110. Radykalna publicystyka oświeceniowa (Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic).
W "UWAGACH NAD ŻYCIEM JANA ZAMOYSKIAGO" Staszic wypowiada się wobec sześciu spraw: 1 Edukacja- jedyną szkołą winny być szkoły rycerskie, zajmujące się też szkoleniem ucznia jako obywatela. W nauce moralnej podstawą powinna być religia. 2 Prawodastwo- podejmowanie uchwał większością głosów a nie przez jednomyślność "Wola większej połowy szlachty jest wolą większości". 3 Władza sądownicza- więzić ludzi należy tylko na mocy wyroku sądowego, sądy powinny działać stale a nie w ustalonych okresach. 4 Władza wykonawcza- król i rząd złożony z arystokracji. 5 Wolne obieranie królów- na drodze następstwa tronu (dziedziczenia). 6 Polska- uskarża się na wysoki podatek jaki jest nałożony w Polsce na chłopów przez szlachtę. W "PRZESTROGACH DLA POLSKI" Staszic stwierdza, że główne przyczyny upadku Polski to: rozpusta, lekkomyślność, chciwość, marnotrastwo, duma i podłość możnowładców. W wypowiedzi o miastach podkreśla, że o potędze ekonomicznej i politycznej danego kraju stanowi rozwój przemysłu. Centrum przemysłu i handlu są miasta. Autor wyraża sprzeciw wobec zakazu nabywania ziemi przez mieszczan- zubaża to kraj gdyż bogaci mieszczanie inwestują za granicą. Program reform zamieszcza również Hugo Kołłątaj w dziele "DO STANISŁAWA MAŁACHOWSKIEGO, REFERENDARZA KORONNEGO. O PRZYSZŁYM SEJMIE ANONIMA LISÓW KILKA". Jest to zbiór listów pisanych do marszałka Sejmu Wielkiego, poprzedzony odezwą "DO PRZEŚWIETNEJ DEPUTACJI"- komisji, której sejm powierzył opracowanie konstytucji. Zwraca się w niej do członków komisji z apelem o mądrość rozwagę i dalekowzroczność. Przy opracowywaniu aktu wyznaczającego porządek w Polsce powinni się kierować tylko i wyłącznie dobrem narodu. Składa posłom hołd dla ich ofiarności, bowiem stoją przed obowiązkiem stworzenia dzieła prekursorskiego, nieznanego nigdzie w Europie. W poszczególnych listach Kołłątaj zastanawia się jakie reformy winny być dokonane, by uratować kraj przed upadkiem, by ograniczyć szlachecką anarchię i stworzyć szansę dla rozwoju gospodarczego. Żąda zniesienia liberum veto, uczynienia z mieszczan obywateli mających takie same prawa jak szlachta (piastowanie urzędów świeckich i wojskowych, posłowania na sejmach, kupowania ziemii), proponuje zamianę pańszczyzny na czynsz.