Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com

.

Przedawnienie

roszczeń

deliktowych

Przemysław Sobolewski

Michał Warciński

Konkurencja

regulacyjna

w prawie spółek

Dozór Policji

jako środek

zapobiegawczy

w polskim

procesie karnym

Jacek Kosonoga

Warszawa 2008

Dozór Policji

jako środek

zapobiegawczy

w polskim

procesie karnym

Jacek Kosonoga

Warszawa 2008

Marek Szydło

Konkurencja

regulacyjna

w prawie spółek

Spis treści

4

Wydawca:

Izabela Dorf

Redakcja

:

Paulina Trzmielewska

Korekta

:

Sylwia Kozak-Śmiech

Skład, łamanie:

JustLuk, Łukasz Drzewiecki

© Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2008

ISSN: 1897-4392
ISBN: 978-83-7526-871-3

Wydane przez:
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.

Redakcja Książek
01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a
tel. [phone]
31-156 Kraków, ul. Zacisze 7
tel. [phone]
e-mail: ksiazki

@wolterskluwer.pl

www.wolterskluwer.pl
Księgarnia internetowa www.profinfo.pl

Spis treści

5

Spis treści

Wykaz skrótów

................................................................................................11

Wprowadzenie

.................................................................................................13

Rozdział I

.

Konkurencja regulacyjna jako zjawisko ekonomiczne

........................... 17

1. Konkurencjagospodarcza(wdziałalnościgospodarczej)................17

2. Analogiepomiędzykonkurencjągospodarczą

akonkurencjąregulacyjną ......................................................................22

Rozdział II

Konkurencja regulacyjna (konkurencja porządków

prawnych) jako paradygmat

rozwojowy wspólnotowego

porządku prawnego

........................................................................................33

1. DwiepłaszczyznykonkurencjiweWspólnocieEuropejskiej.........33

2. Czykonkurencjapomiędzyprzedsiębiorstwamijest

domenąwyłączniewspólnotowegoprawagospodarczego,

zaśkonkurencjapomiędzypaństwamiwyłączniedomeną

wspólnotowegoprawakonstytucyjnego? ...........................................36

3. Wzajemnerelacjepomiędzyujednolicaniem

iharmonizowaniemprawapaństw

członkowskichprzez

wspólnotowyporządekprawnyaprocesemkonkurencji

krajowychporządkówprawnych .........................................................42

3.1.Uwagiwprowadzające...........................................................................42

3.2.Aksjologiczneiprawnepodstawyujednolicaniaoraz

harmonizacjiprawapaństwczłonkowskich......................................43

Spis treści

6

3.3.Czynnikiograniczającedziałalnośćustawodawcy

wspólnotowegoiwpływającetymsamymnaposzerzenie

zakresukonkurencjikrajowychporządkówprawnych...................48

4. Zasadapaństwapochodzenia(zasadawzajemnego

uznawania)jakopodstawa

konkurencjiporządków

prawnychweWspólnocie .......................................................................52

4.1.Znaczeniezasadypaństwapochodzenia(zasady

wzajemnegouznawania)dlazaistnieniakonkurencji

krajowychporządkówprawnych........................................................52

4.2.Obowiązywaniezasadypaństwapochodzenia(zasady

wzajemnegouznawania)wewspólnotowymporządku

prawnym..................................................................................................57

4.3.Ryzykoobniżaniasięstandardówwnastępstwie

obowiązywaniazasadypaństwapochodzenia(zasady

wzajemnegouznawania).......................................................................60

4.4.Wzajemneuznawanieaktówadministracyjnych

uprawniającychdowykonywaniadziałalności

gospodarczejijegowpływnakonkurencjękrajowych

porządkówprawnych............................................................................64

5. Istotnezniekształceniawarunkówkonkurowania

pomiędzypaństwamiczłonkowskimi,jako

następstwo

konkurencjikrajowychporządkówprawnychoraz

możliwośćpodejmowaniawzwiązkuztymprzez

Wspólnotęaktówprawnych,zbliżającychprawopaństw

członkowskich ............................................................................................70

6. Brakimplementacjilubniewłaściwaimplementacja

przez

państwaczłonkowskiedyrektywwspólnotowych,jako

przejawnieuczciwejkonkurencjiregulacyjnej ..................................76

Rozdział III

.

Konkurencja regulacyjna w prawie spółek Stanów Zjednoczonych

....80

1. Konstytucyjnekompetencjedotworzenia prawaspółek

przysługująceposzczególnymstanomwUSAorazfederacji.........80

2. Uznawanieprzezposzczególnestanyspółek

inkorporowanychzgodniezpraweminnegostanu.Zakres

uprawnieńprawodawczychprzysługującychstanom

wodniesieniudotakichspółek ..............................................................84

Spis treści

7

3. Konstytucyjnekompetencjestanówwzakresietworzenia

prawaspółek

orazuprawnieniastanówwzględemspółek

obcychakonkurencjaregulacyjnawzakresieprawaspółek ..........89

4. Początki(geneza)konkurencjiregulacyjnejwzakresie

prawaspółekwUSA ................................................................................91

5. DominacjastanuDelawarenaamerykańskimrynkuprawa

spółek ...........................................................................................................99

6. PodstawowecechyprawaspółekstanuDelawareoraz

podatekkoncesyjnyzakorzystaniezniego ......................................103

7. KonkurencjaregulacyjnawUSAwzakresiespółekLLC ...............107

Rozdział IV

Wybrane teorie wyjaśniające oraz opisujące

fenomen

konkurencji regulacyjnej w prawie spółek

.............................................109

1. Teoriarynkowa(neoklasyczna)..........................................................109

1.1.Uwagiwprowadzające.........................................................................109

1.2.Wyróżnianieposzczególnychrynkówproduktowychna

rynkuregulacjiprawnychzzakresuprawaspółek........................111

1.3.Krajoweprawospółekjakodobropubliczne.Problem

dyfuzjikrajowegoprawaspółekorazochronaprzedjego

imitacjąprzezinnepaństwa...............................................................115

1.4.Strategiaróżnicowaniaproduktuwpostacikrajowego

prawaspółek..........................................................................................119

1.5.Rolaśrodowiskprawniczych(sędziówiadwokatów)

wramachkonkurencjiregulacyjnej...................................................122

2. Teoriawyborupublicznego ...................................................................128

2.1.Podstawowezałożeniateoriiwyborupublicznegooraz

możliwośćichzastosowaniadokonkurencjiregulacyjnej

wprawiespółek....................................................................................128

2.2.Podatnośćkrajowegoprawodawcytworzącegoprawo

spółeknanaciskigrupinteresówawielkośćdanegopaństwa.....130

2.3.Charakterystykaposzczególnychgrupinteresów

wywierającychwpływnakształtkrajowegoprawaspółek..........134

2.4.Występowanietzw.zewnętrznychnegatywnychkosztów

konkurencjiregulacyjnejwprawiespółek,podwpływem

naciskumenedżerówspółekorazichwspólników.........................139

2.4.1. Uwagiwprowadzające.............................................................139

Spis treści

8

2.4.2. Hipotezapierwsza:występującywwarunkach

konkurencjiregulacyjnejrace to the bottomwzakresie

ochronyinteresówpodmiotówtrzecich..............................140

2.4.3. Hipotezadruga:występującywwarunkach

konkurencjiregulacyjnejrace to the topwzakresie

ochronyinteresówpodmiotówtrzecich...............................150

2.5.Wzajemnerelacjepomiędzyinteresamiwspólników

(zjednejstrony)imenedżerówspółek(zdrugiejstrony)

orazichwpływnakonkurencjęregulacyjnąwprawiespółek.....158

2.5.1. Zbieżnośćinteresówwspólnikówimenedżerów

spółekorazhipotezarace to the top.........................................158

2.5.2. Rozbieżnośćinteresówwspólnikówimenedżerów

spółekorazhipotezarace to the bottom...................................162

2.5.3. Hipotezakompromisowa........................................................167

3. Teoria(fenomen)tzw.zależnościścieżkiwramach

konkurencjiregulacyjnejwprawiespółek ........................................173

3.1.Ogólneuwaginatematfenomenuzależnościścieżkioraz

natemattechnologicznychparadygmatówiichstabilności.........173

3.2.Zastosowaniekoncepcjizależnościścieżkioraz

koncepcji(stabilnych)technologicznychparadygmatów

wodniesieniudozjawiskakonkurencjiregulacyjnej

wprawiespółek....................................................................................177

Rozdział V

.

Konstytutywne elementy metaporządku

prawnego

warunkujące zaistnienie efektywnej konkurencji

regulacyjnej w prawie spółek

.....................................................................188

1. Metaporządekprawny(porządekkonkurencyjny)........................188

2. Swobodaprawodawcykrajowegowzakresietworzenia

prawaspółek ............................................................................................189

3. Posiadaniestosownychkompetencjiprawotwórczych

przezprawodawcęcentralnego(federalnego) .................................193

4. Podatekkoncesyjny(franchise tax)jakobodziecmotywujący

państwadouczestniczeniawkonkurencjiregulacyjnej ................195

5. Kolizyjnoprawnateoriazałożenia(inkorporacji) .............................198

6. Możliwośćreinkorporowaniasięprzezspółkęwramy

innegoporządkuprawnego .................................................................202

Spis treści

9

7. Przysługującasędziomorazadwokatomswoboda

transgranicznegoprzemieszczaniasięiosiedlania

winnychpaństwachwcelachzawodowych ....................................205

Rozdział VI

Konstytutywne elementy metaporządku

prawnego rządzące

konkurencją regulacyjną a wspólnotowy porządek prawny

...............207

1. Swobodapaństwczłonkowskichwzakresietworzenia

prawaspółek.........................................................................................207

1.1.KonkurencyjnekompetencjeprawodawczeWspólnotyoraz

państwczłonkowskichwzakresietworzeniaprawaspółek.......... 207

1.2.Faktyczny(rzeczywisty)zakresograniczeniawe

Wspólnociekonkurencjiregulacyjnejwprawiespółek

przezaktywspólnotowegoprawaspółek........................................213

2. Kompetencjeprawodawcywspólnotowegowzakresie

przeciwdziałanianiepożądanemu

rozwojowikonkurencji

regulacyjnejwprawiespółek ...............................................................219

3. Możliwośćpobieraniaprzezpaństwaczłonkowskie

podatkukoncesyjnego(iinnychopłat)ztytułu

(re)inkorporacjispółek ...........................................................................224

4. Kolizyjnoprawnateoriazałożenia(inkorporacji)wprawie

wspólnotowym ........................................................................................228

5. Możliwośćreinkorporowaniasięprzezspółki

założone

zgodniezprawempaństwaczłonkowskiegowramyprawa

spółekobowiązującegowinnympaństwieczłonkowskim ...........230

6. Przysługującasędziomorazadwokatom

napodstawie

przepisówTWEswobodatransgranicznego

przemieszczaniasięiosiedlaniawinnychpaństwach

wcelachzawodowych ..........................................................................237

7. Perspektywyfaktycznegozaistnieniakonkurencji

regulacyjnejwprawiespółekweWspólnocieEuropejskiej ..........238

7.1.Gwarancjakonkurencjiregulacyjnejde iureafaktycznejej

zaistnienie..............................................................................................238

7.2.Podejściesceptycznedoperspektywyfaktycznego

zaistnieniaweWspólnociekonkurencjiregulacyjnej....................240

7.3.Optymistycznepodejściedoperspektywyfaktycznego

zaistnieniaweWspólnociekonkurencjiregulacyjnej....................259

7.4.Próbabilansu.........................................................................................274

Spis treści

10

8. Wertykalnakonkurencjaregulacyjnawzakresieprawa

spółekweWspólnocieEuropejskiej ....................................................279

Wykaz literatury..............................................................................................287

Wykaz skrótów

11

Wykaz skrótów

BGB

– (Bürgerliches Gesetzbuch) kodeks cywilny nie-

miecki

Biała Księga

– dokument Unii Europejskiej przygotowywany

przez Komisję Europejską, zawierający program

realizacji określonego celu Wspólnoty

Dz. U.

– Dziennik Ustaw

Dz. Urz. WE

– Dziennik Urzędowy Wspólnoty Europejskiej

ETS

– Europejski Trybunał Sprawiedliwości

LLC

– (Limited Liability Company) Spółka z ograniczo-

ną odpowiedzialnością w USA

TUE

– Traktat z dnia 7 lutego 1992 r. o Unii Euro-

pejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/30

z późn. zm.)

TWE

– Traktat z dnia 25 marca 1957 r. ustanawiający

Wspólnotę Europejską (Dz. U. z 2004 r. Nr 90,

poz. 864/2 z późn. zm.)

UE

– Unia Europejska

US-GAAP

– (Generally Accepted Accounting Principles) ame-

rykańskie przepisy o prowadzeniu rachunków w

spółkach

Wykaz skrótów

12

Wprowadzenie

13

Wprowadzenie

Konkurencjęregulacyjnąmożnabyprowizoryczniezdefiniować

jakoproces,wramachktóregoposzczególnikrajowiprawodawcyde-

cydująsięwsposóbświadomytworzyćcorazbardziejkonkurencyjne

środowiskoregulacyjne,takabywzmocnićkonkurencyjnośćkrajowych

podmiotówgospodarczychizniechęcićjedopróbewentualnegopo-

szukiwaniainnegoporządkuprawnego,względnieteżbyprzyciągnąć

dodanegopaństwa(tj.wramyporządkuprawnegotegopaństwa)pod-

miotyzinnychpaństw.Kreowanietegorodzajukorzystnychiatrak-

cyjnychregulacjiprawnych,wnadziei,żewspodziewanyipożądany

przezkrajowegoprawodawcęsposóbwpłynietonamiędzynarodową

mobilnośćczynnikówprodukcji,możeprowadzićdotakichzachowań

postronie(takżepotencjalnych)adresatówregulacjiprawnych,które

określamymianemregulacyjnegoarbitrażu,aktórepolegająnaselek-

cjiwzmiankowanychwyżejregulacjiprawnych,motywowanejchęcią

znalezieniamożliwienajbardziejsprzyjającegośrodowiskaregulacyj-

nego(tak,abyjaknajlepiejwykorzystaćistniejąceszanserynkowe).

Zjawiskokonkurencjiregulacyjnejwywołujewśródprawników

iekonomistówniezwyklezróżnicowaneiskrajnewręczoceny:odne-

gowaniawogóleistnieniategozjawiska(zpowołaniemsięnafakt,że

abyzaistniałarzeczywistakonkurencjaregulacyjnamuszązostaćspeł-

nionenatyleidealnewarunkiczyteżprzesłanki,żewpraktyceniema

tonigdziemiejsca),poentuzjastycznezachwytynadtymfenomenem,

któryjakobymaksymalnieoptymalizujeekonomicznąefektywnośćpo-

szczególnychrozwiązańprawnychiprowadzijednocześniedorezul-

tatówwpełnipożądanychzespołecznegopunktuwidzenia.

Wprowadzenie

14

Przedmiotemniniejszejmonografiijestzjawiskokonkuren-

cjiregulacyjnejwprawiespółek.Autorprzyjąłwniejzałożenie,że

konkurencjaregulacyjnawprawiespółekmożerzeczywiścieza-

istniećiże–cowięcej–możebyćprzytymkonkurencjąefektyw-

ną,tzn.prowadzącądoefektywnychekonomicznie(rynkowo)oraz

sprawiedliwychspołecznierezultatów(awięcmożeprowadzićdo

zwiększaniawartościudziałówlubakcjiposzczególnychspółek–

efektywnośćekonomiczna,orazmożeniepowodowaćwystępowa-

niaszkodliwychinegatywnychefektówzewnętrznychwpostaci

naruszaniainteresówosóbtrzecich–sprawiedliwośćspołeczna),

podtymwszakżewarunkiem(iztymzastrzeżeniem),iżuprzednio

zostaniestworzonyokreślonymetaporządekprawny,którybędzie

rządziłzarównopostępowaniemposzczególnychpaństwtworzą-

cychprawospółek,jakteżzachowaniamiposzczególnychspółek,ich

założycieliorazwspólników,iktórybędzietymsamymnadawałtej-

żekonkurencjiregulacyjnejstosowneramyprawne(tzw.porządek

konkurencyjny).Wzwiązkuzpowyższym,celemautoraniniejszej

pracystałosięzidentyfikowanie(wskazanie)tychwłaśniekonstytu-

tywnychelementówmetaporządkuprawnego,któremogąsprawić,

żekonkurencjaregulacyjnawprawiespółekstaniesiękonkuren-

cjąwpełniefektywną(tzn.efektywnąwpowyższymrozumieniu).

Opróczzidentyfikowaniawspomnianychwyżejkonstytutywnych

elementówniejakoin abstracto(tj.wujęciumodelowym),celemau-

torapracybyłatakżeodpowiedźnapytanie,czyiwjakimzakresie

elementytewystępująjużobecniewewspólnotowym(unijnym)

porządkuprawnymijakichewentualniezmiannależałobywtym

porządkudokonać,abyzbliżyćsiędonaszkicowanegouprzednio

modelukonkurencjiefektywnej.

Wszystkieterozważaniaprowadzonesąnatlepewnychszerszych

–historycznych,ekonomicznychorazprawnych–zagadnień,takichjak:

relacjepomiędzykonkurencjąregulacyjnąakonkurencjągospodarczą;

konkurencjakrajowychporządkówprawnychjakoparadygmatroz-

wojowywspólnotowegoporządkuprawnego;historiaiwspółczesność

konkurencjiregulacyjnejwzakresieprawaspółekwjejojczyźnie,czyli

wStanachZjednoczonych,atakżerozmaitepodejściabadawczepróbu-

jącewprzeszłościiobecniewyjaśniaćfenomenkonkurencjiregulacyjnej

wprawiespółek.

Wprowadzenie

15

Zuwaginafakt,żetematporuszanywniniejszejpracyniebył

jeszczeprzedmiotemszerszychanalizwpolskiejliteraturzeprawni-

czej,autorwykorzystywałwniejprzedewszystkimliteraturęangloję-

zycznąorazniemieckojęzyczną.

Wrocław,kwiecień2008r.

Marek Szydło

Z uwagi na fakt, że temat poruszany w niniejszej pracy nie był jeszcze przedmiotem szerszych analiz w polskiej literaturze prawniczej, autor wykorzystywał w niej przede wszystkim literaturę anglojęzyczną oraz niemieckojęzyczną.

16

1. Konkurencja gospodarcza (w działalności gospodarczej)

17

Rozdział I

.

Konkurencja regulacyjna jako zjawisko

ekonomiczne

...

1. Konkurencja gospodarcza (w działalności gospodarczej)

Konkurencjajakotakajestpewnymzłożonymfenomenem

1

,który

możewystępować(iwystępuje)wbardzoróżnychdziedzinachżycia.

Istniejeonabowiemwgospodarce(tj.wdziałalnościgospodarczej),

wsporcie,wkulturze,wnauce,wdziałalnościpolitycznej,atakże–co

będziezasadniczymprzedmiotemniniejszegoopracowania–wdzia-

łalnościprawodawczej(tj.wdziałalnościposzczególnychkrajowych

prawodawców).Wkażdejztychsferkonkurencjaposiadapewneswo-

istecechyorazprzybierawjakiejśmierzespecyficznydladanejsfery

życiakształt.

Niemniejjednakwydajesię,żepewnymwzorcowym(czyteżmo-

delowym)przejawemkonkurencji,wkontekścieokreślonegoprocesu,

jestkonkurencjazachodzącawgospodarce,adokładniejwdziałalno-

ścigospodarczej.Konkurencjawystępującawinnychwymienionych

wyżejsferach(dziedzinach)wykazujebowiembardzowieleanalogii

właśniedokonkurencjigospodarczej.Stądteżcodozasadyrozważa-

niapoświęconezostałykonkurencjiregulacyjnej(tj.konkurencjipo-

międzyprawodawcami).

Wartobyłobyrozpocząćodogólnegochociażbynaszkicowania

zjawiskakonkurencjigospodarczej,copozwolinastępnienawskazanie

całegoszereguzbieżnychelementówpomiędzytąkonkurencjąakon-

1

F.Rittner,Einführung in das Wettbewerbs- und Kartellrecht,Heidelberg1985,s.157.

Rozdział I. Konkurencja regulacyjna jako zjawisko ekonomiczne...

18

kurencjąregulacyjną,przypełnej,rzeczjasna,świadomościrównoczes-

negoistnienianiemałychróżnicorazcechdywergentnych.

Próbującprzytymuchwycićistotękonkurencjigospodarczejoraz

przezwyciężającrównocześniesceptycyzmcodomożliwościzdefinio-

waniategozjawiska

2

,należałobyzacząćodtego,żewsensieetymolo-

gicznymwyraz„konkurencja”pochodziodłacińskiegosłowaconcurro,

któreoznacza„walczyć,współzawodniczyć,staraćsięocośrównocześ-

niezdrugim”.Zkoleiwewspółczesnejpolszczyźnieokreślenie„konku-

rencja”jestsynonimem„rywalizacji,współzawodnictwa,współubiega-

niasiędanychosóboosiągnięcieokreślonegocelu”.Jestprzytymrzeczą

charakterystyczną,żerównieżdoktrynaprawa(akonkretnieprawa

antymonopolowego),próbujączdefiniowaćistotękonkurencjiwdzia-

łalnościgospodarczej,używatakichokreśleń,jak„walka”(„zmaganie

się”)

3

,„spór”

4

lubteż„rywalizacja”

5

(względnie„współzawodnictwo”).

Możnazatempowiedzieć,żekonkurencjajestzawszerównoznaczna

zrywalizacją,zezmaganiemsięzinnymikonkurentami.

Ówwzmiankowanywyżejelementrywalizacjiczyteżsporu(wal-

ki),jestbezwątpieniapunktemwyjściadlazbudowaniapożądanej

definicjipojęciakonkurencji.Niejesttojednakjedynyelementcha-

rakterystycznydlaprocesukonkurencji.Chcącbowiemskonstruować

wmiarępełnąiadekwatnądefinicjęomawianegopojęcia,należałoby

równieżwskazać,popierwsze,podmiotyuczestniczącewewspomnia-

nymprocesierywalizacji,podrugie,cele(zamiary),jakimikierująsięte

podmioty,potrzecie,cechy(właściwości,znamiona),jakimicharaktery-

zujesięsamprocesrywalizacji,poczwarte,strategiewykorzystywane

2

Niektórzyautorzypoważniebowiemwątpią,czyzdefiniowaniepojęcia„konkurencji”(wdziałal-

nościgospodarczej)jestwogólemożliwe.WątpliwościtakiewyrażachociażbyV.Emmerich, którego

zdaniemzdefiniowanieomawianegotutajpojęcianajprawdopodobniejjestniewykonalne.Wpraw-

dzie–jaktwierdziautor–niemalkażdymajakieśwyobrażenienatemattego,czymjestkonkurencja

(wdziałalnościgospodarczej),tymniemniejustaleniewmiaręjednolitejjejdefinicjijestwłaściwie

niemożliwe.Powodemtegojestzaśokoliczność,żewewspółczesnejgospodarceprocesykonkuro-

waniasąbardzozróżnicowane(wielokształtne)iniedająsięprecyzyjnieprzewidywać.Wzwiązku

ztym–jakutrzymujepowołanyautor–wyjściemzsytuacjibyłobyzrezygnowaniezdefiniowania

pojęcia„konkurencji”ipodjęciepróbyzdefiniowaniapojęciawpewnymsensieprzeciwnego–amia-

nowiciepojęcia„ograniczeniekonkurencji”.Jednakitozadanie,jakprzyznajeV.Emmerich,okazuje

siębyćwyjątkowotrudne:V.Emmerich,Kartellrecht,München2001,s.10.

3

R.Lane,EC Competition Law,Pearson Education Limited 2000,s.6;R.Whish,Competition Law,

London2003,s.2.

4

D.G.Goyder,EC Competition Law,Oxford2003,s.8.

5

S.Gronowski,Polskie prawo antymonopolowe. Zarys wykładu,Warszawa1998,s.37;D.Miąsik,Re-

guła rozsądku w prawie antymonopolowym,Kraków2004,s.29in.

1. Konkurencja gospodarcza (w działalności gospodarczej)

19

przezposzczególnepodmiotywwalcekonkurencyjnejoraz,popiąte,

efekty(rezultaty),dojakichtarywalizacjaprowadzilubteżpowinna

prowadzić(jeżeliodbywasięwsposóbniezakłócony).

Jeślichodziopodmiotyuczestniczącewprocesierywalizacji(kon-

kurencjigospodarczej),tosąnimisamodzielne,wznaczeniuprawnym

iorganizacyjnym,przedsiębiorstwa.Przedsiębiorstwatemogądziałać

wbardzoróżnychformachorganizacyjnoprawnychorazreprezento-

waćrozmaiteformywłasności,przyczymichcechącharakterystycz-

nąjestto,żesąonezawszezaangażowane(chociażbytylkoubocznie)

waktywnośćekonomiczną(komercyjną)

6

.

Odnoszącsięzkoleidocelówprzyświecającychrywalizującymze

sobąpodmiotom(przedsiębiorstwom)trzebazauważyć,żeichpodsta-

wowymcelemjestzdobycieprzewaginadrywalami(konkurentami)

7

orazugruntowanieswojejpozycjinarynku(przyrównoczesnymosła-

bieniupozycjirynkowejrywali).Prawdąjestoczywiście,żerywalizu-

jącyzesobąkonkurencizmierzajądoosiągnięciawymiernychkorzy-

ścimajątkowych,atakżedozdobyciarynkówzaopatrzenia,zbytuoraz

siłyroboczej

8

(jesttoichbezpośredniceloperacyjny).Tymniemniej,tak

naprawdęichdługofalowyminiejakoostatecznymcelemjestzawsze

osiągnięciesupremacjinarynkuorazzdobycieprzewaginadkonku-

rentami.Mówiączaśjeszczeprecyzyjniej,konkurującymzesobąprzed-

6

Wprawiekonkurencjiużywasięnajczęściejtzw.funkcjonalnegopojęcia„przedsiębiorstwo”.

TakiewłaśnieujęciewykorzystujeEuropejskiTrybunałSprawiedliwości,definiując„przedsiębior-

stwo”napotrzebyprzepisówwspólnotowegoprawakonkurencji.ZdaniemTrybunału,„przedsię-

biorstwem”wrozumieniuwspólnotowegoprawakonkurencjijest„każdajednostkazaangażowana

wdziałalnośćgospodarczą(ekonomiczną),bezwzględunajejstatusprawnyorazsposóbfinansowa-

nia”:orzeczeniaETSwsprawach:C-41/90KlausHöfneriFritzElserprzeciwkoMacrotronGmbH,Zb.

Orz.1991,s.I-1979,pkt21;C-159i160/91ChristianPoucetprzeciwkoAssurancesGénéralesdeFrance

iCaisseMutuelleRégionaleduLanguedoc-Roussillon,Zb.Orz.1993,s.I-637,pkt17;C-244/94Fédé-

rationFrançaisedesSociétésd’Assurance,SociétéPaternelle-Vie,UniondesAssurancesdeParis-Vie

iCaissed’AssuranceetdePrévoyanceMutuelledesAgriculteursprzeciwkoMinistèredel’Agriculture

etdelaPêche,Zb.Orz.1995,s.I-4013,pkt14;C-55/96JobCentrecoop.arl.,Zb.Orz.1997,s.I-7119,

pkt21;C-67/96AlbanyInternationalBVprzeciwkoStichtingBedrijfspensioenfondsTextielindustrie,

Zb.Orz.1999,s.I-5751,pkt77;C-115–117/97Brentjens’HandelsondernemingBVprzeciwkoStichting

Bedrijfspensioenfondsvol.deHandelinBouwmaterialen,Zb.Orz.1999,s.I-6025,pkt77;C-219/97

MaatschappijDrijvendeBokkenBVprzeciwkoStichtingPensioenfondsvol.deVervoer-enHaven-

bedrijven,Zb.Orz.1999,s.I-6121,pkt67.

7

R.Lane,op. cit.,s.6;R.Whish,op. cit.,s.2;worzeczeniuzdnia20maja1991r.polskiSądNajwyż-

szystwierdził,iż„konkurencjatorywalizacjaconajmniejdwóchpartnerówwdążeniudoosiągnię-

ciategosamegocelu,alezjednoczesnymdziałaniemzmierzającymdouzyskaniaprzewagi”,IICR

445/90,OrzecznictwoGospodarcze1991,nr4,poz.78,s.38.

8

S.Gronowski,op. cit.,s.37.

Rozdział I. Konkurencja regulacyjna jako zjawisko ekonomiczne...

20

siębiorstwomchodzioto,abyuzyskaćodpowiedniodużąsiłęrynkową

(botoonawłaśniegwarantujeprzewagęnadrywalami)

9

.Siłarynkowa

jestprzytymnajczęściejdefiniowanajakozdolnośćprzedsiębiorstwa

dopodwyższaniapoziomucen(wkrótkimczasie–powyżejkosztów

krańcowych,natomiastwdłuższejperspektywie–powyżejśrednich

kosztówcałkowitych),chociażbypoprzezograniczenieprodukcji,przy

równoczesnymzwiększaniuczystychzysków

10

.Siłarynkowajestwar-

tościąwymierną,przyczymzregułynadanymrynkuposzczególne

przedsiębiorstwaposiadająbardzoróżnąsiłęrynkową.

Jeślichodziocechyprocesurywalizacjirynkowej,tonależało-

bywpierwszymrzędziezwrócićuwagęnadynamicznycharaktertej

rywalizacji,wyrażającysiępoprzezpowtarzalnośćakcjiireakcjipo-

dejmowanychprzezprzedsiębiorstwa.Akcjeteireakcjeulegającią-

głymzmianom(podwpływemzachowańrywali),zaśichprzebieg

jestbardzoburzliwyiniekiedytrudnoprzewidywalny.Wszystkiemu

temutowarzyszyniepewnośćcodomożliwychzachowańkonkuren-

tów

11

(aprzynajmniejtakbyćpowinno,jeżelikonkurencjafunkcjonuje

wsposóbniezakłócony).

Jeślichodziostrategie(metody)wykorzystywaneprzezprzedsię-

biorstwawwalcekonkurencyjnej,tomożnawtymzakresiewskazać

nadwienajczęściejstosowane:strategiawiodącejpozycjipodwzglę-

demkosztówcałkowitychorazstrategiazróżnicowania.

Strategiawiodącejpozycjipodwzględemkosztówcałkowitychjest

ukierunkowananamaksymalneobniżeniekosztówwłasnychprzedsię-

biorstwa,wporównaniuzkosztamiponoszonymiprzezkonkurentów.

Zrealizowanietejstrategiiniejestproste,gdyżwymagaponoszenia

(przynajmniejwpierwszejfazie)znacznychnakładówiprowadzenia

agresywnejpolitykicenowej.Narealizacjętakiejstrategiimogąsobie

zazwyczajpozwolićjedyniedużeprzedsiębiorstwa,któreposiadająre-

latywniedużyudziałwrynkuikorzystajązefektuskali.

9

Stądteżmożnapowiedzieć,żekonkurencjatowistocieproceszdobywania(osiągania)oraz

utrzymywaniasiłyrynkowej:L.Peeperkorn,The Economics of Competition. Static Welfare Analysis of

Market Power(w:)The EC Law of Competition,red.J.Faull,A.Nikpay,Oxford1999,s.9.

10

Por.M.Motta,Competition Policy. Theory and Practice,Cambridge2005,s.40–41,115in.;L.Pee-

perkorn,The Economics of Competition. Static Welfare…,s.9;R.Lane,op. cit.,s.7.

11

M.Szydło,Swobody rynku wewnętrznego a reguły konkurencji. Między konwergencją a dywergencją,

Toruń2006,s.166.

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com

.