Amatorskie wykonywanie prototypowych płytek drukowanych

W poni

ż

szym artykule chciałbym przedstawi

ć

czytelnikom Edw prosty, tani i szybki sposób

wykonywania pojedy

ń

czych płytek drukowanych. Oprócz zdolno

ś

ci manualnych nie trzeba posiada

ć

folii, pisaków, płyt miedzianych, na

ś

wietlarek i temu podobnych rzeczy. Potrzebna jest cierpliwo

ść

i

odrobina treningu. Nawet nie sporz

ą

dz

ę

spisu potrzebnych narz

ę

dzi. Zastosuj

ę

metod

ę

wzrokow

ą

, bo

jak wiadomo obraz daje tysi

ą

c razy wi

ę

cej informacji ni

ż

najbardziej szczegółowy opis. Prosz

ę

wi

ę

c

spojrze

ć

na fotografi

ę

1 (plytki11.jpg). Rysunek ukazuje schemat mikroprocesorowego miernika

cz

ę

stotliwo

ś

ci 100MHz, zaczerpni

ę

tego z Edw 11/00 str.25. Zaprojektujemy i wytrawimy płytk

ę

tego

wła

ś

nie urz

ą

dzenia.

Kolejno

ść

wykonywanych czynno

ś

ci

1. Maj

ą

c narysowany lub zaczerpni

ę

ty z czasopisma schemat przyst

ę

pujemy do r

ę

cznego

narysowania

ś

cie

ż

ek na papierze w kratk

ę

. Rysujemy tak, jak pokazuje fotografia2

(plytki01.jpg). Potrzebna jest kartka papieru w kratk

ę

, zaostrzony ołówek, zaostrzona kredka

czerwona i gumka do mazania. Tym, którzy nie pami

ę

taj

ą

przypominam,

ż

e kratki maj

ą

znormalizowane wymiary. Projektuj

ą

c np. otwory pod nó

ż

ki obwodu scalonego wywiercimy

otwory na pocz

ą

tku, po

ś

rodku i na ko

ń

cu kratki. Podobnie ma si

ę

sytuacja z innymi

elementami elektronicznymi. Rozstaw ich wyprowadze

ń

jest wielokrotno

ś

ci

ą

połowy kratki.

Podczas rysowania wystarczy mie

ć

na stole przygotowane elementy i przymierza

ć

je do

kratek. Czerwon

ą

kredk

ą

rysujemy obrys elementów pami

ę

taj

ą

c,

ż

e b

ę

d

ą

one usytuowane po

drugiej stronie płytki. Przy elementach piszemy ich warto

ś

ci, numery1 wyprowadze

ń

obwodów

scalonych, opis wej

ść

i wyj

ść

itp. Po narysowaniu i opisaniu przycinamy kartk

ę

tak, aby móc j

ą

potem dopasowa

ć

do płytki, zawin

ąć

ko

ń

cówki pod spód i tam przyklei

ć

małymi kawałkami

plastra.

2. Nast

ę

pn

ą

czynno

ś

ci

ą

jest przeniesienie naszego rysunku z kartki na płytk

ę

. Przed t

ą

czynno

ś

ci

ą

płytk

ę

szorujemy szczoteczk

ą

na mokro czy

ś

cikiem do garnków, a nast

ę

pnie

płuczemy i wysuszamy szmatk

ą

. Maj

ą

c ju

ż

przymocowan

ą

kartk

ę

do płytki, przy pomocy

szpikulca punktujemy płytk

ę

uderzaj

ą

c lekko młoteczkiem w szpikulec. Punktujemy tylko

miejsca dla elementów przewlekanych. Pola dla SMD pozostawiamy nie punktowane. Punkty
na płytce obrysowujemy ołówkiem co pozwoli uzyska

ć

odzwierciedlenie rysunku z kartki.

Spełniaj

ą

te

ż

po

ż

yteczn

ą

rol

ę

w czasie wiercenia, utrzymuj

ą

wiertło w miejscu wiercenia. Na

fotografii3 (plytki07.jpg) widzimy płytk

ę

z punktami i pocz

ą

tek obrysowywania.

3. Je

ś

li rysunek na płytce jest gotowy przyst

ę

pujemy do wiercenia otworów. Widzimy to na

fotografii4 (plytki02.jpg). Najlepiej wierci

ć

wiertark

ą

na stojaku, poniewa

ż

mniej si

ę

m

ę

czymy i

praca jest precyzyjniejsza. Pozostałe po wierceniu wiórki usuwamy ostrym wiertełkiem.
Fotografia5 (plytki08.jpg) pokazuje płytk

ę

po wierceniu, doskonale wida

ć

te

ż

mozaik

ę

rysunku.

4. Kolejn

ą

czynno

ś

ci

ą

b

ę

dzie nało

ż

enie parafiny na płytk

ę

. Ta czynno

ść

wymaga treningu.

Robimy to tak: płytk

ę

łapiemy z brzegu szczypcami samozaciskowymi i nast

ę

pnie przenosimy

nad male

ń

ki płomie

ń

gazowy. Grzejemy trzymaj

ą

c miedzi

ą

do góry. Po chwili, trzymaj

ą

c płytk

ę

nad płomieniem smarujemy

ś

wieczk

ą

po miedzi powoduj

ą

c jej topienie. Po pokryciu całej

powierzchni parafin

ą

odkładamy płytk

ę

na deseczk

ę

, miedzi

ą

do góry, a

ż

do zastygni

ę

cia.

Teraz u

ż

yjemy lutownicy pistoletowej przygotowanej tak, jak na fotografii6 (plytki03.jpg).

Grotem tak przygotowanej lutownicy wyrównujemy powierzchni

ę

płytki, zbieramy nadmiar

parafiny, dokładamy gdy jest jej za mało, dokładamy parafin

ę

na brzegi celem unikni

ę

cia

podtrawie

ń

itp. Słowem przygotowujemy powierzchni

ę

tak, aby parafiny nie było za du

ż

o ani za

mało. Fotografia ukazuje nam jeszcze szpikulec słu

żą

cy równie

ż

do rysowania w parafinie oraz

p

ę

dzelek do zbierania wiórków parafinowych. Jak widzimy, rysunek na miedzi jest doskonale

widoczny przez parafin

ę

. Po

ś

ladach tego rysunku ołówkowego prowadzimy szpikulec, rysuj

ą

c

rowki w parafinie.

5. Przyszła kolej na trawienie. Fotografia7 (plytki09.jpg) ukazuje sposób trawienia. Przy pomocy

lupki zegarmistrzowskiej ogl

ą

damy rezultaty rysowania w parafinie. Je

ś

li poprawki powiodły

si

ę

, mo

ż

emy trawi

ć

. Do pojemniczka po delicjach lejemy chlorek

ż

elazowy, około 0,5 cm od

dna. Ujmuj

ą

c płytk

ę

w dwa palce za kraw

ę

dzie, miedzi

ą

do dołu kładziemy j

ą

na powierzchni

ę

płynu tak, aby pływała jak ko

ż

uszek. Przed poło

ż

eniem płytki, kołyszemy j

ą

chwil

ę

celem

usuni

ę

cia powietrza ze spodu. W zale

ż

no

ś

ci od st

ęż

enia płynu, lub od tego jakie maj

ą

by

ć

szerokie wytrawienia płytk

ę

trawimy od kilkunastu do kilkudziesi

ę

ciu minut. Po wytrawieniu

płytk

ę

płuczemy, a chlorek zlewamy do ciemnego naczynia i chowamy na pó

ź

niej.

6. Wytrawion

ą

i wypłukan

ą

płytk

ę

poddajemy ponownemu ogrzewaniu nad gazem celem

usuni

ę

cia parafiny. Parafin

ę

ods

ą

czamy such

ą

szmatk

ą

. Na tym etapie poddajemy płytk

ę

dokładnym ogl

ę

dzinom u

ż

ywaj

ą

c do tego celu lupki zegarmistrzowskiej. Je

ś

li b

ę

dziemy

ogl

ą

da

ć

płytk

ę

pod

ś

wiatło to doskonale zauwa

ż

ymy wszelkie niedoci

ą

gni

ę

cia. Zwarcia

pomi

ę

dzy

ś

cie

ż

kami usuwamy ostrym no

ż

ykiem. Je

ś

li zwarcia zostały usuni

ę

te, płytk

ę

ponownie szorujemy czy

ś

cikiem na mokro, płuczemy i osuszamy szmatk

ą

. Na ko

ń

cu bielutk

ą

mied

ź

pokrywamy lakierem sporz

ą

dzonym z kalafonii i denaturatu celem zapobie

ż

enia

utlenianiu. Surowa mied

ź

i kalafonia ułatwiaj

ą

pó

ź

niej lutowanie. Rezultaty trawienia mo

ż

emy

zobaczy

ć

na fotografii8 (plytki05.jpg). Wida

ć

doskonale nawet kiedy dr

ż

ała mi r

ę

ka. Czarnym

kolorem zaznaczyłem popełnione bł

ę

dy, a czerwonym mostki, które nale

ż

y wykona

ć

jako

pierwsze w czasie lutowania elementów.

7. Ostatni

ą

czynno

ś

ci

ą

b

ę

dzie wlutowanie elementów. Jest to czynno

ść

najprzyjemniejsza, gdy

ż

wida

ć

ju

ż

rezultaty naszej pracy. Jak wygl

ą

da prototypowa płytka od strony lutowania

pokazałem na fotografii9 (plytki06.jpg). Po zako

ń

czeniu lutowania, luty myjemy p

ę

dzelkiem

maczaj

ą

c go w tym samym lakierze z kalafonii i denaturatu. Po wyschni

ę

ciu mo

ż

emy płytk

ę

podł

ą

cza

ć

. Widok zmontowanej płytki od strony elementów pokazuj

ą

fotografie 9 i 10

(plytki04.jpg, plytki10.jpg).

Powy

ż

szy tekst, jak i fotografie b

ę

d

ą

po publikacji w Edw umieszczone na mojej stronie:

www.henwyd.republika.pl

.

Henryk Wydmuch