.

- Przykro mi to słyszeć.

- Nie szkodzi, jestem przyzwyczajony. Wędrowycze zawsze stali trochę niżej. To

ustalona od trzech stuleci hierarchia. Norwiccy zawsze mieli ziemię, dochody i pieniądze.

Wy, Paczenkowie byliście ich zaufanymi pomocnikami. A Wędrowycze co najwyżej zbrojną

ochroną. Teraz doszli jeszcze Orłowowie. Kupili nas wszystkich.

- Nie mamy szans?

- Szans na co?

- Uwolnić się w przyszłości i samemu stanowić o sobie. Rozkręcić własne interesy i...

- Wiesz ile dostanie w posagu Tatiana?

- Masz na myśli...

- Tak. Księżniczkę Tatianę Orłow.

- Nigdy się nad tym nie zastanawiałem.

- Ćwierć miliarda.

- Koron? to kupa forsy...

- Dolarów. Książę pokazał ci ją. Tak jak swojego czasu pokazał ją mnie i Pawciowi.

Ma posłużyć za przynętę. Tak myślę. Sadzę, że nie wie.

- Sugerujesz, że za parę lat dostanę ją za żonę, czy to tylko przynęta do pokazywania?

- Nie wiem - bezradnie wzruszył ramionami. - Być może te twoje kocie oczy i mózg,

który odrasta, są warte ćwierć miliarda.

Poszedłem do siebie i z westchnieniem ulgi uwaliłem się na twardym łóżku. Zasnąłem

niemal natychmiast. Obudziło mnie potrząsanie.

- Będziesz jadł kolację?

- Chętnie.

- Ktoś musi ją zrobić.

W odpowiedzi bluznąłem stekiem przekleństw polskich, rosyjskich, ukraińskich,

niemieckich i takich, które sam wymyśliłem. Czasami budziłem się nie w humorze.

- Kolacja czeka - powiedział, gdy skończyłem.

Zszedłem na parter. Maciek był czegoś zły, ale dopiero gdy skończył i otarł usta

serwetką, (czasami stawał się bardzo dystyngowany, co z reguły poprzedzało wybuch furii),

zadał mi jadowite pytanie.

- Nie widziałeś przypadkiem mojego ślicznego jedwabnego krawata, który kupiłem za

blisko dwadzieścia dolarów?

- Krawata? - ze zdziwieniem popatrzyłem na zwisającą mi pod brodą wymiętą

szmatkę.

Chyba zapomniałem go zdjąć przed położeniem się spać.

- O to ci chodzi? - odplątałem go i podałem mu.

- Pogniotłeś!

- To się wyprasuje?

- Czym, bałwanie, wyprasuje jak w tym domu nie ma nic co przypominałoby żelazko?

- Pożyczę od Ingrid. Po coś się ostatecznie zawiera znajomości.

- Wiesz co...

- Tak, wiem. Gdybyśmy byli czterdzieści lat temu i w Wojsławicach to byś mnie

wychłostał.

Westchnął ciężko.

- Najlepiej jest kiedy śpisz - powiedział. - Człowiek ma wówczas dużo wolnego czasu

i może robić na co tylko ma ochotę bez ryzyka, że zniknie mu krawat, koszula, czy para

butów.

- Co ty mi tu próbujesz imputować?

- Nieważne.

Nie zasiadywałem się. Wróciłem do siebie i znowu uwaliłem się spać. Przyśniła mi się

księżniczka.

29 lipca piątek. Bodo.

Obudziłem się o piątej rano. Otworzyłem okno, (że też mogłem nie zauważyć, że

Maciek wstawił pod moja nieobecność okno w moim pokoju!) i zaczerpnąłem w płuca

głęboki haust powietrza. Powietrze było zimne, ale pachniało lasem morzem i wiatrem

opadającym z wysokich gór. Było jak nektar. W porannych promieniach słońca przyroda

budziła się do życia. Ja też poczułem, że żyję każdą komórką swojego ciała. Było to

oszałamiające uczucie. Zapragnąłem śpiewać z radości. O, wy ludzie wielkiego miasta. Gdzie

w waszym życiu chwila na śpiew? Wstajecie rano, biegniecie do pracy, wszystko w szalonym

pośpiechu. Wy ludzie z wiosek, rzeźnicy kultury ludowej, dlaczego wy nie śpiewacie? Boicie

się sąsiadów? Gardzę ludźmi, który nie umieją znaleźć czasu na chwilę śpiewu!

Wciągnąłem w płuca haust powietrza tak duży aż poczułem połamane kiedyś żebra.

Jeśli chciało mi się śpiewać dlaczego miałem sobie nie pofolgować? Odchrząknąłem i

zaśpiewałem.

A jak będę już duży,

Będę palił i burzył!

Będę w worku pękatym,

Przechowywał granaty!

Poszło mi to bardzo ładnie i czysto. Zachęcony własnym sukcesem śpiewałem dalej.

Nu kak prijatno z razjaszczym awtomatom,

Smiertelnoj schwadku prochadit',

Smotriet' kak Kola twoj prijatel,

W kałużu leżit, krowiu brasit!

To też zabrzmiało nieźle. Miało się ten talent.

W Niżnom Noogrod'e,

Na kakoj - to ulice,

Wstrietiłsja ja z diewoczkoj,

Z kotoroj proszła ma żizń!

Śpiewałbym dalej, ale ktoś, (Maciek oczywiście), załomotał w ścianę. Sądząc po

odgłosach łomotał starym butem, ale mogłem się mylić.

- O co chodzi? - zapytałem, choć oczywiście świetnie wiedziałem o co mu chodzi.

- Czy człowiek nie może się wyspać rano, gdy go najdzie ochota? - dobiegł mnie

zbolały głos z sąsiedniego pokoju.

- Może, może, ale nie wtedy, gdy sługa całej ludzkości rozwija swój talent -

odpowiedziałem.

A następnie przystąpiłem o dalszego rozwijania swojego talentu.

- Jedenasta godzina, dwa noże w kieszeni.

Dwunasta godzina trup w zaułku leży.

O pierwszej godzinie nyską podjechali.

O drugiej godzinie był już na komendzie i strasznie go tam prali.

Miałem jeszcze ze czterdzieści zwrotek do odśpiewania, ale nie było mi dane. Los

objawił się pod postacią Maćka, który wpadł przez drzwi mojego pokoju z siekierą w ręce.

- Dwa noże i trup w zaułku? - zapytał jadowicie. - To da się zrobić.

- O co ci chodzi? - zapytałem, choć oczywiście wiedziałem o co.

- Przestań wyć, bo uszy więdną - zażądał.

Prymityw.

- Ja nie wyję. Ja śpiewam - oświadczyłem z godnością.

- Masz taki głos jak gdybyś się uczył śpiewu u wilków.

- A ty się znasz na muzyce jak ślepy na kolorach. I odnieś tą siekierę do rupieciarni,

bo jeszcze zrobisz komuś krzywdę.

- Jeśli piśniesz jeszcze chociaż słowo to rozwalę ci łeb!

Prawdziwa sztuka zawsze była tępiona przez nieuświadomione elementy. Oczywiście

nie przestraszyłem się, ale odeszła mi jakoś ochota do śpiewu. Czułem jednak w sobie

potężny zew czegoś, co można by chyba było określić jako zew sztuki. Wziąłem trochę

pieniędzy, rower i pojechałem do Bodo.

W jednym z supermarketów kupiłem sobie kilka tubek farby oraz komplet

odpowiednich pędzelków z ostrymi końcami. Nie wydałem dużo. Wróciwszy wyciągnąłem z

rupieciarni kawał sklejki o wymiarach prawie metr na metr i namalowałem na nim straszliwy

obraz. Właściwie to tego ranka stworzyłem zupełnie nowy kierunek malarski, który nazwałem

debilistyzmem. Nazwę tą należy traktować dosłownie.

Obraz był bardzo fajny. Na pierwszym planie toczyła swe błękitne wody niewielka

rzeczka. Wyrastały z niej piękne żółto zielonkawe trzciny. Za rzeczką była niewielka łączka,

na której stał straszliwie plugawy degenerat. Ubranie wisiało na nim w strzępach, w ustach

trzymał zgaszony niedopałek papierosa, a u jego stóp poniewierała się pusta butelka po

denaturacie. W tle umieściłem wielki szary budynek, karetkę pogotowia oraz dwu

pielęgniarzy powiewających kaftanem bezpieczeństwa.

Degeneratowi udało mi się całkiem dobrze nadać twarz wypoczywającego w

sąsiednim pokoju przyjaciela. Wysuszyłem obraz suszarką i namoczywszy uprzednio pędzle,

żeby się nie zmarnowały zawiesiłem go w bibliotece, na lewo od drzwi. Następnie zacząłem

robić śniadanie. Przygotowania moje w bliżej niewyjaśniony sposób obudziły Maćka, który

ziewając zszedł na parter. Na widok obrazu dosłownie go zatkało.

- Co to jest? - zawył.

Chyba znowu mu się coś nie podobało. Taki to już z niego był upierdliwiec. Od czasu

do czasu wstawał lewą nogą.

- Obraz, a co nie widać? - wyraziłem swoje głębokie zdziwienie.

- Czy mam rozumieć, że ten kicz przedstawia mnie?

Trzymał siekierę w ręce. Wcale nie odniósł jej do rupieciarni. Musiałem rozegrać to

bardzo dyplomatycznie.

- A co, nie podoba ci się?

- Nie!

- No wiesz? Starałem się.

- To mam być ja? W tym radzieckim mundurze? Z taką mordą?

Nie była ta morda taka zła, skoro zdołał się rozpoznać.

- Najpierw namaluj lepszy a potem się wymądrzaj!

- Już ja ci zamaluję - wyrzucił z siebie niezbyt zrozumiałą groźbę.

- Proszę bardzo - powiedziałem udając się do kuchni.

Przy drzwiach zauważyłem stojącą łopatę. Pewnie znowu coś w nocy kopał.

Właściwie to marnował się tu w tych lasach. Powinien pójść na archeologię albo zająć się

pogłębianiem rowów melioracyjnych na Żuławach. Jego praca przyniosłaby wówczas

pożytek całej ludzkości a jego trud stałby się szerzej znany. Powiedziałem mu to nawet i

chyba się specjalnie nie obraził. Po śniadaniu pozmywałem i zadekowałem się w kuchni,

gdzie było ciepło i przytulnie, aby sobie trochę poczytać. Nie czytałem specjalnie długo, gdy

ktoś zapukał do okna. Panna Ingrid. Wyszedłem jej naprzeciw.

- No hej - powiedziała. - Przyniosłam ci podanie o łaskę od mojego brata.

- Wejdź proszę.

Wpuściłem ją do kuchni. Zzuła z nóg wysokie buty i przyłożyła stopy do nagrzanego

pieca.

- Och jak przyjemnie - powiedziała z zadowoleniem w głosie.

- Brodziłaś po wodzie, jak można sądzić ze stanu twoich butów i uroczych stóp?

- Skąd ty bierzesz tak wymyślne zdania? - zaciekawiła się.

- Układam ze słownikiem, a potem uczę się na pamięć, aby mieć na podorędziu

potrzebne zwroty na każdą okazję. Moje pytanie..?

- Weszłam do morza, żeby obejrzeć zdechłą fokę.

- I na co zdechła?

- Była żywa i zwiała, gdy podeszłam zbyt blisko.

- Miałaś więc zajmujący ranek.

- Można to tak określić. A ty?

- Też miałem zajmujący ranek. Najpierw sobie śpiewałem, ale mój kumpel się wściekł

więc przestałem i zabrałem się dla odmiany za malowanie.

- Umiesz śpiewać?

- Tylko amatorsko. Takie tam nieudolne próby.

- Ja też nie umiem śpiewać - przyznała.

Ciekawe, czy księżniczka umiała.

- Wspominałeś, że musiałeś wyjechać?

- Tak, jeździłem do przyjaciół. Do Mo - i - Rana.

- Masz przyjaciół w Norwegii? Nie wiedziałam. Bo chyba nie poznałeś ich dopiero po

przybyciu tutaj?

- Nie, to oni poznali mnie.

- Jakie wrażenia przywiozłeś stamtąd?

Delikatnie przesunąłem opuszkami palców po wargach. Od czasu tego pocałunku z

księżniczką były w jakiś sposób uwrażliwione, aż do bólu. Dostrzegła mój gest.

- Całowałeś się z jakąś dziewczyną? - w głosie jej było wyłącznie zaciekawienie.

- Dostałem całuska na pożegnanie.

- Ładna?

- Ładna, ale to i tak nie ma znaczenia. Nie dla mnie.

- Dwadzieścia dwie korony za minutę rozmowy?

Idiom? Sextelefon?

- Gorzej. Znacznie gorzej.

- Ojciec ceber, matka teściowa ze złej bajki?

- To też. Coś w tym rodzaju. Ale nie zupełnie o to chodzi.

- Inna klasa społeczna?

- Trafiłaś.

- Ty masz pochodzenie inteligenckie. No nie?

- Zapytaj Maćka. Ja nie pamiętam...

- Inteligencja - powiedział Maciek zza ściany. - Fizycy od ciekłych kryształów.

- Ona jest z niższej grupy? Nie wyglądasz na takiego, któremu sprawiało by to jakąś

różnicę.

- Ona jest wyżej.

- Ponad inteligencją? Wielkoprzemysłowa burżuazja?

- Wyżej.

- Nie ma wyżej.

- Arystokratka.

Popatrzyła na mnie zdumiona.

- Nie przestaniesz mnie zadziwiać. Skąd u licha znasz norweskich arystokratów?

- To nie jest norweska arystokratka. To rosyjska księżniczka.

- Księżniczka!?

- Trochę ich zostało - wtrącił Maciek.

- O rany. W życiu bym nie przypuszczała...Ty przypadkiem nie jesteś księciem?

- Rozczaruję cię. Niestety nie jestem. Choć z drugiej strony, może i jestem.

- Nie jesteś - ostudził mnie przyjaciel.

- Ładna?

Poprosiłem ją gestem w głąb domu. Weszliśmy na piętro i do mojego pokoju.

Wyjąłem z walizki zdjęcie i podałem jej. Jej rozczarowanie było wręcz komiczne.

- Phi. Właściwie to wcale nie jest ładna.

- Tak to już bywa. Też byłem troszkę rozczarowany. Ale za to jest autentyczna.

Popatrzyła na zdjęcie jeszcze raz i oddała mi. Włożyłem je do walizki wyjmując

jednocześnie z niej pudełko z kopią brylantu.

- Zobacz to - powiedziałem wytrząsając jej na dłoń.

- Śliczne. Co to jest?

Wzrok zatonął jej w migotliwych głębiach klejnotu.

- Kopia brylantu „Orłow” wycięta w cyrkonii. Robi wrażenie?

- Niesamowite. Nigdy nie widziałam jeszcze brylantu. Nie myśl, że jestem głupia, ja

wiem, że to nie jest prawdziwy brylant, ale to jest podobne więc...

- Rozumiem.

Oddała mi klejnocik z wyraźnym żalem. Nie dziwiłem się, ale nie mogłem jej go

ofiarować.

- Co masz zamiar robić? - zapytała.

- Chcę wypocząć po trudach podróżowania, to na dzisiaj, zaś jutro chciałbym zażyć

nieco kulturalnych rozrywek.

- Ach. Jakich rozrywek?

- Uświadomiłem sobie, że nigdy nie byłem w cyrku. A bardzo chciałbym pójść.

- Spóźniłeś się. Odjechali na dniach.

- Wiem dokąd się udali i będę ich gonił.

- Gonił?

- Gonił. Gdybyś zechciała mi towarzyszyć?

- Dokąd oni pojechali?

- Pojechali do Fauske. Byłaś tam kiedyś?

- Obrażasz mnie!

Nie wiedziałem, czy jest to potwierdzenie czy zaprzeczenie, ale w sumie to nie było

takie ważne.

- Pojechalibyśmy popołudniowym pociągiem, w Fauske obejrzymy przedstawienie,

zanocujemy w zajeździe i jutro rano będziemy tu z powrotem.

- W jakim zajeździe. Rodzice się chyba nie zgodzą. Wiesz są trochę stroświeccy.

- Weźmiemy dwa pokoje, a zresztą twój brat i tak będzie nas śledził, więc... Zresztą

mogę dać zobowiązanie na piśmie dotyczące twojej nienaruszalności osobistej.

Roześmiała się.

- Muszę zapytać rodziców - powiedziała.

- Pozwolisz w takim razie, że odwiozę cię do domu.

Kiwnęła głową.

- Pozwolę.

Wziąłem ją na ramę. Jechało się bardzo ciężko, tak że te sześć kilometrów zajęło mi

ponad godzinę. Ingrid chichotała całą drogę, a potem powiedziała mi, że nigdy tak nie

jechała. Widocznie w tym zgniłym kapitalizmie mieli zbyt dużo rowerów, aby wpaść na taki

pomysł.

Pojechałem do Bodo i sprawdziłem jak odchodzą pociągi go Fauske. Najbardziej mi

się spodobał ten o 12:07. Zanotowałem to w pamięci i wróciłem do domu. W domu czuć było

trochę spalenizną. Przyjaciel mój skończył już malować. Jego obraz wisiał na lewo od

mojego. Nie był specjalnie udany, ale bez trudu wydedukowałem, że przedstawia chłopaka

siedzącego na koniu tyłem do kierunku jazdy. Chłopak miał przedstawiać mnie, ale tego

można się było domyśleć jedynie po fryzurze. Za to koń namalowany został bardzo starannie.

Wiadomo, kozacka krew.

- Całkiem niezłe - powiedziałem, gdy zszedł do biblioteki.

Mówiłem to zupełnie szczerze, ale odebrał to jako złośliwą ironię.

- Twój obiad też - odgryzł się.

- Jaki znowu obiad?

Zaprowadził mnie do kuchni. Na piecu stała patelnia wypełniona spalonymi obierkami

od kartofli. Same kartofle w garnku nakrytym ścierką stały pod stołem. Widocznie zajęty

rozmową z Ingrid nie zauważyłem, co robię.

- Dobra - powiedziałem, - ostatecznie nic się nie stało.

- Następnym razem spalisz dom i też powiesz, że nic się nie stało.

- Nie takie rzeczy palili nasi przodkowie w ciężkich wojennych czasach. A tak na

marginesie, jadę jutro do Fauske, popatrzeć na cyrk. Może wybrałbyś się ze mną?

- Będziesz miał towarzystwo tej miłej kici, nie chciałbym przeszkadzać...

- Nie mam zamiaru ciągać jej w krzaki.

- Ty i krzaki, nie rozśmieszaj mnie. Po prostu będziesz mi tłumaczył wszystkie

dialogi, co wybije cię z rytmu rozmowy. A tak właściwie to po co przyszła? Tak w

odwiedziny?

- Przyniosła mi list od jej brata z prośbą o łaskę.

- O! No to poczytajmy.

Przeczytałem mu list. Sven postarał się, napisał bardzo kurtuazyjnie. Maciek pokiwał

smętnie głową i westchnął.

- To co, wybaczymy mu? - zapytałem.

- No cóż to trochę sprzeczne z moimi zwyczajami, ale ostatecznie...

- Widzę, że masz niewiele ośrodków zbrodniczych w mózgu.

- Mało, to prawda. Właściwie to aż dziwne, że nie wyżywałem się na tobie po naszym

pojedynku...

- To chyba ja wtedy wygrałem?

- Możliwe. Ale raczej to było nierozegrane. Możemy kiedyś powtórzyć...Nieważne.

Wybaczamy mu.

- Sven - powiedziałem głośno po norwesku. - Wybaczamy ci, jeśli nas słyszysz błyśnij

lusterkiem w okno kuchni.

Parę sekund później dostrzegliśmy błysk.

- Jasna cholera, mimo naszych wysiłków ten łobuz nadal nas podsłuchiwał!

- To może mu nie wybaczymy? - zaproponowałem.

- Już za późno, nie mogę cofnąć swojego słowa. Ale nic nie stoi na przeszkodzie, żeby

za kilka dni znowu się pokłócić.

- Fajnie.

- Choć z drugiej strony łamanie słowa danego organom ścigania i innym takim nie jest

chyba grzechem...

Zjedliśmy sobie obiad. Po obiedzie, około szesnastej wpadła Ingrid. Tym razem

przyjechała własnym rowerem.

- I jak? - zapytałem.

- Rodzice się zgodzili. Prawie tak jak chciałeś, z tą tylko różnicą, że mamy nie

nocować w zajeździe, ale wracać nocnym pociągiem. Tata da mi pistolet, na wszelki

wypadek.

- Ach jak to miło. O której się umówimy i gdzie? Pociąg mamy o 12:07.

- Brat mnie odwiezie, wpadniemy po ciebie. Czy przeszkadzałoby ci, gdyby pojechała

z nami moja przyjaciółka?

- Ależ skądże.

- Świetnie. Zatem do jutra.

- Do jutra.

Zaraz potem poszła sobie. Przed wieczorem zerwał się silny wiatr. Maciek z braku

odpowiednio niepotrzebnych desek nie poprawiał swojej ziemianki, szumnie nazywanej przez

niego bunkrem, ale zabrał się za poprawianie poddasza. Pomijając dach wymagający

natychmiastowej naprawy i ściany na parterze, można było już całkiem przyjemnie mieszkać.

Umeblowanie dzięki staraniom mojego przyjaciela także stopniowo uzupełniało się. Spać

poszedłem dość wcześnie, nakrywszy uprzednio okno od zewnątrz jakąś szmatą, bo moja

inwencja dziwnie mnie zawiodła w chwili, gdy trzeba było wymyśleć zasłonki do okna

umieszczonego w skośnym dachu. Ledwo przyłożyłem głowę do poduszki przyśnił mi się

straszliwy horror.

Głównym jego bohaterem był jakiś facet. Dwaj gliniarze zakopywali go żywcem do

ziemi. Ręce mieli upaćkane we krwi po łokcie. Potem gonili mnie po całym lesie, aby mnie

zabić jako niepożądanego świadka. Brr. Miotałem się po łóżku tak długo, aż się obudziłem.

Pooddychałem dłuższą chwilę, aby się całkowicie uspokoić. Wreszcie ponownie zapadłem w

sen. Juli - an była przyrośnięta do konia. Gonił ją kościotrup ze szlachetnym zamiarem

odczepienia jej. W ręce miał zardzewiałą kosę. Dwaj gliniarze z poprzedniego snu, z łapami

zakrwawionymi po łokcie zamierzali zgwałcić kuzynkę Maćka - Miriam. Rąbałem ich szablą

po pradziadku. Aż przestali obdzierać ją z ubrania. Znowu się obudziłem. Długo leżałem nie

mając odwagi zapaść ponownie w sen.

*

Strażnik Ducha uśmiechnął się do Łucji. Jego stara pomarszczona twarz wyglądała

teraz bardzo dobrotliwie.

- Gdy w młodości czytywałem książki SF ten kierunek literatury był jeszcze w

powijakach. Sądzę jednak, że w waszym przypadku chodzi o klasyczny wariant. Rozbiliście

się na Ziemi. Bóg raczy wiedzieć jak dawno temu. Załoga statku rozproszyła się i wędruje

grupkami po świecie. Zapewne możecie krzyżować się z homo sapiens.

- A tamta dwójka? W 1911? Skąd przyszli - zapytał Miszczuk.

- Tak jak wy, z południa. Nie pytaliśmy ich o to. Posiedzicie u nas, wypoczniecie.

Pójdziecie dalej. Co mamy powiedzieć następnym, którzy tu zabłądzą za sto lat? Że

przyszliście z południa a potem skierowaliście się na zachód?

- Czy można tu przyciągnąć tych innych? - zapytała Łucja.

Stojący w drzwiach Szaman kiwnął poważnie głową.

- Ile was jest? - zapytał.

Semen popatrzył mu w oczy.

- Na Ukrainie ta proporcja sądząc z wyników badań krwi wynosi jeden do czterdziestu

pięciu milionów.

Szaman spojrzał na Łucję.

- Czyli jeśli proporcja ta jest zachowana na całym świecie istot twojego rodzaju jest

nie więcej niż tysiąc. Oblicz teraz prawdopodobieństwo trafienia tu kogoś takiego. Liczbę

przemnóż przez liczbę wsi i osad na naszej planecie i podziel przez liczbę wsi, które człowiek

odwiedza w ciągu swojego życia. Fakt, że możemy was gościć oznacza albo że mamy do

czynienia z przypadkiem, albo też coś w tej ziemi was przyciąga. Dlatego sądzę, że nasze

wnuki za sto lat doczekają kolejnych odwiedzin. Tamta dwójka była narodowości polskiej.

Nie wiem czy coś wam to pomoże.

- To może oznaczać, że pochodzimy z bardzo ograniczonego terytorialnie obszaru

ziemi - powiedziała Łucja. - Może korzeni trzeba szukać w Polsce?

Strażnik Ducha musnął dłonią jej wystające kości policzkowe.

- O ile w Polsce są Indianie.

Semen milczał.

- Skąd wiedzieliście, że jesteśmy w pobliżu i kim jesteśmy? - zapytał. - Czy też raczej

kim jest moja córka?

- Stawiałem pasjansa - powiedział Szaman. - Prosty fortepian nie wyszedł dwadzieścia

dwa razy pod rząd.

- Nie rozumiem - jęknęła Łucja. - Jaki to ma związek?

Strażnik Ducha przymknął oczy.

- Wszystko co żyje na naszej planecie podlega uniwersalnym prawom

matematycznym i fizycznym. Jest to w jakiś sposób determinowane. Ty jesteś, wybacz

brzydkie określenie, anomalią.

- To znaczy?

- Twoja obecność zakłóca poważnie rytmy na ścieżkach życia. Wyjął z kieszeni

kanadyjską jednodolarówkę z wizerunkiem płynącej kaczki.

- Uczyłaś się w szkole statystyki.

- Tak.

- Jeśli rzucę monetę dwadzieścia razy, to ile razy powinna wypaść miła buzia królowej

Elżiety drugiej, a ile razy płynąca kaczka?

- W przybliżeniu po dziesięć każdego wariantu.

- No to teraz popatrz.

Rzucał monetę. Dziewiętnaście razy pod rząd pojawiły się płynące kaczki. Za

dwudziestym razem moneta upadła na krawędź i pozostała w takiej pozycji.

- Rozumiesz? - zagadnął.

30 lipca sobota. Bodo - Fauske - Bodo.

Jest wczesny ranek. Stoję przed dużym lustrem będącym fragmentem ściany budynku

biurowego niedaleko portu w Bodo. Jest dość chłodno i wietrznie, a ja stoję patrząc na swoje

odbicie w lustrze. Nie wyglądam tak źle, ale czuję się nie najlepiej, czyli tak jak zazwyczaj.

Brązowe zamszowe buty, granatowe skarpetki, (tak na marginesie przecierają się trochę od

spodu, ale tego przez buty nie widać), spodnie z jeansu i to prawdziwe, amerykańskie, puścił

trochę szew na dole lewej nogawki. Kurtka z żaglowego płótna, kupiona już po przyjeździe

tutaj, prezentuje się bardzo szykownie. Przez rozpięcie widać, że pod spodem mam koszulę z

żółtego jedwabiu, kupioną pięć minut temu. Brakuje mi jeszcze krawata, ale to da się

nadrobić.

Twarz nie wzbudza zaufania. Niszczy zaufanie wywołane przez szykowny strój.

Twarz blada, wymizerowana, z zaciśniętymi ustami, wystającymi kośćmi policzkowymi. Nad

ciemnymi pałającymi oczyma gęste ciemne brwi i mimowolny mars na czole. Włosy

przypominają słomę, są dziwnego koloru, coś pośredniego pomiędzy szarym, a

jasnobrązowym. Wyglądają jak zakurzone, ale zawsze tak wyglądały. Cera jest czysta, ale

także wygląda jak gdyby była lekko zakurzona. Poszarzała. Za to trochę się opaliłem. Dobre i

to.

Nie lubię patrzeć w lustro. Człowiek którego tam widzę nie jest dobrym człowiekiem.

Nie powinien nazywać się tak ładnie jak ja. To urodzony kryminalista. Taki jak on mógłby

spalić siedem wsi i nie miałby potem wyrzutów sumienia. W sam raz nadaje się do tego, aby

rozbijać siekierą głowy śpiącym. Drzemie we mnie. Ja zawładnąłem bezprawnie jego ciałem

stworzonym do popełniania złych uczynków. Któregoś dnia wylezie z zakamarków mojego

umysłu. Ja go wykorzystuję. Wykorzystuję jego siłę, jego szał w walce. Gdy on zapanuje w

ten sam sposób wykorzysta moją inteligencję i zgromadzone przeze mnie wiadomości. Ruszy

w świat rozrabiać, a gdy skończy wielu ludzi będzie martwych. I nikt go nie zdoła zatrzymać.

Ale najpierw muszę odnaleźć swoją przeszłość. Wówczas go uwolnię.

W lustrze zobaczyłem Svena. Pojawił się za moimi plecami i znienacka złapał mnie za

szyję udając, że chce mi wyssać krew.

- Miałem się przestraszyć - zdziwiłem się uprzejmie.

- No pewnie.

- Widziałem cię jak szedłeś.

- Niemożliwe. Wampirów nie widać w lustrach.

- Może waszych zachodnich wampirów nie widać, u nas w Polsce nie należy się zbyt

długo wpatrywać w lustro, bo można zobaczyć diabła, lub istoty które tam mieszkają.

- Ciekawe te wasze zabobony.

- To nie żadne zabobony. To mądrość życiowa.

- Ojej, już zaczynam się bać.

- Jak mnie znalazłeś?

- Wpadłem do miasta i niespodziewanie zauważyłem, że ktoś wypatruje diabłów w

zwierciadle.

- Tak bywa. Masz tu coś do załatwienia?

- Nie, wszystko już załatwiłem - potrząsnął siatką.

- Wobec tego wracajmy.

Wsiedliśmy na rowery i pojechaliśmy do domu. Sven poszedł na swój punkt

obserwacyjny a ja poszedłem do łazienki, gdzie gruntownie ucywilizowałem swój wygląd za

pomocą skarpetek z takim śmiesznym krokodylkiem wyhaftowanym z boku, białych spodni z

żaglowego płótna, oraz brązowych półbutów. Włosy przyczesałem z użyciem żelu, dzięki

czemu dobrze się ułożyły. Za to wyglądały jak oblizane przez jałówkę. Gdy wszedłem do

kuchni Maciek gwizdnął przez zęby na mój widok.

- Chciałem cię właśnie zapytać, gdzie cię wywiało tak o świcie, ale teraz nie muszę.

- Szykownie wyglądam?

- Można to tak określić. Szykownie.

- Ucywilizowałem się.

- Ty i cywilizacja! Nie rozśmieszaj mnie. Może ucywilizowałeś się po wierzchu, ale w

środku nadal pozostałeś tym samym Tomaszem, który spał u mnie w obórce na Starym

Majdanie nakrywając się papierowym workiem po soli.

- Dobra dobra, nie będę przypominał kto buduje ziemiankę godną dzikusa ze starszej

epoki kamienia łupanego.

- Tak?

- A co do cywilizacji to masz cywilizowany podarunek - dałem mu paczuszkę

zawiniętą w papier i przewiązaną wstążeczką.

Rozpakował. Podarowałem mu grzebień wykonany z jakiegoś zabawnego tworzywa,

który w zależności od kąta patrzenia był niebieski, zielony albo czerwony.

- Extra. Dzięki.

Zatkało mnie. Popatrzyłem na niego bezradnie.

- Wcale sobie nie przypomniałem...

- Wiem. To echo moich myśli sprzed pół minuty.

O jedenastej przyjechał Lars Roslin z Ingrid. Zabrałem wszystko, co mogło mi się

przydać i pojechaliśmy.

- Trzeba było się wybrać do cyrku, gdy był w Bodo - zagaił weterynarz. - A nie jechać

kilkadziesiąt kilometrów.

- Nie wiedziałem, że on tu jest - wyjaśniłem.

- Co tam będzie takiego ciekawego, że musisz to zobaczyć za wszelką cenę?

- Moja znajoma będzie pokazywała co można zrobić z koniem przy odrobinie

współpracy pomiędzy stronami.

- Ach tak... No cóż pozostaje mi cieszyć się, że moja córka wyrwie się trochę z domu,

bo ostatnio tylko siedziała w swoim pokoju i nie przejawiała żadnej inwencji. Nawet na

spacery nad morze musiałem ją wyganiać siłą.

- Każdy miewa swoje złe dni - zauważyłem.

- Tak, byle nie za dużo pod rząd. Dla utrzymania kondycji niezbędne wydają się

codzienne spacery po co najmniej dwadzieścia minut.

- Pan jest lekarzem, więc przyjmuję to jako diagnozę i zalecenie - powiedziałem

poważnie.

- Cieszę się, że przynajmniej ty jeden przyznajesz mi rację.

Dojechaliśmy na dworzec. Kupiłem bilety i usadowiliśmy się w przedziale. Pociąg był

na dobrą sprawę pusty. Mieliśmy cały przedział dla siebie. Nie minęło wiele minut i pociąg

ruszył. Na wschód. Popatrzyłem na dziewczynę siedzącą naprzeciw mnie i uśmiechnąłem się.

Odpowiedziała uśmiechem.

Koń gna po nieskończonym stepie,

Dusza ma w ciele się telepie,

Wnętrzności skręca straszliwy głód.

Końskie kopyta wybijają werble:

Na wschód, na wschód, na wschód. - zacytowałem.

Ożywiła się.

- Co to znaczy?

Mówiłem po polsku. Przełożyłem jej na norweski.

- Sam to ułożyłeś? - zaciekawiła się.

- A nie wyglądam?

Uśmiechnęła się, ale wkrótce głowa zaczęła jej się kiwać i zapadła w drzemkę.

Poczułem żal. Chciałem z nią porozmawiać.

Do Fauske przybyliśmy o drugiej. Kupiliśmy sobie bilety do cyrku na szesnastą, a

potem ruszyliśmy na poszukiwanie jakiegoś sympatycznego lokalu, żeby coś zjeść.

Zajazd wyglądał dla mnie bardzo swojsko, dla Ingrid natomiast dość obco.

Wzorowany był na drewnianych zajazdach z terenu Polski. Stylizowany na siedemnasty wiek.

Weszliśmy. Wnętrze było puste i przestronne. Stoły z grubych desek poznaczone milionami

śladów po kuflach z piwem. Na ścianach smętnie wisiało kilka obrazków przedstawiających

głównie różne widoczki z mojego kraju. Za barem siedział facet o wybitnie semickim

wyglądzie w stroju organizacyjnym.

- Chcielibyśmy coś zjeść - zagadnąłem.

Twarz faceta rozjaśnił szeroki uśmiech. Odwrócił się w stronę zaplecza.

- Hrabio przyszedł chłopak, który wygląda jak Tomasz Paczenko von Uhersk.

Z zaplecza wybiegł Derek. Poznałem go od razu, mimo, że nigdy go nie widziałem.

Miał około trzydziestki, inteligentną twarz, włosy nieco posiwiałe, brakowało mu kawałka

ucha ale poza tym wyglądał całkiem zwyczajnie. Z jednym wyjątkiem. Miał klinowate kocie

źrenice w obu oczach. Przebyte trudy można było poznać z jego twarzy.

- Tomasz! - wykrzyknął radośnie, ale zaraz się zreflektował. - Możesz przedstawić mi

tą uroczą młodą damę?

- To panna Ingrid Roslin - przedstawiłem ją.

- Derek Tomatow - Nowoaleksandrowski - przedstawił się całując ją kurtuazyjnie w

rękę.

Zaskoczyło mnie trochę przedłużenie jego nazwiska. Spostrzegł to.

- Car mi nadał - wyjaśnił. - Nową Aleksandrię wraz z przyległościami. Opowiem

później.

- Hm, czy Nowa Aleksandria to nie są czasem Puławy?

- A czy to ważne?

Faktycznie, czy to ważne, że przebywający na wygnaniu car rozdaje lekką ręką

majątki ziemskie, które nigdy nie będą do niego należały? Nijak takiej darowizny ugryźć.

- Jesteście głodni? - zapytał. Po norwesku.

Ingrid przytaknęła.

- Samuelu, stawiaj na stół co tam masz najlepszego w spiżarce, trzeba ugościć

znajomych.

- Pan hrabia ciągle gości kogoś na mój koszt. Ten geszeft to już nie jest zabawny -

odgryzł się zagadnięty.

Mówił w jidysz, ale o dziwo go rozumiałem.

- Tak, tak, nie będę przez grzeczność wspominał o twoich księgach przychodu i

rozchodu.

- Księgi to są dla urzędu skarbowego, a nie dla wspólników - powiedział, ale zaraz

zniknął na zapleczu.

Nie minęło pięć minut jak przed Ingrid stanął talerz ruskich pierogów.

- Co to jest? - zdziwiła się.

- To smaczne, jedz póki ciepłe - powiedziałem.

- Co tam u ciebie słychać? - zagadnął Derek. - Dawno się nie widzieliśmy...

Mówił po polsku, ze śpiewnym zabużańskim akcentem. Od czasu do czasu dorzucał

kilka słów po rosyjsku.

- A widzieliśmy się kiedykolwiek? Chciałbym podziękować za wszystkie starania. I

jeśli można trochę dalszych informacji...

Kiwnął energicznie głową, ale nie odezwał się.

- Rozumiałem o czym rozmawiacie - zauważyłem.

- Och, to zupełnie proste. Ściągasz z mojego umysłu klucz fonetyczny.

Wyjął z kieszeni nóż i przejechał sobie po palcu. Rana prawie nie krwawiła a po

chwili zaschła.

- Szybka regeneracja. Trawa. Psi węch. Mówi ci to coś? - uśmiechnął się i puścił do

mnie oko. Klinowate kocie źrenice...

- Hm... Jesteś taki jak ja. Jesteśmy spokrewnieni?

- Jedna krew. Sądziliśmy, że jesteśmy jedyni, zanim w Mandżurii mój pradziadek nie

spotkał Ałmaza Paczenki.

- To kim jestem? Jesteśmy?

- Na razie nie do końca rozgryzłem ten problem. Będziemy mieli czas o tym

porozmawiać.

- Chciałbym dowiedzieć się wszystkiego...

Pokręcił głową.

- Zaufaj swojej pamięci. Musisz odblokować wszystko co się da. Uszkodzenia mózgu

były poważne i pewne elementy zapewne nie przypomną ci się nigdy. Ale przecież nie

wszystko uległo wymazaniu. Na dobrą sprawę powinieneś już nie żyć. Ale skoro twój mózg

pracuje musimy zbadać jego zasoby. Wspólnie. Jestem twoim terapeutą.

- Pięć lat w murach tego obleśnego zakładu, to jak rozumiem element terapii?

- Zgadnij. Nie, to nie element. Szukałem cię przez trzy lata. Ciebie i Ihora. Byłem

pewien, że go zabili, ale sądziłem, że oszczędzili ciebie. Nie wiedziałem tylko po której

stronie granicy jesteś. Straciłem dużo czasu na poszukiwania w ZSSR. A gdy znalazłem

pomyślałem, że trzeba trochę jeszcze utrwalić wzorce kulturowe. Dlatego nie przyjechałeś tu

dwa lata temu, ale teraz. Pewnie było ci ciężko...

- To prawda.

- To Pawcio cię znalazał. Napisał kartkę, że do jego szkoły chodzi chłopiec z domu

dziecka, który ma zaklęśnięcie za uchem i kocie oczy. Wydało mi się to niemożliwe, bo zbieg

okoliczności byłby zbyt duży, ale ostatecznie jesteśmy anomaliami. - Czym? - Nasze

pojawienie się zakłóca przepływ tego, co Indianie keczua nazywają pacha. Wyjął z kieszeni

garść norweskich monet i podrzucił je w powietrze. upadły na stół. Wszystkie odwróciły się

reszką do góry.

- Rozumiesz? To nic dziwnego, że się tu spotkaliśmy. Po prostu przypadek, a

przypadki będą nam zawsze towarzyszyć. Co do twojej pamięci: Maciek powinien, jego

obecność sprawi, że stopniowo co nieco ci się przypomni. Książę pokazał ci swój magazyn?

- Tak. Zawartość sejfu też. Mówił, że to na twoje polecenie. Wyjaśnisz mi dlaczego?

Jakoś naturalnie przeszliśmy na ty. Zamyślił się.

- Powiedzmy, że chciałem ci dostarczyć wrażeń.

- Mydlicie oczy, hrabio. Zbyt dobrze cię znam, żeby wiedzieć, że wszystko co robisz

wynika z jakichś głębszych pobudek.

- Ojojoj. Z tak błyskotliwą inteligencją zrobiłbyś karierę w KGB. Ale i tu znajdziemy

dla ciebie zajęcie. Niech no teraz ja posłużę się inteligencją. Przyjechaliście, żeby zobaczyć

przedstawienie?

Poczułem jego myśl, jak przeczesuje mi mózg, szukając odpowiednich wzorców

języka norweskiego. Wrażenie było dość nieprzyjemne, pociemniało mi w oczach. Poczuł to,

bo wycofał się.

- Tak.

- To się dobrze składa, bo ja też mam taki zamiar. Macie już bilety powrotne?

Nie mieliśmy, co okazało się szczęśliwym zrządzeniem losu, bo Derek był

samochodem i wybierał się do Bodo. Ingrid poklepała się po brzuchu.

- Pełny - powiedziała z zadowoleniem.

- Smakowało? - zaciekawił się.

- Znakomite. Umiesz Thomas coś takiego przyrządzić?

- Oczywiście. Nauczę cię.

Do cyrku pojechaliśmy samochodem Derka. Pod namiotem było raczej pustawo.

Widocznie tubylcy nie rozumieli tej formy rozrywki, a może winą należy obciążyć jakąś

ekologiczną organizację, która nalepiła na afiszach kartki ze zniechęcającymi hasłami.

Program był bardzo dobrze zrobiony. Jakaś kicia w czymś w rodzaju halki huśtała się na

trapezie, druga chodziła po linie w towarzystwie małpiej rodzinki. Akrobaci ustawiali się w

piramidę. Nie zabrakło zręcznego iluzjonisty, który pokazał wyciąganie królików z kapelusza,

i łykanie ognia. Potem była krótka przerwa i tresura dzikich zwierząt, które reprezentowane

były przez trzy małe tygryski, oraz dwa duże tygrysy.

W czasie przerwy Ingrid poszła do toalety.

- Telapatia? - zagadnąłem Derka.

Uśmiechnął się.

- To działa tylko między nami. Choć, zdarzały mi się przypadki łapania jakichś

okruchów z myśli innych. Zasięg około stu metrów. Choć parę razy odbierałem coś w rodzaju

komunikatów z daleka. Miało to swoje dobre strony, jak chodziłem z bratem do szkoły.

Zauważyłeś przy nauce języków, że czasami znasz słowa, których jeszcze się nie uczyłeś?

- Tak.

- Ściągasz je mimowolnie z mózgu rozmówcy. Po prostu patrz mu w oczy i mów.

Opanujesz każdy język. Nawet keczua.

- Co oznacza słowo pacha?

- Czasoprzestrzeń, rzeczywistość znajdującą się w ruchu, jednocześnie to co żywe i to

co martwe. Relacje pomiędzy materią organiczną i nieorganiczną. Pacha to skondensowane

życie i skondensowana przestrzeń. I w pewnym sensie także czas. Wszystko co żyje na ziemi

podlega odwiecznym rytmom wyznaczanym przez fluktuacje pacha.

- Za wyjątkiem nas?

- Tak mi się wydaje. Rozmawiałem z indiańskimi szamanami w Andach. Twierdzą, że

tkwimy zatopieni w pacha jak owady w bursztynie. Oczywiście przepływa także przez nas,

ale raczej nas omija.

Po przerwie pokazali parę sztuczek iluzjonistycznych i kobietę - gumę. Wszystko to

było bardzo zajmujące, ale czekałem na konie. Z twarzy Derka widać było, że też tylko na to

czeka. Wreszcie doczekaliśmy się. Na arenę wjechało kilku facetów na koniach w tym brat

Juli - an. Pokazali kilka kozackich sztuczek, w rodzaju chowania się za bokiem konia.

- Też to potrafię - szepnąłem do Derka.

- Już niedługo - odpowiedział.Po kilku pokazach w rodzaju ścinania w powietrzu

szablami rzutek, wyjechali z areny. Światła przygasły. Na arenę wjechała Juli - an na swojej

mleczno białej klaczce. Miała na sobie długą suknię, która opadała zasłaniając zad klaczki.

Wydawało się że pragnęła zasugerować widzom, że jest przyrośnięta do konia. Gdzieś za

kulisami ktoś zaczął grać na flecie. Uszy więdły. Klaczka zaczęła tańczyć. Derek skrzywił się.

Okropnie się skrzywił. - Mówiłem im, że tego nie może być - powiedział po rosyjsku. - To

niebezpieczne. Można sobie uszy uszkodzić.

Poczułem dziwną lekkość. Dziewczyna zsiadła z konia. Klacz zaczęła dziwnie rżeć.

Minęło parę sekund zanim zorientowałem się, że próbuje coś powiedzieć. Juli - an coś do niej

powiedziała. Uspokoiła się. Cyrk był oświetlony jasno, jak przedtem, a klaczka pokazywała

jak umie liczyć na dużych liczydłach. Odniosłem wrażenie jakby wycięto mi kawałek mózgu.

- Dosypałeś LSD do jedzenia? - zapytałem szeptem Derka.

- Wyjaśnię ci to później - odszepnął. - Patrz, to ładne.

Klown wniósł stolik, na którym stał urodzinowy tort z dużą ilością świeczek. Klaczka

zdmuchnęła je. Potem pokazali jeszcze ćwiczenia na batucie. Przedstawienie skończyło się

paradą wykonawców. Wyszliśmy. Juli - an czekała na Derka. Przebrała się już w normalny

strój.

- Co wyście narobili - wrzasnął na nią po rosyjsku hrabia.

- Polecenie ośrodka badań naukowych w Saint Briac - odgryzła się. - Dziesięć procent.

- Następnym razem, żeby potwierdzić badania na ochotnikach podpalicie tą budę.

- Sterowanie tłumem to pierwszy priorytet...

Urwała nagle. Zobaczyła mnie i Ingrid. Staliśmy wprawdzie w pewnej odległości, ale

strasznie się wydzierali.

Zaczęli szeptać do siebie, najpierw gniewnie, potem łagodniej. Wreszcie pocałowali

się na pożegnanie i Derek podszedł do nas.

- Wybaczcie - powiedział. - Jedziemy?

Wsiedliśmy i pojechaliśmy do domu.

- Jak się podobało? - zapytał.

- Piękne przedstawienie, ale stało się coś dziwnego, gdy tańczyła na koniu -

powiedziała Ingrid. - Tak jak gdyby mnie na moment zamroczyło. Widziałam jak gdyby

płomyki Św. Elema wokoło konia, co to było?

Najwidoczniej nie widziała tego koszmaru, co ja.

- To taki eksperyment psychologiczny - powiedział Derek. - Widzisz dźwięk fletu

może wywoływać stany zbliżone do transu. Uboczny skutek. Stosują tą muzykę, bo przy niej

klaczka lepiej tańczy. Zwracałem im na to uwagę.

Kity. To było coś innego. Czułem wyraźne mrowienie. Generator infradźwięków?

Wróciliśmy dość późno. Odwieźliśmy dziewczynę do domu, gdzie przekazałem ją jej bratu.

Była dość zaspana i leciała przez ręce.

Wreszcie znaleźliśmy się na drodze do domu.

- Tak naprawdę to o co chodziło z tym sterowaniem? - zapytałem.

Skrzywił się.

- To nieładnie podsłuchiwać.

- Wiem, ale niechcący mi się usłyszało.

- Więc zapomnij.

- Uczycie konia mówić po ludzku?

- Więc to widziałeś? No dobra. Powiem ci. Pracujemy nad metodami ogłupiania

dużych ilości ludzi i kierowania tłumem jak lawiną w ściśle określonym kierunku. Mówiłem

tym kretynom, żeby nie ryzykowali na razie w warunkach polowych, ale widać oni wolą

narażać się na dekonspirację. Nic więcej nie możesz wiedzieć - podniósł ostrzegawczo rękę

widząc, że chcę zadać pytanie.

Wobec takiego postawienia sprawy nie zadawałem już pytań. Nie mogłem się połapać

co było realne, a co nie. Czy klacz faktycznie pod wpływem tej hipnotyzującej muzyki starała

się mówić po ludzku, czy też to tylko mi się uroiło. Maciek czekał z kolacją. Na widok Derka

ucieszył się. Hrabia przeszedł od razu na ukraiński, co nie sprawiało mu trudu, gdyż operował

biegle wszystkimi językami słowiańskimi, nawet narzecza słowian połabskich nie były mu

obce.

Z samochodu wyciągnął butelkę wina Saint Briac i hulaliśmy aż do rana śpiewając

czastuszki po rosyjsku i ukraińsku, oraz polskie pieśni biesiadne, których znajomość także nie

była gościowi obcą... Gdzieś nad ranem zadzwonił widelcem o kieliszek. Szumiało mi już

trochę w uszach a Maciek wyglądał na zupełnie trzeźwego.

- Myślę, że niezależnie od tego co się stanie i jak się dalej rozwiną twoje kontakty

towarzyskie - zamyślił się na moment - czekają cię tu Tomaszu dobre lata.

Mylił się.

Popatrzyłem na jego wysokie czoło. Jakie tajemnice kryły się w jego czaszce?

Zdecydowałem się je poznać. Przecież jeśli my dwaj jesteśmy tacy, muszą być także inni.

Tacy jak my. Kocioocy.

*

Wysoko w górach było zimno. Zimno i sucho. Mikołaj Melechow leżał na poboczu

szosy i cierpiał. Skręcało go z głodu w sposób potworny. Drżącą dłonią wydobył z kieszeni

kalendarzyk i wpatrzył się w niewyraźnie wydrukowane literki.

- Trzydziesty lipca - wyszeptał.

Gardło miał wyschnięte na wiór. Nie mógł sobie przez dłuższą chwilę przypomnieć

gdzie jest, po chwili pamięć wróciła.

- Jestem na przełęczy - wymamrotał. - Za tymi górami jest Norwegia. Ale po co ja tam

właściwie jadę?

Zemdlał z głodu. Umysł wyłączył się. Zaniknęło potworne uczucie łaknienia. Ciało

wyłączało się sekcja po sekcji. Nogi, ramiona... Oddech spadał, serce biło coraz wolniej, by

wreszcie ustabilizować się na poziomie jednego uderzenia na minutę. Wychudzone i równie

niemal jak on głodne psisko zlazło z góry. Przystanęło węsząc. Poczuło woń śmierci. Zaczęło

skradać się w jego stronę. Nie poruszył się. Pies przystanął nad jego nogą i po chwili wahania

wgryzł się w ciało. Mikołaj ocknął się. Pies przerażony odskoczył. Leżący uniósł głowę.

Pies - pomyślał w pierwszej chwili obojętnie, ale niespodziewanie w mózgu zapaliła

mu się jakaś lampka. Pies to mięso! Kundel musiał usłyszeć jego myśli, a może po prostu

zobaczył wyraz jego twarzy, bo zaskomlał i uciekł w dół drogą. Mikołaj z trudem wdrapał się

na ramę roweru i pojechał za nim.

Dzięki znacznemu spadkowi stoku rozwinął ogromną prędkość. Pies odwrócił się, aby

stawić mu czoła zębami i pazurami, ale zrobił to tak pechowo, że dostał się prosto pod koła.

Rower przejechał mu po gardle pozbawiając życia. Zwierzę jeszcze biło nogami w powietrzu,

gdy „myśliwy” zeskoczył z roweru i jednym cięciem noża pozbawił je tylnej łapy. Zdarł skórę

kilkoma cięciami i wgryzł się ze szlochem w dymiący, drgający jeszcze ochłap. Los sprzyjał

mu. Po pierwszych kilku kęsach spostrzegł niedużą mulistą kałużę. Woda.

Posiliwszy się ukląkł i podziękował Bogu za zesłane pożywienie. Nigdy nie uczył się

modlić, dobierał słowa tak jak rodziły się w jego głowie. Góry były milczące i odwieczne,

niebo miało głęboko błękitny kolor. Wiatr ucichł. W pustej przestrzeni rozbrzmiewała tylko ta

cicha nieskładna modlitwa. Było coś nieludzkiego w tej scenie. Mikołaj wypoczywał do

wieczora, pozwalając, aby zawartość kałuży przeniknęła do jego odwodnionych tkanek.

Surowe mięso buntowało się trochę w jego wnętrzu. Wieczorem zebrawszy siły wsiadł na

swój zdezelowany rower i powoli ruszył ku morzu. Wkrótce natrafił na tablicę:

MO - I - RANA 20 KM

Nie znał łacińskiego alfabetu, ale pierwsze dwie litery były takie same. Mo. Miasto o

którym wspominała mu kiedyś matka. Drugiej części napisu nie mógł zidentyfikować, ale nie

zrobiło to na nim wrażenia. Z ust wyrwał mu się skowyt tryumfu. Docisnął mocniej pedały i

pojechał w dół serpentynami drogi, a resztki psa przypięte do bagażnika podskakiwały

wesoło.

Koniec tomu pierwszego.

Warszawa - Wojsławice 1986 - 1999